ZIERIKZEESGk NIEUWSBODE.
Dinsdag 8 October 1889.
LI
MEU W ST1 JDU\GE\.
Frankrijk.
België.
ZIERIKZEE en ROTTERDAM
ADVERTENTIËN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1.30, franco per post
f 4.60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 40,per jaar.
46ste JAARGANG. No. 5755.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Advertentiënvan 43 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags voormiddags
40 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Hoofdelijke Omslag en Honden
belasting 1889.
De aangealagenen, die de verschenen termijnen nog
niet hebhen voldaan, worden verzocht, die ten spoedigste
aan te zuiveren.
Zierikzee, 7 October 1889.
De Gemeente-Ontvanger,
OLlViER.
Transvaal.
Dr. S. G. Jorissen, tweede strafrechter in bet Hoog-
§èrechtshof der Transvaalsche Republiek, is den 3den
eptember, in den ouderdom van 32 jaar, overleden.
De Volksstem wydt aan hem een artikel, waarin o.a.
het volgende voorkomt:
Geboren den lOden Maart 1857 te Kampereiland (Hol
land) en na zijne voorbereidende studiën te heoben
doorioopen, studeerde hij aan de Rijks-universiteit
te Groningen, waar hy in Jnli 1880 als doctor in de
beide rechten promoveerde met eene dissertatie over
het Volkenrecht. Daarna zette hij zijne studiën voort
te Delft, met het doel als Oost-Indisch ambtenaar in
dienst te treden van de Nederlandsche Regeering. De
groote gebeurtenissen echter, die toen in Transvaal
plaats grepen, eindigende in het ontrukken van den
geboortegrond aan den overweldiger en) waarbij de
figuur van zjjnen vader, dr. E. J. P. Jorissen, zoo
krachtig en onvergetelijk op den voorgrond trad, gaven
hem aanleiding naar hier te komen. In November 1881
legde hjj te Potchefstroom den eed af als advocaat en
procureur en practiseerde, in associatie met dr. F. B.
Tobias, tot 1886 in genoemde qualiteit in het Gerechts
hof alhier. Hjj nam toen, gedurende de afwezigheid
van zijnen vader naar Europa, diens betrekking van
staatsprocureur zes maanden waar, om in September
1886 te worden aangesteld als commissaris voor het
westelyk diatrictshof, en in November van datzelfde
jaar reeds werd hem de zetel aangeboden van rechter
Brand, die zijn ontslag had gevraagd.
Eng-eland.
De aandeelhouders der vereenigde Londensche dok-
compagniën hielden Vrjjdag vergadering.
De Voorzitter, de heer Norwood, gaf een breedvoerig
overzicht van de jongste werkstaking. Hij verklaarde,
dat de dokbestuurders sterker dan ooit overtuigd
waren, dat de werkstaking eene zuiver socialistische
beweging was, waartoe het plan allereerst werd uit
gewerkt door socialisten op het arbeiders-congres in
Zwitserland, kort te voren gehouden. Bovendien werd
deze werkstaking vooraf aangekondigd door socialisten
in Duitschland. De voorzitter verklaarde, dat de dok-
bestuurders slechtB capituleerden wegens de lauwheid
der regeering en do zwakhoofdige publieke sympathie
voor de werkstakers, doch bovenal wegens den druk,
door den burgemeester en kardinaal Manning uitge
oefend. Eerstgenoemde zeide, dat de werkstakers over
groote en toenemende geldmiddelen beschikten, hetgeen
geljjk stond met eenen langen, hangen strijd, terwjjl
bij eerlang zoude moeten zwichten voor den druk, die
op hem werd uitgeoefend, en een fonds voor de werk
stakers zou openen in het Mansion House, tenzjj de werk
staking spoedig geëindigd zou zjjn. Kardinaal Manning
dreigde bovendien met een bloedig oproer, dat vólgens
zijne inlichtingen in Londen ophanden was, tenzjj de
werkstakers hunnen zin kregen.
De vergadering nam hjj na eenstemmig eene motie
aan, waarbjj den dokbestuurders wordt dank gezegd
voor hunne houding tjjdens de werkstakingen en de
aandeelhouders tevens hun onverminderd vertrouwen
in hen uitspreken.
De dokwerkers hebben goedgekeurd, dat het over
gebleven geld, dat voor de werkstakers is geschonken,
verdeeld zal worden naar de wenschen der gevers.
Donderdag hebben 7000 mjjnwerkers der Bridge-
water, Ellesmere_ Linncyshaw-mjjnen (Wales) het
werk gestaakt. Zjj eiacben 5 pCt. loonsverhooging.
De gemeenteraad van Londen heeft besloten de
gem.-politie f 6000 of twee dagen loon te overhandigen,
als beloóning voor de wjjze, waarop de beambten
hunne moeieljjke plichten ten tjjde der werkstaking
vervuld hebben.
