ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Zaterdag 21 September 1889.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
Feuilleton.
SCHETSEN
Noord-Amerika,
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1.30, franco per post
f 1.60.
Noord-Amerika, Transvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
46ste JAARGANG. No. 5748.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags
10 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar ■plaatsruimte berekend.
Sommige menschen brengen ook in de vriendschap
het spreekwoord van toepassing geeft men den vin
ger, spoedig neemt men de geheele hand". Vaak ziet
men het, dat wanneer men iemand in zijn vertrou
wen hèeft genomen, vriendschap met hem heeft
gesloten, die vriendschap verbroken wordt nakorteren
of langoren tijd, omdat de grenzen daarvan niet in
acht waren genomen. Vriendschap geeft rechten,
doch het recht om zich met de huiselijke zaken van
den vriend te bemoeien, geeft zij nooit. Ieder is baas
in zijn eigen huis; een ander mede te laten spreken
in de inrichting of besturing daarvan loopt in den
regel op ongenoegen uit en 't is daarom zaak om
deze inmenging nog voor zij goed en wel is begon
nen tegen te gaan. Zoo denkt ook Keizer Franz
Joseph van Oostenrijk over deze dingen. Met zijn
machtigen nabuur, den Keizer van Duitschland, is hij
goede vrienden, er is zelfs een verbond gesloten den
vijand, die hunne respectieve huizen zou aanvallen,
gezamenlijk te trachten ai te weren, maar nu den
Duitschen vriend zich wilde gaan bemoeien met de
binnenlandsche aangelegenheden van Oostenrijk, nu
heeit vriend Franz hem op de vingers getikt en hem
herinnert aan het >elk baas in zijn eigen huis." De
benoeming van Graai Thun toch als stadhouder van
Boheme, beeft niet alleen de vijanden van Graaf
Taaffe in Oostenrijk geducht gehinderd, maar ook in
Duitschland heeft men deze benoeming met leede
oogen aangezien. Het is eene overwinning op de
Duitscbgezinde partij behaald en meer dan ooit is er
door aan het licht gebracht, dat ondanksalle moeilijk
heden, waarmede de Oostenrijksche Minister-Presi
dent heeft te kampen, hij vaster dan ooit in het zadel
zit. De nieuwe Boheemsche Stadhouder is de denk
beelden der jonge Czechen niet afkeerig. Boheme
een aparte staat in Oostenrijk, en Keizer Franz ge
kroond als Koning van Boheme. Door deze benoeming
en uit het geheele streven der Regeering in den
laatsten tijd bljjkt meer en meer dat de Duitsche
invloed in Oostenrijk gaat tanen en die van het
Slavisme meer en meer toeneemt. De Oostenrijksche
gezant te Berlijn, die aldaar zeer in aanzien is, heeft
het nu goedgevonden, zeker op aansporen van Bis
marck, om den Oostenrijkschen Keizer te moeten
wijzen op de toenemende invloed van het Sla
visme en de onderdrukking van het Germanisme,
terwijl hij er tevens op aandrong om de binnenland
sche politiek in overeenstemming te brengen met de
buitenlandsche. Het antwoord van den Keizer op
deze wenken is geweest de terugroeping van den
gezant uit Berlijn, waardoor Duitschland weet, dat
men in Oostenrijk van dergelijke raadgevingen niet
gediend wil zijn. Veel aandacht heeft ook de toast
getrokken, die Keizer Franz, die aan een feestmaal in
Boheme aanzat met alle aartshertogen, enkele mi
nisters en vele hoofdofficieren, heeft uitgebracht op
den Russischen Czaar, terwijl het Russische volkslied
werd gespeeld. De verhouding tusschen Oostenrijk en
Rusland laat dus voor 't oogenblik niets te wenschen
over en evenmin die tusschen Duitschland en Rus
land, al loopt ook het gerucht, dat de Czaar tijdens
zijn verblijf te Kopenhagen, alle moeite zou doen om
de voorgenomen verloving van Prins Christiaan met
de jongste zuster des Duitschen Keizers te voor
komen. De Czaar moet den te grooten Duitschen
invloed vreezen en tevens dat bij een oorlog de
Deensche havens voor de Russische vloot gesloten
zouden blijven. Aan de vraag, die geheel Duitsch
land nu weken in spanning hield, nl. of de Czaar
naar Berlijn komen zou, is nu toch een einde ge
maakt, door de officieele mededeeling, dat hij op het
eind dezer maand te Berlijn zal komen, na afloop der
manoeuvres in Hannover, die de Russische troonop-,
volger nu in gezelschap van den Duitschen Keizer
bijwoont.Op het eind van October komt de Duitsche
Rijksdag weder bijeen. De zaken, waarmede zij zich
onledig honden kan, zijnhet legervraagstuk, de
nieuwe bankwet, de koloniale plannen en de socia
listenzaken. Het nieuwe leger-ontwerp moet bepalen
dat de militaire diensttijd op 272 jaar wordt ge
bracht, terwijl de jaarlijksche lichtingen 110,000 in
plaats van 150,000 man zullen bedragen; door een
en ander wordt het oorlogsbudget met 100 millioen
jaarlijks verhoogd.
