ZIERIEZEESCHE NIEUWSBODE.
Donderdag 26 Januari 1893.
Directeur-Uitgever J. WA ALE.
RECLAMES.
Het geheim om in 't leven
te slagen,
PUBLICATIE.
De werkeloosheid.
NIEUWSTIJDINGEN
Haagsche Brieven.
Yerschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-Amerika, Transvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
49ste JAARGANG. No. 6264.
Advertentiën, van 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk^ tot des
Maandags, "Woensdags en Yrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
15 regels 75 Cts. Elke regel meer 15 Cts.
de wensch zich eene positie te scheppen en onder zijne
medemenschen uit te blinken, wordt dikwijls verflauwd
of geheel gedood door slechte spijsvertering of de een
of andere maag- of leverziekte. Wanneer 't bloed be
zwaard is door gal. lijkt alles ons even donker toe, en
't geringste struikelblok wordt voor ons een onover
komelijk bezwaar. Sequah's Prairie Flower
doet al deze verschijnselen zeker en spoedig verdwijnen,
laat de lijder eens baat en verlichting door dit middel
ondervonden hebben en hij zal er steeds een flesch
van in huis willen hebben.
Mond- en Klauwzeer.
De BURGEMEESTER der gemeente Zierikzee,
Gelet op het besluit van de Gedeputeerde Staten van
Zeeland van den IS Januari 1893, No. 81 (Provinciaal blad
No. 7), waarbij, tengevolge van l»et voor
komen van MOND- on KLAU VV-
ZEE1Ï in <le gemeente Iïerkvverve,
bezwarende bepalingen in het leven zijn geroepen voor
den uitvoer van vee uit de eilanden Schouwen en Duiveland;
vestigt de aandacht van belanghebbende veehouders in
deze gemeente op het voorgekomen geval van Mond- en
Klauwzeer te ICerkwerve en raadt hun in hun eigen belang
aan, vooral zorg te dragen, dat noch zij, noch hun vee
met de besmette stallen in aanraking komen of besmet
vee in hunne stallen wordt opgenomen, opdat deze zoo
zeer besmettelijke en voor den veestapel gevaarlijke ziekte
daardoor niet worde verspreid.
Zierikzee, 25 Januari 1893.
De Burgemeester voornoemd,
ch. W. VERMEIJS.
Ter afwisseling van de staatkundige beschou
wingen, waarmede wij ons in den laatsten tijd
bezig hieldenwenschen wij thans eenige op
merkingen te maken over een maatschappelijk
vraagstuk, dat in deze dagen aller aandacht bezig
houdt en verdient, dat der werkeloosheid.
Wij vinden daartoe, behalve in het algemeene der
klachten, aanleiding in een bericht, dat in Engeland
een ernstig onderzoek wordt ingesteld naar den
omvang der werkeloosheid.
Zulk een onderzoek is in hooge mate nuttig en
wenschelpk, maar niet voldoende. Er moet een
onderzoek naar den aard der werkeloosheid aan
worden toegevoegd.
De vraag is niet slechts hoevelen er op een
gegeven oogenblik zonder werk zijn, maar ook en
vooral: w&arom zijn zij werkeloos? Er zijn ten
allen tijde een aantal menschen, die geen vast
werk hebben, maar die, 't zij omdat zij geen vak
verstaan of om andere redenen, nu hier dan daar
tijdelijke diensten verrichten, zoogenaamde losse
werklieden, die, als zij werken, veelal meer ver
dienen dan anderen, die in vasten dienst zijn. Er
zijn voorts bij wintertijd altijd vakken, die tijdelijk
stil staan, omdat zij bij vorst of ongunstig weer
niet uitgeoefend kunnen worden. Hierop dient ge
wezen te worden, niet om te komen tot de slotsom,
dat den toestand zoo erg niet is, maar juist om het
ernstige van den toestand, die het noodig maakt
de zaak uit de sfeer der algemeenheden te brengen
in die der nuchtere beschouwing, berustende op
ernstige waarneming en grondig onderzoek. De
vraag, hoe men werklieden zonder werk helpen
kan, is een van de lastigste, maar een goede
beantwoording wordt in hooge mate belemmerd,
doordat men in deze te zeer allen over één kam*
scheert.
