ZIEBIKZEËSCHE NIEUWSBODE.
Donderdag 31 Maart 1893.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
NIEUWSTIJDINGEN.
Haagsche Brieven.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, 10,per jaar.
48ste JAARGANG. No. 6138.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Spanje.
Barcelona, 27 Maart. Een vat petroleum, dat
op de kade overgegoten werd, ontvlamde en vloeide
in de haven, waar vjjf koopvaardijschepen en twee
oorlogsvaartuigen er door in brand geraakten en ver
nield werden. Persoonlijke ongelukken hadden er niet
bij plaats.
Frankrijk.
Toen Woensdagavond 11. de commissaris van politie
te Ave3ues in den schouwburg zat, zyn dieven in zjjn
bureau op het stadhuis gedrongen, die alles openden,
de papieren verscheurden of meenamen, en een som
van 10 frcs. buit maakten. Op de schrijftafel lag een
défê-jhe, een dergelijken diefstal meldende uit Denain.
Daaronder hebben de dieven geschreven: »Wat zeg je
er van? Dezelfden".
Nederland.
Amsterdam, 2S Maart. Ia den schouwburg
van Gebr. Van Lier in de Plantage Fransche Laan
alhier, werd gisteren avond, tijdens de voorstelling van
Stella", de heer Hesselink, die de rol van Ernst von
Friedberg vervulde, in de pauze na het vierde bedryf,
plotseling door eene beroerte getroffjn, waaraan hy in
den afgeloopen nacht is overleden. Aangezien een
optreden in het laatste bedrijf eene onmogelijkheid
was geworden, moest de rol door den heer Vink worden
overgenomen, en is de voorstelling geëindigd zonder
dat het publiek iets gemerkt heeft van het ongeval,
dat eene algemeene verslagenheid onder de artisten en
verder aanwezig personeel heeft teweeggebracht.
'ss Graveuhago, 30 Maart. Tweede Kamer.
Ingekomen is e9n wetsontwerp op den zoutaccjjns.
Bjj het voortgezet debat over het ontwerp betref
fende de schorsing van uitvoerrechten op suiker in
Iüdië, verdedigde de minister van koloniën de verlenging
dier schorsing voor een jaar als voortzetting der vjjf-
jirige schorsing. Hy betoogde de noodzakelijkheid en
de billy kheid van dien maatregel en erkende dat naar
eene belasting op het inkomen moet worden gezocht
als equivalent voor het verlies van alle uitvoerrechten.
Als dit nieuwe middel niet dadelyk opbrengt wat
de uitvoerrechten opleveren, dan kan de successie
belasting worden uitgebreid tot de rechte Ijju en de
belasting voor vreemde oosterlingen, die deze vervangt,
productiever worden gemaakt.
De minister kwam overigens op tegen de legende,
dat de Indische fi lanciëa zorgwekkend zouden zyo.
Wel eischen ze zorg, maar tegenover de begrooliogs-
tekorten staan groote uitgaven voor productieve werken.
Dj heer Van Kerkwyk bestreed krachtig het ontwerp
als een ongerechtvaardigd cadeau aan de ruime winst
genietende suikerfabrikanten.
Dd heer Keuc'aenius bestreed eveneens nader het
ontwerp, waarvoon de heeren Van Karnabeek en Rödll
verklaarden te zullen stemmen op grond der toe
zegging van den minister om bjj de aanstaande be-
grjoting eene belasting-hervorming voor te stellen.
Hat ontwerp is daarop aangenomen met 45 tegen
36 stemmen. {Zie Ilaagsche Brief.)
Door den Minister van Binnenlandsche Zaken
zijn thanB, overeenkomstig de toezegging door hem
gedaan in de vergadering van de Tweede Kamer van
22 dezer, ingezonden de rapporten van de inspecteurs
voor het Staatstoezicht op krankzinnigen van 20 Febr.
j.l. en van 27/28 Febr. j.lmet de daarbij behoorende
bijlagen, betreffende het onderzoek naar de wjjze van
behandeling der verpleegden in het krankzinnigen
gesticht te 's Gravenhage, ten einde die stukken op
de griffie van de Kamer te doen nederleggen ter inzage
voor de leden, onder voorwaarde van geheimhouding.
Hy moet zich evenwel voorbehouden de stukken
terug te vragen, zoodra ze aan zijn Departement noodig
zijn voor de verdere behandeling der zaak.
Teruouzon, 28 Maart. Ziterdag werd hier een
huisgezin plotseling in diepe droefheid gedompeld.
Vader werd 40 j iar en moeder zou koeken bakken.
Hjt daarvoor benoodigde vet wa9 gesmolten en zou in
een pannetje even weggezet worden. Plotseling valt de
bodem er uit en de kokende inhoul komt op een
kind van IS maanden, dat na een vreeselijk lyden
heden morgen is overleden.
