Schipper A. v. d. HUCHT,
met toepassing van artikel 212 der gemeentewet daartoe
hannerzjjds over. ThanB is, op het daartegen door den
gemeenteraad ingestelde beroep, bp Kon. besluit de
uitspraak van Gedeputeerde Staten bekrachtigd, o. a.
uit overweging, dat Gedeputeerde Staten bij de goed
keuring van de in art. 44 der wet bedoelde door den
gemeenteraad vastgestelde jaarwedden niet enkel op
het wetteljjk minimum, maar ook op de belangen van
de gemeente en van het onderwjjs, in het bijzonder
geval aan hunne beoordeeling onderworpen, hebben te
doen letten gehad.
MWtlolburg, 1 Maart. Baldadigheden zullen
er plaats hebben zoolang er baldadigen zjjn, dat
ondervonden wjj hier weder. In den nacht van Zater
dag op Zondag zijn enkele banken op de Loskade
uitgerukt, het tentje van de jjsclub »Walcheren", op
haar terrein aan den Nieuwen Vlissingschen weg,
heeft men in het water gegooid en een rail van den
tram over de andere rails gelegd, hetgeen gelukkig
door den machinist bemerkt werd, anders ware do
tram zeker gederailleerd. De politie zoekt, maar moet
de onbekende daders nog vinden.
De eieren zjjn op Walcheren nog zeer goedkoop.
Ze gelden thans van 3 tot 3,50 per 100 stuks.
Over het algemeen zjjn zjj nog al groot en sterk, wat
zeer goed ia voor hen die ze in dezen tjjd opkoopen
om ze in te leggen.
doos, 2 Maart. De voordrachten vin den heor
G. Diihne werden door een uitgelezen en zeer talrijk
publiek bjjgewoond. Geluid, warmte, licht, magnetisme
en electriciteit waren de onderwerpen van behandeling,
terwjjl uitstekend geslaagde prachtige proeven het
gesprokene verduidelijkten.
Dat de voordrachten in het Duitsch werden gehouden,
was voor menigeen een bezwaar, terwjjl ook onder
werpen als polarisatie van het licht zoo maar niet
onder ieders bereik liggen.
Dat geen enkele proef mislukte, hetgeen bjj anderen
wel eens wil voorkomen, pleit voor de bedrevenheid
van den heer Diihne en van de deugdelijkheid zjjner
toestellen.
Yerseke, 2 Maart. Woensdag avond trad de
heer Bajjze uit Goes in de Vrjje Evangelische Kerk
alhier op voor ongeveer 30 belangstellenden en hield
eene lezing over kiesrechtnitbreiding._ De gewone
ponten van de anti-revolutionairen zjjn behandeld,
dus nieuws is er niet verkondigd. Omdat alle de toe
hoorders bjjna zonder uitzondering geestverwanten van
spreker waren, kwam van debat niets.
Deze week zjjn hier weer drie volwassen konjjnen
gestolen. Den anderen morgen werden de huiden der
dieren op een mestput gevonden. Uit hetzelfde hok
werden eenige maanden geledon ook de konjjuen ont
vreemd. Men is den dader nog niet op het spoor.
Gisteren ontBtond bjj het uitgaan van het Leger
des HeilB weer een begin van rumoer. Op de hoeken
der straten, vooral daar waar eenige aanhangers wonen,
gaf men zich wat lucht. Zal men dan nimmer begrepen,
dat er vrjjheid van godsdienst bestaat?
Tlioleii. Tjjdens de tentoonstelling alhier in
Juni te houden, heeft de heer Kampers, eigenaar van
de gasfabriek, er voor gezorgd dat de inwoners op
eene prachtige wjjze kunnen illumineerenhjj is nu
reeds in het bezit van letters, lauwertakken, wapens,
jaartallen, sterren, enz. Als men nu nagaat dat het
leggen der leidiDg voor rekening der fabriek en de
toestellen gratis gebruikt mogen worden, dus alleen
gasverbruik in rekening komt, dan zal er enorm
gebruik van gemaakt worden, dientengevolge zal de
uitwerking schitterend zjjn.
St. Maartensdjjir. Door Ged. Staten is goed
gekeurd het besluit van den raad dezer gemeente,
waarbjj bepaald werd eene paardenmarkt in te stellen
en die te do9n plaats hebben den Ion Donderdag in
do maand Juni.
