ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
I
Donderdag 8 Mei 1890.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
WEEKMARKT.
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
STANLEY.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1.30, franco per post
f 1.60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per weekf 10,per jaar.
46ste JAARGANG. No. 5844.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie
rikzee maken bekend, dat wegens het invallen van
den HEMELVAARTSDAG in de vol
gende week, de gewone MARKTDAG in deze
gemeente zal worden gehouden op Woensdag1
den 14 Mei e.k.
Zierikzee, den 5 Mei 1890.
De Burgemeester en Wethouders,
W. A. OCHTMAN, Welh. 1°. B.
De Secretaris,
J. F. VAN DER LEK DE CLERCQ.
Afsluiting van wegen onder de gemeente
0UWERKERK.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zn-
eikzee brengen ter algemeene kennis, dat door de
Gedeputeerde Staten dezer provincie, bij beschikking
d.d. 2 dezer, aan het bestuur van den polder de "Viei*
Bannen van Duireland vergunning is
verleend tot het afsluiten voor het verkeer met rjj-
en voertuigen en vee van het gedeelte van den
hoeksclieu Weg; (n°. 16 van den ligger der
wegen en voetpaden in de gemeente Ouwerkerb),
tusschen den Oostweg en den Blootevrefif,
van den IS tot en met den W dezer, en van het
gedeelte van den Blooteweg (n°. 20 van dien
ligger), tusschen den Blyhoekschen "Weg
en den Rollclootscheii Dijk van den ld tot
en met den 34 dezer.
Zierikzee, den 6 Mei 1890.
De Burgemeester en Wethouders,
W. A. OCHTMAN, Weth. 1°. B.
De Secretaris,
J. F. VAN DER LEK DE CLERCQ.
Het denkbeeld van op 1 Mei door de wei'klieden
der gansclie wereld eene betooging te houden, ten
gunste van den normalen arbeidsdag van 8 uur,
had iets, waarvoor men eerbied koesteren kon. Op
kalme en bezadigde wijze in groote massa op te
komen voor een algemeen belang, heeft altijd iets
aantrekkelijks, ook al acht men de bereiking van
het doel ongewenscht. En ongewenscht zeker is
de eiscb, die op 1 Mei zich overal, hoewel op
bescheidener wijze dan men had verwacht, heeft
doen hooren. Acht uur rust, acht uur werken,
acht uur uitspanning en een loon van 8 dollars,
ziedaar de eiscb, die aanvankelijk uit Amerika tot
ons werelddeel is overgekomen. De eisch van 8
dollars daags heeft in Engeland reeds plaats ge
maakt voor de meer bescheidene van 8 shillings
en te verwachten is het, dat acht uur arbeid ook
niet het laatste woord is, dat door de werklieden
zal worden gesproken. Ontkend worden kan het
niet, dat vele werklieden te lang arbeiden en te
weinig verdienen, dat door deze twee factoren de
lichamelijke en zedelijke toestand waarin zij ver-
keeren niet wordt bevorderd en dat het dus de
plicht is van ieder weldenkende, om te trachten
daarin verandering te brengen door den werktijd
korter te maken, zoodat er meer tijd overblijft
om zich aan het huiselijk leven te wijden, zonder
dat dat huiselijke leven eene onmogelijkheid wordt,
door vermindering nog der vaak luttele verdienste.
Maar wanneer de eischen, die gesteld worden om
daarin verandering te brengenzoo overdreven
worden als dit in de hierboven gestelde eisch bet
geval is, en wanneer aan dien eisch kracht wordt
bijgezet door bedreigingen en werkstakingen, dan
is bet plicht om de industrie de hand boven bet
hoofd te houden en haar te beschermen tegen totale
vernietiging. De loonen moeten rekening houden
met de behoeften der arbeiders eenerzijds, doch
aan de andere zijde met de billijke belangen van
den werkgever. Dit laatste wordt te vaak uit
bet oog verlorenen in arbeidski-ingen is het vooral
in den laatsten tijd meer en meer de gewoonte
geworden de belangen van den patroon op te
offeren aan de belangen van den werkman; eene goede
regeling eiseht behartiging van beider belangen;
zonder de eene kan de andere niet bestaan. Heeft
nu de betooging op 1 Mei beantwoord aan het
doel, dat men er zich van had voorgesteld In
een enkel opzicht ja. Uitgezonderd in enkele plaatsen,
waar de politie eenige moeite had om de samen
geschoolde menigte uiteen te drijven, of van hun arbeid
terugkeerende arbeiders tegen hunne betoogende
kameraden te beveiligen, is de betooging aller-
wege ordelijk afgeloopen. Vreesde men hier en
daar voor gewelddadigheden en hadden de regee
ringen daarom hunne voorzorgen genomen, deze
voorzorgen zijn onnoodig geblekende werklieden
handhaafden bijna overal zelf de orde. In dit
opzicht dus is de beweging geslaagd. Maar van
het opkomen in massa, zoodat zij indrukwekkend
was, was bijna nergens een spoor te ontdekken.