Wij denken er niet aan te beweren, dat de
honger minder groot of nijpend is bij den lossen
werkman dan bij den vasten, als zij zonder verdienste
zijndat een werkman, wiens bedrijf stil moet
staan om de vorst, minder schade lijdt dan de
ander, die niet werkt, omdat hij geen plaats kan
krijgenmaar iedere groep moet op eene
andere wijze geholpen worden en door voor allen
één middel te willen toepassen, heeft men steeds
groote bezwaren in het leven geroepen en ten
slotte geen van allen afdoende geholpen.
Het is niet te ontkennen, dat ernstige pogingen,
om verbetering te brengen in toestanden, waarin
die noodig en mogelijk is, in hooge mate belemmerd
worden door de onbedachtzaamheid, waarmee velen
zich over het onderwerp der werkeloosheid uitlaten
en er zich in mengen. Toen eenige jaren
geleden in de hoofdstad des Rijks op groote schaal
kunstmatig werk verschaft werd, trad in een der
provinciesteden een werkmansvriend op, en riep
eene vergadering bijeen ter bespreking van den
iverknood, zooals het destijds heette. De man be
doelde het goed, daaraan is geen twijfel. Toen hem
echter, na zijn inleidende rede, gevraagd werd: of
daar ter plaatse nu inderdaad werknood bestond?
luidde bet antwoord dat weet ik niet, daarover
moet ik het oordeel aan meer deskundigen overlaten.
Ik heb dat aangenomen, omdat het overal zoo is
eu iedereen het zegt.
Er werd toen op een onderzoek aangedrongen.
Dit werd ingesteld, ernstig en grondig, en het
bleek, dat er, evenals eiken winter, een zeker getal
personen zonder werk was, maar niet meer dan
gewoonlijk, en dat er van werknood" in geenen
deele sprake kon zijn, terwijl door allerlei middelen
zij, die daaraan behoefte hadden, ondersteund werden.
Wij vreezen zeer, dat de poging, waarvan sprake
is, die door eenige invloedrijke personen in het
Noorden zal worden aangewend, om eene vergadering
bijeen te roepen tot bespreking Van de werkeloosheid
en de middelen die daartegen zijn aan te wenden,
van hetzelfde karakter zal zijn; dat er zal worden
afgegaan op algemeene, onbestemde indrukken, niet
op kennis van feiten en gegevens.
En d&t zou zeer te betreuren zijn. Men komt,
wanneer men den omvang van het kwaad niet
kent, tot geheel verkeerde gevolgtrekkingen. Te
Leeuwarden zijn, naar aanleiding van een adres
aan den Raad, waarin opgegeven werd, dat daar
852 werkeloozen zijn, vanwege het Dagelijksch
Bestunr der gemeente en eene daar bestaande
commissie voor werkverschaffing belangrijke adviezen
aan den gemeenteraad uitgebracht, waaruit bleek,
dat een in Leeuwarden bestaan hebbend werkhuis
indertijd is opgeheven, dewijl do werkeloozen er
liever geen gebruik van maakten, o. a. omdat men
er te weinig verdiende, en «alsdan geen kans had
om enkele dagen met graansjouwen als anderszins
2 a 2,50 per dag te verdienen"; dat hoewel
er 852 werkeloozen werden opgegeven, slechts 176
personen zich bij de commissie van werkverschaffing
hebben aangegeven, zoodat men aannam, dat de
anderen op andere wijze werk bekwamen, en
eindelijk, dat er in Juni en Juli ongeveer 400
werkeloozen warenmannen, die bij voorkeur geen
vast werk wenschten".
Dat menschen, die geen vast werk hebben en
het ook niet verlangen, hoewel in den regel bij de
werkeloozen opgeteld, niet werkeloos zijn in den
waren zin van het woord, volgt daaruit, dat voor hen
in den winter in den regel niet minder te doen
is dan in den zomer. In dezelfde hierboven bedoelde
provinciestad heeft, na het daar ingestelde algemeene
onderzoek, eene beperkte commissie zich jaarlijks
op de hoogte gesteld van den toestand der werkende
klasse aldaar. Door welwillende tusschenkomst van
den burgemeester ontving zij geregeld opgaven
van de wijkmeesters en daaruit bleek, dat juist
voor zoogenaamde losse werklieden in den winter
allerlei werk te verrichten is, meer soms dan in
den zomer.