Onwevlievlï, 2 Maart. Heden middag ten 12
uur, ontstond door eene onbekende oorzaak, brand in
de vlasschuur, in de Zuidstraat van den heer C. Kuyper.
Het gebouw met het daarin aanwezige bewerkte en
onbewerkte vlas, een paar wagens en eenige Iobso
voorwerpen werden spoedig eene prooi der vlammen.
Door het flink optreden der brandweer, die daarvoor
allen lof verdient, bleven de aangrenzende gebouwen
gespaard.
Naar wjj vernemen is de schuur verzekerd bjj de
Zeeuwsohe- en het vlas bjj de Tielsche-Brandwaarborg
Maatschappij. De overige voorwerpen zjjn niet verzekerd.
Zieirilczee, 1 Maart. In eene goed bezochte
Departementsvergadering van de Maatschappij tot be
vordering van Njjverheid, besprak de heer Bonno van
Dijken >Onze dageljjksche dranken11, hoofdzakelijk het
water als drinkwater.
Langen tjjd stond Spreker stil bp de verontreini-
gingen, die in het water kannen voorkomen en bp de
middelen die men heeft om de organische en onorga
nische stoften, die het regenwater in de lucht en op
den bodem heeft opgenomen, op te sporen en voor het
gebruik onschadelpk te maken, hetgeen door tal van
proeven aanschouwelijk werd voorgesteld. Ook het
filtreeren van het water werd uitvoerig besproken.
Spreker trachtte o. a. de groote voordeelen aan te
toonen, die de Chamberlainfilter (systeem Pasteur),
vooral in tjjden van besmettelijke ziekten, boven elke
andere soort bezit, door te wjjzen op het feit, dat bjj
het eerstgenoemde systeem de filter zelve waarschuwt,
wanneer hjj geen voldoende diensten meer doet.
Na de panze vond Spreker gelegenheid, bjj bespreking
van de voedingswaarde van verschillende dranken, de
schadelpke gevolgen van eenigszins overmatig gebruik
van alcohol aan te toonen en o. a. op te komen tegen
de ook van wege het Departement verspreide brochure
van G. Birnie over de voedingswaarde van suiker, waar
deze professoren en docenten verwjjt niet genoeg de
aandacht te vestigen op de groote beteekenis, die
suiker als voedingsmiddel heeft.
Terecht noemde de Voorzitter, toen hjj den Spreker
de welverdiende dank van de vergadering bracht, de
voordracht een greep uit een rjjk onderwerp op leer
zame en aangename wjjze medegedeeld vol nuttige en
practische wenken voor het dageljjksoh leven.
De hoogere klassen van de ZieribzeeBche hoogere
burgerschool woonden de voordracht bjj.
In deze vergadering werd mede door Mr. van Geuns
rapport uitgebracht namens de commissie, belast met
het instellen van een onderzoek over „Indnstriëele
rechtspleging."
Op de hem zoo gewone klare, duideljjke wjjze werd
dit zoo moeieljjke onderwerp toegelicht en betoogd,
dat het in het leven roepen van kamers van arbeid
zeer wenscheljjk was, wanneer omtrent de samenstelling
de grootste voorzichtigheid werd in acht genomen en
wanneer hun werkkring zich uitsluitend bepaalde tot
het beslissen in geschillen tusschen patroonB en werk
lieden. Met nadruk kwam hjj er tegen op dat deze
kamers ook rechtspraak zouden bezitten.
Op verzoek van het Hoofdbestuur werden op voor
stel van het Bestuur zonder discussie nog eenige
wpzigingen in het huiBhoudeljjk reglement aangebracht.
Voor de betrekking van gemeente-veldwachter
te Kloetinge hebben zich 56 sollicitanten aangemeld.
Als een bijzonderheid kan gemeld worden, dat
by den landbouwer J. Hage, onder Poortvliet een vaars-
kalf geboren is van 107 pond, terwjjl het gemiddelde
gewicht 70 pond is.
Benoemd tot inspecteur der rogistratio en domeinen
van de tweede klasse in de 5e divisie de heer W. Won-
dergem, thans van de tweede klasse in de 25e divisie.
Te 's Gravenzande verkoopt een particulier het
rundvleesch van minstens even goede qualiteit als de
drie onder die gemeente wonende slachters, 50 percent
goedbooper.
Om aan de vele aanvragen te kannen voldoen, moest
hjj verleden week 2 koeien slachten.
Ook te Terneuzen heeft zich een geval van
pokken voorgedaan.