In alle hoofdsteden had zich een groot gedeelte
der werklieden onthouden, en nu moge het waar
zijn dat daartoe aanleiding bestond in den maat
regel, dien vele werkgevers genomen hadden om
hen, die deelnamen aan de beweging, voor
kor teren of langer en duur uit hun werk te
houden, wanneer de beweging algemeen was
geweest, had een zoodanigen maatregel niet toe
gepast kunnen worden. In dit opzicht is dus
de betooging mislukt en het wil ons voorkomen,
dat zij de oplossing der zaak geen stap verder
heeft gebracht. Wel zijn een reeks werkstakingen
te voorzien, die dan ook al beginnen uit te
breken, als gevolg van de weigering der fabri
kanten, hetzij om vrijaf te geven, hetzij om de
betoogende werklieden weder dadelijk in hun
dienst te nemen, doch werkstakingen verergeren
de kwaal, nemen haar niet weg. Meldden we
reeds, dat de weinige rustverstoringen, die plaats
hadden, geene bijzondere beteekenis hadden, met
die welke te Barcelona plaats vond, schijnt het
anders. Aldaar hebben groote wanordelijkheden
plaats gehad en zelfs zijn er bij de pogingen,
die de gendarmerie in het werk stelde om de
rust te herstellen, dooden gevallen. Thans is
de staat van beleg afgekondigd.
In de politieke wereld heerscht nog steeds rust.
De gemeenteraadsverkiezingen te Parijs zijn af
geloopen, doch door de vele herstemmingen, die
moeten plaats hebben, is de totale uitslag nog
niet te berekenen. Zooveel kan echter wel reeds
met zekerheid worden gemeld, dat de Boulan-
gisten ook daar hunne hoop hebben zien ver
ijdelen en de uitslag volstrekt niet aan hunne
verwachtingen zal beantwoorden. Meer en meer
blijkt het, dat de partij haren invloed verliest
en het een of ander, wat de Franschen bezig
houden, zal slechts in staat zijn om den tanenden
invloed weer te doen herleven. Deze overweging
heeft misschien ook Generaal Boulanger er toe
gebracht om een besluit te nemen, dat, indien
het waar is, zeker de Franschen in hooge mate
zal interesseeren. Er wordt niets meer of minder
beweerd, dan dat de dappere generaal eindelijk
zijn veilige verblijfplaats zal verlaten en naar
Frankrijk zal terugkeeren. Dit wil zeggen, dat
hij zich gevangen laat nemen om voor het gerecht
op nieuw te kunnen verschijnen. Waarschijnlijk
begint dus de zaak op nieuw. Rochefort zou
de generaal niet vergezellen en de dag waarop
de generaal zich zou inschepen, wordt vermeld
als Zondag 11 Mei.
In het Lagerhuis van Engeland houdt men zich
bezig met de Iersche landwet. Tegenover het
regeeringsvoorstel stelde Parneli een ander, dat
de goedkeuring der regeering zoo wegdroeg, dat
de minister verklaarde, het te kunnen overnemen.
Het verrassende feit deed zich daarbij echter
voor, dat de Iersche afgevaardigden en in het
algemeen de geheele Ierschgezinde fractie van
het Huis zich tegen het voorstel van Parneli
verklaarde of eene zeer afwachtende houding
aannam. Wederom is aan de orde gesteld de
behandeling eener wet, die telkenjare bijna door
het Lagerhuis aangenomen wordt om door het
Hoogerhuis verworpen te worden. De Engelsche
wet verbiedt namelijk het huwelijk van den man
met de zuster zijner overledene vrouw. Woensdag
nu werd in het Lagerhuis een voorstel aange
nomen om dergelijk huwelijk in het vervolg toe
te staante vreezen is het echter, dat het
Hoogerhuis zich daaraan niet storen zal en de
wet weder zal verwerpen. De verhooging van
den accijns op het gedistilleerd is door het
Lagerhuis goedgekeurd.
In Spanje heeft de Senaat het wetsontwerp
betreffende de invoering van het algemeen stem
recht aangenomen, zoodat ook in deze de regeering
over de oppositie heeft gezegevierd.
Oost-Indië.
