ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Donderdag 8 Jnni 1893.
l
Directeur-Uitgever J. WAALE.
NIEUWSTIJDINGEN.
Haagsche Brieven.
Verschgnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 4,60.
Noord-Amerika, Transvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
49ste JAARGANG. No. 6317.
Advertentiën, van 13 regels 30 Ct«.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 nre bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend
Betalingen van Abonnements- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode"
Afrika.
Bjj Gabè? had een Arabier zjjn vrouw op overspel
betrapt, met iemand behoorende tot denzelfden stam.
Hg gelastte zgn vrouw hem te helpen haar minnaar
aan een boom vast te binden, en toen dit geschied
was, sneed hg den schuldige, die geen oogenblik
•weerstand had geboden, den hals af. Daarna bond hg
zgn vrouw aan denzelfden boom vast en deed hg haar
4 hetzolfde lot ondergaan. De moordenaar werd gear
resteerd en bekende alles, maar hg was volkomen
overtuigd van het wettige zgner handeling.
Italië.
Rome, 5 Jani. De volbsbetooging ter gelegenheid
van de herdenking van Garibaldi's dood (2 Juni 1882)
is zeer indrukwekkend geweest. De plaats van samen
komst was het plein Sopolo, van waar een vijftigtal
vereenigicgsn met haar banieren naar het Capitool
optrokken. De verschillende muziekcorpsen, die den
stoet vergezelden, speelden vaderlandsche liederen. Het
plein van het Capitool was met vlaggen versierd;
Imbriaci hield van het balcon, omringd door een
veertigtal Garibaldianen, in het bekende roode hemd,
een redevoering, waarin Garibaldi werd verheerlijkt.
Spreker bracht in herinnering de geschiedenis van
Marius, den overwinnaar der Kimbren en Teutonen
van Cicero, Regains en andere beroemde Romeinen.
Hg maakte een vergelijking tusschen den ellendigen
toestand van het heden en den roem van het verleden
en bracht hulde aan Garibaldi, die nooit aan Italië's
eenheid heeft gewanhoopt. Imbriani gispte de tegen
woordige buitenlandsche politiek, die hjj koopmans
politiek noemde. Na een aanval op het bankwezen
deed hg voorlezing van telegrammen van instemming,
uit Trente en Triëit ontvangen. Imbriani's redevoering
werd herhaaldelijk onderbroken door luide toejuichingen
en de kreten: »leve Imbriani, leve Trente, leve Triëst,
leve Oberdank".
Felice, de socialistische afgevaardigde, bracht in een
heftige redevoering Garibaldi's optreden alB revolutionair
in herinnering, verkondigde den lof van het socialisme
en geeaelde het bankwezen. Na afloop der redevoeringen
gingen de vereenigingen langzaam uiteen en een groote
menigte trok naar de gemeente-raadzaal, waar een
twintigtal prachtige kransen bjj Garibaldi's borstbeeld
werden neergelegd. De manifestatie heeft tot geen enkel
incident aanleiding gegeven.
Engeland.
Londen, 6 Juni. De telegrammen uit Chicago
luiden niet opwekkend. Het geringe succes der wereld
tentoonstelling tot dusver berokkent algemeen verliezen,
vooral onder de houders van logementen, schouw
burgen enz.
Ec heerscht algemeen wantrouwen, hetwelk zjjne
uitdrukking vindt in het terugnemen van bjj de
banken en spaarkassen gedeponeerde gelden, tengevolge
waarvan eene instelling, de »Meadowrafts Bank" be
sweek.
Frankrijk.
E9n Pool, onlangs te Parjjs aangekomen, ont
moette daar in de rue de TureDne een jonge vrouw,
die gearmd liep met een heer. Hg herkende in haar
zgn eigen vrouw, die hem verlaten had, en hield haar
tegen; de ander, een Franschman, beweerde dat de
dame zgn vrouw was. Uit het verhoor voor de politie
bleek nu, dat de 20 jarige Anna Ratu achtereenvolgens
te Amsterdam met een Rus, te Brussel met een Belg,
te Parjjs met een Franschman wettig" was getrouwd.
De politierechter besliste, dat de trouwlustige dame
voorloopig bjj haar laateten bezitter zou bljjven.
Duitsehland.
Zekere vrouw Gerth in de Hagelsbergerstrasse te
Berljjn, zocht sedert lang naar een radicaal genees
middel tegen dronkenschap. Eindeljjk had zjj het
gevonden. Zaterdagavond keerde haar man als naar
gewoonte aangeschoten huiswaarts. Hjj had nog een
flesch jenever bjj zich, die halfvol was. Toen hjj liggen
ging, greep de vrouw de flesch en deed zjj daarin een
hoeveelheid zwavelzuur. Uit zgn roes ontwakend, nam
Gerth een flinken teug uit de flesch om weer op de
been te komen. Dooh deerljjk brandde hjj mond en
keel. Zjjn vrouw werd door de politie gearresteerd.
