ZIERIKZEESCIIE NIEUWSBODE.
Donderdag 3 December 1891.
I ST.-
NIEUWSTIJDINGEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is ƒ1,30, franco per post
ƒ1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, 10,per jaar.
48ste JAARGANG. No. 6087.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
De DIRECTEUR van het Postkantoor te Zierikzee
maakt bekend, dat ter gelegenheid van het
St.-Nicolaasfeest, op aanstaanden Zondag, den 6en dezer,
gedurende de gewone openingsuren van het kantoor
(van 89 's morgens, 12 's namidd eD 78 's avonds)
Postpakketten ter verzending zullen worden aangenomen.
Het Publiek wordt in zija eigen belang verzocht
voor zorgvuldige inpakking en adresseering der
Pakketten zorg te dragen.
Indien de adressen niet op de omslagen der Pakketten
zelf geschreven of gedrukt zjjn, wordt stevige op- of
aanhechting der adressen aanbevolen. Opplakken
verdient de voorbeur boven aanhechting met lak, dat
meestal los springt. Bij verzending van mandjes worden
de adressen het best geschreveu op stevig daaraan
vastgemaakte bordpapieren of perkamenten strooken.
De Directeur voornoemd.
Zierikzee, 1 December 1891.
Eng-eland.
Londen, 30 Nov. Eene geweldige ontploffing
verwoestte heden middag drie winkels te Blackburn.
Het vermoedelijk aantal slachtoffers bedraagt twintig.
Rusland.
Petersburg, 30 Nov. Officieel is bekend ge
maakt, dat de uitvoer van peulvruchten en oliehoudende
zaden niet verboden is.
Turkije.
De Sultan van Turkije heeft aan Frankrijk afgestaan
een belangrijk stuk land aan de Roode Zee, n.l. kaap
Cheik. Een Fransch handelshuis kocht in 1861 dit land,
groot 165.000 H.A., van de Arabieren en de Fransche
regeering vestigde er een 6teenkooldepot, dat echter
in 1870 wegens den oorlog met Duitschland verlaten
werd. De Turkache regeering heeft thans Frankrpks
recht erkend, zoodat de ingaug der Roode Zae nu niet
meer uitsluitend is in de macht der Engelschen.
Duitschland.
Een geheimzinnig voorval boudt sedert eeDigen tijd
de politie der stad Berlijn bezig. Sedert vier weken is
de boekhouder Z. spoorloos verdwenen uit zjjne villa
in de nabijheid der stad gelegen. Hij bekleedde eene
betrekking van groot vertrouwen in eene der voor
naamste machine-fabrieken van Berljjn en zjjne geldeljjke
zaken bevonden zich steeds in de beste orde.
Eene maand geleden ontving zjjne vrouw, waatmeê
hij, hoewel het huwelijk niet met kinderen gezegend
is, sedert dertig jaar getrouwd is, eenen brief van haar
maD, waarin hij meedeelde dat gewichtige omstandig
heden hem dwingen naar Amerika te vertrekken en
dat hjj haar machtigde, ten allen tjjde, de villa en de
daarbjj behoorende gronden te verkoopen.
De vrouw stelde een onderzoek naar haar echtgenoot
in, maar dit leidde tot niets. De meening, dat Z mis
bruik van vertrouwen in zjjne betrekking had gemaakt,
werd volkomen weerlegd door een onderzoek van al
de boeken en der kas van de fabriek. Thans is ge
bleken, dat de man in het geheel niet naar Amerika
is gegaan, maar zich in Berlijn ophoudt, waar hij,
door bekenden, in gezelschap van eene dame is gezien.
Een vreeseljjk ongeluk heeft plaats (gehad nabjj
Holzwickede-Schwerte. Eenige werklieden 'waren bezig
met herstellingen aan de sporen te verrichten, toen
een reizigerstrein kwam aaDgestoomd.
De werklui hoorden zulks echter niet; de stoker
keerde den stoom om, maar het was te laat. Twee
werklieden werden vastgegrepen en lefcterljjk in stukken
gereden.
In de Duitscbe bladen wordt aangekondigd een
boek preeken van Keizer Wilhelm. Het zijn de toe
spraken door den Keizer gehouden tot de officieren en
matrozen van de «Hobenzollern" op zjjn reis naar
Noorwegen. De titel van het boek is: »De stem des
Heeren op de watereu".
.Nederland.
's Gravenliago, 30 Nov. Oolangs werd melding
gemaakt van eene voor het gerechtshof alhier behan
delde zaak, betreffende een eigendom van eenige
effecten, afkomstig uit de nalatenschap vaD een ouden
heer te Dreischor, die »op trouwen" bad gestaan met
zjjne huishoudster. Deze werd, zooals men zich wellicht
herinnert, verdacht de door de erfgenamen vermiste effec
ten gestolen te hebben, doch zij procudeerde een door den
overledene geschreven en geteekend stuk, waarbjj haar
de bewuste papieren van waarde werden geschonken.
