ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Zaterdag 24 lei 1890.
DIT KAPITAAL
Directeur-Uitgever J. WAALE.
BERICHT.
PAARDENMARKT EN WEEKMARKT TE ZIËRIKZEE.
AFKONDIGING.
NIEUWSTIJDINGEN.
Feuilleton.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1.30, franco per post
f 1.60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,- per jaar.
46ste JAARGANG. No. 5851.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot dea
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar 'plaatsruimte berekend.
Wegens het Pinksterfeest zal
de Vieuwsbode op aanstaanden
Maandag-avond niet worden uit
gegeven.
Belanghebbenden, geboren in 1865,
worden herinnerd aan de inschrijving
vow de Schutterij ter Gemeente-Secretarie
voor het einde dezer maand.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zieriic7.ee
maken bekend, dat de Paarïlenmai'kt in
dit jaar invalt op Woensdag den 4 .Juni
e.lr., en dat op dien dag tevens de gewone Marktdag;
zal worden gehouden, in plaats van op Donderdag daaraan
volgende.
Zierikzee, den 14 Mei 1890.
De Burgemeester en Wethouders,
W. A. OCHTMAN, Weth., 1° B.
De Secretaris,
J. F. VAN DER LEK DE CLERCQ.
Het HOOFD van het Gemeentebestuur te Zierik7.ee
maakt bekend, dat door den heer Provincialen Inspecteur
der Directe Belastingen te Middelburg zijn executoir ver
klaard de kohieren voor de belasting op het Personeel dezer
gemeente, dienstjaar 1889—1890, no. 9 (zes maanden recht),
en no. 10, het vierde kwartaals-kohier (drie maanden recht),
alsmede het vierde kwartaals-kohier van het Patentrecht,
over dat dienstjaar, die op heden aan den heer Ontvanger
der Directe Belastingen alhier worden ter hand gesteld ter
invordering, en dat ieder verplicht is zijn aanslag op den
bij de wet bepaalden voet te voldoen.
Zierikzee, den 23 Mei 1890.
W. A. OCHTMAN, Weth. 1°. B.
Argentijnsche Republiek.
Er komen zoer treurige berichten uit Argentinië
in omtrent den toestand der landverhuizers aldaar.
Er waren onlangs 200 perionen naar 't landgoed
Cochico gezonden, om aldaar een kolonie te stichten.
Sedert eenige maanden begonnen de kolonisten aarden
wallen te bouwen in de hoop, dat men hun de tot op
bouw en dekking hunner woningen noodige materialen
zou geven; maar tot heden heeft men hun absoluut
niets gezonden, ook geen landbouwgereedschap.
Verder zjjo 55 dezer ongelukkigen bezweken aan een
ziekte, waarbjj het aangezicht bg het sterven zwart
wordt
De weinigen die daar gebleven zgn, zjjn de zieken
3d zjj die uit gebrek aan energie en de noodige mid
delen niet kondon vertrekken. Daar zg in de open
lucht leven als wilden en van alle voedsel en genees
kundige hulp ontbloot zjjn, is het geen wonder dat
velen sterven. Deze kolonisten zjjn Fransdien en
Nederlanders. Een Nederlander vertelde, dat zgn vader,
moeder en zes broeders en zusters hem waren ontvallen.
Aldus schrgft men uit Buenos-Ayres, om te waar
schuwen tegen landverhuizing naar Argentinië.
Spanje.
Alfonso XIII, de kleine Spaansche Koning, vierde
Zaterdag zgn vierden verjaardag. Meer dan 50.000
provincialen kwamen voor de feesten te Madrid. De
receptie ten Hove duurde drie uur. 2500 personen
maakten hun opwachting in de troonzaal. Allen ge
tuigden, dat de Koningin er zeer gelukkig uitzag en
dankbaar gestemd was voor de big ken van sympathie
haar op dezen feestdag, waarop zg van 't jaar nau
welijks meer durfde hopen, door alle partijen betoond.
ham, die een zwaren last kan dragen, liet hg de kinderen
iu een gewone roeiboot plaats nemen, waar zg met
veel moeite allen ingestopt konden wordeD, zoodat de
boot tot zinkens toe geladen was, hoewel zij volgens
de voorschriften, 35 centimeters boven de oppervlakte
van het water moet uitsteken.