Ofschoon de tijd voor de verkiezingen in Frank
rijk snel nadert, blijft het kalm. Geen heftige rede
voeringen, geen opgewondenheid valt er waar te
nemen. De candidatuur van Boulanger is te Parijs
niet toegelaten en de al of niet juiste behandeling
dezer zaak zal thans door een rechtbank worden be
slist; Het aantal candidaturen voorde Kamer bedraagt
thans reeds 1500. Wat hierbij vooral in het oog
springt, is het totale gemi3 aan groote mannen. Zoo
hier en daar ziet men als terloops een bekende naam,
anders zijn het middelmatigheden, die doen vreezen
dat de komende Kamer dit in middelmatigheid van
de vorige nog winnen zal. De circulaire van den
Minister aan de geestelijkheid, waarbij haar aanbe
volen wordt, zich niet met de politiek in te laten,
heeft een storm van verontwaardiging opgewekt en
zeker is het, dat de republikeinsche partij daardoor den
steun der geestelijkheid voor langen tijd heeft ver
loren. Boulanger heeft thans de zaken opgenoemd,
die hij ter hand wenscht te nemen, als zijn partij de
overwinning behaalt. Ze zijn: afschaffing van inko
mende rechten en het monopolie der Fransche bank
en invoering van een nieuw stelsel tot aanmoediging
der nijverheid van staatswege.
Uit Fngclnnd komt de gelukkige tijding, dat het
den meer dan 70-jarigen kardinaal Manning gelukt
is, de werkstaking te doen eindigen. De termijn,
waarop de loonsverhooging zal ingaan, is bepaald op
4 November en hiermede hebben de werklieden al
hunne eischen zien ingewilligd. De invloed der thans
geëindigde werkstaking zal zich echter nog lang doen
gevoelen.
De toestand op Creta is gelukkig weder veel ver
beterd. De Turksche Regeering zal nu iets trachten
te doen om aan de grieven der Cretenzers te gemoet
te komen, evenals aan die der Armeniërs.
Servië en Bulgarije blijft de toestand zeer
De een verwijt den ander dat hij zich ten oorlog toe
rust en zoo doen zij het juist beide.
Engeland.
Jack the Ripper. Er is een belangrijke mededeeling
aan de politie gedaao, n.l. dat er aan den buitenkant
van Londen niet lang geleden een gewoon, net gekleed
man woonde, die door zijne vrouw verlaten was. Hjj
woonde geheel alleen en omstreeks ten tjjde van den
zevenden moord verkocht hjj in grooten haast al zjjn
meubelen en verdween.
Daarna kwam het een der huurlieden te binnen, dat
de man op een morgen van een der moorden in een
vermomde kleeding huiswaarts gekeerd was, doch dat
hp zeide, dat hjj een grap had gehad, terwjjl hjj van
enkele bloedvlekken rekenschap gaf door te zeggen,
dat hp aangevallen was geworden. Hierop is verder
geen acht geslagen, omdat men meende dat hij naar
Amerika vertrokken was, doch vreemd genoeg is de
man ten tijde van den laatsten moord weer in Londen
en in Whitechapel gezien.
