ZIERIKZEESCIIË NIEUWSBODE
Donderdag 21 Mei 1891.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
SCHUTTERIJ.
NIEUWSTIJDINGEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden ia 1,30franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
47ste JAARGANG. No. 6003.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cté.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Ljjat van Brieven, geadresseerd aan onbekenden, over
de 2de helft der maand April 1891
1. de Groot, Middelburg.
Van Eikerzee
2. W. L. Deurwaarder, Zierikzee.
Van Haamstede
3. C. de Heg, den Haag.
Van Kerkwerve:
4. Kareis, Haarlem.
Yan Serooskerke:
5. J. J. Leunis, Arnhem.
Amerika. Van Oosterland
1. G. Goudswaardt, East Monroe.
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee,
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat de Commissie,
benoemd ingevolge Art. 15 der Wet op de Schutterijen,
bare eerste zitting1 tot onderzoek van hen, aan
wie - of der redenen waarop in het vorige jaar voorwaardelijk
vrijstellingen zijn verleend, zal houden op Woensdag den
27 Mei e.k., des namiddags te 7 ure, in de Raadzaal op
het Stadhuis.
Zierikzee, den 20 Mei 1891.
Burgemeester en Wethouders,
Ch. W. VER M E IJ SBurgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Het verleden van de Liberale partij.
Een opstel, dat onder bovenstaanden titel bet
licht zag en bestemd was om, met de bewijs
stukken in handen, aan te toonen dat in de
jaren, tusschen 1848 en 1887 verloopen, de liberale
party slechts ruim 15 jaren de Regeering in
handen heeft gehadterwijl zij meer dan 23 jaren
berustte bij Ministeriöndie in hoofdzaak een
conservatief karakter droegenschijnt doel te hebben
getroffen, getuige de ergernis, welke het in de
anti-revolutionaire pers heeft opgewekt. De Standaard
geeft natuurlijk het parool. In zijn nommer van
28 April wijdt het aan het bewuste opstel een
van die korte artikelen, welke zich door niets
zoozeer onderscheiden als door het volkomen gemis
van twee eigenschappen, welke in elke polemiek
groote waarde hebben, namelijk goede trouw en
kennis van zaken.
Niet in staat de feiten te loochenen, in het
artikel opgesomd, tracht het voor de oorspronkelijke
beschuldiging tegen de liberale partij nu eene
geheel andere in de plaats te stellen, welke het
anti-revolutionair orgaan in deze woorden mede
deelt: y Veertig jaren lang hebben de liberalen
de meerderheid gehad, en toch hebben ze we
willen de beweringen nu eens voor waar aan
nemen (hoe allervriendelijkst van de Standaard)
slechts 15 jaren geregeerd. Deze twee dingen
stelde het blad niet tegenover elkandermen
begrijpt waarom. "Want juist in die tegenstelling
ligt de veroordeeling van de liberale partij. Van
de veertig jaren dat ze meerderheid was, was ze
slechts 15 jaren tot regeeren bekwaam. Bewijst
dit niet, hoe vleugellam de partij was sinds ze
Coterie werd'? Ze wist geen levenskracht in zich
te hebben, om met haar eigen mannen het re
geer toestel doeltreffend te kunnen verdedigen."
Ziedaar hoe onze anti-revolutionairen de ge
schiedenis schrijven. Van 1848 tot 1887 hebben
de liberalen in de Tweede Kamer wel niet
geregeerd, want die bewering is niet langer
vol te houden, maar dan toch altijd de
meerderheid gehad! Herinnert de Standaard zich
echter niets van eene zekere Aprilbeweging, welke
in 1853 de liberale partij zeer beslist in de
minderheid bracht? Weet hij niet, dat die
partij sedert jaren en jaren heeft noodig gehad
om de toen geledene verliezen langzaam te
herstellen? Weet hij niet, dat de meerderheid
van de Tweede Kamer in het hier besproken
tijdvak bijna altijd bestaan heeft uit zeer
heterogene elementen: liberale, conservatieve,
roomsch-katholieke enz., en dat onder deze de
conservatieve bijna altijd overheersehten? Trouwens,
hoe het anders te verklaren, dat de Kroon ge
durende verreweg het grootste gedeelte van dit
veertigjarig tijdvak de uitoefening van het gezag
aan de conservatieve elementen toevertrouwt?
