zi i:rikzki:siic nieuwsbode.
Zaterdag 11 April 1891.
Directeur-Uitgever J. waale.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Eerste Blad.
J. W. WAGTHO.
J. W. WAGTHO
Een Program van non-activiteit.
nieuwstijdingen!
Zierikzee en Rotterdam
MIDDELBURGenZIERIKZEE.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is 1,30franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, ïndië enz. verzending
eens per week, 10,per jaar.
47ste JAARGANG. No. 5987.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter tuordt naar plaatsruimte berekend.
VERKIEZING THOLEN.
Wij herhalen onze aanbeveling als lid van den
Gemeenteraad te Tholen van den heer
Kiezerswij herhalen, WAGT1IO en THOLEN
zijn cén; niet alleen voor de gemeente zelf, doch ook
voor het geheele eiland heeft deze familie alles gedaan
wat zij kon, getuige ook het steiger te Stavenisse,
dat waarlijk niet in bun belang was.
Doch persoonlijke behangen afgescheiden, ook uit
beginsel bevelen wij den heer
ten zeerste aan. Let op! Het anti-revolutionair ele
ment wint vooral in ons eiland meer en meer veld.
Wat zijn wij beloofd van hunne afgevaardigden Wat
hebben zij gedaan? Liberale Kiezers! beantwoordt deze
vraag door nllen op te komen en dan is de heer
WAGTHO lid van den Gemeenteraad van Tholen.
Officieren verkeeren in den toestand van non-activiteit,
wanneer zij geen dienst doen, en uniform en sabel
eenigen tijd aan den kapstok kunnen hangenstaats
lieden maken integendeel het grootste kabaal en zijn
geweldig in actie, als de tijd aanbreekt dat zij hoogst
waarschijnlijk non-actief zullen worden. Bedriegen niet
alle vourteekenen, dan zal het huidige anti-revolutio
naire Ministerie gepensioneerd worden, lang voordat
het al de nummers van zijn program van actie heeft
afgespeeld. Hét tweevoudige ministerieele quartet ver
loor al eens een eerste viool in den doleerenden
Keuchenius, die geremplaceerd werd door den dolee
renden Savornin Lohman, en een tweede viool in den
Minister van Marine, wiens politieke scheepke vast
liep op land, en als zijn plaatsvervanger in het
Christelijk bewustzijn, Excellentie Cruijs zag optreden.
Ons dunkt, dat dit het begin van het einde zal zijn.
Keuchenius begon met de halve maan te stellen
tegenover het kruis en liep zelf naar de maan.
Nog een blauwe Maandag en het geheele Ministerie
wordt non-actief en velen geven het, het heilige kruis
van heeler harte na.
Maar of dit gebeure, ja dan neen, doet weinig ter
zake met het oog op de anti-revolutionaire partij, wier
politieke geloofsbelijdenis toch de volmaaktheid niet
schijnt bereikt te hebben in «Ons Program" en die
negen punten aan de orde heeft gesteld, welke op
Dinsdag 12 Mei te Utrecht zullen besproken worden.
Op dien dag is het Deputaten-Vergadering, zooals het*
in de taal der doleerende potentaten heet, en op dien
dag zal te tien ure voormiddags - een kerkelijk uurtje
zooals men ziet na gebed en psalmgezang, be
sproken worden, wat wij zoo vrij zijnvan te bestem
pelen met den naam van het program van non-activiteit.
Programma's toch, hoe fraai ook geformuleerd, hoe
fijn uitgesponnen en tot in de kleinste onderdeelen
uiteengezet, zijn dorre scboolsche systemen, zijn en
blijven, met hoeveel actie ook tentoongesteld, uithang
borden van non-activiteit, als de uitvoering er aan
ontbreekt. Dat dit laatste bij de anti-revolutionairen
geschiedt, daarvoor zullen de katholieken zorg dragen.
Buigen zij het hoofd toch voor Dr. Kuyper, de heer
Vermeulen, lid van de Tweede Kamer, heeft het
terecht opgemerkt: dan is het «voor lange jaren met
«de onafhankelijkheid der Nederlandsche Katholieken
agedaan." Buigen zij niet voor den paus der Calvi
nisten, en steunen zij de liberalen, gelijk zij dat voor
jaren Thorbecke en zijn geestverwanten deden, dan
zijn de anti-revolutionairen vooreerst geen regeerings-
partij meer, iets wat wij van harte zouden toejuichen.
