ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5685.
Donderdag 18 April 1889. 4">s" Jaarg,
BERIGT.
bekendmaking.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG De pnjs per 3 maanden is 1,30, franco per post 1.60.
ADVERTENTIÏÖN, van 1—3 regels 80 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Oroote Utter wordt naar plaateruimte berekend
den GOEDEN VRIJDAG zal „de Nieuws
bode"" van 20 dezer op aanstaanden Zaturdag
avond worden nit^e^even.
Verkiezing van Leden der
Provinciale Staten.
Da BURGEMEESTER an WETHOUDERS van Zie-
bikzee brengen ter openbare kenDis
dat de verkiezing van drie leden der Provinciale
Staten van Zeeland, voor het Hoofdkiesdistrict Zie-
rikzee, ter vervulling van de plaatsen der leden, die
met den eersten Dingsdag van July aanstaande moeten
aftreden zal plaats hebben te Zierikzee in de bovenzaal
op het Raadhuis, op Dïngrstlagf den 1 A Moie.k.,
van des morgens 9 tot des namiddags 5 uur, by onge-
teekende stembriefjes
dat do aftredende loden zyn de Hoeren J. HOOGEN-
BOOM Bz., J. H. C. HEIJSE en M. BOLLE La.,
en dat minstens acht dagen vóór de verkiezing bij
iederen kiezer een gesloten brief van oproeping, een
stembriefje bevattende, zal worden te huis bezorgd.
Zierikzee, den 17 April 1889.
De Burgemeester en Wethouders,
J. P. N. ERMERINS.
De Secretaris,
J. F. VAN DER LEK DE CLERCQ.
Nieuwstijdingen.
ïpaUstiw».
Te Jeruzalem zjjn 6000 pelgrims uit verschillende
landen tot viering van het Paaschfeest overgekomen.
Het zamenvallen van dit feest met het Grieksche,
Armenische en Latynsche feest doet conflicten by het
Heilige Graf vreezen.
Men verwacht ook koning Milan en baron Blanc,
gezant van Italië.
De Latynsche gasthuizen zijn onvoldoende om de
Amerikaansche, Spaansche, Belgische, Oostenryksche
en Fransche katholieken te herbergen. Eene groote ka
ravaan Franschen wordt na Paschen verwacht.
@r»nsva«l.
Het verbond tusschen den Oranje-Vrijstaat en de
Zuid - Afrikaanscbe of Transvaalsche Republiek behelst
twee artikelen, welke hoofdzakelijk de staatkundige
alliantie omschrijven.
Art. 1. Er zal een eeuwigdurende vrede en vriend
schap zyn tusschen den Oranje-Vrijstaat en de Zuid-
Af rikaansche Republiek. Art. 2. De Oranje-Vrjjstaat
en de Zuid-Afrikaansche Republiek verbinden zich over
en weer jegens eikanderen verklaren zich bereid, elkan
der te helpen en te ondersteunen met hunne gansche
magt en middelen in geval de onafhankelijkheid van
een der Staten wordt bedreigd of in gevaar gebragt
door buitenlandsche vijanden, tenzij de Staat, die bij
stand zou bebooren te verleenen, de onregtvaardigheid
van de handelwijze des anderen Staats aantoont. Wat
den spoorweg-aanleg betreft, behelst de overeenkomst
de volgende bepalingen »Het Gouvernement van de
Zuid-Afrikaansche Republiek verbindt zich geene
stappen te doen om eenigen spoorweg of tramweg te
bouwen of te doen bouwen tusschen die Republiek en
eenig aangrenzend land, met uitzondering van de
landen ten oosten en ten noorden van de Republiek;
noch eenig gedeelte van zulk eene lijn, tenzij in over
leg met het Gouvernement van den Oranje-Vrijstaat
en met billy ke behartiging van de belangen van dezen
Staat. Het Gouvernement van den Oranje-Vrijstaat
verbindt zich geen spoorweg of tramweg te bouwen of
te doen bouwen tusschen dien Staat en eenig aangren
zend land, noch eenig gedeelte van zulk eene lyn, met
uitzondering van de hoofdlijn naar Colesberg, Bloem
fontein met eene zijlijn van Burghersdorp via Bethulië,
de verlenging tot Kimberley, Bloemfontein en de ver
lenging tot Lidysmith en Harrismifch, tenzij in over
leg met het Gouvernement der Zuid Afrikaaneche Re
publiek en met billijke behartiging van de belangen
dezer Republiek.