Heeft de Koning zich in al die jaren zoo vol
komen vergist in de stemming van de meerderheid
der Kamer? Zoo ja, dan lost het geschiedverhaal
van de Standaard zich op in eene zeer ernstige
beschuldiging tegen de Kroon, maar zeker niet tegen
de liberale partij. Immers het anfci-revolutionaire
hoofdorgaan zal toch wel de laatste zijn om er
den liberalen een verwijt van te maken, dat zij,
het Koninklijk recht om Ministers te benoemen
volkomen eerbiedigende, van hunne meerderheid
geen misbruik hebben gemaakt om de uitoefening
van dat Koninklijk recht te verijdelen?
Wij vermoeden, dat aan de Standaard bij het
neerschrijven van zijne merkwaardige historische
herinnering eene andere gedachte "voor den geest
stond, te weten deze, dat wie in Nederland ook
regeeren, het altijd zijn de liberale beginselen,
die zij moeten toepassen, nu eens met voorliefde
en dan weder met tegenzin. Dit hebben niet
alleen de conservatieven ondervonden, maar ook
de anti-revolutionairen: vóór 1887 beurtelings
van dek Bruggen, Graaf van Zuylen en van
Lijnden en na 1887 de mannen, die nu het
bewind in handen hebben. Deze laatsten mogen
als anti-schoolwetpartij een zeer bescheiden deel
van hunne wensehen hebben kunnen bevredigen,
buiten deze1- kwestie moeten zij aan de liberale
beginselen vasthouden om verder te komen. De
sterk gekleurde anti-revolutionaire programma's
en dagblad-vertoogen dienen tot stichting van de
goê-gemeente, maar voor de regeeringspraktijk
kunnen op den duur alleen de liberale beginselen
dienst doen. De parlementaire geschiedenis van
Nederland sedert 1848 is niet veel anders dan
de doorloopende toelichting van dit eenvoudige feit.
Heeft de toepassing van de liberale beginselen
vroeger en later dikwijls veel te wensehen over
gelaten, dan zal de hoofdreden wel deze zijn,
dat in den regel geheel andere personen dan de
natuurlijke vertegenwoordigers van die beginselen
de regeering in handen hadden. Wat leert men
hieruit? Dat, om zich in de toekomst voor der
gelijke teleurstelling te vrijwaren, men wel zal
doen met ook op dit gebied de plaatsvervanging
af te schaffen en de toepassing van de liberale
beginselen aan de liberalen zei ven over te laten.
Indië.
Batavia, 47 April. Hoewel het een uitgemaakte
zaak schijnt, dat de overste Pompe Van Meerdervoort tot
gouverneur van Atjeh benoemd en in verband daarmede
bij keuze tot kolonel bevorderd zal worden, zoo wordt de
quaestie over liet algemeen zoo geheim behandeld, dat in
militaire kringen, die anders nog al gauw nieuwtjes speuren,
nog niets met zekerheid omtrent deze mutatie bekend is.
Men verbindt verder aan de bestuursverandering ter
Noordkust van Sumatra den maatregel om den tweeden
commandant te doen vervallen, maar daarentegen den
nieuwen gouverneur een majoor als chef van den staf en
een kapitein als sous-chef van den staf toe te voegen.
Nu de nieuwe gouverneur als officier jonger in ancienne-
teit zal zijn dan de chef van het wapen der infanterie, kan
tegen het vervallen van den 2en commandant geenerlei
bezwaar bestaandeze autoriteit was te Atjeh noch vleesch
noch visch en eigenlijk het vijfde wiel aan den wagen.
Komen de bedoelde wijzigingen tot stand, dan zal, naar
van Atjeh gemeld wordtde tegenwoordige chef van
den staf, aldaar, kapitein Van Ileutz, met verlof naar
Europa vertrekken.
Oostenrijk.
Te Weenen breiden de pokken zich voortdurend uit.
Volgens de laatste bulletins van het »Kais. Gesundheitsamt"
te Berlijn zijn te Weenen in de laatste weken, waarover
die bulletins loopen, te zamen voorgekomen 182 gevallenen
45 sterfgevallen aan die ziekte.
JBelg'i
ie.
Brussel, 19 Mei. De werkstaking breidt zich
uit. De meeste meubelmakers-werkplaatsen staan stil.
