ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Zaterdag 12 October 1889.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
BRAWDSCHOMWIHG.
DE MINISTERS.
NIEUWSTIJDINGEN.
Feuilleton.
SCHETSEN
Noord-Amerika,
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1.30, franco per post
f 1.60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, 10,per jaar.
46ste JAARGANG. No. 5757.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot de
Maandags, "Woensdags en Vrijdags voormiddags
10 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
bikzee brengen ter kennis van de Ingezetenen, dat
de Directie der Brandweer op Maandag: <lei»
14 October eerstkomende en volgende
dAgen eene
Algemeene Brandschouwing
in de woningen der Ingezetenen zal houden, over
eenkomstig de bepalingen der Verordening tot voor
koming en blusBching van brand in deze gemeente.
Ziebikzbe, den 10 October 1889.
De Burgemeester en Wethouders,
W. A. OCHTMAN, Weth. 1°. B.
De Secretaris,
J. F. VAN DER LEK DE CLERCQ.
n.
Het aantal Ministers is thans acht, te wetendie
van Buitenlandsche zaken, van Justitie, van
Binnenland8che zaken, van Marine, van Finan
ciën, van Oorlog, van Waterstaat, Handel en
Njjverheid, en van Koloniün. Dat aantal is niet
altijd even groot geweest. Vroeger had men o.a. nog
de Ministers van den Hervormden en van den
Roomsch-katholieken eeredienst, welke departemen
ten herhaaldelijk opgeheven en weêr ingevoerd zijn.
Thans zijn de zaken, tot deze beide departementen
behoorende; en onder het beheer van afzonderlijke
administrateurs gesteld, ten deele bij Financiën en
ten deele bij Justitie overgebracht, terwijl zij, voor
zoover de koloniën er bij betrokken zijn, bij bet
departement van Koloniën behandeld worden. De
begrootingsposten vormen eene afzonderlijke afdee-
ling op de begrooting van Financiën.
Het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijver
heid is bij het optreden van bet ministerie Kappeyne
van de Coppello in 1877 opgericht en gevormd door
de splitsing van het vroeger veel te uitgebreid
ministerie van Binnenlandsche zaken. De eerste
Minister van dat departement was de heer Tak van
Poortvliet.
Ieder departement beeft een algemeen secretariaat
en verder een aantal afdèelingen, die elk een be
paald onderdeel der werkzaamheden te behandelen
hebben en die op haar beurt weêr in verschillende
bureaux verdeeld zijn.
Het spreekt van zelf, dat een Minister niet op de
hoogte kan zijn van alle onderdeelen, die door en bij
zijn departement behandeld moeten worden. Daar
voor dienen de ambtenaren, die, gelukkig, bier te
lande niet met de Ministers op- en aftreden, zooals
in Amerika het geval is, noch om staatkundige
redenen aangesteld of afgezet worden, zooals in
Frankrijk niet zelden geschiedt. Van daar dat eene
verwisseling van Ministers in ons land niet dadelijk
alle zaken op losse schroeven stelt, maar zelfs in
dagen, dat er geen Ministers zijn, de zaken toch haar
geregelden gang gaan.
De werkkring der Ministers is tweeledig; zij zijn
de vertrouwde raadslieden des Konings en als zoodanig
is het hun plicht, het hoofd van den Staat voor te
lichten omtrent het regeeringsbeleid, in zake het
binnenlandsch en buitenlandsch bestuur, zoowel als
ten aanzien van de koloniale en geldelijke belangen
van den Staat. Zij ontwerpen de wetsvoorstellen,
die bij de volksvertegenwoordiging moeten worden
ingediend, en verdedigen die bij de schriftelijke en
mondelinge behandeling door de Kamers: zij ont
werpen alle maatregelen van inwendig bestuur (Kon.
besluiten, die niet door de volksvertegenwoordiging
behoeven goedgekeurd te worden), en voorts alle
besluiten, die de koning in 's lands belang heeft te
nemen.
Ter verdediging der wetsontwerpen en bet geven
van alle gewenschte inlichtingen, hebben de Minis
ters zitting in de Staten-Generaal en hebben zij het
recht daar te sprekenmaar zij stemmen niet mede.
Dit zouden zij alleen kunnen doen als zij tot lid der
vertegenwoordiging gekozen warenwat de grond
wet vroeger niet uitsloot, nu bepaald toelaat,
maar wat in ons land, zooals wij vroeger aantoonden,
geen gebruik is.
