ZllllSkZllSIIII NIEUWSBODE.
Dinsdag 24 Februari 1891.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
BEKENDMAKING.
Ten strijde toegerust?
NIEUWSTIJDINGEN.
BET GESCHETTER TEGEN 1 JACHTWET.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
47ste JAARGANG.
No. 5968.
Ad verten tienvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzeê
maken bekend, dat op heden is afgekondigd het door den
Raad, in zijne Vergadering van den 113 Februari 1891, vast
gestelde besluit tot wijziging van het besluit, regelende
het getal scholen voor lager onderwijs en den omvang van
het onderwijs in de gemeente Zierikzec.
ZiERiiczEE, den 21 Februari 1891.
De Burgemeester en Wethouders,
Cu. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Voor hem, die met eenige aandacht den gang
van zaken op het gebied der staatkunde volgt, moet
het, dunkt ons, duidelijk zijn, dat er verandering
in de partijverhoudingen, zoo al niet zeker en
spoedig aanstaande, toch zeer mogelijk en over niet
al te langen tijd te verwachten is.
Terwijl van groot verschil van meening en van
beginselen tusschen de beide vevbonden pavtijen en
zelfs in die partijen tusschen hare leden, herhaalde
lijk en klaar gebleken is, ziet men nu hier, dan
daar vooratellen om tot een nieuwe verstandhouding
te komen, grondslagen voor de instandhouding van
het bondgenootschap, in veel hechteren, of veel
losseren vorm. En terwijl de regeering wel hare
afkomst niet verloochent, maar toch zich losmaakt
van elk program van actie", klaagt de heer Schaepman
er over, dat aan de r.-katholieke kamerleden een
program is opgedrongen, dat zij niet zeiven gemaakt
hebben. Deze en audere verschijnselen, die wij wel
licht een volgende maal nog eens nader in hun
ondei'ling verband overwegen zullen, wijzen er in
bet algemeen op, dat de bondgenooten over den
tegenwoordigen toestand niet tevreden zijn en 't
met elkander niet best vinden kunnen.
Nu gaat dr. Schaepman het land door, om door
den invloed van zijn welsprekendheid, de r.-katho
lieke kudde weder bijeen te drijven; nu strekken
de balletjes, die voor het treffen van een ander
accoord worden opgeworpen, allen daartoe om r.-
katholieken en anti-revolutionairen weer te doen
samengaan bij de stembus; nu klaagt men wel,
dat het Ministerie niet aan alle verwachtingen
heeft voldaan, maar men tracht dat te vergoelijken
en verklaart zich, nu men niet krijgen kon wat
men wilde, voldaan met wat men krijgen kon.
Dit alles teekent. Aan voorspellingen wagen wij
ons niet, want nadat de drs. Schaepman en Kuyper
bun volgelingen in ons lapd tot samengaan hebben
weten te bewegen, moet men alles mogelijk achten
en heeft men geen reden meer zich over iets te
verwonderen. Maar, als men uit hetgeen is eenige
gevolgtrekking mag maken voor hetgeen zijn zal,
dan mag men het er voor honden, dat de bedoeling
is om bij de stembus van 1891 anti-revolutionairen
en r.-katholieken wederom eendrachtig te doen
samengaan en is het niet ondenkbaar, dat het den
leiders gelukken zal, nu nog eene openlijke breuk
te voorkomen.
Maar Als men al aanneemt, dat de leidevs
dien weg op willen en dat het hun in het algemeen
gelukken zal hun volgelingen in dien zin te bewerken,
zouden dan toch al die verschijnselen, waarop wij
wezen, geheel zonder invloed blijven bij de stem
bus van 1891?
Wij gelooven het niet.
Aangenomen al, dat bij de r.-katholieken de
volgzaamheid zóó onvoorwaardelijk bestaat, als men
veelal aanneemt, wat wij nu juist niet gelooven,
dan wordt die zeker hij de anti-revolutionairen
niet gevonden. En terwijl men dus kan verwachten,
dat onder de laatsten ontevredenen zullen zijn, die
weigeren zullen op r.-katholieke candidaten te stem
men, is het ook niet onwaarschijnlijk, dat bij de
r.-katholieken de ijver voor de anti-revolutionaire
candidaten minder groot zal zijn.
Over 't geheel zal de opgewektheid verflauwd
blijken, zal het meer moeite kosten, om de tragen,
de lauwen, de onverschilligen in beweging te
brengen.
Behalve om de aangevoerde redenen, nog om eene
andere.
Toen in 1888 de verkiezingen moesten plaats hebben,
stond de vereenigde rechterzijde tegenover de kiezers
met eene schoone lei; haar mannen hadden niets
gedaan en konden dus nog niets verkeerd gedaan
hebben; zij konden de schoonste beloften doen, de
heerlijkste toekomst voorspiegelenalles zou anders,
alles zou beter wordener zou meer welvaart
komen; de belangen der kleine luiden zouden ter
harte genomen worden; de druk der belastingen
zou verminderen en gelijker gemaakt worden; er
zou meer zedelijkheid, meer Christelijk bewustzijn
komen bij volk en regeering. Kortom, wij gingen
een gelukstaat te geinoet.
