Haagsche Brieven.
Rundvee, onverschillig van welk ras.
Springstieren, geboren in 1891 of vroeger. Ie prjjs:
30, 2e prijs: ƒ15.
Stieren, geboren in 1892. Ie prjja: 20, 2e prjjs: 15.
De bekroonde Btioren moeten tot 1 Maart 1894 be
schikbaar werden gesteld.
Melkkoeien, minstens 3 stuks van éénen eigenaar,
lo pr|j825, 2e prjjs: 15.
Melkkoeien, minstens 2 stuks van ééaen eigenaar.
Ie prjjs f 20, 2e p»jja 10, uitgeloofd door den heer
H. J. E. Gorlacb.
Vaarzen, minstens 2 stuks ia te zenden, met niet
minder dan vier lauden, van ééaen eigenaar. Ie prijs
15, 2e prjjs 10, uitgeloofd door den heer J. W.
Wagtho.
Vaarzen, minstens 2 stuks in te zenden, met minder
dan vier tanden, van ééoen eigenaar. Eerste prjjs: ƒ15.
Tweede prjjs 10, uitgeloofd door den algemeenen
secretaris der maatschappij, den heer I. G. J. Kake-
beeke.
Paardentuig en hoefbeslag voor den landbouw. Voor
hot volledigste en in verhouding tot den prjjs deugde-
ljjkste paardentuig: 10. Voor de volledigste ver
zameling hoefjjzera: 10.
Boter. Voor de best gekeurde boter, minstens 1
kilogram, den morgen van de tentoonstelling in te
zenden. Ie pry's J 6, 2e prjjs 4.
De werktuigen moeten door de inzenders vrachtvrjj
op het terrein der tentoonstelling worden aangevoerd
en door hen behoorljjk worden opgesteld ter plaatse,
aan te wjjzen door de regelingscommissie voor de
tentoonstelling.
Voorzitter dier commissie is de heer J. W. Wagtho
te Tholen.
Hetzelfde werktuig mag slechts op één nummer
mededingen.
De inzenders zjjn zeiven aansprakelijk voor elke
schade, zoowel by het vervoer als op het terrein van
de tentoonstelling of daarbuiten aan hunne inzendingen,
door welke oorzaak ook, toegebraoht, en onderwerpen
zich omtrent alle verschil van meening betreffende
deze tentoonstelling en wat daarop betrekking heeft,
aan de uitspraak van de uitvoerende leden van het
hoofdbestuur.
Nadere inlichtingen te bekomen bjj de heoren J. W.
Wagtho te Tholen en I. G. J. Kakebeeke te Goes.
Kort verslag van de algemeene ver
gadering der Vereeniging „Het
Nederlandseh Bund vee-Stamboek",
gehouden te Zwolle Woensdag
3 Mei.
De groote steun, door de geheele provinciale pers
aan de zaak van het Ned. Rundvee-Stamboek verleend
door de opname der verschillende Rapporten over de
Sbiereukeuriugen, waarbjj deze telkens opnieuw onder
de aandacht ouzer landbouwers gebr&oht wordt, doet
mjj vrjjheid viuden ook over de dezer dageD gehouden
algemeene vergadering eene beknopte mededeeliog te
doen.
Uit het verslag van den staat der Vereeniging over
het jaar 1892 door den Voorzitter, den heer J.BrebaartKz.
uitgebraoht, stippen wjj aan, dat het aantal leden en
ingesohreven dieren als volgt over de provincies
verdeeld is.
t. w.:
Leden.
Ingeschrevene dieren
Stieren.
Koeien.
Noord-Holland
510
118
62
Groningen
175
55
57
Zuid-Holland
88
11
16
Noord-Brabant
78
5
10
Drente
74
13
23
Friesland
102
62
26
O rer jjsei
60
8
11
Gelderland
52
2
8
Zeeland
139
11
35
Utrecht
49
2
7
Limburg
60
7
10
Nam Zeeland over
1890 de achtste en over 1891 de
vierde plaats in, thans overvleugelde het ledental ook
dat van Zuid-Holland en staat onze provincie No. 3;
het aantal hier ingeschreven dieren, samen 46 stuks,
toont mede een belangrijken vooruitgang en zal in
1893 nog aanzienljjk toenemen.