De historie geeft soms tragische tooneelen te aan
schouwen. Als staaltje daarvan het volgende. Secretaris
van het Centraal Comité der anti-revolutionaire kies
verenigingen is Jhr. Mr. Titus van Asch van Wijck,
lid van de Tweede Kamer en burgemeester van
Amersfoort. In deze stad nu, waar het hoofd dor
gemeente zoo volbloed anti-revolutionair is niet alleen,
maar een groot vriend en vereerder van Dr, Schaep-
man, in hetzelfde Amersfoort, waar roomschen en
anti-revolutionairen zoo broederlijk samengaan, daar
werd de eerste stoot gegeven aan de agitatie tegen
de Legerwet, die zich het krachtigst in Noord-Brabant
openbaarde. Als de scheuring tusschen anti-revolutio
nairen en katholieken eenmaal een voldongen feit zal
zijn, zal het dus heeten: van Amersfoort begon de
nederlaag! En dat zal hard klinken in de anti-revolu
tionaire ooren van den heer Asch van Wijck. Zoo
hard misschien, dat bjj eens naar den Transvaal
vertrekt, maar dan met het stellige voornemen om
nimmer te repatrieeren.
's Lands belang (lees: het belang der anti-revolu
tionairen) zal het best behartigd worden, wanneer
na bekeering van de Eerste Kamer tot het Calvinisme,
stil gestaan wordt bij de volgende punten
1. Afmaking van het liberalisme. Waarom? Omdat
het «ons Christenvolk" verdrukt.
2. Invoering van huismans-kiesrecht. Waartos?
Ter bevestiging van onze constitutioneele vrijheden.
3. Herstel van den godsdienstvrede. Wat dat
beteekent? Een geldelijke bijdrage uit 's Rijks kas
aan de doleerende gemeenten, omdat deze zoo vrede
lievend en vroom zijn. Men denke aan de kerk-
schandalen te Amsterdam.
4. Vrijmaking van het onderwijs. Dat isgeen
rijks- noch gemeentescholen meer voor middelbaar- en
hooger onderwijs, geen subsidie meer uit 's Rijks- en
gemeentekas voor deze inrichtingen of: ook subsidie
voor de Vrije Universiteit en voor doleerende Hoogere
Burgerscholen, die nog gebouwd moeten worden.
5. Kamers van landbouw en arbeid, als concur
renten van de bestaande kamers van koophandel en
nijverheid.
6. Herziening van onze financieele wetgeving.
7. Stuiting van het militairisme. Een prachtig
punt, 't is dan ook punt zeven politiek gekozen
om de sociaal-democraten en radicalen, die anti
militaristen zijn, belust te maken; en om de katho
lieken een rad voor de oogen te draaien en de aandacht
af te leiden van den persoonlijken dienstplicht.
8. Verzekering van de rechtspositie van den
kleinen man. Dat is een eitje, waaruit, in geval van
nood, een erg democratisch kipje zal voortkomen, en
dat, zoo het niet noodig is, wordt weggegoocheld op
de wijze als een goochelaar dat doet.
9. Invoering van eene christelijke staatkunde in
onze Koloniën. Ja, waarde lezers, wat zegt gij daar
van Niet alleen verbaast ons dat het christelijk
bewustzijn hier achteraan komt sukkelen, en de
Deputaten dus, na al de moeite aan de vorige punten
besteed, ietwat versufd dit punt behandelen zullen,
maar we zien er ook in een zijdelingschen aanval op
het Christendom van den tegenwoordigen Minister van
Koloniën. Volgens Dr. Kuyper, is het christelijke kook
punt nog niet bereikt en moet er dus nog meer
geagiteerd worden.
Vraagt men ons naar een totaal-indruk van deze
negen punten, die het concept vormen, waaruit de
anti-revolutionaire Deputaten ter bekwamer tijd een
recept zullen samenstellen, dat wordt voorgeschreven
aan de geheele anti-revolutionaire partij, dan bedienen
wij ons liefst van beeldspraak en denken aan da Costa,
waar hij den naderenden spoortrein beschrijft. De
negen punten zijn negen spoorwagens. De eerste is de
locomotief »de felle Salamander", die vuur uit zjjn
buik sist. Afmaking van het liberalisme, kan het
heftiger salamanderachtiger? De laatste wagen is de
bagage-wagen, vol koloniale wareri, met het christelijk
bewustzijn, dat de deur dicht doet. Of uit dit alles
«de eeredienst van het genie" spreekt, wagen we
echter te betwijfelen.
Oost-Inclië.
De mail uit Oost-Indië, dezer dagen ontvangen, ia
gedateerd 4—6 Maart.
Volgens de Javabode is de luitenant-kolonel J. C.
Schmidt, tweede bevelhebber over de troepenmacht in
Atjeh, per telegram naar Batavia ontboden en zal hjj
niet meer naar zijne standplaats terugkeeren, doch
eerstdaags met pensioen den dienst verlaten.