De wereldtentoonBtelliug te Parjjs is van hare ope
ning af tot 1 October toe, bezocht door 19,331,580
personen. Dit i3 al ruim tweemaal zooveel als het
aantal bezoekers der tentoonstelling van 1878, hetwelk
9,646,482 bedroeg.
Duitschland.
Berlijn, 5 Oct. Te Flensherg hebben de gezamen
lijke havenwerkers den arbeid gestaakt, zoodat de in
die haven aanwezige stoombooten niet kunnen lossen.
Op de Schwarzwalder baan heeft den len dezer
een vreeselijk spoorwegongeluk plaats gehad. Een oog
getuige meldt daarvan het volgende:
Tusschen de stations Baihingen en Hasenber, onge
veer zeshonderd meter van het Wildparkstation, stootte
de personentrein, die van Böblingen kwam en om ll>/2
uur in Stuttgart moest aankomen, met volle kracht op
eene machine, die ter hulp was gezonden voor een
trein naar Baibingen. Dat de schok een vreeseljjke ge
weest ie, ziet men als men een blik slaat op de plaats
des onheils. De locomotief, de tender, de verbands-
wagen, de eerste wagen van de tweede klasse zjjn in
de diepte geslingerd en liggen geheel verbrjjzeld rechts
en link3.
De raderen van den locomotief zjjn diep in den grond
ingewoeld. Alle jjzerwerk is stuk geslagen of verbogen.
Ik zag buffers die als glas gebroken waren en wagons
geheel hol, alle banken er uitgerukt. Onder dezen chaos
van gebroken stokken der wagens liggen ook die van
een gevangenwagen, die door de machine werd voort-
geschoven. Op den spoorweg staan nog 3 vreeseljjk
toegetakelde wagens, waarvan sommige in elkaar zjjn
gedrongen. Ook zon er menigeen bjj deze ramp zjjn
omgekomen, 2 vrouwen, 1 meisje en 5 mannon, die in
dienst bij deze ljjn waren, waaronder de machinist en
de stoker. Elf personen zjjn zwaar gewond, 28 hebben
lichte kwetsuren gekregen. Gelukkig zjjn de 3 laatste
wagons 3e klasse, waarin 100 rekruten zaten, onge
deerd op den weg blijven staan. Met den postwagen was
dit ook het geval. Vraagt men of dit ongeluk niet te
voorkomen was geweest, dan moet men bedenken dat,
toen de machinisten het gevaar zagen, zjj niet meer
konden remmendaar het reeds te laat was, wjjl de
plaats van het ongeval in een zeer kleine wending
ligt en zjj elkaar dus niet vroeg genoeg konden zien.
Over de afbetaling der schulden van wjjlen den
Beierschen koning Lodewjjk II deelt een Munchener
blad het volgende mede:
De civiele ljjst van 's konings broeder en opvolger
bedraagt 4,231,044 mark en daarvan wordt jaarlijks
1,080,000 mark besteed om de schuldenaars te voldoen.
Dit duurt tot 1894 en daalt dan tot 700,000 mark
Sir jaar, waarmede in 1904 allea afbetaald zal zjjn.
eer dan genoemd bedrag schjjnt jaarljjks van de
civiele ljjst niet gemist te kunnen worden, daar men
tevens voor de vorming van nieuw kapitaal zorgen moet.
Onder de pasverleende brevetten voor nieuwe uit
vindingen, in het Belgische staatsblad vermeld, is er
ook een voor een »antomatischen portier 1"
Naar gemeld wordt, is er voor de slachtoffers
van de ramp te Antwerpen reeds ruim een millioen fr.
bjjeengebracht. Als eene merkwaardigheid maakt de
Indépendance melding van een gift van een gepensio
neerden Franschen kolonel, Bedert jaren maire van een
klein stadje in Frankrijk, die onder generaal Gérard
aan de belegering der citadel in 1832 beeft deelgenomen
en daarbij door een kanonkogel werd gewond. Ter
herinneriog aan de liefdevolle verpleging, toen door
hetn in het hospitaal te Antwerpen ondervonden, en
uit dankbaarheid jegens koning Leopold I, die hem
op zjjn ziekbed het officierskruis der Leopoldsorde op
de borst hechtte, zond de bjjna 80jarige grjjsaard
1000 fr. ten behoeve van de ongelukkigen, die door
de vreeseljjke ramp lichameljjk of stoffeljjk hebben
geleden.
Nederland.
Amsterdam, 5 Oct. Gisterenavond vergaderden
de boot-, scheep- en dokwerkers alhier, om te beraad
slagen of men hier ter stede, evenals te Londen en te
Rotterdam, grieven had, die een werkstaking zouden
rechtvaardigen. In den loop der bjjeenkomst, die in
het Volkspark plaats had, bleek, dat de vergaderden,
ongeveer honderd in getal, nogal kalm gezind waren,
te oordeelen althans naar het volgende verslag, dat
het Iibl. van het besprokene geeft:
»Iemand die sprak namens de afdeeling Amsterdam"
van den Sociaal-democratischen Bond, leidde die ver
gadering, doch wees er op, dat die beweging vreemd
was aan dien Bond. Men vergaderde in het Volkspark
alleen omdat nergens anders een lokaal beschikbaar
was gesteld.