De tekening over 1892 aangevangen met een goed
slot van 866,18s, bedraagt:
aan totale ontvangsten4897,03s
uitgaven3661,98s
Goed slot alzoo 1235,05
Een voor de vierde maal ingekomen voorstel der
Afdeeling Friesland om de inschrjjviugskosten van 5
terug te brengen op 2,50 per dier, gaf aanleiding
tot uitvoerige gedachtenwisseling en leidde ten slotte
tot het belangrjjke besluit, reeds korte! jjk medegedeeld:
dat voortaan die kosten slechts
zullen bedragen S,50 per dier,
-wanneer op dezelfde hoeve minstens
5 dieren worden opgenomen, on*
versehillig -van hoeveel eigenaars
of wel minstens 4 dieren van den
zelfden eigenaar.
Bjj de aanstaande keuringen te Middelburg, Oostburg,
Ijzendjjke, 's Heerenhoek, Oudelande, Kloeticge, 'a Heer-
Arendskerke en Zierikzee zal van dit besluit zouder
twjjfel ruimschoots gebruik gemaakt kunnen worden,
mits de landbouwers vooraf zich van de deelname
van anderen verzekeren.
Als toelichting acht ik het noodig er op te wjjzen
dat bjj dat getal van minstens 5 reap. 4 dieren bedoeld
is, niet dat zjj gepresenteerd maar ook opgenomen
d. w. z. goedgekeurd worden ter opname
in het N. R. S. Het belang der landbouwers 'die dieren
ter inschrjjving w&nschen aan te bieden, brengt dus
mede, dat zjj zich met anderen in hunne nabjjheid
verstaan, en liefst zelf de dieren hunner buren bezien
om te beoordeelen in hoeverre die volgens hunne
meening in aanmerking zonden kunnen komen om te
worden ingeschreven, want wanneer er b.v. acht
worden aangeboden van verschillende eigenaarB, waarvan
de IoBpecteur er slechts vier kan aannemen, moet de
prjjs 5 per dier bljjven.
De landbouwers moeten das onderling overleg plegen,
om van de goedkoope inschry ving te kunnen profiteeren;
waar het de beurs geldt is ieder gaarne in de weer
en ik stel my van dien maatregel eene toename èa
van leden i van inschrijvingen voor in geheel
Nederland, inzonderheid in onze provincie, terwjjlaan
de andere zjj de door do combinatie de reiskosten der
Heeren Inspecteurs zullen verminderen en de algemeene
kas zal gebaat worden als compensatie voor den
minderen ontvang aun icschryvingsgelden per hoofd.
Wie (lus (lieren aan te melden
heeft voor het Stamboek, doe dit
teu (spoedigste, want bjj te lang-
uitstel zou men allicht bjj zjjne
buren liet ontbrekende getal niet
meer kunnen -vinden en dus 5
moeten botulen.
In verband met het vorenstaande zal de Afdeeling
Zeeland, die tot heden 2 per dier aan de leden van
de door hen behaalde ƒ5 vergoedde, dat besluit kunnen
wjjzigeo, hetzelve alleen van toepassing verklarende
voor de dieren, waarvan nog 5 moet worden betaald,
welk voorstel op de Zomeivergadering aan de orde
komen zal.
Nog acht ik hot zeer belangrjjk dat met het oog
op het straks genoemde besluit, wat tot een ver
meerderd getal inschrjj vingen aanleiding geven zal,
eerst na 1 September de tusschentjjdsche keuringen
zollen geacht worden voor dit jaar in te gaan en
verder dat thans ook tot de uitgave van Kalverboeken
is besloten, waarvan do eerste band de kalveren ge
boren in 1892 en 1893 en in het kalverboek ingeschreven
zal bevatten, en zoowel in de Nederlandsche als in de
Dnitaohe taal zal worden gedrukt.