Een onlangs overleden dame te Dresden heeft
eene som van nagenoeg een millioen Mark vermaakt
aan de Israëlietische gemeente aldaar. Daarvan moesten
600,000 Mark besteed worden voor liefdadige doeleinden
an 240,000 M. voor den bouw van een nieuwe Synagoge.
België.
Te Gent vond Maandag een vreeseljjk echteljjk
drama plaats. Zekere dr. J. heeft 's middags te half
één eerst zgn echtgenoote doodgeschoten en richtte
daarna het wapen tegen zich zei ven. Zgn toestand is
hopeloos. De vrouw was 25 jaar oud, de man 30.
Omtrent de reden voor de misdaad is niets bekend,
doch het was een feit dat de echtgenooten geen ge
lukkig huwelijksleven leidden en de vraag tot echt
scheiding door hen meer dan eens in overweging is
genomen. Men gelooft dat jaloezie de aanleiding tot
de misdaad is geweest.
Nederland.
's Gravenhage, 6 Juni. Naar wjj vernemen,
heeft het denkbeeld tot stichting van een standbeeld
voor wjjlen Z. M. Eoning Willem IH zooveel in
stemming gevonden in vele kringen, dat het houden
eener tweede openbare vergadering onnoodig werd
geacht. Van invloedrjjbe zjjde wordt het plan gesteund.
Men hoopt spoedig de eerste stappen tot de verwezen
lijking er van te doen.
's Gravenliage, 6 Juni. Tweede Kamer. Het
voorstel der Regeering om pensioenen, wachtgelden, lijf
renten slechts voor de helft te belasten, werd nog met
verschillende amendementen tegemoetgetreden.
Had de heer Borgesius voorgesteld de eerste f 1000 voor
de helft te berekenen, de heer De Ras wenschte in dit
voorrecht dezer reductie te doen deelen hen, die voor vast
salaris werken en in ongunstiger omstandigheden verkeeren
dan gepensionneerden, al erkende hij dat zij minder leven
maakten als de coöperatieve vereenigingen, die geld als
water verdienen.
Nog verder ging het amendement-Heemskerk, die om de
ingezetenen zoo weinig mogelijk te drukken en niet alle
inkomens gelijkelijk te belasten, de tractementep. van
ambtenaren, predikanten, militairen en onderwijzers slechts
naar een grondslag van 50 pCt. wil treffen.
De heer Levy sloot zich aan bij de amendementen, die
de vaste tractementen minder willen belasten, omdat deze
niet op anderen zijn af te wentelen, gelijk in den handel.
Vooral het amendement-Poelman (het belasten van alle
vaste tractementen naar 75 pCt.) kwam hem gewenscht
voor.
De heer Conrad was voor een milde behandeling van de
vaste tractementen en de gepensionneerden, al vraagt hij
geen geheele vrijstelling voor de laatsten.
Maar de heer Rutgers wilde voor de ambtenaars
betrekkingen geen consideratie boven de winkeliers of parti
culieren, die in de bedrijfsbelasting zullen vallen en wees
er op hoe gezocht nog de ambtenaarsbetrekking is blijkens
de vele sollicitanten bij vacatures, waarvoor zelfs de voorspraak
van Kamerleden wordt ingeroepen. Hierbij sloot zich de
lieer Sanders aan.
De heer Van Houten verklaarde, dat de commissie een
stemmig is tegen het amendement-Heemskerk en de
meerderheid óók tegen het amendement-Poelman en Ras,
maar vóór het amendement-Borgesius. De minderheid
wenscht paragraaf 7 geheel te doen vervallen. De heer
Van Beuningen heeft bij amendement voorgesteld paragraaf 7
geheel te doen vervallen.
Middelburg-, 6 Juni. De gemeentebesturen
van Aksel, Hontenisse, Hulst, Terneuzen en Zaamslag
hebben zich tot de Provinciale Staten van Zeeland
gewend, met bet. verzoek de tolheffing op de provin
ciale wegen, als belemmerend voor het verkeer en
hoogst nadeelig voor de ontwikkeling van handel,
landbouw en njjverheid, af te schaffen.
Het equivalent voor de opbrengst van bedoelde
tollen zou geheel gedekt worden door het heffen van
slechts een enkele opcent meer op de hoofdsom der
belasting op de gebouwde en ongebouwde eigendommen
en het personeel.
Goes, 6 Juni. Buitengewoon levendig was de be
langstelling der leden van de liberale kiesvereeniging
ter bjjwoning eener algemeene vergadering: met het
bestuur waren 7 personen ter vergadering verschenen,
7 personen wèl geteld. De voorzitter bleef dan ook
niet in gebreke om te wjjzen op dit bewjjs van be
langstelling.