Zierikzee, 3 Maart. Gisteren avond werd in
de Concertzaal alhier eene vooretelling gegeven door
het gezelschap »Het Nederlandsch Toon eel", van den
Stadsschouwburg van Antwerpen en Gent. De zaal
was vrij goed bezet. De opgevoerde stukken»Verloreu
Eer" en »De gevolgen van oen Leugen", werden flink
afgespeeld. Vooral de hoofdpersonen vervulden uit
muntend hunne taak. Het laatstgenoemde stukje viel
zeer in deD smaak van het publiek, dat de hierin
gelegde moraal zeer goed kon begijjpen.
Wjj hopen dit gezelschap nog meermalen hier te
zien optreden, doch wenschen hun dan een drnkker
bezoek toe.
Wat misschien in geen twintig jaren gebeurde
viel Maandag onder Nisse voor. Op eene publieke veiling
werden puike aardappels verkocht voor 0.80 per mud.
De Algem. Nederl. Politiebond zal 7 April a.s-
te Zwolle zjjn 10de algomeene vergadering houden.
Onder meer moet alsdan de verkiezing van 2
bestuursleden plaats hebben: de heeren J. W. Tuinen
burg (president) en C. L. J. Bruggemana zjjn nameljjk
aan de beurt van aftreding. Door het hoofdbestuur
worden aanbevolen voor de vacatureTuinenburg de
heeren J. Terpstra, commissaris van politie te Hoorn,
J. W. Tuinenburg, commissaris van politie te Hilversum
en J. Vervooren, commissaris van politie te Utrecht;
en voor de vac.Bruggemans de heeren C. L J.
Bruggemana, brigadier rjjtsveldwacht te Tholen, N.
Lamens, brigadier majoor rjjks veld wacht te Amsterdam
en D. Zejjlemaker brigadier majoor rjjkaveldwacht te
'a HertogenboBch.
Bjj het korps maréchaussée is, volgens de Frov.
Nb. C'tthans een regel als wet ingevoerd, dat in het
vervolg de ongehuwde manschappen eerst dan in
aanmerking komen voor bevordering, pis fx geen
gehuwden de geschiktheid bljjbon te bozitten.
Na 5 jaren gevangenisstraf te hebben ondergaan,
is te 'a Bosch uit de gevangenis ontslagen S. M. uit
Arnhem. Hjj. is slechts 28 jaren oud en bracht daar
van 13 jaren en 3 maanden in gevangenissen door,
wegens mishandeling en diefstallen.
LANÜBOTJW.
Zierikzee, 2 Maart. Heden werd in het >Huis
van Nassau" alhier eene vergadering van landbouwers
uit Schouwen en Duiveland gehouden, die goed be
zocht was. De beer A. Rejjnierse van Middelburg, door
den heer D. Hocke Iz. ingeleid, deed een voorstel
betreffende de levering van melk aan eene te Middelburg
te stichten fabriek van verduurzaamde melk. De fabriek
zou aanvankelijk noodig hebben 15000 liters per dag,
doch zou worden ingericht voor 30000 liter. De prys
is voorloopig bepaald op 5'/a cent per liter aan de
Spoorboot alhier, terwjjl na een half jaar zal worden
bepaald of deze prys zal kunnen worden verhoogd.
Daar de heer Rejjnierse over 8 of 14 dagen weder
hier hoopt te zjjn, wenscht hjj alsdan voorwaardelijke
opgave van de hoeveelheid die kan geleverd worden.
Met het stichten van zuivelfabrieken wordt in
Friesland steeds voortgegaan. Men rekent dat het
getal op deze wjjze in den loop van het jaar tot weinig
minder dan 100 zal klimmen.
Tliolen, 28 Febr. In de alhier gehouden ver
gadering rsn de Maatschappij van Landbouw en
Veeteelt afd. Tholen, welke door 30 leden werd
bijgewoond, werd na lezing en goedkeuring der notulen
van de vergadering den 10 Januari gehouden, de
volgende ingekomen Btukken voor kennisgeving aan-
1°. Een schrijven van het gemeentebestuur, behelzende
dat gedurende de feestdagen de gevraagde lokalen
beschikbaar zjjn, dat de markt afgezet en versierd
mag worden en dat ƒ200 beschikbaar zjjn uit de
gemeentefondsen.
2°. Een schrjjven van het fanfarengezelschnp
Concordia", dat het by die gelegenheid een festival
zal organiseer en.
