ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Dinsdag 13 Augustus 1889.
Een belangwekkend wetsontwerp.
NIEUWSTIJDINGEN.
L
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1.30, franco per post
f 1.60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
45ste JAARGANG. No. 5731.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags voormiddags
10 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt Tiaar plaatsruimte berekend.
De MANDATKW ten
behoeve vnn de deelgerech-
tigden in het jaarlljktch
legaat der stichting van
wijlen Vrouwe CXjAMA
JANSDOCH.TJKM van STAHTTOVDK,
kunnen ter Gemeente-Secretarie worden
afgehaald.
Een paar maanden geleden reeds is door den
Minister van Justitie, wiens ijverige werkzaamheid
alom wordt gewaardeerd, ook door tegenstanders, een
wetsontwerp ingediend, dat rechtstreeks in het sociale
leven van onzen tijd ingrijpt en daarom onze hoogste
belangstelling verdient.
Men weet dat door den heer Domela Nieuwenhuis
indertijd een wetsontwerp is ingediend om de zooge
naamde gedwongen winkelnering tegen te gaan. Het
is voorzeker niet tegen te spreken dat dit ontwerp
aan zoovele gebreken leed dat het feitelijk onmogelijk
zou zijn uit te voeren. Het is dan ook in de Tweede
Kamer niet in debat gekomen, en zal dit ook wel
nooit. Dat neemt evenwel niet weg dat den heer
Domela Nieuwenhuis die eer toekomt dat hij de
openbare aandacht heeft gevestigd op een punt in
onze samenleving dat wel degelijk tot de zwarte
punten behoort. Wij kunnen ons best voorstellen dat
de Minister van Justitie dit onderwerp niet ter hand
genomen zou hebben, hadde de afgevaardigde uit
Schoterland door zijn voorstel er niet de aandacht op
Zoo gaat het trouwens met een aantal misstanden
en misbruiken in de maatschappij. De groote massa
is er mee opgegroeid en leeft er mede voort als be
hoorde en kon het niet anders. Zij heeft er geen oog
voor. Dit is juist eene reden waarom het met recht
aan de socialisten wordt kwalijk genomen dat zij
over misbruiken in de samenleving een geschrei aan
heffen als waren allen die niet bepaald tot de behoef
tige of althans hard werkende klassen behooren,
uitzuigers.
Ons dunkt dat het tegendeel spoedig genoeg blijkt
wanneer, zooals in dit geval, de openbare meening
maar wordt wakker geschud.
Maar hoe dit zij, gedwongen of Diet dooreen ander,
de Minister heeft zijne belofte, 14 Mei des vorigen
jaars gedaan, om deze zaak ernstig te onderzoeken,
nagekomen. Dit onderzoek beeft volkomen bevestigd
dat er misbruiken bestaan, welke door den wetgever
kunnen en moeten gefnuikt worden.
Hij is daarbij tot het resultaat gekomen dat die
misbruiken kunnen gebracht worden tot vier rubrie
ken uitbetaling van het loon in anderen vórm dan
Nederlandsch geld; ongeregelde uitbetaling; ver
koop óp crediet en dwang om in bepaalde winkels te
koopen.
De Minister stelt nu een aantal wettelijke bepalin
gen voor. Het loon dat minder dan 15's weeks
bedraagt moet eenmaal per week in geld worden uit
betaald het mag niet verkort worden dan in bepaald
omschreven gevallen. De werkman mag niet gedwon
gen worden in bepaald aangewezen winkels zijn
levensbehoeften aan te schaffen.
Dat die winkeldwang bestaat, bewijst hetgeen de Min.
in zijne toelichting mededeelt In twee hoofdrichtin
gen", zegt hij, wordt die winkeldwang uitgeoefend,
namelijk zijdelings en rechtstreeks.
Zijdelings geschiedt dit door de loonen uit te be
talen in den winkel van den werkgever, van een van
diens ondergeschikten of van een derde, met wien de
werkgever of diens onderbaas in betrekking van
bloed- of aanverwantschap, van vriendschap of in
geldelijke betrekking staat. Ook oefent de werkgever
een zijdelingschen invloed uit door langer werk te
verschaffen aan hen, die zijn winkel bevoordeelen dan
aan degenen, die dit niet doen, en door een volgend
jaar bij voorkeur de eersten in dienst te nemen. Zelfs
laten reeders van visschersvaartuigen hun schepen
niet zelden opzettelijk eenigen tijd buiten de vaart
als de bemanning niet geregeld genoeg bij ben in den
winkel komt.
»Ook bet verschaffen van krediet dwingt den
schuldenaar zedelijk om niet een.anderen winkel op
te zoeken, al ziet hij daarin zijn voordeel.
»Rechtslreeksche dwang bestaat in het stellen van
de uitdrukkelijke voorwaarde bij het dienst-contract
om in dezen of genen winkel te koopen, en in ontslag
bij niet-nakoming van die voorwaarde.
