ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 1 October 1889. VOLKSTELLING. NIEUWSTIJDINGEN. Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 1.30, franco per post f 1.60. Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 46ste JAARGANG. No. 5752. Directeur-Uitgever J. WAALE. Advertentiënvan 13 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, "Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend. De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie- sikzee, Gelet op de Circulaire van den heer Commissaris des Konings in deze provincie .van den 17 July 11. (Provinciaal blad no. 75); Herinneren de ingezetenen aan de volgende bepa lingen van het Kon. Besluit van den 27 Julij 1887 (Staatsblad no. 141), regelende de verpligting der ingezetenen tot bet doen van aangifte voor de bevol kingsregisters, luidende als volgt: «Aart. £5. Zij die hunne werkelijke woonplaats «uit eene gemeente van het Rjjk naar eene andere »gemeente overbrengen, doen hiervan eene verklaring »aan het bestuur der gemeente, die zy verlaten en «waar zij in het bevolkingsregister zyn ingeschreven, «met opgaaf der gemeente, waar zij wenschen zich te «vestigen. »Zy ontvangen een kosteloos gétuigschrift van ver andering van werkelyke woonplaats. •Art <3. Ter plaatse, waar zy hunne werkelijke «woonplaats overbrengen, doen zy uiterlijk binnen ééne maand na hunne aankomst eene verklaring aan het gemeentebestuur, met overlegging van het getuig- «schrift in het vorige artikel vermeld. »Art. T. Elk hoofd van een huisgezin geeft uiter- >lyk binnen ééne maand kennis aan het gemeentebestuur »van ieder lid dat in het huisgezin wordt opgenomen »of daar uitgaat, inwonende dienst- en werkboden «daaronder begrepen. Die kennisgeving gaat vergezeld van de noodige opgaven om in de bevolkingsregisters te worden ingeschreven. «Dezelfde kennisgeving geschiedt door afzonderlijk «levende personen, wanneer zjj andere personen in huu «huiegezin opnemen. «Bestuurders van instellingen, gestichten en inrig- tingen, niet staande onder bestuur of toezigt van het «openbaar gezag, waar personen, onder eenig bestuur «zamen wonen, geven maandelyks aan het gemeente- bestuur kennis van alle personen, die in de zamen- «woning zijn opgenomen of daarvan zyn uitgetreden. «De verpligtiDg vervalt, wanneer laDgs een anderen «weg de vereischte kennisgeving voor het bevolkings register gedaan is. «Art. S. Onverminderd de bovenstaande voor- »8chriften is een ieder, door het gemeentebestuur «daartoe opgeroepen, verpligt tot het doen der opgaven «die vereiecht worden om de bevolkingsregisters in te «vullen. O. Overtreding der bepalingen van dit be- «sluit wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste «veertien dagen of geldboete van ten hoogste honderd «gulden." Yerder wordt de aandacht gevestigd op de bepaling der Verordening tot verdeeling der gemeenten in wyken, waarbjj is voorschreven, dal op elk gebouw, bewoond of onbewoond, aan den hoofdingang op eene van buiten zigt- bare plaats de wijkletter en het huisnummer ter grootte van vijl tig millimeters of strepen in olieverf moeten ge plaatst zijn; en dat de eigenaars en de beheerders moeten zorg dragen dat de wijkletter en het huisnummer steeds behoorlijk zigtbaar en onveranderd blijven. Ziebikzee, den 30 September 1889. De Burgemeester en Wethouders, W. A. OOHTMAN, Weth. P.B. De Secretaris, J. G. BETHE, 1°. S. Spanje. Zooals men zich herinnert, ontplofte onlangs een bom op een plein te Madrid. Te San Sebastian, waar de koningin en haar familie thans vertoe ven, had dezer dagen een gelijksoortig voorval plaats. Achter het paard van Ayete sprong een bom, doch daar de knal als zy veroorzaakte, in dezen omtrek herhaaldelijk gehoord wordt door het doen springen van rotsen, lette men er niet op. Het voorwerp scheen er intusschen opzettelijk neergelegd. Door wien, is onbekend. Toen de koningin later met den jeugdigen koning uitreed, werd zjj door de bevolking hartelijk toegejuicht. Frankrijk. Parjjs, 28 Sept. In een manifest aan de kiezers in Montmartre komt Boulanger in levendige termen op tegen de beslissing van de commissie van onder zoek, waarbij zjjne