Vele grieven waren uiteengezet. De volgenden o.m.
achtten verschillende sprekers van zeer ernstigen aard,
n.l. dat voor »lastwerk van graan" slechts 9 cents
werd betaald, wat een groot verschil was met Rotterdam;
voor kolen werk" 9 voor de 22 ton werd verdiend;
met wagenlossen buiten de loods slechts 4 cents per
ton werd betaald; voor erts slechts 5 cents per last.
Dat de werkers twee, drie, vier uren, soms wel een
dag, te voren werden besteld voor een werk en dan
in dien tjjd niets verdienden. Ook was een der hoofd
grieven, dat sommige loonen in eene herberg, door
een kroeghouder, die ploegbaas is, worden uitbetaald.
Deze, die beschikking heeft over de uitgiften van
werk, treuzelde dan met de uitbetaling der verdiende
loonen, of met de uitdeeling van werk voor den
volgenden dag, tot men, naar zjjn zin, genoeg bjj hem
verteerd had. Overigens werd geklaagd over het feit,
dat men soms 22 uren achtereen, een man sprak zelfs
van drie nachten en twee dagen, moest werken en
dat het bedienen der >windsen" (stoomlieren) veelal
aan knapen werd toevertrouwd.
Sommigen wilden wel nachtwerk, mits tegen extra
belooning; anderen waren in 't algemeen tegen nacht
werk.
Aldus de grieven die men had.
Er werd berhaaldeljjk op gewezen, dat men niet
tot werkstaking moest overgaan, dan na overtuigd te
zjjn van de rechtmatigheid dezer grieven. Alléén van
een kalm en vastberaden optreden kon heil verwacht
worden. Eerst moest men tot overeenstemming trachten
te geraken met de patroons en werd dan de uit den
weg ruiming der grieven geweigerd, dan was het
als uiterste tjjd om tot eene werkstaking over
te gaan.
Het doel van de bjjeenkomst was eigenlijk om eene
vereeniging te stichten, eene organisatie, die de
hoofdgrieven zou verzamelen en, daarmee gewapend,
handelend zou optreden. Tot die op te richten ver
eeniging traden ongeveer honderd personen toe.
In eene later te houden huishoudeljjke vergadering
zal een bestuur benoemd worden, dat verder de
leiding der beweging op zich zal nemen.
's Graveuhage, 5 Oct. Wjj vernemen, dat
in de afdeelingen der Tweede Kamer het voorstel-
Bahlmann steun vond bjj de rechterzjjde, alhans ter
zake van het invoerrecht op tarwe.
Het Gerechtshof te 's Gravenhage heeft bevestigd
het in eersten aanleg door de arrond.-rechtbank te
Dordrecht gewezen vonnis, waarbjj een zoutzieder al
daar tot eene geldboete van 401,863,0072 is veroor
deeld, ter zake dat in zjjne fabriek eene ondermaat
van 446,5147- kilogram zout bevonden is.
Naar de Amst. uit zeer goede bron verneemt, zjjn
in den loop van dit jaar namens een consortium van
buitenlandsche kapitalisten aan den Minister van W.
H. en N. voorstellen gedaan tot het verleenen van
concessie tot drooglegging van het zuidelijk gedeelte
der Zuiderzee, met buitenlating van de monden van
den IJsol- De afsluitdjjk zal ongeveer zes kilometer
beneden Enkhuizeu een aanvang nemen, eerst in zuid-
oosteljjke richting en daarna iu oosteljjke richting
loopen. De uitgestrektheid gronde, die alsdan bloot
zal worden gelegd, zal ongeveer 170,000 hectaren be
dragen. Het plan zelf moet de goedkeuring van den
Minister en van bekwame technici hebben weggedragen
en de onderhandelingen alleen nog loopen over de
voorwaarden, welke door de gemachtigden van ge
noemde kapitalisten namens dezen worden gesteld. Zjj
hebben betrekking op de financieele hulp, welke de
regeering in dezen zou kunnen verleenen.
In het pas verschenen No. 9 van bet Algemeen
Nederl. Familieblad, Tijdschrift voor Geschiedenis,
Geslacht-, Wapen- en Zegelkunde, enz., onder leiding
van A. A. Vorsterinan van OyeB, is o. a. een artikel
opgenomen van den heer J. van der Baan te Wol-
faartsdjjk, getiteld: Pauselijk document van A°. 1470,
betrekkelijk de parochie Sinoutakevke in Zuidbeveland,
met de vertaling daarvan in 't Nederduitsch. In
dat No. komt, bjj vervolg, ook weder voor, eene
opgave van de oude kerkregisters in ons land, waarbjj,
wat Zeeland betreft, die van St. Maartensdjjk vermeld
worden.