En er was niets, waaraan het volk de waarde
dier beloften toetsen kon, want als men in het
verleden zocht, dan vond men groote woorden, maar
geen dadenholle klanken, maar geen feiten.
En daartegenover stond de vrijzinnige partij met
een zwart schuldboek; want zij had ivel wat ge
daan zij was jaren lang aan den arbeid geweest
en zij had dus ook gslegeuheid gehad fouten te
maken; men kon in haar verleden verkeerdheden,
tekortkomingen vinden en men zocht ze met ijver
en mat ze breed uit en zette daarbij op hare
rekening al wat er minder gunstig was in Kerk
en School, in Staat en Maatscbai pij.
En nu, nu heeft de vereenigde rechterzijde ook
een verleden, wel nog geen zeer lang, maar toch
lang genoeg om het volk, dat zich gemakkelijk
door den waan van den dag laat medeslepen, maar
dat ook spoedig inziet, wanneer het misleid is,
te doen erkennen, dat van de schoone beloften niets
gekomen is en dat aan de beschuldigingen een
wezenlijke grondslag ontbrak.
De leiders zullen èn in 't beloven, èn in 't
beschuldigen meer bescheiden moeten zijn, de tegen
stellingen minder schril moeten maken, en de kiezers
liehben in de afgeloopen 3 jaren een niet gering
te schatten maatstaf voor de waarde van beloften
en beschuldigingen beiden.
Er is nog iets. Wij wezen er vroeger reeds op:
de onderwijsstrijd heeft velen, die vroeger van de
vrijzinnige partij deel uitmaakten en daartoe naar
aard, aanleg en beginselen behooren, in de armen
der tegenpartij gedreven, omdat de staatkundige
strijd allengs uitsluitend geworden was een strijd
voor óf tegen de schoolwet. Dat die allen de thans
geknoopte handen weer dadelijk zullen losmaken,
is niet waarschijnlijk, maar dat er ook onder hen
zullen zijn, die óf weer tot bun oude liefde terug-
keeren, óf in hun nieuwe liefde heel wat verflauwen
zullen, achten wij zeer waarschijnlijk, en dat ook
dit invloed zal hebben op den gang van zaken, is
buiten kijf.
Iets anders staat hier tegenover. Er zijn er onder
de vrijzinnigen, die hnn steun willen onthouden
aan de vrijzinnige Kamerleden, die vóór de wijziging
der onderwijswet stemden; Wij aohtea dat niet ver
standig, maar men moet er rekening mee houden.
Uit dit alles volgt, dat de kans voor eene wij
ziging in de verhoudingen bij de stembus van 1891
niet gering is. Zijn wij, dat is de vraag die wij
heden tot onze lezers willen brengen, met het oog
daarop gereed
Deze vraag bedoelt niet, of de vrijzinnige partij
gereed is om de regeering te aanvaarden. Ook
die vraag is van gewicht en verdient ernstige over
weging. Thans echter vragen wij alleen of wij, wat
de verkiezingen betreft, gereed zijn om partij te
trekken van de ten onzen voordeele veranderde
tijdsomstandigheden? Wat er gebeuren moet om
met kracht en met kans op welslagen bij de ver
kiezingen te werken, wat er gedaan moet worden
om alle krachten in het vuur te brengen en geene
stemmen verloren te laten gaan, hebben wij vroeger
in het licht gesteld. Wij komen nu met de vraag
tot onze lezers: is het noodige voorbereid? Is er
op gerekend, dat de strijd bij de stembus van 1891
een ernstige strijd zal zijn, die weder voor 4 jaren
over den gang van 's lands zaken beslist, en
dat de kansen ons niet ongunstig zijn, mits dat
wij daarvan partij weten te trekken, door ons be
hoorlijk ten strijde toe te rusten?
Arg-entijnsclie Republiek.
XSueuo^- Ayres, 21 Febr. (Uit Eogelsche bron).
In eene dépêche wordt de aankomst van een gouver-
nements-stoomschip gemeld, komende van Arica, waar
het troepen aan land heeft gezet. De oorlogsschepen
der opstandelingen vervolgden het schip, dat met
moeite ontkwam. Troepen waren gezonden om Tacua
te beschermen en Pisagua te hernemen. Iquique is nog
in handen der regeering. Valparaiso is niet geblokkeerd.
Engeland.
Omtrent een brutalen diefstal, Maandag in de City
te Londen gepleegd, vallen nog de volgende bijzonder
heden te melden.