De rekening over het afgeloopen jaar werd vast
gesteld in ontvang op 203,75, in uitgaaf op 262,93s,
alzoo met een nadeelig saldo van 59,18'. Het vorige
jaar was het nadeelig slot 38, zoodat men slechts
20 is achteruit gegaan, terwjjl onder de uitgaven
de onkosten eener verkiezing voor de Prov. Staten
begrepen zgn. Over den flaapcieelen toestand behoeft
men zich derhalve niet te verontrusten.
Aan de beurt van aftreding als bestuurslid waren
de heeren J. M. Kakebeeke on D. Stigter, de laatste
was wegens verandering van woonplaats naar Amster
dam, niet herkiesbaar. De heer Kakebeeke werd bjj
acclamatie herkozen; terwjjl in de vacature-Sligter
later, bjj trouwer opkomst der leden, zal worden voorzien.
De vereeniging zal zich niet te Amsterdam op de
algemeene vergadering laten vertegenwoordigen. De
circulaire, door het hoofdbestuur rondgezonden, hande
lende over verschillende sooiale vraagstukken, werd
niet behandeld, omdat die zaken zeer breedvoerig
waren besproken bjj de behandeling van bet program
der liberale partjj. Ook meende men, dat het niet
aanging de werkljjsl der Tweede Kamer nog aanmerke
lijk uit te breiden, nu reeds zulke belangrjjke vraag
stukken, als belasting- en kiesrechtregeling, aan de
orde zgn.
De heer W. Brum, directeur van de afdeeling
Toonkunst alhier, zal zich in den loop van dit jaar
te Stuttgart vestigen.
Zierikzee, 6 Juni. Omtrent onzen vroegeren
stadgenoot Dr. W. Brandt te BerljjD, zegt het Hbl.
het volgende:
Deze is niet alleen geen onbekende in de godgeleerde
wereld van ons vaderland, maar heeft zich ook buiten
slands een eervollen naam verworven. In 1889 verscheen
zgn werk »Die Mandïer". Daarin werd een der
duisterste vraagstukken uit de geschiedenis der oude
Ooster8che christelijke secten tot helderheid en oplos
sing gebracht op eene wjjze, die de instemming van
de eerste deskundigen, Eating in Straatsburg, De
Goeje te LeïdeD, en anderen vond. Behalve tal van
andere artikelen verscheen dezer dagen van zjjne hand
een ander omvangrjjk werk over den oorsprong der
verhalen van de lijdensgeschiedenis van Christus.
Dr. Brandt is geboren Amsterdammer, zoon van den
vroegeren Hoogduitschen predikant te Amsterdam.
Achtereenvolgens was hjj predikant te Mastenbroek
en te Zierikzee en gaf als zoodanig stichtelijke geschrif
ten in het licht, o. a. een Zondagsboek", dat zeer
geprezen wordt. Ia de laatste jaren wjjdde hjj zioh te
Straatsburg en te Berljjn aan zjjne oriëntaliatische
studiën en aan onderzoekingen over het Nieuwe
Testament.
Programma van het op Vrjjdag a.s. te geven
eerste Zomer-Concert door het Harmonie-Gezelschap
»Kunst en Eer":
1. S)uvenir d'Oosterhout. Pas-redoublé, Kessels; 2.
Ouverture L'Union fait la Force, Canivez; 3. Fantaisie
sur l'opéra >la Favorite" de Donizetti, Kessele; 4.
Arlequinade. Polka-Ballet, Degrez; 5. Souvenir de
Margraten. Pas-redoublé, Kessels; 6. Grand Air varié,
Canivez; 7. Feuilles d'Albume. Fantaisie originale,
Bouwman; 8. Mélange sur l'opéra »le Coeur et la
Main" de Lecocq, Govaert.
Ingevolge een verzoekschrift van eenige ingezetenen
te Nis8e is door den gemeenteraad aldaar bjj straf
verordening vastgesteld, en door Gedeputeerde Staten
goedgekeurd, dat bet voortaan verboden is des Zaterdags
namiddags na vier uur met geladen mestwagens
door de kom der gemeente te rjjden.
Zierikzee, 7 Juni. In de beden gehouden
vergadering van den Gemeenteraad waren afwezig de
heeren de Clercq en S. J. Ochtman, volgens kennis
geving verhinderd, en de heer de Crane.
De notnlen van het verhandelde in de vorige ver
gadering worden voorgelezen en goedgekeurd.
De Voorzitter deelt mede, dat zjjn ingekomen
1*. drie brieven van Gedep. Staten, houdende:
a. goedkeuring van het raadsbesluit tot ingebruik-
geving van gemeente-eigendommen aan de Vereeniging
tot oprichting en instandhouding der Ambachtsschool
alhier; b. mededeeling, dat bjj hen geen bezwaar be
staat tegen de vastgestelde wjjziging der Verordening
op het openbaar lager ooderwjjigoedkeuring van
het raadsbesluit tot verkoop van gemeentegrond aan
P. J. van As.
Voor kennisgeving aangenomen.