By Kon. besluit van 28 dezer is op zijn verzoek
aan C. A. J. Fercken eervol ontslag verleend als
notaris te Terneuzen.
Axel, 28 Maart. Benoemd tot beambte ter secre
tarie, de heer J. M. Dregmans alhier, in de plaats van
den heer J. A. v. Vessern, die tot gemeente-secretaris
is benoemd.
Middelburg, 28 Maart. Heden morgen zou
C. M., stuurman bij de M. M. van Stoomvaart, zich
per stoombarge van 6 20 van hier naar Vlissingen
begeven; een oogenblik echter voor hy by de barge
was aangekomen, zonk de man ineen en was onmiddellyk
een lyk.
Ook uit Middelburg werd een adres aan den
minister van binnenlandsche zaken gezonden om aan
sluiting by den midden Europeeschen tyd te erlangen.
Tot gemeenteveldwachter te Driewegen is, met
inging van 1 April as., benoemd P. Overduyn te
Middelburg.
Goes, 28 Maart. Na gehouden eindexamen ver
wierven het diploma der Burger-Avondschool, F.
Fabery de Jonge, IJ. H. van Kogelenbarg, C. van Hoek
Riemens en J. de Koning van Goes; P. de JoDge van
Biezelioge en S. Beenhakker van Kloetinge.
Ook eene ovatie. By het passeeren van deD snel
trein van 9 33, waarmee Gjneraal Booth voorbij Goes
raar Vlissingen stoomt, beeft vrouw Egge, de oudste
heilsoldaat hier ter stede, namens collega's en vrienden
onder verlichting met Bengaalsch vuur eene teekening
van een Zeeuwsch boerenmeisje aangeboden. Zeker een
eigenaardig cadeau!
De dijk aan het z. g. Verderf" aan het kanaal
door Zuid-Bjveland is heden geheel in de diepte ver
dwenen. Gelukkig is de inlaagdyk kant en klaar om
het water te keeren, zoodat er geen gevaar bestaat.
Ruim een 50-tal personen was opgekomen om
eene inleiding aan te hooren van de belastingontwerpen
van den Minister Pieraon.
H:t bestuur der liberale kiesvereeniging had daarvoor
uitgenoodigd den heer mr. Goeman Borgesiu3, lid
der Tweede Kamer. Daar deze door ongesteldheid was
verhinderd, werd zijne plaats ingenomen door den heer
D. Stigter. Deze heeft zich uitstekend van zyn taak
gekweten. Hy toonde aaD, hoe de vermogens-belasting
werkelyk eene verplaatsing van belastingdruk is naar
den gewenschten kant, en dat de afschalfiog of ver
mindering der accijnzen op zout en zeep enz. maat
regelen mogen genoemd worden, die de goedkeuring
van iedere weldenkende kunnen wegdragen. Minder is
dit het geval met de voorgestelde verhooging van den
jenever-accijns. Evenals de opium ia Iadië moet de
jenever hier te lande zooveel mogelyk geweerd worden.
Met byoa algemeene stemmen werd dan ook eene motie
aangenomen, inhoudende de betuiging van sympathie
in de aanhangige ontwerpen, den wensch tot aan
neming, maar tevens het verzoek om de verhooging
van de belasting op het gedistilleerd te verwerpjn.
Coljjusplaat. Naar wij vernemen zou de
voordracht voor ontvanger-griffier van den Lsendert
Abraham polder zyn als volgt: No. 1. De heer A. A.
Kuiper Boone te Cortgene en No. 2. De heer Wagtho,
burgemeester van Colynsplaat, Cortgene en Cats.
Cortgene, 28 Maart. Heden heeft een persoon,
die steeds sukkelend was, zich door ophanging van
het leven berooid.
Woltaartsdijk, 28 Maart. Jl. Zaterdag werd
de jaarlijkache algemeene vergadering gehouden van de
leden van het ïOadersteunings- of ziekenfonds", ten
jare 1887 alhier tot stand gebracht. Uit de rekening
van den Penningmeester bleek, dat, by eene uitgaaf
van 49,75, het saldo in kas was gestegen tot een
bedrag van 711,04 De Secretaris, de heer J. van der
Bjad, volgens den rooster als bestuurslid moetende
aftreden, werd by acclamatie herbenoemd, die zulks
vooralsnog niet wilde afwjjzen, hoezeer zyn hooge
leef tyd dit aDders wel billy ken zou. Ia het afgeloopen
boekjaar hebben 7 leden wegens ziekte eene meer of
mindere ondersteuning genoten, tot een totaal bedrag
van 4S. Met het oog op het klimmend bedrag van
de in kas zyn de gelden, werd besloten voortaan van
de nieuwe leden een entréegeld te heffen, thans voor
het met 1 April in te treden boekjaar bepaald op
40 cts. Nadat 2 leden voor hun lidmaatschap bedankt
hadden, werden 3 nieuwe leden aangenomen, welke
aanwinst meer en meer mochte toenemen, om het doel
der vereeniging Onderlinge Hulp" ruimer te kunnen
toepassen
Ziejriliscee, 30 Maart. Gisteren promoveerde
aan de Universiteit te Gent tot Docteur en Médecine,
chirurgie et accouchements, de heer A. van der Hoeven,
Arts alhier.