Een bediende van de bank van Schotland kwam aan
het loket der National provincial Bank of England,
ten eiude het geld voor een chèque te ontvangen en
legde, toen hjj het geld zou inneD, een zak met geld
en papieren van waarde naast zicb op het loket. Op
hetzelfde oogenblik vervoegden zich twee heeren bjj
den bediende en vroegen hem een inlichting. Toen de
bediende zich omkeerde om te antwoorden, pakte een
der beide heeren den zak met geld en verdween
terstond.
Een oogenblik later, toen de bediende den diefstal
merkte, waren beiden al weg. De zak bevatte 11,000
pd. aan bankpapier en 100 pd. st. aan goud, samen
ongeveer ƒ150,000.
Bet ergste is, dat de bestolen klerk geen of een
zeer onbetrouwbaar signalement kan geven van den
heer, die hem aansprak; hjj duidt hem aan als een
man van 45 jaar in een lichtbruine overjas en met een
vilten hoed. Nu heeft iemand anders een dusgekleed
man in gezelschap van een anderen man wel op het
oogenblik dat de diefstal moet gepleegd zjjn de Bank
zien verlaten, maar de politie, die de zaak in handen
heeft, weet niet, waar zjj de dieven zal vinden. Waar
schijnlijk behooren zjj tot de internationale bende, die
reeds meer dergeljjke diefstallen pleegde.
Intusachen hoopt men dat de dieven de 1000-pond-
biljetten niet durven uitgeven, zoodat de diefstal dan
belungrjjk minder zou zijn. De bestolen bediende deelde
zijn verlies aan de klerken van de Engelsche Prov.
Bank mede, doch deze hadden niets gezien, want de
diefstal was met verwonderlijke slimheid en handig
heid gepleegd.
Tot de vermiste schat behooren zeven bankbiljetten
van 1000 pond, gedateerd 4 Maart 1890 en genommerd
68920, 69538, 69602, 69603, 69604, 69515. 69516, dan
vier biljetten elk van 509 pond, gedateerd 14 Febr.
1891, genummerd 78978 tot 78981; een 200-pondsbiljet
no. 81347, van 1 Jan. 1890, enz.
De Londensche corresp. der N. R. Ct. schrjjft:
De politie beweert, dat zjj ditmaal dan toch de
hand gelegd heeft op den moordenaar van Frances
Coles, die den 13en 's ochtends in de Swallow-gardens,
Chamberstreet, Whitechapel, met afgesneden strot ge
vonden is. Stellig heeft zjj zekeren John Sadler,
stoker op eene buitenlandsche stoomboot, in verzekerde
bewaring genomen, onder het booze vermoeden, dat
hij de dader is, en heden namiddag onderging de ge
noemde Sadler een eerste verhoor bij den politierechter
in de Thamesstreet. Hij is een bruine en ruige zeeman
van oogenschijnlgk 50jarigen leettjjd en middelmatige
gestalte.
Vooralsnog heeft men alleen vermoedens tegen hem,
trouwens van zulk eenen aard, dat Sadler die tot
Zondag avond alleen in het oog gehouden werd, toen
naar de gevangenis overgebracht is. De politie beweert,
dat zij het mes, waarmee de moord gepleegd
werd een lang en scherp mes van blijkbaar Amcri-
kaaoechen aanmaak gevonden heeft, wel niet bjj
Sadler-zelf, maar bjj eenen uitdrager, die voorgeeft
het van Sadler op den ochtend na den moord gekocht
te hebben. Het beweerde moordtuig is nog niet voor
den politierechter gebracht. Deze heeft heden alleen
voldoende getuigenverklaringen gehoord, om de ge
vangenhouding van Sadler te wettigen.
De voornaamste dier getuigen was de vischinmaker
Samuel Harris, welke verklaarde, dat hij Sadler en
vrouw Coles Donderdag-avond, slechts korten tjjd voor
den moord, nameljjk om half twaalf, iD een gemeen
nachtverblijf samen gezien heeft. Sadler klaagde toen,
dat men hem zjjne gage (over pd. sf. 4), die hjj als
stoker had ontvangen, ontstolen had, ea hjj uitte eene
bedreiging aan het adres van den hem onbekenden
dief. Te half één ging hjj uit, en spoedig daarna
volgde vrouw Coles, terwjjl de moord omstreeks twee
uren moet gepleegd zjjn. Harris verzekert, dat laatst
genoemde den sluier en den vrouwenhoed, welke men
op haar ljjk gevonden heeft, onder den arm medenam,
toen zij uitging. Dit vernietigt derhalve dén steun der
theorie, dat de dader een als vrouw verkleede man was.
Over het geheel dus zijn de vermoedens tegen Sadler
tamelijk sterk, te meer omdat men bloedvlekken op
zjjoe kleederen ontdekt heeft.
Hij verklaart die op deze manier, dat bij Donderdag
nacht in eenen dronkenmansboel verwikkeld raakte.
