ZIEBIKZEE8CHE NIEUWSBODE.
Dinsdag 18 November 1890.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Kan het anders?
NIEUWSTIJDINGEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30franco per post
1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. Terzending
eens per week, ƒ10,per jaar.
47ste JAARGANG. No. 5926.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Het wetsontwerp tot wijziging van den zooge-
naamden inentingsdwang is uit verschillende oog
punten reeds beschouwd en beoordeeld, maar zoover
ons bekend is, nog niet uit het meest leerzame.
Wij wenschen daarom, ten gevolge op onze
beide voorafgaande opstellen, daarover enkele op
merkingen te maken, omdat zij zich als van zelf
daarbij aansluiten.
Wij hebben gezien, dat onder het nieuwe minis
terie geen ander beginsel heerscht en dat er niet
meer en niet beter werk geleverd wordt. Wij
zullen nu zien, dat, in de verhouding tegenover
de verschillende godsdienstrichtingen in ons land
er niets veranderd isdan alleen dit, dat wat de
vrijzinnige partij krachtens haar beginsel en van
ganscher harte deed, door de rechterzijde haars
ondanks en in strijd met haar beginsel gedaan
wordtwij bedoelen het rekening houden met de
denkbeelden, de beginselen, de eischen van anders
denkenden.
't Mocht wat, zal men ons toevoegengij vrij
zinnigen hebt alles naar uw inzichten geregeld en
ingericht, maar gaaft op onze wenschen en rechten
hoegenaamd geen acht.
Wij zullen onze lezers niet vermoeien met een
betoog van het tegendeel. Zij weten, dat van die
beschuldiging geen woord waar is, en dat het
beginsel der vrijzinnige partij juist meebrengt,
ieders rechten te eerbiedigen; dat daarom de in
stellingen, die met dat doel in het leven geroepen
werden, een vrijzinnig karakter hadden, mag men
haar toch niet verwijten.
Dat de voor allen toegankelijke school de vrij
zinnigen bevredigde, is waar; dat zij het de anti
revolutionairen en r.-katholieken niet deed, is ook
waar; maar waarom? niet omdat die school
niet voor dezen toegankelijk was, niet omdat er
iets geleerd werd wat hen hinderen kon, maar
alleen omdat er iets ontbrak, wat zij voor zich
verlangdon, maar wat inderdaad de school voor
andersdenkenden onbruikbaar zou maken. Hadden
de vrijzinnigen, zooals men hen verweet, alleen
hun eigen inzichten geraadpleegd, er zou geen
andere dan de openbare school, en er zou voor
die school leerplicht geweest zijn.
Gaan wij op die wijze alle grieven van dien
aard na, dan zullen wij bevinden, dat zij hierop
neerkomenniet dat wij aan andersdenkenden iets
onthouden hebben, wat wij zeiven genoten,
hun iets opgelegd hebben, waarvan wij zeiven
vrij bleven, maar alleen, dat hun niet toege
staan kon worden, wat zij boven het aan allen
gelijkelijk toegestsne verlangden, dat de openbare,
ten algemeenen nutte dienstige instellingen niet
naar hunne bijzondere begrippen gewijzigd werden.
En wanneer wij nu op de boven aangehaalde
wetten letten, dan zien wij dat het onder de beide
verbonden partijen, die samen de meerderheid uit
maken, juist zoo gaat: de anti-revolutionairen ver
langen, met het oog op geraoeds-bezwaren, die onder
hen tegen de koepok-inenting bestaan, algemeene
vrijheid om van dat voorbehoedmiddel al of niet
gebruik te maken, en als de meerderheid uit
enkel anti-revolutionairen bestond, zoude een wet
in die richting zich niet laten wachten. Nu zijn
echter de r.-katholieken sterke voorstanders van
de koepok-inenting en ging het naar hun zin, dan
zou de bestaande wet, zooal niet verscherpt, dan
toch onveranderd gehandhaafd blijven. Maar
omdat de door staatkundige belangen tijdelijk
saamgesnoerde tegenvoeters het ook op dit punt
niet eens zijn, moeten de r.-katholieken dulden
dat de waarborgen voor een zoo algemeen moge
lijke koepok-ineuting verzwakt worden, en moeten
de anti-revolutionairen, in plaats van de volle
vrijheid te erlangen, zich vergenoegen met een
vrijheid, die zij slechts deelachtig kunnen worden
door het voldoen van allerlei belemmerende en in
het wezen der zaak kleingeestige bepalingen!
Zoo ziet men dat in dit geval, waar de vrij
zinnigen nu geheel buiten staan, volkomen hetzelfde
geschiedt als wat naar hunne denkbeelden altijd
geschieden moet, dat ieders meening geëerbiedigd
moetmaar niet gevolgd kan worden door den
Staat dat de Staat zich niet richten kan naar
wat eenige partij voor zich zelve alleen verlangt;
dat de Staat slechts doen kan wat voor allen
dienstig is en verder zich bepalen moet, om ieder
zoo vrij te laten als met het oog op de rechten
en belangen van het algemeen mogelijk is.