Vervolgens brengt de Voorzitter ter kennis van den
Raad, den uitslag van de op 29 Mei 1.1. gehouden
aanbesteding der jaarljjksche onderhoudswerken der
gemeente, reeds vroeger in dit blad vermeld.
Daarna deelt de Voorzitter mede:
1°. dat nog ontvangen is een brief van den ge
meentebode en concierge van het raadhuis, H. de Vob,
houdende dankbetuiging voor de hem verleende jaar
ljjksche gratificatie;
2°. dat tot commies grifier ter gemeente-secretarie
is benoemd, de heer K. de Vries te Helder, die eerst
de benoeming had aangenomen, doch 1.1. Maandag
heeft verzocht die benoeming in te trekken, waarop
door Burgem. en Weth. is benoemd de heer Rempt,
commies ter secretarie te Middelburg, die de benoeming
heeft aangenomen.
Voor kennisgeving aangenomen.
Op voorstel van Burgem. en Weth. wordt besloten
tot het doen van eenige af- en overschrjj vingen op de
gemeente-begrootingen voor 1892 en 1893.
De ingekomen rekeniDg der Bewaarschool voor min
vermogenden over 1892 wordt tot onderzoek en verslag
gesteld in handen van de heeren de Vos van Steenwgk,
Franse en van der Vliet.
In behandeling komt, een voorstel van den Burge
meester tot reorganisatie der politie, geheel overeen
komstig de voordracht van den commissaris van politie,
met welk voorstel de beide Wethouders zich vereenigen.
Het strekt om de nachtwachts af te schaffen en drie
nieuwe agenten aan te stellen op eene jaarwedde van
500, waar bjj moet worden gerekend 300 voor hnnne
eerste uitrusting, welk laatste bedrag de volgende jaren
tot op de helft kan worden verminderd.
Voor promotie der agenten wordt het wenscheljjk
geacht dat er 3 agenten der le en 4 der 2e klasse zgn.
De kosten zullen dan bedragen:
Jaarwedde van 3 agenten1500,
Kleeding idem300,—
3 agenten verhooging 25 75,
Verhooging jaarwedde inspecteur 25,—
Samen f 1900,—
De bezoldiging der nachtwakers bedraagt
thans2190,
Zoodat de voorgestelde regeling voor het eerste jaar
290 voordeeliger is. Voor de volgende jaren kan dit
voordeel op 440 geBteld worden, daar alsdan f 150
minder aan kleeding benoodigd is.
De Commissaris van politie acht het ook nog
wenscheljjk, dat een drietal zeer geschikte nachtwakers
worden aangesteld tot onbezoldigd gemeente-veld
wachter, daar zjj dan de politie kunnen versterken bjj
gelegenheid der kermis, op drukke feestdagen enz.,
waarvoor zjj dan een door den Raad vast te stellen be
looning moeten ontvangen.
Uniformkleeding behoeve? zjj niet te hebben, daar
het voldoende is wanneer zjj een pet van de agenten
van politie dragen, n.l. in dienst.
De commissaris stelt zich echter voor, zoo min
mogeljjk gebruik te maken van hnnne diensten. Een
zevental agenten acht hjj voldoende voor de hand
having der openbare orde en veiligheid.
De Burgemeester verklaart, nu de Commissaris van
politie 7 ageDten voldoende acht, geen reden te hebben
om eene grootere uitbreiding voor te stellen, maar
beveelt de voorgestelde reorganisatie, die bovendien
een niet onbelangrjjk financieel voordeel aan de ge
meente geeft, ten sterkste aan.
Hjj stelt voor, de reorganisatie te doen ingaan met
1 Juli a.s.
De beer van der Yliet heeft er bezwaar tegen, dat
bjj aanneming van het voorstel een 18tal nachtwakers
van eene belangrjjke bjj verdienste zullen worden ver
stoken; bjj acht dit niet in het belang der gemeente.
Ook ontwikkelt hjj bezwaren tegen het voorstel zelve;
de nachtdienst toch zal z. i. niet naar behooren door
3 agentenwaarvan 1 op het bnrean is, kunnen wor
den verricht.
De beeren de Looze en van den Bout, zjjn tegen het
voorstel, voornameljjk omdat daarvan het ontslag der
nachtwakers het gevolg is.
De heer de Vos is van oordeel, dat het plan tot
reorganisatie eene verandering ten goede is, en meent
dat aan de door de vorige sprekers geopperde bezwaren
kan worden tegemoet gekomen, door aan de nacht
wakers eenige vergoeding te geven, b.v. levenslang
eene toelage van 2 voor elk jaar dienst, hetgeen de
gemeente 360 per jaar zou kosten.
Dit denkbeeld om de nachtwachts eene schadeloos
stelling te geven wordt ondersteund door den heer
Rftall.