Bjj de a.s. akte-examens lager onderwjjs in
Zeeland is tot deskundige voor de vrye en orde-
oefeningen der gymnastiek nog benoemd de heer
J. H. van der Bel.
Mejuffrouw G. C. Duyvestein te Borsaele is be
noemd tot onderwijzeres te Nieuwe Tonge.
De commissie van postdirecteuren en postcom-
miezen uit de inspectie Breda, welke reeds gelden in
ontvangst had genomen om aan den heer Nagel,
inspecteur der poateryen te Breda, ter gelegenheid van
zyn 40 jarig ambtsjubileum, op 7 April a.s., een
geschenk aan te bieden, heeft die gelden aan de deel
nemers teruggezonden met de mededeeling, dat zjj
geen vryheid heeft gevonden om aan het voorgenomen
plan gevolg te geven, en wel op grond van het
bepaalde by No. 4 der verzameling van 1892, zjjnde
eene herinnering, dat het aanbieden van geschenken
door ambtenaren aan hunne superieuren niet wenschelyk
wordt geacht.
Vrydag heeft te Breda een dubbele moord plaats
gehad. De brievenbesteller F. heeft eerst zyne 26-jarige
vrouw, met wie by nog maar enkele maanden gehuwd
was, en daarna zichzelven met een revolverschot gedood.
Beiden leefden in gedurige onmin, naar vermoed wordt
ten gevolge van minnenjji.
Wjj ontleenen aan de N. Br. Cl. omtrent dezen
moord het volgende:
Yrjjdagmorgen was er reeds vroeg oneenigheid. E3n
der buren hoorde den man roepen: »als 't myn be
trekking kost, is 'tjou dood!"
Helaas! die bedreiging bleek gemeend te zyn!
Nadat F. zyne bestelling had afgedaan, op het
bezorgen van een tweetal brieven na, ging hy naar
huis. Wat daar toen voorviel, is niet bekend, maar
zeker is het, dat het twisten weder een aanvang nam.
Ruim 12 ure hoorden de buren een paar schoten
vallen op het stukje open terrein achter het huis van
hGt echtpaar F.
Men keek eens over de heining en zag de beide
echtgenooten in huD bloed badende op het plaatsje
liggen. Beiden waren dood. De politie werd gehaald,
geestelyke en geneeskundige hulp ingeroepen, doca
het was te laat.
De plaats van den moord zag er verschrikkelijk uit.
De 8teenen van het plaatsje waren rood gekleurd door
het bloed. De vrouw lag, met eene afgryselijke wonde
aan het hoofd, op den grond, en half tegen een
kippenren aangeleund.
De vrouw wa9 gekleed om uit te gaan. Toen wij
het treurig tooneel in oogenschouw namen, lagen haar
hoedje eene hoedje met veelkleurige vederen getooid
voile en zwart glacé handschoenen, op het raamkozyn.
Naa6t de vrouw, en met het gezicht naar haar toe
gekeerd, lag de man, eveneens aan het hoofd verwond
en met bloed besmeerd. Hy had de revolver, waarop
nog ééi patroon zat, ia de rechterhand. Hjj was in
uniform gekleed en de plaat als besteller hing hem
nog op de borst. Ejn paar stoelen met bloed bespat,
lagen op den grond.
Ia de voorkamer, de eenige die gebruikt werd, hingen
witte doeken voor de ramen, en neteldoeksche over
gordijnen daarvóó:. Een oude latafel stond links van
de deur; kleine snuisteryen stonden daar bovenop, o.a.
een koperen standaardje mpf een gekleurd en gebloemd
plaatje, met de woorden: .»Veel geluk!"
I Ij het middeu dtr kamer lagen op een vierkante
tafel een paar brooden; een schoteltje met boter
stond daarbjj. Op het fornuis stond een pot met koffie.
De verdere inventaris bestond uit eenige stoelen met
matten zittingen, een vouwstoeltjen eene lamp. Aan
den waad hingen eenige platen en gravures zonder
lijst, o.a. de bekende platen: »Ach, vader niet meer!"
en »Het kiüd van den tapper", een gt 'illustreerde Fransche
wandkalender en een plaat uit »Le petit Parisien",
voorstellende een man, die een vrouw door middel
van een revolverschot het leven beneemt!