Kan het anders? Neen, het is in een staat
met een gemengde bevolking als de onze niet
mogelijk.
Maar wat doet het er dan toe, zal men vragen:
als de Staat toch niet anders doen kan dan wat
voor allen dienstig is en laten moet wat slechts
aan eene partij, met uitsluiting van anderen zou
ten goede komen, of de eene dan wel de andere
partij het roer van Staat in handen houdt?
Dat doet er zeer veel toe, om de dood een
voudige reden, dat de staatkundig kerkelijke
partijen haars ondanks en in strijd met haar
beginsel doen wat wij uit kracht van ons beginsel
met hart en ziel doenons beginsel is de erken
ning van ieders recht op een eigen overtuiging,
en omdat wij dat recht erkennen, moeten wij uit
den aard der zaak dat recht trachten te waar
borgen, de uitoefening daarvan mogelijk maken.
Elke kerkelijke partij daarentegen, meent, dat zij,
zij alleen, met uitsluiting van alle andere in het
bezit is van //de" waarheid, dat alle anders
denkenden dwalen, dat dus eigenlijk alleen haar
overtuigingen, haar denkbeelden, haar beginselen
recht van bestaan hebben, en dat zij daarom die
andersdenkenden wel moet dulden, wel moet toe
laten, maar alleen omdat zij de macht niet heeft,
het te beletten; dat zij derhalve een waarlijk goed
^■erk doet, als zij aan haar beginselen, haar ge
loofsovertuiging niet alleen ingang, maar ook voor
rang weet te verschaften.
Ieders vrijheid, ieders recht is slechts veilig in
handen dergenen die beseffen, dat elke overtui
ging recht van bestaan heeft, en die niet zich het
recht aanmatigen van te beslissen, wat waarheid,
wat dwaling is.
Juist omdat wij onwrikbaar vast staan in onze
eigen overtuiging, kunnen wij het goed recht van
ieder ander op de zijne eerbiedigen en erkennen,
't geen ons niet belet gebruik te maken van ons
recht, om te trachten hem van dwaling te over
tuigen, zoo wij meenen dat hij dwaalt. Dit recht
blijft even onverkort als het zijne om ons te be
strijden. En wie in dezen strijd de overwinning
behalen zal is hij, die de waarheid en het recht
aan zijne zijde heeft.
En juist omdat wij ons sterk gevoelen in het
besef, dat die aan onze zijde staan, daarom ver
langen wij voor onze beginselen, voor onze denk
beelden, voor onze richting geen voorrechten noch
voordeelen; wij verlangen van anderen niets dan
wat wij aan anderen gunnen en zóó moet het zijn
in ons goede vaderland, niet alleen omdat het
niet anders kanmaar ook, omdat het zoo het
Eng-eland.
Het vergaan van het Engélsche oorlogsschip iSerpent".
Den indruk, dien het vergaan van de «Serpent" met
hare geheele bemanning in Engeland teweeg gebracht
heeft, zullen vele Nederlanders zich kunnen voorstellen, die
bloedverwanten of vrienden verloren bij de groote ramp,
die Nederland destijds trof bij het vergaan van de »Adder".
Omtrent de omstandigheden, waaronder het vreeselijk
ongeluk heeft plaats gehad, wordt gemeld, dat de «Serpent"
door storm uit haar koers was geraakt, en de Spaansche
kust tot op korten afstand was genaderd, wat door den
zwaren mist niet aan boord gemerkt werd, tot men plot
seling eenige hevige schokken voelde, die het geheele schip
deden trillen. Het bleek toen, dat het schip, dat op de
rotsen had gestooten, veel averij had bekomen (een gat in
de kiel), en vast was geloopen. Een tas'bare duisternis
heerschte en van de kust kon geen hulp geboden worden.
Herhaaldelijk sloegen hevige zeeën over het schip, en bij
eiken golfslag dunde de bemanning, die volgens nadere
berichten zelfe 300 man heeft bedragen. Inderdaad zijn er
van de geheele bemanning slechts drie levend aan wal
gekomen; het is nog niet bekend of het gewone matrozen
of officieren zijn. Het ongeluk had Maandagnacht plaats
in het gezicht van Camarinas, niet ver van kaap Tosto, op
ongeveer twintig mijlen van kaap Finistère, en tusschen
de vijftig en zestig mijlen van Corunna, wat de dichtstbij-
gelegen plaats van eenig belang aan de kust is, waaruit
verklaard kan worden, waarom eerst zoo laat het bericht
van het vergaan der «Serpent" in Engeland ontvangen
werd; de communicatie tusschen Corunna en Camarinas
heeft langs bergwegen plaats.