3°. Een schrjjven van den heer C. A. .van der
Burght, dat er pogingen in het werk gesteld^/nllen
worden om eene eorewacht te paard te vormen.
Hierna werden door den Secretaris de verschillende
commissie-leden genoemd, als: voor de muziek, voor
het terrein, voor de ontvangst van het rundvee,
paarden en werktuigen, voor de uitreiking van de
kaarten, voor den rjjteer, welke bjj die gelegenheid zal
gegeven worden en voor den maaltjjd te houden in
de school.
Vervolgens werd het programma, door het beBtuur
reeds opgemaakt, aan de goedkeuring der leden onder
worpen.
Wat de werktuigen betreft is het volgende:
1°. De meeat volledige verzameling van landbouw
werktuigen: Ie prjjs ƒ200, 2e prys ƒ100.
2°. De meest volledige verzameling van zuivel-
werktuigenprys 100.
3°. Een handcentrifuge: le prjjB ƒ50, 2e p-jjs ƒ25,
een boterkneedmachine een prjjs van ƒ25.
4°. De meest volledige verzameling van werktuigen
voor grondbewerking: Ie prys ƒ75, 2e prjjs ƒ25.
5°. Een petroleum-motor, beneden acht effectieve
paardenkrachtenle prys 200, 2e prys 100.
Wat de prjjzen betreft voor paarden, randvee,
varkens, enz., die zullen later breedvoerig bekend
gemaakt worden.
Staande de vergadering werd door het bestuur een
prijs van ƒ20 uitgeloofd voor het beste tilbuiy-paavd
en een prjjs van ƒ10 door den heer C A. van der
Burght voor de beste merrie met veulen.
Vervolgens werd mededeelicg gedaan dat, wat de
versiering betreft, een prys van ƒ15 voor de inwoners
van de mooist versierde straat, ƒ10 voor de mooiste
poort en ƒ7,50 voor het mooist versierde huis wordt
uitgeloofd.
Met een woord van dank aan den jjverigen Secretaris
en met een verzoek aan de verschillende commissiën,
alsmede aan de leden om'zooveel mogeljjk de tentoon
stelling uitstekend te doen slagen, sloot de Voorzitter
de vergadering.
Alkmaar, 1 Maart. Daar volgens beschikking
van den Minister van Binnenlandsche zaken van 27
Februari, het houden van tentoonstellingen vaD her
kauwende dieren en varkens gedurende de maand Maait
verboden is, kan de gewone jaarljjksche Paaschtentoon-
stelling (aangekondigd tegen 24 Maart) niet doorgaan.
AanbestedingenVerknopingenenz.
Te Nieuwdorp werd door notaris De Ronde
ten behoeve J. de Pryker aldaar geveild een hoefje,
groot 77.50 Aren, staande in den Zuid-Kraaiertpolder.
Kooper werd de heer J. G. P. Timan voor 500.
In de Prins van Oranje" te Goes werd ten
verzoeke der heeren W. F. K. Lenshoek en J. A. Bevier
de Fouw, beiden te Goes, door den notaris Pilaar
publiek voor den tjjd van zeven jaren verpacht: le.
1 H.A. 52 A. 60 c.A. weiland en 2e. 50 A. 90 c.A.
tiendvry boomgaard. Deze perceelen werden toegewezen
aan P. van Kreuze te Baarland tegen 70 de H.A.,
3a. 1 H.A. 20 A. 40 c.A. weiland voor 60 de H.A.
aan J. Vermeule te Heinkenszand.
De onkosten bedroegen 15 percent van het eerste
jaar pacht.
KERKNIEUWS.
Bedankt voor het beroep naar Dreiachor, door Ds. J.
van Loenen Martinet te Santpoort.
Voor een paar weken berichtten wjj dat 27 Febr.
niet onopgemerkt voorbij zou gaan voor ds. C. Giltay
P.Az. te 's Heer Arendskerke. Op dien dag herinnerde
hy zjjne veertigjarige evangeliebediening in die ge-
keurig versierd. Des voormiddags herdacht ds. Giltay
zjjne 40jarige ambtsbediening, welke rede begonnen en
besloten werd met een feestlied hem door een koor
toegezongen. Alle armen der gemeente benevens de
schoolkinderen werden door Z.Eerw. ruim onthaald.
Eene commissie uit de gemeente bood den jubilaris
een fraai geschenk, bestaande in een prachtig noten
houten schrijfbureau met stoel, benevens een album
bevattende de namen der gevers. Dit album bevatte
de namen van armen en ryken, geringen en aanzien
leken, kortom van gansch de gemeente.