De Exploitatie-maatschappij heeft eene order uit
gevaardigd van den volgenden inhoud:
»Dd aandacht der reizigers wordt er op gevestigd,
sdat de plaatskaarten genomen of afgegeven voor de
»op de lijnen Nijmegen—Arnhem—Zutfen—Deventer—
»Zwolle en Lage Zwaluwe—'s Bosch—Oech rydende
»locaaltreinen (op het aankondigingsbiljet der staats-
»epoor vermeld met no. 1000 en meer) in het geheel
»niet geldig zyn voor de gewone treinen op diezelfde
lijoen.
Reizigers die in een gewonen trein plaats nemen
»met een plaatsbewijs voor een locaaltrein, worden
»derhalve aangemerkt als niet te zjjn voorzien van
»een behoorljjk plaatsbewijs."
Maakt men zich aan bovengenoemde overtreding
schuldig, dan moet men betalen den vrachtprijs ge
rekend van het voorgaande hoofdstation, benevens ƒ3
boete voor de le en 2e klasse en 1,50 boete voor
de 3j klasse.
Het behoeft overigens wel geen betoog, dat plaats-
kaarten voor gewone treinen genomen ook geldig zjjn
voor de locaaltreinen.
Ter waarschuwing. In een der bladen kwam dezer
dagen eene advertentie voor van den volgenden inhoud
»The International Employment Agency R 4453
River St. Cnicago III U. S A. verschaft posities en
betrekkingen van allerlei soort, in de Yereenigde
Staten, voor Dames en Hjeren. Goede betrekkingen
tegen hooge salarissen voorZaakkundigen, Handelslieden
en Werklieden."
Alhoewel aan den inhoud dezer advertentie zeer
weinig geloof slaande, wenschte een ingezetene van
Eindhoven toch gaarne te weten wat hiervan was en
wendde bij zich te dien einde tot den Nederlandschen
consnl te Cnicago. Dezer dagen ontving hij van dezen
een schrijven, waarin o. a. het volgende werd mede
gedeeld
>Naar myn inzien is die advertentie van »The
IaternatioDal Employment Agency" niet9 andera dan
eene poging om lichtgeloovige lui wat geld uit den
zjk te kloppen.
>De toestand in Chicago is thaus van dien aard, dat
duizenden menschen (men berekent ongeveer 30000)
zonder werk zjjn. Van alle kanten van Amerika en ook
uit Europa zyn duizenden hierheen gestroomd met het
idéé dat er volop werk was en helaas, zyn daarin
bitter teleurgesteld.
»Geen dag gaat er voorbjj, dat er niet een of meer
Hollandera op mjjn kantoor komen met het verzoek
hen aan werk te helpen. De toestand van sommigen
is alles behalve benijdenswaardig en ik zou niemand
aanraden naar Cnicago te komen met het doel om
hier eene betrekking te vinden."
Het Mdbl. tegen de Verualsclting van Levensmiddelen
8chrjjft
Beu gevaar in onze woningen.
Door gemakzucht als anderszins- veronachtzamen wij
niet zelden de eenvoudigste gezondheidsvoorschriften;
dit blijkt nergens sterker dan uit de menigte gordijnen
en tapjjten in onze vertrekken. Voldoende circulatie
van fri9sche lucht, zoo noodig om onze woningen te
zuiveren, wordt daardoor gemist.
Tapyten zyn altijd af te keuven, wanneer ze niet
gemakkelijk weggenomen kunnen worden ter reiniging.
In de meeste huizen verloopen er jaren, alvorens het
tapjjt wordt opgenomen, bd in dien tijd ontwikkelen
zich daarin een aantal microben en neemt het vuil
voortdurend toe. Geen wonder dan ook, wanneer ooze
kamers een mnffe lucht behouden, in spjjt van het
regelmatig openen der vensters en het krachtig aan
vegen een gedeelte van het stof wordt daardoor slechts
verplaatst en zet zich op minder toegankelijke plaatsen.
Vaste tapyten moeten vooral vermeden worden in
de slaapkamer, want zij nemen o. a. de in de lucht
aanwezige slecht riekende stoffen op. Vloerkleeden,
tapijten en gordijnen moeten zeer dikwjjls gereinigd
worden en in de frissche lucht opgehangen. Zoodoende
kunnen wij er in slagen, besloten ruimten tot een
gezond verbljjf te maken.
LANDBOUW.
De gevolgen van den langen winter.
De tarwe, die van 't najaar mooi stond, heeft later
van de slakken, en op geschoren weiden ook van de
hem8worm veel te verduren gehad. Op 't laatst van
Fabruari ging het nog, zoodat zich slechts hier en daar
ledige plekken vertoonden, die toen reeds door enkele
landbouwers met nieuw zaaikoren werden bjjgezaaid,
doch door het knagen der genoemde insecten, waren
vele tarwevelden ziekelyk. Wel deed de aanvankelijke
groei den tarwevelden in Februari goed en had met
bijzaaien nog veel terecht kunnen komen, maar de
felle vorst in Maart deed haar treurige uitwerking,
zoodat helaas de meeste velden zullen omgeploegd
moeten worden.