verkiezing nietig is verklaard. Jules Ferry heeft een uitvoerig adres aan zijne kiezers gericht, waarin hjj de clericalen, monarchisten en Boulangisten beschuldigt van knoeierij en om- kooperjj, en krachtig aanspoort tot aaneensluiting van de republikeinen tegen de reactionaire coalitie. Duitschland. Op' den spoorweg Kassel-Paderborn is eene weg- wachteres met haar kind, een dochtertje dat zy voor de.machine wilde weghalen, overredenbeiden werden terstond gedood. België. Het hof van appèl te Brussel heeft het hooger be roep van Corvilain en zjjn ingenieur Delaunay van de hand gewezen en het verzoek om vrijlating ge weigerd, ofschoon de gevangenen 100,000 francs als borgstelling aanboden. Nederland. Amsterdam, 28 Sept. Men meldt, dat gisteren en heden alhier geruchten omtrent een begin van werk staking onder de dokwerkers, in omloop waren. Een 8chjjn van waarheid hadden die geruchten wel. Althans Donderdag verkregen de werkers in dienst van de General Steam Navigation-Comp. een loonsopslag van 5 cent per uur, nadat zy verklaard hadden het stoom schip Granlon niet te zullen lossen, als het loon per uur niet van 20 op 25 cent gebracht werd. (Voor nacht werk van 25 op 30 cent). Nadat deze eisch was inge willigd, vonden de werkzaamheden geen vertraging meer. Wat verder de geruchten voor heden en gisteren betreft, zjj bleken geen grond te hebben. Rotterdam, 27 Sept. Heden in den voormid dag nam de begonnen werkstaking ernstiger verhou ding aan. De stoomboot „Era"die, ter hoogte van de Pottebakkersteeg, aan den wal lag, was met eigen (Engelscb) volk aan het werk, toen een troep werk stakers kwam aanzetten om dit met geweld te beletten. De politie, die daar het terrein had afgezet, werd aangevallen. Een agent werd by de keel gegrepen, naar een ander werd met een zwaar stuk hout een slag gericht, enz. De politie zag zich toen verplicht tusschen beide te komen. Er ontstond een gevecht, waarbij de werkstakers werden teruggedreven. Sommi gen kregen lichte wonden. Drie hunner gekwetsten werden op de „Era" zelve opgenomen en verbonden, waarna zij zich verwijderden. De troep liep naar de Leuvehaven, zag daar eene schuit met telhouten, maakte zich van een deel er van meester en keerde naar de Boompjes terug, doch het kwam gelukkig niet'tot een tweede treffen, waartoe meer rustig gezind werkvolk het zjjne schijnt te heb- ben bjjgedragen. Inmiddels had de burgemeester den commandant van het garnizoen en den hoofdcommissaris van politie by zich doen komen. Geljjktjjdig werd de klok van den grooten toren geluid, die de schutterij onder de wapens riep. Schut ters en officieren snelden van alle kanten naar de ver zamelplaats, het Beursgebouw, waar gelijktijdig met het opatellen der schutterjj, Beurs gehouden werd. Het Beursgebouw was aan de voorzjjde tot aan de viaduct afgezet door mariniers, die echter aan het ver keer zijn vrjjen loop lieten. Na het eindigen der Beurs trokken de mariniers naar de kazerne terug. De schutterij trok grootendeels naar het Entrepot in do Boompjes, waar zjj op het binnenplein tot patrouilles werd gevormd, waarbjj zioh de politie aansloot. Die gemengde patrouilles begonnen zich weldra langs de voornaamste kaden te bewegen, ten einde de orde te handhaven en de proclamatie des burgemeesters te doen naleven. Op de rivier varen heen en weder roeibooten, door stoombootjes gesleept, met gewapende matrozen van de kanonneerboot bemand, om ook de orde op stroom te handhaven. Naar wjj vernemen is de directeur-generaal der Harwich-stoombootonderneming in persoon hier aange komen, en heeft vast besloten, welke ook de gevolgen zyn, met Engelsch volk den arbeid voort te zetten. De geregelde booten van Liverpool, Glasgow en Leitb zyn als gevolg der werkstaking afgezegd. De „Gelderland", eene extra-boot van de Rotterdam- sche Lloyd, met bestemming naar Atjeb, zal niet op tyd kunnen vertrekken. Rotterdam, 28 Sept. Het is heden gedurende den geheelen avond en nacht langs de kaden en in de stad rustig gebleven. Rotter<la.m, 28 Sept. Als gevolg van eene gisteren avond door de werklieden aan de stoombooten gehouden vergadering in het Verkooplokaal, beeft heden middag