Somtijds handelt men niet alleen zoo ten aanzien van
werklieden, die men zelf noodig heeft, maar ook jegens
hen, die bij anderen arbeiden. In enkele gemeenten
in Zeeland en in meerdere in Friesland zijn zooge
naamde koppelbazen, meestal winkeliers die veld-
arbeiders aanwerven om deze bij landbouwers te
doen werken. In Friesland betaalt een arbeider aan
zijn koppelbaas voor het opzoeken van werk soms 5
cent per week of, bij sorteren duur van het werk,
één cent per dag; soms echter worden de bazen
ruimer door dè landbouwers beloond en dan is de
retributie van de werklieden niet verplichtend en
blijft ze wel geheel achterwege. In Zeeland blijkt
niet van zoodanige retributiedaar is de dwang
met betrekking tot den winkel nog sterker dan in
Friesland.
»Ook uitzetting uit eene woning van den winkelier-
werkgever wordt meermalen afs middel gebruikt om
onwilligen te straffen.
Als niet de werkgever zelf of iemand der zijnen
een winkel houdt, treft hij wel eene overeenkomst
met een vreemden winkelier, jegens wien hij zich
borg stelt voor de betaling. Dit laatste geschiedt in
de veenderijen, vooral door meergenoemde huurders
van veenputten, hoewel velen van deze zelf een
winkel hebben en juist om deze in stand te houden
die putten huren, gewoonlijk tegen zeer hooge prijzen.
Ook in Zuidbolland bestaat die gewoonte van borg
stelling jegens een bepaalden winkelier en wel bij de
zoogenaamde half-teeldersde grondeigenaar betaalt
hun niet de halve opbrengst van den grond vóór die
geheel is verkocht, en zoolang hebben zij behoefte aan
krediet. Verder wordt het hier besproken misbruik
aangetroffen in tal van bedrijven, alsdie van linnen-,
wol- en bontweverijen, sigarenfabrieken, steen- en
pottenbakkerijen, glasfabrieken, ijzergieterijen, draad-
nagelfabrieken, boterfabrieken, rivier- en zeevissche-
rijen, schipperij, veenderijen, vlasserijen,dijkwerkers,
heideplukkers, landbouwers, hier en daar ook in ge
wone ambachten, als van metselaars, stukadoors enz.
Het is over bijna alle provinciën verspreid, en het
zijn waarlijk niet enkel kleine werkgevers, die zich
daaraan schuldig maken. Reeds verschillende van de
opgenoemde bedrijven toonen dit aan. De bedoelde
dwang doet zich volgens inlichtingen ook daar wel
rechtstreeks gelden.
»In den regel wordt in de aangewezen winkels een
handel in kruidenierswaren gedreven, soms ook in
manufacturen, kleederen, brood, Bpek, gort, boonen,
tabak enz.
t Eenige malen wordt zijdelingsche dwang aange
troffen tot het maken van verteringen in localiteiten
waar sterke drank wordt verkocht, en wel door de
uitbetaling van loon daar te doen plaats hebben.
Zulks geschiedt o. a. aan de werklieden op enkele
steenbakkerijen, waar de ovenbaas herberg houdt, en
in havenplaatsen voornamelijk aan de sjouwerlieden.
Er is ééne gemeente, waar een der armbesturen het
voorbeeld geeft door zijne bedeelingen in geld uit te
keeren in een winkel, tevens tapperij, wat nietzonder
invloed blijkt op den omzet in die localiteit.".
De RegeeriDg bewijst dus dat het kwaad bestaat.
Wij gelooven evenwel niet dat de Minister de rechte
middelen aanwijst om den winkeldwang tegen te gaan.
Geheel verbieden kan men wel dwang, maar hoe moet
die bewezen worden? Dat is het lastige in deze zaak.
Zonder dwang, door overreding, kunnen werkgevers
toch hun doel bereiken.
Er ontbreekt iets aan het wetsontwerp, en dat is
eene verplichting lot het gebruik van arbeids-con-
tracten. Dit neemt niet weg dat het ontwerp vele
heilzame bepalingen bevat, en dat het den stoot kan
geven tot ernstige pogingen om den strijd tusschen
arbeid en kapitaal te verzachten.
De Minister heeft in zijn ontwerp de inwerking
treding er van vastgesteld op 1 September a.s. Men
begrijpt dat de Minister een weinig te veel heeft ge
rekend op de voortvarendheid der Staten-Generaal.
Als eene wet als de Minister bedoelt in het volgend
jaar tot stand komt, zullen wij het al loven moeten.
Maar nu of later, dit onderwerp vraagt voorziening,
al schijnt het sommige rechtsgeleerden ook eene in
breuk op geldende rechtsbeginselen.
Amerika.
Men leest in het Amerikaaneche blad De Standard,
dat te Grand Rapids verschijnt:
De benoeming van ontvanger van binnenlandsche
belastingen voor dit district is eindelijk gekomen, en
mr. John Steketee is de gelukkige.