Volgeus het Atjeh-verslag, loopende tot 15 Febr.,
viel gedurende den verslagtyd op Groot-Atjeh weinig
belangrijks voor. Omtrent de vervanging van Panglima
Polim werd reeds te Gleieng een beslissing genomen
en tot sagihoofd verkozen de minderjarige zoon van
het overleden hoofd Radja Daoed, die onder voogd jj
komt van Toekoe Aier Alang en Toekoe Lam Aling,
bloedverwanten van wijlen zijn vader. Het oude sagi
hoofd der XXV moekims, Sri Setin Oeiama, dat sedert
jaren geen - aanraking meer met ons had, deed het
verzoek om zijn zoon als zoodanig door ons erkend te
zien. Aan den door het bestuur gestelden eisch om eerst
weder zich te vertoonen, voldeed hjj. Bij onzen post te
Lamdjamoe had hjj een onderhoud met den controleur,
terwijl hjj zjjn zoon Toekoe Radja Machmoed, die
steeds ter Westkust zich ophield, nu spoedig naar
Kota-Radja zou zenden. Gebrek aan vele benoodigd-
heden ia die streken, tengevolge onzer maatregelen
van afsluiting, scbijat dien ouden, man (hjj wordt
geschat op 50 a 60 jaren) er toe gebracht te hebben
om weder in onze armen zich te werpen.
Toekoe Tjihiq Perlak zette de vijandelykbeden tegen
Djingki weder met kracht en goed succes -voortalle
kota's vau Toekoe TibaDg waren door de Perlakkers
genomen en ook de gedie (passar), terwijl Toekoe
Tibang zelf naar de bovenlanden is uitgeweken. Er
bestaat veel kans, dat door de langdurige droogte in
het Eiische de rijstoogst dit jaar zeer schaarsch zal
zijn; vooral in de Paseistreek begon gebrek aan dit
voedingsmiddel te heerschen en verlieten honderden
hun land om te Edi door den peperpluk in hun onder
hond te voorzien.
De weersgesteldheid was zeer droog. De gezondheids
toestand was over het algemeen gunstiger. Het
gemiddeld getal zieken, per dag in het hospitaal op
genomen, was 23,5 tegen 25.1 en dat der beri-beri-
ljjdera 10 tegen 9 gedurende den vorigen verslagtjjd.
De stand der beri-beri was dus minder gunstig. Het
sterftecjjfer was hooger.
Afrika.
X£a.a.psta.<1, 8 April. Het gisteren uit Mozambique
vermelde gerucht, (betreffende een voorgenomen ge
forceerde landing van 250 gewapende Engelschen te
Seira) wordt, beschouwd als te zjjn ontstaan uit het
feit, dat 250 kolonisten, met bestemming naar Masho-
naland, naar Beira zijn Vertrokken, ten einde de Pon-
gouwe-rivier op te varen met de eerste stoomboot van
den nieuwen dienst, die geopend wordt met de vaart
van Beira naar Mashonaland.
Rusland.
In het gouvernement Podolie, ging onlangs een
spoorweg wachtertoen de laatste trein gepasseerd
was, naar de stad om een bruiloft bij te wonen en
droeg zjjn vrouw en zjjn kind op om den dienst voor
hem waar te nemen. Terwjjl bij nog even buiten de
deur met zijn vrouw sprak, sloop een als pelgrim ge
kleed man onbemerkt naar binnen en wist zich in
huis te verbergen. Toen de vrouw later, zonder iets
van den obgenooden gast te weteD, was ingeslapen,
kwam de schurk te voorschijn, sloop naar het bed der
vrouw en maakte haar wakker.
Natuurljjk ontstelde het mensen ten zeerste; zjj
vroeg wat de kerel wilde en nu zeide hij, dat hy haar
en haar kind zou dooden en haar geld stelen. De
vrouw smeekte hem nu dat hjj ten minste haar kind
niet het eerst zou vermoorden en hierin stemde hij ten
slotte toe. Toen hjj echter een oogenblik de deur uit
ging, grendelde de vrouw die achter hem dicht, waar
op hjj aanklopte en beloofde haar niet te zullen dooden.
De vrouw was echter onverbiddelijk en de pelgrim,
die zijn mantel in de kamer had achtergelaten, vroor
in den barren nacht dood.
Toen de baanwachter tehuis kwam, wilde zjjne vrouw
hem niet binnenlaten, want zy meende dat hjj de stem
van den roover nabootstetoen ze hem echter door
't raam herkende, opende zjj de deur en viel in zwjjm.
Nadat zij was bjjgekomeo, vertelde zij het gebeurde.
Den volgenden dag deed men aangifte van het geval
bjj de politie, die in de lompen van den gewaanden
pelgrim een bedrag van dertigduizend gulden vond.