WjjderB werd nog besloten tot het richten van een
adres aan H.M. de Koningin-Regentes om ter bevor
dering van de belangen der Nederlandsche RuDdvee-
fokkers eene Rijkssubsidie te verleenen van 10,000
en tot eereleden der Vereeniging benoemd de Heeren
Herman F. Bultman te Haarlemmermeer, herhaaldelyk
haar Voorzitter en een der oprichters derzelve en de
Heer Dr. Havenstoin, algemeen Seoretaria van het
Lindwirtschaftliche verein in Rheinpreussen te Bonn,
voor den grooten steun aan het Bestuur verleend by
de uitgave der onlangs verschenen Duilache brochure
over den werkkring van bet N. R. S.
De begrooting van 1893 werd conform het voorstel
van de financiëale Commissie vastgesteld: in Ontvang
en in Uitgaaf 4964,75 met een post voor onvoor
ziene uitgaven ten bedrage van 224 75.
Eindeljjk werd bepaald de algemeene vergadering
in 1894 in de maand Mei in Zeeland en wel te Goes
te houden, waar de Afdeeling Heinkenszand den leden
een rijtoer zal nan bieden.
Goes, Mei 1893.
E. VAN DEN BOSCH.
REC11TSZAKE JN.
Ter openbare terechtzitting van de Arrondissoments-
Rechtbank te Dordrecht, zal op Vrjjdag 19 Mei a.s.
worden behandeld do zaak van J. v. G. oud 69 jaar,
kapitein op do stoomboot Schelde", wonende te
Zierikzee; beklaagd dat hy op 21 Maart 1893, te Dord
recht als gezagvoerder der stoomboot Schelde" met
dit vaartuig aan do Merwedekade aldaar aangelegd
hebbende, bjj het verlaten van die aanlegplaats door
zyn schuld heeft veroorzaakt dat de timmerman Mees
Pieter Bohré lichamelijk letsel bekwam, waardoor
tjjdeljjk verhindering in de uitoefening der beroeps
bezigheden van dezen als timmerman ontstond, zulks
doordien bjj, beklaagde, niettegenstaande aldaar aan
die kade ter verdere atwerking van eenige meerpalen
een stelling was geplaatst, waarvan de planken van
den vasten wal een eindweegs boven de Xivier uit
staken, zoodanig dat deze planken bjj het varen van
een vaartuig door hetzelve kou worden geraakt, bjj
zyn vertrek van Dordrecht naar Rotterdam met
vooromschreven vaartuig iB afgevaren zonder eerBt de
werklieden dier stolling te waarschuwen zich van
daar te verwyderen, zonder te wachten totdat deze
zich behoorljjk hadden verwyderd of totdat de planken
dier stelling, welke boven de rivier uitstaken, waren
ingehaald, tengevolge van welk onvoorzichtig varen
een der planken door de reeling op het achterdek werd
aangevaren en Mees Pieter Bohié, timmerman aan die
stelling werkzaam, die zich in de nabyheid van een
dor planken bevond, tusschen een meerpaal en de
aangevaren weggeslagen plank beklemd raakte en van
die plank een zoodanigeu Blag tegen zjjn lichaam ter
hoogte tusschen buik en borst kreeg, dat hjj op dat
oogenblik bewusteloos ineenzakte en gedurende ver
schillende dagen buiten Btaat was zyne beroepsbezig
heden als timmerman te hervatten. Door den officier
van jastitie zyn in deze zaïk gedagvaard 5 getuigen,
waaronder een geneesheer, tevenB als deskundige.
Middelburg, 6 Mei. Bjj bevelschrift der arr.
rechtbank alhier, van den 3den dezer, zyn uaar de
openbare terechtzitting verwezen P. J. L G K., oud
40 jaarj bakker, geboren te Zierikzee en 2°. L. M.,
oud 47 jaar, winkelier, geboren te Leiden, beiden
wonende te Ylissingen, thans alhier in hechtenis,
gehandeld hebbende onder de firma >Kiugmans en
Mieremet", ter zake dat zjj, a. kooplieden zjjnde en
handelende onder de firma >Kingmans en Mieremet", en
als zoodanig drjjvende de volksbakkery «de Volhar
ding" te Vlissingen, en bjj vonnis dezer rechtbank dd.