Maandag werd door het O. M. bij het Hof in deze
zaak eene uitvoerige conclusie genomen, welke strekte
tot bevestiging van het vonnis der Zierikzeescbe recht
bank, die de huishoudster als eigenares erkende.
Het Hof zal 4 Jan. uitspraak doen.
De raadsheer in den Hoogen Raad, Mr. M. A.
van den Akker, die gisteren nog aan de werkzaam
heden ter openbare audiëntie van het rechtscollege
deelnam, is gisteren namiddag in de societeitstent in
het Bosch plotseling overleden. In hem verliest de
magistratuur een degelijk medelid, der maatschappij
een humaan man en vele kringen een oprechten vriend.
Bergen-op-Zoom. Vrjjdag is de campagne
aan de beetwortelsuikerfabriek sSucreries de Breda et
Bergen-op-Zoom" alhier geëindigd, terwjjl de twee
andere fabrieken spoedig zullen volgen.
Een treurig vooruitzicht!
Vlissingen, 30 Nov. De werkzaamheden aan
het stoomschip «Professor Buys" (het tweede dat voor
rekening der «Zeeuwsche Stoomvaartmaatschappij" in
Engeland gebouwd wordt), vorderen uitstekend.
Ongeveer half December a.s. wordt het hier verwacht,
zoodat aan het voornemen, om den dienst tusschen
Vlissingen en Huil op 2 Januari e.k., aan te vangen,
zonder twjjfel gevolg zal kunnen gegeven worden.
Tengevolge van de groote afmetingen van het
voor rekeniDg der Rotterdamsche Lloyd, door de
Maatschappij »de Schelde" alhier te bouwen stoomschip
»Gedeh", moet de bestaande helling, waarop het zal
komen te staan, vergroot worden. Dientengevolge
heeft men een gedeelte der steenen gebouwen afge
broken.
Middelburg:, 1 Dec. De persoon van P. K.,
die Donderdag van Grjjpskerke gevankelijk naar hier
was gevoerd, vermoedelyk verdacht van brandstichting
onder Domburg, is Maandag weder op vrye voeten
gesteld.
MicUïeltmrg;, 1 Dec. De barges worden ver
kocht wegens de concurrentie, welke de concessionaris
van den stoomtram ondervindt, en dus zal de tram
wel opsluaD, hoorde men dezer dagen op veler lippen.
En werkelijk daar zou veel kans voor bestaan, dat,
wanneer de barges verkocht werden, de tram ook hare
tarieven thans het laagst in het geheele land
zou verhoogen. En wie zouden hiervan de dupe worden?
natuurljjk de ingezetenen van Middelburg en Ylissingen.
Om dit te voorkomen, was er door den burgemeester
van Ylissingen Maandag een aantal ingezetenen zyner
gemeente opgeroepen om te trachten de stoombarge-
dienst in het leven te houden. Het gevolg van de
daar breedvoerig plaats gehad hebbende discussiën was,
dat met algemeene stemmen op één na besloten werd
pogingen aan te wenden de stoombargedienst op de
eene of andere manier te köopen, waarvan het gevolg
was, dat reeds onmiddellijk voor 54 aandeelen, ad
100 geteekend werd, in eene op te richten vennoot
schap tot exploitatie der stoombargedienst Middelburg—
Vlissingen.
Den zelfden dag, doch des avonds, had alhier eene
vergadering plaats voor hetzelfde doel, daartoe bijeen
geroepen door den burgemeester, jhr. Sehorer, op de
bovenzaal der societeic «De Vergenoeging". Na de
aanwezigen dank te hebben gebracht voor de talrijke
opkomst deelde hij mede, wat het doel was, en stelde
hij de vraag om te willen beslissenof het wenschelyk
en in het belang der ingezetenen van Ylissingen en
Middelburg is dat de bargedienst blyft bestaan en
beide diensten in één hand komen. Na vele en breed
voerige discussiën werd bij zitten en opstaan, met
overgrootemeerderheid de wenschelykheid van het
blijven bestaan van de stoombargedienst uitgesproken,
alsmede dat de eigenaren van de stoomtram er geen
eigenaren van werden. Alsnu deelde de heer jhr. L.
Sehorer mede, dat de heer Alberts den geheelen stoom
bargedienst wilde overdoen voor eene som van ƒ25000
en de voorkeur daartoe gaf aan de vergadering. Ten
einde tot aankoop te kunnen overgaan, wenschte men
eene naamlooze vennootschap te stichten met een kapi
taal van 50,000, waarna dan mede eene nieuwe
snelvarende barge zou worden aangekocht voor ƒ20,000,
type salonbarge, voor 300 personen, en de dienst met
twee stoombarges zou geschieden.