Diiiteloor*!, 4 Oct. In verband met een be
richt uit deze plaats betreffende onregelmatigheden,
die bjj de jongste verkiezingen voor den gemeenteraad
zouden hebben plaats gehad, dient, dat deswege eene
klacht was ingeleverd door een niet herkozen raadslid,
maar dat het onderzoek der justitie tot niets geleid
heeft.
Aanleiding tot de klacht schjjnt hierdoor gegeven
te zjjn, dat sommige ingezetenen hunne medekiezers
in staat hadden gesteld hunne stem te gaan uitbrengen
eene geheel onschuldige zaak.
Te Prinsenhage bjj Breda is Donderdag avond
een 80jarig grjjsaard, toen bij van zjjn weiland huis
waarts keerde, door de duisternis misleid, te water
geraakt en verdronken.
Iorsel<e, 6 Oct. De Oestercultuur-Maatschappjj",
gevestigd te Ierseke (directeur de heer I. Hage), ge
noot de onderscheiding van op de internationale tentoon
stelling te Parjjs bekroond te worden met eene zilveren
medaille, voor een etalage op de Zeeuwsche oester
cultuur betrekking hebbende. Deze onderscheiding
werd tot heden niet op de bekroningaljjsten vermeld.
MI<l<3elfcmi*g, 6 Oct. De alhier gestichte stoom-
meelfabriek van de firma wed. J. H. C. Kakebeeke Gz.,
hoewel nog niet geheel in orde, is toch reeds aan het
werk. In de laatste dagen der week zjjn reeds een
paar duizend balen per schip en per wagon afgeleverd.
Het meel voldoet uitstekend. De eigenaren roemen
ten zeerste het onbetaalbaar gemak dat zjj ondervinden
door de gunstige ligging der fabriek: de schepen aan
de voörzgde en het spoor aan de achterzjjde.
De officiëele opening zal, naar men wil, op eenigszins
feestelijke wjjze geschieden.
Voor de acte-examens in Zeeland, die heden
een aanvang hebben genomen, hebben zich aangemeld
33 aspiranten, n.l. 9 vr. en 24 mann.
Tot deskundigen zjjn benoemdvoor de theorie van
onderwjjs en opvoeding en het schrjjven de heer A.
Lujjendjjk, te Tholen; voor het lezen en de Nederl.
taal de heeren P. G. de Jager te Middelburg en
A. R. Breetvelt te Goes; voor het rekenen dhr. J.
Bevelander Schoo te Groedevoor de aardrijkskunde
dhr. H. J. Vooren te Terneuzenvoor de vaderl. ge
schiedenis dhr. A. van Schelven te Goes; voor de
kennis der natuur dhr. H. Japikse; voor de vormleer
dhr. A. Censevoor het zingen dhr. A. Ljjsen en voor
de nuttige handwerken de dames S. H. W. Klaar en
J. Barens te Middelburg.
Goes, 4 Oct. Gedep. Staten van Zeeland hebben
de zaak van het door het rjjk onvergolden laten van
een gedeelte der voorschotten, gedaan door den
burgemeester, bjj gelegenheid der trichinose in 1888,
beëindigd. Zooals onlangs gemeld is, was door het
raadslid G. H. Kakebeeke het voorstel gedaan, om
wat uit 's rjjks sohatkist niet was gerestitueerd, uit
de gemeentekas aan den burgemeester te verstrekken,
welk voorstel door den Raad in zjjne vergadering van
19 Sept. jl. was aangenomen. In de raadsvergadering
van gisteren werd medegedeeld, dat Gedep. Staten de
beschikking .over den pórt V-n onvoorziene uitgaven
tot het onvergolden bedrag van f 89,80, hebben goed
gekeurd.
Goes, 5 Oct. In de vacature als leeraar in de
scheikunde en natuurljjke historie aan de H. B. S-,
ontstaan door het vertrek van den heer Stortebeker,
is voorzien door de benoeming van dr. Z. Th. Diehl,
thans aan het marine-instituut te Willemsoord.
Dr. A. W. van Campen heeft onder dankbetuiging
eervol ontslag verkregen als directeur en leeraar aan
de Burgeravondschool, terwjjl hjj die betrekkingen aan
de Hoogere Burgerschool behoudt. Dr. Diehl nu is
tevens oenoemd tot directeur der B. A. S., waarvoor
hem 100 per jaar wordt verleend, welk bedrag in
mindering komt der jaarwedde van den heer Van
Campen.
Als er ooit reden geweest is om zich over eene be
noeming te verheugen, dan is het die van dr. Diehl.
Aan de heeren Pelle en De Wilde werd 175 centiaren
grond verhuurd tegen 4 cents per centiare en per jaar,
ten einde eene fairbank op te richten.