Terwjjl eene groote schare genoodigden zich 's avonds
in de pastorie bevond, werd den jubilaris eene serenade
gebracht door het harmonie-gezelschap Heinkenszand.
Oader de vele gelukwenscheD, die werden uitge
sproken, werd deze het levendigat toegejuicht: Moge
ds. Giltay nog lang zijne gemeente ten zegen zyn
Ingezonden stukken.
Ter eere van don beminden predikant was hot
geheele dorp in feesttooi, uit iedere woning wapperde
de driekleur en de woning van den jubilaris was
Zierikzee contra de Tram.
Reeds geruimen tijd is getracht ons kalme eiland door
het drijven van enkelen in beweging te brengen, om mee
te doen aan het tot stand brengen van een tram.
Wie niet met den waren toestand bekend is, zou meenen,
dat rnen in deze streken even verlangend naar een tram
uitziet, als wijlen de aartsvaders naar het paradijs.
Zoover is liet evenwel met onze eilandgenooten nog niet
gekomen. Wel zeggen de trammannen en mannetjes, dat
het verlangen sterk en algemeen is, maar die lust om een
tram te hebben zal wel in zijn waren omvang gekend
worden, wanneer het er op aankomt geld bijeen te krijgen,
Dat Brouwershaven f 400 'sjaars wil bijdragen zegt
weinig; deze plaats heeft van een tram alles te hopen en
niets te vreezen.
Met de andere 'gemeenten op Schouwen en Duiveland is
het evenwel een ander geval.
Mogen de inwoners daarvan het al niet onaardig vinden,
dat zij maar in de tram behoeven te stappen om Zierikzee
eens te bezoeken, of beter gezegd, in Holland de noodige
inkoopen te gaan doen (met achterstelling van Zierikzee),
wanneer hun sommen gevraagd worden, als wij van enkele
burgemeesters vernamen, welke op zijn minst buitensporig
zijn, zullen de betrokken gemeentebesturen toch wel van
hun gezond verstand doen blijken, door of niets bf uiterst
weinig bij te dragen. Immers de tijd is er niet naar, om
veel geld aan dergelijke zaken te besteden.
Wat worden b.v. alle gemeenten niet gedrukt door kosten
van onderwijs en dergelijke en dan wil men van de ge
vraagde sommen liefst maar voor 20 jaartjes verzekerd zijn I
Zoo'n bijdrage toe te staan is voor vele gemeenten een
onverantwoordelijke daad, "te meer, waar men zelfs f 300,
zegge drie honderd guldëii jaarlijksch subsidie durfde vragen.
We vragen ons hier af: zou nu werkelijk onze als ont
wikkeld bekend staande bevolking van Schouwen en
Duiveland zoo verblind zijn, dat ze haar goede geld op
zulk een dwaze wijze zou vertrammen; zou men hier
werkelijk niet inzien, dat een zaak, welke zóó met kruiden
en dranken op de been geholpen en loopende gehouden
moet worden geen levensvatbaarheid bezit, maar een dood
geboren wicht is?
Algemeen breekt dan ook te dezer plaatse de overtuiging
door, dat hier eigenbelang van enkele drijvers in 't spel is,
zucht van enkele menschen om naam te maken ten koste
van de welvaart van gemeenten, waarvoor ze integendeel,
als de eerste burgers, alles moesten aanwenden ten goede.
Maar wat heeft men ook eigenlijk van vreemdelingen te
wachten?
Binnenkort zal ook de Raad van Zierikzee geroepen
worden om te besluiten 1°. of de tram al of niet den
Blokweg en den Grachtweg zal bederven en 2°. of de ge
meente nog geld genoeg heeft om het weg te werpen.
Dat de Raad van Zierikzee een wijs besluit moge nemen 1
Dat de Raadsleden diep mogen beseffen, waarvoor ze
geroepen zijn en wat de burgerij in deze van hen verwacht.
In de zitting van Vrijdag 17 Februari toonde reeds de
meerderheid (die daarvoor lof verdient) duidelijk aan, dat
de richting langs den Grachtweg eene onbestaanbare is.
Gezwegen nog van de fraaie hoornen, die zouden moeten
verdwijnen voor de tram, van de overige hoornen, die
spoedig doodgereden zouden zijn, van den misstand die
aldaar zou ontstaan, gelooven wij ook nog te moeten wijzen
op een ander bezwaarIs er wel gedacht aan de Katholieke
medeburgers, die toch geenszins gesticht zullen zijn, wan
neer de snorrende stoomtram rakelings langs de laatste
rustplaats hunner dooden rent en daar elke uiting van stil
herdenken eigenlijk zal storen.