Men leest in de Deli-Ct. van 5 April j.l.:
»De doodstraf werd heden morgen vroeg te Medan
voltrokken aan de Javanen Eng alias Amat, Kromo
Redjo en een Battak, de moordenaars van een oppasser
in Bobongan. In de nabjjheid der Petissahbrug zag het
zwart van de inlanders om de executie te zien. Of er
Europeanen tegenwoordig waren, behalve zij die ex
officio aanwezig moeBten zjjn, is ona niet bekend; waren
ze er, dan hebben ze een schouwspel gezien zóó
schandelijk dat de afkeuring niet scherp genoeg kan
wezen. Juist als bij eene vorige executie dus te
laakbaarder omdat het reeds éénmaal gebeurd is
braken den eersten keer de drie stroppen, zoodat de
veroordeelden ongedeerd op hun voeten terecht kwamen.
Hoe het in de hoofden van de drie ongelukkigen moet
gespookt hebben tusschen dien val en de herhaling
der executie! Het moet eene uitkomst geweest zijn dat
de tweede proef na een half uur wachten om nieuw
koord te halen eindelijk gelukte. Den indruk, welke
wij van het gebeurde kregen, is: grove nalatigheid;
het is toch werkelijk niet te veel gevergd of te
moeielijk om vooraf de sterkte van het koord te be
proeven. Het gebeurde is dan ook zoo beneden alle
kritiek; het maakt zoo'n indruk van martelen in
plaats van straffen, dat wij op een onderzoek aan
dringen, opdat een dergeljjk schandaal niet meer kunne
voorkomen."
Hongarije.
Te Pest hebben alle bakkersgezellen den arbeid
gestaakt, tengevolge waarvan alle bakkerswinkels ge
sloten zijn en in de geheele stad geen wittebrood meer
te krijgen is. De militaire bakkerijen bakken 10,000
kilo roggebrood per dag voor de bevolking. Twee
duizend bakkersgezellen hebben zich op een eiland in
de Donau teruggetrokken en kampeeren daar in da
vrjje lucht. Zij bleven zich rustig gedragen. Hun aan
voerder, die eenige dagen in hechtenis werd gehouden,
moest weder losgelaten worden, omdat hem geen
enkele onwettige handeling ten laste kon worden
-Duitschland.
Berlijn, 5 Mei. In den Reichsanzeiger wordt
medegedeeld, dat het wetsontwerp betreffende het
leger, dat eene jaarljjksche uitgaaf zal vorderen welke
18 millioen mark niet te boven gaat, ten doel heeft:
de noodzakelijk gebleken versterking der veld-artillerie
met 70 batterijen en de aanvulling van de speciale
troepen. Het effectief der twee nieuw opgerichte korpsen
moet worden verhoogd, terwjjl voorts grootere bedragen
noodig_ zjjn voor de infanterie en de cavalerie op de
Oostelijke en Westelijke grenzen, die lsjj het uitbreken
van een oorlog, zonder de reserve af te wachten, naar
de grenzen moeten oprukken om vijandelijke aanvallen
af te weren. Eindelijk voorziet het wetsontwerp, in
overeenstemming met de twee Pruisische korpsen, in
eone verbetering van de Saksische leger-organisatie,
in de oprichting van eene Beiersche 5e divisie, en
in eene betere regeling der premiën voor den onder-
officiersdienst.
Do luchtreiziger kapitein Wolff van Keulen steeg
dezer dagen op in zjjn ballon. Een donderbui dwong
hem te dalen en eene talrjjke menigte wachtte be
neden zijn terugkomst af. Ongelukkig kwam een al
te geestdriftig bewonderaar met een brandende pjjp
te dicht by den ballon, zoodat het gas ontvlamde en
de ballon met een luiden knal barstte. Velen, die
dichtbjj stonden, bekwamen ernstige brandwonden.
Een werkman uit Opper-Heyduck verkocht een
tijd geleden zjjn vrouw voor één Mark. Na twee
jaar zou zy echter weer in zjjn bezit komen I
Op een goeden dag komt de ware echtgenoot echter
opdagen met een eisch van 15 Mark voor de fraaie
tanden der vrouw, die niet in den koop waren be
grepen geweest. Hevig verzette zich hier de kooper
tegen, die 15 Mark voor de enkele tanden weigerde
te betalen, als de geheele vrouw maar één Mark
waard was.
Ten Blotte werd er de politie zelfs bjjgehaald, door
wie werd uitgemaakt, dat de 15 Mark niet behoefden
te worden betaald, daar de tanden het waren na
tuurlijk echte een noodzakelijk deel van de vrouw
uitmaken.
Nederland.
's Gravenhage, 6 Mei. Tweede Kamer.
De verzekering van de vrijheidsbeneming hield de
Kamer heden nog geruimen tijd bezig.
Ter tegemoetkoming aan verschillende bezwaren
wjjzigde de Min. van Justitie art. 3 in dier voege, dat
de officier van justitie kan bezitten een algemeene
schriftelijke last tot binnentreding van woningen,
ingeval van ontdekking op heeterdaad, en dat vrij
heidsbeneming alleen door ambtenaren kan worden
ten uitvoer gelegd. De Min. was ook bereid het
binnentreden niet gedurende de nachtrust toetelaten.