28 December 11. in staat van faillissement verklaard,
korten lyd te voren, ter bedriegeljjke verkorting van
de rechten hunner schuldeischers, een aantal winkel
waren, tot een bedrag van ruina duizend gulden, die
lagen in een pakhuis in de W&genaaratraat by de
woning van Pieter Ventevogel te Vlissingen,- alsmede
den inventaris dier bakkevy opzettelijk aan den boedel
hebben onttrokken, door een en ander nietJaan den
curator op te geven, maar voor zich te behouden;
i. kooplieden zij ode en bandelende onder de fi ma
ïKingmans en Mieremit" en als zoodanig drjjvende
de volksbakkery »de Volharding" te Vlissingen en bjj
vonnis dezer rechtbank dd. 28 Dec. 11. in staat van
faillissement verklaard, ter bedriegelyke verkorting
van de rechten hunner schuldeischersP. kort te
voren, in ieder geval op een tydstip, waarop zjj wisten
dat bun faillissement niet meer kon worden voorkomen,
een dezer schuldeischers, met name Cornelia Jozephus
Kooman te Goes, boven de overigen hebben bevoor
deeld, door aan d^zen te Vlissingon op dier s rekening
192 af te betalen; 2°. kort te voren een aantal
bakkersbenoodigdheden, waaronder 95 houten bakker,
39 stuks houten vormen en meer andere zaken, ter
waarde van ongeveer 67, opzettelijk aan den boedel
hebben onttrokken, door die niet aan den curator op
te geven, maar voor zich te behouden.
Aan den eersten beklaagde is de heer mr. F. J.
Sprenger, aan den tweeden beklaagde de heer Mr. F. N.
van der Bilt, advocaat te Middelburg, ambtshalve als
verdediger toegevoegd.
HEKKNIEUW S.
Beroepen bjj de Herv. gem. te OjltgenBplaat, dB. J. C.
Klomp te Lanteren.
Te Brouwershaven werd op Zondag 7 Mei 1893
in de voormiddag-godsdienstoefening bevestigd, de van
Zwartewaal beroepen predikant De. Van den Broek,
door den consulent dier gemeente, Da. C F. Zeeman te
Zonnemaire, met eene leerrede naar aanleiding van
Philipp. 2 vers 29. Des namiddags hield de bevestigde
zjjn intreerede, tot tekst hebbende Lucas 22 vers 27
laatste gedeelte.
Beide godsdienstoefeningen werden door eene talrjjke
schare bjjgewoond.
'3 Gravenhage, 4 Mei 1893.
Zij, die jongstleden Zondag niet exprésselijk een
wandeling maakten naar 't eind van het Bezuiden-
hout, zullen moeielijk in de residentie iets bijzonders
hebben kunnen opmerken, 't Was mooi weer en
de Hagenaars van alle standen verheugden zich te
mogen wandelen door 't frisscbe groen, maar van
meetings, betoogingen bespeurde men al bitter
weinig. In een uithoek van de stad, waar de
Een-Mei-ers bijeenkwamen, was een open veld de
verzamelplaats, een onbewoond huis het hoofd
kwartier, een veldtent de cantine en vormden twee
kruiwagens met sinaasappelen en noten de eenige
aanlokkelijkheid voor dat deel van het publiek,
dat door de redevoeringen over den achturigen
werkdag niet geboeid vermocht te worden.