Heden ochtend stonden by de werkplaatsen groepen
stakers om de werklieden te bewegen den arbeid te
laten liggen. Het aantal stakers wordt op tienduizend
geschat. Er zjjn gisteren drie personen gevat, en de
politie heeft buitengewone maatregelen van voorzorg
genomen tegen morgen, voornamelijk in den omtrek
der Kamer. Zooals men zich herinneren zal, was de
20e Mei de dag, die op het werklieden-congres voor
de staking was aangewezen. Het aanzien der stad is
zeer kalm. De stakers wandelen by troepjes rustig
rond. In den namiddag worden in het Volkshuis
brooden, kolen en aardappelen onder de werkstakers
uitgedeeld.
De afgevaardigden van het Groot-Oosten, de heeren
Reisse, ondervoorzitter en lid van den provincialen
raad, Janson en Sauzeau, afgevaardigden, zijn ieder
afzonderlyk door den Koning ontvangen.
Nederland.
Amsterdam, 16 Mei. De uitslag van de ver
kiezing voor twee leden van den gemeenteraad ip, dat
werden uitgebracht 5095 geldige stemmen. Daarvan
bekwamen de heeren mr. W. H. K. Mouthaan 2124,
mr. R. van de Werk 1302, P. Nolting 2409, Hugo
Muller 1731, prof. mr. D. P. D. Fabius 1153 en J. A.
Wormser 1166 stemmen. Er moet alzoo herstemming
plaats hebben tusschen de vier eerstgenoemden.
Voor de verkiezing van een lid der provinciale staten
zyn uitgebracht 4817 geldige stemmen. Gekozen is de
heor H. F. Groen van Waarder met 3435 stemmen; de
heer W. Hovy verkreeg er 1286.
De groote Indische olifant in sArtis" te Amster
dam, bjjna algemeen bekend onder den kenschetsenden
naam van »de kwade", had Woensdag een landerige bui.
Hjj zag de zon zoo vriendelijk schynen door de ruiten
van het knaagdiereDgebouw, het groen zag er malsch
en frisch uit, kortom langsnuit begreep het groote con
trast, dat er bestond tusschen zijn bekrompen stal en
de buitenlucht. Hy trok daarom even den ketting van
een halve d.M. dikte, waaraan hij vastlag, stuk, wan
delde de deur uit en daar zagen de oppassers op een
gegeven oogenblik het logge gevaarte op een sukkel
drafje door den tuin gaan. Io alleryl schoten zjj toe,
doch al spande de olifant zich met de warmte ook
volstrekt niet in, het personeel kon hem onmogelijk
inhalen. Allen verkeerden in doodeljjken angst, dat
het beest het hek zou omverloopen en zoo zyn tocht
door de stad voortzetten. Gelukkig liep hy echter met
den kop tegen het aquarium op, waardoor hij viel.
Nu was het de grootste kwestie hem overeind te krijgen.
Eenige mannen klommen op den rug van het dier en
één van hen begon het zelfs met het achtereind van
een bijl op den kop te tikken. Dit hielp; langzamer
hand richtte het gevaarte zich op, spoedig werden nu
eenige touwea om zyn lichaam geslagen en zoo ge
lukte het veertig man na eenige uren werkens den
deserteur maar meteen naar zyn nieuw verblyf in de
roofdierengalery over te brengen.
Des nachts hielden twee oppassers by het schuwe
dier de wacht, doch de lust tot wandelen schjjnt
voorbjj te zyn.
's Cwravenluagfe, 16 Mei. Het gerechtshof
bevestigde heden het vonnis der rechtbank te Mid
delburg, waarbjj P. K., koopman te Kapelle, wegens
mishandeling tot een maand gev. straf is veroordeeld.
's Gravonhaffo, 19 Mei. Men verneemt dat
bij de regeering berichten uit Suriname zyn ontvangen,
waaruit blykt dat er Zaterdag en Zondag rust en
orde heerschten.
Het Vaderland ontving Zaterdag het volgende
telegram uit Paramaribo
De gouverneur heeft aan de negers, die hem een
ovatie brachten, zyn opvolger afgeschilderd als hem
gelijkgezind. De indruk is hoogst gevaarlijk. De R. K.
kerk wordt bedreigd. De procureur-generaal wordt
gesteund door de marine, de infanterie, Bchatterjj en
vrijwilligers. De toestand is daardoor minder angst
wekkend.