Zij zijn in de tweede plaats de eigenlijke uitvoerders
der grondwet en der wétten, voor zoover die van de
kroon afhangt. Zij staan den Koning bij in die uit
voering, door het ontwerpen der noodige besluiten,
bet doen der voordrachten voor de benoeming, de be
vordering, het ontslag of de pensioneering van ambte
naren. Eén groot deel der uitvoerende macht oefenen
zij zelf uit, door het doen van aanschrijvingen, het
geven yan bevelen, enz. Zij doen al wat noodig is
om den geregelden gang van zaken bij 's lands bestuur
te bevorderen. Een hunner voorname zorgen is
toezicht te houden op de besteding van 's lands
gelden bij hun departement en te,waken dat de
begrooting niet overschreden worde.
Te zamen vormen de ministers den Ministerraad,
een in de grondwet niet genoemd, maar onmisbaar
lichaam, dewijl de ministers, die gezamenlijk ver
antwoordelijk zijn voor het gebeele regeeringsbeleid
en omtrent de hoofdbeginselen van belangrijke
wetsontwerpen moeten overeenstemmen, gelegenheid
dienen te hebben, daarover te beraadslagen. Tot de
samenstelling van dien raad behoort, dat er een
voorzitter en een secretaris zijn. Het secretariaat
was vroeger opgedragen aan den directeur van het
Kabinet des Konings, maar wordt thans door een
der ministers waargenomen. Als voorzitter treedt
ook een der ministers op. Beide betrekkingen worden
door de verschillende ministers om beurten vervuld.
Daaruit volgt reeds, dat de voorzitter alleen de
leider is van de vergaderingen, niet bet eigenlijke
hoofd van het Ministerie. Als zoodanig is in den
regel de staatsman aan te merken, die bet Kabinet
gevormd beeft, en die door zijne persoonlijkheid de
staatkundige richting van het Ministerie aangeeft
en zijn stempel drukt op de leidende gedachten, de
hoofdbeginselen der groote maatregelen, die het
Ministerie voordraagt. Aan den naam van hoofd van
het kabinet ontleent een minister echter geen
bijzondere bevoegdhedenzoo hij meer invloed heeft
dan zijne ambtgenooten, is dit alleen aan zijn zedelijk
overwicht te danken. Er zijn dan ook wel ministeries
geweest, waarin de belangrijkste rol niet door het
hoofd gespeeld werd. Wij herinneren alleen aan het
Ministerievan Lynden van Sandenburg, dat zijn
grootste beteekenis zonder twijfel ontleend heeft aan
den Minister Modderm_an,_.die_ ons o.a.,het nieuwe
Strafwetboek schonk.
Voor de vergaderingen van den ministerraad
bestaat een reglement van orde, dat herhaaldelijk
gewijzigd is. Dat van 13 Mei 1854 is in de bijlagen
der Staats-Courant (1860/1861) openbaar gemaakt.
Volgens dat reglement worden in den ministerraad
besproken alle ontwerpen van wet, de algemeene
maatregelen van inwendig bestuur, de verdragen
met buitenlandsche mogendheden, de instructiën
aan de gezanten over gewichtige aangelegenheden,
de voordrachten omtrent de benoemingen en het
ontslag anders dan op eigen verzoek, van booge
staatsambtenaren, met name in dat reglement aan
gegeven, enz. Bovendien worden de aan de orde
zijnde vragen betreffende het algemeen regeerings
beleid, in dien raad behandeld.
Dat reglement is in 1860, en naar wij meenen in
1862, nogmaals gewijzigd. Maar die wijzigingen zijn,
voor zoover wij weten, niet bekend gemaakt.
Amerika.
In de werkplaatsen van Edison te Harrison (New-
Jersey) is een werkstaking uitgebroken. Het loon was
met 20 pCt. verlaagd en 200 werklieden weigerden
deze voorwaarden aan te nemen.
In de haven van Montevideo is aan boord van de
«Sarmiento" in beslag genomen een kist met ontplof
bare zelfstandigheden, bestemd voor het paleis van
den President-generaal Tagés, op wien de aanslag ge
munt was. Te La Plata hadden verscheidene arrestaties
plaats en werden dynamietbommen in beslag genomen.
Een aantal samenzweerders nam de vlucht naar Chili.
Een Amerikaansch blad berekent, dat alleen door
Noord-Amerikanen tijdens de tentoonstelling te Parjjs
minstens 350 millioen frs. is verteerd.