Toch had de overtocht zonder ongelukken plaats,
tot zg het veer aan de overzijde bereikte, waar de boot
plotseling omkantelde, en de meeste kinderen terstond
in de diepte verdwenen. Onder de menigte, die aan
den kant verzameld was, ontstond een panische schrik.
Hartroerend waren de kreten der kleinen, die tever
geefs naar redding uitzagen, daar de afstand tot den
wal te groot was, en op het veer, waar de kinderen
hadden moeten landen, niemand aanwezig was. De
veerknecht zwom terstond naar den wal. Van alle per
sonen, die zich in de boot bevonden, werden er slechts
zes gered. De kinderen kwamen allen om het leven en
met hen een moeder van vgf kinderen. Kort na het
ongeluk werden nog 11 kinderen uit het water gehaald,
doch de pogingen, om hun levensgeesten weder op te
wekken, bleven zonder gevolg.
De veerknecht, Franz Czogalla, werd terstond ge
arresteerd. Hij beweert, dat hij er met kracht tegen
geprotesteerd had, dat zooveel kinderen in zgn bootje
plaats namen. Volgens anderen moet de boot omgo-
slagen zgn door een onverwachte beweging van een kind.
Frankrijk.
Hongarije.
Omtrent een treurige ongeluk ts Thurse, op Hemel
vaartsdag, waarbg 42 kinderen om het leven kwamen,
wordt nog nader nit Ratibor gemeld: 's Middags te 4
uur kwamen tal van inwoners van de gehuchten Buk-
zisk, Siedlisk, Buda en Thurse uit de kerk te Slawikau,
waaronder zich eeu 42 tal kinderen bevonden, die ter
voorbereiding voor hun eerste communie een gods
dienstige les hadden bggewoond. Met de veerboot
moesten die kinderen te Slawikau over de Oder gezet
worden. In plaats dat nu de veerknecht de groote boot
Het hof van assises van het dep. Hérault heeft
vrouw Ecjalbert ter dood veroordeeld en haar zoon
tot levenslangen dwangarbeid, wegens moord.
Vrouw Enjalbert leefde slecht met haar man, had
zoowat alle mannen in het dorp Gubian tot minnaars
gehad en in den laatsten tjjd een betrekking aan
geknoopt met den vrg rjjken, 67-jarigen grondbezitter
Gely. Deze overreedde haar Enjalbert te vermoorden
om meer vrjjheid te hebben. Met behulp van haar
17-jarigen zoon Francois werd Enjalbert op gruwelijke
wijze vermoord. Beiden trapten daarop op het lgk
en havenden het met messteken, om het onherkenbaar
te maken. Tot verdere kenschetsing der moeder dient
nog, dat zij haar eigen dochtertje van 12 jaren eerst
aan haar zoon Francois, later aan Gely had geofferd
Gely werd door het hof niet schuldig verklaard.
Nederland.
*s Grra-veiilias:©, 21 Mei. Een heden bg het
departement van koloniën ontvangen telegram van
den gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië meldt,
dat 14 dezer Edische hulptroepen hunne benting te
Pedawa Boentong, nabij Edi, verlieten, welke daarna
door den vjjand bezet werd. Den volgenden dag werd
vruchteloos gepoogd met driehonderd bajonetten den
vgand te verdrgven. Gesneuveld zgn drie fuseliers,
terwgl gewond werden kapitein H. F. C. van Bglevelt,
de eerste luitenant F. J. Oudendal, de tweede luitenant
A. J. P. Kessler, 14 schepelingen en 7 fuseliers. De
vgand had 14 dooden en 15 gewonden.