De heer van der Kaay trok deze amendementen in,
nadat de Minister zich vereenigd had met zjjn meening,
dat deze wet toelaat aan de officieren van justitie een
algemeene machtiging te geven, tot het binnentreden
van woningen en tot vrijheidbeneming. Dientengevolge
nam de heer v. d. Kaay zjjne amendementen terug.
Met het voorstel De Geer (bevattende de bevoegdheid
tot strafbare feiten) he^ft de Kamer zich niet ver
eenigd.
Binnentreden gedurende den voor de nachtrust be
stemden tijd, is met 42 tegen 14 stemmen niet toe
gelaten.
Het wetsontwerp is daarna aangenomen.
Ter terechtzitting van het gerechtshof te 's Hage
werd op 3 Mei behandeld, in hooger beroep, de zaak
van J. H. van D., smidsknecht, en P. B., varensgezel,
beiden te Bruinisse, die door de rechtbank te Zierikzee
waren veroordeeld geworden wegens mishandeling van
een ambtenaar gedurende de rechtmatige uitoefening
zijner bediening, en wel n°. 1 tot 2 weken en n°. 2
tot 1 maand gevangenisstraf.
Het O. M. vorderde bevestiging van het vonnis der
rechtbank.
Uitspraak over 8 dagen.
Maandag middag te drie uur is in de Trèves-
zaal te 's Hage geïnstalleerd de commissie, door Z. M.
benoemd tot voortzetting van de arbeiders-enquête.
De ministers van justitie en van waterstaat enz.
waren daarbjj tegenwoordig.
Het volgende geval heeft zich te 'sGravenhage
voorgedaan
Bij het geneeskundig onderzoek van de lotelingen
der militie voor de lichting van dit jaar werd de
zoon van een hooggeplaatst militair geneeskundige,
op voordracht van den beè'edigden officier van gezond
heid en den burgergeneesheer, door den militieraad
voor den militairen dienst aangewezen.
De gedesigneerde ging van deze uitspraak in hooger
beroep bjj Gedep. Staten.
Bjj de ten overstaan van dit college gehouden her
keuring waren als geneeskundigen werkzaam een
burgerdoctor en de bovengenoemde militaire genees
kundige chef, vader van den appellant.
Op voordracht van zijn vader en diens burgereollega
werd nu de loteling ongeschikt verklaard voor den
dienst, in strjjd met de uitspraak van de eerste
commissie van onderzoek.
Het gevolg hiervan is, dat een andere loteling, die
anders groote kans liep van niet te worden opgeroepen,
in zjjDe plaats zal moeten invallen.
De wet of eenige bestuursmaatregel voorziet niet in
het geval van bloedverwantschap tusschen den ge
neeskundige, belast met de keuring, en een belang
hebbende; maar niets belet den doctor te verzoeken
eene keuring of herkeuring aan te houden tot een
volgenden herkeuringsdag, waarbjj hij niet fungeert
als geneesheer-deskundige.
In de daarop volgende week fungeerde werkelijk
een andere officier van gezondheid, en in het afge
loopen jaar nam meestal een andere militaire doctor
de herkeuringen waar.
Eenige jaren geleden verzocht een burgerdoctor van
het houden van zitting verschoond te blijven op den
dag dat zijn zoon zich aan het geneeskundig onder
zoek moest onderwerpen. Een medewerking zelfs van
den vader tot de keuring was toenmaals in het oog
van dien geneesheer hoogst indelicaat.
Bij het ontruimen van eene woning in de Hee
renstraat te 's Hage is in eene kast op den zolder
gevonden het ljjkje van een kind, dat daar vermoede
lijk drie maanden verborgen is gehouden. De toestand
van het lichaam maakte het voor den geneesheer, be
last met het onderzoek, onmogeljjk te constateeren
of de dood het gevolg is geweest van geweld
pleging. Intusschen is de moeder van het kind
eeDe weduwe, die in het huis werkte, opgespoord,
welke vrouw vervolgd zal worden wegens verberging
van het kind.
Bergen op Zoom, 6 Mei. Bjj de heden
voortgezette verpachting van viscbplaatsen in de Ooster-
Schelde werden 31 perceelen verpacht, en wel no. 342
tot en met 372, samen eene opbrengst gevende van
ƒ22195.