Het ambt is eene niet te verwerpen positie, waaraan
per jaar een salaris verbonden is van 3000 dollars,
met kans van meer, naarmate de ontvangsten in het
district hooger worden. Tevens berust bjj den ont
vanger de benoeming van acht ocderhebbende personen
in het district. Ontegenzeggelijk is dit het beste en
voordeeligste ambt, dat immer een Hollandschen
Amerikaan in dezen Staat is ten deel gevallen.
John Steketee werd geboren in de provincie Zeeland,
Nederland, in 1833, en kwam in 1847 met zijne oudera
naar dit land. Zij vestigden zich in het dorp Zeeland,
Ottawa County, waar zg behoorden tot de eerste neder-
zetters in die sectie van den staat. Na drie jaar bjj
zjjne ouders gebleven te zijn, begaf John zich naar
Grandville, waar hg bediende werd in den winkel van
John P. Scott en vier jaar in diens winkel verbleef.
Op 19jarigen leeftijd huwde lijj en vestigde zich in
1854 op een farm in Grand Rapids township bjj Reed's
meer. Hij was als landbouwer voorspoedig en deed
ook reeds vroeg aan de locale politiek, waarin hjj voor
vier jaren het ambt bekleedde van township klerk.
In 1872 verliet hjj de boerderij en verhuisde naar
deze stad, waar de kansen gunstiger waren voor de
opvoeding zijner kinderen.
In 1877 werd hjj verkozen tot supervisor van de
eerste ward en behield dit ambt tot verleden voorjaar,
als wanneer hjj voor eene herbenoeming bedankte.
Mr. Steketee bekleedt sedert enkele jaren de waar
digheid van vice-consul der Nederlanden, en hoewel
niet behoorende tot haar politieke kleur, wil de Stand
ard hem niettemin recht doen wedervaren met de
erkenning, dat hjj ten volle doordrongen is van Ame-
rikaansche toestanden zoo in politieke als in civiele
aangelegenheden; hjj is een vraagbaak en raadgever
voor velen en iemand met een vrjj algemeene en
bezadigde kennis van personen en zaken, wien het
ambt van collector wel aanvertrouwd en niet ten
onrechte toegekend is.
Engeland.
Londen, 9 Aug. Voordat de Duitsche Keizer
gisteren avond vertrok, betuigde hjj aan de Koningin
zijne groote tevredenheid over de ontvangst, die hem
in Engeland ten deel gevallen is. Hjj gaf baar te
kennen, dat zijn bezoek bem innig voldaan heeft ge
laten ten slotte drukte hjj den wenseh uit, dat de
Koningin hem te Berlijn een tegenbezoek bracht.
Liverpool was Donderdag in rep en roerVer wille
van de giftmengster Maybrick.
Nauweljjks was de uitspraak der jury vernomen, of
in de gerechtezaal zelve ontstond gesisen later, toen
het doodvonnis geveld en de veroordeelde verwjjderd
geworden was, ontstond er te haren gunste een openlijk
oproer. Eerst had de dicht opeengedrongen menigte,
samengesteld uit mannen en vrouwen van verschillen
den stand, de uit het gereohtshof te voorschijn komende
getuigen (inzonderheid een paar waaksters) met
handtastelijkheden bedreigd, zoodat de politie in
grooten getale tusschenbeide moest komen, om de
benarde vrouwen in veiligheid te brengen. Dit gelukte,
maar niet dan met groote inspanning. Teleux-gesteld
en verwoed, luchtte thans het volk zijne verbolgen
heid tegen den rechter Stephen, die, toen hij in
zjjn rjjtuig stapte, begroet werd met eenen storm
van gesis en gejouw. De paarden, door het misbaar
schichtig geworden, sloegen bjj na op hol. Tot aan
zjjne woning toe echter werd de heer Stephen vervolgd
door een gillend gespuis, dat >shame, shame!" riepen
hem gaarne te lijf had gewild. >j
Daarentegen was mevrouw Maybrick zelve het
mikpunt van allerlei huldebetoon. In het gerechts
hof reeds hadden een aantal dames, in afwachting van
hare niet-schuldig-verklaring, eenen praohtigen bloem
ruiker voor haar gereed gehoudenen zelfs toen het
•schuldig" uitgesproken was, bleek er eeu beslist verbod
noodig, om deze bewonderaarstei-s er van te weerhouden,
haar geschenk der veroordeelde nog ter hand te stellen.
Daarna volgde hetzelfde gepeupel, dat de getuigen en den
rechter had uitgejouwd, hals over kop den snel weg-
dravenden gevangenwagen, om de veroordeelde toe te
juichen. Mevr. Maybrick is bljjkbaar in de oogen van
liare stadgenooten eene onschuldige veroordeelde.
Om verdere wanordelijkheden te voorkomeo, is de
politie te Liverpool versterkt geworden. Zóó brandend
was de belangstelling in dit rechtsgeding, dat er van
de Liverpool Echo, bevattende het verslag omtrent het
laatste verhoor, Woensdag bjj de 250,000 nummers
werden verkocht.