Inderdaad begrijp ik niet, dat de menscben
pleizier konden scheppen, om op zulk een open
tochtige plek te staan luisteren naar een paar
mannen, die den achturigen werkdag verheerlijken
als een remedie tegen alle pijnen, om op hetzelfde
oogenblik eerlijk er bij te voegen, dat, als na een
poosje die acht uren blijken niet doeltreffend te
zijn, men zal afdalen tot zes uur, tot vier uur of
nog lager. Och ja, waarom niet, men kan dan wel
eindeljjk komen tot een nul-urigen werkdag, met
behoud van maximum-loon, maar of de werklui
dan ooit dat loon in hunne handen zullen zien,
betwjjfel ik ten sterkste. Ik wil volstrekt niet ont
kennen, dat in verkorting van den arbeidsduur en
in behoorlijken rusttijd, zeer veel goeds gelegen
kan zijn. Ik ga zelfs verder: ik juich het toe,
dat de arbeiders daarvoor ijveren, maar het is al
weer de ongelukkige dwaling, waarin de menscben
gebracht worden, dat met een achturigen werktjjd
het sociaal vraagstuk op een haar na zal zijn
opgelost. Ofschoon natuurlijk de sociaal-democraten
de leiding der meeting in handen hadden, is er
niet bijster veel kwaads gezegd. Wel was de taal
gepeperd en gezouten genoeg, maar men is reeds
zoo aan die groote woorden gewend, dat ze hun
kracht beginnen te verliezen. Zoolang er geen
aandrang tot verzet wordt gepredikt, moet men
het met de woorden zoo nauw niet nemen. Dat
de heeren socialisten de vrijheid voor allen ook
moeielijk in praktijk kunnen brengen, bleek bij
deze gelegenheid zonneklaar. Een man, die eerst
misschien schertsend, maar later opzettelijk, een
Oranje3trikje voor den dag haalde en verzekerde
nog meer respect te hebben voor den bovengenoemden
kruiwagen met sinaasappelen, dan voor de roode
bandelieren der socialistische leiders, werd flinkweg
in een sloot gedrongen. En een arme bedelaar,
wiens versleten plunje erg afstak bij de fraaie
Zondagskleederen der heeren en dames van de
meeting, werd gecommandeerd op te houden met
aalmoezen te vragen, daar hij anders van het veld
zou worden verwyderd". De man bad niettemin
zyn entrée betaald, in de hoop onder zyne
gelijken?" van de vierde klassezooals de sprekers
zich zelf graag betitelen, ofschoon ze in welgedaan
heid, kleeding en opschik personen van hoogere
klassen naar de kroon steken, wat te verdienen.
Maar die ^gelijkheid" paste nu eens niet in bet
kader eu werd dus eenvoudig met don bedelaar
buiten bet hek gezet.
De belangstelling van de Hagenaars voor de
meeting is er al lang af en met veel grooter
genoegen gingen ze dienzelfden Zondag een welkomst-
bezoek brengen aan de bruine broeders en zusters
uit Dahomey, die in den Zoölogischen Tuin een
onderkomen hebben gevonden. Eerlijk gezegd, vind
ik die tentoonstelling van Negers, Zwartjes, Zoeloes
of Eskimo's een treurige zaak. Maar 't is een mode
geworden en ondernemende mannen, zooals de
directeur van dit gezelschap, een Britsch-Indiör,
zien niet op tegen de grootste gevaren om zoo'n
troepje naar Europa te brengen. Nu zijn er hier
te zien geweest die er veel slechter uitzagen. Deze
mannen en vrouwen uit Dahomey zitten voor
treffelijk in 't vleesch, en al voeren ze speer en
geweer en al hebben de Amazonen" in 't leger
gediend, ze zijn nu reeds zoo getemd, dat ze met
photografiön rondloopen, heeren en dames vriendelijk
aangrijnzen en met kinderlijke vreugde voorwerpen,
maar bovenal geld in ontvangst nemen. Wind
eieren legt hun dit reisje dan ook niet. Zij zijn
voor 18 maanden aangenomen uit en thuis, vrij
van alles, met een contract voor voeding en
behandeling en een pond sterling per persoon en
per maand een keele som voor lui, die gewoon
zijn met schelpen te betalen. Nu kan men gerust
rekenen, dat ze ieder nog wel een gulden of wat
per dag er bij ophalen aan vrijwillige offers van
het publiek, zoodat ze met een aardig spaarduitje
in hun land zullen terugkeeren, als ze alles niet
verteerd hebben aan kostbaarheden of opschik.