Dit laatste punt leidt ons tot wat o. i. de
hoofdzaak is: de aard van het kwaad. Uit de
Leeuwarder adviezen blijkt n.l. verder, dat van
de 852 werkeloozen 418 losse werklieden waren,
zoodat er slechts 434 overblijven. Daaronder zijn
149 schippers, en derhalve maar 285 eigenlijke
werklieden. En wat nu deze laatsten betreft, het
is in de adviezen niet opgegeven, omdat het
buiten het doel er van lag, maar in ons stelsel
is het noodig er op te wijzen onder die 285
zijn er ongetwijfeld nog velen, die in den regel
vast werk hebben, maar in vakken, die evenals
de schipperij, door de vorst stilstaan. Hoevelen
blijven er dan van de 852 over, die zonder werk
zijn ten gevolge van gebrek aan werk in den
eigenlijken zin des woords?
Rekent men ze op de helft, dan zijn het er
ongeveer 150, nog altijd veel te veel, wij geven
het toe, maar toch een getal dat te helpen is,
wat met het 5 a 6 maal grooter getal dat in het
adres werd opgegeven, zeker niet mogelijk is. De
mogelijkheid om hulp te verschaffen zou nog grooter
worden, indien men onderzocht naar de redenen,
waarom zij die gebrek aan werk hebben, dit niet
hebben, n.l. of zij het niet konden vinden, omdat
het er niet was, of omdat zij tot werken niet
bekwaam of niet genegen zijn, of door hun gedrag
buiten werk zijn geraakt!
Onderscheidt men zoo de werkeloozen, naar de
oorzaken, waarin zij zonder werk zijn, in ver
schillende groepen, dan wordt het vraagstuk be
langrijk vereenvoudigd.
Voor losse werklieden b.v. is, wij zeiden het
reeds, in den regel het gebrek aan werk niet zoo
groot en als dit wel zoo is, is het in vele gevallen
niet moeielijk dit gebrek te verminderen door
sneeuwopruimen, ijsbanen in orde maken, grond
werken, sjouwersarbeid enz.
De werklieden en schippers, die geregeld werk
hebben, maar wier werk door de vorst moet
stilstaan, moeten eigenlijk in den tijd waarin zij
werken, zooveel verdienen, dat zij den tijd van
stilstand kunnen doorleven. Is dat niet zoo, dan
moet men trachten de voorwaarden, waaronder
zij werken, gewijzigd te krijgen.
De eigenlijke werklieden, die heel geen werk
hebben zijn zooals wij boven ook reeds aan
voerden, gemakkelijker te helpen, als hun aantal
niet schromelijk vergroot wordt door de beide
eerstgenoemde categoriën. Hoe, dat zal nader
onderzoek moeten leeren, maar door, zooals in
sommige gemeenten reeds geschiedt, het gemeente
werk zoo aan te besteden, dat daarmee in den
wintertijd velen kunnen bezig gehouden worden,
zou b.v. al veel gedaan kunnen worden.
Het spreekt van zelf, dat op het platteland, dat
in veenstreken de toestanden weer anders zjjn
dan in de steden, maar ook dé&r is kennis van
feiten en omstandigheden noodig!
Wie zal ons die verschaffen? Ons dunkt, dat de
Kamers van Arbeid, als zij opgericht worden, al
dadelijk geen nuttiger werk zouden kunnen te
doen vinden dan dit.
Transvaal.
Hagh Dempsey, de aanvoerder der werkstaking van
Homestead (Pittsburg), die beschuldigd werd van een
poging tot vergiftiging der niet bjj de beweging aan
gesloten werklieden van de Carneghie-fabriek, is door
de jnry schuldig verklaard en vermoedelijk ook ter
dood veroordeeld hoewel dit laatste in het bericht
nog niet wordt vermeld.
Amerika.
De ramp te Alton Junction, op den Clevelaod-Cin-
cinnati-Columbus St. Lonis spoorweg, op den 21en dezer,
is veroorzaakt doordat een sneltrein met eene veertig-
mjjlsvaart op een stilstaanden goederentrein, waarin
twee petroleumbetelwaggons waren, is geloopen. De
ketels barstten en de petroleum ontvlamde. De Btoker van
den sneltrein, bezig te remmen, wist zich niet te bergen
en kwam in de vlammen om. Intnsschen waren eene
menigte nieuwsgierigen alsook eenige spoorwegbeambten
toegesneld, maar terwjjl deze aan het werk waren om
de ljjn vrg te maken, bereikten de vlammen eenige
andere tanhs, te zamen inhoudende 35,000 gallons
petroleum, die zich als een vuur- en vonsenregen ver
spreidde. Binnen eeoen cirkel met eeoe straal van
honderd yards geraakte alles in brand. Men weet tot
dasver van acht dooden en elf doodeljjk gewonden,
dertien zwaar verminkten en ten minste zeventig die meer
of minder ernstig letsel bekomen hebben; doch een
aantal personen worden nog vermist. Met behulp van
twee vaten Ijjnolie, die toevallig in eeDen winkel voor
handen waren, werden de gewonden zoo goed moge
lijk door aanwezige geneeskundigen verbonden; in
bjjna elk huis in het dorp zjjn ljjders ter verpleging
opgenomen.
