ZIERÏKZEESCHE NIEUWSBODE.
r
t
Zaterdag 3 Januari 1891.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
NIEUWST» IHVGKX.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 4,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
47ste JAARGANG. No. 5946.
Advertentiënvan 43 regels 30 Cta.
meerdere regels 10 Cfcs.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Rechthebbenden op een Ynt P«itro-
loum, gemerkt N 15 en verder onleesbaar,
aan den zeedjjk van Borrendamme aangespoeld en op
een greinen dekbalk, zonder merk, op den
Banjerd gevischt, worden voor de <ler-<le maal
opgeroepen, zicb aan te melden by den Burgemeester
van Zierikzee, bjj wien deze Strandgoederen zjjn aan
gebracht.
Oost-Indië.
Aan een particulier schip ven uit Atjeh is het vol
gende ontleend:
»In den laten avond van den 18en Nov. werd de
Ie luit. M. van der Meer Mohr, kommandant van Kota
Pohama, een onzer uiterste posten van onzo vesting op
Atjeh, gewekt door een haastig kloppen van "den
kommandant der week, die hem mededeèlde, dat de
Zuidelpke brug over de lagune, welke het eilaod
Pohama met den vasten wal verbindt, in brand stond.
Onmiddellpk liet genoemde officier een patrouille aan
treden, die ter sterkte van 17 EuropeeBche en 9
inlandsche minderen, onder zjjn commando en dat van
den 2en luit. J. F. Wenz, zou beproeven met behulp
van een aantal dwangarbeiders, allen van kapmessen
en brandemmers voorzien, staande onder toezicht van
den Europeeschen fuselier Leroy, om den brand te
blusschen.
•Plotseling viel van achter een djjk, die het eiland
doorloopt, een salvo uit geweren en donderbussen en
de beide officieren, die aan het hoofd der colonne
liepen, zich met de hen volgende fuseliers in de richting
van het geluid keerende, zagen flauwtjes door de diepe
duisternis, hoe de staart der patrouille door Atjehers
met den klewang werd aangevallen.»Attakeeren!"
klonk het uit den mond van den kommandant en,
gevolgd door luit Wenz, die nog riep: Niet schieten
Met de bajonet erop in!" en een zestal fuseliers, ging
het op den vjjand los. Een gevecht van man tegen
man volgde, dat eindigde met de vlucht der Atjehers.
Bjj den aanval bp den staart waren de dwangarbeiders
gaan loopen of hadden zich op den grond laten vallen,
maar hun opzichter, de reeds genoemde fuselier Leroy
had, slech'ts gewapend met een kapmes, stand gehouden,
wat waarsoh jj oljj k mede oorzaak is geweest dat de
Javanen, die voor hem marcheerden, kalm en bedaard
waren gebleven. Leroy is zwaar gewond, zeB klewang-
houwen zjjn hem toegebracht, maar zjjn toestand geeft
hoop op herstel.
Onder een hevig vuur van den vjjand, die, vier
dooden in onze banden achterlatende, zoo goed bet
ging over de brandende brug was ontkomen, werd
toen door luitenant Wenz met 11 bajonetten en
eenige dwangarbeiders de brand gebluscht, terwijl de
kommandant Yan der Meer Mohr de gewonden had
opgezocht en met hen, zooveel mogeljjk gesloten
bljjvende, naar de benting terugtrok. Tot den morgen
bleef de patrouille-Wenz, versterkt door een inmiddels
aangekomen patrouille van Pakan Kroeng-Tjeet, op de
plaats van het gevecht in stelling.
•Van onzen bant zjjn twee fuseliers gesneuveld,
twee zwaar en vier licht gewond. Een rjjke buit aan
wapenen, donderbussen, revolvers en klewangs werd
gemaakt.
•In een komraandements-order hepft generaal Yan
Teyn onmiddellpk zjjne hooge tevredenheid te kennen
gegeven over den moed en bet beleid door genoemde
officieren en bun fuseliers bjj deze overvalling aan den
dag gelegd".
Eng-eland.
Londen, 30 Dec. In de Schotsche spoorweg-
crisis is feiteljjk nog geen verandering gekomen,
ofschoon de spoorwegbesturen beweren dat er in den
toestand langzamerhand verbetering komt. Er hebben
herhaaldelijk vechtpartijen plaats gehad tusschen de
politie en de werketakenden, doordien de laatstge
noemden poogden al degenen die zich nog niet bp hen
hadden aangesloten, in de voortzetting van het werk
gewelddadig te verhinderen.
Italië.