Een der grootste Btoombooten in de Amerikaansche
vaart, »the City of Paris", arriveerde Dinsdag avond
te Queenstown. De storm en hooge zeeëo op Maandag
11. hadden ten gevolge, dat een knaapje van vier jaar
uit zijn moeders armen over boord werd geslagen.
Een Zweedsche vrouw werd eveneens over boord ge-
'Jagen. Eene collecte ten behoeve der ongelukkige
moeder bracht aan boord een bedrag van 420 gld. op.
Engeland.
In Engeland heeft Dinsdag nacht een geweldige
storm veel schade aangericht. De driemaster »Lymington"
verging bjj Lowestofft. De reddingboot haalde de
equipage af, die reeds in het touwwerk gevlucht was.
Bij Listowel verging de schoener Irene", bjj Scar
borough de stoomtrawler Alpha": van beide schepen
werd het volk gered. Te land werd aan gebouwen,
veldvruchten en gewassen veel schade aangericht.
Noorwegen.
De bemanning van het in den vorigeu herfst in het
ijs bjj West-Spitsbergen ingesloten schip Fortuna, uit
Wadsö, heeft, bljjkens thans ontvangen berichten, reeds
in October haar leven verloren. Zjj is op den weg van
het lek en wrak geworden schip naar Nordenskjolds
winterhuis in Green Harbour, van uitputtingen koude
omgekomen.
Italië.
Er is te Rome sprake van de oprichting van een
gedenkteeken, dat op nieuw de ergernis van het
Yaticaan en alle Katholieken in hooge mate zal op
wekken, wanneer het gerucht bewaarheid wordt. Er
wordeo namelijk pogingen gedaan tot oprichting van
een gedenkteeken ter herinnering aan «tien 20sten
September, den val van de pauselijke macht.
Frankrijk.
Waarschijnlijk zal de Fransche kamer niet voor den
12 November bijeengeroepen worden.
Het groote amphitheater van de geneeskundige
school te Parijs is door brand vernield. Maandag avond
waren de leden van bet hygiënisch en chirurgisch
congres er nog vergaderd, en weinige oogenblikken
nadat zjj vertrokken waren, zag de concierge een dikken
rook uit eeu der gangen opstijgen. Hjj riep om hulp,
en het gebeele personeel der school kwam toeschieten
om den brand te blusschen. Ook de brandweer was
spoedig ter plaatse. Doch dit alle3 mocht niet beletten,
dat al het materieel vernield is.
In het Hippodrome te Parjjs, is in dit seizoen
het grootste aantrekkingspunt een leeuw, die op den
rug van een paard gezeteu, eenige malen den circus
rondrjjdt. Een der Parjjsche bladen deelt mede,
dat met deze vertooning reeds 2'/2 millioen francs
door het Hippodröme zijn verdiend, en dat men op
het eind van October een totaal ontvangst van 3
millioen francs hoopt te bereiken.
Duitschland.
Het Beiersche stadje Klingenberg a/M. is een der
weinige gelukkige plaatsen, waar de inwoners geen
belastiog behoeven te betalen. Er schiet zelfs nog van
de gemeente-ontvangsten iets voor hen over, dat bjj
verschillende gelegenheden wordt uitbetaald. Zoo ont
ving op den jongsten gedenkdag van Sedan ieder burger
2 mark en ieder schoolkind pl. in. 20 a 50 pf. uit de
gemeentekas.
Nederland.
'sGï'avenhage, 9 Oct. De leden van de
Eerste Kamer der Staten-Generaal zjjn bijeengeroepen
tegen Maandag 21 October, des avonds te 8 uren.
's GraveuJiagje, 10 Oct. De heer W. Cevaal
is benoemd tot burgemeester van Ritthem.
's Gravenliage. Tweede Kamer. In de heden
gehouden zitting zijn aangenomen het ontwerp tot
aanvulling der druiüuis-overeenkomst, ter vergemak
kelijking van het vervoer van plantenzendiDgen op
officieele lijaten erkend; het aangevraagde credietvoor
de volkstelling en voor de inrichting van een monu
mentaal raadhuis te Woerden tot kantongerecht, be
nevens conclusiën op verslagen, o.a. die tot aanneming
voor kennisgeving der inlichtingen omtrent de ver-
plegingskosten van een arme krankzinnige ten laste
van de gemeente Norg.
De Kamer is daarna op re9es gescheiden.