Uit Petersburg wordt gemeld, dat de directrice
van den circus aldaar gedood is door een paard, waar
mede ze pas verbazende sprongen en toeren gedaan
had. Het verwoedde paard begon haar plotseling te
bjjten. Het publiek werd niet gewaarschuwd door haar
gillen en juichte onstuimig de nieuwe toer toe. Ten
laatste werd ze op den grond geworpen, en met zoo
veel woede stapte het beest op haar, dat geen der
stalmeesters en rjjders te hulp durfde komen. Met
gescheurde kleederen en hoofd en lichaam stroomende
van bloed kwam zjj eindeljjk onder de pooten van het
dier vandaan. Ze had nog den moed het publiek te
groeten en zonder hulp voort te struikelen tot in de
stalleD.
Daar bezweek ze na eenige uren van ontzettend
lyden.
Bulgarije.
De ministerraad, onder voorzitterschap van Prins
Ferdinand, heeft besloten zeer krachtdadige maatregelen
.ta nemen, ten einde nieuwe aanslagen te vermyden. Er
werd ook besloten den dienst der veiligheid, die veel
te wenschen overliet, te versterken. Waarschjj olijk zal
de prefekt van politie uitgenoodigd worden zjjn ontslag
te nemen.
De aanhoudingen worden voortgezet. Die van kolonel
Kissoff, onlangs op pensioen gesteld, en van eenen amb
tenaar van 't rekenhof, hebben veel opschudding ge
maakt. Men heeft nog geen spoor van de moordenaars
gevonden.
Prins Ferdinand en Prinses Clementine zjjn terug naar
Philopopoli vertrokken.
Volgens later uit Belgrado gemeld wordt, zouden te
Sofia onlusten zjjn uitgebroken. Stamboeloff zou door
een geweerschot gekwetst zjjn. De tjjdingen uit Servië
over Bulgarjje verdienen eohter bevestiging.
De Kuln. Ztg. bevat het volgende telegram
Over eenige dagen hebben Prins Ferdinand, Prinses
Clementine en de Min. van Buitenl. Zaken brieveD met
doodsbedreiging ontvangen, welke te Sofia in de post
gestoken waren.
Men raadde ben aan. indien zij aan het leven hielden,
Sofia te verlaten vóór 6 April want de nationale partij,
zeiden zjj, had besloten kort spel te maken met de
Oostenrijkers, die het land vervolgen.
Gressoff gaf men den raad zich te scheiden van
Stamboeloff. Al de aanhangers van dezen laatste
zullen ter dood gebracht worden, zoo stond er in den
brief.
Men bemerkte aanstonds dat de acbrjjver geen Bulgaar
was. Men kreeg de zekerheid dat hjj niemand anders
zijn kon dan Audré Soekioroekoff, kawass van 't alge
meen consultaat van Rusland.
De Min. van Buitenl. Zaken leverde aan Wangen-
heim, algemeen consul van Duitschland, het ontegen
sprekelijk bewijs van Soekioroekoff's schuld en de
Duitsche vertegenwoordiger gaf bevel den kawass aan
te houden.
Volgens de laatste berichten uit Sofia, onder voor
behoud meegedeeld, zjjn de plegers van den aanslag op
Beltchef en Stamboeloff, in den nacht der misdaad
zelf over de Bulgaarrche grenzen getrokken langs de
bergen Vitech en Pavina.
Zij zijn zonder moeite over het Servische grondgebied
gereisd en waren den volgenden avond te Pirol. Men
denkt dat zjj thans in Hongarije zijn.
Duitschland.
Berlijn, 8 April. De Nederlandsche gezant
alhier, jhr. F. P. van der Hoeven, en de gezantschaps
secretaris, jbr. Van Eys, hebben zich naar Weimar
begeven ter gelegenheid van den verjaardag van prinses
Sophia der Nederlanden, groothertogin van Saksen
Weimar-Eisenach. Van Weimar zullen zy naar Arolsen
vertrekken, om de Koningin-Regentes te begroeten.
De huwelijksvoltrekking van den vorBt van
Waldeck-Pyrraont met de prinses Louise van Sleeswjjk-
Sonderburg Glucksburg zaL reeds den 29en dezer op
het kasteel »Luiseolund" by Sleeswyk plaats vinden.
De deelneming van buitenlandsche kunstenaars aan
de tentoonstelling alhier is zeer groot, zoodat er voor
de binnenlandsche kunstenaars groot gebrek aan plaats
dreigt te komen. De opening der tentoonstelling is
bepaald op 1 Mei. In zoover het zich laat aanzien,
nemen meer dan 40 Nederlandsche kunstenaars met
omstreeks 80 werken aan de tentoonstelling deel.
Gisteren kwam de eerste zending uit Nederland aan,
bestaande uit 68 schilderyen. Als Nederlandsch com
missaris fungeert, hier de bekende schilder Willem
Martens, die vroeger te Rome gevestigd was en sedert
eenigen tijd te Berlyn woont.