De «Serpent" had zes kanonnen aan boord en staat in
geschreven als een kruiser van de derde klasse met dubbele
schroeven, die in 1888 te Devonport van stapel liep. Het
schip stond echter bij de marine niet gunstig bekend. Alge
meen werd aan zijn zeewaardigheid getwijfeld, en zelfs was
de bemanning van plan geweest over het schip, vóór zijn
vertrek, in de couranten te klagen. Om echter vrienden en
bloedverwanten niet te verontrusten had men daarvan af
gezien. De admiraliteit was echter toch van den slechten
staat van het schip op de hoogte.
Toen te Plymouth het bericht van het vergaan der
«Serpent" bekend werd, ontstond er een groote paniek
in de stad, daar het grootste deel der bemanning
aldaar thuis behoort. De aangrijpendste tooneelen waren
in de straten te aanschouwen. Vrouwen en kinderen, wier
mannen of vaders aan boord van de «Serpent" waren,
liepen handenwringend rond, en trachtten nadere bijzonder
heden in te winnen. Het bleek ook, dat velen de reis met
de «Serpent" hadden aanvaard, in-de overtuiging van nooit
meer terug te zullen keeren.
De plek waar het Engelsche oorlogsschip «Serpent"
den lOden dezer des avondB te 11 uur door de zee ver
zwolgen is, ligt ongeveer 40 Eog. mjjlen van Corunna,
bij het plaatsje Camerinas, welke haven men vermoedt
dat het schip, wegens bekomen averjj aan bodem of
machine, trachtte te bereiken. Drie matrozen zjjn van
de geheele bemanning gered, uitgeput door het wor
stelen met de zee en gewond op de rotsen die het
strand omzoomen. Zy hebben verhaald dat de «Serpent",
stoomendö met volle kracht, gestooten is op eene rots,
terstond door midden brak en in de diepte verdween.
De schok kwam geheel onverwacht, wijl niemand ver
moedde dat men zoo dicht by de kust was. (Men neme
hierby echter in aanmerking dat het onkundige
matrozen zjjn, door zwakte nauweljjks in staat een
behoorljjk verhaal te doen, van wie deze voorstelling
afkomstig is). De rots wordt vermoed te zjjn het rif
Laja dei Buey, ongoveer 40 meter lang, waar bij laag
water niet meer dan 4 voet water op staat. De
branding is zoo woest, dat het geen wonder is dat van
de meereodeels benedendeks vertoevende bemanning
slechts drie personen aan land zjjn kunnen komen. De
meeste der in menigte aanspoelende Ijjken vertoonen
verwondingen, door het stootm op de rotsen.
Duitschland.
Koch en de tering.
Een groot gebouw in de Spencerstrasse te Berljjn zal
als laboratorium voor de bereiding van dr. Koch'a
entstof worden ingericht. In dr. Koch's boeken zjjn
reeds 100 gunstig afgeloopen gevallen van ingeente
teringljjder8 opgeteekend. Tot de genezenen behoort o.a.
een postambtenaar, die het aan deze genezing te danken
heeft, dat hjj niet op pensioen werd gezet.
Alle soorten van teriDg kunnen door de methode
van Koch genezen worden, zelfs «lupus", een tuber
culeuze huidziekte. De verpleegden kunnen na iedere
inenting hun dageljjks werk hervatten.
Donderdag werden 15 patiënten, die aan gewrichts-
tuberculope leden, door prof. Yon Bergmann volgens
Koch's aan wjjzingen ingeënt. Den volgenden dag stelde
de geleerde de verpleegden voor aan een gezelschap
van geneeskundigen, ten einde de verbeteringen te
toonen, die binnen 24 uren in de verschijnselen der
ziekte hadden plaats gegrepen. Ook in het heelkundig
instituut van dr. W. Levy zjjn 8 personen ingeënt.
Le»y, Bergmann, de legerarts Pfubl nit Berljjü, dr.
Libbertz uit Frankfort en dr. George Cornat uit
Reichenhall zijn door dr. Koch uitgekozen, om hem bjj
het inenten te helpen. De samenstelling der lymphe
is echter ook hun nog onbekend.
Volgens een correspondent der Times is toxalbumen
het belangrjjkBte bestanddeel der entstof. Het wordt
den patiënten, die aan de longtering ljjden, in den rug
gespoten. Hun, die een andere soort van teriDg hebben,
wordt de stof ingespoten op eene plaats zoo dicht
mogel jjk bjj het aangetaste lichaamsdeel, Meestal krjjgen
de patiënten 2 dagen na de inenting hevige koorts,
maar alle verpleegden doorstonden die tot dusverre
zeer goed en de inenting was in alle gevallen zeer
gunstig.
Binnen enkele dagen zullen nog meer inrichtingen
voor inenting geopend worden, o. a. wordt er eene op
bjjzonder hevel van den keizer opgericht. In de troon
rede, waarmede de Pruisische Rjjksdag zal worden
geopend, zal 500,000 mark krediet worden gevraagd
voor het oprichten van verkoppplaatsen van dr. Koch's
lymphe in alle streken van Pruisen.
Volgens de National Zeitung zjjn dr. Koch's onder
zoekingen nog niet afgeloopen, maar zal de openbaar
making toch wel niet lang meer duren. De Börsen
Courier verklaart, dat men van de goede uitwerking
der entstof thans verzekerd kan zjjn.