Om tarwe over te zaaien is het te laat, zeggen
sommigen, terwyl andere landbouwers daarentegen
het er op wagen en zeggenals het weder maar
meeloopt. Die hoop ia echter tengevolge de strenge
nachtvorsten der laatste dagen geheel teleurgesteld.
Voorts zal er weer evenals verleden jaar veel gerst
uitgezaaid worden.
Het winterkoolzaad, dat tot einde Februari mooi
stond, heeft door de laatste vorst ook zooveel geleden,
dat het op vele akkers dood isvooral op kleigronden.
Op de zavelgronden is 't niet zoo slim en op de zandige
gronden nog beter. Wel zjjn de toppen der planten
door den N. O. wind bevroren, doch de planten bleken
bjj onderzoek van onderen nog gezond, en dat geeft
den landbouwers moed, dat de planten nog voldoende
zullen uitwerken.
Jammer dat het met dit product weer zoo hachelijk
slaat, want voor den arbeider is daar nog eens een
extraatje mede te verdienen. De winter, die voornamelijk
voor den lossen arbeider veel te lang duurde, zil nog
laDger gevoeld worden, want door al dat overzaaion
valt er met wieden weer weinig te verdienen.
Voor de tuiniers is het ook niet rooskleurig. De nog
op het veld staande savooie- en spruitkool is door de
laatste vorst zoo goed als weg. Ook de vroege voorjaars
bloemkool is grootandeels weg, en daar er niet vroeg
gezaaid kan worden, ten minste als men geen bakken
heeft, zal alzoo de vroege groente lang uitblyven.
Ia de St. Ct. is opgenomen het oordeel omtrent
den oogst over 1891 voor Nederland.
Daarin worden de resultaten, die verschillende
landbouwproducten in 1891 gaven, in het kort aldus
samengevat:
Verkregen werd een goede opbrengst van: haver, in
graan en stroo.
Verkregen werd een vry goede opbrengst van
boonen, ook aan stroo; hennep, aan liet; peren; kool
rapen, wortels, bloembollen en houtgewas.
Verkregen werd een ruim middelmatige opbrengst
van: gerst, aan stroo en graan; mangelwortels; klaver,
aan groen voeder en hooi; warmoezerjjenaalbessen
en boomkweekerjjen; hennep, aan lint.
Verkregen werd een middelmatige opbrengst van:
tarwe, aan stroo; rogge, aan stroo; kanariezaacl; cichorei
hennep, aan zaad; gras, als weide; pruimen.
Verkregen werd een minder dan middelmatige op
brengst van: tarwe; rogge; erwten, ook aan stroo;
appelen; kersen en aardbeziën; gras, als hooi.
Verkregen werd een ongunstige opbrengst van
boekweit, ook aan slroo; suikerbieten; karwy- en
koolzaad; vlas, aan zaad en lint; tabak.
Verkregen werd een slechte opbrengst van:
aaidappelen.
De qualiteit was goed van: haver, ook van het stroo.
De qualiteit was vry goed van: boonen, ook van
het stroo; hennep, van zaad en lint; mangelwortels;
koolrapen wortels klaver, als groen voeder en als hooi
bloembollen en hout.
De qualiteit was ruim middelmatig van: rogge, als
stroo; gerst, ook als stroo; gras, als weide; warmoezery-
gewassen peren; aalbessen; boomkweekerij- en bloem-
kweekerijgewaasen.
De qiuliteit was middelmatig van: tarwe, als stroo;
rogge; suikerbieten; kanariezaad; cichorei en pruimeo;
gras, als hooi.
Da qualiteit was ongunstig van: karweizaad; vlas,
a's zaad en lint; tabak.
1£ It K N I E U W S.
Aangenomen het beroep naar Naarden, door ds. L. R.
Oldeman te Oost Zaandam.
Bjroepen bjj de Evang. Luth. Gem. te Amsterdam,
ds. P. v. d. Veen te Haarlem.
Buitengewoon groot was de toeloop van belang
stellenden in de inwjjding van het nieuwe kerkje voor
de doopsgezinde gemeente te Goes door ds. T. J. Kielstra
uit Middelburg. Spreker had tot tekst gekozen Hebreeën
2 vers 12.
Ejnige geloofsgenooten uit Middelburg woonden de
plechtigheid by. Van de hervormde predikanten was
alleen ds. P. Huet verschenen.
Da heer Kielstra deelde mede, hoe men bet nieuwe
gebouw te danken had aan de offervaardigheid van
hier en elders wonende doopsgezinden. De aannemer
le heer Buitendyk) en de architect (de heer Konings),
die door ongesteldheid was verhinderd aanwezig te zjjn,
werden in de algemeene loftuitingen en dankbetuigingen
begrepen.