Een Dinsdag door het Vaderland uit Suriname
ontvangen telegram meldt
De toestand blijft steeds gespannen. De gewapende
macht handhaaft de orde onder de burgerij.
De staten hebben een request ingediend om nog een
oorlogsboot. De Eogelscbe consul heeft telegrafisch
hulp aan zjjne Regeering gevraagd. De^ gouverneur
beschuldigt den procureur-generaal oorzaak van het
oproer te zyn.
In een te 'silage ontvangen en aan Het Vad. ter
inzage verstrekt telegram wordt nader bevestigd, dat de
Staten tot den minister van koloniën het telegraphisch ver
zoek hebben gericht een oorlogsschip naar Suriname te
zenden.
Bij het departement van koloniën is Zaterdag avond
(16 dezer) het volgende telegram van den gouverneur van
Suriname ontvangen, dat dienzelfden dag uit Paramaribo
verzonden werd:
»Volmaakte kalmte houdt aan."
Maandag ochtend (18 dezer) volgde een nader telegram,
luidende:
«Rust blijft ongestoord. Seinen laat ik verder na."
Zie telegram
Heden hebben zich de ministers van Koloniën en
Justitie naar het Loo begeven, om tegenwoordig te zijn bij
de eedsaflegging van den nieuw Benoemden gouverneur van
Suriname, jhr. van Asch van Wijck en van mr. Wijckerheld
Bisiloni als griffier bij den Hoogen F.aad.
De nieuwbenoemde Gouverneur van Suriname,
jhr. mr. T. A. J. van Asch van Wjjck en echtgenoote,
vertrekken Dinsdag 9 Juni per West-Indiscbe mail
(een nieuwe stoomboot) naar Suriname. Vroeger was
gemeld dat hun vertrek 4 Juni zou zijn.
Woensdag 1.1. is door den Raad van State,
afdeeling voor de geschillen van bestuur, behandeld
het beroep, ingesteld door den raad der gemeente
Hoofdplaat tegen een besluit van Ged. Staten van
Zeeland d.d. 20 Febr. 1891, waarbjj goedkeuring is
onthouden aan het besluit van dien raad van 13 Febr.
te voren, voor zoover dat betreft den leeftjjd voor het
verlaten der openbare school aldaar. Na vroeger reeds
verschillende besluiten omtrent deze zaak te hebben
genomen, bepaalde de raad op 13 Febr. 1.1. den leeftyd
voor het verlaten der school op 15 jaar, onder voor
waarde om kinderen, die willekeurig de school ver
zuimden, reeds eerder van school te kunnen weren.
Ged. Staten oordeelden het woord willekeurig" niet
voldoende omschreven, en meenden dat door het woord
„kunnen" de deur wordt opengezet voor willekeur.
Rapporteur in deze was de Staatsraad mr. De Vries.
De koninklijke beslissing volgt later.
Rotterdam, 18 Mei. Nader vernemen wjj
omtrent de komst van HH. MM. Koningin Wilhelmina
en de Koningin-RegenteB op Zaterdag 30 Mei, dat
Hare Majesteiten aan de Prinsessekade zullen aan
komen deB namiddags te 121/» uur, en van daar zullen
vertrekken te ll/4 uur. Een half uur later worden
HH. MM. op do tentoonstelling van Bchilderjjen in
de Teeken-academie verwacht, waar zjj een half uur
zullen vertoeven. Te 23/4 uur worden de Vorstinnen
in de nieuw gebouwde bewaarschool aan de Luther-
sche Vest gewacht, en te 3'/2 uur in de Diergaarde,
waar Hare Majesteiten zullen verbljjven tot 41/., uur.
Het vertrek van het station MaaB naar het Loo is
bepaald op ruim 47a uur.
Aan de Prinsessekade (bjj het Poortgebouw) zal de
eerewacht worden betrokken door het korps mariniers.
Het korps hoornblazers van het regiment dd. schutterjj
zal daar tegenwoordig zyn.
Op haren tocht door de stad zullen de Vorstinnen
begeleid worden door een escorte cavalerie. Naar men
verneemt, zal daarvoor uit 's Hage een escadron over
komen.
Roozendaal, 16 Mei. Door den gemeenteraad
alhier is aan de Zuid Nederlandsche Stoomtramweg-
maatschappjj concessie verleend voor den aanleg en de
exploitatie van een stoomtram van Gastel en Steen
bergen naar Rozendaal.