Goes, 6 Mei. >Mei-Diesendag" veel beteekenende
dag in het vaak eentonige leven van vele dienstbare
boertjes en boerinnetjes! Op dien dag den eersten
Dinsdag in Mei stroomt niet alleen »al wat jonk
en al wat schoon is" naar Goes; ook velen die de
eerste jaren der jeugd achter den rug hebben, en velen
op wier schoonheid nog wel wat af te dingen is, komen
naar stad. Allen, die een nieuwen dienst gaan betrekken,
gaan via Goes van den eenen dienst in den anderen.
Er worden dan inkoopen gedaan voor het volgend
halfjaar. Geen wonder dat vele winkeliers reikhalzend
naar »Mei-Diesendag" uitzien. Zyn de inkoopen ge
schied, dan begint de promenade door de stad. Gansche
rjjen boerinnetjes loopen hand aan hand straat in straat
uit, evenzoo troepen van het Bterke geslacht. Een
enkele van deze laatsten, zijn gemoed moetende luchten,
omdat hjj reeds een graantje gepikt heeft, buldert een
solo langs de straat. De koren vallen evenwel slechts
na den middag in. Men heeft dan den inwendigen
mensch behoorlijk met een »koeksje" versterkt, zoodat
men er tegen kan. In de herbergen beginnen de
speellui hunne violen te stemmen. Inmiddels hebben
velen der beide geslachten zich gekoppeld. En nu
trekken rjjén paartjes door de stad en zingen, zingen
dat iemand de haren ten berge rjjzen. Ontmoeten
elkander zulk een paar rjjen, zorg dan maar niet in
het gedrang te komen. De zonderlingste capriolen ziet
men op de straat maken, terwijl men zich verbazen
moet over de sterkte der longen bjj de zangers en
zangsters.
Af en toe loopt men eene herberg binnen, liefst die,
waar gelegenheid is tot dansen. Een glaasje brandewijn
met suiker houdt de vroolijkheid gaande. Langzamer
hand worden aanstalten gemaakt om te vertrekken en
de trein van half zeven neemt gewoonljjk de meeste
feestgangers weer meê. Slechts enkelen blijven nog wat
in stad en doen de lucht weergalmen van hunne
feestzangen.
Ter eer van de boertjes moet gezegd worden, dat
de politie het dien dag meestal niet veel drukker
heeft dan op andere.
Gelukkig hebben zij, die hemel en aarde bewegen om
de kermis afgeschaft te krjjgenden »Mei-Diesendag"
ongestoord gelaten. Waarom zouden boerenknechts en
meiden niet eens een dag mogen hebben, die wat af
wisseling brengt in hun eentonig leven?
Binnen weinig dagen hoopt een echtpaar hier
zijn 65-jarig huwelijksfeest te vieren. Wel een zeld
zaamheid.
Deze week heeft de aanbesteding plaats van den
bouw van het nieuwe postkantoor.
De raming bedraagt ruim 17000.
Door de feestcommissie voor het aanstaande
congres en de daaraan verbonden tentoonstelling zjjn
bjj de ingezeteneu circulaires rondgezonden tot
het bekomen van bijdragen, ten einde het feest zoo
schitterend mogeljjk te maken. Ongetwijfeld zal dit
feest velen ten goede komen, er zal weer veel geld in
Goes verteerd worden, waarvan winkeliers en vele
anderen voordeel zullen hebben. De commissie mag
daarom met recht verwachten, dat velen eene meer
of minder belangrijke bjjdrage zullen leveren.
St.-Maai-teusdijk, 2 Mei. Naar wjj vernemen,
beeft G. K., arbeider alhier, door de rechtbank te
Zierikzee wegens diefstal van een Btuk spek veroordeeld
tot 9 maanden gevangenisstraf, tegen dat vonnis hooger
beroep aangeteekend.
De eisch van het O. M. was één jaar.
Zierikzee, 5 Mei. Heden avond werd ten huize
van mej. de wed. W. Kanaar eene vergadering van
de afd. Yolksonderwjjs gehouden.
De Secretaris bracht verslag uit over den toestand
der afdeeling in het afgeloopen jaar. Voor een deel
werd uitvoering gegeven aan het aangenomen voorstel
tot wering van schoolverzuim. De penningmeester deed
rekening en verantwoording. Het saldo was door ver
schillende uitgaven, als gevolg van het op werkdadige
wjjze optreden der vereeniging, aanmerkelijk ingekrom
pen. Daar van de contributie ƒ1 in de Algemeene
Kas moet worden gestort, heeft het Bestuur haar op
ƒ1,50 gebracht.
Jhr. A. C. Röell wordt als secretaris herkozen. Tot
afgevaardigde ter Algemeene Vergadering wordt dr.
Helder benoemd. Als amendement op de door het
Hoofdbestuur te doene voorstellen wordt aangenomen
om le. in plaats van 500, 1000 toe te staan tot
het in verbinding met de maatschappij tot Nut van
't Algemeen te stichten schoolfonds; 2e. het Volksblad
slechts éénmaal per maand uit te geven, tot bezuiniging
der Algemeene Kas. Omtrent de andere voorstellen
wordt de afgevaardigde vrjjheid van handelen gelaten.