Hji deed mede aan eene bakkelei-partij, gedurende
welke bjj eenige schrammen zou ontvangen hebben.
Tengevolge daarvan, en omdat bij geen to9gang meer
krijgen kon in het nachtverblijf, zou hjj naar het
Londensche gasthuis gegaan zijn. Dit is juist gebleken,
doch de justitie geeft aan dit bezoek een andere lezing.
Trouwens ontkent Sadler niet, dat hjj eeoige dagen
achtereen de «vrjjer" van vrouw Coles geweest is.
Al mocht nu uitgemaakt worden, dat hjj inderdaad
die laatstgenoemde vermoord heeft, dan volgt daaruit
nog in geenen deele, dat «Jack the Ripper" gopaktis.
Het moet intusachen zonderling geacht worden, dat
Sadler's afwezigheid uit Engeland, sedert 1889, over
eenkomt met de dagteoker iog van den laatsten, aan
Jack toegeschreven, moord in Juli.
Middelerwijl ontvangen de bladen en de politie de
gewone brieven en briefkaarten van «Jack the Ripper";
ééne der heden ontvangen kaarten luidde als volgt:
«Dear Boss,
Ik heb nog 5 moorden te begaan, maar niet meer
in Whitechapel. Mijn volgenden pleeg ik in den
Waterloo-Road. Bij den laatsten moord ben ik tenau-
wernood ontkomen.
Nou hoor, opgepast! Steeds de Uwe,
JACK THE RIPPER".
Men moet niet te veel waarde hechten aan zulke
brieven en kaarten. Zjj zijn misschien slechts afkomstig
van eenen »grappen maker."
Londèu. 21 Febr. De Argentjjnsche Lpgatie te
Londen publiceert de volgende officieele depêche, ge-
dagteekend Bnenos-Ayres, 20 Februari: Den negen
tienden vuurde een vijftienjarige knaap een pistoolschot
af op het rijtuig, waarin de staatspresident was gezeten,
gelukkig zonder dezen te treffen. AUen zijn veront
waardigd over deze daad, welke zonder gevolgen bleef,
daar alles aantoont dat zij op zich zelve stond. Buenos-
Ayrea en de republiek zjjn beiden volkomen rustig.
Volgens den verslaggever der Times te Buenos-Ayres
droog de kogel in den wand van bet rijtuig in de onmid-
delljjke nabjjheid van Roca's schouder. Verscheiden
personen zijn gearresteerd, onder wie de ouders van
den knaap en eenige van dieos verwanten. Het is nog
onbekend of de gegrepen knaap geheel alleen gehan
deld heeft, dan wel voor anderen.
Frankrijk.
Te Parjjs is gedurende dezen winter alleen door
particulieren in twee maanden 1,200,000 francs voor
de behoeftigen afgezonderd.
Duitschland.
Volgens den Börsen Courier van Berlijn, zal op de
dit jaar plaats heboende internationale electriciteits-
tentoonstelliug te Frankfort a/M. van een grooten
kabelluchtbol worden gebruik gemaakt, om het ver
schillend gebruik aan te toonen, dat bjj de lucht
scheepvaart van de electriciteit wordt gemaakt. De
ballon zal ingericht zjjn om tien personen te doen
opstjjgen; de windas, die voor het oplaten en neerdalen
dient, zal door electriciteit worden bewogen, een
telephoondraad zal het schuitje met den grond ver
binden en eene electrische lamp zal bjj nachtelijke
opstjjging het omliggend terrein verlichten. Ook zullen
tijdens de tentoonstelling proeven worden genomen
met het besturen van ballons door electriciteit en met
het langs electrischen weg bereiden van waterstofgas,
zooals thans ook te Meudon in de werkplaatsen van
het Fransche leger plaats heeft.
Nederland.
's Gravenhagc, 21 Febr. Eerste Kamer. Bjj
de heden voortgezette behandeling van het ontwerp,
vaststellende bepalingen tot bescherming van rijks
waterstaatswerken, betwistte de heer Vlielander Hein
de levensvatbaarheid der wet, wjjl daarin niet het
regeeriugsgezag wordt vastgesteld over de in de wet
genoemde objecten.
Nadat de heeren L. van Nispen, van Lijoden, van
Swinderen en Insinger verschillende bedenkingen
hadden geopperd, constateerde de Minister van
Waterstaat dat deze wet feitelijk den bestaanden
toestand sanctioneert.
Zij beoogt geen verscherping van strafbepalingen en
zal naar de verzekering des Ministers mild en
ruim toegepast worden.
Voor djjkvallen en oeverafschuivingen in Zeeland
zal de mogeljjk heid van exceptioneele bepalingen
worden nagegaan.
Het ontwerp is hierop aangenomen met 28 tegen
15 stemmen.