De 29jarige grootvorst Micbaël Michaëlowitsch,
neef van den czaar, is smadeljjk uit het Russische leger
verwjjderd, omdat hjj dezer dagen tegen den wil des
czaars met de 22jarige gravin Merenberg, eene klein
dochter van den vermaarden Rassischen revolutionairen
dichter PuechkiD, te Cannes in het is huweljjk getreden.
Degraviu Merenberg is voortgesproten uit een morgatiBch
huweljjk, dat prins Nicolaas van Nassau in 1867 gesloten
heeft met Nathalie Alexandrowna Puschkin. De vorst
van Waldeck verleende aan deze dochter van Puschkin,
die toen reeds eene gescheidene vrouw van Duppelt was,
en aan hare kinderen, op verzoek van den Nassauschen
prins, den grafeljjken titel.
De Weener Neue Freie Presse verneemt uit Mun-
chen omtrent den toestand van den krankzinnigen koning
Otto van Beieren, dat hjj lichameljjk sterk is, doch hjj
weigert dikwijls twee of drie dagen voedsel te gebruiken,
en dan weer verslindt hjj met deerniswekkende vraatzucht
alle hem voorgezette gerechtensoms heeft hjj vlagen
van woede en slaat in razende opwelling de handen aan
yzeren tralies van venstei-s als om die te verbrijzelen,
en slaakt wilde kreten. Soms ook bljjft hij plotseling in
zijne kamer stilstaan en weigert over het tapijt te loopen,
omdat hjj gelooft dat daar een diepe afgrond voor hem
gaapt. Sedert twee jaren is hjj zonder eenige scheme
ring van bewustzyn.
Vervolg der Nieuwstijdingen in het Tweede Blad.
Ingezonden Stukken.
Schouwen, April '91.
Meneer de Redacteur!
Je ken mien en je weet as ik wat ebbe gezie of onder-
vonde, dan vraeg ik nog al is of je dat wil opneme. Noe
ek gisteren aevend een grapje mit men vrouwe gead (mar
dat ek wel is meer), da'k je is wil vertelle.
Gistere was ik naer de stad ewist, om wat te verkoapen,
want om te kaopen is 't tegenwoordig nie meer noadig.
Ik komme tuus en zegge tegen mien Janna, noe zal je zeker
edocht ebbe dak altied in Zurrikzee eweest bin, lie men
lieve jiele! ik bin naer Paries geweest. Je-zal begriepe,
meneer, wat ze daer van opkeek. Naer Paries, jie,
moeder mens alleen, en noe altuus, dat kan niet Stoffel.
Toe gong ik ze vertelle da'k bie Potappel krentekoekjes
kocht en daer over de deure bie de Verfer zag ange groate
papieren mit Poranoo of zoo wat, ik weet et nie meer en
dat je daar Paries kon zie. Potappel, die zeide mien dat je
daer de hëéle boel van Paries kon zie voor een kwartje.
Noe begriep je, Janna! dat ad ik er wel voor over en ik
docht: ik gae der in. En waerlik, ik zag net zoo goed
Paries as of ik der in was, je ziet de eeren en daomeserm
den errn kuire; je ziet den yffelschen toren, net zoo wat as
die van Baobel, je ziet mooie kerken, vaerten, en overal
pavilloenen, veel, een boel volk, nog meer as bie ons op
durp as de dominé zien afscheid preekt. Ik zat te
draeijen op mién bankje en aolles draide en toe docht ik
oak om joe; ik docht as Janna dat noe toch is wist dat
ik in Paries bin, want ik zag aolles net zoa levendig as
dat ik onze bigge op kot zie. Toe da'k weg gong, vroeg
ik an die meneer, die daer an de deure stong, is dat de
aore weke weer zoa? Nee raan, zeit ie, dan ei je Zwitser
land, dan kan je daer nae toe, en toe ik an mien Janna be
loofde,, dat willie dan saeme zouwe gae, toe zeide ze, noe
ik gae mit je mee en ik za vraege an de nichte van
Jootje buure, die mit de zeune van Klaos is etrouwd of ze
mit Wullemientje en der Bram oak mee gaet.
Noe, meneerik echrief je wel is naeder.
STOFFEL.
Daar emigratie in den tegenwoordigen tijd een zaak
van beteekenis is en niet ieder op de hoogte is van den
toestand van het land waarheen hy gaat, gepaard
nog mee de omstandigheid dat de beweging zich
tracht te verplaatsen voor een groot gedeelte naar de
Argentjjnsche Republiek, kwam bjj het hooren van de
Zeeuwsche taal daar tér plaatse, van een moedertje
die beweerde dat ze over het broad nie kon klaege",
de gedachte bij mij op dat ik misschien de lezers van
den Zierikteeschen Nieuwsbode een genoegen kon doen
met een kort verslag over een emigranten-kolonie in
Argentinië.