De heer Boejje vereenigt zich met het denkbeeld
van den heer de Yos, doch meent dat het misschien
ook overweging zou verdienen ter wegneming van het
bezwaar van den heer van der Yliet, om de nacht
diensten der nachtwaohten dan van 2 op 1 per week
te brengen.
Nadat de Voorzitter nog nader het voorstel had ver
dedigd, en daarbjj deed uitkomen, dat ook hjj voor
eene tegemoetkoming zooals de heer de Yos bedoelt,
niet ongezind zou zjjn, stelt de beer W. A. Ochtman
voor, dat eerst in beginsel zal worden uitgemaakt, of
bjj aanneming van het voorstel, eenige geldelgke te
gemoetkoming aan de ontslagen nachtwachts zaL worden
toegekend, later te bepalen op welke wjjze.
Dit voorstel wordt aangenomen met 9 tegen 1 stem,
die van den heer de Looze, die eene reorganisatie on
noodig acht.
Het voorstel tot reorganisatie der politie wordt
daarop bjj stemming aangenomen met 6 tegen 4 st.
Tegen stemden de heeren van den Bont, van der
Yliet, de Looze en Houwer.
Op voorstel van den heer Röell, verklaren Burgem.
en Weth. zich daarop bereid omtrent het toekennen
eener vergoeding aan de nachtwakers in een of anderen
vorm, een nader voorstel aan. den Raad te doen.
De Voorzitter brengt ter tafel
1°. een voorstel van de Plaatselijke Schoolcommissie
tot wjjziging van het beslnit regelende het getal
onderwjjzerB aan de openbare scholen voor lager
onderwjjs en het bedrag hunner jaarwedden, in te
gaan 1 Jannari 1894, door Burgem. en Weth. met
enkele wjjzigingen overgenomen.
Wat de jaarwedden betreft, worden die van de
hoofden der scholen, behalve die van school B, wiens
jaarwedde op 1100 wordt gebracht, behouden, zooals
zjj thans zjjn, en de tractementen der onderwijzers
op 600 gesteld. Voor zoover zjj thans meer genieten,
bljjven zjj in het genot der tegenwoordige jaarwedde.
Overigens is in de regeling van het aan te stellen
personeel nog eenige verandering gemaakt.
Dit voorstel wordt na eenige beraadslaging aan
genomen met algemeene stemmen.
De beschikking op een vroeger ingekomen verzoek
van de onderwijzers L. v. d. Have en S. v. d. Wejjde,
om verhoogiDg van jaarwedde, is hierdoor vervallen;
2*. een verzoek van den heer L v. d. Have, om
wegens benoeming te Haarlem, met 16 Juli e.k. eervol
te worden ontslagen als onderwjjzer aan school B.
Op voorstel van Burgem. en Weth. wordt het ge
vraagd ontslag eervol verleend.
Naar aanleiding van dit ontslag stellen Burgem. en
Weth. voor:
1°. ter voorziening in deze plaats een onderwijzeres
aan te stellen, hetgeen door het hoofd der school en
de schoolautoriteiten, met het oog op het onderwjjs
in de handwerken voor meisjes, zeer gewenscht wordt
geacht
2®. hen te machtigen reeds nu op eene jaarwedde
van 600 sollicitanten op te roepen voor de open-
gekomen betrekking.
Over een amendement op dit voorstel van den heer
van der Vliet, voorgesteld op grond van billjjkheid
tegenover den onderwjjzer v. d. Wejjde, die eerst den
1 Januari 1894 in het genot van 600 jaarwedde
komt om eene oproeping te doen op eene jaar
wedde van 500, die met ingang van 1 Januari a.s.
f 600 wordt, staken de stemmen, zoodat de beslissing
tot eene volgende vergadering wordt aangehouden.
Tegen stemden de heeren Franse, Röell, Houwer,
Boejje en W. A. Ochtman. Voor de heeren de Vos,
van der Vliet, van den Bout, Fokker en de Looze.
Bij monde van den heer van den Bout wordt namenz
de Commissie, benoemd tot onderzoek der rekening en
balans van de Gasfabriek, verslag uitgebracht, strekkende
tot goedkeuring der rekening, doch waarbij zij de opmer
king maakt dat de ontvangsten wegens verkoop van kool-
teer enz., die zeer onaanzienlijk zijn, door geene bewijzen
worden gejustificeerd.
De lieer W. A. Ochtman, Voorzitter der Commissie voor
de Gasfabriek, zegt dat de Commissie zich door inzage der
registers bij den Directeur had kunnen vergewissen van de
juistheid der cijfers, en dat het rapport der Commissie wat
de cijfers der rekening betreft eene onjuistheid bevat,
waarom het wenschelijk zou zijn dat zij dit introk en een
nader rapport uitbracht.
Nadat de heeren van der Vliet en van den Bout hadden
opgemerkt, dat de Directeur der Gasfabriek zelve heeft
verklaard dat van de aflevering van de meeste zaken geen
registers worden gehouden, wat de heer W. A. Ochtman
niet anders dan als een misverstand kan aanmerken, neemt
de Commissie haar verslag terug voor wat de rekening
betreft.