Panama, 24 Jan. Een telegram uit Guatamala
meldt, dat het gepenpel de Engelsche 'legatie heeft
aangevallen en den oudsten zoon van den gezant, naar
men vreest, doodelijte slagen heeft toegebracht. De
jongste zoon schoot toen een man dood. Oorlogsschepen
blokkeeren de haven, totdat voldoening is gegeven,
maar president Barrias zegt, dat hg dit niet durft doen
wegens de groote opgewondenheid.
Het telegram vermeldt noch den datum, noch de
reden van het gebeurde.
Zwitserland.
Lucern. 24 Jan. Ingevolge den hevigen sneeuw
val is het verkeer op de St. G-otthardljjn gestremd.
Frankrijk.
Parijs, 23 Jan. De rechter van instructie Franque-
ville sloot heden het onderzoek der Panamazaak, na
voor de laatste maal de beschuldigde vjjf senatoren
en vgf afgevaardigden verhoord te hebben. Ook Gobron
werd thans niet meer als getnige, maar als aange
klaagde gehoord. De stukken worden morgen aan
den procurear der republiek gezonden. Binnen drie
dagen zal het parket ze weder aan Franqneville doen
toekomen, die niet later dan Vrjjdag moet beslissen
over de al of niet verwgzing naar de terechtzitting.
In het toestemmende geval moet de Kamer van de
beschuldigingstelling van het hof van appèl beslisseq
over de verwgzing der beschuldigden naar het assisenhof.
Duitschland.
De 18-jarige dochter van een onderwijzer te Oelsnitz,
in Saksen, die naar een bal zou gaan, had haar corset
zóó nauw geregen, dat zjj op 't puDt van vertrek, een
speld willende oprapen, met een gil inéónzakte en
tengevolge van een darmschenring plotseling dood
bleef.
Zekere heer Karl Behrens uit Laage, in Mecklen
burg, heeft per slede de reis naar Berlgn gemaakt,
met eene nachteljjke rustpoos van 11 uren. Hg heeft
den afstand^ van 21173 kilometer in 21 uren rjjdens
afgelegd. Zjjn ar was met twee Hongaarsche 5- en 6-
jarige raphengsten bespannen.
Nederland.
Akkrum. Ten gevolge van een twist, na de
verkooping van een aan de familie toebehoorende
roggemoleo, heelt L. zjjnen broeder met een mes zulk
eene gevaarlgke wonde toegebracht, dat deze niet
buiten gevaar is.
De dader werd Zaterdag ochtend in de woning van
een zjjner familieleden gevangen genomen en geboeid
naar het arrestlokaal vervoerd, na een verhoor voor
den burgemeester te hebben ondergaan. Daarna is hg
naar Heerenveen getransporteerd. De gewonde is vader
van een talrjjk gezin.
Arnhem, 22 Jan. In eene openbare vergadering
der Vereeniging van spoorwegbeambten, trad Zaterdag
avond als spreker op, de heer ds. Bax van Zaandam.
De vergadering, die in de groote zaal van Musis
Sacrum werd gehouden en die tegen eene entrée van
10 cents foegankelgk was, werd door 5 Èb 600 personen,
waaronder ook eenige vrouwen, bezocht. Het onderwerp
was »Cbristendom en socialisme", en reeds bjj den
aanvang van zjjne rede voorspelde spr., dat hg weinig
nieuws zon zeggen. Iu de behandeling van een drietal
stellingen vond spreker gelegenheid er op te wjjzen
hoezeer het streven van christendom en socialisme
ééa was, waar het betrof het lenigen der nooden van
het volk, de verdrjjving van alle onrecht uit de
maatschappjj en het propageeren van vrg beid, geljjkheid
en broederschap.
Aan het debat werd deelgenomen door de socialisten
Mulder en Yan Emmenes, waarbjj de laatste in be
schouwingen trad over den Bjjbel, die ds. Bax bjj
zjjne repliek weerlegde.
Te ruim tien uren ging de vergadering uiteen. Aan
de dear werd gecollecteerd voor de werkloozen.