Nader wordt uit Berljjn geseind:
In de laatste dagen iB er omtrent Koch's geneeawjjze
van tuberculose iets meer bekend geworden, en wel
bepaaldeljjk wat betreft de behandeling van den
zoogenaamden j lupus", of tuberculeuzen wolf in het
aangezicht. De legerarts Pfuhl, Kocb's schoonzoon en
adsistent, heeft in het ministerie van oorlog een voorlezing
gehouden over Koch's ontdekking, wier hoogst ver
rassende schier onmiddelljjk zichtbare uitwerking bjj
«lupus" aanschouweljjk gemaakt werd. Tegeljjkertjjd
heeft Koch's tweede adsistent,"' <lr. Libbertz, tjjdens een
kort verbljjf in zjjne vaderstad Frankfurt, ten overstaan
van een aantal artsen een geval van «lupus" behandeld.
Telegrammen uit Frankfurt meldden hieromtrent het
volgende
Gisteren werd door dr. Libbertz, in de kliniek van
dr. Herxheimer en in tegenwoordigheid van een aantal
genoodigde medici, een zestienjarig meisje, dat aan
verouderden aangezichts-lupus ljjdt, met een decigram
van Koch's entstof op de kranke plek ingespoten.
Binnen 24 uren reeds viel er eene ziohtbare beterschap
waar te nemen, en volgens de gisteren en heden ge
dane waarnemingen der bjj het geval betrokken artsen,
zou er binnen enkele dagen op genezing mogen
gerekend worden.
Voor zoover tot op het oogenblik bekend is, wil
Koch op 26 dezer in de Berlynsche Medizinische
Gesellschaft mondeling zjjne geneeswjjze en ontdekkingen
mededeelen. Terstond na deze openbaarmaking zal de
door Koch en zjjne helpers bereide entstof voor alle
geneeskundigen onverwjjld beschikbaar worden gesteld.
De prjjs per fleschje, voor 20 tot 30 inspuitingen, zou
voorloopig 25 Mark bedragen.
Genezing bjj nog jonge gevallen van long-tuberculose
wordt als abboluut zeker aangegeven.
Ook in diagnotisch opzicht heeft de methode hooge
waarde, aangezien de entstof slechts den tuberkelbacillus
doodt en op niet-tuberculeuse ziekteaandoeningen niet
reageert.
Koch heeft tweemaal den keizer eene mondelinge
mededeeling gedaan. Het gerucht loopt, dat de keizer
2,000,000 Mark voor Koch ter beschikking wil stellen
één millioen als persoon!jjke eeregift aan Koch, die,
zonder op eenig voordeel voor zich aanspraak te
maken, zjjne uitvinding aan de geheele wereld schenken
wil; en een tweede millioen tot het bouwen van eene
Staatsinrichting ter bereidiDg van het geneesmiddel.
Van eene andere zjjde wordt gemeld, dat er onder
Koch's toezicht een groot militair hospitaal zal gebouwd
worden voor de aan tering ljjdenden onder het Berljjo-
Bche garnizoen, en dat er by den Rjjksdag een krediet
van 500,000 Mark zal worden aangevraagd tot stoffeljjke
bevordering van proefnemingen ter genezing van andere
mst name besmettelijke ziekten.
Dr. Nasse, de adsistent van prof. Bergmann, raadt
buitenlandscheu Ijjders aan, zich zoo spoedig mogel jjk
naar Berljjn te begeven, t«o einde dadeljjk geholpen te
kunnen worden, als de openbare inentingen beginnen.
Binnen 2 tot 6 weken zal de daartoe vereischte entstof
gereed zjjn en dan zullen alle heelkundig geneesbare
teringgevallen in de volgorde, waarin zy geboekt zjjn,
behandeld worden. Daar een groot aantal patiënten
wordt verwacht is spoedige aanmelding even noodig
als geduldig afwachten tot men geholpen wordt.
Prof. Von Bergmann zal over 6 weken beginnen
met zjjne lezingen over Koch's geneeswjjze.
De toevloed van geneesheeren naar Berljjn in den
tjjd dat Koch de aangekondigde lezingen zal houden
over zjjne ontdekking, zal, naar men verwacht, niet
minder groot zjjn dan tjjdens het geneeskundig congres,
toen alle hotels en logementen vol waren.
Gevallen van longtuberculose zijn, naar de Times-
correspondent verneemt, het moeilijkst te genezen. In
zulke gevallen moet de lymphe 6 of 8 achtereenvolgende
weken worden ingeënt.
Dr. Koch bracht dezer dagen een bezoek aan dr.
Von Gossler, den minister van onderwys en eeredienst,
ten einde te betoogen, dat de bereidingswjjze der lymphe
deze voor minvermogenden te kostbaar maakte. Zjj
zouden ze dus niet kunnen bekomeD, indien de Staat
de kosten niet op zich nam.