's Grravouïinsff©, 22 Mei. Een heden bg het
Departement van Koloniën ontvangen telegram van den
Gouv.-Gen. van Ned.-Indië meldt, ter aaovulling van
het bericht van gisteren, dat de drie gesneuvelde
fuseliers inlanders waren, en dat de gewonde officieren
slechts licht gekwetst zijn. Den 18a dezer is andermaal
troepen versterking uit Kota-Radja gezonden.
Naar wg vernemen, is het rapport van den Raad
van State over de Militiewet thans definitief vastgesteld,
zoodat de indiening van dit wetsontwerp bg de Tweede
Kamer binnen zeer korten tgd kan worden tegemoet
gezien.
■Vlïssing^on, 21 Mei. Bjj gelegenheid van het
25-jarig bestaan der Harmonie »St.-Cecilia" alhier zal
op Zondag 27 Juli a.s. een festival gehouden worden
voor fanfaren-, harmonie- en zanggezelschappen. De
Raad heeft tot dekking der kosten 100 subsidie
geschonken.
Middelburg?, 21 Mei. De heden gehouden
gemeenteraadszitting werd door 14 leden bggewoond.
De" begrooting der gemeente-gasfabriek over 1889, be
dragende in ontvang/62286,55s en in uitgaaf/49176,73,
batig saldo alzoo 13987,96', werd goedgekeurd. Aan
den heer J. A. Frederiks werd in koop afgestaan een
stuk grond ter grootte van 400 centiares, gelegen
op de Loskade, tegen betaling van 4,75 op de te
bebouwen grond en 1 op den grond buiten de rooiing
gelegen, beide per centiare. Yan den heer Le Clercq te
Kruiningen was sen verzoek ingekomen om een stuk
grond in de Volderglaagte te koopen, ten einde daarop
48 avbeiders-woningon te bouwen. Dit adres is in handen
van Burg. sn Weth. gesteld om advies. Nog kwam o. a.
in behandeling een adres van den kerkeraad der Ned.
Herv. Gem. tot afschaffing der kermis. De heer Mr.
E. P. Schorer is uit het oogpunt van zedelijkheid voor
afschaffing. Do heer Tak zside weinig van do on
geregeldheden op de kermis te merken. De heer G. N.
de Stoppelaar merkte zeer terecht op, flat, zoolang
men bet volk geen genot kan geven, dat niet uit stad
gaat en concerten, soirées of schouwburgen bezoeken
kan, hg de afschaffing der kermis ongemotiveerd acht
en ook vele neringdoenden er veel schade door zouden
lijden. Het verzoek in stemming gebracht, werd nu
met algemeene stemmen op één na, die van den heer
Mr. E. P. Schorer, van de hand gewezen. Op voorstel
van Burgem. en Wetb. werd aan den directeur der
gasfabriek, de heer P. Polet, voor buitengewone werk
zaamheden door hem gedaan vóór en bjj de uitbreiding
der gasfabriek, eene gratificatie van 400 verleend.
Dit. voorstel werd met 13 tegen 1 stom genomen, van
den heer den Bouwmeester, die tegen het verleenen
van gratificatiën is, aan welken ambtenaar ook. Tot
gemeente.geneesheer, op eene jaarwedde van 1000,
is benoemd de heer J. Meyers te Rotterdam.
Goes, 22 Mei. Blgkens de overgelegde rekening
en verantwoording der Commissie voor de gasfabriek,
bedroegen de ontvangsten 22162 en de uitgaven
f 13077, alzoo een roordeelig saldo van 9085. Daar
bij de begrooting slechts 7600 was gerekend, werd
besloten het meerdere tot schulddelging aan te wenden.
Reitsma te Goes is voor 81 pachter geworden
van de buffetten op de a.s. tentoonstelling, terwgl J.