Uit Rusland komen voortdurend berigten, die aan
het herleven van het nihilisme zouden doen gelooven.
Te Weenen is een telegram uit Bucharest ontvangen,
inhoudende dat Zondag een moordaanslag op den Czaar
zou zyn gepleegd. De Czaar zou gewond zyn door een
bom. Te Petersburg heette het, dat de politie vier
bommen had gevonden en uit Odessa meldt decorres
pondent der Daily News", dat de uiterste revolutionaire
party op nieuwe gewelddaden zint, als een gevolg der
reactionaire politiek van den Minister Tolstoi.
Üran&irij|6.
De commissaris van politie heeft zich Maandag aan
de woningen te Parijs vervoegd van Boulanger, Roche-
fort en Dillon met een biljet tot dagvaarding om voor
het hooggeregtsbof te verschijnen. Dit is alleen voor
den vorm geschied, hetgeen noodig was om de afwezig
heid der beschuldigden te constateeren.
Tentoonstelling te Parijs. Den 6den Mei te 2
uur zal President Carnot de tentoonstelling openen.
Des avonds: algemeene illuminatie te Parys te 10
uur vuurwerk aan de Pont-Neuf, op het terras der
Tuileriën en bij Pile des Cygnes. Op het terrein der
expositie wordt een fakkeltogt gehouden. Op den dag
der opening zal de entrée 3 francs kosten. Men zal
voor 2 francs den Eiffeltoren tot het lste, voor 3 fr.
tot het 2de en voor 5 fr. tot het 8de platform kunnen
bestijgen; dit ia dus 70 Meter voor 2, 120 voor 3 en
280 M. voor 5 francs.
Eiu<llïOveii, 15 April. Alhier staakten de vorige
week de werklieden op de lucifersfabriek den arbeid
wegens loonsvermindering. Alles was tamelyk rustig
tot Zaturdag avond omstreeks 9 uur, toen eene bende
werkstakers uit Gestel kwam, waarbij zich een troep
andere werklieden, die met de werkstaking niets te
maken hadden, had aangesloten.
Klaarblijkelijk waren zy opgehitst.
Te Gestel hadden zij bij eenige ingezetenen de ruiten
verbry-.eld en kwamen waarschijnlijk met hetzelfde
doel naar Eindhoven. De politie was echter van hun
voornemen verwittigd en bad de straten, die toegang
verschaften, afgesloten. Toen de bende na herhaalde
aanmaning om rustig uiteen te gaan toch bleef door
dringen, was de politie genoodzaakt van de blanke sabel
gebruik te maken. Er werd een charge gemaakt, die
ten gevolge had, dat de hoop uiteen werd gedreven.
Verscheidene personen ontvingen letsel of verwonding,
het is jammer, dat een kind dat waarschynlyk tusschen
het gedrang was geraakt, een sabelhouw ontving,
waardoor het ernstig gekwetst werd.
De werkstakers zijn van plan te bljjven volharden
en hebben de meisjes gedreigd, haar van de fabriek te
zullen halen, indien ze Maandag (heden) weer gaan
werken vóórdat het loon weêr op den ouden voet is
gezet; de vermindering van het loon komt voornamelijk
ten nadeele der doosjesvullers. Deze ontvingen voor
eene plaat, dat is 200 doosjes, 6 cents en nu slechts 5
cent voor de 200 doosjes, dit moet eene aanzienlijke
vermindering van 't weekloon voor hen zyn.
De werkstakers hebben eenigen hunner óaar Apel
doorn gezonden (na onderling het reisgeld by elkander
te hebben gebragt) om te onderzoeken hoe het daar
gesteld isdaar kwamen zij tot de ontdekking, dat de
werklieden voor het oude loon mogen doorwerken,
terwyl ze in Eindhoven verpligt zijn voor het ver
laagde tarief te werken. Hierover waren zy het meest
verbitterd en dit moet dan ook de voornaamste reden
der werkstaking zjjn.
In de villa van een der fabrikanten bleef geene enkele
ruit heel en ook by anderen hebben zy deerlijk huis
gehouden. Men verwachtte gister avond weer onge
regeldheden.
Jammer, dat de lieden in hunne kortzigtigheid niet
zien, dat zy door hunne onbesuisde handelingen hun eigen
glazen inwerpen.