Zaterdag avond 7 uur is uit den Theems opgevischt
een katoenen vrouwenhemd in éenige couranten ge
wikkeld, er waren verscheidene bloedvlekken op, vooral
op den rug onder den hali, terwpl het gedeeltelijk
gescheurd was.
De politie heeft extra-maatregelen genomen ter be
waking van het Whitechapel-district. Zaterdagavond
is de politiemacht aldaar met 100 man vermeerderd.
loonden, 17 Sept. Volgens eeu ontvangen tele
gram uit Aucland, dato 16 Sept., heeft het stoomschip
»Wainui", dat gepasseerde nacht hier arriveerde, de
kapitein en 8 man der equipage medegebracht van
het schip »Garstoa", dat op Saxrbuck Island veron
gelukte. De equipage redde zich van het wrak in eene
boot en kon slechts 50 ff! provisie mede nemen, die
zjj met de uiterste spaarzaamheid verdeelden. Drie
weken bleven de schipbreukelingen in eene open boot,
blootgesteld aan de schrikkelijke martelingen van den
honger, welke zoo hevig werd dat zij den 22en dag
besloten te loten wie dat opgeofferd zou worden om
de anderen met zijn lichaam tot voedsel te verstrek
ken toen zjj tot hunne onuitsprekelijke bljjdschap
Walles Island in het gezicht kregen. Hoewel ge
heel uitgeput door hoDger en doorgestane ellende be
reikten zjj genoemd eiland, waar zij door do bewoners
met de meeste menschlievendheid ontvangen en be-
handele werden. Zoodra zjj zoover hersteld waren om
te kunnen reizen,J werden zjj naar Tonga gezondeD,
waar zjj aan boord van de »Wainui" opgenomeD werden.
De statisticus dr. Engel heeft eenige cjjfers ver
zameld, die laten zien wat de oorlogen der laatste 34
jaren aan geld en menschen hebben gekost.
De Krim-oorlog 750,000 menschen en 4776 millioen
galeen; de Italiaansche oorlog van 1850 eischte 45,000
slachtoffers en kostte 720 millioen guldende Deensche
oorlog van 1864 3000 man en 84 millioen gulden; de
Noord-Amerikaansche burgeroorlog van 1861 tot 1865
kwam de Noordelijke Staten te staan op 280,000 man
en 10.800 millioen gulden, de Zuidelijke Staten op
520,000 man en 5520 millioen gulden; de oorlog der
Duitachers ia 1866 45,000 man en 792 millioen gulden;
de expeditie naar Mexico, Cochin China 65,000 man
en 480 millioen gulden; de FranschDuitsche oorlog
van 1870/71 kostte Duitschland 60,000 manenFrank-
rjjk 155,000 man en 7200 millioen gulden; de Bul-
gaarsch—Servische opstand 25,000 man en 420 millioen
gulden; de RussischTurksche oorlog 250,000 manen
2700 millioen gulden; de Zuid-Afrikaansche oorlog
30,000 man en 21 millioen gulden; de oorlog in
Afghanistan 250,000 man en 31,8 millioen gulden.
Te zamen dus 2 millioen 253 duizend menschen-
levens en 34248 millioen gulden gingen verloren.
F>ou<loii, 19 Sept. Heden ochtend is in de Albert-
dokken het werk rustig hervat. Werklieden en sjouwers
stemmen er in toe met de blacklegs te werken.
Frankrijk.
Toen den dag vóór zjjn vertrek de heer Edison op
den Eiffeltoren was, werd hem door de vereoniging van
burgerl. ingenieurs een lunch aangeboden, waarna Edi
son zpn naam schreef in het vreemdelingenboek van
den heer Eiffel met het volgende bjjschrift:
»Top Eiffeltoren, 10 Sept. 1889. Aan den heer Eiffel,
den kloeken ontwerper van dit reusachtig en oorspron
kelijk werk van moderne bouwkunst, en die den
grootsten eerbied en bewondering koestert voor alle
bouwmeesters, vóór alles, voor den grooten bouwmeester
ïte bon Dieu, Thomas A. Edison."