het voeren van nadere onderhandelingen een aanvaDg genomen. Van den uitslag is op dit oogenblik nog geen bericht te geven. Zoodra hij be kend is, deelen wij hem mede. Op de booten der Rott. Lloyd, de «Gelderland" en «Zeeland", werd heden de arbeid hervat, doch op de «Gelderland" alleen voortgezet. Op de «Zeeland" heeft men alleen tot 12 uur gewerkt. Voldoende macht van mariniers was daar aanwezig om de werklieden te beschermen. Aan de Nederl. AmerikaaoBche Stoomvaart-Maatschappij werd niet gewerkt, evenmin als op de meeste booten aan de kade. De «Holland" en de Clarence", die ook zyn vee aan boord kreeg, zjjn op tjjd vertrokken, doch de «Maasstroom", van dezelfde Maatschappij, zal morgen niet kunnen vertrekken, dewjjl de vaste ploeg die de «Holland" heeft geladen, bevreesd is, om daar aan boord te arbeiden, hoewel eene voldoende macht van politie en schutterij steeds langs de Boorujes patrouilleert. Ook de Edith", naar Huu bestemd, zal benevens vele andere booten, niet kunnen vertrekken. De Harwich- boot vertrekt op tjjddaar wordt geregeld door ge wone werklieden gewerkt, even als aan de andere Harwich-booten, de «Peteraboro" en «Lady Tyler". Voldoende macht van schutterjj en politie houdt de Westerkade geheel schoon, en laat niemand toe die daar niet noodig heeft. Ook vele sjouwerlieden werden door de schutterij daar niet toegelaten. Op stroom werd hoegenaamd niet gewerkt. In de stad werd, voor zoover men het kon nagaan, de rust nergens gestoord. Rotterdam, 28 Sept. De heer Joost van Vollen hoven, oud-burgemeester van deze gemeente, is heden nacht in den ouderdom van 75 jaren plotseling overleden. Goes, 28 Sept. Brr, voor zenuwachtige menschen is 't niet raadzaam naar Goes te komen en voor «weerlooze" vrouwen is 't bepaald gevaarljjk 's avonds langs de straat te loopen. Niemand meer of minder toch dan Jack the Ripper is binnen onze veste! Brr, de naam alleen doet iemand het kippevel krjjgen. De moordenaar uit Whitecbapel in Goes. En er is geen twijfel aan. Geloofwaardige personen van acht jaar hebben hem zien zitten op een der rustieke banken in de publieke wandelplaats. Het zal tyd worden om de schutterjj in de Wandelkerk of in de vroegere wevery te consigneereo. Wie weet wat ons boven het hoofd hangt en wie zal ze tellen de Zuid-Bevelandsche schoonen, die Jack the Ripper tot zijne slachtoffers zal maken. Arm Goes Tliolea. Zaterdag werd op eens de kermisvreugde alhier veranderd in groote verslagenheid door een verschrikkelijk ongeluk dat aan het veèr had plaats gehad. De voerman C. Polderman was Vrjjdagavond met een paard naar Bergen gegaan om aan het station een rjjtuig voor den heer A. van der Burght in ontvangst te nemen. Toen hjj evenwel Zaterdag namiddag nog niet was teruggekomen en men een zweep en een rjjtuigkassen aan den waterkant had gevonden, kreeg men het vermoeden dat hjj in de rivier was terecht gekomen. Op bevel der autoriteiten, die onmiddellijk ter plaatse aanwezig waren, begon men met eenige booten te dreggen en des avonds ten 8 ure werden paard en rjjtuig opgehaald, terwjjl eerst Zondag bet lyk gevonden werd. Wat de oorzaak van dit ontzettend ongeluk is geweest, is onbekend. Alleen weet men bij nader onderzoek dat Polderman Vrjjdag avond half twaalf in goeden toestand Bergen verlaten heeft en nog iemand een eind weegs heeft mede genomen, om reden het zoo een klein rjjtuig en zjjn paard daar niet aan gewoon was. Van hem zelf kan men niet anders zeggen, als dat hij een oppassend en vertrouwd koetsier was, hjj laat eene hoogst zwangere vrouw met tal van kinderen in kommervolle om standigheden achter. Tlxoleii, 27 Sept. Voordracht voor onderwjjzer alhier: A. C. Carpentier te Vlieland, S. Veldman te Beerta en O. Tissing te Veenhuizen. Voor onder wijzeres A. C. H. Ittman te Goes, A. Monteban te Arnhem, M. Potsma te Hoogeveen en E. Doppler te Maastricht. Scherpenisse. Als eene bijzonderheid op het gebied van tuinbouw kan van hier worden gemeld, dat hjj den landbouwer C. Dujjnhouwer op één tronk vier roode kooien zijn gegroeid, die ieder eene gewone grootte en vastheid hebben verkregen. De nieuwe brandspuit, door den heer Van Bergen uit Heiligerlee