Nog wordt op voorstel van den heer P. van der
Have, hoofd van school B, als motie aangenomen, dat
de leden van Volksonderwijs ieder in hun kring er
toe medewerken, dat de leerlingen der lagere scholen
de school niet verlaten, voor dat ze alle klassen hebben
afgeloopen.
Naar men meldt, heeft het Israëlitisch kerkbestuur
te Zierikzee aan den heer mr. J. P. N. Ermerins, bjj
dieiiB ontslag als burgemeester van die gemeente, uit
erkentelijkheid voor de krachtige medewerking en
buitengewoon vele bemoeiingen in zake het vernieuwen
der synagoge, tot een aandenken met begeleidend
schrjjven aangeboden een massief zilveren lepel en vork
met .toepasselijke inscriptie en eierljjk etui.
Te Utrecht geslaagd voor het theoretisch phar-
maceutisch examen, de heer C. W. Bal, geboren te
Zierikzee.
Op de voordracht voor directeur der stedeljjke
gasfabriek te Breda zyn geplaatst de heeren P. Payens,
directeur der gasfabriek te Helmond; J. vau Rossum
du Chattel te Cadix en G. H. W. van Haeften, gep.
majoor der genie O.-I. leger, gewezen directeur der
te T holen.
Zierikzee, 6 Mei. In de op heden gehouden
civiele terechtzitting is de heer P. F. A. van Seters,
beëedigd als notaris te St.-Maartensdijk.
Als een bijzonderheid kan worden medegedeeld,
dat in Wissenkerke op een bevolking van ruim 3000
zielen in de maand April geen enkel sterfgeval
plaats had.
Men maakt zich te Vlaardingen zeer ongerust
over het lang uitblijven van het loggerschip Agatha
Geertruida", schipper G. Groeneveld. Genoemd schip
vertrok den len April ter beugvisscherjj naar de
Noordzee, en men heeft sedert niets meer van schip
of bemanning vernomenalleen is de scheepsboot door
Engelsche visscherslieden te North Shields binnen
gebracht. De equipage van de Agatha Geertruida"
bestond uit 12 koppen, waarvan het grootste gedeelte
hoofden van een talrjjk gezin waren.
In de venen begint het rustiger te worden. De
werkstakers gaan stilletjes aan beseffen, dat de toe
stand niet houdbaar is, en gaan langzamerhand inzien,
dat alle fraaie woorden van de socialistische aanvoer
ders den honger niet kunnen stillen.
Er wordt door deze laatste partij hoog opgegeven
van het verstrekken van onderstand, maar dat betee-
kent niet veel.
Als men een gezin heeft met vier kinderen, en men
slechts twee roggebrooden per dag bekomt, en nog on
geveer 2 üur ver moet loopen om het te verkrijgen,
dan is de onderstand niet groot.
De werklieden sporen nu zelf in een oproeping in de
Heerenveensche Courant hun makkers aan, om a.s.
Maandag niet op het appèl van Domela Nieuwenhuis
te verschijnen, maar zich met hunne bazen te verstaan,
en Maandag het werk te hervatten.
Manifestatiën hadden den len Mei niet plaats, tenzij
men het uitsteken van een enkele roode vlag te
Heerenveen als zoodanig zou beschouwen.
De opgewondenheid onder 't volk wordt ook minder.
Het weet zelf niet wat het wil.
Wij hebben hier soms aardige exemplaren onder de
socialisten. Een werkgever (socialist) eet er tamelijk
goed van, en toont dat aan zjjn werklieden met de
woorden: »Zie, als jelui nu socialist wordt, krjjgt ge
'tover twee jaar ook zoo". Hjj gaat intusschen voort
met zijn arbeiders e«n schraal loon te geven.
Leden van »Patrimonium" uit Drachten gaan thans
bjj de werkstakers te Beetsterzwaag rond om hen te
bewegen, Maandag niet naar het appèl te gaan.
Zierilcz;oe, 7 Mei. Heden werd alhier ter aarde
besteld het stoffelijk overschot van den heer J. M.
van den Driessen Mareeuw, in leven directeur van het
post- en telegraafkantoor alhier.
Het plotselinge overljjden van genoemden heer ver
wekte algemeene deelneming, daar Z.Ed. gedurende de
9 jaren, die hij in deze betrekking werkzaam was,
zich door zijne dienstvaardigheid en welwillendheid
de algemeene achting van het publiek had weten te
verwerven.