Onze Gemeentebouwmeester komt ook alle lof toe voor
zijn juiste opmerkingen, wat betreft den misstand enz., in
zijn flink schrijven aan onzen Raad vervat.
Wij hopen dus van harte, dat nimmer een stoomtram
onzen schoonen Blokweg en Grachtweg zal bederven en
onveilig maken.
En nu het tweede punt.
Wat men zal durven bestaan aan onze gemeente als
jaarlijksch subsidie gedurende 20 jaar te vragen, is ons nog
onbekend.
Laat ons echter veel, zeer veel veronderstellen, laat ons
f 300 aannemen.
Deze som mag voor het tram-comité gering zijn, voor
Zierikzee is elke bijdrage le veel.
Hoe mag men, hoe durft men van deze gemeente ver
langen, dat het tot haar eigen nadeel medewerke?
Elke gulden door onzen Raad toegekend voor een tram
brengt schade in de toekomst.
Onze handel en vertier zullen niet toenemen, men zal
uit onze omgeving, nog meer dan thans, in Holland en
elders inkoopen gaan doen, onze streken zullen, tot schade
van den winkelstand, door vreemde kramers overstroomd
worden.
Onze Raad heeft kort geleden eenstemmig verklaard,
dat de tram niet gezegd kan worden het belang van
Zierikzee te bevorderen. Van den Raad, die dit verklaarde,
is natuurlijk niet anders te verwachten, dan dat hij conse
quent zal blijven, in het waken voor de belangen der
burgerij.
Elke afwijking van dat vroegere besluit zou onmannelijk
toegeven zijn aan drijven en dringen van hen, die niet het
belang van Zierikzee, maar hunne particuliere belangen op
het oog hebben.
Leden van den Raad! op U allen zijn de oogen der
Zierikzeesche burgers gevestigd.
Toont de liefde voor de welvaart der plaats, waar het
meerendeel van U geboren is, door eendrachtig, flink en
mannelijk op te treden tegen al wat van buiten en uit
den vreemde die welvaart bedreigt, laat U niet bepraten
en waakt voor ons oud en goed Zierikzee!
n Zierikzee. X.
Het beschaafd publiek en de spelling.
Er is tegenwoordig eene MoerfertaaZ-beweging. De
zoo pas verschenen voorstellen tot vereenvoudiging
van spelling en verbuiging komen daaruit voort. Eene
syieWmy-beweging is het niet. Men wil verder komen
met het jonge geslacht dan e en ee, dan de tafel en
den stoel, de keten en den kettingdan *de man wien
ik een aalmoes geef" en »de man, dien ik gezien heb".
Verder komen ziel men niet, zoolang een grammatica
bljjft, die haar vóórtbestaan dankt aan ons onderwjjzers
Want wjj doceeren haar omdat zjj er is, maar
ze is er, omdat wjj haar doceeren. Dit is zoo waar,
dat zelfs menschen van conservatieve neigingen en
vol conservatieve bestanddeelen (daar hoort de
schrjjver van deze regels zelf toe), zeggen: de mannen
die dat durven voorstellen, die hebben een pluimpje
verdiend. Wat willen die mannen dus nietGeen
nieuw spelling-systeem. Maar zjj willen uit den weg
ruimen die logge, leeljjke barricades van doode taal
en wantaal, opdat de Moedertaal haar intócht houde:
voor haar moeten wjj den weg bereiden. Het is een
begin.
Wat zjj eigenljjk willen? ErnBt maken met wat
door Prof. Nicolaas Beets voor jaren en jaren, in 1867
reeds, werd uitgesproken. Hem heb ik hot woord
slechts te geveD.
»Het is de Bcèkentaal, die do Moèdertaal doet
Voorstéllen tot Vereenvoudiging van onze Spelling
en Verbuiging door Dr. F. Buitenrust Hettema, II. J.