Rusland.
Petersburg^10 Aug. Het Journal de St.
Petersbourg merkt, tegenover het bericht, dat de
Mogendheden besloten zouden hebben, om een verdere
uitbreiding van den opstand op Grote, die den Euro-
peeschen vrede zou kunnen bedreigen, niet toe te laten,
op, dat dit besluit wel niet aan twijfel onderhevig kan
worden geacht. De Mogendheden toch behooren de
Porte te noodzaken den toestand niet te verergeren
door het uittarten der Christenen, maar veeleer snelle
maatregelen tot herstel van de rust te nemen. Dit zou
het beste middel zjjn, om de opgewondenheid der
stamverwanten van de Grielcsche bevolking tot bedaren
te breDgen, een opgewondenheid, onder den druk waar
van de Griekache Regeering zich tot de Mogendheden
wendde.
Spanje.
De Regeering heeft den gemeenteraad van Madrid
ontbonden, op grond van onregelmatigheden en ver
duisteringen, die in het financieel beheer der gemeente
zjjn ontdekt. De rechtbank is in deze zaak benoemd*
en de prefect heeft de opdracht ontvangen voorloopig
een burgemeester en een gemeentelijke commissie te
benoemen in nfwachtiDg der eerstvolgende verkiezingen.
De Markies De Urquzo, dezer dagen overleden,
heeft een vermogen van 60 millioen gulden nagelaten.
Hjj was een boerenjongen, die het tot senator, grande
van Spanje en maire van Madrid bracht. Aan vele door
hem gestichte liefdadige instellingen heeft hij eon paar
millioen gulden en eenige tonnen gouds aan kerken
in Madrid, Vittoria en de Baskische provinciën ver
maakt. Aan successierechten is f 1,150,000 van zjjn
nalatenschap betaald.
„~r<
Frankrijk.
Parjjs, 8 Aug. Gisteren is de plechtige zitting
van den Senaat als Hooggerechtshof begonnen. De
plechtigheid stak voornamelijk in de roode toga van
den procureur-generaal en in de rokken der leden van
de linkerzijde de conservatieve heeren hadden zich
zoo deftig niet gemaakt misschien ook in het ge
distingeerde publiek, dat de tribunes vulde, de dames
in groot toilet. De stemming was nu en dan zoo
weinig plechtig, dat de president moest uitroepen
»Mjjne heerenlierinnert u, dat gij rechters zjjt", wat
inderdaad een politieke vergadering licht vergeet, en
ook het requisitoir van den procureur-generaal, een
welsprekend stuk, er op berekend om in een politieke
vergadering indruk te maken, onderscheidde zich niet
door die kalme waardigheid, die den ambtenaar van
het Openbaar Ministerie past.
De procureur-generaal ving aan jpet de verklaring,
dat al was 'tniet gewoon tegenover afwezigen de
conclusiën te motiveeren, hij daarvan ditmaal zou
afwijken, omdat die afwezigen reeds gesproken hadden
en omdat het land licht verlangde. Dat licht zou binnen
eenige uren schitterend schjjnen. Het dossier alleen
zou spreken. Daarop werd de persoon van Boulanger
geschilderd als een eerzuchtige, die nooit iets beteekend
had, maar die beschermers gevonden had, omdat hjj
op een zoeteappigen toon geroepen hadLeve het
Gouvernementterwjjl het steeds zijn allesbeheer-
schende gedachte was het gouvernement omver te
werpen. Altijd gebruikte hjj geheime agenten. De
procureur-generaal gaat na zjjn betrekkingen met
mile. Pourpre, die zijn agent en zjjn maitres was in
Tunis, en met Buret, dien hij tutoyeerde en in zjjn
talrjjke brieven steeds »cher ami" en >bon ami" bleef
noemen, en wiens eenige taak was reclame to maken
voor den generaal en couranten-artikeltjes teschrjjven
tegen zjjn tegenstandera. Als Minister had Boulanger
fondsen tot zjjD beschikking, die hem in staat stelden
reclame te maken op groote schaal. Toen was hij
omringd van een bataillon geheime agenten, allen nit
de laagste lagen der maatschappijGeorges, een •sou
teneur"; Crottonnard, een oplichter; Pêche, veroor
deeld wegens aanslagen op de eerbaarheidFoucault,
genaamd de Moudion, een oud-onderwijzer, later ge
associeerd met een vrouw, die tot vijf jaar gevangenis
straf was veroordeeld, daarna Duitsch spion. Deze de
Moudion, die de fameuse quitantie geteekend heeft,
was volgens afgelegde getuigenissen in de laatste dagen
naar Londen gegaan, vanwaar hjj was teruggekeerd
met vele biljetten van 1000 frcs. Als men den man
met zulk een bende verdachten onder eerlooze bedrijven
ziet voorwaarts schrjjden naar 't complot, dan roept
de heer De Beaurepaire Uit, heeft men recht te zeggen
»Kom dan hier, verschjjn, hier staat iets kostbaarders
opspel dan uw vrijheid, 'tis uw eer waarom het gaat."