Lin8e voor 8 vrgheid heeft gekregen eene sigaren-
kiosk op te richten.
leraelce, 22 Mei. Het is werkeljjk aardig en
aangenaam om tegenwoordig tgdens de werkuren langs
den dgk te wandelen. Wat eene bedrgvigheidWat
een gescharrel door elkander! Ieder heeft zjjne bezig
heid, ja, ik geloof niet dat er één werkman is in deze
gemeente, let wel, lezers! eene gemeente van bjj na
4000 zielen, die geen arbeid verricht. Zelfs ziet men
evenals vroeger weêr vele menschen van elders komeD,
om hier hun brood te verdienen. Wat een verschil
met twee jaar vroeger! Toen ging Ierseke steeds
achteruit; men meende, dat er maar één middel was
om Isrseke zjjne welvaart en bloei terug te geven.
Wat was dat middel? Niets meer of minder dan den
dam in het Kreekerak te veranderen in eene brug.
Kwam die brug er niet, dan zou de oesterbank zoo
opslikken, dat er later geen oester meer op groeide.
Men zag toen de toekomst donker in, ja er waren
zelfs eenvoudige zielen, die meenden dat Ierseke zoo
arm zou worden, dat eindeljjk de Staat tusschenbeide
zou moeten treden om het te onteigenen. Verbeeld u,
Ierseke onteigenen!
Yan waar nu die bedrgvigheid! Is de dam door
het Kreekerak al in eene brug herschapen? Wel neen,
dat was de oplossing niet, maar als men in angst en
nood zü, begint men zich alles wjjs te maken. Één
winter van goede verdiensten voor de oesterkweekers
en ziedaar overal werk. Verdienen de oeaterkweekers
veel, ze zullen ook veel laten verdienen, want dat
komt hun later toch ten goede.
Ook de prjjzen, die voor aangeslagen pannen en
zaaioesters besteed worden, zjjn veel hooger dan vroeger.
Gaf men voor de aangeslagen twee jaren geleden 6
k f 7, nu worden ze verkocht voor ƒ40 de duizend.
En niet alleen de arbeiders hebben ruime verdiensten,
maar ook alle neringdoenden en ambachtslieden pro-
fiteeren van de toenemende welvaart. Nog een lichtpunt
is op te merken, wat vooral de arbeidende klasse ten
goede kan komen. Enkele- oesterkweekers scheiden uit
met zelf pannen te leggen en zullen dat voortaan aan
anderen overlaten. Zjj meenen dat het beter is om
later de pannen aan te koopen, wanneer zjj reeds
aangeslagen zijn om dan het afsteeksel op de perceelen
uit te zaaien. MochteD meer oesterkweekers dit voor
beeld volgen, dan zou de arbeidende klasse weêr evenals
vroeger kunnen beginnen met pannen te leggen. De
welvaart zou dan zeker nog meer toenemen.
Ook op nog een ander gebied kunnen we zien, dat
het Ierseke weêr goed gaat. Twee jaren geleden was
het iets nieuws, wanneer er een heer met een velocipède
over de straat reed, maar tegenwoordig zjjn er zeker
al 11 a 12 heeren, die louter voor hun pleizier «en
rjjwiel bezitten. In de Vierstraat heeft de heer O. De
Klein een winkel van velocipèdes begonnen, waarin
ze in alle soorten te bezichtigen zjjn. De rjjwielen
van Burgers, waarvoor de heer De Klein filiaalhouder
is, zjjn evenals Van Houten's cacao de beste en goed
koopste in gebruik. In 't vorige jaar hebben ze meer
dan 30 prijzen behaald. Als de tjjden zoo gunstig
bljjren, dan zullen zeker deze rjjwielen hier goeden
aftrek hebben.
De heer Z. Bouwens, hoofd van school No. 1
alhier, heeft verloopen Woensdag zjjne Zangschool ge
opend met 41 leerlingen.
Nog gaat men steeds voort met het verzenden
van oesters, ofschoon we nu bgna Juni hebben. Som
migen hebben nu en dan nog dagen van 10000.
Met ingang van 1 Juli wordt het tractement van
den telegram- en brievenbesteller J. Hubregtse met
50 verhoogd.
St.-Maartonsdjjk. Door den Gemeenteraad
alhier is het kohier van den hoofdeljjken omslag vast
gesteld tot een bedrag van 2797,08. Het aantal
aangeslagenen bedraagt 313, verdeeld over 40 klassen.