Hierover ontsponnen zich breedvoerige discussiën wat
betreft het cijfer van overname, de waarde der stoom
barges enz.waarop geantwoord werd dat een jaar
geledeD alles getaxeerd was, en toen 25000 geboden
was. Voorts werd medegedeeld dat in het geheel 79
aandeelen ad 100 waren genomen. Algemeen achtte
men den tjjd om de aandeelen geplaatst te krygen te
kort, waarop men den heer Alberts verzocht de openbare
verkoop acht dagen uit te stellen en de overgave voor
het bedrag van 25000 gestand te doen. De heer
Alberts verklaarde zich daartoe bereid, zelfs al werd
er van andere zijde een hooger bod gedaan. Tot leden
der commissie tot het doen van onderzoek naar de
waarde der stoombarges enz., alsmede tot het verkrij
gen van het benoodigde kapitaal werden gekozen de
heeren jhr. mr. L Sehorer, burgemeester van Middel
burg en H. P. J. Tutein Nolthenius, burgemeester van
Vlissingenmet het recht daarna als leden toe te
voegen eenige ingezetenen uit beide steden, waartoe
voor Middelburg werden gekozen de heeren C. L. van
Woelderen, H. A. Bogaert en jhr. J. P. Boddaert.
"Wissenlierlie, 2 Dec. In de laatst gehouden
vergadering van de Vereeniging «Landbouwbelang" in
Noordbeveland werden de aftredende Bestuursleden de
heeren H. Meulenberg Dz., J. Koojjman en Witte Hage,
resp. als Voorzitter, Penningmeester en Secretaris, met
byna algemeene stemmen herkozen.
Ter voorziening in eene vacature werd gekozen de
heer G. Moerland.
Tevens werd besloten om ter bevordering van de
veemarkt te Kortgene, vergunning aan te vragen voor het
houden eener verloting van vee en verdere landbouw -
artikelen, zulks by gelegenheid der voorjaarsveemarkt,
te houden in April 1892.
Door Holland8che jagers werden in 2 dagen onder
Camperland verleden week geschoten 70 hazen en 2
talingen.
In de op Vrijdag gehouden vergadering der afd.
Noordbeveland van de Maatschappij tot bevordering
van Landbouw en Veeteelt in Zeeland, werden o. a.
met bijna algemeene stemmen als Voorzitter, Vice-
voorzitter en Bestuurslid herkozen de heeren G. J.
van de Linde, L. Bierei s en P. C. W. Swemer, ter-
wyl ter voorziening in 2 vacatures als bestuursleden
werden gekozen de heeren W. Duclaux en G. Moerland.
Als leden der commiBBie voor den aankoop van kunst
meststoffen werden benoemd de heeren W. Duclaux te
Wissenkerke, G. Moerland te Cortgene, P. C. W. Swe
mer te Colijnsplaat en J. Hejjboer te Cats.
In de nabijheid der Camperlandsche haven is de
vorige week een val ontstaan ter lengte van ongeveer
100 MeterB. Verdere bijzonderheden ontbreken.
Sfc. Maartensdijk, 2 Dec. By de heden ge
houden verkiezing voor een lid van deo gemeenteraad
waren uitgebracht 159 geldige stemmen. Hiervan ver
kregen de heeren N. J. Nelisse 62, A. Kloet Mz. 46
en I. P. Hage Cz. 30 stemmen, terwijl de overige
stemmen over verschillende personen verdeeld waren,
zoodat er herstemming moet plaats hebben tusschen
N. J. Nelisse en A. Kloet.
Stavenisse, 2 Dec. Maandagavond 11. bespeurde
de heer L. G. T., met zijne vrouw huiswaarts keerende,
begin van brand in de vlasdrogery van H. v. d. B.
alhier, welke brand, hadde het niet den ganschen dag
geregend, zeer zeker snel zon zijn voortgewoekerd.
Door medewerking van A. S., dien de opmerker dadelyk
wekte, was met behulp van eenige emmers water de
brand gebluscht.
Volgens den alhier van wege het Kon. Nederl.
Meteorologisch Instituut te Utrecht geplaatsten regen
meter viel er in November 11. 47,5 m.M. regen, ver
kregen in 9 aftappingen, tegen 116 in 1890 en 61
in 1889.
De hoogste barometerstand in genoemde maand was
778, de laagste 740 m.M.
I3ux*££ïi, 1 Dec. De heer W. Moelker, die in de
vorige week tot onderwjjzer te Heinkenszand werd be
noemd, heeft ook eene benoeming als zoodanig naar
Kortgene ontvangen.
Haamstede, 2 Dec. Benoemd tot le onderwijzer
te Puttershoek, de heer L. W. de Graaf alhier.