Gravenhage, 23 Jan. Volgens het voor-
loopig verslag der Eerste Kamer over de begrooting
voor Waterstaat werd in de afdeelingen aanbevolen
verbetering van de havens te Breskens en te Veere.
Vele leden klaagden over de werking der nieuwe
spoorweg-contracten, waarvan de voorgespiegelde voor-
deelen tot das ver zjjn uitgebleven. Meer nadrukkeljjk
werd gewaarschuwd tegen groote uitgaven voor nieuwe
werken of voor werken tot wjjziging, verbetering of
uitbreiding van bestaande werkeD, welke ten slotte
ten laste van den Staat zonden komen. De dien
aangaande op de Maatschappjjen rustende verplichtingen
soheen de regeering te licht op te vatten. Meü betreurde
het diep, dat de geldeljjke uitkomsten tot dusver in
den weg staan eene verlaging van de tarieven, die
dan toch voornamelijk op den voorgrond had gestaan.
Tot dusver was noch het personenvervoer, noch het
goederenvervoer vergemakkelijkt of gebaat, getuige
o. a het goederenvervoer te 'a Gravenhage.
Bjj de indenting van den landbouwraad behoorde,
beweerde men, zoowel op het belang van den land
bouwer als op dat van den landbouw gelet te worden.
Enkele leden waren voor de oprichting van eene
staats-by potheekban k.
Ernstig werd door sommigen gewaarschuwd tegen
overdrjjving in de beperking van den Zondagsdienst
voor postergen en telegrafen.
Van vele zjjden werd verlangd, dat spoedig voor
alle verkeer tot staats-exploitatie van de telepboon
worde overgegaan.
Door den heer mr. E. Fokker is bjj het verslag
gevoegd eene nota betreflende het reglement op het
Rotterdam. Een bewoner van het Achter
klooster werd Dinsdagmorgen plotseling waanzinnig en
zoo gevaarljjk, dat hjj door de politie naar een gesticht
moest worden gebracht. Overmatig gebruik van sterken
drank moet als oorzaak der ziekte worden aangemerkt.
Axel. Naar wjj vernemen, wordt alhier door de
landbouwers eene adresbeweging op touw gezet, gericht
aan de Staten dezer provincie, om afschaffiug te ver-
krjjgen van de tollen op de provinciale kunstwegen.
Goes, 24 .Jan. In het bestunr der ambachtsschool
is gekozen tot secretaris, ter vervanging van den heer
Hildernisse, die naar elders vertrekt, de heer v. d. Wart,
terwjjl tot bestuurslid is gekozen, de heer C. L. M.
Lambrechtsen. Het beatnnr heeft zich opnienw tot den
Minister gewend tot het bekomen van snbsidie.
Haamstede, 25 Jan. Uitslag van de verkiezing
voor een lid van den gemeenteraad alhier
Getal kiezers 95ingeleverde biljetten 67van
onwaarde 3 stemmen.
Herstemming tnsschen de heeren M. de Bakker met
30 en H. A. Geluk met 18 stemmen.
Zierikzee, 25 Jan. Bljjkens achterstaande
advertentie zal de stoomboot «Koophandel" a.s. Zondag
beproeven de reis op de gewone wjjze te hervatten.
Bjj een ingezetene van Den Briel heeft de vorige
week een kip uit 11 eieren ook 11 kuikens uitgebroed,
die na reeds, alsof het zomer was, zoo dartel mogeljjk
in de ren rondloopen.
Sedert Zondag van de vorige week zjjn G. V. en
zjjne braid T. O., beiden van Kerkrade (Limburg)
spoorloos verdwenen. Daar de vader der nauweljjks
17-jarige bruid voorloopig nog niets van trouwen wilde
weten, vermoedt men, dat beiden naar Engeland ge
zeild zjjn, om daar te trachten in het huweljjksbootje
te stappen.
't Was meisjes-visite te Loon-op-Zand. Lastig en
wel zat men een paar aartjes lekker en warm een
kaartje te leggen, toen de een na de andere over
hoofdpjjn begon te klagen.
Het was langzamerhand niet beter met de dames
gesteldmen zon maar opbreken en naar hnis sukkelen.
Ja, 't was wezeüljjk sukkelen. De eene kreeg onderweg
neiging tot braken, eene andere werd zoo zwak op de
beenen, dat zjj niet meer kon gaan en met tweeën
naar huis moest geleid wordenkortom, 't was met
allen, geene enkele uitgezonderd, wat. Nachts hadden
sommigen het erg benauwd, ja, daags daarna nog
waren ze geen van allen frisch en moest er nog eene
naar bed. Die visite zal allen nog lang heugen.