Aanbestedingen, Verkoopingen, enz.
Goes, 28 Maart. Door Burgem. en Weth. is aan
besteed het schoonmaken der onderscheidene gemeente-
gebouwen in vier perceelen. Aangenomen werden het
eerste en derde perceel door N. Hageman voor 110
en 160het tweede perceel door J. Plazier voor
105; het vierde door M. Buitendyk voor 180.
Cortgene. 28 Maart. Heden werd alhier ten
overstaan van Notaris Reelof, ten verzoeke van de
erven van wylen den hear J. W. Vader, in de »Stads-
wynkelder" geveild: Het landgoed »Nooit gedacht",
gelegen io Oarustpolder te Camperland, verdeeld in
17 perceelen.
Daar voor da massa geen bod werd gedaan, werden
de voorloopig geveilde perceelen verkocht als volgt:
le perc., C. Schuilwerve, Cortgene, voor 295 p. geniet.
2e idem, 300
3e idem, 285
4e J. Marku9se, Camp9rland, 311
5e A. Dieleman, Cortgene, 305
6e C. Schuilwerve, Cortgene, 302
7e A. Dieleman, Cortgene, 300
8e idem, 275
9e L. Wisse, Camper land, 301
10e A. Dieleman, Cortgene, 275
lie C.Schuilwerve, Cortgene, 270
12e idem, 250
13e L. Wisse, Camperland, 276
14e C. Schuilwerve, Cortgene, 280
15e J. J. Buyze, Camperland, 277
16e C. v. d. Weele, Wiaaenk., 279
17e A. Dieleman, Cortgene, 1300
Het laatste perceel ia het paviljoen met schuurtje
enz. Onkosten 12 pCt.
's Gravenhage, 25 Maart 1892.
NoodwettenDat is de geest van onzen tijd,
althans voor het oogenblik in Nederland. Pas beeft
de Kauier de militie-noodwet aangenomen op eene
wjjze waardoor nu juist niet het prestige van den
Minister van Oorlog sterk verhoogd is, boe onrecht
vaardig de tegen hem gerichte aanvallen ook mogen
zijn geweest, of zij behandelt alweer een noodwet,
nu om de hulp, 5 jaar geleden aan de suikerindustrie
op Java verleend, nog voor een jaartje te verlengen.
Men weet dat toen op Java een crisis is uitgebroken
die, ware door het Gouvernement geen maatregelen
genomen, bad moeten uitloopen op den val van tal
van suikerfabrikanten, wat zou hebben gelijk gestaan
met een doodsteek voor onzen handel in Indië en
voor de inlandsche bevolking bij de cultuur be
trokken. In het welbegrepen staatsbelang besloot
toen de wetgever de suikerindustrie op Java tijdelijk
van verschillende lasten te ontheffen. O. a. werd
toen ook het uitvoerrecht op suiker voor 5 jaar
geschorst. Daar in beginsel tegen het heffen van
uitvoerrechten groote economische bedenkingen
bestaan, verwachtte men dat gedurende die 5 jaren,
de Regeering zoodanige belastinghervormingen voor
Indië zou voorstellen, dat wederinvoering der uit
voerrechten onnoodig zou worden en de schatkist
op andere wijze zou worden schadeloos gesteld. Maar
ziet! de vorige regeering heeft zich daaraan weinig
gelegen laten liggen. Op belasting-gebied in Neder
land en in Indië was zij zeer gehecht aan het kom-
mando: »op de plaats rust" en evenmin als de
Minister Godin de Baaufort het belastingstelsel in
Nederland heeft hervormd, hebben de Ministers
Keuchenius en Mackay een stap gedaan om voor
Indië een beter stelsel te zien aangenomen. Het
gevolg is in beide gevallen hetzelfde. De tegenwoor
dige Regeering beeft een noodwet moeten voorstellen
om de zwaar gedrukte Nederlandsche gemeenteu te
helpen en eene andere noodwet om de suiker-
fabrikanten op Java nog eens te helpen. Men lette
hierop wel, omdat het natuurlijk in den geest der
anti-ministerieelen op dit oogenblik ligt de nood
wetten af te keuren als redmiddeltjes van deze
Regeering, terwijl ze feitelijk het noodwendig gevolg
zijn der nalatigheid van de vorige.