Ongelukkig moest het verzoek van den heer Honwer
om afstand van grond, ten einde een varkensfokkerjj op
te richten, met het oog op de trichines, buiten behan
deling bljjven.
Met het oog op de telkens gerezen moeiljjkheden
bjj het opslaan van tenten, kramen enz., waaraan vóór
Zaterdag niet mocht begonnen worden, heeft de Raad
besloten de daaromtrent bestaande verordening te wij
zigen in dier voege, dat voortaan Vrjjdags met bet
opslaan mag begonnen worden.
De gemeenterekening over 1888 iB goedgekeurd in
ontvang op 109373,67, in uitgaaf op 105812,907s.
dus met een goed slot van 3560,767-- rekening
van het burgerij) k armbestuur sluit met een batig
saldo van rnim 10 duizend gulden, die van het gast
huis bjjna 2 duizend gulden.
De heer W. Wolf, leerling van de H. B. S. alhier,
is geslaagd voor het examen voor den officiersrang aan
de militaire school te Haarlem.
Een eenigszins bejaard man, en zeer kortzichtig,
had Donderdag avond het ongeluk in de haven te
loopen. Naar men zegt, zou hjj aan de gevolgen over
leden zjjn.
Cortgeno, 3 Oct. Heden morgen omstreeks 7
ure ontdekte men dat de sluisdeuren van eene der
zeesluizen alhier, waardooi' de verschillende polders het
overtollige water suëeren,' onklaar waren, het zeewater
stroomde met snelheid in den Stadspolder. Onmiddellgk
wendde men pogingen aan om het schof te doen zak
ken en zoodoende de sluis te sluiten, welke gelukkig
met een gunstigen uitslag werden bekroond.
Gesteld dat dit geval zich hadde voorgedaan in den
nacht, welke zou dan de gevolgen geweest zijn6 a
7 polders, benevens het dorp Cortgene, waren onder-
geloopen en de gevolgen hiervan noodlottig.
Bij laag water bleek, het dat tusschen de deuren,
niet minder dan 2 ondereinden van boomen gekneld
zaten, die het dichtslaan beletten. Het is nu weer ge
bleken hoe noodig het is, de roosters vóór den mond
der sluizen te plaatsen, deze toch zouden belet hebben
dat zulke projectielen niet iu den sluis kwamen. Wel
licht dat velen, vroeger zoo tegen het plaatsen van die
roosters, thans na het gebeurde, eene tegenovergestelde
meening zullen zjjn toegedaan.
Vrjjdag ontstond eene oeverafschuiving aan de
oostzjjdé van den Anna-Friso-polder (Noord-Beveland),
over eene lengte van ongeveer 300 Meter, bjj eene
breedte van 75 Meter, en wel ter plaatse van den
in het vorige jaar opgeruimden zeedijk.
Bruinisso, 5 Oct. Door de anti-revolutionaire
kiesvereeuiging alhier, ia tot caudidaat voor de aan
staande gemeenteraadsverkiezing gesteld, de heer
J. Beaufort.
Zierikzee, 5 Oct. Onder voorzitterschap van
den WelEd. Gestr. Heer Mr. Van Hoytema, schoolop
ziener in dit arrondissement, had heden de 3de drie-
maandeljjksche vergadering der onderwjjzers uit
SchouwenDuiveland, in de zaal van den heer
W. Kanaar, plaats. Na een inleidend woord van den
voorzitter werd tot de werkzaamheden overgegaan. De
notulen werden gelezen en goedgekeurd. Ingekomen
waren eeno circulaire, waarin medewerking werd ge
vraagd tot het oprichten van een Internationalen
Onderwjjzersbond. De Voorzitter meende dat aan het j
zeker op zich zelf prijzenswaardige doel, naast ver
broedering van de onderwjjzers in alle beschaafde
landen, bjj de jeugd, vooral door middel van de lessen
in de Geschiedenis, humanitaire, co9mopolitische denk
beelden aan te kweeken, onze nationale trotsch en
eenheid niet mag worden opgeofferd. De HH. Bast-
mejjer en Oosterman, die dit onderwerp ook nog be
spraken, waren het volkomen met den Voorzitter eens;
zoodat aan die uitnoodiging geen gevolg zal worden
gegeven. Nog was ingekomen een verzoek der afd.