Oud-Vosmeer, 20 Febr. J.l. Woensdag gat
het rederijkersgezelschap »Eendracht" de 31e tooneel-
voorstelling gedurende zjjn 21 jarig bestaan. Om de
beperktheid harer inkomsten, moet die vereeniging
veel dat gewenscht was nalaten, vooral bjj de mise en
scène, en dat is te spjjtiger, omdat gezegd kan worden,
dat «Eendracht" de tooneelstukjes zeer goed ten ge-
hoore brengt. Ook nu was dit laatste niet minder het
geval bjj de opvoering van de blijspelen «Verkeerd
bezorgd", «Op het postkantoor" en «Flik en Flok in
de klem", zoodat de toeschonwers dan ook een ge-
noegeljjken avond hadden.
De belangstelling van het publiek voor het tooneel
neemt echter hier, zooals op vele dorpen, niet toe;
integendeel. En zij, die desniettegenstaande zich veel
moeite voor de voorstellingen getroosten, verdienen
daarom nog meer de levendige toejuiching, die hun
ten deel is gevallen.
Ternenzen, 22 Febr. Door de benoeming van
Mr. Walter, thans kantonrechter te Hulst, in diezelfde
betrekking te Nijmegen, zal eerlang in ons district
weder eene verkiezing voor een lid der Prov. Staten
noodig zjjn.
Door de dikke mist, die gisteren hier den geheelen
dag heerschte, raakten de Engelsche stoomboot «Eleche",
bestemd voor Gent, aan den Nieuwe Neuzenpolder aan
den grond. Heden nacht is het schip echter zonder
adaistentie gevlot. Minder gelukkig was het Engelsche
stoomschip «Halio", dat, bestemd voor Terneuzen, be
westen ODze haven aan den grond liep. Daar het niet
gelukte het schip heden nacht vlot te krijgen, iB men
begonnen het gedeelteljjk te lichten.
VTissiufjen, 21 Febr. Ter aanvulling van het
Vrjjdag middag geseinde bericht, betreffende de aan
varing van de stoomboot «Harwich" met de «Queen of
Sunderland" kan nog gemeld worden, dat 7 personen
bjj deze aanvaring zijn verdronken, wien het onmogelijk
was om te redden.
De op de werf der Kon. Maatsch. «de Schelde"
alhier gebonwd wordende nieuwe raderstoomboot, ten
behoeve van den provincialen stoombootdienst op de
Wester Schelde, heeft den naam gekregen van «Zeeuwsch-
Vlaanderen."
Middelburg, 22 Febr. Woensdag a.s. zal de
gemeenteraad eene vergadering houden, waarin niet
minder dan 32 punten ter tafel zullen worden gebracht.
In die zitting zal o.a. worden behandeld een voorstel
van Burg. en Weth. betreffende het adreB van Jhr. Mr.
L. Scborer en L. K. van der Harst JJz. qq. om kosteloozen
afstand vaD grond tot het bouwen van een nieuwen
schouwburg, met adres vau de commissie van financiën
dienaangaande.
Naar men verneemt moeten zich voor de be
trekking van kapelmeester van het muziekkorps der
dd. schutterij alhier, ruim 70 sollicitanten hebben
Goes, 21 Febr. Van de 78 lotelingen voor de
nationale militie, lichting 1891, zijn 3 in dienst, 1 is
te klein, 18 reclameeren broederdienst, 14 hebben ge
breken en 5 zijn eenige zoon, totaal 41 of ruim de
helft die niet in aanmerking kannen komen,
Hoe ouder hoe gekker! De 71jarige weduwnaar
S. is" opnieuw in het huwelijksbootje gestapt.
Goede reis!
Ierseke. Thans nu de schade, aan de oester
kweekers door de vorst veroorzaakt, na verschillend
onderzoek op alle perceelen steeds duidelijker uitkomt,
doet zich wederom het treurige feit voor dat de nog
na de vorst levende leverbare oesters door zwakte
ongeschikt voor de buitenlandsche verzending zijn.
Onder de versch gekorde en in putten geplaatste be-
speurtmen spoedig een groot aantal zieken en stervenden.
De verzending, gewoonljjk in dezen tjjd des jaars
zeer druk, is nu tot enkele vaatjes per dag gedaald.
Geen ongewoon maar zeer schadelijk geval doet zich
dagelijks voor, dat de afnemers niet alleen hunne orders
inbouden maar ook reeds ontvangen oesters als on
bruikbaar terugzenden.
Onder het in putten geborgen zaaigoed is de sterfte
van 30 tot 80 percent, cjjfers die nog steeds hooger
worden. Dientengevolge zal de handel in zaaigoed in
1891 zeer beperkt zijn. Voor het weinige nog ter beurs
aangeboden zaaigoed doen zich geen koopers voor dan
op uitgestelden leveringstermjju.