Wat deze menscben onderscheidt van andere
Zwartjes is niet enkel hun krachtige, goed
geproportineerde lichaamsbouw, maar ook hun zinde
lijkheid. Al gebruiken ze geen zakdoekjes met gebor
duurde randen, ze wasscken zich het lijf en gelaat
twee-, driemaal per dag en zyn ook op hun ligging
zindelijk, zoodat er geen vrees behoeft te bestaan
voor overbrenging van minder gewenschte cadeaux.
Overigens zyn ze zeer gemeenzaam, loopen overal
rond, praten met de oogen, den mond of gebaren
en weten alles behoorlijk uit te drukken. Gelukkig
is het absoluut verboden hun sterken drank te
schenken. Sinaasappelenlekkerssigaren en
limonade met of zonder suiker zijn de lekkernijen
die hun worden verschaft en zelf eten ze voor
voeding: vleesch, visch en rijst. Ze laten het zich
best smaken en zijn zeer gedwee aan de leiders, al
voeren ze met veel bombarie krijgsdansen uit.
Veel last moet de directeur aanvankelijk gehad
hebben om ze aan boord te houden. Er waren er
die onmiddellyk weer wegvluchtten. Ook onderweg
gaven ze nog last, toen ze voor 't eerst een spoor
weg zagen en in den trein moesten stappen. Mij
dunkt, het wordt nu haast tijd een troepje Atjehers
in Europa te vertoonen, maar liefst zonder klewangs,
want anders mochten ze, vooral als ze in Nederland
waren, eens in 't hoofd krijgen hun aartsvijanden
ook daar in stukken te snijden. Voor ons zou een
Atjehsch troepje stellig veel grooter merkwaardig
heid opleveren, dan deze Dahomeyers, die intusschen
veel bekijks hebben en aan den Zoölogischen Tuin
veel drukte bezorgen.
De eerste bijeenkomst van de leden van Eigen
Hulp" is Vrijdagavond gehouden. De opkomst was
drukker dan men had mogen hopen en met
belangstelling luisterden dames en heeren naar het
betoog van Mr. Elias, dat de voorgestelde aanslag
van de Coöperatieve Vereenigingen in de bedrijfs
belasting een gruwel isomdat daardoor een
belasting wordt gelegd, niet op bespaard geld, maar
op goedkooper inkoop. Het dividend van de
Coöperatieve Winkelvereenigingen, stelde hij voor
als te zijn de premie op rechtstreeksche aanschaffing
bij de bron.
Dit moge volkomen waar zyn, ik moet eerlijk
bekennen het gruwelijke niet in te zien, dat van
de premie 2 percent wordt geofferd aan do
Schatkist. Ik weet wel, dat de leden van Coöpera
tieve Vereenigingen nog eens persoonlijk zullen
moeten betalen voor hun dividend in de vermogens
belasting, maar de Coöperators, die daarin worden
getroffen, kunnen best die extra-belasting betalen.
De overgroote meerderheid echter der Coöperators
zal geen vermogensbelasting betalen en het schijnt
mij niet onbillijkdat de winst door hunne
Vereeniging gemaakt twee percent er van afsta aan
den Staat, evengoed als andere vennootschappen.
Waar is het echter, vwit de heer Elias beweerde,
dat, als de percentage verhoogde, de Staat lang
zamerhand de spaarzaamheid zou gaan belasten.
Doch dat dit sal geschieden, zie, dat is niet aan
te nemen, omdat dan ten slotte de Schatkist zich
zelve zou benadeelen, daar de Coöperatieve Ver
eenigingen dan zoo nauw mogelijk tegen den
kostenden prijs zouden gaan verkoopen om winst
maken te voorkomen. In beginsel hebben de
Coöperators misschien gelijk, maar in de practijk
verwacht ik van de toepassing van het stelsel des
Ministers weinig nadeel.
Sedert 1 Mei zetelt op de plaats van wylen den
beer Hofstededo oud-Minister Havelaarals
Directeur-Generaal van de Posterijen en Telegrafie.