Rotterdam9 Oct. De kolonel-commandant
van het regiment schutterij alhier heeft de navolgende
dag-order uitgevaardigd
Het heeft Zjjne Majesteit den Koning behaagd, bjj
kabinetsschrijven van den 7en dezer maand, Zjjne Ex
cellentie den Minister van Binnenlandsche Zaken te
machtigennamens Hoogst Denzelven aan allendie
tjjdens de ongeregeldheden te Rotterdam in het laatst
der vorige en in het begin dezer maand tot handha
ving der orde hebben medegewerkt, Zjjner Majeateits
goedkeuring en tevredenheid te betuigen."
Deze vereerende beschikking is officieel ter mjjner
kennis gebracht; het is mij hoogst aangenaam die
mede te deelen aan mjjn onderhebbend regiment, dat
getoond heeft aan zjjne roeping en plicht te beant
woorden.
De Kolonel-Kommandant der Schutterij,
KNIGHT.
lerselxe, 10 Oct. Toen gisteren avond een wagen
met suikerbieten den dijk opreed, had de voerman, een
jongen van circa 16 jaar, het ODgeluk van den wagen
te gljjden, met het ongelukkig gevolg, dat het voor
wiel over zjjn arm ging. Gelukkig was er iemand in
de nabjjheid, die de paarden dadelijk tot staan bracht,
waardoor nog verhinderd werd, dat het achterwiel
eveneens hem overreed. De arra doet wel veel pijn,
doch ia gelukkig niet gebroken.
St. Maartensdijk. Bjj de heden alhier
gehouden veemarkt waren aangevoerd 84 stuks hoorn
vee en 20 biggen. De handel was vrjj levendig. Prjjzen
werden besteed als volgt: Yoor jaarlingen van f 90
110, 2jarige ossen en vaarzen 140 150.
9 stuks 21/;- tot 3jarige ossen werden verkocht voor
1600. Kalfdragende koeien van f 200 210.
Graskalveren van 50 60. Voor biggen werd
pl. m. 10 besteed.
Als een bijzonderheid kan van hier gemeld
worden, dat J. Bazen, die a.s. Maandag 87 jaar hoopt
te wordeD, nog steeds als arbeider werkzaam is. Yan
zjjn 8ste jaar af is de grjjsaard steeds in 't getouw
geweest, zoodat bjj thans 79 dienstjaren telt.
In den tuin van P. Coomans Jr. alhier bevindt
zich een pereboompje, dat verleden jaar geplant, nu
voor de tweede maal van dit jaar in vollen bloei staat.
Stavenisse. Door den gemeenteraad alhier is
vastgesteld de begrooting voor het dienstjaar 1890,
sluitende in ontvangst en uitgaaf met 15230,84.
Onder de inkomsten komen voor: hoofdeljjken omslag
f 2600; uitkeeriüg peraoneele belasting 1954,06;
30 pCt. onderwijs 902,52;' haven- en kadegelden
850; schoolgelden 455; opcenten op de directe
belastingen 1595,73s; inkomsten gemeente-eigen
dommen 230 en eene geldleening ter voorziening in
de kosten van het con verteeren van het restant der
geldleening van 1872, groot 5000 5 pCt., in eene
geldleening van 5000 a 4 pCt., vermeerderd met de
som van 1000, voor noodzakelijk uit te voeren her
stellingen aan gemeentewerken.
Onder de uitgaven komen voor: kosten van huis
houdelijk bestuur 1615; onderhoud gemeente-eigen
dommen 1617; politie, straatverlichting en brand
weer 667,50; geneeskundige dienst en armwezen
470; kosten lager onderwjjs 3558,40; rente en
aflossing opgenomen kapitalen (de conversie inbegrepen)
6643,75.
De heer J. W. H. F. Bujjze alhier is voor deze
gemeente door het Kon. Nederl. Meteor. Instituut te
Utrecht benoemd tot het waarnemen van de weer
kundige verschijnselen en het doen van regenopgave
aan genoemd Instituut. Te dien einde zal er alhier
een nieuw model regenmeter geplaatst worden.
De groote drukte aan de haven is weder be
gonnen: het leveren van suikerbieten is in vollen
gang; zoodat men bjj gebrek aan de noodige vaartuigen,
nu reeds genoopt is, vele suikerbieten aan de haven,
voor rekening van den fabrikant, op te stapelen. Naar
men verneemt, valt de teelt nog al mede. De con
troleurs vanwege den Bond zjjn op hun respectievelijke
standplaatsen, terwjjl er aan het hoofd van hen dit
jaar voor de eerste maal een hoofd-controleur staat.