Hruïniss©, 1 Dec. Voor de betrekking van
onderwyzer met hoofdacte, jaarwedde 650, aan de
openbare school alhier, hebben zich 4 sollicitanten
aangemeld.
Ziei'ilv^ee, 1 Dec. Gisteren hield ons departement
tot bevordering der Nijverheid zijn eerste wintervergadering.
Na eenige huishoudelijke mededeelingen werd door den
voorzitter, den heer van der Vegt, met enkele woorden
herinnerd aan de punten, die in de algemeene vergadering
te Haarlem behandeld zijn en o. a. ook gewezen op het
besluit om te beginnen met 1 Januari a.s. in plaats van
het maandblad een weekblad uit te geven, waarin al wat
op Nijverheid betrekking heeft zal opgenomen worden. Dit
blad zal aan de leden geregeld worden toegezonden. Ook
werd ter tafel gebracht een beschikking van den Minister
van Waterstaat, Handel en Nijverheid in antwoord op he:
verzoekschrift tot verbetering der postcommunicatie, dat in
Mei j.l., voorzien van tal van handteekeningen, is inge
zonden. Besloten werd, aan de Redactie van den Nieuwsbode
te verzoeken deze beschikking op te nemen, evenals indertijd
het adres zelve is afgedrukt geworden.
Na een korte pauze bekwam de heer van der Vegt het
woord tot het doen van eenige mededeelingen over de
kortste en doelmatigste verbinding van Schouwen en
Duiveland met den vasten wal. Nadat door spreker de
geschiedenis was opgehaald van hetgeen vroeger tot verbe
tering der communicatie was gedaan, besprak hij achter
eenvolgens in het breede de navolgende vragen:
1°. Bestaat er op Schouwen en Duiveland werkelijk be
hoefte aan een beter verkeersmiddel?
2°. Zoo ja, welk verkeersmiddel is dan het meest ge-
wenscht en welke verbinding moet daarvoor gekozen
worden
3°. Welke eischen rnag en moet men dan stellen?
om ten slotte mede te deelen wat in de laatste maanden
in de goede richting is gedaan en op welke wijze men
hoopt het doel, dat men voor oogen heeft, te bereiken.
Aan de discussie, die daarop volgde, werd slechts deel
genomen door den heer Vermeys, als voorzitter van het
comité, die over het laatste gedeelte der mededeeling in
nog eenige bijzonderheden trad.
Daar het onderwerp dezer voordracht van groot locaal
belang is te achten, hopen wij in een volgend nummer
hierop nog nader terug te komen.
Zierilczee, 1 Dec. Op een indertijd tot de
Regeering gericht verzoek tot betere regeling van den
postdienst voor Schouwen en Duiveland is door den
vorigen Minister van Waterstaat, Handel en Nyverheid
het volgende geantwoord:
Beschikkende op het adres, betrekkelijk de regeling
van den postdienst voor Schouwen en Duiveland;
Gezien het rapport van .den Inspecteur der posterijen
te Breda d.d. 23 Juni 1891, no. 1200/71;
Nader gelet op de rapporten van den genoemden
Inspecteur d.d. 24 Januari en 5 Februari 1.1., nos.
220/1 en 216/5;
Heeft goedgevonden:
Aan de adressanten te kennen te geven
dat, terwijl de post van en voor Schouwen en Duive
land thans ongeveer 20 jaren over het veer Stavenisse—
Viane is vervoerd op de wijze waarop dit vervoer voor
't oogenblik geregeld is, tot dusver daarover nimmer
klachten waren ingekomen en derhalve hunne be
zwaren tegen een vervoer over het genoemde veer
niet gegroud kunnen worden geacht;
dat aan een vervoer van de post over het Zjjpe in
geen geval kan gedacht worden, voor zoolang de weg
van Rozendaal of van Bergen op Zoom over den Slaak-
dam naar het Zjjpe in een toestand verkeert, dat bjj
over een grooten afstand veelal niet of moeilijk te
berjjden is en dat, waar het postvervoer over Stavenisse
Viane geacht mag worden aan alle billijke eischen te
voldoen, het uit den aard der zaak niet op den weg
der Regeering ligt in dien toestand verandering te
brengen, in het midden latende öf wat den duur öf
de veiligheid van het vervoer betreft, de weg over
het Zijpe overigens de voorkeur zou verdienen boven
dien van Stavenisse—Viane;
dat een stoombootdienst tusschen Zierikzee—Wemel-
diDge by ruw weder of ijsgang, naar het oordeel van
deskundigen, wegens het gevaarlijke vaarwater, niet
in het postvervoer zou kunnen voorzien en er alzoo
mede geene aanleiding bestaat, om het postvervoer
over StavenisseViane door zoodanigen dienst te ver
vangen
dat, hoewel voor een regelmatig postvervoer op de
stoombooten tusschen Rotterdam en Zierikzee niet te
rekenen valt, nader wordt overwogen in hoever die
stoombooten voor dat vervoer zullen kunnen worden
gebezigd.