aan deze gemeente geleverd, is j.l. Vrjjdag onder toezicht van den fabrikant beproefd. Zij voldoet geheel aan de verwachting en men is zoowel over haar draagvermogen als over de nette en solide constructie zeer tevreden. Er heerscht dezer dagen eene buitengewone sterfte onder de kippen in deze gemeente, die wordt toegeschreven aan eene beBmetteljjke ziekte met een snel verloop, zóó snel dat elk dier, dat op dit oogenblik wordt aangetast, reeds eenige uren later dood is. Het verschjjnsel is zeer algemeen en aan iedereen vreemd. Den nieuwbenoemden gemeenteveldwachter P. Jobse werd dezer dagen door het bestuur van het Water schap Scherpenisse eene gratificatie toegekend van 65 gulden per jaar voor het verrichten van buiten gewone diensten ten behoeve van de Waterkeering. Bruiuisse, 28 Sept. De Raad onzer gemeente heeft met algemeeoe stemmen besloten tot de stichting van een nieuw Post- en telegraafkantoor over te gaan. Als plaats werd aangewezen een gedeelte der Steinsweide. De beer M. Padmos, kommies 4e kl., is over geplaatst van Herkenbosch naar St. Janssteen. Zierikzee, 30 Sept- Berichtten wjj de vorige week het ongeval aan het Sas en de daardoor ontstane overstroomiDg van eenige lage gronden langs het Dykwater, nu kunnen we nog geene vorderingen ver melden in het werk der afsluiting, dat, zoo het al begonnen is, zeer tragen voortgang heeft. Ondertusschen lyden de eigenaars en bebouwers der ondergeloopen gronden vrij wat schade, vooral door net nu herhaaldelijk voorkomende hooge getij van 't water, dat door 't geopende Sas met verbazend geweld en zeker niet ten gunste van zjjn eenigezins bouwvallig muurwerk, het Dijk water binnenstroomt en aldaar o.a. den Henriëtte-polder blank zet. Het is te begrjjpen, dat de Oosteljjke dijk van het Dykwater, die eigenlijk meer eene zware kade is, vrjj wat te verduren heeft; trouwens op zulke vloeden was bij den aanlog niet gerekend. In den nacht van Zaterdag op Zondag j.l. klom het water nog een voet hooger dan deu vorigen Woensdag, toen het ongeval plaats greep. Het ongewone schouwspel van het boordevol gevulde Dykwater, dat1 aan vórigt'eèuweü herinnerde, lokte, ondanks het ongunstige we fir, vele toeschouwers. Benoemd tot 2e onderwijzeres aan de le Meisjes school te Leiden, Mej. P. Verpoorten. De fourier J. van Burg van het 3e regiment infanterie te Bergen op Zoom is aangesteld tot sergeant-majoor in dat garnizoen. Tengevolge van den noordwesten storm Tan Woensdag, stond het water op de Ooster-Schelde, voor Wemeldinge, Donderdag d. a. v. nog zoo on stuimig, dat door de ontzettende slingeringen van het vaartuig van schipper G. J. K. te Bruinisse een zwaard gebroken werd in vlot water, wat gelukkig eene zeld zaamheid genoemd kan worden. Overigens zjjn van de 118 vaartuigen, die te Brui nisse tehuis behooren, geen ongelukken vernomen. Zierikzeé, 30 Sept. In de Alg. Vergadering van het Waterschapsbestuur van-Schouwen op Zaterdag j.l. fehouden, waarin 19 leden tegenwoordig waren, zijnde e heeren Mr. J. C. van der Lek de Clercq en J. Hoogen- boom Bz. uitlandig en 2 vacatures, is na voorlezing der notulen en mededeeling van ingekomen stukken, uitslag van verpachting en van aanbestedingen besloten tot uitgifte in erfpacht aan H. Goemans Pz. te Seroos- kerke, verkoop aan de weduwe L. Dalebout te Haam stede, aankoop van C. van den Bout te Ellemeet van eenige oppervlakten grond; het verleenen van ver- 5mining tot plaatsing van twee weegtoestellen aan den Boer te Burgh, alsmede tot wijziging van de in de vorige vergadering bepaalde overeenkomst met de gemeente Haamstede omtrent de havendyken aldaar. Hierna kwam in behandeling een adreB der gemeente Serooskerke om vergunning te erlangen tot het maken eener haven aan den Schelphoek. Na zeer langdurige discussie werd overeenkomstig het voorstel van het Dagel. Bestuur besloten aan de gemeente Serooskerke kennis te geven, dat het Water schap in het algemeen bereid is tot het maken eener haven aldaar mede te werken, dewjjl de veilig heid van den vooroever en van de djjksdefenBie daar door niet zal worden bedreigd en dos geen algemeen Wafcersohap8bolang met het maken dier werken