De groothertog van Mecklenburg, die sinds lang
ziek is, vroeg aan prof. Koch inlichtingen, maar ont
ving evenals de lageren rang een weigerend antwoord.
Berlijn, 15 Nov. Bjj den Duitachen rjjksdag zal
een voorstel inkomen om Prof. Koch een dotatie van
1.000.000 mark te verleenen. Dan zal Prof. Koch de
wjjze van samenstelling van zjjn middel tegen tuber
culose bekend maken.
Alle hotels te Berljjn zjjn vol teringljjders, die
zjjn komen toeanellen om naar Koch's geneeswijze be
handeld te worden. Cinnes, Nice, Mentona en andere
ziekenverbljjven wordt aan de Times gemeld zjjn
tjjdeljjk leeggeloopen. Uit alle landen stroomen ge
neeskundigen toe om de nipuwe methode te leeren.
De drukkerjj van het Medizinische Wochenschriit is
nauweljjks bjj machte geweest om aan de vele aanvragen
om exemplaren te voldoen.
Berljju, 15 Nov. Onder de geleerden te Weenen
schjjnen de gisteren door Prof. Koch gedane mededeelin-
gen een ontzagljjken indruk gemaakt te hebben. De
hoogleeraren Nothnagel en Billroth hebben er op hunne
colleges terstond over gesproken en Koch's verdiensten
gehuldigd. Prof. Billroth zeide, dat indien het door
Koch uitgevonden middel ook de in de excavaties van
door tering aangetaste longen aanwezige bacillen deed
sterven, een chirurg zonder eenig gevaar die excavaties
openen kan, dewjjl dan alleen nog de afgestorvene
substantie verwjjderd behoefde te worden. Evenzoo zou
de genezing van kanker dan nog slechts eene quaestie
van tyd wezen, want op grond van de jopgste ontdek
kingen mag men het voor waarschjjnlijk aannemen,
dat ook de kanker van bacillairen oorsprong moet zijn.
Daarentegen heeft Prof. Baccelli te Rome gezegd,
onder herinnering aan Pasteur's mislukte pogingen,
dat ook voorloopig de ontdekking van Koch met om
zichtigheid aangenomen moet worden, ofschoon hjj dezen
als een zeer ernstig en volkomen vertrouwbaar geleerde
vereert.
Rusland.
Een vreeseljjk drama is te St. Petersburg afgespeeld.
De echtgenoote van kapitein Benderoff, bekend door
zjjn aandeel in het complot tegen Alexander van
Bulgarjje, heeft zich doodgeschoten.
Zjj was een vrouw van bjjzonderen aanleg. Nog ver
loofd bevrydde zjj haar toekomstigen echtgenoot in
1886 uit de gevangenis. Na haar huweljjk met Ben
deroff leefden zjj gelukkig te St. Petersburg, tot zjj door
een onherstelbare ziekte werd aangetast. Een deskun
dige te Weenen verklaarde een operatie voor onmo-
geljjk. De beklagenswaardige vrouw, die haar man
vergoodde, wilde niet dat hjj voor altjjd aan een zieke
vrouw zou verbonden zjjn. Terwjjl Maandagavond nu
kapitein Benderoff uit was, kleedde zy zich in haar
bruidstoilet en doodde zich met een revolverschot. Zy
had een brief achtergelaten, waarin zy o.a. schryfc:
«Gjj hebt Bulgarjje van een dwingeland verlost, ik be-
vrjjd u van een last, die u misschien zou verhinderen
het nog eenmaal te redden."
De pokken heerschen op hevige wjjze te Peters
burg. 2 hospitalen zjjn uitsluitend voor de behandeling
dezer ziekte aangewezen.
Frankrijk.
Een vrouw te Escauntop, die, toen zij tbuis kwam,
het ljjk van haar man vond, die plotseling was over
leden, schrikte zoo hevig, dat zij in zwjjtn viel en in
haar val met het hoofd op den rand van de kachel
terecht kwam, waardoor zjj een schedelbreuk bekwam,
en eveneens onmiddelljjk een ljjk was.
Nederland.
'S Gravenhage, 15 Nov. Bericht omtrent
den toestand van Zjjne Majesteit den Koning.
In den toestand van Zjjne Majesteit den Koning iB
noch verbetering, noch achteruitgang te bespeuren.
Sia,pen on waken wisselen elkander op onregelmatige
wjjze af, terwjjl de krachten dezelfde bljjven.
Vereenigde vergadering der Staten Generaal,
op Vrijdag 14 November.
Het wetsontwerp, strekkende tot benoeming van
H. M. de Koningin tot regentes, zoolang de Koning
buiten staat bljjft de regeering waar te nemen, was in
de afdeelingen met algemeene instemming ontvangen,
en het voorloopig verBlag had uiting gegeven aan
de ingenomenheid, waarmede het door de gansche
Staten-Generaal was begroet. De vergadering van
heden, waarin alle ministers aanwezig waren, bepaalde
zich tot de aanneming met algemeene (120) stemmen
ran het voorstel, zonder dat daaraan eenige discussie
voorafging. Aanstaande week Donderdag of Vrjjdag
zal nu waarschjjnljjk in eene vereenigde vergadering
van de Staten-Generaal door de Koningin-Regentes
in handen van den voorzitter den volgens art. 43 der
grondwet gevorderden eed worden afgelegd.