Rome, 31 Dec. De Riforma zegtHet bevel
van den Paus om het bezoeken der Yaticaansche
museums voortaan slechts tegen betaling vau entrée
toe te laten, is in Btrijii met de waarborgenwet. Deze
wet verleent den Paus slechts het vrjje gebruik der
apostolische paleizenmaar geeft hem geen recht tot
zulk eene vrjje beschikking als de zooeve'n genoemde.
De staat zou desverkiezende de museums in eigen be
heer kunDon nemen. De Paus heeft, naar zjjne eigene
bewering, de waarborgenwet niet erkend. Dit is echter
niet zoo. Hjj heeft wel de dotatie niet aangenomen,
maar hjj maakt toch ten ruimste gebruik van alle
begunstigingen, welke hem in die wet zpn toegekend,
geljjk voldoende bljjkt uit het gebruik zjjner voor
rechten omtrent post- en telegraafdienst, zjjne opdracht
aan de bisschoppen om het koninkljjk ex quatur aan
te vragen, en geljjk ook gebleken is bjj gebeurtenissen
ten tjjde van het conclave na het overlpden van paus
Pius IX. Do regeering zal ditmaal, om redenen van
opportuniteit, aan het Vaticaan alle pjjnlpke vertoogen
omtrent het gewaarborgde recht van exterritorialiteit
besparende Curie moge echter toezien, dat uit den
bovenvermelden maatregel zich geen gevaarlpk prece
dent vorme. Anders zou de regeering zich genood
zaakt zien, hare waarborgenwet op daartoe noodige
wjjze te veranderen.
België.
Brussel, 30 Dec. Graaf Gericke van Herwpnen,
gezant der Nederlanden te Brussel en Nederlandsch
gevolmachtigde bjj de Brusselsche conferentie tot be-
strpding van den slavenhandel, heeft heden de beide
akten dier conferentie onderteebend, betrekking heb
bende op: 1°. maatregelen tot het bestrjjden der slavernp
en 2°. het heffen van invoerrechten in het onder de
conventie begrepen bekken van den Kongo.
Door den gemeenteraad van Brussel is het
voorstel van de heeren Delannoy en Martigny niet
aangenomen, om van gemeentewege een grafkelder
beschikbaar te stellen, waarin het stoffelpk overschot
van Céiar de Paepe zou worden bpgezet. Door het
bestuur der katonoale afdeeling van de Association
libérale" is, op verzoek van een aantal kiezers, be
sloten eene openbare protest-vergadering uit te scbrpven
tegen een der eerste dagen van Januari, waarin de
heer Eugène Robert eene voordracht houden zal over
bet leven en het werk van César de Paepe.
Nederland.
Gravenhngo, 30 Dec. De Provinciale
Staten van Zuid-Holland hebben heden gekozen tot
leden der Eerste Kamer
voor de vacature-Hoydecoper de heer mr. E. Cra
mers, lid van de Tweede Kamer, met 39 van de
G5 stemmen. De heer C. J. van der Ondermeulen
kreeg er 24;
voor de vacature-Blussé de heer H. A. Nebbens
Sterling, burgemeester van Dordrecht, met 42 ran de
67. De heer L. G. C. v. d. Kun kreeg er 22.
Groersciyk, 30 Dec. De winter doet zich ook
hier hoe langer hoe strenger gevoelen. De Zandkreek
ligt geheel met een jjsveld bedekt. Gisteren nacht
werd hier eene koude waargenomen van 12° C.
213/s" F. en hedennacht eene temperatuur van 14,/3° C.
261 P. De felle Oostenwind blaast steeds door, fijne
ijsnaald jes zweven door de lucht. Het Katsche veer
ligt afgesloten en binnenkort is dit ook van het
Kortgeeusche veer te verwachten, zoodat tegenwoordig
het reizen voor de Noord-Bevelanders kostbaar wordt.
Den 22en
Hei ISj*
gehoudes
van het
een gei
van dea
Ka
mededi
J. de 1
ondern
rechthui
vonnis8t
Tt,
ljjke m;
uitvoert
Zondr
van Do\
in een
een mai
zonder
haar w«
St. Ni( j
zjj hai
terng
lag me
haas.
Het
den rjj
gingen
veldwaï
was, n
een hi
zich m
gelukk:
door d
geneeski
zware b
verwond
- Volg
teekene
herstel
niet mi
der eve
zich di
moeder
haar n
vergeeft
en Mas
Wat
schpnlp
St. Jan
een 500
is toegï
Minder
het pla
man tc
dwaald
een gev
zeven
hebben
gerucht
dus gel
dat Ad
zpn, toe
Naar
iemand
gekomei
I
•Maatsc
teelt in
voorwoo
werking
velden
f 3500
Een
genaamc
en Oorlr
De he
zjjn hul
hoofdbés
He
man. Si
de uiterl
Het v
ons aan
te make
Het u
opgetuig
voor, uil
Het ie
gedicht
Maakt d
als nieu
geschikt
keurige
wordt aa
hooge wi
boekje g
heeren
fabrikaat
De reclan
den hooi
scheiden
reclameei
brengen.