Op voorstel van den Voorzitter worden Burgem. en Weth.
zonder hoofdelijke stemming gemachtigd om voor 3 jaar
in het openbaar als bleekveld te verpachten, het exercitie
terrein achter de Kleine Kerk.
Nadat afwijzend was beschikt op een verzoek van M. Paasse,
om zijn hond aan te slaan als wachthond en niet als hond
van vermaak, en gunstig was beschikt op een verzoek van
F. Verhage van gelijke strekking, wordt het kohier der
hondenbelasting met algemeene stemmen vastgesteld op
De Voorzitter deelt mede, dat nog is ingekomen een
verzoekschrift van den heer B. van Dijken, leeraar aan de
Hoogere Burgerschool, om te worden vrijgesteld van deel
neming in het pensioenfonds voor gemeente-ambtenaren.
De Voorzitter stelt namens Burgem. en Weth. voor, dit
verzoek, dat reeds vroeger hier ter sprake is geweest, voor
kennisgeving aan te nemen.
De heeren de Looze en Fokker geven hun leedwezen te
kennen, dat het verzoek niet voor inwilliging vatbaar is,
waarna het overeenkomstig het voorstel van Burgem. en
Weth. voor kennisgeving aangenomen wordt.
Ter vervanging van den heer de Clercq, die benoemd is
tot lid van het stembureau, bij de aanstaande verkiezing
voor leden van den Raad, doch die als Raadslid zelve aan
de beurt van aftreding is, wordt benoemd de heer van den
Bout.
De Voorzitter doet de openbare vergadering in eene be-
slotene overgaan.
De openbare vergadering heropend zijnde, wordt na om
vraag dadelijk door den Yoorzitter gesloten.
LANDBOUW^
Door sommige landbouwers op Zuid-Beveland worden
zg. melkljjsten aangehouden, d. z. ljjsten waarop de
hoeveelheid melk, die iedere koe per dag geeft, wordt
aangeteekend. Enkele collega's hebben bezwaar tegen
zulke ljjsten, want, zeggen zjj, als mgnheer (de grond
eigenaar) te weten komt, hoe groot de opbrengst der
melkerjj is, dan loopt de pachter gevaar dat bjj het
eindigen der pacht de pachtsom zal worden verhoogd.
Dit gevaar is zeker eenig en alleen denkbeeldig. Het
bjjhouden der ljjsten kan voor den boer een middel
zgn om de goede koeien van de minder goede te leeren
kennen, en zich van de laatste te ontdoen.
Te Wolfaartsdjjk zal eene boterfabriek worden
opgericht, voorloopig zonder stoomkracht. Als het
gebouw er toe geschikt is, zal het koetshuis der villa
van wjjlen den heer Lenshoek daartoe worden ingericht.
RECHTSZAKEN.
De winkeljuffrouwen uit een magazjjn te 's Graven-
hage, die zich aan diefstal hadden schuldig gemaakt,
zgn door de Haagsche rechtbank veroordeeld respec-
tieveljjk tot 10 maanden voor de jongste en 2 maanden
voor de gebnwde, die voortvluchtig is; en de dienst
bode, die zich met een valsch getuigschrift aanmeldde,
tot 7 dagen.
Het hof te 's Gravenhage heeft uitspraak gedaan
in de kwestie der »Sunlightzeep" en besliste dat de
zeep ten onrechte door de administratie is gebracht
onder de rubriek geparfumeerde zeepen".
KERKNIEUW S.
Bedankt voor het beroep naar de herv. gemeente
te Oud-Vosmeer door deD heer dr. J. W. F. Gobius
du Sart te Nieuw- en St. Joostland.
Beroepen te Bekerke (Zeeland) ds. J. A. van Boven
te Eede.
Aangenomen het beroep naar Kortgene door ds.
C. J. Six Djjkstra Jz. te Dassen.
's Gravenhage, 5 Juni 1893.
Een edel mensch en waardig staatsman is
Zaterdag op het kleine kerkhof van het nederige,
landelijke Wassenaar begraven. »AUe zaken zijn
afgedaan", zeide Van Reenen eenige uren vóór zijn
dood tot een zijner collega's in den Raad van
State. Aanstaande Woensdag behoeft de afdeeling
Geschillen van Bestuur niet te zitten". Zoo'n vrije
Woensdag is sedert lang niet bij den Raad voor
gekomen, die in de laatste jaren overstelpt was
met zaken, tengevolge van de nieuwe school- en
pensioenwetten. Weinig kan de eerbiedwaardige
grijsaard, die nog zoo flink zijn arbeid op 75-jarigen
leeftijd verrichtte en kaarsrecht zgn dagelijksche
tochten van huis naar het Binnenhof wandelde,
weinig kon hij vermoeden dat ook zijn arbeid was
afgedaan en dat hij weinige uren later plotseling
van de zijnen zou worden weggeroepen. Van
Reenen was een man van zijn plicht. Hij zocht
niet naar roem, maar trachtte eiken arbeid, die
hem werd opgelegd, te vervullen naar zijn beste
krachten en' doordrongen van plichtgevoel, deed
bij het met de toewijding, die uit dat plichtbesef
voortvloeit. Nog kort vóór zijn plotseling ver
scheiden, regelde bij met zijne ambtgenooten de
zomerverloven. Elk lid van den Raad neemt op
zijn beurt vacantie, zoodat de afdeeling Contentieus"
steeds hare zittingen des zomers bljjft voortzetten.