Den 15 December dan kwam de loods van Monte
video aan boord, die er alles behalve weelderig uitzag
en dan ook een kolossaal contrast vormde met de
flink gebouwde loodsen, die wjj in Holland gewoon zjjn
aau boord te krjjgen.
Deze namelijk was een oud grijs man, die in Holland
reeds lang van zijn pensioen zou genieten, armzalig
in de kleeren, terwjjl de uitdrukking van zijn gelaat
bjj het verzoek van den hofmeester van den comman
dant om te komen dineeren, het bewijs leverde, dat
zulks hem meer als aangenaam was.
Volgens verklaring van den loods dan ook, was
zjjn traktement 30 dollars per maand, wat hem echter
zelden werd uitbetaald, terwijl de bemanning van den
kotter zich hoofdzakelijk voedde met viscb, die zij, al
kruisende, wisten te Yangen. Het tenue, wat zij vroeger
gedragen hadden, was bjj het Gouvernement gedepo
neerd om door ander te vefvange'h, "doch dit scheen
vergeten te zijn of men is nog steeds aan 't debatteeren
over dit onderwerp en kan het niet eens worden over
het punt wat wel het meest doelmatige zou zjjn.
Den 16 December kwamen wjj te Montevideo en
vertrokken een paar dagen daarna naar Buenos-Ayres,
waarvan wjj na het gebruikelijk salut terugstoomden
naar Ensenade.
Zooals men weet zjjn deze plaatsen aan de Rio de
la Plata gelegeD, terwijl op laatstgenoemde een
prachtige diepe haven is aangelegd door onze landge-
nooten, wier pieren (ik bedoel van de haven) zich ver
in de wjjde monding van de rivier uitstrekken; deze
haven stoomden wjj binnen en op Zondag morgen
den 19 December lagen wij goed en wel gemeerd langs
de kade.
De inwoners van Ensenade bestaan voor een groot
gedeelte uit Hollanders, die natuurlijk vrjj talrjjk
opgekomen waren om het schip te beschouwen en de
equipage te verwelkomen; voorts Italianen, Spanjaarden
en natuurljjk Duitschers.
De gelegenheid om van den stand van zaken in de
Argentjjnsche Republiek op de hoogte te komen, zou
dus zeer schoon geweest zijn, ware het niet, dat ik
door het naar de reede stoomen, waardoor het naar
de wal gaan verhinderd was, daarin gedeeltelijk belet
waB geworden, terwijl ook de zeer uiteen loopende
verslagen van de bewoners er het hunne toe bijbren
gen om de moeieljjkheid te bevorderen, een juist
oordeel te kunnen vellen.
Om eene begrjjpeljjke beschrijving van de stad te
geven is ook weer lastig, omdat het eigeDljjk geen
stad is, ook geen dorp, ja zelfs op een gehucht zjjn
de woningen en regelmaat van bouworde bewonderens
waardig in vergelijking van die te Ensenade. Deze
huizen nameljjk kan men het best vergelijken bij een
grooten vierkanten bak zonder deksel, geplaatst op
palen, met het open gedeelte naar voren en door een
schot in twee deelen gescheiden, waardoor een Boort
waranda gevormd worde, terwjjl het andere gedeelte
met veel voorstellingsvermogen en welwillendheid van
den beschouwer voor kamer kan doorgaan. Meubels
treft men er niet of althans zeer sporadisch aaD, doch
bet hoog noodige wordt nooit overschreden; als wjj
onder hoognoodige verstaan een bed, een primitieve
tafel en een paar stoelen, terwjjl voor versiering
dikwjjls die soort van schilderijen dienst doen, zooals
men die in Holland veel in de"keuken of in dorps
herbergen aantreft.
Vloerbekleeding komt er ook zeldzaam voor, om de
eenvoudige reden dat volgens verklaring der bewoners
bjj een eenigszins langdurigen regen, de vloer veran
dert in een moeras, wat de waarde en duur van een
vloerkleed niet bevorderd.
De bedden, die bjj deze inrichting van huizen
natuurlijk direct in het oog vallen en ook een plaatsje
innemen van de zoogenaamde kamer, dragen bjjna
zonder onderscheid het kenmerk van groote zindelijk
heid; terwijl men kan aannemen, afgaande op de
omstandigheid, dat men op meer als eene plaats
zooder gebruik te maken van deur of vensteropening
de buitenlucht kan waarnemen, dat de luchtverversching
niet te wenschen overlaat. Nu zijn er natuurlijk wel
verblijven, die beter zijn ingericht als de door mjj
beschrevene, doch die worden niet bewoond door den
werkman omdat de huur te hoog is, niettegenstaande
ze vrjj zjjn van belasting op schoorsteenfn, ramen en
deureD, die trouwens niet overvloedig aanwezig zijn.
Mjjn eerste bezoek goldt eene vrouw, getrouwd met
een timmerman, bij wie de hofmeester de noodige
informaties had ingewonnen tot het doen van in-
koopen, het wasschen van goed enz. en die volgenB
hem vreeBeljjk klaagde.