strjjdt, alles echter in afwachting van de dienaangaande door adressante nader iu te dienen uitgewerkte plannen. Overeenkomstig het rapport der commissie tot onder zoek der rekening, werd ma bespreking van eenige opmerkingen de rekening over 1888 vastgesteld: in ontvang op 191697,58 uitgaaf 164495,45 alzoo met een goed slot van f 27202.1 en de rekening van het Reservefonds over 1888: in ontvang op f 17465,77 uitgaaf 17646,486 alzoo een nadeelig saldo van 180.71s terwjjl mededeeling geschiedde dat het Reservefonds op 15 September j.l. eene reè'ele waarde van ƒ80231,90 had. Het Djjkgeschot over 1890 te heffen, werd vast gesteld ten gelyken bedrage als over 1889. Tevens werd besloten om aan het Dagel. Bestuur voor 1890 een tijdelijk crediet te openen van hoogstens 10000. Na mededeeling van het eervol verleend ontslag aan den Bode G. de Meulemeeater, wegens hoogen leeftyd en langdurigen dienst en dat het Dagel. Bestuur in zjjn plaats tot Bode en Kamerbewaarder had be noemd W. J. Rensen, werd op voorstel van het Dagel. Bestuur besloten den ontslagen Bode eene gratificatie van f 300 en eene personeele toelage van 150 'sjaars te verleenen. Tot Lid van den Dijkraad van het Waterschap Burgh en Westland, werd herkozen de op 1 November e.k. periodiek aftredenden heer J. Hoogenboom Mz. te Noordwelle. Eveneens werd de heer D. Hocke Dz. te Zonnemaire, die op 31 December a.s. als Lid der Commissie van onderzoek aan de beurt van aftreding was, herkozen. Tot Leden van het Stembureau voor 1890 werden op nieuw aangewezen Mr. A. J. F. Fokker, J. Schalk- wjjk en M. L. de Bruijne. Op voorstel van het Dagel. Bestuur werd machtiging verleend om eenige va9te goederen als borgstelling voor den Ontvanger-Griffier verbonden te ontslaan na gegeven verband op andere landeryen. Hierna kwamen in behandeling: 1°. een voorstel van het Dagel. Bestuur tot oprich ting van een pensioenfonds voor de ambtenaren, met wjjzigiDg van 't bestaande weduwenfonds voor Dijk- bazen, met ondersteuning van dat fonds van wege het Waterschap, door bijdrage gedurende eenige jaren. Na bespreking werd dit in principe aangenomen, in afwachting van een door het Dagel. Bestuur te ontwerpen uitgewerkt plan; 2°. een voorstel van Mr. J. A. Bolle, tot conversie van de Leeoingen 1875, 1877 en 1884, alsmede de annuïteitsleeningen by het Gemeente-Crediet te Am sterdam in een 3'/- pCt. Leening. Daar, nadat dit voorstel, hetwelk met een praead- vies van het Dagel. Bestuur aan de leden was rond gedeeld, de voorsteller naar aanleiding van de in dat advieB voorkomende opmerkingen, een nieuw gowyzigd voorstel, waarin ook de leeningen 17911794 en 1796 zyn opgenomen, had ingediend, werd na ampele dis cussie, de verdere behandeling aangehouden en het voorstel gesteld in handen van het Dngel. Bestuur., ten einde daaromtrent met de Maatschappij voor Ge meente-Crediet in nadere bespreking te treden. Na behandeling van eenige zaken van ondergeschikt belang en eenige mededeelingen, werd de vergadering op een vergevorderd uur gesloten. Na afloop dezer Algern. Vergadering werd in eene vergadering van het Dagèl. Bestuur van genoemd Waterschap, door den president een woord van afscheid gericht tot den aftredenden bode, hem hulde gebracht voor de trouwe en eerlijke diensten, door hem sinds 1849 in die betrekking bewezen en hem namens de leden van het Dagel. Bestuur, den Ontvanger-griffier en den Ingenieur, een fraaien fauteuil aangeboden. In het Domburgsch Badnieuws zegt de heer H. J. B. omtrent die badplaatsDo zomer van 1889 kan voor Domburg onder de goede jaren gerekend wordende badplaats werd door 767 logeergasten bezocht, en het aantal genomen baden bedroeg 2730, zoodat dit jaar sleeht8 ongeveer 200 baden ten achteren bleef by 1887, in welk jaar hier de meeste zeebaden gebruikt werden. Op het eind van Augustus waren alle hotels en op trekjes verhuurd, zij het dan ook slechts voor korten tyd, want by het begin van September moesten velen wegens den aanvang der scholen hunne stadswoningen weder gaan opzoeken. Als rijksaandeel in de waarborgsom voor de uitzending van 50 stuks rundvee en 12 paarden, en zoo mogelijk van eenig wolvee, naar de te