Me
aanteeken.
Op de
Bcbaatsen
en de ri
kwam de
winter ra
13a Msa
des morg
passeerde
20 Maart,
oorloofde
gaan ope
weBtenwic
water wat-
Joha
het armh
Harlingen
beeld gekomen om bjj deze felle koude in enkele
gedeelten der stad gelegenheden open te stelleD, waar
menschen die zich op straat bevinden en verklenmd
zpn, zich kunnen warmen. Voorloopig zpn tot dit
doel door den wethouder van ooderwjjs reeds twee
openbare scholeD, op de Looiersgracht en in de
Groote Wittenburgerstraat, gedurende de Kerstvacantie
afgestaan. De gymnastiek-lokalen in deze scholen
zjjn verwarmd, zoodat iedere verkleumde een warm
vertrek vindt.
De barre koude, die alle waterwegen met een
dikke jjskorst heeft bedekt, heeft daardoor groote
BtremmiDg in het verkeer op bet platteland veroorzaakt.
Tal van fabrieken, die tot neg toe de ruwe materialen
per schip ontvingen, zpn nu genoopt de hnlp der
spoorwegen in te roepen en deze zjjn onmogeljjk in
staat al die buitengewone klanten te helpen. Enkele
suikerfabrieken hebben nu de -campagne geëindigd;
anderen laten de suikerpeeeo, geladen in vaartuigen,
welke op eenigen afstand van de fabriek ingevroren
"^liggen, in karren lossen weten aldus bet werk
Veel Heil en Zegen aan Familie, V:güan(je te houden; weer anderen maken van den nood
cunstigers, zoowel binnen als buiten aefien deugd, en laten de peeëa per jjsslede aanvoeren.
1. o on van e van het Nieuwe jaar. N0g een gevolg van de koude is dat de groote
Qt-oppmsse. S. van NIEUWENHUIJZ,reejJ.raarkten aiechter bezocht worden dan anders en
OuwerkerV, (Zeeland). 1 Jan. 1891
Zierikzee in'
Hartelijk geluk aan Fam^ie"B^g'i
S., New-York, N.-Ami
Dunkerk, U.
Het compllmentjan^
Stavenisse.
Weekmarkten slechter bezocht worden
"dveDsmiddelen, als boter en eieren, in prjjs stjjgen.
Hartelpke gelukwensch aan Fami ie, g jjeg6nte8 heeft ter gelegenheid van
Begunstigers. mTTTTxrwrA'Nr Kerstfeest aan Koningin Wilhelmina een kamer-
1801 ichufc, stjjl Lodewjjk XV, geschonken. Dit schat
Stavenisse, 1 Januari loJi. ia versierd met vier sapverfteekeningen, voorstellende
gezichten van »het Loo" en geschilderd door J. van
Aan Familie, Vrienden en Begnnst g0 gan(j^ Bakhuyzen, J. W. van Borselen, W. Roelofs
den Dag.
A. SCHILPEROORT)
Bruinisse, 1 Jan. 1891.
p! en Jan Vroljjk.
In hetjaar
M. MATTHIJSSE Man.. ZierikzeB
Ata. Levensverzekering-Maatsohappi
Nederlandeche Onderlinge Brandwant
Nederlandache Verzekeringl-MantBC
van Onderlinge Waarborg, gevest
wenscht zjjn Begunstigers, Vriende,
voorspoedig Nieuwjaar toe.J
Mijn beste wenneten voor do bu.'
Ouwerkerk, 1 Jan- 1891.
heilwens)
aan Vrienden en Bekenden bjj deij
Ouwerkerk. i
Mpn beste wenschen aan Fan
Bekenden. 'e
Ouwerkerk 1 Jan. 1891. R
Bii den aanvang van 1891 wtVJ>
Vrienden en Bekenden een gel"bij
Ouwerkerk.>p
Dankbaar voor de gunst tjen.