Groot, zeer groot is het verlies dat de Zeeuwsche
oestercultuur, niet het min9t deze gemeente, door de
strenge vorst geleden heeft.
Wolfasirtsciyit, 21 Febr. Toen vóór zes jaar
de oppositie-partij nog kracht kon uitoefenen, werd
o. a. de onlaDgs overledene C. Jacob Cz. tot lid van
den Gemeenteraad verkozen. Om in die ontstane
vacature nu al aanstonds te voorzien, was de stemming
daartoo bepaald op Woensdag 18 dezer. In tjjds was
door de welgezinde partij P. van de Linde tot candidaat
gesteld, waarna al spoedig de tegenpartij mede met
een candidaat voor den dag kwam, en wel met
P. Koeman Jr. Bij het openen van de stembus op
j.l. Donderdag zag men zich intusachen aangenaam
verrast, naardien op P. van de Linde 90 en op
P. Koeman slechts 46 stemmen waren uitgebracht,
zoodat, ten blyke van ommekeer bjj de stemgerechtigden,
de heer Pieter van de Linde met eene glansrijke
meerderheid tot lid van den Gemeenteraad is gekozen.
ITkolen. Behalve de mossel- en oesterhandel is
ook de ansjovis alhier een belangrijk handelsartikel.
Sedert eenige dagen is men begonnen op de Schelde
de ansjovis-viascherijen te steken. Voor vele personen
is hier nog al wat aan te verdienen, wat het knippen,
zouten en kuipen betreft, alsmede aan de panharmg,
welke eveneens in dezelfde visscherjjen gevangen en
op verschillende plaatsen ter markt gebracht wordt.
Staveiiisse, 22 Febr. Vrijdag avond 1.1. had
alhier plaats, ten bate der armen, eene uitvoering der
Rederijkerskamer «O. V. W." Opgevoerd werden:
«Vergiffenis" (Tooneelspel), «Toch moet hjj dansen"
(Blijspel) en «Hans de kruier" (Kluchtige Scène). Om
van de heerenrollen niet te spreken, kan niet anders
dan met lof gewaagd worden van de vervulling der
damesrollen. Een geanimeerd bal hield de danslievende
menigte nog enkele uren, na afloop, gezellig bijeen.
Bruiuisse, 21 Febr. Heden werd alhier eene
vergadering gehouden van de Afd. Bruiuisse der
Nederlandsche Visscherij-vereenigitg. Na opening der-
vergadering door den voorzitter en voorlezing der
notulen, werd allereerst behandeld een voorstel van
den heer W. Jumelet, om den Minister te verzoeken
door het aaubreogen van een sector in 't licht in de
Slurf (Wilbelmiuadorp) verbetering te brengen in de ver
lichting aldaar. Dit voorstel werd door de vergadering
aangenomen.
Daarna kwam een voorstel in behandeling om de
betrokken autoriteit te verzoeken, door vrjjstelliug
van pacht tegemoet te willen komen in de groote
schade door de oester- en mosselschippers alhier
geleden door den langdurigen en strengen winter.
Besloten werd een request in te dienen, waarin ver
zocht wordt zoo mogelijk voor een jaar vrjjstelling
van pacht te verkrijgen.
Bij de vraag van den voorzitter, of nog iemand iets
had voor te stellen, vroeg de heer P. Ockerse het
woord, om de berichten te bespreken, die in de
Nieuwe Rott. Ct. en den Zierikz. Nieuwsb. voorkomen
omtrent den oester- en mosselbandel in deze gemeente.
Spreker zeide, dat de opgaven van het aantal verzonden
mossels te hoog wareo. Ook waren de pry zen volgens
hem te hoog opgegeven. Hetzelfde was het geval met
de oesters. Zoo zeide spreker, is bijvoorbeeld een prjjs
van ƒ2.50 te hoog gerekend voor de mosselen, al was
het mogeljjk, dat een enkel partijtje dien prijs ge
golden had. Volgens hem was dus het bericht in de
Nieuwe Rott. Courant onjuist. Hij deed daarom het
voorstel, dat het bestuur der vereeoigiDg in de be
trokken bladen tegen die berichten zou protesteeren.
Dit voorstel werd door de vergadering aangenomen.
Zierikzeo, 23 Febr. In verband met de gevan
genneming in de vorige week van de twee personen
te Scherpenisse en te Poortvliet, beschuldigd van poging
tot moord, meldt het N. v. d. D. het volgende:
De twee beschuldigden waren gedurende de laatste
helft van den dag, waarop het misdrijf zou gepleegd
zijn, met den aangevallene in gezelschap geweest.