Vervolgens schreef hjj zjjn naam op den waaier van
'sheeren Eiffel's dochter, waarop de handteekeningen
van vele prinseu van den bloede en wetenschapsvorsten
voorkomen, die den toren beklommen hebben.
Boulanger heeft, geljjk reeds door ons gemeld
i», weer een manifest tot de kiezers gericht. Het luidt
als volgt
Het uur der verlossing heeft geslagen.
Het woord is aan het volk.
Ik heb niet noodig mpn programma te herzien.
Mpn programma is dat van Tours.
Onafhankelijke eu vrije burgers, overeind!
Trekken wjj ter stembus op en verjagen wjj van
het gezag die rampzalige bende, welke de republiek
bezoedelt, hoewel zjj zich op haar beroept.
Genoeg van die leden, die om hunne hebzucht, hunne
hartstochten, hunnen haat te bevredigen, de gewetens
geweld aangedaan, de vrijheden vertrapt, de justitie
verlaagd (prospituèhebben
Genoeg van die zoogenaamde zonen der Revolutie,
die om haar eeuwfeest te vieren, de nationale souve-
reiniteit bespotten.
Genoeg van die lieden, die verraad plegens jegens
onzer aller meester, het algemeen stemrecht,
dat zjj verworgen, vervalschen en verslaven
Geen onthouding, geen verdeeldheid
Dat niet eene enkele stem op mpn naam verloren
ga buiten het kiesdistrict, waar ik candidaat benhet
tweede district van het achttiende arrondissement
van Parjjs.
Voorwaarts tegon den maatschappelpken vjjand
het opportunisme, dat aan Frankrjjk niets anders heeft
weten te geven dan eene regeering van babbelaars en
intriganten, van leugenaars en konkelaars
Leve Frankrjjkleve de Republiek.
België.
Antwerpen, 18 Sept. De gemeenteraad heeft
in de heden gehouden zitting kennis genomen van het
verslag van het college van schepenen over de bekende
ramp te Antwerpen. Het verslag treedt in eene herin
nering der vestiging van de patronenfabriek eu geeft
eene beschrijving van do inrichting. Het gelooft dat
het vooral de gebrekkige wjjze van behandelen was,
die gevaar deed ontstaan. Het voegt er bij, dat de bij
het besluit van de permanente deputatie (gedeputeerde
staten) voorgescbrevene maatregelen van voorzorg dóór
het gemeentebestuur aan de verschillende ambtenaren
overgebracht zjjn. Het rapport concludeert, dat het
eenige middel om dergeljjke rampen te voorkomen,
bestond in een strikt verbod om zulk een tak van
nijverheid uit te oefenon.
Van do oorzaak der ontploffing gewaagt het rap
port niets.
Een zonderlinge weddenschap verwekte vóór
eenige dagen in het park te Antwerpen een grooten
oploop van volk. Twee handelaren in rjjwielen hadden
nl. gewed, wie in don koristen tijd het tweewielrijden
kon leeren, en om dit uit te maken zou elk hunner
drie straatjongens met het rijwiel vertrouwd maken.
Het bleek, dat l1/. nur voldoende was om dit doel
te bereiken. Had men in plaats van één drie rjjwielen
mogen gebruiken, dan zou men in ruim 30 minuten
geslaagd zjjn. De winner liet nl. zijn leerlingen eerst
een minuut of 5 met het rijwiel zoo hard mogeljjk
loopen, toen een tiental minuten zich oefenen om zich
op den opstap staande te houden, terwpl het rjjwiel
in gang was gebracht, totdat het voertuig van zelf omviel
en zette ze daarna eerst op zadel en liet ze wegrijden.