Buenos- Ayres in April 1890 te houden tentoonstelling, heeft de Minister van Waterstaat een som van \f 12.000 aangevraagd. Door Spanjaarden en Italianen zyn dezer dagen in Overij8el belangrijke inkoopen van paarden gedaan. Zy kochten o.a. van iemand te Zwolle voor 1600 een span zwarte merries. KERKNIEUWS. Beroepen by de Evang. Luth. Gemeente te Zierikzee Ds. Helpers Sesbrugge, gew. pred. te Amersfoort; met den beroepene stonden op het drietal Ds. Hejje van 'sGravenbagc cc Da. Manset van Zaandam. Bedankt voor het beroep naar Koudekerko door dr. H. Fransen te Utrecht; naar Brouwershaven door ds. R. J. Jungius C.Lz. te Delden (cl. Deventer). West-Indische Brieven. PittAMAttiBO, 29 Aug. 1889. In het Gouvernements Nieuws- en Advertentieblad, een der couranten van Paramaribo, dat driemaal in de week verschijnt, komen nagenoeg iedere keer ver scheidene resoluties voor zooals deze «16 Augustus 1889, L.» B. 4862, is voor een jaar concessie verleend aan N. N. tot ontginning van delf stoffen in of op een terrein groot 250 H.A., gelegen ten Oosten van de rivier Taramakka." Die vergunning kan eene eerste zijn of eene her haling. In elk geval kan men uit den zeer grooten overvloed van dergelijke concessies afleiden, dat er nog al wat menschen zijn die den veelbeteekenenden naam van goudinner kunnen dragen. De eigenlijke goudindustrie bestaat eerst sinds het jaar 1876; in welk jaar er 207,554 H.A. in pacht waren uitgegeven, een getal dat in 1887 tot 332,120 H.A. gestegen was. Toen in den eersten tijd, tengevolge van enkele gelukkige vondsten, de verwachting boog gespannen was, meenden zeer velen den tijd voor hen gekomen om de altijd wegvluchtende fortuin eindelijk bij een slip van haar mantel te zullen vastgrijpen. Groot werd allengs het getal van hen, die, meest in verbinding met anderen, voor de geringe som van 0,10 per H.A. (thana is de pacht hooger) zich het recht verschaften om op een bepaald en door de kaar ten aangewezen terrein, dat den naam van placer draagt, naar de kostbare delfstof te mogen zoeken, 't Werd iets zooals in Holland het spelen in de Staats loterij, om zich in de gelegenheid te stellen op een oogenblik een niet gering voordeeltje te verwerven, ja, wie weet, de f 100,000 op zijn nummer te halen, neemt raen jaar in-jaar uit, ten minste een twintigje, zoo verschaft men zich in Suriname een aandeel in een goudveld. «Wie weet." Er zit goud in den bodem. Bij de keuze voor het placer zijn er berekeningen ge voegd. Niet ver van daar is ook goud gevonden. Er is een onderzoek ingesteld, dat wil zeggen, er is on der aanvoering van een mulat of ook van een neger een troepje van uitsluitend zwarte werklieden heen gezonden, ten einde den grond aan een proef te onderwerpen. De uitslag is niet ongunstig geweest. De expeditie heeft goud medegebracht. Het terrein is niet ongunstig gelegen. De kreek, waar dit prop- perteeren (proefwasschen) plaats had, is waterrijk genoeg. Dus is er reden om wat goeds te verwachten. Men meene echter niet dat alle uitgegraven ter reinen werkelijk een tooneel van ontginning aanbieden. Zeer dikwijls heeft óén of hebben verschillende per sonen zich slechts een streek willen verzekeren. De kans bestaat dat per geluk op dat terrein goud ge vonden wordt, dat een naburige concessionaris bij zonder gelukkig zal blijken, of dat de werklieden van dien nabuur, wetende of niet wetende dat zij over de hun gestelde grenzen waven, op het een ander toebe- hoorend gebied een goede ontdekking doen. In dat geval haast de rechthebbende zich daarvan voordeel te trekken. Hij gaat zelf aan den arbeid of ook hij doet het rijk gebleken territaar aan een liefhebber over, want de speculatiegeest doet zich in deze zaak ook gelden. Soms heeft een persoon jaren lang een uitgestrekt gebied op zijn naam gehad en er weinig aan kunnen ten koste leggen, totdat hij er in slaagt in Europa kapitaal te krijgen, of wel zijne concessie tegen goede winst aan een of meer kapitalisten overdoet. Niet allen, die de beschikking hebben over een goudveld, ontginnen het. En het getal van hen die zoeken en werkelijk zooveel vinden dat het de moeite en de groote kosten rijkelijk loont, is