Het liberale Ministerie heeft door deze benoeming
blijk gegeven van groote onpartijdigheid en naar
beweerd wordt, is de heer Havelaar de aangewezen
man. Doorzettend is bij zeker, maar het is te hopen,
dat de verwachtingen niet zoo worden teleurgesteld
als die ten aanzien van de spoorweg-overeenkomsten
door hem met zooveel kracht voorgestaan.
Ingezonden stukken.
M.l
Een genoegen zult U my doen door hot volgende
iu uw Blad op te nemen
Arsenicum in onze gordijnen, enz.
Daar bjjna regelmatig de vrees voor arsenicum
samengaat met de vrees voor groene kleurstoffen,
trachtte ik voor myn onderwys eene collectie arseen-
houdende behangsels te verkrygen en natuur] jjk juist
monsters, waarin gesn groen voorkwam.
Hiervoor wondde ik my tot een van de behangero
alhier, met het verzoek om eenige van de goedkoopste
monsters, die mjj welwillend werden verstrekt.
Van al deze monsters onderzocht ik tien, die my het
eerst voor de hand kwamen, on kon in zeven hiervan
arsenicum constateereD, terwjjl slechts één hiervan
groen bevatte.
Wel waren deze soorten van de goedkoopste, maar
ik vond hot resultaat van te veel belaDg ooi niet
onder aller aandacht te worden gebracht. Over dit
onderwerp sprekende kaïi ik niet nalaten 6ven op te
merken dat arsenicum kan voorkomen in alle kleuren
das, dat de gedachte aan zoogenaamde verdachte
kleuren dwaasheid ia.
De meest verdachte kleur o. a., groenwaarbjj bjjna
altjjd gedacht wordt aan koper, zal dit gewoonlijk
niet bevatten, daar slechts twee koperkleurstoffen groen
zjjn en daar deze beide arscenhoudend zyn, worden
ze niet meer voor verven van stoffen in onze dage-
ljjksche omgeving gebruikt.
Het voorkomen van arsenicum is dau ook bjjna
zonder uitzondering een gevolg van verontreiniging
en zal dus het meest voorkomen in de goedkoopste
stoftsn. We zullen dus steeds een zekere waarborg
hebben wanneer we niet te goedkoope waar aanschaffen
Zierikzee. BONNO VAN DIJKEN.
Het Orgel in de Kerk te
Brouwershaven.
Vier eeuwen paarde ik steeds mjjn klanken aan
[uw psalmen,
k Ben veel gebreka, maar van geen onwil mjj bewust,
Thans is mjjn keel verroest en kreut in plaats van
ir» a i. -[galmen,
Myn adem weigert, ei! vervang me en gun me rust!
Zoo zong de grjjze dichter Beets, toen een aloud orgel
uit een van Utrecht's kerken werd weggebroken en
eene plaats in het Ryksmuseum bekwam. Met evenveel
recht zou die dichter, naar het scheen, hetzelfde van
Brouwershaven'a kerkorgel hebben kunnen getuigen.
Wjj zeggen, naar het scheen. Want nu eemaal dat
oude orgel uiteen is genomen, om weldra alB een sieraad
in het Ryksmuseum te prjjken, nu is het gebleken,
dat het binnenwerk nog ia zulk een bewonderens-
waardigen staat van gaafheid verkeert, dat we vol
eerbied moeten staren op het degeljjke werk der voor
geslachten, dat ons nu nog verwytend en beschamend
tevens, onze onverschilligheid voor de kunst en onze
ongevoeligheid voor het schoone voorhoudt.
Het orgel te Brouwershaven, hoe vereerend het moge
zyn in een middelpunt van uitgelezen kunstvoort
brengselen te mogen pronken, had een beter lot
verdiend, dan in het Rjjksmuseum te worden opgenomen.
Dat betere lot was het beantwoorden aan zyne be
stemming, wat bjj eenige honderden guldens kosten,
bepaald mogeljjk ware geweest. Zie, op de onverschillig
heid en onkunde der nakomelingen hadden de bouw
meesters ni6t gerekendWant ofschoon Brouwershaven's
heiligdom reeds in 1557 dit schoone orgel bekwam,
nog heden ten dage zou dat koninkljjk instrument
zjjne tonen door de gewelven hebben kunnen laten
weergalmen, indien niet onkunde en bekrompen
geldzucht vau enkelen het hadden laten vervallen en
eindeljjk geheel van de hand doen.