Kampen om inlichtingen aangaande het aantal en het
lot der onderwjjzersweezen in dit arrondissement, met
het oog op een plan, om een gesticht voor dergeljjke,
onverzorgde of niet overeenkomstig den onderwijzers
stand verzorgde weezen in 't leven te roepen. Daar de
tjjd vóór de pauze te kort was om een der aan de
orde zjjnde vraagpunten te bespreken, stelde de Voor
zitter voor, over een of ander onderwerp van gedachten
te wisselen. Er had dan, ingeleid door den heer BaBt-
mejjer, eene discussie plaats over de mogeljjke toekomst
van bet openbaar onderwjjs naar aanleiding van de
door de Tweede Kamer aangenomen wijzigingen in de
onderwijswet. Dat dit niet zeer opwekkende onderwerp
genoeg aanleiding gaf om eikaars meeningen te hooren,
behoeft niet te worden gezegd. Maar het deed goed te
hooren, hoe de heer Bastmejjer, op deze vergadering
de Nestor onder de onderwijzers, met warmen jjver de
zaak van het openbaar onderwjjs verdedigde en met
welk eene verontwaardiging hjj de houding der liberale
leden in de Tweede Kamer by deze gelegenheid,
laakte. De volgende vergadering werd op 14 Dec. vaat-
Na de pauze was het woord aan den heer Ooster
man, die de Fransohe Revolutie in hare oorzaken en
gevolgen zou behandelen. Spreker toonde aan in eene
rede, die zoowel om den schoonen vorm als zakelyken
inhoud aller aandacht boeide, hoe men deze groote
gebeurtenis moest beschouwen, om haar de waarde toe
te bennen, die ze voor de volgende eeuwen heelt be
zeten om haar niet te noemen eene groote ramp, de
grootste, die het menschdom ooit heeft kunnen treffen,
maar in haar te zien een noodzakelijk gevolg van do
omstandigheden, van de rotte toestanden, die in Frank-
rjjk, in geheel Europa bestonden; dus niet een vloek,
maar een zegen, waarvan wjj, ook de anti-revolutie
mannen, de heilzame vruchten plukken. Luide bijvals
betuigingen vielen den Spreker ten deel en de Voorzitter
dankte hem voor het genotene. De behandeling van
het volgende vraagpunt, op de agenda voorkomende,
werd om het vergevorderde uur uitgesteld en de ver
gadering gesloten.
WEERKUNDIGE WAARNEMINGEN
bjj 's Rijks Kustverlichting te Westexschou wen
gedurende September 1889.
Bleef het weder gunstig van 28 Juli behalve een
enkele onweersbui tot 19 dezer, daarna had men
tot den 30sten meerendeels vrjj hevigen regen.
In 12 aftappingen werd dan ook 83,6 m.M. water
verzameld.
De Bannen ontvingen dus 1,554,960 M3. water. De
waterstand steeg dientengevolge met 0,11 M.
Zierikzee, 7 Oct. Bjj het gehouden examen
voor den officiersrang aan de Militaire School te
Haarlem, zjjn de drie leerlingen der H. B. S. alhier, n.l.
de heeren J. A. Gaymans, C. J. F. de Graaf en C. E.
Nardten, geslaagd.
Aangenaam is het ons, dit te kunnen mededeelen;
het bljjkt ook hieruit, dat de Zierikzeesche jongelui
goed onderwjjs hebben genoten en zich steeds flink
houden op de examens.
Benoemd tot surnumerair bjj de dir. bel. jhr.
C. Ph. L. van Kinschot.
Omtrent het ongeluk aan het Sas vernemen wjj
van bevoegde zijde het volgende:
Op Woensdag den 25 September, heeft de Sasmeester
des morgens te 9 uur bjj tameljjk goed weder al de
deuren van het Sas opengezet om het vloedwater in
het Djjkwater in te nemen, om als naar gewoonte
daarmede den volgenden dag te spuien voor het diep-
houden der haven.
Gedurende den voormiddag stak de wind hoe langer
hoe meer op en giDg over in een Noordwesten storm.
Tot ongeveer half een des namiddags had de vloed
eep geregeld verloop, doch van dien tjjd af werd dit
anders, toen het water met eene zeldzame snelheid
toevloeide, zoo zelfs, dat dit in een half uur tjjds
80 c.M. hooger opkwam.
Ten gevolge daarvan schjjnt er beweging in de
vastgemeerde deur gekomen te zjjn en door die be
weging is een oppervlakkig solide jjzeren oogbout,
waaraan die deur vaststond, gebroken.
Toen is door deD sterken stroom die deur met een
vreeseljjk geweld dichtgeslagen en tegen het puntstuk
van het Sas aangekomen, waardoor de deur gebroken
en de afsluiting van het Djjkwater verbroken wa9.
Het vloedwater is toen tot ongeveer 1,25 M. boven
gewoon hoogwaterpeil opgekomen en in het Djjkwater
gestroomd, waardoor dan ook de Henriëtte-polder en
het aangelegde terrein langs het Djjkwater onder-
geloopen is.
Het onderloopen van die gronden is echter geen
direct gevolg van het breken der deur. Als eenmaal
de deuren van het Sas voor het innemen van het
water in het Djjkwater geopend zjjn, dan is het on
mogelijk om bjj hoog water de deuren te sluiten en al
ware de deur niet gebroken, dan zouden de genoemde
gronden toch zjjn ondergeloopen.