zeer gering. Het is gemakkelijk te begrijpen als men weet waar het goud zoo al ligt en hoe het wordt opgespoord. Een reis naar de bovenlanden van de Suriname en de Saramakka, waar de goudindustrie de meeste uit breiding heeft, is geen kleinigheid. Die de Suriname op moet, kan gelukkigerwijze zich bedienen van de kleine stoombootjes, die enkele malen in de week de rivier opvaren zoover zij kunnen komen, wat in den drogeu tijd slechts is tot Bergendaal, een voor naam station, waar een soort dorp is met een neder zetting van de Hernhutters. Dat is ongeveer 10 uur stoomens. In den regentijd komt men op dezelfde wijze nog een uur of wat verder. En waar nu de stoomboot steken blijft, gaat de tocht verder per corjaal, die natuurlijk slechts weinig passagiers en een geringe boe veelheid goederen kan bergen. De vaart stroomopwaarts is bezwaarlijk, vooral door de vele stroomversnellingen. Hoe sterk en geoefend de roeiers zyn, ze komen slechts langzaam vooruit, het grootste overleg toonende waar zij door de vele klip pen heen moeten en de gevaarlijkste plekken hebben te vermijden. De passagiers zien zich verplicht; willen zij zich zeiven en hunne reisgenooten niet in gevaar brengen, uren achtereen in dezelfde houding, schier bewegingloos, op iets te blijven zitten, dat meer heeft van een breede lat dan van een bank. Ondertusscken zijn zij blootgesteld aan de verzengende stralen der zon, wier kracht niet weinig vermeerderd wordt door de weerkaatsing in het water, dat tot aan den boven rand van de smalle corjaal komt. Ook als de boel naar den kelder schijnt te gaan, moeten zij als muizen zijn. Dank zij de ongeloofelijke behendigheid der negers, loopt bet echter bijna altoos goed af en wordt het einde van de riviertocht bereikt. Dan volgt die door het bosch. Een niet minder moeielijke. In het anders ondoordringbare woud, waar boomen, struiken, doorns, parasieten, lianen zijn sarnen- gewasschen tot óén wildernis, is ten behoeve der goudzoekers door boschnegers en anderen, van Gou- vernementswege, een pad gemaakt. Met behulp dei- houwers is zooveel weggehakt, dat voortaan een door tocht mogelijk is. Dit neemt echter niet weg, dat men een ervaren gids noodig heeft om niet reddeloos te verdwalen. Eenmaal van bet spoor komt de reiziger er niet licht meer op. Ook hoort altijd de houwer bij de hand te zijn om weg te bakken wat weder dicht gegroeid is. Is het daarbij regentijd dan vormt de bodem een glijbaan, of wel hier en daar ook een modderpoel, waar men tot de enkels inzakt. Is het placer zeer ver naar boven gelegen dan kan de reis dagen lang duren, en andere toch liebt ettelijke uren. Er dienen dragers bij te zijn voor het goed, dat deze op het hoofd dragen, onvermoeid alg hebben zy, wat meestal bet geval is, heuvelen te beklimmen. Allen gaan man achter man. Heeft men lang te reizen, dan wordt de nacht doorgebracht waar dat het best kan, in den regel in een negerij, die als station bekend is. De hangmat wordt onder een boom uitgespannen. En de reiziger, die, doodmoede, weldra insluimert, mag blijde zijn als hij 's morgens ontwaakt uit een slaap, die niet door allerlei insecten treurig word bemoeielijkt. Het goudplacer, waar men toch eindelijk aankomt, is veelal een heuvelachtig terrein, waar de kreeken een flinke strooming hebben. De woningen van de gouddelvers zijn uiterst eenvoudig. Het dak van ge vlochten palmbladen rust op vier of meer palendik wijls is er om éón of 2 zijden een wand aangebracht als beschutting tegen wind en regen; dat is echter niet bij allen het geval en dan is de slaper in zijn hangmat aan al de ongerieven van het weêr blootge steld. Het zijn ook maar tijdelijke woningen, want als weldra de kreek is uitgeput en de goudwassching geen resultaat meer geeft, moet er worden opgebroken om de tenten op een betere plaats op te slaan. Ik spreek daar van goudwassching. Zij is, als ik goed ben ingelicht, op een heel enkele uitzondering na, de eenige wijze van ontginning. Hel is moeielijk om een ander te gaan mededeelen, wat ik zelf niet gezien heb. Het gaat echter niet om te wachten tot dat ik ooggetuige geworden ben. Den lezer zal uit het voorafgaande