En de oorzaak.
Ze wordt gezocht in de briquets, die in de stoven
gebrnikt waren.
Eene waarschuwing voor anderen om toch voorzichtig
te zjjn in 'tgebruik daarvan!
LAND BOU W.
Goes. Heden werd in «de Prins van Oranje"
alhier eene vergadering gehouden van de Aideeling
Heinkenszand der «Zeéawsche Landbouw Maatschappjj''
tot het vaststellen van het programma der tentoon
stelling van voorjaarszaaigranen, Dinsdag 21 Febrnari
a.s. alhier te houden.
De inzending en mededinging op deze tentoonstelling
Btaat vrg aan ieder lid der Zeeuwsche en van andere
Nederlandsche landbouwmaatschappgen.
Bekroningen worden uitgeloofd voor voorjaarszaai
granen, peulvruchten, zaden, pootaardappelen enz.
Vóór of op Maandag 13 Februari moeten de inzenders
zich bjj den Becretaris der afdeeling vervoegen. De
inzendingen moeten vóór of op 16 Februari franco
worden ingezonden aan het adres der tentoonstellings
commissie in de «Prins van Oranje".
In de afdeeling voor landbouwers zullen zjjn 13
verschillende wedstrjjden voor granen enz., waarvoor
de le prjjs voor elk 3 zal bedragen en de 2e prjjs
een diploma zgn zal.
In de aideeling voor handelaars worden gevraagd
15 verschillende soorten graan- en peulvruchten enz.;
als le prjjs wordt uitgeloofd 2 als tweede eeD diploma.
Voorts zjjn voor een collectie landbouwzaden als le
prjjs uitgeloofd ƒ5—als 2e prjjs 3.
De tentoonstelling is gratis voor leden der maat
schappjj toegankeljjk op vertooD van diploma en voor
niet-leden tegen betaling van 25 cent.
Een catalogus der tentoongestelde voorwerpen, wordt
aan iederen bezoeker gratis uitgereikt.
De commissie voor de tentoonstelling bestaat nit de
heerenE. v. d. Bosch, Goes, jhr S. van Reigersberg
Verslujjs, en jhr. H. F. de Jonge, Kloetinge, D. J. v. d.
Have, Kapelle en M. de Bokx, Goes. Als jury-leden
werden aangewezen de heeren B. M. den Boer, Goes,
J. Krjjger, Krabbend jjkeen'P. v. d. Dries, Heinkenszand.
Als plaatsvervangende jury-leden zjjn benoemd de
heeren: C. Duvekot en J. Brouwer, Goes, en Job v. d.
Dries, Heinkenszand.
Daar het voederen van pulp aan het vee meer en
meer ingang begint te vinden, wordt door de agenten
der beetwortel suikerfabrieken, aan de landbouwers op
IJselmonde, die hun land met suikerpeeën willen be
telen, de gelegenheid gegeven om in het contract op
te nemen, dat zjj tegen den prjjs van 1.50 per last
(2000 KG.) pulp kunnen krijgen; altjjd tot het maximum
gewicht van 50u/o van het aantal kilo's suikerpeeën,
die door hen worden geleverd. De prjjs der pnlp is
▼oor anderen 3 4 per last.
RECHT SZ AKEN.
Den 9 October van het vorige jaar zat in de kerk
van het Friescbe dorp Heeg, de gemeente stil en vol
aandacht te luisteren naar de toespraak des leeraars,
toen zich een onaangenaam storend feit voordeed, in
den vorm van een paar helder kletsende oorvjjgen en
een hevig geween daarna.
Toen allen daarop verschrikt omzagen, ontwaarden
zjj tot hun verwondering, den veldwachter rood van
toorn en op de plaats voor hem een grienenden jongen,
den 15-jarigen R. K., die zjjn gezicht wreef.
Wat was er gebeurd? Da joDgen was opgestaan en
had omgekeken, daarbjj geblazen ia zgn kerkboek,
waardoor misschien ook de bladen van het gemeente
veldwachters kerkboek levendig waren geworden. Deze,
daarop zeer boos geworden, had terstond het vonnis
aai den Ijjve voltrokken met eigen hand.
Evenwel: deze snelle executie verdroot velen en in
de vorige week stond de rustbewaarder voor de Leeu
warder rechtbank terecht wegens mishandeling.
Verschillende getuigen verklaarden getuige te zjjn
geweest van het aandachtstorend feit. Beklaagde zeide
alleen «gewenkt" te hebben om met blazen te doen
ophouden.