's Gravenhage, 4 Juli 1891.
(get.) HAVELAAR.
Op verzoek is met 30 Nov. 11. eervol ontslagen
de rijksveldw. 3e kl. (jachtopziener) M. van Weele te
Wissenkerke.
Voorts is aangesteld tot ryksveldw. 3e kl. (jachtopz.)
J. L. Kriekaard, onbezoldigd ryksveldw. te Kattendyke
(standplaats Serooskerke, Schouwen) en verplaatst met
5 Dec. a.s. de ryksveldw. 3e kl. (jachtopz.) J. H. van
den Hoven, van Serooskerke, (Snaar Wissenkerke.
Het bedrag van het pensioen van den vorigen
gouverneur van Suriname, den heer De Savornin
Lohman, is bepaald op ƒ3098.
Men zal onze Hollandsche naburen zoo lezen
wy in de Indép. Beige niet beschuldigen van ondank
baarheid jegens hun oud-ministers. Alle hoofden van
departementen, die hun ontslag nemen, krygen groote
pensioenen. Men heeft ministers zien pensioneereD, die
slechts eenige maanden dienst konden doen gelden.
De Ned Staats Courant maakt thans een koninklyk
besluit openbaar, waarbjj aan den afgetreden Minister
van Binnenl. Zaken jhr. mr. A. F. De Savornin Lohman
een pensioen wordt verleend ten bedrage van 2909.
Deze Minister werd benoemd den 18 Febr. 1890 en
viel bij de verkiezingen van Juni jl. met het Kabinet-
Mackay. Zes duizend francs pensioen voor achttien
dienstmaanden, dat is een aardig sommetje.
Voor de betrekking van koster aan de Wester-
kerk te Amsterdam hadden zich niet minder dan 400
personen aangemeld.
Te Groningen zjjn vjjftig Duitschers uit Amerika
teruggekeerd, omdat zij den toestand in de nieuwe
wereld veel slechter vonden dan in hun oude vaderland.
Zierïltasee, 2 Dec. Heden werd door den kanton
rechter in de quaestie over het heerlijk jachtrecht van
Haamstede uitspraak gedaan. De 2e beklaagde, de
I knecht, werd van rechtsvervolging ontslagenten op
zichte van den len beklaagde overwoog daarentegen
het vonnis, dat uit de door den Ambachtsheer over
gelegde stukken bleek, dat hy was ambachtsheer van
Haamstede en dat op grond van hetgeen voorkomt in
eene Deductie van den Ambachtsheer van Haamstede,
in 1795 aan de Staten van Zeeland ingediend, moest
worden aangenomen, dat onder de Heerljjkbeid van
Haamstede behoort den geheelen Westeren Ban. Der
halve werd het verzoek tot schorsing van het straf
geding gepasseerd en de le beklaagde veroordeeld tot
2 boeten van 20 en tot betaling van 2 maal 50
schadevergoeding aan den Ambachtsheer.
Daar ons vorig verslag van de zaak tot een misver
stand aanleiding heeft gegeven, stippen wij ter voor
koming van verkeerde gevolgtrekking aan, dat niet
namens den beklaagde toen beweerd is, dat de
Ambachtsheer zelf twyfelde aan zijn recht, maar alleen
dat het er den scbyn van had, terwjjl de Ambachts
heer als getuige gehoord, pertinent verklaarde onge
twijfeld zich als rechthebbende te beschouwen.
Vermoedeljjk zal in deze zaak met dit vonnis van
den kantonrechter nog wel niet het laatste woord
gesproken zjjn.
Een paar sprekende cyfers! In het afgeloopen
jaar werden in ons land per post verzonden ruim 91
millioen couranten en andere gedrukte stukken; ruim
67 millioen gewone brieven; bjjna 31 millioen brief
kaarten; ruim 2'/2 millioen monsters van koopwaren;
ruim 5'/s millioen dienstbrieven; byna 21/« millioen
postwissels en postbewyzen en byna 4 millioen post
pakketten.
De waarde der brieven met aangegeven geldswaarde
en dergelyk bedroeg ruim 200 millioen gulden.
Door eenige agenten van de suikerfabrieken te
Klundert zjjn eenige contracten gesloten ad 12 per
1000 Kilogram.
De groote bieten verbouwers wachten echter op het
besluit der fabrikanten. Naar men verneemt zullen de
fabrikanten in het begin der volgende maand te Rot
terdam vergaderen.