Na een kwartier pauze ging de procureur-generaal
voort met de handelingen van Boulanger gedurende
zijn Ministerschap te schetsen, toen hjj in 't geheim
portretten en brochures liet verspreiden en openlijk
de verspreiding tegengingdat was eenvoudig een
complot met zijn uitgever. Brieven konden bewjjzeo,
dat hij uit Duitechland portretten liet komen, die
hem te paard te midden van een opstootje voorstelden.
Als de Minister het Ministerie verlaat, is het complot
gevormd.
Alvorens verder te gaau met Boulanger, licht de
procureur-generaal de doopceel zjjner vriendeD, den
radicalen markies en »graaf" Dillon. Vooral Rochefort
kleedde hp uit. »Dc walging klimt me naar de keel",
riep hjj uit, »als ik spreek over dien ellendeling", en
toen men: »Genoeg! genoegriep, verklaarde hij voort
te moeten gaan »au noin de la salubreté publique".
De procureur-generaal eindigde met de rol van Bou
langer als reclame-held, te Clermont-Ferrand te
schetsen. Heden zou hij zjjn requisitoir voortzetten.
9 Aug. De Procureur-Generaal zette heden
voor het Hof van Justitie zijn requisitoir voort, dat
eene bex-edeneerde uitbreiding is van de acte van be
schuldiging. De Procureur-Generaal beschuldigt Bou
langer, dat hij met Bismarck onderhandeld heeft.
Parijs, 10 Aug. In de heden gehouden zitting
van het Hoog Gerechtshof heeft de procureur-generaal,
tot de quaestie der verduistering van gelden komende,
verklaard, dat Boulanger in 1884 geenerlei hulpbronnen
had en geen 40 francs aan zjjn apotheker kon betalen.
In 1886 gaf hij belangrijke sommen uit, waaronder
68,000 frs. voor schulden van zjjn vader, en gaf hjj
aari het dagblad Avenir National eene subsidie van
40,000 frs. Van de reserve-fondsen nam hij 140,000 frs.
voor deu Cercle Militaire, en nam hjj 30,000 frs. mee,
toen hij het ministerie verliet. De procureur-generaal
verklaarde, dat dit een werkeljjke diefstal was van de
reserve-fondsen voor den Raad van oorlog.)
Hij eindigde zijn rede met de verklaring, dat bjj
met vertrouwen het vonnis van het Hoog Gerechtshof
afwachtte.
Den eersten dezer maand had in de diergaarde van
Bidel te Parjjs, een allerdroevigst voorval plaats. De
Russische dierentemmer Barkow leidde een reusachtige
gemuilkorfden beer tusschen het publiek rond. Eens
klaps richtte het beest zich op de achterpooten, sloeg
zijne klauwen in het hoofd van een negenjarig meisje,
dat.met haar ouders tegenwoordig was en reet, alvorens
iemand hulp kon verleeneu, de geheele huid van den
schedel der arme kleine, zoodat de hersenpan en de
beenderen van het gelaat geheel bloot lagen. Het be
treurenswaardige kind Istierf tijdens het naar het hos
pitaal werd overgebracht.
Gisteren had de begrafenis van Félix Pyat plaats.
Op de place Clichy formeerde zich de stóet om het van
St. Gratiën aangebrachte ljjk. Men begroette de'lgk-
baar met een „leve de CommuneDe kist was onder
kransen bedolvener waren er alleen 12 uit Marseille.
Protot, Martin, Perrier en Desseau droegen de slippen
van het ljjkkleed. Tusschen de 1000 it 1500 personen
volgden den stoet. Op Père Lachaise werd de kreet
„Leve de Communedoor duizenden herhaald. Clu-
seret, Antide Boyer, Victor Lefèvre, Chantalat en
Louise Michel voerden korteljjk het woord. Er had
geen enkel incident bjj plaats. Alleen toen Vaillant
wilde spreken, ontstond er tumult. „Hij zal niet
spreken weg met het Boulangismewerd er geroepen.
Hij zweeg dus verder. Ruim te 2 uur was de plechtig
heid afgeloopen.