Is nu die verlenging van de schorsing van het
uitvoerrecht op suiker in Ned. Indië gedurende één
jaar billijk? Zij, die zoo sterk hebben geklaagd over
de bönadjeling van de bietsuikercultuur hier te
lande, door de maatregelen van het vorige jaar,
zullen zeer geneigd zijn om over bevoordeeling te
klagen van de rietsuikercultuur op Java. Maar wij
moeten dan toch niet vergeten dat een van de voor
stellers van de tijdelijke hulp, 5 jaar geleden, de
heer Van Kerkwijk, die waarlijk voldoende getoond
heeft der bietsuikercultuur een warm hart toe te
dragen, reeds 5 jaar geleden zelf heeft gezegd, dat
een jaar meer of minder er niet toe deed, daar de
hulp noodzakelijk was. Door nu het uitvoerrecht te
herstellen zou men de heer Cremer wees er i
duidelijk op de rijke fabrieken op Java niet j
schaden, maar de niet-rendeerende in den grond i
boren. Ea dat terwijl het in de bedoeling van den
Minister van Koloniën ligt om belastingvoorstellen
ten behoeve van Indië in te dienen, waarbij waar
schijnlijk het uitvoerrecht zal verdwijnen. Zal men
nu om korten tijd het genot te hebben uitvoerrecht
te heffen, een deel der Ja va-industrie dooden? Dit
ware ongerijmd en het voorstel zal dan ook onge
twijfeld worden aangenomen. De meeste leden zyn
van oordeel dat men den Minister Van Dedem tijd
moet laten om zijn belastinghervorming in te dienen
en eigenlijk beperkte het geheele debat zich tot de
vraagof men nu principieel over het uitvoerrecht
zal beslissen? Natuurlijk is dit het geval echter
niet: bet doodvonnis over het middel van inkomst
kan eerst geveld worden als men ziet hoe de Minister
dit nieuwe gat in de Indische schatkist zal kunnen
stoppen.
Tijd wil men der Regeering laten, maar de
Regeering wil omgekeerd ons den tijd niet laten, in
letterlijken zin. De verandering van den tij I is
dezer dagen aan de orde van den dag. Ieder spreekt
over de 20 minuten verschil, die ons met 1 Mei
wachten. Men heeft er de Regeering zelfs een verwijt
van gemaakt dat zij dien dag had gekozen om dien
20 minuten te verlengen, omdat het een Zondag
was. Alsof de vromen een langeren Zondag niet
moesten verkiezen boven een korteren. Mij dunkt de
dag is uitstekend gekozen, ook omdat 1 Mei de
aangenomen vacantiedag der arbeiders is. Zij ook
zullen nu 20 minuten langer plezier hebben van hun
feestvreugde. Er is over die tijdsverandering al zoo
veel geredeneerd dat ik niet wagen zal de verwar
ring te vermeerderen. Dit staat, dunkt mij, vast.
Dat post- en telegraaf- met de spoorwegklok op
1 Mei 20 minuten blijven stilstaan, wat niemand zal
hinderen, terwyl de stadsklokken dit of ook zullen
doen en dan ieder horloge verzet zal worden, of niet,
in welk geval men in die plaatsen 20 minuten ver
schil zal hebben met den uniformen-tijd van het
verkeer. In iedere gemeente beslisse het bestuur wat
het beste is voor den handel en het bedrijf. Ik wed
er zijn er geen 50 die niet terstond de gemeenteklok
naar de spoorwegklok of postklok veranderen. In
ons tegenwoordig leven is reizen, vertrekken, ver-
zendeu, aankomen, ontvangen zoo ingeweven dat men
hecht aan de tijdsbepalingen der verkeersmiddelen.
Een gebrek kleeft aan de geheele geschiedenis;
zonder er over na te denken zal men alles 20 mi
nuten later doen dan nu, maar wanneer men
zich nu voorneemt om na 1 Mei in plaats van om
7 uur, om G'/j op te staan en 's avonds in plaats van
12 uur om half twaalf naar bed te gaan, dan is dat
zaakje ook al weer in orde en wint men er ten slotte
10 minuten bij.
In de Kamer verpraat men overigens zooveel
keer 20 minuten, dat het wel wat haarkloverij
is, om op dat 20 minuten tijdsverschil zoo te
blijven hangen. Stelt u eens voor, dat we een
uur of wat de vorige week hebben zoek ge
maakt met de vraag: of, als er in een overeen
komst staat, dat zij binnen een jaar moet worden
goedgekeurd, maar dit onmogelijk blijkt en de
belangstellenden met elkaar afspreken om dien
termijn een half jaar te verlengen, dit eene wijzi
ging is in de overeenkomst, die opnieuw de
goedkeuring der Wetgevende Macht noodig maakt?
En die vraag rees nog wel op hetzelfde oogen
blik, dat er een nieuwe goedkeuring van de
overeenkomst om andere redenen werd gevraagd.
Waarlijk, het is soms alsof men in onze Kamer
om een praatje verlegen is en gaarne geneigd
is zijn kennis te luchten te hangen. Controle,
toezicht op de Regeeringshandelingen en de na
leving der Constitutie is zeer gewenscht, maar
dergelijke vitterijen, juridische spitsvondigheden
zijn belachelijk. Gelukkig heeft door dit twist
gesprek de zaak niet geleden, want de Kamer
heeft andermaal de Congres-overeenkomst goed
gekeurd, al heeft Frankrijk bij de ratificatie
enkele artikelen uitgezonderd.