Vóór dien tyd kan het wetsontwerp tot bepaling van
de som, die op het jaarljjksch inkomen der Kroon zal
worden genomen voor de kosten van het regentschap,
door de beide Kamers der Staten-Generaal zjjn aange
nomen. Reeds heden werd het in de afdeplingen der
Tweede Kamer onderzocht. Zie telegram.)
Bats. Als eene bijzonderheid kan dienen, dat
in de vorige week door den herbergier J. de Fouw
voor de tweede maal in dit jaar aardbeien zjjn geplukt
van dezelfde planten en van den kouden grond.
Goes, 16 Nov. Het «Heilsleger" is jammer genoeg
bezig hier zjjn tabernakel op te slaan. Hoe gaarne
wjj ieder de meest mogeljjke vrjjheid gunnen, hadden
we toch gaarne gezien, dat het Leger des Heils met
zjjn onafsclieideljjk rumoer en getier ons maar voorbjj
was gegaan.
Ook dit jaar wil men als zooveel jaren achtereen
den kinderen der armen een prettigen 6 December
bezorgen. Ten einde de daarvoor noodige middelen
bijeen te krjjgen, wil men de vereenigingen «Eupbonia",
«Excelcior" en «Sparta" een concert en een uitvoering
laten geven. Mogel jjk krjjgen we nog wel een stukje
tooneelapel toe. Wat men doe is ons om 't even, als
het doel maar bereikt worde om den armen stakker
in 't geloof te versterken dat de goede Sint nog altjjd
even vrjjgevig is.
Bruinisse, 15 Nov. In de heden gehouden
raadsvergadering werd besloten den 9den December
a.s. tot de aanbesteding over te gaan van den weg,
die naar het nieuwe post- en telegraafkantoor leiden
zal. Dit kantoor zelf zal dan eenige dagen later,
ongeveer half December, aanbesteed worden.
In diezelfde vergadering werd afwjjzend beschikt
op een verzoek van eenige bewoners der Van den
Bergstraat, (particulier eigendom), om van gemeente
wege een lantaarn in die straat te plaatsen.
Zierikzee, 14 Nov. De algemeene vergadering
der Zierikzeesche IJsvereeniging, heden avond gehouden,
werd door een 50-tal leden bezoiht. Bjj afwezigheid
van den voorzitter, leidde de heer H. C. van den Ende
als vice-voorzitter deze byeenkomst. Hjj deelde in enkele
woorden (het verslag was met den voorzitter absent)
den toestand der vereeniging over het afgeloopen jaar
mede. Niettegenstaande het weinige vermaak, dat het
bestuur den leden in den laatsten winter had kunnen ver
schaffen, steeg hun aantal. De secretaris leest de notulen
voor van het in de vorige algem. vergadering behandelde.
De penningmeester doet rekening en verantwoording.
Dank zjj de akelig-voordeelige winters der laatste jaren
verkeert de kas in goeden staat. Het saldo bedraagt
167,27, waarvan 150 aan de spaarbank is toever
trouwd. Vier bestuursleden, de heeren Voorloop, v. d.
Ende, van Os en Hogerland, aan de beurt van aftreden,
worden als zoodanig herkozen.
Daar ouder gewoonte bjj het bestuur geen voorstellen
omtrent het houden van jjafeesten en andere vermake-
Ijjkhedea voor dit seizoen zjjn ingekomen, opent de
voorzitter een onderlinge bespreking. De vergadering
laat het bestuur vrjj te handelen zooals het verkiest;
zoodat het in een bestuursvergadering geopperde plan
om een wedstrjjd in 't achoonrjjden uit te schryven en
een sneeuwfeest op het Havenplein te organiseeren,
als het program van actie voor dit seizoen wordt
goedgekeurd.
Verder deelt het bestuur zjjn voornemen mede om
den leden cartonnen insignes te verstrekken, die op de
baan op een zichtbare plaats dienen gedragen te
worden.
Volgens den wensch van een der leden, drukt het
bestuur allen leden op het hart, om wandelaars zoowel
als wandelaarsters van de baan te weren.
Hiermede sluit de voorzitter deze vergadering.
Met genoegen kunnen wjj melden, dat Joh.
ArendB, oud-leerling en hulpooderwjjzer aan de
Ambacbls8chool van den heer E. W. Mus, de eer heeft
genoten om geplaatst te worden als leeraar in de
houtbewerking, enz., aan de Ambachtsschool te
Amsterdam.