15 April. De ongeregeldheden door de werk
stakers der lucifersfabriek veroorzaakt, die Zaturdag
zeer ernstig waren, duren voort. Heden hadden op
verschillende plaatsen der stad samenscholingen plaats,
met het doel ook anderen het werk te beletten. De
maréchaussée moest met kracht tusschenbeide treden,
waardoor enkelen uit het volk eenige wonden be
kwamen. Een der opruijers werd dezen middag vanwege
brutaal verzet in hechtenis genomen.
Yerseke, 15 April. Heden avond hield de
Gemeenteraad eene vergadering, waarin de beer Van
Oeveren afwezig was.
Er werd mededeeling gedaan dat de H. O. voor 1889
was goedgekeurd en dat daarom de Raad was bijeen
geroepen om het kohier vast te stellen, hetwelk aan
het einde der zitting met gesloten deuren plaats had.
Vooraf bragt de Voorzitter de klagten ter sprake,
die, menigvuldig en alleszins gegrond, rjjzen over het
te gering aantal zitdagen van den Rijksontvanger, het
welk tengevolge heeft, dat groote hoopen menschen te
gelijk hunne belasting komen betalen, die dan niet zelden
soms uren moeten wachten. Zaturdag 11. was het zelfs
gebeurd, dat iemand 4 uur had staan schilderen. Be
halve dat dit onaangenaam is, is het voor werklieden
bovendien nadeelig. De Voorzitter stelde dus voor ter
bestemder plaats een verzoek in te dienen om meerdere
zitdagen, of, als dit onmogelijk bleek om een ontvanger
die te Yerseke zijne standplaats heeft. De raadsleden
keurden dit goed.
Daarna deelde de Voorzitter mede, dat enkele inge
zetenen by hem gekomen waren om zyne hulp in te
roepen in eene voor hen hoogst belangrijke zaak. Die
menschen waren pachters van zulke perceelen der
Yerseksche oesterbank, waarop ook mossels mogen geteeld
worden. Zij hadden die perceèlen ingegeven in de hoop
ze den 24 April a.s. tegen een lageren prjjs weer in te
pachten, maar nu waren geheel onverwachts de pacht-
voorwaarden voor die mosselperceelen in dien zin ge
wijzigd, dat er geen mossels meer op geteeld mogen
worden. De pachters raken het volgende jaar dus buiten
bestaan.
De raadsleden meenden, dat die nieuwe maatregel,
die in het belang der oesterteelt schynt genomen te
zyn, volstrekt geen doel zou treffen, maar wel de
schatkist zou schaden, daar de mosselperceelen voor de
oeBterteelt geene waarde hebben. Zy wilden dan gaarne
met den Voorzitter medewerken om alsnog te beproe
ven eene herstelling der oude voorwaarden te ver
krijgen. Men zou daarom tegen morgen avond eene
vergadering van belanghebbers en belangstellenden
beleggen om deze zaak nader te bespreken.
Yerseke, 16 April. Heden avond kwamen in
het café Harthoorn een 40 tal belangstellenden bijeen
om de veranderingen van art. 4 van de byzondere
paebtvoorwaarden betreffende de oestercultuur te be
spreken. Vroeger konden de perceelen 81, 82 en 219
ook gebruikt worden voor de cultuur van mosselen,
doch nu worden in deze maand genoemde perceelen
alleen verpacht voor de cultuur van oesters. Allen
waren het er over eens, dat men pogingen bij het
Vischbestuur moest aanwenden, om dien maatregel te
doen opheffen, want circa 40 huisgezinnen zouden door
dezen maatregel zeker broodeloos gemaakt worden. Er
werd dan ook besloten, dat men twee afgevaardigden
zal zenden naar bet Bestuur der Visscbery op de Zeeuw-
sche stroomen, die met ben zullen bespreken de na-
deelen, welke er uit zullen voortvloejjen, en ook wat
het collegie er toe geleid heeft om dien maatregel te
nemen. Mogten de afgevaardigden by het collegie geen
gehoor krjjgen, dan zal men zich tot den Minister
wenden met verzoek om het besluit in te trekken.
Goes, 16 April. Heden morgen vertrokken van
hier 6 jongelieden met bestemming naar Canada. Een
hunner heeft een broer, vroeger onderwyzer, thans
welgesteld landbouwer in Canada, en deze zal de
nieuwelingen bij hunne intrede in de nieuwe wereld
tot gids verstrekken. Het is voor deze jongelui een
heele onderneming, omdat zy zich allen met den
landbouw zullen moeten bezighouden, terwyl zij tot
dusverre geheel andere bezigheden hadden. "Dat zij
evenwel niet geschroomd hebben den togt te aan
vaarden, bewyst dat zij ondernemingszucht bezitten
en deze onmisbare factor zal hen in de nieuwe wereld
uitstekend te pas komen.