Controle, toezicht waar die noodig zijn,
allereerst in de krankzinnigengestichten. Dat heeft
de interpellatie Borgesius al wederom geleerd.
Eigenlijk was zij een volkomen rechtvaardiging
van het bekende boekje van Mevr. Stuten, een
volkomen akte van beschuldiging tegen het
Haagsche gesticht, thans versterkt nog wel door
de verklaringen van den geneesheer, die door de
schrijfster der brochure ook beschuldigd was. Die
geneesheer, die intusschen zijn ontslag heeft aan
gevraagd, heeft medegedeeld, dat hij in het
krankzinnigengesticht niets had in te brengen,
dat zijn bevelen niet werden nagekomen, ja, wat
erger is, dat zjjn recepten öf te laat, öf in
't geheel niet werden gereed gemaakt en toe
gediend en dat men hem zelfs onkundig liet als
een patient een beroerte kreeg. Fraaie toestanden.
Eén zaak verwondert mij alleenDat een ge-
noesheer, die zichzelf respecteert, zulks gedoogt,
zonder reeds voor lang óf zijn ontslag genomen
te hebben, óf den Inspecteurs met die toedracht
van zaken te hebben bekend gemaakt, óf teil
slotte het publiek of teu minste de familiën der
patiënten te hebben gewaarschuwd. Of de ge
neesheer geheel is vrij te pleiten en de schuld
alleen ligt bij den directeur of bij het bestuur,
of bij beiden, dit zal nu wel worden uitgemaakt
door de gerechtelijke instructie, die is ingesteld
van Regeeringswege. En stellig en zeker zal de
brochure van Mevr. Stuten haar doel hebben
bereikt: de oogen zijn geopend voor den ellendigen
toestand der krankzinnigengestichten en binnen
korteren of langeren tijd zal een herziening der
krankzinnigenwet onvermijdelijk zijn.
Wij leven hier nog altoos in de Saquah-
periode. De man wordt bewierookt als een heilige
en gefêteerd als een wonderdoender, omdat hij
reclame maakt van zijn weldadigheidszin, door
een gedeelte van het geld van het publiek te
besteden voor maaltijden en verder het publiek
te divingen te offjren v.oor allerlei instellingen,
die hij wenscht te bevoordeelen. Nu is dat alles
mooi en wel en heel aardig voor de bevoor
deelden, maar laf acht ik het publiek, dat zich
door zoo'n reclamemaker voor zija olie laat be-
leedigen, uitschelden en aan de kaak stellen, als
iemand weigert te geven of opstaat, als mijnheer
Sjcpuh spreekt. Zelfs geneert die gewezen kermis
gast zich niet de Hollanders in 't algemeen en
de militairen in 't bijzonder uit te klseden of
belachelijk te maken, als hij er een ui door kan.
zeggen. Terwijl in Frankrijk in zulk een geval
zoo'n kerel van de tribune zou worden afgeranseld,
eet men hier dat alles voor zoete koek op, biedt
hem kransen en bloemjn aan en huldigt hem
als een Vorst, als hoedanig hij zich dan ook
aanstelt, door b. v. rond te rijden in een eigen
equipage, waarvan het span paarden hem alleen
f 1S00 heeft gekost. Waar vandaan komt al dat
geld? Uit de olie die hij aanpreekt en die soms
geneest, maar die tegen duren prijs verkocht,
ia oneindig aantal gevallen niets doet, terwijl
diezelfde wonderman in een zeer groot aantal
gevallen niets kan verrichten en moet bekennen
er niets aan te kunnen doen, al prijst hij zijn
olie ook aan voor alle gevallen.
Dan is naast Sequah generaal Booth een
reus. Beiden zijn op het oogenblik hier. Beiden
maken reclame op Amerikaansche manier. Maar
terwijl Sequah is eu blijft een kwakzalver, die
maaltijden en weldadigheidszaken als reclame ge
bruikt, maar optreedt om eigen zak of dien van
zijne onderneming te spekken, is generaal Booth
de vertegenwoordiger van persoonlijke opoffering,
persoonlijke toewijding en liefde tot de menseb-
heid, zonder eigen voordeel na te jagen, zonder
eenige onderneming financieel te steunen, alleen
bedoelende het Godsrijk op aarde uit te breiden
door opbeuring, vertroosting, hulp en steun te
verleenen aan iederen gevallene, iederen ongeluk
kige. Dien man te huldigen strekt den mensch
tot eer, Sequah te vergoden getuigt van lafheid
en bekrompenheid des geestes. Maar er zijn
vleiers, die het gouden kalf aanbidden zullen, al
werd het door moordenaarshanden opgericht. En
Sequah strooit geld uit.