De ParijBche corr. van de N. R. Ort. schrjjft:
Onze Javaantjes in de kampong op de tentoonstel
ling beginnen ook al aardig op de hoogte te komen
van hetFransche muntstelsel. Deze naïeve landeljjke
bevolking nam nu en dan de gelegenheid waar, om
zich te beklagen bij dezen en genen, die hen in het
Maleisch toespraken, over het harde lot, dat zjj hier
in.:de kampong hadden. Dit hadden zjj onder anderen
gedaan bg den qegr Levysson Norman, die als
riend van de familhe Holle, van wier landgoed
Parakansalak zjj voor een deel afkomstig zijn, bjj-
zondere belangstelling toonde in de behandeling der
Javanen. Toen heeft de Nederlandsche commissie, in
tegenwoordigheid vaD den heer Levysson Norman, een
onderzoek ingesteld naar al wat de Javanen in hun
bezit hadden, en het is toen geblekendat hetgeen
de Javanen gedurende hun verbljjf alhier hebben over
gelegd aan baar geld en wat zjj besteed hebben aan
sieraden, aan huisraad, aan naaimachines, aan kleederen,
in ronde cjjfers op ongeveer 10,000 gulden kan worden
geBphat. Eene enkele vrouw, die met was figuren
teekent op katoen, vertoonde elfhonderd franc aan
goud, en voor een nog grooter bedrag aan gekochte
voorwerpen. Als men dit op Java verneemt zullen
waarschijnlijk alle Javanen naar Parjjs komen, om
zich zoo te laten verdrukken als met dezen het ge
val was!
Duitschland.
Een ontzettende gebeurtenis wordt aan het Berliner
Tagéblatt uit Kallin bericht. In het dorpje Dubiach
overleed voor enkele weken de rijke grondeigenares
mevrouw Zybollay. Daar de familiekelder niet geheel
voltooid was, werd de kist in een voorloopiggraf
bijgezet. Vier dagen later sterft de kleindochter der
overledene, een meisje van elf jaar, en daar de kelder
inmiddels voltooid was, besloot men de ljjken tegeljjker-
tjjd ter aarde te bestellen. Maar toen men de kist der
oude dame naderde, ontwaarde men een ijzingwekkend
schouwspel. Het deksel was een eind in de hoogte
geduwd en de hand van het lijk stak er uit. De
ongelukkige was in de kist tot het leven teruggkeerd
zjj was schjjodood geweest! De justitie heeft een scherp
onderzoek in deze verschrikkelijke zaak bevolen.
België.
In Brussel loopt tegenwoordig een heer rond, die er
zjjn werk van maakt te weten te komen welke wonin
gen zich in 't akelig voorrecht mogen verheugen van
wandgedierte te herbergen. Als de man omtrent eenig
perceel zeker is van zjjn zaak, schelt hjj dood bedaard
aan. >Mijnheer", zegt hjj tot den heer des huizes, >Ik
heb gehoord dat u in uw huis last heeft van wand
gedierte. Dat is, vooral met het oog op de tegen
woordige hitte, verschrikkelijk lastig. Wil ik er u van
afhelpen? 't Kost u maar een kleinigheid, want voor
één gulden dan knap ik het zaakje op".
Als 't aanbod wordt aangenomen, laat de sinjeur een
geschilderd houten kistje zien en zegt: Daar zit mjjn
geheim in. U begrjjpt wel dat ik het u niet kan ver
raden wees dus zoo vriendelijk mjj alleen in het vertrek
te laten dat u wenschfc dat ik zuiver".
De kamerjager bljjft daarop een kwartiertje in de
aangewezen kamer, komt met zjjn kistje terug, neemt
zjjn loon in ontvangst en voegt den heer des huizes
toe: »A1 de beesten zijn zoo dood als een pier, maar
u moet, om zeker te zjjn, de kamer twee uur gesloten
houden".
Natuurljjk is de bewoner van een perceel waarin
zich de vieze en lastige diertjes bevinden, gaarne
bereid, den gegeven raad te volgen. Komt hjj echter
twee uur later de kamer binnen, dan ontwaart hjj tot
zijn groote ontsteltenis, dat de ongewenschte mede
bewoners nog springlevend, maar een of meer voor
werpen van waarde spoorloos verdwenen zjjn.
Nederland.
's Gravenhajje, 9 Aug. Gisteren avond om
streeks half elf is op het Zieken alhier, een vreeselgk
drama afgespeeld. In een klein huis aldaar heeft een
man van ruim zestig jaar een boter- en kaaswinkeltje,
terwijl hjj in dat gebouwtje nog een vertrekje heeft
afgezonderd tot het houden van een kostganger.
Zoo had de man nog tot vóór eenige dagen een
schoenmaker in den kost, die zjjne vrouw en twee
kinderen te Rotterdam had achtergelaten.
Die commensaal was nog al achterlgk gebleven in
het betalen van zijn kostgeld en had om die reden
aanzegging gekregeo, de woning te verlaten, waarin
hg berustte.
Gisteren avond echter, toen de onde man aan de
deur zgner woning stond, kwam de schoenmaker tot
hem en vroeg, weder in huis te worden opgenomen.
Dit werd hem natuurlijk geweigerd. Onmiddellgk hierop
haalde de schoenmaker een mes, dat hg in zgn vak
gebruikt, te voorschijn, en stak dit den winkelier in
den buik.
De verwonde had nog even de kracht om onder het
uitroepen van »Die smeerlap steekt mg een mea in
den buik1" het scherpe werktuig uit de wonde te
trekken, en stortte toen dood ter aarde.