Een getnige décharge had «niets gezien en niets
gehoord". Het O. M. oordeelde het ten laste gelegde
bewezen en had een ongunstigen indruk van beklaagde,
dien hg kernachtig en oorspronkelijk karakteriseerde
als: «met de rechte man op de rechte plaats." Hg
vroeg 6 weken gevangenisstraf.
De rechtbank veroordeelde hem tot 1 maand.
KEUKN CETJWS.
De heer J. R. Callenbacb, candidaat te Njjkerk a/d.
Veluwe, heeft het beroep bjj de N. H. gemeente te
Yerseke aangenomen.
Aan H. M. de Koningin is ter electie aangeboden
het volgende drietal bij de Harv. gemeente te Soest:
J. R Gillenbach, cand. te Njjkerk; ds. P. J. Romjjn,
te Leeuwarden en dr. E Sjjperda, te Hindeloopen.
's Gravenhage, 23 Januari 1893.
'fc Is wel een schrille tegenstelling, die we aan
schouwen in de residentie. Eenerzjjds hoffeesten,
bezoeken der Regentes in Fransche opera en
Hollandschen Schouwburg, anderzijds een stoet
van mannen en vrouwen zonder arbeid, die door de
hoofdstraten marcheeren. Nu moet ik dadelijk be
ginnen te zeggen, dat ik volstrekt-niet tot hen behoor,
die die hoffeesten en schouwburgbezoeken afkeur.
Integendeel, ik geloof dat onze Regentes een zeer
verstandig besluit heeft genomen, door zich weer
hier en daar te vertoonen en in haar Paleis gasten
des avonds of aan den disch te ontvangen. Ten
eerste brengt haar positie het van zelf mede; Zoo
wel de hooge staatsambtenaren, als de buitenlandsche
gezanten mogen nu en dan wel eens waarnemen
dat er werkelijk een Hof is. Maar bovendien
die maaltijden en avondfeesten vertier
onder de neringdoenden en ban del drijven den. Er
zjjn tal van winkeliers, die van bet Hof moeten
leven, die op hun beurt dus weer de fabrikanten
bevoordeelen, als er voor hen wal te verdienen is,
en op die wijze krijgen of behouden weer vele
werklieden brood, voor wie anders allicht geen werk
zou te vinden zgn. Desniettemin valt de tegedstelling
van feesten en vermaken met de hongerlijdende
werkloozen, die door de straten trekken, in 'toog.
Met die menschendie werken willen en niet
kunnen, heb ik diep medelijden, maar er zijn toch
ook omstandigheden, die men daarbij in 't oog
dient te houden. Allereerst dat sedert alles naar
de groote steden trekt, het begrijpelijk is dat er
meer gebrek in den winter wordt geleden.
Menigeen, die, ware hjj op 't platteland gebleven,
des winters weinig maar toch iets had kunnen
verdienen, vindt in den winter in de groote steden
niets. Doch in de tweede plaats, er is wel over
drjjving bij dat vertoon van werkloosheid.
Sedert de gratis brood- en koffie-uitdeelingen
zgn ingevoerd, is absoluut gebrek onnoodig, terwjjl
er bovendien van alle kanten veel, zeer veel wordt
gegeven voor huiszittende armen.
Het is ontwijfelbaar, dat de wandelingen der
arbeidloozen hier en elders zijn geïnspireerd door de
sociaal-democraten. Ja, ik heb als stellig hooren
verzekeren, dat in een onlangs gehouden vergadering
van de chefs dier partij, geklaagd werd dat er te
weinig meededen, omdat zoodoende het vertoon
niet genoeg opgang maakte. Wat men wil is niet
hen die zonder arbeid zijn aan werk te helpen,
neen, de bedoeling is om de burgerij en de
autoriteiten bang te maken. Men drijft de werk
loozen in 't vuurom zelf te profiteeren van
Men ontziet daarbij volstrekt geen laagheden. In
ernst werd door een zeer voornaam chef aan
geraden op groote plakkaten aan te kondigen
«Die werk zoekt komt in de Maliebaan", ten einde
ze aldus bijeen te brengen en standjes te kunnen
uitlokken. Ten slotte zag men van dit plan af,
omdat in de uitgestrekie Maliebaan het handjevol
werkloozen zoo'n pover figuur zou slaan.