'k Nam de vrjjheid, haar een bezoek te brengen en
hoorde van haar in 't kort 't volgende
»Och meneer, het deugt hier Diets; de huizen zijn
duur en slecht, terwjjl verscheidene behoeften, als: koffie,
olie, soda, enz. vrees'ljjk duur en de verdiensten niet
veel zijn. En dan de politie, neen, maar dat is God
geklaagd, als men zijd bloedeigen kinderen maar even
aanraakt, bemoeien zjj zich er mede, zelfs je eigen
man, waarmede men toch yel eens woorden kan
hebben, kan je met geen vinger aanraken of zoo'n
smeris (Amsterdamsche scheldnaam voor de politie) is
er in een ommezien bjj, niet waar Sien?" Sien was
eene buurvrouw, die op dezelfde palen woonde en wier
woning aan de voorzjjde gesloten was, waardoor het
geheel veel overeenkomst had met een zeer groot
konjjnenhok, waarin de moeder zich bezig houdt met
het opvoeden van eenige jongen.
Ofschoon ik na niet twjjfelde aan de vlugheid van
de politie, daar er velen te paard zijn, kwam mij het
gehoorde toch wel wat verdacht voor en ik besloot
eene andere familie te bezoeken, wat mjj spoedig
gelukte, gelokt door eenige Hollandsch sprekende
kinderen, welke voor het huis speeldeD en er zindeljjk
uitzagen, terwjjl de orde en netheid van de weinige
meubels reeds eeD goeden indruk gaven. Na de vrouw
des huizeB gegroet en plaats op de mjj aangeboden
stoel genomen te hebben, deed ik haar eenige vragen,
wier antwoorden op het volgende neerkwamen: Mjjn
man is timmerman van beroep en woonde met mjj en
een paar kinderen te Zaandam, waar wij het soms
goed, dan weer minder, ja zelfs slecht hadden, zoodat
ook wjj besloten naar de Argentjjnsche Republiek te
vertrekken, en ofschoon natuurljjk liever in Holland,
hebben wij geen spjjt hierheen gegaan te zjjn. Mijn
man verdient 3 pesos daags (de waarde van een pesos
is verschillend, gemiddeld f 1,— 1,50), waarvaü
hjj een klein gedeelte verbruikt op de plaats waar hjj
werkt, doch de rest komt thuis. Niet dat hjj ook
geen bittertje lust, o ja! daar zorg ik dan ook altijd
voor, maar hjj drinkt er nooit meer als 2 of 3. Zjj
scheen zich dus ook te vergenoegen met het gezegde:
de werkman komt 2 borrels daags toe. Het vleesch is
hier goedkoop, zoodat wjj driemaal daags vleesch eten.
Myu man heeft voortdurend werk en is bjj eenB
zonder, zooals onlangs is voorgevallen, dan zit ik ten
minste niet direct zonder eten, terwijl wij in Holland
geen dag konden missen of het was merkbaar in de
huishouding. Nu is het gelukkig dat mjjn man in
Holland, als bjj geen timmermanswerk had, ook wel
bjj een metselaar heeft geholpen als opperman, het
maken van kalk of ter adsiBtentie bjj den metselaar,
zoodat bij in dit vak ook niet rechtstreeks links is,
waardoor hij dan ook in den beginne ongeveer zes
weken metselaar is geweest tegen 3'/a pesos daags. Ook
de weinige kennis van bebouwen, die bjj in zjjn jeugd
s: het rooien van aardappelen en het zetten
of planten, werpt bier vruchten af. Yan iedere kennis
van welk vak ook valt hier partjj te trekken en niet
zij die in Europa nergens voor te gebruiken zjjn,
worden hier met open armen ontvangen, ook niet de
flinke werklieden, doch ieder zorgt voor zichzelf en
dan komt natuurljjk de laatste verder als eerst
genoemde. Als ik nu verder vertel dat ofschoon er wel
geen huizen zjju, de straten voor een kleine stad
reeds bestaan, die ofschoon geen Kalverstraat toch
schitterend uitsteken boven die te Ylissingen, een park
aangelegd en alles behoorlyk electrisch verlicht is,
met aanleg voor telefoon, benevens een flinke haven,
dan twjjfel ik niet of na 10 jaar is Ensenade eene
flinke stad en de vrouw, welke ik het laatst ontmoette,
behoort tot die ingezetenen, die het oogeublik zullen
zegenen, waarop zjj besloten naar de Nieuwe Wereld
te vertrekken.