Tot groote verwondering van de talrjjke toeschouwers
gelakte deze nieuwe wijze van onderricht volkomen,
terwijl zijn mededinger na een drietal uren van zware
inspanning volgens de oude wjjze nog niet met zijn
taak gereed was.
Duitschland.
Berljjn. 18 Sept. Eenig opzien wekken alhier
de jongste onthullingen door Fourault de Montdion
te Parjjs gedaan. Deze namelijk, door het proces tegen
Boulanger bekend als Fransch spion in Duitschland,
beweert dat het Ministerie van Buitenlandsche Zaken
te Berljjn in het voorjaar van 1887 oorlog met Frankrijk
verwachtte, en derhalve bjj Moltke aandrong om ten
spoedigste het repeteer-geweer bij het leger in te
voeren.
Toen in 1887 het oorlogsgevaar voorbij was, erkende
de Duitsche generale staf, dat de Fransche geweren
beter waren dan de Duitsche, en begon toen dadelijk
nogmaals aan het verbeteren der repeteer-geweren.
Hiertegen kwam Bismarck bjj den ouden Keizer Wilhelm
óp wegens het gevaar, dat daaruit voor 's lands finan-
nanciën ontstond, en hjj verlangde staking van de
nieuwe bewapening. De Keizer evenwel wilde, ingevolge
Moltke's geschrift, dat Duitschland's bewapening in Mei
1888 weêr als vroeger superieur zou zpn aan die van
Frankrjjk.
Meer nog dan deze mededeeling wordt aandaoht
geschonken aan Fouralt's bewering, dat er tusschen
Duitschland en België eene overeenkomst bestaat be
treffende de bescherming der grenzen bjj een mogelijken
oorlog.
Er wordt herinnerd, dat in den tijd, waarvan Fourault
spreekt, op geheimzinnige wjjze gewag gemaakt werd
van een diefstal bjj inbraak bjj den generalen staf te
Berljjn.
Nederland.
's Gravenhage, 18 Sept. Door Z. M. is voor
het tjjdperk der tegenwoordige zitting, tot Voorzitter
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal benoemd
jhr. mr. G. J. Th. Beelaerts van Blokland.
's Graveuhage, 19 Sept. De Minister van
Financiën heett heden der Tweede Kamer aangeboden
de staatsbegrooting voor 1890.
De tekorten over 1887 en 1888 worden ieder geraamd
op 3Vj millioen en dat over 1889 op 3 millioen en
2'/s ton.
Op de begrooting voor 1890 worden de uitgaven
geraamd op 135.074,987 of 8'/3 ton meer; "noofdza-
kelpk voor de staatsspoorwegen, voor den aanleg van
het Merwedekanaal, de verlegging van den Maasmond,
de sluizen te IJmuiden en de volkstelling.
De middelen zjjn geraamd op 122.209,900 of 13l/2
ton meer.
Het tekort beloopt 12.865,087, dat met 8 ton ver
mindert als zilverontmunting onnoodig is en door be-
UIT
DOOR
Een Oud-Schouwenaar.
V.
Om een goed denkbeeld te kunnen vormen van eene
Amerikaansche stad, moet men naar de Westelijke
Staten gaan. Daar vindt men over het algemeen geen
steden, die ouder zijn dan vijftig of zestig jaar.
Chicago b.v., de grootste stad van het Westen, was
een weinig meer dan vijftig jaar geleden nog eene
moerassige prairie, waar slechts enkele hutten te
vinden waren van handelaars of jagers en waar de
Indianen onbeperkte heerschappij voerden. Thans
wordt de bevolking geschat op 850,000 zielen en heeft
de stad eene schuld van 12,588,500 dollars of
31,471,250 galden.
Bij het ontwerpen van het plan der bedendaagsche
steden behoeven de ontwerpers slechts rekening te
houden met de ruimte. De straten worden recht en
breed uitgelegd waar een moerassig stuk grond is,
wordt het opgevuld of voor afwatering gezorgd, rots
blokken laat men springen, niet al te groote heuvels
worden doorgegraven. Dit doorgraven der heuvels
maakt dikwijls, dat de straat zeer laag ligt en de
huizen op den heuveltop vrij hoog staan, waardoor
er trappen moeten worden aangebracht om ze te
hereiken.