In mpn zaak in jjzerwaiig bjj
Wensch ik aan mpn UJat de
Een gewenscht, Gelukr0j ver_
En daar mpn Baardige en
En nog tal van koojjvond om
Blpf ik op uw guns,'kwamen,
Want ik geef het fcj schot en
Lampen, Rieken, Vfeurig feit
Ruim ik voor eener beweert,
iou geweest
"Veel Icht Het Kalf
1891 toegewenscjt been thuis
zoo binnen als buil
geven door de
/hdbouw en vee-
Tfrschenen. In een
1891 zjj voqhr aan de mede-
gezegend jaar./aanieg yan proef-
ler paardenfokkerij
St. Maartenatechappjj Btelde.
-gebruik dier laatst-
De beste Iters van Waterstaat
joden.
genoote, St|Oyen verleende weêr
i den almanak; het
Bp den h woord van dank.
onzen begifle firma Gebrs. Hout-
als buiteifcclanieboekje, waarvan
!d bootje voorstelt.
St. M^e van dit boekje geeft
woord hiervan melding
Dan!
Vai reeds zeiden, stelt eene
Diffvimpel, met volle zeilen,
Eqhk.
B/ boeiende vertelling, een
"ihter, den heer v. d. Lans.
ikje, hetgeen dienen moet
Ijle clientèle, alleen reeds
I van iedere salon, ook de
Erdoor ons oog aangenaam
01 bjj om dit geschenk eene
'Door oud en joDg zal dit
and genomen, waardoor de
-ffzekerd zjjn hun doel: het
Ctcht te brengen, te bereiken.
Vrfivallen bp dusdanige boekjes
aeemt bjj dit eene zeor be-
ak't ons is de ware knnst van
de firma gaarne onze hulde
r°'j
afschrift van de navolgende
1845 als curiositeit te boek
teruggevonden
.^stdag van '44 reed ik op
jjaar Dordt. De dooi viel in,
blank water. Maar opnieuw
de tweede maal in denzelfden
/ast, den 20sten Februari. Den
Q thermometer 9°, en den 14n
6° Fahrenheit. Andermaal
1 de Maas, totdat men zich op
'Paaschdag, de aardigheid ver
in koken en die op de rivier te
laarna viel met regen en zuid-
in, met zooveel kracht dat
de stad de Maas geheel blank
irn, oud 86 jaar, verpleegde in
ongeveer 9 uur gaans van
ift de reis van, daar tot Harlingen
nog in den tjjd van drie uren op schaatsen gedaan.
Met een voorrjjder een suppoost uit het gesticht
ving bjj den tocht aan naar Sneek, met bet voor
nemen om in laatstgenoemde plaats op de tram naar
Harlingen te gaan, maar het achaatsrpden beviel zoo
goed, dat de hoogbejaarde rjjder besloot om den ganschen
tocht over 't jjs te maken.
In verschillende dorpen van de Hoebschewaard
begint gebrek aan brandstof te komen. Turf is reeds
verbruikt, terwpl de opkoopers reeds in Oud-Beierland
steenkolen komen koopen tegen f 1 per mud.
Eenige heeren te Amsterdam zpn op het denk-
zijn langs den Nieuwen Waterweg
binnengekomen 4269 stoom- en 599 zeilschepen, en
vertrokken 4275 stoom- eu 583 zeilschepen.
Langs het strand te Scheveningen heeft zich een
psdpk gevormd, waardoor schuiten, die naar Engeland
zpn bestemd, niet kunnen naar beneden gaan. De ps
dpk levert er een prachtig wintergezicht op. Hjj heeft
eene breedte van ciroa 15 meter en strekt zich langs
de geheele kust uit, zoover het oog reikt. Ia zee dicht
bjj den wal drjjven psschotsen, die uit naburige havens
met den vloed worden uitgeworpen.
Zierikzee* 2 Jan. Wjj vestigen de aandacht
onzer Lezers op achterstaande Advertentie, ten behoeve
der zoogenaamde »Stille Armen." Elk weet dat juist
onder die klasse veel geleden, veel gestreden wordt,
en al moge er ook in dezen Winter veel worden ge
vraagd, er wordt ook veel geleden en wjj vertrouwen
dan ook, dat onze ingezetenen aan deze collecte ruim
znllen bpdragen.
KERKNIEUWS.
Blpkens het handboekje der Ned. Ger. kerken be
draagt het aantal dier kerken thans 282, over de
verschillende provinciën verdeeld als volgt: Groningen
7, Friesland 67, Drente en Overjjsel 17, Gelderland
34, Utrecht 28, Noordholland 30, Zuidholland 73,
Zeeland 17, Noordbrabant en Limburg 9. Deze ljjst is
echter niet geheel volledig.
In deze gemeenten zjjn werkzaam 103 predikanten,
terwpl de professoren der vrjje universiteit dr. G. H.