Alle kweekeliogen der GoeBche normaallessen,
ten getale van negen, die met toestemming der les
gevende onderwijzers aan bet laatste acte-examen
deelnamen, verwierven de acte.
Zondag a.s. wordt het nieuwe kerkgebouw der
oud-geref. gemeente, voorganger de Heer Groeneweg,
plegtig ingewyd.
Mi<l<lolburg, 16 April. De Prov. Staten van
Zeeland waren tegen gister avond in buitengewone
zitting byeen geroepen, ter behandeling van een inge
komen verzoek van den Thomaespolder tot calamiteus-
verklaring.
Alvorens dit voorstel in behandeling te nemen, werden
de geloofsbrieven onderzocht van den Heer B. M. den
Boer, bet nieuwgekozen lid in het hoofdkiesdistrict Goes.
Tot toelatiDg werd besloten, en na aflegging van de
voorgeschreven eeden, nam de Heer den Boer zitting.
Op voorstel van mr. P. C. J. Hennequin werd de
eerstvolgende openbare vergadering der Staten, na be
handeling van het geooemde voorstel in de afdeelingen,
bepaald op heden middag ten 1 ure.
In deze zitting werd het voorstel van Ged. Staten
omtrent de calamiteus-verklariDg met algemeene stem
men aangenomen. Evenzoo hetbyzonder reglement voor
den calamiteusen Thomaes- en Hoofdplaatpolder.
Namens W. O., gewezen adsistent ten post- en
telegraafkantore te Yerseke, is hooger beroep aangetee-
kend tegen het ten laste van genoemde O. door de regt-
bank te Middelburg op 11. Vrydag gewezen vonnis.
St. Maartensdijk, 16 April. Eene op hare
reis verdwaalde postduif arriveerde dezer dagen ten
slotte in den koestal van den landbouwer J. C. Wester
weel. Na het diertje gevangen te hebben, ontdekte
men op de vleugels drie afdrukken van stempels, welke
afdrukken echter zoo onduidelijk zjjn, dat men van één
slechts met moeite de woorden „Figaux FrèreB" lezen
kon. In eene kooi gehouden, wordt de duif thans goed
verzorgt en schijnt zich iü haar lot te schikken.
ESiruiui&se, 13 April. Vrjjdag avond had hier
de aangekondigde vergadering der anti-revolutionaire
kiesvereeniging plaats, waarin de Heer Karres, pred.
bjj de Ned. Herv. gemeente alhier optrad, om een
beoordeeling te leveren van het ingezonden stuk,
geteekend „Een Kiezer". De vergadering werd door
den Voorzitter, den Heer Bastmejjer, hoofd der Bchool
van de Chr. Geref. gemeente, met gebed geopend,
waarna de Heer Karres het woord nam. 't Is te
begrjjpen, dat de beoordeeling eene totale veroordeeling
werd. Al wat maar hateljjk was werd den liberalen I
verweten. Zyn Eerw. gaf o. m. niet onduidelijk te j
kennen, dat het de liberalen wel konden zyn, die het j
bekende standje te Hcerjausdam veroorzaakt hadden.
Het strooibillet der schermvereeniging „Nederland en
Oranje", werd ook veroordeeld, als een schandelijk
bedrog. Spreker vergat, dat er duidelyk onder stond
Schermvereeniging. Het zingen van godsdienstige
liederen enz. op de openbare, school, noemde zjjn
Eerw. zeer vriendelijk „veinzerjj". Van de 54 kiezers,
die den liberalen candidaat alhier gestemd hadden,
zou het den dominé zeer verwonderen, als er tien bij
waren, die zich hunne belijdenis niet schaamden enz.
enz. By een bezoek openbare school in de
Kerstweek van 1886 had zyn Eerw. op het bord zien
staan: „Vrede op aarde, in de menschen een wel-
behagen." „Eere zjj God" zeide hjj, had hij echter I
niet gezien. Natuurljjk was de bedoeling van spreker
aldus een blaam op de openbare school te werpen,
hoewel de eenvoudigste kiezer kan begrypen, dat op
eene school, waar zooals op vele openbare scholen,
godsdienstige liederen gezongen worden, zeker niet
met opzet het „Eere zjj God" zal weggelaten worden.