Eene andere eigenaardigheid der Amerikaansche
steden is, dat bijna alle straten elkaar rechthoekig
snijden en er in de nieuwe aangelegde plaatsen wordt
gezorgd, hier en daar binnen de stad vierkanten of
blokken onbebouwd te laten en ze te bestemmen voor
plantsoenen of parken.
Als men hier iemand naar den weg vraagt, zal hij
nimmer antwoorden «nog zoo- en zooveel straten",
maar «nog zoo- en zooveel blokken, voor ge deze of
die straat hebt bereikt".
Vele steden in. het Westen worden op speculatie
uitgelegd en de grond verkocht. Teekeningen der
8tad zooals zij worden moet, maar nog niet is, worden
ontworpen, prospectussen gedrukt en alle mogelijke
voordeelen van ligging, grondslag, klimaat, karakter
en landaard der omwonende bevolking enz. enz. op
zijn schoonst voorgesteld, om degenen, die geld te
beleggen hebben, kooplustig te maken. Mannen van
invloed en naam in de maatschappij worden dikwijls
aangezocht om hunne handteekeningen te leenen tot
het ontwerp en op het gezag dier goedklinkende
namen gaan velen er toe over een kansje te wagen.
Dikwijls worden er hooge prijzen besteed voor bouw
gronden in de nog ongeboren, maar zooveel belovende
stad. Vooral cornerlots of hoekloten brengen somtijds
vrij hooge prijzen op, want daar is de beste gelegen
heid voor het oprichten eener tapperij of winkelnering
maar de hoogste prijzen worden besteed voor >lots"
in het deel, dat op de kaart staat aangeduid als the
business part of the city of het handelsgedeelte dei-
stad".
Is de ontworpen stad gunstig gelegen aan de vrucht
bare oevers eener bevaarbare rivier, of daar, waar
twee of meer rivieren samenkomenaan een uitge
strekt, vischrijk meer of in een oord waar veel
minerale bronnen zijn; in eene streek waar de bodem
rijk is aan delfstoffen of het middelpunt van een wel
varende landbouwende bevolking, dan is het zeer wel
mogelijk, dat de koopers goed af zijn en misschien
spoedig rijk worden. Dikwijls echter gebeurt het, dat
de stadsloten bijna waardeloos zij a en blijven, en de
koopers het grootste deel van hun geld kwijt raken,
terwijl soms na tien of twintig jaren, door een of
ander gelukkig toeval, de tot nu toe waardelooze
bodem eensklaps ontzaggelijk in prijs stijgt en de in
leggers in deze loterij ten laatste hoofdsom en opeen ten
van hun verloren gewaand kapitaal honderdvoudig
terug krijgen.
Bijna het eerste wat de burgers doen, nadat hunne
stad vooral in het Westen eenige uitbreiding ver
kregen heeft, is het oprichten eener bibliotheek.