J. W. Geesink, dr. A. Kuyper en dr. F. L. Rutgers,
alsmede de em.-pred. A. van Schelven >in den dienst
des woords behulpzaam zjjn". 32 dezer predikanten
zpn san de vrjje universiteit gevormd.
In de vacaute gemeenten arbeiden 78 oefenaars.
Ingezonden Stukken.
Zierikzee, 2 Jan. '91.
Mijnheer!
Tot veler verbazing las men in den Nieuwsbode in de ad
vertentie van de ringrijderij op schaatsen dat de prijzen
weder in sBellevue" worden uitgereikt. Waarom wordt dat
niet zooals meest overal direct na afloop in ijs- of muziek
tent gedaan? Het zal toch wel niet noodig zijn om na een
ijsfeest nog een avondfeest in een lokaal te houden. De
directie kan overtuigd zijn dat ze aan veler wensch voldoet
als ze op 6 Januari a.s. en bij voorkomende gelegenheid de
uitreiking doet plaats hebben bij of op het. ijs direct na
afloop van het ijsfeest. Z.
Mijnheer de Redacteur I
Mag ik voor 't onderstaande een kleine ruimte verzoeken
in uwe courant?
In den Zierikzeeschen Nieuwsbode van 1.1. Dinsdag las ik
onder de ingezonden stukken een oordeel over de uitvoering,
gegeven door »H. Z. O. D." van St.-Maartensdijk op '26 Dec.
j.l. te Scherpenisse. Ik beschouw, en waarschijnlijk velen
met mij, het inzenden van zoo iets als onzin. De inzender
W. beschouwt ons zeker als in schouwburgen te spelen.
Neen, mijn waarde W., v>H. Z. O. D". is samengesteld uit
gewone burgerjongens. Waren er wat meesters bij, misschien
zou de vereeniging dan uit betere krachten bestaan. En
dan zoo moedig te zijn, personen te bespreken in eene
courant, en niet eens zijn eigen naam te durven noemen.
Bah, hoe edel. Het zuiver Nederlandsch voor gewone werk
lieden, mijn waarde W., is zeer moeilijk, dat zult ge zelf
ook wel weten. Bekwamer menschen als zij hebben er soms
last genoeg meè. Maar dat het Zeeuwsch op 't tooneel op
den voorgrond trad, is bepaald onwaar. Dat de g als h
werd uitgesproken moet ik bekennen. Dit na te laten is
voor Zeeuwen heel moeilijk, vooral voor niet geleerde men
schen. Maar ik betwijfel of W werkelijk zoo'n liefde voor
het Nederlandsch heeft; wat doet hij met zulke vreemde
woorden in zijn ingezonden stukje, welke voor de meeste
lezers van den Nieuwsbode onbegrijpelijk zijn.
Mijnheer de Redacteur, misschien verg ik al te veel ruimte,
daarom alleen nog 't volgende. Bekleede Paperlot een onder
geschikte rol, waarde W.? Ontmoedigd of beleedigd, mijn
waarde, toch door uw couranten-geschrijf, geen leden meer
van een dorpsgezelschap. De wijze ontvlucht den strijd met
zulke onkundigen en zoekt zijns gelijken.
U dankend, mijnheer de Redacteur! voor het plaatsen
dezer regelen, welke mijn eerste, maar ook de laatste zijn
over 't stukje van W., hoogachtend,
A. W. FERMIE.
St.-MAARTENSDIJK.
Mijnheer de Redacteur!
Aan den echryver van bet ingezonden stuk over de
tooneeluitvoeriog op 26 December 1.1. gegeven door
•Hooger zij ons doel", kan ik den raad geven, zich
aan te beveleö als régisseur bij een der grootste schouw
burgen van ons land.
WaDneer bp zpne critiek in uw blad ontwikkeld,
onder de oogen der Directie brengt, Ipdt het m.i. geen
twpfel, of zoo'o genie wordt met open armen ontvangen.
U dankende M. de R. voor de opname dezer regels,
teekent met alle respect
X.
Het vragen om „koskoorn".
Mijnheer de Redacteur!
Het zij mij vergund met een enkel woord eenige onjuist
heden te rectificeeren, die eene correspondentie uit Goes,
in No. 5939 van uw blad, dat mij toevalligerwijze eerst
heden in handen kwam, bevat.