De bestellers en verdere ambtenaren van het kantoor
(voor zoover de dienst dit toeliet), benevens vele vrienden
van den overledene, vergezelden het ljjk naar zjjne
laatste rustplaats. Aldaar herdacht ds. J. F. L, Müller
den overledene in zyn werkzaam leven en wees zjjne
zoons en verdere aanwezigen hem ten voorbeeld aan.
Nadat ook de heer B. G. van Enck (waarnemend
Directeur) en de oudste brievenbesteller D. v. d. Kreke
eenige woorden hadden gesproken, bedankte de oudste
zoon, diep geroerd, voor de eer aan zijnen vader bewezen.
KERKNIEUWS.
Aan den predikanten-nood zal wel spoedig een
einde komen. Voor de studie der godgeleerdheid zjjn
aan de verschillende Universiteiten in ons land inge
schreven 338 studenten: Leiden 55; Utrecht 120;
Groningen 36; Amsterdam 56; Vrjje Universiteit 70.
Aanbestedingen, Verkoopingenenz.
Bjj de aanbesteding van den nieuwen schouwburg
aan de Coolsingel te Rotterdam, waren 21 inschrijvers.
Laagste inechrjjving was die van den Heer Stelwagen
te Rotterdam voor oplevering Aug., 127,500 of id.
Sept., 125,500.
VERSCHEIDENHEID.
Hjj is dus teruggekeerd uit het hart van Afrika, van
het donkere werelddeel", gelijk hjj het zelf genoemd
heeft, Stanley, de man, die Livingstone vond, die
Emin-pacha verloste. De bladen zeggen thans, dat het
eene bevryding was tegen wil en dank en dat Emin
volstrekt niet tevreden is over zyn redder. Zjj doen
nog meer; zy verzekeren, dat Stanley geenszins ge
dreven werd door gevoelens van hulpvaardigheid en
menschenliefde, dat hjj, de Amerikaansche Engelsch-
man, ook thans op jacht was op den almachtigen
dollar in den vorm van een schat aan olifantstan
den. Maar wat men ook zeggen moge, aan den moed,
de volharding, de stalen wilskracht van dezen merk-
waardigen man kan niemand nalaten hulde te brengen.
Tot nu toe heeft de vermaarde reiziger alles wat
van hem verteld werd, kalm opgenomen. Hjj is stil A
zwijgend geworden in't hart van Afrika. Tenauwernood
beantwoordt hjj met een »dank u" de hem gebrachte
ovaties. Tenauwernood kan men iets van hem vernemen
omtrent de geheimzinnige wouden, die hjj doortrok,
het dwergenvolk der Wamboeto's, die zyne dragers
met vergiftige pjjlen doodden of de gruwelen van den
handel in ivoor, erger nog naar 'tschynt dan die van
den slavenhandel.
De bladen hebben ook voor dat stilzwijgen eene
reden bedacht. Hjj wil niet spreken, zeggen zjj, omdat
hjj wil dat men alles uit zijn boek vernemen en dus
dat boek koopen zal. Als hij Emin bevrjjdt is die daad
eene speculatie, als hij daarvan Diet spreekt is dat
ook eene speculatie.
Dergelijke vindingen vereeren ongetwjjfeld de men-
scheljjke natuur.
Intusschen verschynen van tjjd tot tjjd daar men
van het heden niets verneemt berichten, anecdoteD,
verhalen, omtrent het verleden van den stoutmoedigen
reiziger. Zoo wordt thans weer als een kersversche
ontdekking medegedeeld, dat Stanley eigenljjk John
Rowland heet.
Men kan nog een weinig verder gaan. Eigenljjk"
heet de bevrjjder van Emin-pacha evenmin Rowland
als Stanley. Hjj is een kind van eenigszins onzekere
Voor vier jaren, toen Stanley's moeder overleed,
heeft een Engelsch blad, dat een speciaal onderzoek
naar de afkomst van dezen landgenoot had ingesteld,
uitvoerig daarvan gesproken.
Stanley's moeder heette Betsy Parry. Zjj was een arm
meisje en daarom, naar zijne bloedverwanten vonden,
geene party voor den rijken boerenzoon, John Rowland.
Het tusschen die twee beraamde huweljjk sprong af.
Weinige maanden na die voor de arme Betsy zoo
treurige gebeurtenis, werd in 1841 te Denbigh, in
't vorstendom Wales, de knaap geboren, die den naam
Stanley zoo beroemd heeft gemaakt.
Hjj bleef tot zjjn vyfde jaar bij zjjnen grootvader
Mozes Parry. De oude man was zeer aan 't kind ge
hecht. Toen het geboren werd zeide hij: »Op mjjn
woord ik kan niet zien, dat hjj anders is dan een
ander kind. Hij zal zjjn eerBte voedsel uit goud ge
bruiken". Daarop nam hjj een souverein, legde er een
vezeltje gekookt vleesch op en bracht dit aan den_
mond van den kleine, met den wensch: »moge hem
nooit in 't leven een zilveren lepel ontbreken".