De laagste aanslag bedraagt 0,4972, de hoogste aan
slag 147,6772- De aanslagen zgn berekend naar 66 °/0
van het tarief.
Zieriltzee, 22 Mei. Prov. blad no. 42 bevat
eene circulaire vau Ged. Staten van Zeeland betrek-
keljjk de verzetting van kermissen te Kerkwerve.
De gemeenteraad van Kerkwerve heeft besloten tot
verzetting van de drie jaarmarkten of kermissen, die
gehouden worden op het dorp Kerkwerve den laatsten
Zaterdag in Juli, op het gehucht Nieuwerkerk den
laatsten Zaterdag in Juni, en in de buurtschap Rengers-
kerke, den laatsten Zaterdag in Augustus, zoodat de
eerste voortaan op den derden Dinsdag in Juli, de
tweede op den tweeden Dinsdag in Juni en de derde
op den laatsten Dinsdag in Augustus zal gehouden
worden.
Zoo bij de gemeenteraden in deze provincie tegen
die verandering bezwaren bestaan, moeten die vóór
het einde dezer maand aan Gedep. Staten worden
medegedeeld.
In de vorige week zgn te Bergen op Zoom circa
230.000 oesters naar het buitenland verzonden. Prijzen
per 1000: le soorten van 30 tot 40, en 2e soorten
van 18 tot 26 naar kwaliteit.
Bjj Kon. Besluit is aan den eervol ontslagen
commissaris der loodsen te Hellevoetsluis, J. van den
Berg, met 1 Mei 1890, uithoofde van meer dan
65-jarigen ouderdom, een jaarljjksch pensioen van 1334
toegekend.
Aan de op den Tweeden Pinksterdag te Arnhem
te houden wedrennen wordt een bjjzondere aantrGk-
keljjkheid verleend door den eereprjj3, namens een
aantal dames uitgeloofd voor den winner bjj de groote
Geldersche steeple-chase. Deze prjja moet twee achter
eenvolgende jaren gewonnen worden, alvorens in
dsfinitief bezit over te gaan. Het is een massief zilveren
jardiniere ter waarde van 800, in renaissance-stjjl.
Een tweetal paardekoppen in de versiering geeft het
karakter van dezen prjjs aan. Een fraai geïllustreerde
naamljjst der geefsters wordt aan het geschenk toe
gevoegd.
De deelneming voor de verschillende atdeelingen van
het programma is zeer belangrjjk.
Zaterdag is de ljjst gesloten van adspiranten, die
voor eene plaatsing als cadet bg de Koninkljjke Mili
taire Academie in aanmerking wenschen te komen.
In het geheel hebben zich voor eene dergeljjke
plaatsing 243 jongelieden aangemeld.
Het aantal opengestelde plaatsen bedraagt
Bjj het leger hier te lande: infanterie 22; cavalerie
8; artillerie 6; genie 4; totaal 40; bg het leger
in Ned.-Indië: infanterie 22; cavalerie 3; artillerie
4; genie 3; totaal 32; totaal van beide legers 72.
In 1888 en 1889 waren voor den dienst hier te lande
44 en 47 en voor den dienst in Ned.-Indië 35 en 35
plaatsen beschikbaar; terwgl het totaal aantal adspi
ranten destjjds 233 en 286 bedroeg.
Op 1 Januari bestonden te Zaandam 159 fabrieken,
waarvan 32 door stoom gedreven. Houtzagerjjen en
olieslagerjjen maken het grootste gedeelte daarvan uit,
maar daaronder zjjn ook fabrieken van anderen aard,
b. v. 10 sigarenmakerjien. In het. geheel werken aan
de fabrieken 845 mannen en 230 jongens beneden de
18 jaar.
In het Friesche dorp Drachten is een 20-jarig
jongeling, die zich tgdens het onweder op straat be
vond, door een bliksemstraal doodelgk getroffen. Er
waren nog een man en een jongen bij hem. Deze
tuimelden tegen den grond, maar hebben het leven er
niet bjj verloren.