Terneuzen, 15 Mei. Ze waren alle elf op hun
post, onze raadsleden, van morgen, en ze keken zoo
ernstig en hier en daar werd er tusschen een paar leden
fluisterend, doch aan de gebaren die er gemaakt werden
te zien, zoo dringend gesproken, dat het zelfs voor
iemand die de laatste 14 dagen niet in onze veste
meegeleefd had, duideljjk moest zyn, dat er iets aan
't haudje was. En dat was het ook. Thans toch zou er
beslist worden of de reeds zoo groote schuldenlast onzer
gemeente met ƒ20,000 zou moeten worden verhoogd
en de raadsleden waren thans opgeroepen om hunne
meening er over uit te spreken, of de noodzakelijkheid
eener vierde school die vermeerdering van schold
wettigde. Stemmen waren er opgegaan uit de burgery,
die den geheelen bouw een verkwisting, anderen die
den voorgenomen bouw op Java een dwaasheid noemden.
Ec waren er geweest, die er onzen burgervader in
hadden gehaald omdat hjj gedeelteljjk eigenaar was
van het stuk grond, dat nergens anders toe dienstbaar,
thans aan de gemeente zou worden verkocht; kortom,
het bouwen eener nieuwe school was gedurende vele
dagen het onderwerp geweest, waarover men zich zoo
druk maakte. Is het te verwonderen dat zelfs het altjjd
vrooljjke gelaat van ons raadslid Wieland, thans ernstig
stond, nu er eene beslissing moest genomen worden?
't Begin wa9 een geheime zitting. Gelukkig dat
ze nog al wat lang duurde. De notulen der geheime
vergadering der vorige maal waren daarin gelezen en
eenige reclames tegen den hoofdelijken omslag daarin
behandeld. Met redenen omkleed gaf de voorzitïér een
verslag van den uitslag der reclamesde beide post
ambtenaren Willemsen en van Dalen hadden bezwaar
gemaakt tegen hun aanslag en werden werkeljjfe terug
gebracht. De verhooging was geschied omdat de voor
zitter gelezen had, dat de heeren promotie gemaakt
hadden, maar nu gebleken was, dat de verhooging nog
niet was ingegaan, worden ze voor een jaar terugge
bracht. Ja, die couranten brengen alles aan 't licht en
de heeren zullen 't volgend jaar kunnen betalen, als
ten minste de promotie er werkeljjk is! De heer
Mandaert is ook verlaagd, maar niet zooveel als hy
had gewenscht en loods Massé in 't geheel niet, even
min als Joz. Veegens en J. Balnikker, maar galant
als alt|jd verlaagden de heeren juffr. Bnjjze, omdat de
erfenis, die deze dame had getrokken, zoo groot niet
was, als men zich voorstelde. Zoo ziet men, de Raad
is van alles op de hoogte, tot zelfs van de erfenissen
en de promoties toe!
Tot onderwijzer aan school A werd benoemd met 8
Btemmen de heer J. M. T. Vrielink uit Axel, terwjjl
de heer J. Vreeke te Goes 3 stemmen behaalde; no. 3
op de voordracht was J. B. Eekman te *s Gravenhage.
Den heer P. C. Mandaert werd grond voor sleeper
afgestaan op de gewone voorwaarden en den heer
A. Thieleman te Zaamslag een stukje grond aan het
Djjkje alhier, terwyl hij er een stukje voor in ruil
teruggeeft. Tot zoover alles kalm. Doch nu gingen
de poppen aan 't dansen. Tot zoover was er maar heen
en weer geschoven en niet veel attentie geweest. Maar
nu, nu aan de orde was het plan ter voorziening in
schoolruimte, nu spitsen allen de ooren alleen de beide
wethouders keken zoo nuchter, alsof zjj van de geheele
agitatie niets begrepen. De voorzitter deelde nu mede,
dat Burgemeester en Wethouders in overeenstemming
met de commissie van toezicht op het lager onderwys
voorstelde, eene nieuwe school te bouwen op Java,
waarvan het plan aan den Raad werd aangeboden.