Dat de schrijver het vragen om »koskoorn" een «eer
biedwaardig" gebruik noemt, bewijst reeds zijne volkomen
onbekendheid niet die »oude instelling." Daar is, om de
waarheid te zeggen, hoegenaamd niets eerbiedwaardigs in
dit bedelen en de boeren zijn er alles behalve mee inge
nomen. Woonden de vragers inderdaad in de eigen gemeente,
men wist dan ten minste, wien men gaf en ol de vragers
werkelijk behoefte hadden. Tot uit het verre Rilland echter
dagen er lieden op, zoodat geheele vluchten van de eene
boerenwoning naar de andere trekken, en men den geheelen
dag aan de deur kan staan, om de vaak zeer brutale vragers
te bevredigen. De kinderen verzuimen tegen Kerstmis de
school en op uwe vraag, waar de afwezigen zich bevinden,
krijgt ge ten antwoord: »orn koskoorn". En dan het
Nieuwjaarwenschen 1 Wanneer de schrijver ooit gezien had,
hoe het bijeengebedelde geld want dat is het toch?
meestal besteed wordt,, dan zou hij zich wel gewacht hebben,
van eerbiedwaardige gebruiken te gewagen.
Om de bemiddelde ingezetenen van overlast en onaan
genaamheden te bevrijden en de armen werkelijk in hunne
behoefte tegemoet te komen, hebben comrnissiën te Ovezand
en te 's-Heerenhoek giften verzameld in geld en in natura.
Die iets te missen hebben, geven liever een zak tarwe in
eens, dan een halven zak bij beetjes tegelijk. Het gevolg
is, dat slechts de behoeftigen uit ude eigen gemeente"
- vooral ook zij, die te eergierig zijn, om de hand tot
bedelen uit te steken - ruimschoots bedacht worden. Niet
enkel met Kerstmis en Nieuwjaar, maar nog lang pa dien
krijgen de arbeiders «een extra brood in de spinde".
Daar zullen al zeer weinige gemeenten zijn, waar de
armen zoo goed verzorgd worden als te Ovezand en te
's-Heerenhoek.
Met achting
Ovezand, Uw dv. dienaar,
30 December 1890. B. G. LAMBERS.
Hoofd der school.
NIEU WJAARSW EN SCH.
'tGing weer,, zooals 't altijd ging,
't Oude jaar is weer verdwenen
En een nieuwe is verschenen,
't Wordt gevierd in ied're kring,
Of men groot is of gering.
'tGing weer, zooals 'taltijd ging,
Velen hadden stof tot klagen,
Want soms stierven vriend of magen,
Of men groot was of gering,
Bijna elk, die leed ontving.
't Ging weer, zooals 't altijd ging,
Droefheid was er, doch ook vreugde,
Veel kwam er ook dat verheugde.
Dat genot gaf onderling
En de zorgen weer verving.
'tGing weer zooals 'taltijd ging,
'k Wensch ook heden nu mijn wenschen
Aan de mij bevriende menschen,
Of ze rijk zijn of gering,
Heil en eendracht onderling.
Wissenkerke, 1 Januari 1891. WITTE HAGE.
Op het ijs in de 17de eeuw.
in.
(Slot)
Willen wp nog even luisteren naar Lambert? Hp
zegt dan
Hier verkofte se lint, dat men tot schaetsen bruyeken,
Daar sat Aeltje Krimpkous mit mantels en met
huyeken."
Op het ps kon men dus ook lint of band koopen
om de schaatsen aan te binden. Lederen riemen en
gespen waren zeldzaam, aan den schoen vastgeschroefde
schaatsen waren geheel onbekend.
Wie zich tegen de snerpende koude wilde beschermen,
ging naar Aaltje, die mantels verkocht, maar in weer
wil van hare mantels zooveel last had van de kou,
dat zp haar naam, Krimpkous, met alle recht droeg.
Op het ps kwamen ook Harmen Staal, die anders
op de brug zat, en Bram Brandemoris, die op het
plein liep, en Jochem de Kroegman, die op den hoek
woonde."
Zp allen gingen evenals Aaltje naar het ps, want
waar het volk is, daar is de neriDg. Bram Brandemoris
ging met een flesschenbak onder de rpders rond. De
kroegman sloeg eene tent op met de banken en tafels
uit zpne kroeg, stalde een flesscbenkraam en zoetekoek
uit, stak een vlag met een zwaantje er op buiten de
tent en hing een groenen krans om den stok. Toen
klonk het:
«Leg reis an, leg reis an
•Bp den koek- en zoopjesmanl"
of
•Kom bij mpn, kom bp mjjn,
•Zoete koek en brandewjjo
Soms werd zelfs de trompet geblazen om het volk
te lokken.
Ouwe Kees, de jollemao, die anders de menschen
over de gracht zet, kan nu van het ps geen cent ver
dienen. Hp is daarom op het ijs gekomen met eene
mand vol drieduitskorstjes en een dobbelbak, om op
de oortjes te azen, die de jongens van huDne peetjes
en meuitjes kregen. En bp heeft er een bankje bp
gezet voor de beeren, die bunne schaatsen willen af-
of aandoen, hetgeen hem ook een duitje opbracht.