Zierikzoo, 23 Mei. De rechtbank deed heden
uitspraak in de 'zaak van W. M. S., timmerman,
G. F., G. T. en C. B., arbeiders te Scherpenisse,
beklaagd van mishandeling van J. S. te Poortvliet
en veroordeelde No. 1 tot een jaar en 4 maanden,
Nos. 2 en 3 elk tot 1 jaar gevangenisstraf en in de
kosten van de civiele partjj, en sprak den vierden
beklaagde vrjj.
Door de rechtbank werden heden veroordeeld:
le. J. van P., kleermaker te Bruinisse, wegens
diefstal van bezems, bg verstek, tot 1 maand gevan
genisstraf;
2e. J. G., schippersknecht te Sfc. Philipsland, wegens
diefstal, bjj verstek, tot 1 maand gevangenisstraf;
3e. J. G., J. den E. en P. van S., arbeiders te
St. Annaland, bg verstek, wegens diefstal, No. 1 en 2
tot 2 weken, No. 3 tot 2 maanden gevangenisstraf;
4e. T. K., arbeider te Zierikzee, wegens mishande
ling, bg verstek, tot 1 week gevangenisstraf;
5e. A. S., vrachtrjjder te Bruinisse, wegens mis
handeling, bg verstek, tot 5 boete, bjj niet betaling
te vervangen door 8 dagen hechtenis
6e. J. A. K., viascher te Tholen, wegens eenvoudige
beleediging van ambtenaren gedurende de rechtmatige
nitoefening hunner bediening, tot 10 boete, subs.
14 dagen hechtenis.
Verder werd M. de J., arbeider te Zierikzee, van
het hem ten laste gelegde vrjjgesproken.
geen vloek, maai* een zegen.
Noch communisme, noch anarchisme heeft voor
ons eenige aantrekkelijkheid. Integendeel! Wij
beschouwen den bijzonderen eigendom, onverschillig
in welken vorm hij is vervat, als den eenigen
waren grondslag van elke samenleving, overtuigd
als wij zijn, dat iedere poging tot invoering van
gemeenschap van goederen en arbeid, bij welslagen,
leiden moet tot storing van maatschappelijke orde,
en tot vernietiging van volksgeluk en van 's lands
welvaart.
Evenmin als er ooit gelijkheid van bezit, of
gelijkheid van aanleg, neigingen en gaven des
geestes onder de menschen heeft bestaan, evenmin
zal zij ooit zuiver practisch kunnen worden toe
gepast, want, ware het mogelijk, haar al voor
één oogenblik in het leven te roepen, zoo zou
de gelijkheid reeds ten 121/* uur plaats hebben
gemaakt voor de schreeuwendste ongelijkheid,
indien de eerste een kwartier uur te voren ver
wezenlijkt ware.
De theorie der gelijkheid, aan de p ra ct ij k
getoetst, zou blijken een herschenschim te zijn.
Wij doen dus niet mee in het koor, dat eene
gemeenschap bedoelt te verheerlijken, waaraan
niemand gelooft, maar die een ieder slechts ongeluk
en jammer, in plaats van geluk en zegen zou
aanbrengen, zoodra zij een feit ware. Wil dit nu
zeggen, dat wij tevreden zijn met de wijze, waarop
het bezit misbruik maakt van zijn rechten, en
niet zelden spot met zijn plichten? Wil dit nu
zeggen, dat wij gunstig oordeelen over de op
vattingen, die ook bij ons te lande heerschen of
voortwoekeren, zooals die veelal aan het bezit van
geld en goederen worden verbonden Dat zij
verre! want wij zijn maar al te zeer overtuigd,
dat ook in ons Vaderland het bezit van goederen
en van kapitaal de plichten niet weinig miskent
en verloochent, die uit hunne rechten voortvloeien,
en dat beide zich dus, evenals elders, ook hier
te lande schuldig maken aan overtredingen, die
ten laatste tot schokken en beroeringen zullen
leiden, indien eene wijze en doortastende wetgeving
omtrent de groote sociale onopgeloste vraagstukken
ze nog niet bijtijds zal weten te voorkomen en
te verhoeden. De sociale veiligheidsklep worde
alzoo niet meer geslotenWordt die oplossing
bijtijds beproefd, alsdan lijdt het geen twijfel, of
aan het bezit van grond en van kapitaal zullen
banden worden gelegd, die de rechten en
plichten voor alle burgers zullen regelen, en wel
in eene zóódanige onderlinge verhouding, dat zij
door de rechtvaardigheid beheerscht en geleid,
de humaniteit en billijkheid eene eereplaats zullen
weten aan te wijzen, waardoor aan de burgers
van eenen beschaafden staat geluk en welvaart
kunnen blijven verzekerd.