Ook de verbouwers van suikerbieten te Amerongen
hebben aan de agenten der fabrieken kennis gegeven,
dat zjj in het vervolg voor minder dan 12 per 1000
K.G. geen bieten meer willen verbouwen,
Het eerste kanton te Amsterdam heeft Sequah,
wegens het onbevoegd uitoefenen der geneeskunst,
veroordeeld tot ƒ25 boete, subsidair 5 dagen hechtenis
(de eisch was 200 boete).
Iemand uit Oudendjjk (gem. Woudrichem) zou
te Gorinchem een vet varken leveren. Om het beestje
wat zwaarder te doen wegen had hy het goed wat
zand doen innemenTe Gorinchem gekomeD, zou het
gewogen worden, doch eer dit nog was geschied, zakte
het dier ineen en was door het ongewone voedsel,
dat het denkelijk in ruime mate was toegediend, ge
barsten
Te Drachten is iemand het slachtoffer geworden
van eene noodlottige vergissing. Op weg naar de
catechisatie werd bij onverhoeds door twee jongelingen
overvallen en zoo gruwelijk met messen gesneden,
dat zijn toestand zorgelyk is. De daders, die op een
ander persoon loerden, doch in de duisternis zich
vergisten, namen de vlucht, toen er ontzet opdaagde,
doch zij zjjn bekend en zullen niet voor de eerste
maal kennis met de justitie maken.
Aanbestedingen, Verkoopingen, enz.
Ten overstaan van den Notaris Mr. J. C. van der
Lek de Clercq, d.d. 30 November 1891, zjjn te Stavenisse
verkocht
Een Woonhuis, Schuur en 05 Aren 40 Cent. Erve,
aan den Kerkweg te Stavenisse, voor ƒ1722.
Twee Tuinen, groot 06 Aren 74 Cent., bij het dorp
aldaar, voor ƒ476 de massa.
39 Aren 50 Cent. Bouwland in Margarethapolder
aldaar, voor ƒ651 per 39 Aren 24 Cent.
91 Aren 96 Cent. Bouwland in Oudkempenehofstede-
polder aldaar, voor ƒ320 per 39 Aren 24 Cent.
62 Aren dito aldaar, voor 300 per 39 Aren 24 Cent.
50 Aren 85 Cent. dito aldaar, voor ƒ310 per 39 Aren
24 Cent.
Alles aankomende M. van Be ver en Gz.
KERKNIEU W S
Bedankt voor het beroep naar de Chr. Ger. Gem. te
Goes door den heer Js. van der Linden, pred. bij die
gemeente te 's Hertogenbosch.
Haamstede, 30 Nov. Bij de verkiezing van
notabelen der Hervormde gemeente alhier op 28 dezer,
is als zoodanig herbenoemd de heer W. Smallegange
en in plaats van den heer L. Matthijsse, die niet meer
in aanmerking wenschte te komen, is gekozen de
heer M. Blom Az.
Zondag had de bevestiging en intrede plaats te
Haamstede van den uit Ammerstol beroepen predikant
da. J. van der Ven. Da bevestiger, ds. Van Ketel van
RenesBe, bad tot tekst gekozen 1 Tim. 4 vers 14, ter
wijl de nieuwe leeraar sprak naar aanleiding van
Psalm 42 vers 4. Beide godsdienstoefeningen werden
door eene groote schare uit deze en naburige gemeenten
bijgewoond.
Aangenomen het beroep by de Herv. gemeente
te Sliedrecht door ds. P. Knuttel te Zaandijk.
Bedankt voor Kattendyke door den heer W.
Voors, cand. te Amsterdam.
Bedankt voor het beroep naar de Ned. Herv.
gemeente te BruiDisse, door dB. J. B. van Kooy te
Steenderen.
Haagsche Brieven.
's Gra.venha.ge, 30 November 1891.
Een vroolijker St. Nicolaasfeest wacht ons
deze week, dan het vorige jaar. Toen was ieder
onder den indruk van den slag dien ons Konings
huis geleden had. Thans zullen wjj ons mogen ver-
bljjden in de aanwezigheid van de beide Koninginnen
die even vóór het feest van den Heilige in de
residentie komen om er in het inwendig veel ver
beterde Paleis den winter door te brengen. Tusschen
twee haakjes mag ik wel zeggen dat die inwendige
paleis-verbetering allernoodzakelijkst was. Er waren
vertrekken in te vinden, die misschien in geen
veertig jaar goed onderhanden waren genomen en
hier en daar zag men in nevenvertrekken gelapte
tapijten, waarvoor men zich in een burgerhuis wel wat
zou schamen. Terecht heeft men begrepen dat het
tijd werd het verblijf onzer jeugdige Koningin wat
op te knappen. Waarscbjjnljjk zal bij haar de Heilige
flink rijden, wat ten goede kan komen aan de Haag
sche winkeliers, die op die Decemberdagen vlassen.