De belangeloosheid, waarmede sommige maatschap
pijen volgens de advertentiën in couranten te werk
gaan, had gedurende mijn verblijf in Holland meer
malen mjjn nieuwsgierigheid gaande gemaakt. Adver
tentiën, waarin aangeboden werd kostelooze overtocht,
bjj aankomst in de Republiek eene koe, een paard,
een ploeg en meer andere zakeD, die zoo aantrekkel jjk
zjjn voor den boerenarbeider en wat werkeljjk zijn ideaal
uitmaakt, worden ten geschenke gegeven met eene
Donchelance en vrijgevigheid eene betere zaak waardig;
doch dit is geen couleur de rose en niet aan te bevelen
voor landverhuizers, omdat men daardoor, in een
vreemd land aangekomen, direct in handen valt van
hen die land ontginnen, terwjjl volgens velen de zaak
in 't kort genoemd kan worden met den wjjdschen
titel van: Christelijke-vrijwillige-blanken-slavenhandel.
Een ieder bejjvert zich dan ook zoo spoedig mogelyk
terug te gaan, wat veeltjjds belet wordt door getrouw
den te vragen met groot gezin, die 't teruggaan zoo
niet onmogelyk dan toch met het oog op de kosten
uiterst moeielijk valt.
Hopende dat het door my ingezondene ook zijn nut
moge hebben en een weinig moge bijdragen tot de
kennis van den toestand in de Argentjjnsche Republiek,
heb ik de eer met de meeste hoogachting te zjjn,
Uw. dw. dienaar,
J. T. C.
Burg;erljjko Stand van Zierikzee,
geboren:
2 April. Eene dochter van W. J. Renseu en H. J. K.
D'buij. 5 dito. Eene dochter van J. C. Verschuur
en M. Berrevoets. 7 dito. Eene dochter van A. Beije
en D. Nestelaar.
gehuwd:
8 April. A. Heuseveldt, 31 j., jm, en P. Boone, 28 j.,
jd. J. M. Boot, 21 j., jin. en L. Kort, 20 jd.
M. Bakker, 32 j., jm. en N. Manni, 27 j., jd.
overleden:
5 April. J. Viergever, 83 j., weduwe M. van de Rhee.
M. Kuite, 66 j., weduwe van J. van Irhoven Cotius.
8 dito. N. Manni, 3 j., d. 9 dito. M. Cappölle,
43 j-, vrouw van B. G. van Euck.
Weekmarkt te Zierikzee, 9 April 1891.
Boterprijzen: De Boter is verkocht voor 42%,
50, 52%, 54 en 55 Ct. de 5 Hectogram.
Kip-eieren: De Kip-eieren zijn verkocht voor
ƒ0,60, 0,65, 0,75 en ƒ0,80 per 25 stuks.
Eend-eieren: De Eend-eieren zijn verkocht voor
0,90, 1,en 4,42% per 25 stuks.
DIENST
EN TÜSSCHENGELEGEN PLAATSEN.
April 1891.
Van Zierikzee: Van Rotterdam:
Zondag 12 'smorg. 7,30 u.
Woensd. 15 7,20
Vrijdag 17 7,20
Zaterd. 11 's morg. 11,30 u.
Dinsd. 14 41,—
Dond. 16 10,30
Zaterd. 18 11,20»
De Directeur,
A. vat» GASTEL.
STOOMBOOTDIENST
April 1891.
Van MIDDELBURG: Van ZIERIKZEE:
Zaterd. 41 'smorg. 7,30 u.
Zondag 42
Maand. 13
Maand. 43 'smidd.
Dinsd. 14
Woens. 45
Dond. 16 d
Vrijdag 4 7
6,—
3,30
3,30
3,30
3,30 v
3,30
Zaterd. 11 'smidd. 12,u.
Zondag 12 3,30
Maand. 13 'smorg. 10,
Dinsd. 44
Woens. 15
Dond. 46
Vrijdag 17
7,
7,—
7,30»
6,30»
Indien reizigers van Zierikzee naar Goes, bjj den
Agent te Zierikzee, vóór het vertrek der boot, (tjjdig
voor de ochtendreizen op den voorafgaanden avond,
vóór 8 uur) plaats nemen voor den wagen van Cafc-
eche veer, zal om een bjjwagen zoo noodig naar Goes
worden i
Schipper A. van der HUCHT,
vertrekt Woensdasj; van ZIERIKZEE naar MID
DELBURG en des ~Vrjjdftjj-uamiddags -van
MIDDELBURG naar ZIERIKZEE.
ADVËRTÊfÜTlÉiM.
Dinsdag a.s., 44 April, hopen (V
JJ onze Ouders y»
BARTEL DORREMAN Q*
en r^\
ELIZABETH VAN DE PANNE
hunne 35-jarige Echtvereeniging v
te herdenken. t|.
Hunne dankbare Klederen.
Elicerzee, 1891.
Ondertrouwd
M. J. LEMSOM Mz.
M. GROENLEER KD.
Burgh, 9 April 1891.