Wat is dat nu, zei de heer Tazelaar. Maar één plan
ik meende mjjnheer de voorzitter, dat Burgemeester en
Wethouders twee plannen zouden voordragen, een tot
aanbouw der localen aan de bestaande scholen en een
tot het bouwen eener nieuwe schoolde heer Dronken,
meende hjj, had daarop gedoeld in de vorige vergade
ring. Weineen, mjjn waarde heer! zei mr. Dronkers,
ik heb eenvoudig bedoeld, dat wanneer Burgemeester
en Wethouders een voorstel deden, de leden dan tegen
voorstellen konden doen en daarvoor toen de tjjd. nog
niet rjjp was. De heer Tazelaar kan zich maar niet
begrijpen miB te zjjn, en toch is het zoo, zegt mr.
Dronkers; daarbjj bedenkt nu toch wel, voor een nieuwe
school zal er Bubsidie gevraagd worden en een
nieuwe school is toch meer in het belang der gemeente.
Maar gosjes, zei Wieland, daar ben ik nog niet zoo
heel zeker van, en Moes zei, voor bjjbonw kan je ook
wel subsidie vragen. Nu ja, maar bouw je nu bjj, dan
moet je over een jaar of wat toch een nieuwe school
zetten, zei mr. Dronkers; nu dat zoo is, meende de heer
Moes, zou ik de scholen grooter willen maken en
moeten we dan toch bouwen, dan zou ik do scholen
toch ook grooter makeD, dan zjjn wjj er in eens van
af. Hoe staat 't nu eindeljjk, zei het lid van IJsselstejjn,
zjjn we met bjjbouwen geholpen, ja dan neen Luister
eens, zei toen mr. Dronkers, als ik nu zoo telkens
antwoord dan doe ik iets, wat de taak is van den
voorzitter, en daarom basta! Dat was waar ook, we
hadden onzen voorzitter nog in 't geheel niet gehoord.
Maar daar begon hij, hoor! Eerst de opmerking dat
het gezegde van den heer Dronkers juist was, en
toen een kleine repermande aan hen, die hem in deze
zaak betrokken hadden. Hjj is maar voor een klein
gedeelte eigenaar van den grond; wat hjj doen kan,
zal hjj doen, maar hy heeft gedurende al de 25 jaar,
dat hjj Burgemeester is, de zaken kiesch behandeld en
hjj hoopt dat te bljjven doen. Zooals men ziet, werd
de man bepaald gemoedelijk en werkte hjj op de
zenuwen der raadsleden
En nu begon by de zaak eens te bespreken, 't Zou
bepaald zonde en jammer zyn, als we die mooie model
scholen, die we nu hier hebbengingen bederven
door aanbouw, 't Is waar, school B. heeft nooit aan
hare bestemming voldaan; aanvankelijk beBtemd voor
meer uitgebreid lager onderwjjs, moest er reeds door
gebrek aan ruimte na verloop van een paar maanden
toe worden overgegaan, om ook die school te ge
bruiken voor gewoon lager onderwjjs. 360 leerlingen
kunnen er in die modelscholen en waar in Nederland,
vroeg de Voorzitter, is de plaats waar men er meer
instopt ('t woord is werkelyk van den Voorzitter) dan
hier. In Terneuzen wordt op onderwijsgebied nog
weinig gedaan; de draagkracht der bevolking, waar
mede hjj steeds rekening heeft gehouden, liet niet
alles toe wat hjj zou wensehen te doen, Er is zelfs
niet eens een gemeente-bewaarschool. Maar met de
weinige belasting, die hier wordt betaald, mag men
tevreden zjjn, dat er zooveel is gedaan. Subsidie
krjjgen zal voor eene nieuwe school gemakkelijker
gaan, dan voor bybouw, maar de zekerheid geven dat
ze wordt verleend, kan hjj niet. Is het nu niet te
verwonderen, dat de leden niet meer eens toehapten
Maar niets helpt hier. Daar heb je nu toch de bewe
ring, dat hier zoo weinig belasting wordt betaald;
wie, die elk jaar zjjn belastingbiljet thuis krjjgt eu
vooral, wie dat vergeljjkt met vroeger, zal dit niet
direct toestemmen; nee maar ik heb er altjjd ver
wonderd over gestaan, vooral wanneer ik bedenk, dat
er vroeger een aardig sommetje van ons op 't groot
boek stond en we nu al aardig wat schuld hebben
gemaakt. En dan, dat er hier zoo weinig voor 't onder
wys wordt gedaan. Neen, maar het is bepaald waar,
onze scholen zyn wel modelscholen en het aantal
onderwijzers is wel compleet, maar toch, met gemak
en voor 't gemak kon je nog meer onderwijzers er aan
gebruiken en miBBchien ook nog wel wat anders doen.