Tegen den avond, omstreeks 5 uur, op weg naar huis
zjjnde, zouden de eersten H. v. B. bjj eene heul over
eene balie getild en in een snelstroomenden watergang
geworpen hebben. Althans, toen een daar dichtbij
wonend molenaar op verdacht gerucht toesnelde, vond
bjj H. v. B. te water, die door den krachtigen stroom
onder de heul was medegevoerd en na veel moeite
bewusteloos op het droge werd gebracht. Nadat de
middelen voor drenkelingen op hem waren toegepast,
mocht men er in slagen de levensgeesten weder op te
wekkeD. Den volgenden morgen was hjj in staat zijne
bevinding aan de politie mede te deelen en vermiste
hjj eenig geld. De man was zeer geschramd en is nog
ljjdende, doch gaat in beterschap vooruit.
Volgens het N. v. d. D. zal de Kon. fabriek van
stoom- en andere werktuigen te Amsterdam binnen
kort overgaan in banden der firma Stork te Hengeloo,
die haar geheel zal inrichten voor de levering van
spoorweginateriëel.
Tengevolge van het leggen van een jjzeren staaf
op de rails is de Gooische stoomtram nabjj Laren ont
spoord. Er ontstond slechts materieele schade en de
dienst werd ca. 4 uren vertraagd. De dader van die
laaghartigheid is nog niet ontdekt.
Het meisje te Boxtel, dat, naar gemeld werd, met
anderen om het langst touwtje sproog, en na het
lang te hebben volgehouden bewusteloos neerviel, is
overleden.
In de Ned. Sport, d.d. 14 Febr. \1., komt onder
staand stuk voor van Mr. v. Appeltere, waarin deze
I de handschoen opneemt tegen de z. i. ten onrechte
aangevallen jachtwet.
Ofschoon het gevoelen des heeren v. A, niet in alle
I opzichten deelende, voldoen wjj gaarne aan het ons
gedane verzoek tot opname, doch komen later op dit
onderwerp terug.
Het stuk is van den volgenden inhoud:
Onder geschetter versta ik een geweldig levenmaken
zonder degelijke bewjjzen over toestanden, waarvan de
nadeelen met groote woorden eeozjjdig en overdreven
worden voorgesteld aan den lichtgeloovige of der zake
onkundige. Zoodanig geschetter wordt thans aange
heven tegen de Jachtwet.
Aan die schetteraars en hun die dat geschetter lezen
of hooren, salut! het volgende ter overweging.
A. Wat het heerljjk Jachtrecht betreft:
Het Jachtrecht is, evenals het Tiendrecht, in het
begin der middeleeuwen, ontstaan doordat de leenheer
gronden ten geschenke gaf, doch zich het Jaohtrecht
of Tiendrecht voorbehield. Op diezelfde voorwaarden
zouden er in ons land nog honderdduizenden liefheb
bers te vinden zjju, die eenige bunders land ten ge
schenke zouden willen hebben, al waren er niet veel
hazen op dit land.
Dat schenken is evenwel zoo lang geleden gebeurd,
dat men de bezwarende voorwaarden nu ook maar
zonder vorm van proces over boord wil werpen en hen
die thans dat Jachtrecht voor hun geld hebben ver
kregen, eenvoudig tegen alle recht in van hun eigen
dom zonder eenige vergoeding wil ontzetten. Hoe
eerlijk niet waar? Wel geeft artikel 3 van de Jacht
wet den grondeigenaar het recht om het heerlijk
Jachtrecht op zjjn gronden af te koopeD, maar daarvan
schijnen de heeren Bchetteraars niet gedieod. Het is
zelfs een hooge zeldzaamheid, dat daarvan wordt ge
bruik gemaakt. Zeker wel het krachtigste argument
tegen al het geschetter over schade, door het wild
veroorzaakt! Immers als in een heerlijk Jachtrecht
een vierde der grondeigenaren, wier eigendommen overal
verspreid liggen, het Jachtrecht afkoopt en dat weke
lijks laat afjagen, is de rest ook nagenoeg zonder wild,
omdat het wild telkens van plaats verwisselt.
Dat de Jachtwet in artikel 26 aan ieder, zonder
onderscheid, die door wild of konynen schade ljjdt,
den weg opent om zoDder akte in gesloten jachttjjd,
dat wild of die konijnen te schieten, of op elke andere
wjjze te bemeesteren, dat weten de heeren schetteraars
wel; ook dat die aanvragen by na nooit gedaaD worden,
weten zjj ook wel; maar zy zwijgen liever daarover.
Het zou hun geschetter te niet doen.