Ook een groote suikermaatschappjj, die buiten den
Bond staat, houdt er voor eigen rekening controleurs
UIT
DOOK,
Een Oud-Schonwennar.
VIII.
Ook de 25ste December is een zeer algemeen
gevierde feestdag en wel de kinderdag bjj uitnemend
heid, Het is echter minder een Ohristusfeest dan
een St. Nicolaasfeest. De Hollandscbe St. Nicolaas,
overgebracht naar Nieuw-Nederland door de kolo
nisten, die tusschen 1615 en 1664 deze schoone
Nederlandscbe kolonie kwamen bevolken. Nadat
echter de Engelschen Nieuw-Nederland hadden in
gepalmd, bleef wel het feest bestaanmaar de
viering werd verzet van den 6den op den 25sten
December. Dan krijgen de kinderen door tusschen-
komst van St. Nicolaas, die hier echter niet te
paard, maar op eene door een rendier getrokken
slede komt aangereden, hunne kousen, schoenen en
mandjes gevuld met geschenken, juist als dit in
Oud-Nederland plaats heeft. Van uit New-York
verspreidde zich de viering van het St. Nicolaas
feest over het gansche land, echter met dit onder
scheid, dat de Heilige niet reeds den avond van
te voren komt vernemen, hoe de kinderen het
maken, zooals dit in Nederland plaats heeft. Elke
courant, elk maandblad geeft om dezen tijd een
feestnummer uit, dat dikwijls rijk met gravures
is versierd en waarin eene St. Nicolaas-vertelling
niet mag ontbreken.
Een andere nationale feestdag is Thanktgiving
Dag of Dankdagwelken dag gewoonlijk in de
laatste helft der maand November valt en op
godsdienstige wijze aangevangen wordt. Overigens is
deze dag een smuldag voor bijna iedereen. De
Amerikaansche tafel, die toch zelden karig voor
zien is, kraakt dan letterlijk onder het gewicht
van spijzen, terwijl de Amerikaansche kalkoen bij
de meervermogenden en een kippenboutje bij de
minder met aardsche goederen bedeelden, de hoofd
schotel uitmaakt.
Meervermogenden voorzien hnnne minder rijk
bedeelde medeburgers van betgeen zij weten wat
die noodig hebben, terwijl tal van patroons aan
hunne werklui een kalkoen bezorgen of geld geven
om er een te koopen.
Op dezen dag ook, stellen de verschillende leden
der familie er prijs op, het middagmaal in den
schoot van het gezin te gebruiken. Dikwijls komen
zij uren ver om toch maar bij de hunnen te
kunnen eten. Is de 4de Juli het nationale- en de
25ste December het kinderfeest bij uitnemendheid,
Dankdag mag met het volste recht aanspraak
maken op den naam van famillefeestdag.
Schenkingen van eetbare waren, geld, kleeding-
stukken, meubelen, bedden enz. aan wees- en
ziekenhuizen zijn aan de orde van den dag, terwjjl
de nieuwsbladen gevuld zijn met berichten of be
schrijvingen van de vele geschenken, die alle lief
dadige inrichtingen ontvingen. De Amerikaan
wen8cbt, dat op Dankdag een ieder genieten zal
en degenen, die anders nooit iets wegschenken,
zullen dan uit hun hol komen en voor deze ge
legenheid hun afkeer van geven overwinnen.
Het Amerikaansche volk schijnt bestemd te zijn,
om de leidende natie der wereld te worden. Dat
ontzaglijk groote land, waar zoowel de voortbreng
selen der koudere als die der warmere luchtstreek
voorkomen; waar goud, zilver, lood, jjzer, koper,
zout, steenkolen, petroleum, in een woord bijna
alle delfstoffen in overvloed in den bodem gevon
den worden; waar granen en andere voedings-
arlikelen, katoen en tabak bij groote hoeveelheden
naar het buitenland worden uitgevoerd; waar de
arbeider zich beter beschutten, voeden en bleeden
kan, dan in Europa de -bekwame ambachtsman;
waar uitmuntende water- en spoorwegen de verst
verwijderde streken met de groote middelpunten
van handel en nijverheid in verbinding stellen en
waar een volk woont, dat de bizondere gave
bezit van alles, ook het schijnbaar nuttelooze, tot
voordeel te kunnen aanwenden; dat land moet,
wanneer bet een zekere ontwikkeling zal hebben
bereikt, eenen beslissenden invloed uitoefenen op
den gang der wereldgebeurtenissen.