Boeken zijn in Amerika betrekkelijk goedkoop, veel
goedkooperdan in Nederland, als men ten minste
dollars tegen guldens rekent. En dat moet men doen
omdat de werklieden ginds meer dollars verdienen,
dan hunne vakgenooten hier guldens. Hierbjj komt,
dat de Amerikanen groote liefhebbers zijn van lezen
en zij er nog al veel tijd toe hebben. De overgroote
meerderheid der boeken eener stadsbibliotheek zijn
natuurlijk verhalen. Maar men vindt er ook de wer
ken van de grootste denkers in Engeland, zoowel als
in Amerika. Populair-wetenschappelijke werken
mogen in geen enkele bibliotheek ontbreken. Ook
wordt er gezorgd, dat de onderwijzers der gemeente
scholen er steeds de beste en nieuwste boeken vinden
kunnen, die handelen over de vakken, welke zij
moeten onderwijzen. Er is vooral in het Westen
geene stad ter grootte van Zierikzee, of men vindt er
eene openbare bibliotheek, waaruit de inwoners het
geheele jaar door kosteloos boeken ter lezing krijgen
kunnen eu waarvan ook een goed gebruik wordt ge
maakt. Zelfs landelijke townships of districten leggen
dikwijls op bosten der openbare kas eene bibliotheek
aan, waaruit de boeken, die iu het voornaamste dorp
of gehucht der township" worden bewaard, op be
paalde dagen ter lezing worden uitgereikt. Velen van
Amerika's groote mannen, die reeds vroeg de school
verlieten en naderhand geen verder onderricht meer
genoten, danken aan de districts- of stadbibliotheek
hunne opkomst en wetenschappelijke of letterkundige
ontwikkeling. In de meeste gevallen zorgen de ge
meentebesturen spoediger voor denaanleg eenerbiblio
theek, dan voor het plaveien der straten. De steden,
vooral in het Westen, breiden zich dikwijls zoo snel uit,
dat de autoriteiten noch over de middelen, noch over
het werkvolk kunnen beschikken om de vereischte
verbeteringen te doen aanbrengen. Natuurlijk weet
men ook in de meeste gevallen niet, naar welke zijde
de stad zich het meest of het spoedigst zal uitbreiden.
Dit hangt somtijds af van eene toevallige omstandig
heid als het bouwen eener fabriek op eene zekere
plaats, bet werpen eener brug over eene rivier, of
ook van het al dan niet spoedig verkoopen van bouw
terreinen, die aan speculanten toebehooren, en van
verscheidene andere oorzaken.
Hierbij komt nog, dat niet de gemeente, maar elk
eigenaar van bouwterreinen langs de straat, de on
kosten draagt van het plaveien, hoewel het werk zelf
gewoonlijk van wege het stadsbestuur plaats heeft en
de straat publiek eigendom blijft. Die. straten dus,
welke het eerst dicht bewoond zijn, liggen het eerst
aan de beurt om geplaveid te worden, waaruit volgt,
dat dun bevolkte straten dikwijls jaren lang onge
plaveid liggen.
In dat plaveien op kosten der eigenaars ligt iets
onbillijks, want de onkosten zijn even hoog voor de
straten waar een lot 500 dollars of veel meer huur
opbrengt als voor die, waar een zelfde stuk bouw
grond slechts eene huurwaarde heeft van 100 dollars
of minder. Yele arme eigenaars van panden zijn dan
ook dikwijls genoodzaakt, ter wille van de onkosten,
verbonden aan het plaveien, om hun eigendom
tegen verlies te verkoopen. Deze onbillijkheid zou
natuurlijk worden weggenomen, als de onkosten
van plaveien uit de belastingen, vooral grondbelas
ting, gevonden werden. Dan zouden allen betalen
voor datgene, waarvan allen genot en voordeel heb
ben, want ook het riool-stelsel wordt gelegd op
kosten van bezitters der huizen van een zeker gedeelte
eener straat, terwijl anderen in de gegeven omstan
digheden bijna niets daarvoor behoeven uit te geven.
Zoolang de straten nog niet geplaveid zijn, wordt
er eenvoudig aan de zijden een bouten wandelpad
van eene bepaalde breedte gelegd. Dit wandelpad
wordt sidewalk genoemd en bewijst denzelfden dienst
als onze «klinkerpaden".
De voer- en rijtuigen moeten maar zien, hoe zij
het gemakkelijkst door de vaak bijna onberijdbare
straten heenkomen, waar vooral na plotselingeu dooi
of hevige regens en door het gemis van afwatering,
zich groote sljjkpoelen vormen, waarin zwaar beladen
wagens wel eens blijven steken. En wanneer 's zomers
na langdurige droogte, het stof der straten door
hevige rukwinden wordt opgezweept, dwarrelen er
zulke dikke stofwolken en worden de huizen zoodanig
gevuld met vuil, dat men eer zou denken op het land
dan in eene stad te zijn.
Nog eene eigenaardigheid der nieuwere Ameri
kaansche steden is de overgroote menigte van planken
buizen, die men er vindt. Iu de ouduro steden,