Moesten zich mannen als Domela Nieuwenhuis
niet schamen zulke laagheden te begaan, of aan te
raden de publieke tribune in de raadszitting op
slinksche wijze te bezetten, om zoo de raadsleden
angst in te boezemen Door angstaanjaging moeten
de bourgeois er toe gedreven worden integaan in
de plannen der sociaal-democraten. Zijn het gevolg
standjes, vallen er klappen, worden onschuldige
menschen voor hun leven ongelukkig, wat nood!
de chefs trekken zich terug, zij blijven binnen
'shuis, vergaderen, complotteerenzetten de
menschen met allerlei leugens op, en verlangen
slechts ééne zaakeene revolutie die hen ten slotte
in 't bezit zal stellen van alles wat zij anderen
niet gunnen. Is 't niet belachelijk Nieuwenhuis te
hooren schelden op het kapitaal, terwijl hjj zelf een
villa te Hilversum heeft gekocht voor zomerverblijf?
Ofschoon dan ook bij de werkloozen een kleine
kern is van goedgeloovige menschen, die ter goeder
trouw verbetering van toestand van hunne wande
lingen voorzien, is de groote massa een bjjeen-
gezochte, opgedreven troep, en zijn ze allen het
werktuig van de sociaal-democraten, die zich van
hen bedienen niet om hen te helpen, maar om
kracht uit hen te putten voor hun revolutionaire
doeleinden.
Dat er intusschen voor de wezenlijke werkloozen
wat gedaan moest worden geloof ik wel. Men kan
geen werken laten maken, die onnoodig zijn: het
kweekt slechts werkloosheid. Maar waarom kan van
gemeentewege geen statistiek worden aangelegd
van de menschen die hulp behoeven, een onder
zoek ingesteld of zij bedeeld worden en een krediet
worden aangevraagd om hen tijdelijk te ondersteunen.
De wezenlijke werkman zal geen dag langer
ondersteuning vragen dan noodig is, en men kan
op die wjjze officieel tegenspreken de bewering
dat er groote werkloosheid bestaat en een einde
maken aan optochten, die inderdaad niets anders
bedoelen dan opstootjes uit te lokken.
Naar aanleiding juist van al die ongeregeldheden
in het land zijn in de afdeelingen der Eerste
Kamer zeer juiste opmerkingen gemaakt. Daarin
wordt o. a. er op gewezen, dat de overheid vaak
niet krachtig genoeg optreedt, wat het gevolg is
van de onvoldoende regeling van de bevoegdheden
van justitie en politie. Zeer terecht wordt daarin
aangedrongen op centraliseering van het gezag,
zoodat niet alles zooals de Minister van
Binnenlandsche Zaken schjjnt te bedoelen aan
de burgemeesters wordt overgelaten, die ieder voor
zich er een eigen code, een eigen opvatting en een
eigen rechtsbevoegdheid op na houden.
Diezelfde Kamer heeft iets nieuws beproefd: zij
heeft in haar voorloopig verslag, afdeeling politiek,
eens haar gevoelen uitgespvoken over het kiesrecht-
ontwerp dat is ingediend, lang voordat het aan
haar oordeel is onderworpen.
Ik moet bekennen, dat ik deze nieuwigheid niet
bewonder. Dat de Kamer in algemeene termen een
opinie uitspreke over kiesrechtuitbreiding, het kan
er nog door, maar dat zij, voordat de Tweede
Kamer gereed is met een aanhangig ontwerp,
daarover gaat debatteeren, vind ik, vooral voor
heerendie de Grondwet zoo krachtig willen
beschermen, ver van constitutioneel.
Men heeft er der Liberale Unie een verwijt
van gemaakt, dat zij, die een volkomen extra
parlementaire stelling inneemt, een advies gaf
over het kiesrechtvoorstel, waartoe zij m. i. vol
komen bevoegd was. En ziehier nu een parlementaire
vergadering, die de Tweede Kamer aan een veel
sterker breidel wil leggen en pressie op haar
wil uitoefenen, die veel gevaarljjker is, want de
Liberale Unie vermocht ten slotte niets al liet
de Tweede Kamer haar praten, maar de Eerste
Kamer kan de wet verwerpen, als zij haar zin
niet krijgt. Is het niet 'inconstitutioneel dat een
Hoogerhuis een Regeeringsvoorstel onaannemelijk
zal noemen, voordat het dat voor zich heeft in
de gedaante, waarin het er over oordeelen moet?
Gaat het aan van détails als de leeftijd der
kiezers haar stem afhankelijk te maken, voordat
de Kamer geroepen is die uit te brengen?
't Is waar, dit alles geschiedt wel