Emous, P. de Geus, Gerard Keller, Dr. R. A. Kollewijn en
T. Terwey. Zwolle, W. E. J. Tjeenk Willink 1893.
Prijs 0.15.
ontaarden en vergeten". Want onze Boekentaal is geen
Moedertaal. »Ach, hoeveel schade hebben de moeders
te herstellen, aangericht door scholasters, die wilden
dat men sprak geljjk men Bchreef, en door auteurs, die
schreven gelijk men niet sprak". »Het is by de ongeletterde
menigte, dat de tatl de natuarlyke uitdrukking bljjffc
van den denkvorm; dat zij haar eigen leven blijft
leven, en zich naar de aangéborene wetten ontwikkelt.
De ongeletterde menigte zal duizendvoudig tegen eeu
zeker deel der grammatica (het conventioneele: «/-
gesprokene) zondigen, maar zelden tegen het gezond
verstand. De ongeletterde menigte is de »spraak-
makende gemeente", en verdient het te wezen. Bjj
haar is een nieuw woord het onwillekeurig depoaitum
van een nieuwen indruk; niet kwansuis volledig en
juist, maar aanschouwelyk, treffend, waar; geestig,
niet kleingeestig; geen uitvinding, maar een ont
dekking; geen product van eenig opzettelijk te werk
gesteld zielsvermogen of eerzuchtig beginsel". Doch in
ons Onderwjjs heoben we een anderen stand der dingen:
daar ia de Boekentaal model: de taal onzer Moeders
onedele en ondeftige verbastering. In onze scholen,
Lagere, Middelbare, Hoogere, is het ketterjj Anders
te denken en Anders te spreken.
Vraagt ge niet wat de eminente man Beets onder
Ongtlellerden verstaat? Hoor hem-zelf alweer:
>Het profanum vulgus, in de geheimen van laai oa
stjjl en welsprekendneid niet ingewjjd; de gemeene
mandie lezen kan, maar weinig leest; die in zjjn
jeugd, in de taal zjjner schoolmakkors steeds een
krachtig tegenwicht gevonden heeft tegen de taal
zjjner schoolboeken, en deze later verleerd heeft,
omdat hy ze in zjjnen kring nergens hoorde en niet
kon gebruiken; die te kort in het kunstmatig lezen
geoefend is, om het natuurlijk spreken te ontwennen;
den boerenstand, den handwerksstand, den koopmansstand,
de neringdoende klasse, eiken stand en iedere klasse,
in het geheel niet, of niet ie nauw met de letterkunde in
aanrakingden bedrijvigen man, in het bezige
midden der woelige maatscüappjjjjverig werkzaam
in zijn eigen beroep, en mot menachen van allerlei
beroep in dagelyksch en druk verkeer; die niet leest
dan voor zjjn vak, niet schrjjft dan zjjn rekeningen,
en zich niet bekommert over de taal; de burger
juffrouw, die geen tjjd heeft om te lezen; die van den
oentend tot don avond onder hare kinderen zit en
zwoegt, mogeljjk daarenboven nog wel een winkel
waarneemt en *veel te stellen heeft met hare dienst
boden"; de beschaafde vrouw, die wel leest en
mogeljjk veel, maar niets dat haar niet Bmaakt, niets
waarvan de vorm haar mishaagt, niet9 om te lezen;
die een dagblad slechts opneemt om het in te zien;
die brieven schrjjft, maar geen boeken; de man
van bewind, de hooggeplaatste, aanzienlijke, die eene
letterkundige opvoeding gehad heeft, die op de letter
kunde van een vroeger tjjdvak teert, maar zelden
grjjpt naar een nieuw boek, en het niet leest dan tot
zjjne yerpoozing; de hooggeborene, die wellicht
het dialect van zjjne caste spreekt, of mogeljjk dat
van zjjne kindermeid, maar zeer zeker niet het dialect
der letterkunde van den dag". Deze allen zyn het,
door wie bewaard blyft wat de boeken de strekking
hebben te doen verloren gaan; van hen is te leeren
wat nergens anders te leeren is": onvervalscnte Moeder
taal. »Ten allen tjjde sta de bloote natuur, met haren
tact en hare instincten naast oefening en beschaving,
opdat deze zich aan haar toetse, vertrissche, en van
tjjd tot tjjd ontnuchtere".
Het is dit denkbeeld (in welks naam Dr. Nicolaas
Beets- nog stèèds met jeugdige geestdrift tegen hot
»vigeerend" Taalonderwya protesteert 1), dat thans,
onder verschillende invloeden, als een vrucht van den
tijd het eigendom van velen geworden, in hetTydschrift
Taal en Leileren zjjn orgaan gevoDden heeft. Hoezoer
nu Tjjdschrift en >Spelling"-beweging geheel onafhen-
keljjk van elkaar ontstonden, hebben toch beide hun
oorsprong in nauw-verwante en in dezelfde ideeën.