B. Het Jachtrecht der grondeigenaren.
Ia het jaar 1852 heeft de Staat van zjjn Jachtrecht
afstand gedaan en dat aan de grondeigenaren zonder
eenige vergoeding geschonken, maar bjj dezelfde wet
bepalingen vastgesteld, dat van dat geschenk geen
misbruik zou worden gemankt door het wild geheel
uit te roeien. En zeer terecht. Want als men ziet, hoe
in onze waterrjjke polders, wier wateren, mits behoor
lijk beheerd, voor honderdduizenden meDscben visch
zouden kuDnen opleveren, zonder eenige kosten of
schade, die visch bijna geheel vernield is, omdat een
visphakte bijna voor niets te krjjgen is en de vischtijd
bijna bet geheele jnar duurt, dan ligt bet voor de
hand, dat, bjj afschaffing der jachtwet, in twee jaren
tjjds de geheele wildstand zou vernield zjjntot nie-
mands voordeel; tot nadeel van vele bijzondere belangen;
tot schade voor het algemeen, want voor honderd
duizenden guldens zal men aan wild uit het buitenland
moeten invoeren, terwjjl wij nu uitvoeren.
Tot schade van vele byzondere belangen, en wel in
de eerste plaats van de grondeigenaren.
De jagers betalen gaarne den baas, dien zjj voor
1,50 of 2 gulden bjj den poelier kunnen koopen, met
4, 5, 6 tot tien gulden by verpachtingen van jacht,
alleen om het genot van de jacht te hebben.
De grondeigenaar verkoopt dus den haas, die hem
(ik las onlangs een cjjfer van l'/a cent, maar ik wil
dit 40 maal hooger nemen) 60 cent aan voedsel kost,
voor 4, 5 of 6 gulden. En dit is niet overdreven. Op
alle verpachte jachten, die mij bekend zijn, ko9t de
haas aan den jager, alleen wegens retributie aan den
grondeigenaar, minstens 4 gulden. Als de grondeigenaren
hun paarden en koebeesten eveD voordeelig konden
van de hand zetten, waren ze in korten tijd allen
schatrijk. Ala de heeren schetteraars Boma jachten
kunnen aanbieden tegen minder dan 4 gulden per haas
altijd nog een voordeelige Degotie wjj, jagers,
houden ons aanbevolen.
Onder de byzondere belangen noem ik die van de
vele polsdragers en drijvers, buitengewone opzichters,
die in den tijd dat er niets te verdienen valt, een
aardig daggeld te huis brengen. Mocht een der heeren
schetteraars soms lust gevoelen onder vier oogen eens
kennis te maken met de volksovertuiging van die
lieden ten aanzien van de afschaffing der Jachtwet, dan
kan ik hem die gelegenheid misschien wel bezorgen.
En nu kom ik tot het eigenlijk geschetter, de groote
woorden, de eenzijdige voorstelling, en wel
lo. de schade door het wild veroorzaakt;
2o. de volksovertuiging.
Ad luw. In ronde cijfers beBlaat ons land 3 millioen
hectaren, en wel
duurzaam weiland 1,400.000
aardappelenlaDd 100 000
braakliggend land 20,000
bosscben 220 000
woeste gronden 700 000
2,440,000 hectaren.
Op al die 2'/s millioen hectaren kan een haas per
jaar voor geen 2 centen per hectare schade doen,
gesteld dat er op elke hectare een haas ware en niet,
zooals in werkeljjkbeid, op de 10 of 25 hectaren een
haas, duB '/s cent Per hectare.
Nu blijven er nog over 560,000 bunders bouwland,
waarvan wintertarwe ODgeveer 60,000 bunders, winter
rogge ODgeveer 100,000 bunders, te zamen ongeveer
160,000 bunders, waarvan buiten berekening bljjven
onder heerlijk jachtrecht 60,000 bunders, omdat zjj,
zooala boven vermeld, onder de -last van dat jachtrecht
verkregen zjjn en dat recht kan worden afgekocht;
blijven dus over 100,000 bunders wintertarwe en
winterroggehierop kan geen wild van half Augustus
tot. half April eenige schade doen en welke schade
brengt daaraan eedurende 4!/a maand een haas te weeg
op de 10 bunders? Immers niets. En dit cyfèr is niet
uit de lucht gegrepenals voorbeeld de Zuid-Holland-
sche waard tusschen Maas, Biesboach en oude Maasje,
waarin zeer veel bouwland; bij het einde van den
jachttijd is op de 25 bunders geen baas te vinden.
En zoo is de toestand overal, waar de grondeigenaren
hun jachtrecht öf om niet weggeven öf het verpachten
en dan 4 krijgen voor een haas, die hun geen 60
cent kost.
Ad2uw. De volksovertuiging. Ja, die draagt ieder in
zijn zak voor het betoog, dat hjj wil leveren. Indien
die moet blyken uit het aantal processeo-verbaal, dan
is de wet tot beteugeling van drankmisbruik ook im
moreel, ook tegen de volksovertuiging en moet zoo
spoedig mogeljjk afgeschaft worden. In casu is die
volksovertuiging niets anders dan een stroopersover-
tuiging. Men moet dat soort kennen, zooals er bijna
op elk dorp een paar zjjn, zelf geen duim grond
bezitten en die den gestolen haas gewoonljjk in jenever
omzetten