Zelfs werd er op bet jjs om geld gedobbeld. Dit
was op boete zoowel te water als te land verboden.
Maar daar het ps noch land noch water" was, zoo
heerschte daar het dobbelspel onbedwongen tot ver
maak der gasten eh tot voordeel van •ouwe Kees".
En ten slotte zegt Lambert
•Als ik dit lieve spul langenoch had èsien,
Soo kierden ick weerom."
S.
Antwerpen, Januari 1891.
Na weken van eene koude, die wij niet meer
gewoon waren te ondergaan, heeft nu ook nog de
sneeuw stad en veld bedekt. Wij zijn nog maar in
het begin van den winter en reeds sedert vele dagen
is het werk onderbroken en zijn de werkplaatsen
gesloten. Alzoo is de werkman zonder werk, en bij
gevolg zonder verdiensten! En toch moet de onge
lukkige leven; toch heeft hij een dak, vuur en brood
noodig. Maar reeds lang i9 de laatste stuiver uit
zijne vereelte hand in die van den huisbaas, bakker
en winkelier overgegaan; en nu grijnst hem de
armoede aan, de diepe armoede, slechte raadgeefster
der zwakke harten, die dikwijls tot ondeugd, tot
opstand tegen bet gezag, tot zelfmoord voertde
ellende, die den arme op zijn harde legerstede uit
strekt, zijn leden verstijft, zijne oogen sluit en hem
ten grave leidt.
En toch mag hij niet sterven, de arme, die onze
broeder is; en daarom moet er gegeven, veel ge
geven wordendaarom moeten de harten der weiheb
benden zich erbarmen, de beurzen zich openen
Maar de openbare liefdadigheid, is die niet daar
om in de behoeften der armen te voorzien Zeker
wordt van die zijdehier zoowel als eldersveel
zeer veel gedaan. In het budget der stad Antwerpen
is voor het jaar 1891, onder het chapiter «openbare
weldadigheid" de aanzienlijke som van 952,677 fr.
uitgetrokken, en daarenboven als buitengewone uit
gave eene tweede som van 286,640 fr. En toch zijn
die overgroote sommen op verre na niet toereikend
om iu eene stad van ruim 240,000 inwoners aan dë
behoeftigen voldoende onderstand te verleenen.
Gelukkig dus, dat de bijzondere liefdadigheid met
milde hand te hulp komt. Er bestaan bier tal van
maatschappijen, die, uitsluitend opgericht mcf 't0
doelde schamele armen bij te staan irv h©
jaargetijde, duizenden broodkaartenen duizöfli«4§^^
voor steenkolen uitdeelen.
Hoe de gelden worden bijeengebracht om zulke
belangrijke bedeelingen te doen? Dat zal ik u uit
leggen, lieve lezer! Ik ken zulk eene maatschappij
op het oogenblik uit 120 leden bestaande, waarvan
elk lid jaarlijks 6 fr. contvibutie betaalt en daarbjj
de verplichting op zich neemt, voor 20 fr. loten
eener tombola te plaatsen a 10 centimes. De prijzen
dezer tombola zijn voorwerpen, door de leden, ma ir
ook door anderen en soms hooggeplaatste personen
geschonken. Zijn die prijzen acht dagen na de trek
king niet afgehaald, dan worden zij iu bet openbaar
en dikwijls verre boven de waarde verkocht. Daar
de onkosten onbeduidend zijn, krijgt men op die
wijze aanzienlijke middelen bijeen en kunnen vele
noodlijdenden geholpen worden.
Honger en koude lijden is al eene scbrikkeljjke
zaak; maar komt daar nu nog bij, dat de arme
geen dak heeftmoet hij dus in bet barre jaargetijde
den nacht onder den blooten hemel doorbrengen
dat is meer dan een mensch dragen kan. En zulke
gevallen doen zich, helaasin de groote steden maar
al te dikwijls voor.