De goede grootvader stierf plotseling in 1846, ter-
wjjl hy in zjjnen tuin aan 't werk was. Zjjne dochter
bleef zonder middelen achter. Zjj ging als meid dienen
te Rhyl en besteedde den knaap in den kost bjj
zekeren Richard Pryce. Maar het kostgeld werd niet
geregeld betaald; Pryce had zelf kinderen en was
arm. Zoo nam zyn zoon op zekeren dag den jongen
op den arm en bracht hem naar het werkhuis van
St. Asaph. De jonge Pryce had gezegd, dat hjj een
koek zou koopen; het verlaten kind weende bitter
toen hjj niet terugkwam.
In 't werkhuis bleef de knaap acht jaren. John Row
land bemoeide zich niet met hem. De rjjke boerenzoon
was aan den drank geraakt en Btierf aan eene wonde,
bjj eene vechtpartij in de herberg opgedaan.
In één opzicht, maar ook slechts in dit opzicht
mag Stanley tevreden zjjn over de harde opvoeding
in 't werkhuis: Hjj ontving goed onderwjjs. Maar zjjn
onderwijzer, de oude Francis, was erger dan streng.
>Als hy nog leefde", zeide Stanley later, szou ik hem
met genoegen een kogel door het hoofd jagen. De
ellendeling had de gewoonte mij aan eene bank
vast te binden en door de andere kinderen te laten
slaan".
Toch 8chjjnt Francis begrepen te hebben, dat »er
iets stak" in den mishandelden knaap, die met som
bere geestkracht alles verdroeg. Hij deed een goed
woord voor hem bij zjjne tante, de zuster zjjner moeder,
die met een welgestelden slager was gehuwd. Er
werd een familieraad gehouden en de thans vijftien
jarige knaap uit het werkhuis genomen. Hjj was op
gegroeid tot een stevigen knaap met dien barden
scherpen blik, die het meest treft als men thans het
portret van den reiziger ziet. Hy werd achtereenvol
gens schaapherder, kweekeling bij een neef van zijne
moeder, een onderwjjzer, Muld genaamd, en klerk te
Liverpool. Maar in al deze onsamenhangende betrek
kingen" gevoelde hij zich zeer ongelukkig. De groote
wereld, waarvan hjj nog zoo weinig gezien had, trok
hem aan. Op een goeden morgen in 't jaar 1858 trok
hjj zjjne beste kleeren aan en ging als scheepsjongen
aan boord van een Amerikaansche koopvaarder, die
in de haven van Liverpool lag.
Acht jaren later, in 1866, kwam een officisr in de
uniform der Amerikaansche marine te Denbigh. Die
officier was de knaap uit het werkhuis van St.Asaph.
In het vreemdelingenregister van »het kasteel van
Denbigh", schreef hjj zijnen naam aldus:
»14 December 1866 John Rowland, van hier,
scheepsvaandrig aan boord van de Ticonderoga, thans
met verlof".
Hoe had hij het zoover gebracht?
Het schip, waarop hij den overtocht had gedaan,
landde te New-Orleans. De scheepsjongen ging de stad
bezien. Hjj las voor een winkelraam: >A boy wanted"
een leerjongen gevraagd, en trad binnen.
In den winkel zat een bejaard koopman de courant
te lezen. De oude heer het is eene bekende episode
liet hem als proeve van zijne werkkracht zyn eigen
naam schrjjven: Henry Morton Stanley. Hij nam den
scheepsjongen aan en was zoo voldaan over den leer
ling, dat hjj hem als zjjn aangenomen zoon behandelde
en hem zjjnen naam schonk. Waarschjjnljjk zou hjj
hem ook zijn klein fortuin hebben geschonken, maar
hy stierf onverwacht in 1861, zonder testament.
Misschien, indien het anders geweest ware, zou Stanley
zyne dagen gesleten hebben als een klein kruidenier
in New-Orleans. Thans was hjj wel genoodzaakt weer
de wereld in te gaan.
De Amerikaansche wereld was toen in groote bewe
ging over de verkiezing van Lincoln tot president der
Unie. Weldra brak de oorlog uit tusschen hetNoorden
en bet Zuiden. Stanley nam aanvankelijk dienst in 't
leger der Zuidelijken. Hjj streed onder Johnston, werd
te Pittsburg gevangen genomen, maar ontkwam. Zag
hij naderhand in dat het recht aan de zjjde der Noor
delijken was Hjj nam althans in 1863 dienst bjj de
marine van het Noorden.
Na verloop van nauwelijks eene maand was hjj