»En gij, President, waarom breekt ge ook niet een
paar weken uit" werd aan Van Reenen gevraagd.
»Neen", was zijn eenvoudig antwoord; »een vice-
President van den Raad van State moet niet op
reis gaan, men kan nooit weten wat er gebeuren
kan". Dit antwoord teekent den man. Waar, zooals
men weet, den vice-President van den Raad zware
verplichtingen zgn opgelegd in tijden van ramp
spoed en andere gewichtige oogenblikken in het
leven van volk en kroon, men herinnert zich
hoe Van Reenen zelfs een tijdlang in zijne hoedanig
heid een groot deel van het Koninklijk gezag
bekleedde daar gevoelde de man zich bezwaard
naar 't buitenland te gaan en wellicht niet dadelijk
op zijn post te zijn als een onvoorziene gebeurtenis
voorviel, die zijne tegenwoordigheid en zijn on
middellijk handelen eischte. Trouwens, deeenvoudige,
welwillende man was ook in vroeger tijd zelden
afwezig. Als Kamerpresident was hij gewoon
geregeld de zittingen te doen eindigen. Klokke
half vier, tot groot genoegen van journalisten en
wandellievende Kamerleden, dan stond de geel-
geverfde speelwagen reeds voor den ingang van
het gebouw en vijf minuten later stapte Van
Reenen in om zgn kinderen van school te halen
en aan zjjn bestelhuis in het Noordeinde aan te
rijden, waar alle boodschappen werden bezorgd.
Wat er was werd ingepakt en met vrouw en
kinderen reed hij naar zijn woning te Wassenaar,
om in den kring der zijnen ontspanning te zoeken.
Later ging hij in de residentie wonen, maar ook
daar was zijn levenswijze hoogst kalm en eenvoudig
en een vreemdeling zou in den knappen ouden
man, die met zijn goedhartig uiterlijk, vriendelgk
veler groeten beantwoordde, als hij met de armen
op den rug bedaard door het Voorhout naar zijn
bureau of zijn woning kuierde, niet vermoed hebben
de bekleeder van een der hoogste, zoo niet de
hoogste ambtelijke betrekking in den Staat. Van
Reenen was een conservatief, maar een van de
oorspronkelijke soort. Hij hield niet tegen, maar
slechts vast, tot dat er reden bestond tot verbetering.
Zoo was hij het die, als Minister, 't eerst een
schoolwet voordroeg met vrijzinnige begrippen,
welke intusschen niet tot stand kwam. Ook de
armenwet is van dezen staatsman afkomstig en
werd door hem als Minister van Binnenl. Zaken
in 1854 tot stand gebracht. Geen schitterende
eigenschappen moge hij als staatsman ontwikkeld
hebben, hij verlangde ook niets anders te zijn dan
eeu trouw, ijverig arbeider en juist daardoor heeft
hij zich den dank van Kroon en Volk verworven,
lu tijden van nood en van spanning was de naam
Vau Reenen reeds voldoende om de kalmte te doen
wederkeeren. Kroon en Volk beiden wisten dat men
in hem een man had, waarop men kon rekenen,
een zeldzaam, eerlijk, onafhankelijk raadsman van
de Kroon, een volkomen vertrouwbaar voorstander
van het goed recht des Volks. Zulke mannen zijn
te zeldzaam, om bij hun heengaaa niet een oogen
blik na te denken over hunne beteekenis. Vooral
in de tijden die wij beleven, zijn zulke mannen
van hoog gewicht. Zij kunnen zooveel goeds doen
om misverstand op te helderen en den band
tusschen Vorst en Volk te versterken, zonder de
noodzakelijke ontwikkeling der rechtsinstellingen
tegen te houden. Wanneer wij toch de geschiedenis
der laatste maanden nagaan, dan is het niet
moeielijk op te merken hoe schier stelselmatig
dat misverstand wordt opgewekt en die band
wordt verzwakt.