Wat Napoleon eenmaal zeide van Rusland in
betrekking tot de zaken van het Europeesche vaste
land zal in nog grootere mate van toepassing
blijken te zijn op de Vereenigde Staten in be
trekking tot het gebeele Amerikaansche wereld
deel en zelfs daar buiten. Reeds thans zijn de
oogen van alle natiën naar dit jeugdige, krachtige
volk gericht en begint zich de invloed der mach
tige Noord-Amerikaan8che Republiek, veel meer
dan vele groote mogendheden lief is, te doen ge
voelen in alle aangelegenheden, die een inter
nationaal karakter dragen.
Dat deze groote machtsontwikkeling niet in
alles het gevolg is van de zeer gunstige, natuur
lijke omstandigheden, blijkt, wanneer men den blik
wendt naar de nog veel meer door de natuur
begunstigde zuster Republiek Mexico. Daar was,
tot voor enkele jaren, bijna alles stilstand of
achteruitgang. De trage, onontwikkelde bevolking,
voor de eene helft bestaande uit afstammelingen
van de Spaanscbe veroveraars, voor de andere
uit Indianen en negers of bastaarden, liet de
groote rijkdommen van dit land meestal ongebruikt
liggen. Het is grootendeels te danken aan kapi
taal en werkkracht uit de Vereenigde Staten, dat
er in de laatste jaren iets goeds en blijvends in
Mexico is tot stand gekomen. Ook Canada, .Bra
zilië, Rusland en andere door de natuur rijk
gezegende landen zonden als voorbeelden kunnen
worden gesteld.
Hun voortdurende strijd tegen de natuur en
tegen hunne vijanden, zoowel wilde dieren als
menscbenbun voortdurend alleen zijn in de wil
dernissen en de daardoor ontstane noodzakelijkheid
om steeds op hunne eigene kracht te steunen,
had aan de eerste Amerikaansche kolonisten eene
vindingrijkheid en een zelfvertrouwen geschonken,
welke door geen ander beschaafd volk werden
overtroffen en die zich ook op het nageslacht over
plantten. De vermenging der verschillende men-
schenrassen heeft eveneens het zijne bijgebracht,
om het Amerikaansche volk tot een der krach
tigste en meest alzijdig ontwikkelde natiën ter
wereld te vormen. Engelschen, Franschen, Neder
landers, Spanjaarden, Schotten, Ieren, Duitscbers,
Negersin de laatste jaren ook Polen, Russen,
Skandinaviërs, Italianen en zelfs Chineezen, hebben
allen iets van hunnen volksaard achtergelaten en
uit de samenwoning en de vermenging van die
allen is bet tegenwoordige Amerikaansche volk
ontslaan. Ook hebben het onafhankelijke leven,
de vrjje instellingen, de grootsche, indrukwekkende
natuurtooneelen, eigen aan het Amerikaansche
landschap en de fijne, droge lucht een invloed
uitgeoefend op de ontwikkeling van den Ameri-
baanschen volksgeest, waarvan de in eene aristo
cratische maatschappij levende Europeaan en de in
vlakke, vochtige streken wonende Hollander zich
geen denkbeeld kunnen vormen.
Er is tegenwoordig nauwelijks een land ter
wereld, waar de verlichting onder de inboorlingen,
met uitzondering der Zuidelijke negers, zoo alge
meen is, als in de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika. De groote vooi-spoed des volks, het
goedkoope onderwijs, de invloed der pers, de tal
rijke goedkoope middelen van gemeenschap, het
voortdurende verkeer met vreemdelingen en de
minder scherpe afscheiding der standen, hebben
zulk een beschavenden en ontwikkelenden invloed
gehad op den geest zelfs der landelijke bevolking,
dat de vreemdeling, die hier pas aankomt, er over
verbaasd staat.
Dat ook bier de verlichting niet altijd even
groot was en het bijgeloof der Engelsche Puri
teinen hen wreede dwaasheden deed begaan, be
wijst de volgende vertaling uit het werk van een
Amerikaansch geschiedschrijver
»In betzelfde jaar, 1692, waarin Massachusetts
eene koninklijke kolonie werd, werd ook het volk
aangegrepen door de vreeselyke verblinding, die