Men Bchrjjft aan de Maasbode over de rede van
dr. Schaepman te HulBt:
«Daar is in deze streken of beter gezegd onder de
hoorders van dr. Schaepmaus lezing niemand meer,
die er aan twjjfelt, of hjj heeft door zjjn betoog:
Zonder bondgenootschap gaat alles verloren tot de over
tuiging willen brengen, dat derhalve de plaatsver
vanging als ondergeschikt aan of van minder belang
dau het door het bondgenootschap verkregene aan het
bondgenootschap opgeofferd dient te worden.
«Daar zjjn er, die meenen, dat hjj het bjj het betoog
heeft gelaten en naar de conclusie heeft laten raden
of ze te maken aan de hoorders heeft overgelaten.
«Daar zjjn er ook velen, die meenen hem die
conclusie te hebben hooren uitspreken, sommigen
kunnen dit zelfs in bepaalde woorden weergeven. Maar
allen zjjn het eens, dat het op de woorden, zelfs op
Hét uitspreken der conclusie, niet aankomt."
Aan de tegenspraak van dr. Schaepman echynt men
volgens den schrjjver van bovenstaande opmerking
dus weinig o'f niets te hechten.
Naar Ons Belang, het orgaan van de vereeniging
Eigen Hulp, verneemt, is de heer Mr. A. Slotemaker,
secretaris van het hoofdbestuur van Eigen Hulp,
namens het hoofdbestuur der Zeeusche Maatschappjj
van Landbouw uitgenoodigd, dezen wioter ia de acht
afdeelingen van die Maatschappjj lezingen te komen
houden over landbouwcoöperatie.
Zierikzee, 17 Nov. Gaarne vestigen wij de
aandacht van onze lezers op de in ons vorig nummer
voorkomende advertentie van ons Departement der
Nederlandsche Maatschappjj van Ny verheid.
In de op Woeosdag a.a. te houden vergadering zal
Dr. J. J. Couvée, leeraar aan de R. H. B. School te
Middelburg, eene voordracht houden over Beetwortel-
suikerfabricage. Met het oog op de uitgebreidheid
van het onderwerp is de vergadering uitsluitend l
stemd voor de voordracht van Dr. Couvée, die over
hetzelfde onderwerp te Middelburg en te Bergen op
Zoom lezingen heeft gehouden, welke o. a. door de
Middelburgsche Courant bjjzonder gunstig werden
besproken.
De Leden van het Departement zullen, zonder
twjjfel, niet verzuimen deze vergadering bjj te wonen.
Niet-Leden te Zierikzee hebben toegang tot deze ver
gadering, indien zjj zich met 1 Januari e.k. bjj het
Departement aansluitenvoor niet-Leden buiten
Zierikzee zijn een beperkt aantal introductie-kaarten
verkrjjgbaar bjj den Secretaris, den Heer B. W. Mondt.
De voordracht vaa Dr. Couvée begint ten 7'/j "ri)-
- Mr. D. v. d. Vliet, griffier bjj het kantongerecht
te Oud Beierland, heeft aan Z. M. eervol, ontslag nit
die betrekking verzocht.
In de Vrjjdag, door den dijkraad van het cala-
miteuse waterschap EllewoutsdykBorsele gehouden
vergadering, werd door het bestuur mededeeling ge
daan van een ingekomen schry ven van den secretaris
van den Raad van State, houdende oproeping om na
dere memoriën of stukken in de zaak van het beroep
op den Koning betreffende de uitvoering van oever-
werken bij de Staartnol van Borsele, zoo deze noodig
worden geacht, in te zenden vóór 21 Nov. a.s. De djjk-
raad besloot daarvan gebruik te maken.
Verder kwam aan de orde het opmaken van eene
overeenkomst met het bestuur van het het calami-
teuse waterschap Ellewoutsdyk en het gemeentebestuur
van Ellewoatsdjjk betreffende het overnemen van de
havenwerken te Ellewoutsdyk, in beheer en onderhoud
bjj de gemeente.
Het bestunr der waterkeering werd door de ver
gadering gemachtigd tot het opmaken van bedoelde
overeenkomst mede te werken.
Zierikzee, 47 Nov. In de heden namiddag ge
houden vergadering van den gemeenteraad, waarin afwezig
waren de heeren Moolenburgh en de Looze, de laatste met
kennisgeving, werden medegedeeld vier brieven van Gedep.
Staten, houdende a. kennisgeving dat zij berusten in het
besluit tot toekenning van subsidie voor 4891 aan het
Burgerlijk Armbestuur; b. goedkeuring van het raadsbesluit
tot wijziging van de gemeente-begrooting voor 1890;
c. vaststelling der begrooting van de d.d. schutterij voor 4894
en d. terugzending van het besluit tot wijziging der heffing
van een hoofdelijken omslag met de opmerking dat de
verordening op de invordering dier belasting daarop had
behooren te worden toepasselijk verklaard.
De eerste drie brieven werden aangenomen voor kennis
geving en naar aanleiding van den vierden brief een nieuw
besluit genomen tot wijziging der heffing van den hoofde
lijken omslag (n.l. om die van 22.000 te brengen op
f 26,000), waarin de voorschriften worden aangehaald, waar
naar de invordering zal geschieden.