Er zijn personen en bladen, die opzettelijk haast,
hun best doen om kroon en ministers, regeering
en volk van elkaar te vervreemden. Er worden
verhalen in de wereld gezonden over verkoeling
in de verstandhouding tusschen de Koningin en het
Ministerie: de Koningin wordt bedild over haar
gemis aan 6avoir-faire, door bij den dood haars
vaders te Flims te blijven; er wordt gesproken
van twist en tweedracht tusschen de ministers
onderling, in één woord, er wordt alles gedaan
om de staatsmachten tegen elkaar en het volk
tegen die machten op te zetten. Geschiedde dit nu
van wege de sociaal-democraten, het zou niets om
het lijf hebben, men weet dat dit hun eenige
politiek ismaar als men zulke vitterijen en
bediilerijen in het radicaal Dagblad van Nederland
leest, die beweert met sociaal-democratie niets uit
te staan te hebben, of wanneer zulke verhalen
voorkomen in de Telegraafdie verzekerd heeft
geen bepaalde richting te vertegenwoordigen, dan
dient er toch eens op gewezen te worden dat met
zulk gebabbel meer kwaad gesticht wordt dan met
de felste oppositie. Het publiek is er nu eenmaal
meer op uit om gekruide nieuwtjes dan politieke
vertoogen te lezen. Het hecht meer aan een onder
den schijn van volkomen waarheid meegedeeld
standje in het Kabinet eens Ministers, dan aan
een flink geschreven hoofdartikel tegen de kieswet.
Het publiek zoekt gaarne alles achter onbeteekenende
dingen en zij die het daarin steunen, zijn zeker
op belangstelling, ook al hebben hunne vertelsels
geen zweem van waarheid. Men beweert, dat de
Koningin, door allerlei hofinvloeden, gekant zou
zgn tegen de kieswethervorming. Maar ziet men
dan Hare Majesteit voor zoo bekrompen van geest
aan, dat zij de indiening had laten aankondigen
en bewerkstelligen en haar hand onder de voor
dracht zou hebben geplaatst zonder voorlichting,
zonder zich rekenschap te geven van den inhoud?
Aangenomen dat de Kroon bezwaar zag in deze
voordracht, ziet men de Koningin dan voor zoo
kleingeestig aan, dat zij niet ruiterlijk hare meening
aan het Ministerie zou zeggen, maar dit kwellen
door allerlei laffe speldeprikkendoor coquette
dames vaak bedacht en aangewend om de
hartstochten aan te wakkeren? En als men zich
zelfs durft vermeten de Koningin te bedillen om
dat zg haar dochter niet wil verlaten om aan het
graf haars vaders te verschijnen, is men dan
doordrongen van het bekende: >tout savoir est
tout pardonner". Men heeft nu slechts aanleiding
gegeven om in buitenlandsche bladen het gerucht
te laten verspreiden, dat ons Koninginnetje zwak
is en ziek, een feit dat volstrekt onwaar is. Maar
zijn er dan geen andere redenen denkbaar, waarom
de Koningin-Regentes bezwaar kon hebben haar
dochter te verlaten? Zijn er geen oogenblikken in
het leven, waarin de nabijheid eener moeder voor
een dochter noodzakelijk is, waarin soms het
beslissend woord wordt gesproken over het geheele
toekomstige leven der vrouw? Ik beweer volstrekt
niet het te weten, maar men behoeft waarlijk geen
voorspellende geest te bezitten om te kunnen
vermoeden, dat onze bijna 13-jarige Koningin
Wilhelmina weldra haar pop voor goed zal laten
rusten en haar kinderlijke spelen zal opgeven voor
jonge meisjesdroomen. Welnu, wie durft tegen
spreken dat mijne veronderstelling de juiste is?
En waar blijft dan die bedilzucht?
Wat de kiesrechthervorming verder nog betreft,
de Voorzitter heeft zgn voornemen te kennen
gegeven den 12 Juli daarmede een aanvang te
nemen. Stellige zekerheid, dat daartoe besloten zal
worden, bestaat echter geenszins. De bedrijfs
belasting belooft zoo lang te duren, dat het stellig
legen 1 Juli zal loopen voordat de Kamer daarmede
en met nog andere loopende zaken gereed zal zgn.
En of dan een dag of 10 rust de afgewerkte
Kamer weer frisch genoeg zal maken voor de
behandeling van den reform-billbetwijfel ik.
Inderdaad kost die bedrijfsbelasting wat inspanning.
De zaak heette »rijp voor beraadslaging", maar
het blijkt hoe langer hoe meer, dat die rijpheid
nog zeer betrekkelijk is. De meeste leden bestudeeren
de wet feitelijk tijdens de behandeling. Enkele
punten zijn pas beslist, o. a. ten aanzien van de
coöperatie. Terecht m. i. zgn de coöperatieve
vereenigingen niet vrijgesteld, al moge naar een
zeer subtiele juridische onderscheiding de verkoop
aan leden geen eigenlijke verkoop, maar een vorm
van verdeeling zijn. Maar de voornaamste onder-
deelen moeten nog tot beslissing worden gebracht
en het is belangwekkend waar te nemen hoe
l
J