Toen het water op de volle hoogte was gekomen
en geen doorstrooming meer plaats had, is men on
middellgk begonnen om de gebroken deur, die tegen
een der ebdeuren was geslagen, op te ruimen,
ten einde daardoor de ebdeuren te kunnen sluiten en
maatregelen te nemen om het Sas zoo sterk en spoedig
mogeljjk af te sluiten.
Het aanhoudende slechte weder en de steeds op
elkander volgende hooge watervloeden tot op Maandag
avond den 30 Sept. hebben gemaakt dat er niets aan
die afsluiting kon gedaan worden.
De poging om schotbalken aan te brengen mislukte
en daarom kon geene afdamming worden gemaakt.
Dinsdagnacht, den 1 October, toen het beter weder
was geworden, en het water tot op gewoon laag-
waterpeil was afgegaan, is men onmiddellijk begonnen
om eene nooddeur te maken tot afsluiting van het
buitenwater in het Djjkwater.
Door jjverig werken aan die nooddeur zoowel bjj
nacht als bjj dag heeft men het geluk gehad om
den volgenden dag des namiddags te 5 uur, die
nooddeur zoo hoog op te trekkeu, dat zjj 25 c.M.
boven gewoon hoogwaterpeil kwam, waardoor het
gevaar was geweken.
Met het werk, om die nooddeur tot op de hoogte
van de overige sluisdeuren van het Sas op te trekken,
werd verder voortgegaan.
Voor de kosten van die noodvoorziening werd door
den Raad een crediet van 700 verleend.
KERKNIEUWS.
Aangenomen het beroep naar Heerjansdam, door ds.
A. L. Geselschap te Poortvliet.
Beroepen te Sirjansland, de caud. W. Hulsbergen
te Hattem.
Ingezonden Stukken.
Mijnheelde Redacteur!
Met verwondering zullen velen in uwe courant van
Zaterdag het ingezonden stukje gelezen hebben over
het lijden in onze gemeente rnet suikerbieten, door
niet drankvrije vervoerders. Dadelijk heeft onze gemeente
politie partij van de zaak getrokken en het harde rijden
verzocht te matigen, ja zelfs een onbillijk verzoek tegen
landbouwersdie met hunne bieten uit Schouwen
moeten komen gericht, narpelijk met hunne bieten den
Grachtweg te berijden, die toch om dezen tijd van het
jaar alles behalve in een goeden staat is. Hoe is nu
den toestand onzer gemeente? Zijn er zulke bouwvallige
huizen, die den dreun 'van een geladen wagen niet
kunnen verdragenzijn do straten voor verzakking
vatbaar, of waar zit het toch, dat men zich zoo warm
maakt over die bieten en hunne vervoerders? Ik
geloof dat men liever geen bieten zag, dan had men
zuivere straten om te wandelen en sliep men misschien
rustiger, want die vervoerders houden er van, 's morgens
al vroeg iemand aan zijn wiegetijd te doen denken.
Maar, Mijnheer de Redacteur! is het niet beter eene
vuile straat en den arbeidenden stand zijn brood ver
diend, want, aan die nare bieten moet ook nog voor den
winter verdiend worden. Wat zou het zijn voor land
bouwers, arbeiders, sjouwerlieden en winkeliers, wan
neer die suikerbieten den weg der meekrap opgingen.
Dan is het werk bij den boer zeker voor driovierde
van zijn volk, met den oogst, half September, afge-
loopennu wordt het December en, vallen den boer zjjn
bieten meê, dan wordt er toch nog al eens extra werk
verricht. Dus, burgers van Zierikzee, werkt het eenigste
middel van bestaan in uwe stad niet tegen, getroost
u in het najaar een paar vuile laarzen, bedenkt, dat
ieder die in de snikerpeèn werkt, het zeker voor het
brood doet cn gansch niet voor zijn pleizier. Hoe zou
het er in onze handelssteden uitzien, als er toch altjjd
moest gevit worden. Want welk landbouwer noemt
het geen vitten over dien drank der vervoerders; dat
die menschon krijgen mogen zc gerust hebben; ik heb
er ten minste nog geen ontmoet met te veel vergun
ning. Ook weet ik van geen geval, dat iemand omge
reden is door een peèwagen en ze worden nu toch
zeker al vijftien jaar geleverd.
U dankzeggende, Mijnheer de Redacteurvoor do
plaatsing dezer regelen, noem ik mij
EEN LANDBOUWER,
die niets vuriger wenscht dan een gullen bloei
van Zierikzee, al was het door de peên.
Mijnheer de Redacteur!
Gelieve onderstaande regelen in uw veelgelezen blad
op te nemen, in de boop dat een en ander aanleiding
moge geven op een strenger toezicht op enkele water-
keeringen.