Om hierin te voorzien werd, nu 5 jaren geleden,
door personen van verschillende denkwijze op poli
tiek gebied, maar eensgezind op dat der liefdadig
heid, het werk van het Nachtverblijf ingericht. Met
geringe hulpmiddelen begonnen, is die vereeniging,
dank aan de voortdurende ondersteuning harer stad-
genooten, thans in het bezit van een ruim lokaal,
gelegen in de Schuitstraat, waarin 128 gasten kun
nen opgenomen worden. Ieder 'vreemdeling of in
boorling wordt er toegelaten om den nacht door tö
brengen. Na zich in een bad gezuiverd te hebben
ontvangt hij een avondmaal en wordt hem een
zindelijk bed aangewezen. Twee dokters verleenen
er in voorkomende gevallen kosteloos hunne hulp
en een apotheker levert eveneens gratis de verlangde
geneesmiddelen, 's Morgens krijgen de gasten een
ontbijten hebben zij er dringend behoefte aan,
ook oude, maar nog in goeden staat vevkeerende
kleedingstukkenaan werkeloozen wordt, zoo moge
lijk bezigheid verschaft. Daar men misbruiken
wenscht te voorkomen, is bet niet geoorloofd meer
dan drie achtereenvolgende keeren van het Nacht
verblijf gebruik te maken.
De opening van bet lokaal heeft elk jaar plaats
op bet einde van October; de sluiting in Maart.
Van 20 October 1.1. tot 14 November, dus in
25 dagen waren er 2213 logementen verleend aan
931 personen; daarvan waren 801 Belgen, 74 Fran-
schen, 27 Duitschers, 13 Hollanders, 5 Oostenrijkers,
4 Zwitsers, 3 Amerikanen, 2 Engelscken, 1 Luxem
burger, 1 Turk; 258 kleedingstukken werden uitge
deeld, 218 kostelooze.geneeskundige raadplegingen
gegeven.
Haren werkkring uitbreidende, heeft de vereeni
ging het vorige jaar er een ander liefdadig werk, dat
der Bete Broods bijgevoegd. Dagelijks wordt nu aan
allen, die zich in den voormiddag aanbieden, eene
goede portie warme soep met een stuk brood uit
gereikt hetzelfde voorrecht genieten op het middag
uur de arme kinderen, mits zij voorzien zijn van een
kaart door hunnen onderwijzer afgeleverd.
En hiermede nog niet tevreden, is met de heer-
schende koude door dezelfde edele persorfen nu nog
eene openbare verwarmingsplaats ingericht en wel in
de Kloosterstraat, in een .gebouw aan de stad toebe-
hoorende, en op verzoek voor dit doel welwillend
Eere aan de edelmoedige mannen, die op zulke
wijze de ware liefdadigheid uitoefenen. Mogen zij
overal navolgers vinden!
Het gedacht aan behoeftige personen tijdelijk
nachtverblijf te verleenen is echter niet nieuw. Sedert
het jaar 1303 bestaat in de Schoolstraat alhier, het
St. Julianusgastbui8, na bet St. Elizabethsgasthuis
de oudste weldadigheidsinstelling van Antwerpen.
Bjj akte van 1305 deden de Stichters afstand van
eenen grooten eigendom, ï'eeds sedert twee jaren
voor de instelling gebruikt; dit goed moest dienen
zegt de akte: Om te hei-bergen en te ontvangen
>om onze Here en den goede Sente Juliane, arme
wandelende Lieden wie dat si syn of tbe wanen
dat si comen.'' De gastvrijheid werd geweigerd
aan de barakspelersgoochelaarslandloopers en
andere lieden van weinig ordelijk gedrag. De pel
grims en de reizigers werden slechts voor éénen
nacht toegelaten, doch deze bepaling werd later
door de Stichters gewijzigd, en men las eertijds op
den gevel
In dit Gasthuis van Sinte Juliaen,
Mogen de arme passanten drymaal slapen gaen.
Alhoewel die eerbiedwaardige instelling bjjna
enkel uit vrijwillige giften bestaat, vindt zij middel
om jaarlijks meer dan duizend arme reizigers,
die zonder toevlucht voor den nacht zijn, te her
bergen. Het is eene der zeldzame instellingen
van dien aard, die in Europa zijn blijven bestaan.
Het is nu al eenige weken geleden, dat ik
op mijne wandeling door de Lepelstraat komende,
opeens opmerkzaam werd gemaakt door het gekajiel
(gejank) van een hond. Nu ben ik altijd schuw
geweest van vreemde honden en dat gevoel van
vrees voor die meestal goedaardige dieren gaat
er met bet ouder worden niet uit. Ik klemde
dus mijn stok wat vaster in de band en zag
eens rond om den vijand te ontdekken. Er dreigde
echter geen gevaar, want op het onverwachts
zag ik een klein zwart hondje uit een openstaande
deur komen gevlucht en met den staart tusschen
de beenen eu gedurig den kop omwendende, zich
uit de voeten maken. Het beestje liep dicht
genoeg langs mij heen om mij in 6taat te stellen
op te merken, dat het in een 2ijner ooren eene