Moedertaal is wat wjj leeren van Ilollandsche (niet-
verfranschto en nie.-verangelschte) moedeis. Op dat
moederlyk taalonderwijs hebben onderwijzers en leeraren
voort te bouwendie hechte grondslagen mogen zjj
niet ondermjjoen. Onze vjjand is de Boeketaal. Wjj
hebben de Moedertaal te leeren praten en schrijven.
Reinigend en verfrisschend, hervormend en scheppend
zullen c"eze denkbeelden gaan werken, zoo ras maar
de valsche, onnatuurlijke en plompe ideeën omtrent
Taal en Moedertaal, die zich in ons geheele onderwjjs
en daardoor in ons aller hoofden genesteld hebben,
daaruit verdreven zjjn. Voor alles hebben wy daartoe
uit te schudden de onnatuur onzer grammatica. Tiet
andere zal dan volgen. De arbeiders staan gereed.
En thans durf ik zeggen: Allen die gevoelt dat het
hier gaat om de rechten der Moedertaal, niet Gjj
onderwijzers en leeraren alleen, maar allen die haar
en de Letterkunde lief hebt of ze achting toedrangt,
Gjj beschaafde Moeders en Vrouwen die gelooft, dat
gjj de bronnen van alle zuiver spreken en schrjjven
bewaart en ze bewaken wilt, helpt ons. Neemt de
moeite en zendt aan het adres van Dr. R. A. Kollewjjn,
Hoogere-Burgerschool-directeur, Vossiusstraat, Amster
dam, vóór 15 Maart, uw kaartje ten bljjk van adhaeaie.
Ziebikzee. J. H. VAN DEN BOSCH
Leeraar H. B. S.
TELEGRAMMEN.
Parjjs, 3 Maart.
Volgens een telegram aan de République Frangaise is
Arton, beklaagde in het Panama-proces, te Weenen ge
arresteerd.
Bur^erljj k« Stand van Zierikzee.
geboken:
23 Febr. Een zoon van M. Cannoo en P. A. van Dijke.
24 dito. Een zoon van II. Leijdekker en W. J. den Dekker.
Een zoon van R. de Vries en C. van der Wekken.
25 dito. Eene dochter van H. Nolet en E, Verhage. Een
zoon van Mr. S. J. M. van Geuns en II. L. ICips. 26 dito.
Een zoon van II. P. Moelker en M. Capelle. 27 dito. Eene
dochter van J. Boot en P. Evertse. 28 dito. Eene dochter
van K. Bogerd en F. v. d. Cingel. 1 Maart. Een zoon van
J. A. Gillesse en 'W. van 't Noordende. 2 dito. Een zoon
van A. van Duin en N. Verloop. Een zoon van J. Anker
en A. C. Ilarinck.
overleden:
19 Febr. Mr. W. L. J. Spoor, 65 j., echtgenoot van C. F.
Keiler, (overl. te Stratum). 25 dito. R. van der Vliet,
22 d., z. 26 dito. C. M. Boot, 29 j., ongeh. d.
MARKTBERICHTEN.
Zierikzee, 2 Maart.
Bij voortdurend zeer
flauwe stemming ginger weinig om,
daar alleen de beste
monsters te plaatsen waren tot be-
duidend lagere prijzen.
Nieuwe Tarwe
f 0,10 a f 6,25
Goede en Mindere soort
Rogge
1 5,— a f 5,75
1 4,25 a f 4,50
Zomergerst
1 3,50 a f 3,65
Wintergerst
f 3,05 a f 3,85
Chevalier
f 4,25 a f 4,85
Groene Erwten
f 6,50 a f 7,—
f 5,50 a f 6,50
Bruinehoonen
Witteboonen
f 7,— a f 7,50
Paardenboonen
f 5,50 a f 6,—
Haver
f 2,50 a f 3,—
Lijnzaad
1 12,— a f 13,—
Weekmarkt te Zierikzee, 2 Maart 1893.
Boterprijzen: Do Boter is verkocht voor 05
Ct. de 5 Hectogram.
Kip-eieren: De Kip-eieren zijn verkocht voor
ƒ0,60, f 0,70, f 0,75 en f 0,80 per 25 stuks.
vertrekt Woousdag van ZIERIKZEE naar MID
DELBURG en des Lilians van
MIDDELBURG naar ZIERIKZEE.