Goed voorgaan doet goed volgen! zegt het oudo
spreekwoord; maar helaas! ook het omgekeerde is van
toepassing. Het ongeval met het Sas te Zierikzee ligt
nog zeer versch in het geheugen, thans deed zich een
soortgelijk geval alhier voor; wel zijn de gevolgen niet
zoo erg en is de binnenstroomende watermassa niet
zoo groot als binnen het Sas te Zierikzee; maar toch,
ware het nacht geweest, de gevolgen waren niet te
overzien.
Den 3den October 's morgens was het op de kade
te Cortgene een heele toeloop. Op de vraag wat ge
beurt er? kreeg ik ten antwoord: De polder loopt
onder. En werkelijk zag men het water met geweld
de kom instroomen. Men zag timmerman, aannemer,
dijkwerker etc. loopen met ribben, planken, heiblok
enz. enz. Geen prettig gezicht, wanneer het zeewater
binnenstroomt in plaats van het overtollige binnen
water naar zee. Te meer, daar vele boeren bijna reeds
(onder water) zitten en met smart de tijd afwachten om
daarvan bevrijd te zijn. Wat was de oorzaak van dit
vreemde geval? Wel de vloeddeuren wilden niet dicht
en het z.g. schoft aan de binnenzijde ook niet. Het
water wast, terwijl een ieder zich beijverd dit tegen
te gaan. Eindelijk na veel tobben slaagt men er in
het schoft met geweld néér te krijgen en de stroom
te doen ophouden. Wat was de oorzaak dat de vloed
deuren niet dicht konden? Bij laag water schijnt ge
bleken te zijn dat er een of meer stukken hout in en
door de sluis waren gedreven en aan de buitenzijde
waren vastgeraakt tusschen de vloeddeuron, waardoor
deze niet konden sluiten.
Waar komt dit hout van daan? Hoe komt het door
de sluis, wanneer dit hout van binnen komt? Ziedaar
twee vragen! Wie kan die beantwoorden?
UEd. bij voorbaat mijnen dank betuigende voor
de plaatsing.
Cortgene, 4 Oct. '89.
EEN INGEZETENE.
DIENST
EN TUSSCHENGELEGEN PLAATSEN.
October 1889.
Van Rotterdam:
Woens. 9 's morg. 40,30 u.
Vrijdag 11 10,30»
Maand. 14 i 1
De Directeur,
A. van GASTEL.
Van Zierikzee:
Dinsdag 8 's morg. 10,u.
Dond. 10 6,30
Zaterd. 12 7,
Op 11 October a.s. hopen
J. van den BERG Bz.
en
M. VERHOEK
hunne ÖOjnrige Echtvereeniging te
herdenken.
Hunne dankbare Kinderen, Behuwd-
en Kleinkinderen.
2Bruinisse, 7 October 1889.
Door 's Heeren goedheid, viert LENA WALKIER,
Wed. Dirk Wagenaar, heden haren 8£en verjaardag.
Bevallen van een hoon
J. IIALLINGSE—Linduout.
Nieuwerkerk, 6 October 1S89.
Nog treurende over 't verlies mijner geliefde Dochter
en Zoon, overleed onverwachts na eene slepende ziekte,
mijne geliefde Echtgenoote ANTONIA HENRIETTE
RADEMACHER, in den ouderdom van 54- jaren.
Amsterdam, Uit aller naam,
den 3 October 1889. C. den TOOM.
Weesperstraat 100.
Heden trof ons andermaal een gevoeligen slag des
levens, door het overlijden onzer geliefden Echtgenoot,
Vader, Behuwd- en Grootvader MARTINUS LEGEMATE,
in den ouderdom van bijna 52 jaren.
Hoe zwaar onze beproevingsweg en hoe bitter onze
levenskelk te drinken is, toch niet gemord, maar hoop
op Hem.
Wed. MART. LEGEMATE,
Kinderen, Behuwd- en Kleinkinderen.
Serooskerice, 5 October 1889.
De ondergeteekenden brengen naast God hunnen
dank aan den Wel.Ed. Heer A. J. GELUK, Arts te
St.-Maartensdijk, voor de operatie, gedaan aan hunnen
Zoon MARINUS MOELIKER, door het verwijderen van
een steen uit de blaas, die na een kortstondig lijden
zoo spoedig mogelijk is hersteld.
Tholen, N. MOELIKER.
October 1889. JOHa. MOELIKERGeluk.
De pachters der zjjkanten van de wegen
door het Waterschap SCHOUWEN verpacht,
(uitgezonderd die in de gemeente Serooskerke), worden
er aan herinnerd dat alleen het grasge-was en
NIET de beweiding is verpacht, en in hun
eigen belang
AANGEMAAND
de bepalingen der paohtvoorwaarden hieromtrent na
te komen.
Het Bestuur van het Waterschap Schouwen,
A. J. F. FOKKER, Voorzitter.
C. VAN DER VLIET Dz., Ontv.-Griffier.
TERGADERHG
Laudbouw-Societeit Ceres", Zoimemaire,
Woensdag 9 October aanst.
's avonds zeven ure.
Betaling contributie onz.