Maar zooals gezegd, hoe klemmend de argumenten
waren, 't hielp niets hoor't Lieve leventje begon
weer. Moes was het volstrekt niet eens, dat door
aanbouw onze scholen zonden worden misvormd. Wie
land sprak van een R.-C. school, die komen zal, en
van de groote sommen, die de scholen aan onderhoud
kosten; zyn de vrinden vergeten, zoo vroeg hjj, dat
op een post op de begrooting van 2800 gld. er ruim
2000 gld. enkel voor onderhoud der schoolgebouwen
is? Een nieuwe school eischt ook weer zjjn onderhoud.
Die R.-C. school hangt in de lucht, zei Mr. Dronkers,
en de Voorzitter zei later, dat leerplicht ook in de
lucht hangt en als die er uitvalt, dan moeten er
nieuwe scholen zjjD. De heer Tazelaar maakte de
rekening van vergrooting en bouwen op en kwam tot
de overtuiging, dat vergrooting in het voordeel der
gemeente was. Nog beweerde de Voorzitter, dat er
dadeljjk plaatsruimte noodig was; er zitten drie kin
deren op één bank; de scholen zyn overvol. Dat
noemde de heer Moes nu wel overdrijving, maar daar
kreeg hjj van langs van den Voorzitter; hy deelde
cijfers mee en die laten geen overdrijving toe. Ook de
heer Van IJsselsteyn kwam met cyfers, om te betoogen,
dat er eene nieuwe school moet komen. Hjj had daar
voor de lysten van school A. meegebracht. Maar, zei
Wieland, de Voorzitter heeft zelf eens gezegd, dat
men op die lysten niet altjjd aan kan en waarom
alleen de ljjsten van school A niet die van school B,
want daar zit hem juist de kneep. Zoo ziet men, men
moet voorzichtig zjjn met wat men zegt. Wieland
wist zelfs te vertellen, dat er in eene klasse op school
A maar 24 kinderen waren en de ruimte was voor 55
en of nu de Voorzitter al zeide, dat de kinderen tegen
de zomer uitvliegen en 's winters terugkomen, vogels
zjjn de Neuzensche kinderen nu toch nog niet. Ge
lukkig kwam de heer v. IJsselstejjn met het voorstel
de debatten nu maar te sluiten. Nog werd er een
woordje gezegd over het overgelegde plan. Dat is
mooi hoor! Er staat zelfs een toren op en die toren
wekte ook al oppositie. Versiering koBt geen geld,
zei de Voorzitter. Nu, onderhoud toch wel, antwoordde
Wieland en ook Mr. Dronkers vond, dat er zonder
weelde kon worden gebouwd.
Op voorstel van den heer Visser werd het plan van
Burgem. en Weth. gesplitst in dier voege, dat eerst
zou worden uitgemaakt of, indien er subsidie verkregen
werd, eene nieuwe school gebouwd zou worden en
indien dit was uitgemaakt, daarna de plaats dier
school aan te wjjzen. Het voorstel tot bouwen eener
nieuwe school werd aangenomen met 6 tegen 5 stemmen,
liberaal tegen anti revolutionair en zoo was dan 't lot
beslist. Of het werkelyk in 't belang der gemeente is,
dit besluit, ik zou het betwijfelenmaar gelukkig, dat
er eerst subsidie moet worden aangevraagd en ver
kregen. Omtrent de plaats werd bepaald, dat eene
commissie zou worden benoemd, om te onderzoeken
of er geen anderen grond dan die op Java te krygen
was. Op voorstel van Mr. Dronkers wees de Voorzitter
de commissie aan, bestaande uit de heeren Van IJssel-
stein, Visser en Wieland. Maar de laatste ook niet van
gisteren, zeide, en hjj sloeg met zyn dikke hand op
zjjn knie dat het klapt, maar gosjeB, mjjnheer de
Voorzitter, ik heb tegen de school gestemd en nu zou
ik er grond voor gaan zoeken, dank je wel, hoor! En
de andere tegenstemmers hadden ook geen lust, zoodat
de commissie nu uit de beide eerstgenoemde heeren
bestaat, die vóór a.s. Vrydag rapport omtrent haar