De dader was terstond op den loop gegaan in de
richting van den Rgswgkschen weg, maar werd door
eenige personen, die van het voorval getuigen waren,
achtervolgd, gegrepen en aan een juist aangekomen
politie-agent overgegeven, die hem naar de politie-
afdeeling aan de Nieuwe Haven bracht, waar de com
missaris voorloopig een onderzoek instelde.
Ten einde het publiek en de politie op een dwaal
spoor te brengen, schreeuwde de dader onder het
vluchten: »houd 'ml!"
De bedrgver van dezen doodslag legde bg zijne
arrestatie groote koelbloedigheid en onverschilligheid
aan den dag.
Do baren beweerden, dat hg, met het doel om den
kosthuishouder overhoop te steken, in het late avond
uur den man is gaan spreken.
De justitie zal echter hebben uit te maken of hier
moord inet voorbedachten rade, dan wel zware mishan
deling met den dood als gevolg bedreven is.
De veralagene is genaamd A. de Kleer en de be
drgver van den laaghartigen aanval heet F. van Prielen.
De dader is in het Huis van Arrest overgebracht.
's Gravenhage, 9 Aug. Heden avond is het
rapport over de schoolwet, bevattende, met het verslag
der afdeelingen en het antwoord der regeering, een
resumé van het mondelinge overleg tusschen de.com-
missie en den Minister, in het licht verschenen.
De wgzigingen, die naar aanleiding van de gevoerde
onderhandelingen in het ontwerp zgn aangebracht, zgn
de volgende
Onder de verplichte vakken (art. 2) is opgenomen
de vrge- en ordeoefeningen van de gymnastie.
Alle subsidiën uit gemeentekassen ten behoeve van
het bgzonder onderwgs zgn uitdrnkkelgk verboden.
Ten opzichte van de kweekelingen is bepaald, dat
zjj alleen mogen werkzaam zgn onder het toezicht en
de leiding van eenen in hetzelfde schoolvertrek aan
wezigen onderwgzer.
In art. 23 is de voorwaarde van eene vijf-jarige
werkzaamheid als hoofd van eene school vervallen,
zoodat het artikel onveranderd blgft.
Tot maatstaf van berekening van het aantel school
gaande kinderen zal genomen worden het gemiddelde
van de getallen, die eene telling op 1 Februari, 1 April,
1 October en I December zal aanwgzen.
De vergelgkende examens worden behouden, behalve
wanneer omtrent de voordracht overeenstemming ver
kregen wordt tusschen den Schoolopziener en Burg. en
Wethouders. Waar die overeenstemming niet verkregen
wordt, moet er een vergelgkend examen worden ge
houden, met dien verstande, dat de oproeping beperkt
kan blgven tot die personen, waaromtrent tusschen
Schoolopziener en B. en W. overeenstemming bestaat.
De voordracht wordt opgemaakt door den Schoolopziener.
Aan (hulp)onderwgzers, die als overcompleet ont
slagen worden, wordt een wachtgeld verzekerd gedu
rende twee-jaren.
De rgksbgdrage zal toegekend worden aan scholen,
waar het schoolgeld niet meer dan 80 gulden bedraagt,
en zal ook uitgekeerd worden voor een twee onder
wijzers boven het vereischte getal, ten bedrage van
150 200 gulden elk, naar gelang van de bevolking
der school. Bg meer uitgebreid lager onderwgs wordt
die vergoeding gegeven over drie onderwijzers boven
het wetteiyk minimum, ten bedrage van 200 üt
250 elk.
Waar evenredig schoolgeld wordt geheven, moet de
heffing geschieden bjj wjjze van aanslag op kohieren,
met recht van reclame.
Op de gemeentelgke verordeningen ter vaststelling
van schoolgelden mag de koninklgke goedkeuring niet
anders worden geweigerd, dan bjj een met redenen
omkleed besluit, den Raad van State gehoord.
Art. 73 is aangevuld met eene bepaling, dat op de
bgzondere scholen het schooltoezicht op aanvraag
onverwjjld moet worden toegelaten.
De termgn van 9 jaar in de overgangsbepalingen
art. 4 al. 4 wordt behouden maar bg koninklgk be
sluit zullen termgnen gesteld worden voor de geleide-
lgke aanstelling der onderwjjzers tot het vereischte
getal.
In art. 54Ms is de term leertijden vervangen
door het voorschrift, dat er 18 uur 's weeks onderwgs
moet worden gegeven in de vakken ah en dat van
die 18 uren hoogstens twee uren mogen worden be
stemd voor k (de vrouwelgke handwerken).
Op de gesubsidieerde scholen moet het onderwgs
gegeven worden volgens eenen rooster, die aan het
schooltoezicht medegedeeld en in de schoollokalen op
gehangen moet worden. Die rooster moet tevens vermelden
de feestdagen en de vacantie-tjjden.
Tusschen het ontstaan van eene vacature en het in
dienst treden van den nieuwèn titularis zal voor het
hoofd der school niet meer dan 6 en voor de onder-
wgzers niet meer dan 4 maanden mogen verloopen.