gebleken zijn, dat een rustig in woner van Pai-amaribo zich niet haast, al ziet hij ten einde wat belangrijks te zien, niet tegen vermoeie nissen op, de reis naar de bovenlanden te ondernemen. Vele goudzoekers, d. w. z. pachters van placers, zijn er zelf nooit naar gaan "zien hoe hun werkvolk onder leiding van een opzichter of directeur voor hen naar schatten zoekt. De schrik van het goudland waar zich dat in de kolonie ook bevindt, is de koorts, die van een gevaarlijk soort is en iemand, al speelt hjj het leven er niet bij in, zeer lang kan heugen. «Mijn dokter heeft mij ontraden naar mijn placer te gaan; ik zou het er niet levend afbrengen," zoo zeide mij een gelukkig vinder, die reeds jaren lang de voor hem winstgevende industrie dreef. Zoo denken er meer over. Is het dan af te keuren dat ik om toch ook wat van deze aangelegenheid, die voor'Suriname van zoo veel belang is, iets vertel, daarbij alleen afgaande op hooren zeggen? Een goudzoeker, maar een wezen lijke, vertelde mij, dat ze bij 't wasschen alsdus te werk gaan. Men zet zich neer bij een beek of kreek, wier langs het heuvelachtige terrein afstroomend water onmisbaar is. Om de kracht vau het water te verhoogen is in de kreek nog een dijkje aangelegd met een sluisje er in. Wordt het sluisje geopend dan stroomt het water in een open houten koker met verschillende afdeelingen, die natuurlijk een hellen den stand heeft. De arbeiders, die met den houweel den grond openhakken, werpen aarde, klei en steenen daarin, waarna jongens, kruiselings op den sluice geseten, de groote brokken steen ter nadere onderzoeking op den wal smijten. Het water spoelt al wat er in den bak blijft naar onderen en het goud dat er zich in bevindt zakt naar beneden omdat het zwaarder is, en fijnere gouddeelen worden door de kwik, die in de sluice is aangebracht, gehouden en geamalgameerd. Dat gehoudene door het kwik is het stofgoudwat naar onderen zakt door eigen zwaarte bestaat uit kleinere of grootere brokjes, die pepites worden genoemd. Ik moet er nog bijvoe gen dat die goot of bak ter goudwassching voorzien is van een dubbelen bodem, en daar nu de bovenste vloer in elke afdeeling, aan het benedeneinde, bestaat uit een ijzeren plaat met gaten er in, wordt door de kracht van het water en de schuinsche stelling van den bak bet goud bij de ijzeren plaat te zamen ge spoeld en door de gaten gedreven. Zoo is 't mij verteld. En zoo begrijp ik er uit dat meestal nog al.wat arbeid moet verricht worden om iets van belang te krijgen. De dagen verschillen zeer en de kreeken natuurlijk ook. Er worden wel eens cijfers genoemd van de kilo's die per maand gevonden worden, doch ik waag mij niet aan de mededeeling. Iedereen zal begrijpen dat het publiek zelden het naadje van de kous kan weten. Slot in het volgend nommer» Ingezonden Stukken. Naar aanleiding der vreag in Ons Noorden wie der betrokken rijksambtenaren verkeerd bundelde bij de aanhouding door de ambtenaren der belasting van een haas, die van uit eene provincie waar de jacht geopend was naar eene waar zij nog was gesloten, werd vervoerd per pakketpost, diene het volgende In dat geval dient het vervoer gedekt te zijn door eene verklaringaf te geven door den burgemeester der gemeente waar het pakket wordt aangeboden, dat de jacht in die provincie is geopend. In liet onderhavige geval heeft die verklaring blijkbaar ont broken en waren de kommiezen tor plaatse van bestemming in hun recht. Toch kan het eischen dier burgemeesterlijke ver klaring tot onaangenaamheden leiden. Noch de afzender, noch de postbeambte is in den regel bekend met de openings- en sluitingstijden der jacht en visscherij in de verschillende provinciën en verkeeren zij steeds in het onzekere of de bedoelde verklaring noodig is. Wenscholijk is hot daarom dat de postambtenaren officiéél in kennis worden gesteld der openings- en sluitingstijdstippen der jacht en visscherij in de provincie hunner standplaats en dat zij op de adres kaart, begeleidende een collis wild of visch, steeds de ondertcekende verklaring schrjjvenJacht en Vis scherij geopend". N. N.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1889 | | pagina 1