Waarlyk! het Rjjk heeft voor 1500 een koopje
gedaan. Bezie Blechts die schoone, rjjkc vormen, waarin
de renaissance zich hier vertoont, let op de massive
degeljjkheid en de gaafheid, zelfs der fijnere onder-
deelen, verbaas u over de inwendige, stevige constructie,
en betreur het met- ons, dat, toen eenige jaren geleden
iemand, die als^ organist een goeden naam heelt, maar
die van den inwendigen bouw van een orgel geen
kennis bezit en ook voor kunst geen oog bljjkt te
hebben, maar bondweg durfde verklaren: het orgel is
slecht _ea niet te heretellen.
Nu is het niemand ten kwade te duiden, dat bjj op
kunstgebied weinig doorzicht heeft, maar om iets wat
onder stof en vuil verloren is, zoo maar oppervlakkig
en stoutweg als oud eu vergaan te veroordeelen, is
tegenover werkstukken van 't verleden, op zjjn minst
genomen, zeer lichtvaardig!
Eene radicale herstelling had, wjj bljjven het be
weren, zeer best mogeljjk geweeBtl
Intusschen, het orgel is verkocht, weggebroken en
reeds naar het Ryksmuseum verzondeB, niets anders
nalatende dan een leege plek tegen den Westeljjken
gevel van 't middelschip der kerk en de herinnering
van zijn diensten bjj 't kerkgezang.
Wel is het al jaren geleden, dat het gezang er door
begeleid werd, maar verreweg het meerendeel van
Brouwershaven's bevolking heeft het orgel nog met
weemoed zien heengaan. En niet zonder reden. Dat
oode orgel was de stille getuige geweest van honderden
jaren levens en ljjdens, het had de belangrykste oogen-
blikken van het broze en vergankelijke bestaan des
menechen wjjding bjjgezet, het had zjjne tonen doen
galmen voor tallooze geslachten, die daar gedoopt, in
de ChriBteljjke kerk opgenomen, voor het altaar in den
echt verbondon en na den veelal woeligen levensstrijd
ter ruste gelegd waren.
Brouwershaven behoort helaas! tot die plaatsen van
ona land, welke zeer in welstand achteruitgegaan zjjn.
Meer dan de strikt noodzakelijke uitgaven op burgerljjk
en kerkeljjk gebied mag men er niet eischen. Toch
dunkt ons, dat een orgel geen weelde-artikel voor
Brouwershaven^ kerk is. Zou van de te ontvangen
1500 niet een deel bestemd kunnen bljjven voorden
aankoop van een nieuw orgel, zou de particuliere
milddadigheid zich geheel onbetuigd laten, zou een
renteloos voorschot niet te bekomen zyn tot aanvulling
der ontbrekende gelden?
Welgezinden en meergegoeden van Brouwershaven 1
Uw oude orgel is voor altjjd weg en keert nimmer
terug; laat echter bjj u allen de ernstige wil post
vatten, een nieuw instrument tot begeleiding van het
statig kerkgezang to bekomen. Waar een wil is, daar
is een weg, en wjj gelooven, dat onder den indruk van
het verlorene de geest vaardiger zjjn zal tot ver
krijging van iets wat dat verlorene vergoedt. Slaat
dan de handen ineen en tracht te bewerken, dat hetgeen
o. a. bjj de eerste godsdienstoefening in de nu gerestau
reerde kerk, zoo onlaDgs werd gesproken»dat over
korter of langer tjjd het aanstonds genoemde aan uw
kerkgebouw ten deel valle en dus uwe bljjdschap
worde volmaakt 1"
B. X.
TELiEGKAMME N.
Kotterdnm, 8 Mei.
Tm-we 20, Roft-g-e 10 a 20 en Bi uiue
Boonen (beste) 25 et. hooger. Ciei-jst Onveranderd.
Erwten pt'ijsliuudend.