Scholen, van welke blgkt, dat zg als winstgevend
bedrgf worden gehouden, zgn van de rgksbgdrage
uitgesloten.
De besturen der vereeoigingen zgn verplicht aan den
Minister alle inlichtingen te geven, die hg verlangt,
om te kunnen beoordeelen of de scholen voor subsidie
in aanmerking komen.
Over het jaar 1890 blgft bet bestaande artikel 45
gelden, behalve dat voor den bouw van scholen in dat
jaar de rgksbgdrage van 30 op 25 pCfc. wordt gebracht.
Over 1891 wordt door het rijk als extra-vergoeding
aan de gemeenten uitgekeerd het nadeelige verschil
tusschen de oude en de nieuwe regeling. Over 1892 J/a
en over 1893 Va van da' vereohil.
Volgens het gewgzigde ontwerp, zal het verlies voor
de volgende gemeenten ten slotte bedragen (behoudens
de bepalingen op de scholen vowc meer uitgebreid
lager onderwgs):
Voor Amsterdam 109,000 in plaats van 146,000.
Rotterdam76,000 103,000.
Den Haag 35,000 45,000.
Groningen14,000 20,000.
Utrecht. 11,000 19,000.
Arnhem. 8,000 13,000.
Leeuwarden 5,300 8,500.
Middelburg 5,100 8,400.
Haarlem4,700 10,000.
Terneazen, 10 Aug. Bjj het heden alhier ge
houden examen voor hoofd der school te Sluiskil,
waren 10 der 14 sollicitanten opgekomen. Het examen
werd afgenomen door den heer districts-schoolopziener,
daarin bggestaan door de HH. van Oostveen, 1 eeraar
aan het gymnasium te Middelburg en Kusse, hoofd
eener school te Hulst. Voor het mondeling gedeelte
zullen de candidateu op een nader te bepalen dag
worden opgeroepen.
Bg de gisteren alhier gehouden aanbesteding door
het bestuur der waterkeering van den Calamiteusen
Nieuwe Neuzenpolder voor het maken van verdedigings
werken aan den oever van dien polder, waren inge
leverd 8 biljetten, n.l. door de H.H. J. H. Adriaansen-
Polfliet te Walzoorden, voor 14088B. den Exter
van den Brink te Krabbendgke, voor ƒ13925; A. van
der Beek te Zaamalag, voor 13915; H. Klaassen te
Zaamslag, voor f 13751; J. Tollenaar te Terneuzen,
voor f 13610; P. A. v. d. Velde te Terneuzen, voor
13522; D. Tholens te Torneuzen, voor 13270; Jac.
Janssen, eveneens te Terneuzen, voor ƒ13099, aan wien
het werk onder nadere goedkeuring van Ged. Staten
is gegund.
MiicUïellmi'ar- Eenige dagen geleden werd aan
het bestuur der Zeeuwsche tentoonstelling, den voor
zitter en den secretaris der jury en de leden der étalage-
commissie een diner aangeboden door den voorzitter der
vereeniging »Uit het VolkVoor het Volk", de heer
mr. G. N. de Stoppelaar, hetgeen ten zijnen huize
werd aangeboden. Tegen Dinsdag a.s. zijn aan een
diner in den Hove het Schuttershof aangeboden
aan de commissarissen der gehouden tentoonstelling
eenige vertegenwoordigers enz. Inzenders op die ten
toonstelling kunnen daaraan tegen betaling deelnemen.
Des avonds wordt aan hen en aan de houders van
doorloopende kaarten een concert aangeboden door de
kapel van het 6e regiment Infanterie, kapelmeester de
heer P. A. Stenz, in garnizoen te Breda.
Voor de prov. geldleening ad ƒ490,000 ten laste
der provincie Zeeland en rentende 3'/j pet. is te
Middelburg ter converteering aangeboden 303,000,
en voorts ingeschreven voor 464,000ulzoo in 't
geheel voor 767,000.
's Heer-Arernlskerke. In zake het op
sporen van het vermiste paard van den landbouwer
J. de Crucq te Arnemuiden, bg gelegenheid van de
verkooping van een boeren inspan, op 31 Juli 1.1., in
den Zuidkraagertpolder, komt alle lof toe aan den
veekoopman J. van Egkeren alhier, die door zgne ge
geven inlichting voornoemden landbouwer en daardoor
ook de politie op de navolgende wgze op het spoor
bracht. Voornoemden J. de Crucq deelde aan J. van
Egkeren op de markt te Middelburg het vermissen
van zgn paard mede, met opgave van het signalement
van het achtergelaten paard, waarop J. van Egkeren
voornoemden landbouwer onmiddellijk geruststelde, door
hem te verzekeren, dat zgn paard dan bg A. K. te
's Heer-Arendskerke was, want dat hg over 14 dagen
dien ouden knol aan A. K. had verkocht. Voornoemden