Een brief van commissarissen over de vischmarkt, met
verzoek, om art. 3 der verordening voor den openbaren
afslag van visch zoodanig te wijzigen, dat in noodzakelijke
gevallen, ter beoordeeling van commissarissen, in den tijd
dat vóór 7 uur de zon ondergaat, ook na zonsondergang -
afslag van visch kan plaats hebben, wordt tot onderzoek en
verslag gesteld in handen van de heeren Six, Röell en van
den Bout.
Op voorstel van B. en W. wordt afschrijving van hoofde
lijken omslag over 4890 verleend, wegens vertrek uit de
gemeente, aan de Wed. D. Hendrikse voor f 4,35 en aan
rar. J. F. van der Lek de Clercq voor f 45en aan elders
gevestigde erfgenamen van: 4e J. Seijlders, wegens diens
overlijden, voor ƒ4,665 en 2e M. Franken, wegens als voren,
voor f 40,03.
Tot helpster bij het onderwijs in de nuttige handwerken
voor meisjes aan de school C, wordt benoemd met alge
meene stemmen, op eene jaarwedde van 75, mejuffrouw
C. M. J. Pbemambucq.
Voor kennisgeving wordt aangenomen de mededeeling van
den Voorzitter, dat de visscherij in de haven van de buitenbrug
tot aan het Sas voor f 55 's jaars in het openbaar is ver
pacht aan M. Berrevoets; en dat de Commerciewerf mede
in het openbaar voor 9 jaren is verhuurd aan P. van
Weezei te Bruinisse, voor f 455 per jaar.
Voor kennisgeving wordt aangenomen de mededeeling
van den Voorzitter, dat de heer J. Snellen zijne benoeming
tot Secretaris dezer gemeénte heeft aangenomen en spoedig
zijne betrekking hoopt te aanvaarden.
In handen van Burgem. en Weth. wordt gesteld een ver
zoek van het Bestuur van den Adriana Johannapol-ier, om
van de gemeente gratis te verkrijgen den voor de verhoo
ging van den dijk van dien polder nog benoodigde 300
M3. grond.
Daarna worden aangenomen eenige voorstellen van Burg.
en Weth. tot wijziging van besluiten en verordeningen
betreffende het lager onderwijs, noodzakelijk geworden ten
gevolge van de wijziging der wet op het lager onderwijs,
doch waarbij in het algemeen den bestaanden toestand
wordt gehandhaafd.
De openbare vergadering gaat over in eene zitting met
gesloten deuren, ter behandeling van de bezwaarschriften
tegen het primitief kohier van den hoofdelijken omslag voor
4890.
De openbare vergadering heropend zijnde, sluit de Voor
zitter die na omvraag.
Aanbestedingen, Verkoopingen, enz.
St. Maartensdijk. Ten overstaan van Notaris
Wagtho werd 'j.l. Vrjjdag alhier in 2de veiling ver
kocht: 19 98.25 H. A. bouw- en weiland, gelegen
OBder de gemeenten St. Maartensdyk en Poortvliet/^
De verkoop had plaats in 9 perceelen, respectievelyk
voor f 415, f 350, 320, 350, 425, f 670, 505,
590, 350 per 39 24 Area, (blooisch gemet). Alles
geveild ten verzoeke van de erfgenamen van wjjlen
den heer J. C. P. Heller.
KERKNIEÜ W
Door het Prov. Kerkbestuur van Zeeland is bij eind
uitspraak beslist, dat de tot diaken benoemde Chr.
Wisse, te Baarland, tegen wiens benoeming een be
zwaarschrift was ingediend door D. Koole op grond
van medestemming door de leden van het klassikaal
bestuur van Gees, doende aldaar «wat des kerkeraads
is," onverwjjld behoort bevestigd te worden in zjjne
betrekking als zoodanig, aangezien van het voornemen
tot protest door D. Koole geen kennis is gegeven aan
den consulent voor de sluiting der vergadering, zooals
had behooren te geschieden volgens het plaatseljjk
reglement.
De Herv. gemeente te Baarland heeft dus thans
weder een eigen kerkeraad.
Beroepen bjj de Herv. gem. te Kerkwerve, de
heer Meloen, cand. te Kloetinge.
Beroepen te Staveniese dhr. W. Back, cand, te
Utrecht; te Schipluiden ds. J. F. F. v. d. Hammo
te Wemeldinge.
Bruinisse, 15 Nov. Bjj de gisteren gehouden
stemming voor notabelen der Ned. Herv. kerk werd
herkozen de heer Joh. Jumelet en gekozen de heer
W. Wondergem in plaats van den heer C. Padmos,
die niet meer in aanmerking wenechte te komen. De
gekozen heeren verkregen reep. 52 en 47 van de 71
uitgebrachte stemmen.
Door het collegie van notabelen is met groote
meerderheid herkozen als kerkvoogd, de heer Jac*
Goudzwaard Jz.