Inderdaad is St. Nicolaas en Kerstfeest voor de
meeste winkeliers de eenige goede tijd. Ia den zomer
trekt Scheveningen tegenwoordig te veel menschen
en als de feestdagen dus niet wat extra-voordeel
verschaffen, dan sluit de balans licht verre van
voordeelig. En toch juist op het gebied der
cadeautjes is het vette toch ook al van de ketel,
sedert niet enkel de 3 0-cents bazaars, maar ook de
éen- en twee-guldensbazaars het publiek lokken.
Men staat verstomt over het feit wat men op 't
gebied van luxe-artikelen, speelgoed, huisraad tegen
woordig al niet voor één of twee gulden kan krygen.
Pendules, wekkers, eetserviezen, keukengereedschap,
versieringen voor salon en huiskamer, worden u in
de meeste verscheidenheid aangeboden en men zou
haast kunnen beweren dat men voor een muntje
in zjjn huishouden kan worden gezet. Dat het bij
zulke prijzen voor het gros der winkeliets moeieljjk
is koopers te lokken, spreekt van zelf. Ze moeten het
nu hebben van het fijnste snufje, de allernieuwste
nieuwigheid die om de duurte echter voor weinig
beurzen geschikt is, of trachten nog goedkooper te
zijn dan de bazaars.
Hoe aangenaam nu ook die goedkoopte is voor
het publiek, vergeet men maar al te vaak dat daarin
juist een der hoofdredenen is gelegen van de sociale
quaestie. Er kunnen geen beboorljjke loonen worden
uitgekeerd waar de verkoopprijs zoo minimum is
dat ze misschien ter nauwernood even den vracht-
prjjs overschrijdt. De duizenden en nog eens
duizenden, die vroeger met 't handewerk thuis be-
hoorljjk hun kost verdienen, worden nu naar de
fabrieken getrokken, waar zjj tegen een laag loon
aan den arbeid kunnen blijven, terwijl zij anders
werkeloos worden.
Dat die toestand meer en meer de aandacht begint
te trekken is zeer natuurlijk. Zoo werd dezer dagen
hier eene vergadering gehouden ter overweging van
de mogelijkheid om een verzekering te sluiten voor
't geval Van werkeloosheid. Het idee is zeker niet
onaardig en dat het uitging van den Christelijken
Volksbond gaf er nog meer waarde aan. Maar zelden
kwam men meer ontgoocheld van eene bijeenkomst
terug dan van deze. Er waren statuten ontworpen en
commissarissen en directeuren in spe voorhanden, maar
de grondslag ontbrak ten eenenmale. Men wilde een
gebouw van geheel nieuwe constructie want zoo
is noch nicht da ge-
wesen oprichten op een zandgrond. Men bazeerde
zich op gegevens verleden jaar door den Volksbond
verzameld, en men zonderde uit alle beroepen en
bedrijven, waarbij juist het meeste werkeloosheid
voorkomt. Ambachtslieden alleen zouden hun pen
ningen mogen offeren om zich te verzekeren tegen
de eventualiteit van werkeloosheid buiten schuld.
Doch ziet, daar staat een man op die het weten kan
omdat hjj zjjn leven lang met werklieden heeft door
gebracht en deze zegt: mijne heeren, ge hebt het
geheel mis, de goede werkman behoeft niet bang te
zjjn voor werkeloosheidhij vindt werk of zijn baas
geeft hem werk om hem te behouden. Hij zal dus
in uw verzekeringmaatschappjj niet bijdragen.
Alleen de minder goeden, de slechte zullen kunnen
komen, maar deze hebben óf geen geld om de
wekeljjksche premie te voldoen, öf wel de bazen zullen
ze wegzenden als ze verzekerd zjjn en misschien.ze
nog voor een extraatje, voor karreweitjes gebruiken.
En ten wiens nadeele komt dat dan weer Van nie
mand anders dan de goede werklieden, dien ge dan
weer het brood ontneemt.
Dat de statuten weer stilletjes zjjn opgerold, en
de commissarissen en directeuren in spe zwijgend
zjjn afgedropen, is wel te begrijpen. Men zal nu zien
of er op een andere manier een mouw is aan *9
passen, maar dan zal men zoo verstandig zjjn om
eerst de deskundigen bazen en werklieden
te raadplegen voordat men weer met plannetjes voor
den dag komt.
Men ziet al weer hieruit, hoe moeieljjk het is in
de sociale quaestie iets te doen. Idealisten moeten
er zjjn, want ze vuren wat aan, maar op de prac-
tjjk komt het aan en juist dan komen de moeielyk-
heden aan 't licht.