Deze laatsten nu worden niet bevorderd door
phrases, leuzen of gezwollen bewoordingen, terwijl
het prediken van geweld of het dreigen met
daden van revolutie slechts tot die middelen zouden
blijken te behooren, die het geluk des volks voor
geruimen tijd in het grootste ongeluk en in den
bittersten jammer zouden doen verkeeren.
Wil men dus verbetering in den algemeenen
economische» en socialen toestand ook van het
Nederlandsche volk, alsdan zijn er andere middelen
noodig, maar ook beschikbaar, die dat doel zeer
goed tot eene gezonde en gelukkige oplossing
kunnen brengen, indien men het namelijk slechts
ernstig wil.
leder, die bezit, is bijna altijd conservatief of
geneigd tot behoud. Die neiging geldt nog meer
voor het bezit van het onroerende, dan van het
roerende goed, onder welke laatste men het geld
bezit, aangeduid door de benaming van kapitaal,
pleegt te verstaan. Zoodanige neiging leidt uit
den aard der zaak allicht tot despotisme in het
algemeen, welke tyraunie slechts door het eigen
belang en de rede binnen zekere perken kan
worden gehouden, maar die vermoedelijk ook het
eerste aan de beurt is, om hare rechten aan
zekere toekomstige plichten te zien onderwerpen,
opdat de onmogelijkste verhoudingen tusschen
arm en rijk eindelijk eens veranderd worden.
Voor die onderwerping zal vrij zeker, kapitaal
het allereerst worden geroepen, om er de grondstof
voor te leveren, omdat het geldbezit het meest
in staat is, zekere onafwijsbare sociale
nooden en behoeften het doelmatigst te lenigen
en weg te nemen, en weer dadel ij k kan
voorzien in eischen, die door op tijd werkende maat
regelen niet meer zijn te bevredigen, tenzij men
lust hebbe zich zeiven en eene geheele maatschappij
omtrent oorzaak en gevolg beide, te misleiden.
Voor die bevrediging kunnen dienen een paar
hoofdmaatregelen, als
1°. Eene verbeterde belasting- en
handelswetgeving, en
2°. de invoering van het participatie
stelsel, regelende de verhouding
tusschen kapitaal aan de eene,
en handel en n ij ver h ei d met
arbeid aan de andere z ij d e.
Kan het eerste worden bereikt door eene
algeheele hervorming van ons belastingstelsel, het
laatste zal worden verkregen, zoodra het kapitaal
slechts wordt gedwongen, het 1 e e u w e n-
aandeel in winst, ook voor een deel ten
bate te doen strekken aan de noeste vlijt en aan
den gespierden arm, welke het denkend hoofd
behoeft, om aan het product van intelligentie en
van arbeidskracht het onmisbaar leven te
schenken. En dat dit - laatste zoowel als het eerste
slechts een quaestie van willen, en niet van
kunnen is, dit leeren ons de feiten omtrent
Handel en Nijverheid, zoowel hier te lande
als elders. De Kamers kunnen d. o. wel niet
worden geoordeeld, aan hare bestemming te be
antwoorden, indien zij het veroordeelde.
Nederlandsche Belastingstelsel niet zoodra mogelijk
door een ander en beter zouden weten te ver
vangen, en eene algeheele sociale wetgeving niet
zouden tot stand wéten te brengen.
1