Zoo is 't deze week ook gegaan in de Kamer. De
sociale quaestie heeft er een groot deel van den tjjd
in beslag genomen. Er is veel en mooi over gepraat,
maar dit brengt ons niet verder. Er moet gehandeld
worden en vooral eerst goed overlegd. De geschie
denis die ik zoo even verhaalde leert ten duideljjkste
dat de heer Hintzen volkomen geljjk had toen hij
waarschuwdeoverzie goed den weg dien gjj opgaat
voordat gjj den eersten stap zet, want van den eenen
stap komt gjj tot den andere. Een goede, een
leerzame les, voorwaardie echter niet mag leiden
tot stilzitten. En zie, nu heeft het algemeen debat
over de begrootingen tot hoeveel misvatting het
ook van elkanders opiniën mag leiden toch dit
geleerd dat er eigenljjk volkomen overeenstemming
beerscht tusschen alle brave en verstandige men
schen. De radicalen en de liberalen hebben het
even goed als de anti-revolutionairen uitgesproken
dat er gehandeld moet worden en als de Katholieken
ditmaal zwegen, dan was het geenszins omdat zij
daarmede niet instemden, want na de jongste
Pauseljjke Encycliek kan geen Katholiek zich met
eere aan de behartiging der sociale quaestie ont
trekken. Men is niet blind voor de ellenden en on
gerechtigheden in de wereld, men wil gaarne
helpen, maar men moet voorzichtig wezen wil men
niet meer bederven dan verbeteren. Twee groote
wegen staan den wetgever open om de zwakken en
noodlijdenden, voor wie dit liberale Kabinet bleek
een diep gevoel van sympathie te hebben, te helpen.
Ten eerste door weg te nemen uit onze wetgeving
al wat naar bevoorrechting zweemt van de meer-
gegoeden. Het moge waar zjjn dat in sommige
opzichten volgens onze wetgeving armoede reeds
een voorrecht geeft, al zjj het dan ook maar om
gratis te kunnen procedeeren, maar men heeft ten
eerste dat privilege niet gegeven pour les beaux
yeux van de arme lui, maar uitsluitend uit diep
besef van de noodzakeljjkheid dat er recht geschiedde,
en ten tweede moge dit privilege al iets geven voor
hem die te min bezit, hij die niets bezit, zal bitter
weinig te procedeeren hebben. In de tweede plaats
kan de wetgever ook optreden door in onze wetten
op krachtiger wjjze op te treden ter bescherming
van de mingegoeden. En in die richting was de
aandrang in de Kamer vrij sterk. Toen de heer
Poelman wiens droevig gebrek, zijn blindheid,
hem niet belet een open oog te hebben voor de
kwalen en gebreken der maatschappjj begonnen
was, volgden allen met instemming. De Regeering
moet sociale hervormingen aanbrengen in den geest
van lotsverbetering voor de lagere standen, allereerst
den werkmansstand. En de Regeering is daartoe
ook bereid, mits niet overijld. Dit vormt het ken
merkend onderscheid tusschen deze discussie en
die in de laatste jaren, dat zoolang Doraela
Nieuwenhuis aan 't woord was met zjjn bijtenden
spot en zijn vinnige taal, men eerder geneigd was
het goede na te laten dan te doen, terwijl nu Poel
man met zijn roerende stem en zijn overtuigend©
woorden voor de verdrukten opkomt, men hem
steunen wil en schragen in zjjn edel pogen, 't Is
niet nieuws, wat hjj sprak. Volkomen juist, mjjnheer
Van Houten. Maar te meer noodzakelijkheid bestaat
er om het niet bjj woorden te laten. En nu moge
de heer Van Houten practisch iets zeer goeds
gedaan hebben door zjjn arbeidswet, en nu mogen
de arbeiders zelf ook in vele dingen blijk hebben
gegeven van initiatief, zoo ver te gaan als de
Minister van Tienhoven om de verdiensten van den
heer Domela Nieuwenhuis geheel weg te cjjferen,
9chijnt onrechtvaardig. De weg dien deze sociaal
democraat volgde is de onze niet, zjjn woord ver
bitterde, maar te willen ontkennen dat door zijn
toedoen de aandacht op de arbeidersaangelegenheden
meer gevestigd is, dat men zich niet langer schaamt
de sociale quaestie te behandelen, dat volk en
Parlement meer doordrongen zijn geworden van de
noodzakelijkheid om handelend op te treden, dat
is spelen met de waarheid. Terwijl nog 15 jaar
geleden een conservatieve geest ons Parlement
doorstraalde, kan men nu gerust beweren dat zich
een vrijzinnige geest van allen heeft meester ge
maakt het Sociaal Congres te Amsterdam bracht
daartoe het zijne bjj. Niet langer met bijbelteksten
en met schoone beloften kan men zich afmaken van
de zorg voor de zwakkeren. Er moet gehandeld
worden. En hoe spoediger dit kan geschieden, zonder
de hoedanigheid der nieuwe wetsbepalingen te
schaden, hoe beter voor de belanghebbenden, maar
ook hoe beter voor het land.