Na het eindigen der veroordeeling, hield spreker eene
voordracht over Groen, waarin diens leven en werk
op verdienstelijke wjjze geschetst werden. Aan het slot
zyner rede trachtte de redenaar de handelingen van
een onzer wethouders, zoowel als die van den Edel
Achtbaren Heer burgemeester, in een ODgunstig licht
te stellen, 'tls te bejammeren dat de geheele rede
voering van den Heer Karres er op scheen ingericht
te zjjn, de liberalen te grieven en bepaalde personen
(den burgemeester, deu wethouder, het hoofd der
school) onaangenaamheden te zeggen.
Toen de spreker geëindigd had werd de schrijver
van het bewuste Btuk door den Voorzitter uitgenoodigd
zich bekend te maken. Die persoon was echter öf Diet
aanwezig öf had geen lu6t zyn naam te noemen. Nu
gaf de Heer Bastmeijer gelegenheid tot debat. Van
die gelegenheid werd gebruik gemaakt door den Heer
F. Allen, die enkele woorden van Groen nader toe
lichtte door den Heer F. G. van den Berg, die
verklaring vroeg, waarom Zjjn Eerw. het woord
„veinzerjj" gebezigd bad. Vooral over de toepassing
van art. 22, ontspon zich eene levendige woorden
wisseling, tusschen den Heer Van den Berg aan de
eene en de Heeren Karres en Van Buren, predikant
bjj de Chr. Geref. gemeente, aan de andere zijde. De
Heer Karres beproefde op verschillende gronden aan
te toonen, dat hij op de openbare school geen godsdienst
onderwijs kon geven. De Heer Van Buren meende, dat
zulk onderwas, het zout na het eten wezen zou, maar
bedacht niet, dat art. 33 door opleiding tot christelijke
deugden te eischen wel degeljjk den onderwyzer den
pligt oplegt, voor „hartig" ouderwijs te zorgen. Het
gesprokene van den Heer Van Buren, kenmerkte zich
door een uiterst welwiïlenden en humanen toon. Op
de vraag van den Heer Van den Berg of het dan
„kwaad" zou wezen op de openbare school godsdienst
onderwijs te geven, moesten beide heeren een ont
kennend antwoord geven. Ten slotte trad nog de
Heer Van der Tol tegen den Heer Karres in 't strjjdperk,
waarop weer een repliek volgde, waarin spreker ge
legenheid vond de „'Nieuwe Rotterdammer" en den
godsdienst van den Heer Helder ter sprake te brengen,
aarna werd de vergadering, na dankbetuiging aan
den redenaar, door den Heer Van Buren met gebed
gesloten. Te hopen is 't dat, als weer iemand lust
gevoelt de zaken der gemeente in de courant te be
spreken, die schryver der toekomst zoo eerljjk zal
zjjn, zyn stuk met zjja naam te onderteekenen.
Zierikzee, 16 April, lo eene op heden gehouden
buitengewone teregtzitting van strafzaken, stond teregt
W. S., 21 jaar, arbeider, wonende te Oosterland, thans
gedetineerd in het huis van bewaring alhier, beklaagd
van meineed.
Beklaagde bekende het hem ten laste gelegde te
hebben gepleegd.
De substituut-officier van justitie, Mr. Horch, door
de bekentenis van beklaagde en de verklaringen dei-
getuigen, het feit wettig en overtuigend bewezen
achtende, vorderde eene gevangenisstraf van één jaar.
De toegevoegde verdediger, Mr. J. F. van der Lek
de Clercq, wees op verschillende verzachtende om
standigheden en concludeerde tot oplegging eener
ligtere straf.
De uitspraak werd bepaald op Vrydag a.s.
De landverhuizers naar Buenos-Ayres hebben in
het „Nbl. v. N." eene dankbetuiging geplaatst aan de
Noord-Amerikaansche Stoomboot-maatschappij voor do
verzorging, het eten enz. aan boord der „Schiedam".
-- Een nieuwbakken agent van een begrafenisfonds
te V. die zich voor het eerBt in twee dooden op zjjne
lijst mogt verheugen, zond een schrijven aan de hoofd
directie om uitbetaling. De man, die zeker het geld
per telegraaf wenschte te ontvangen, maakte zich
ongerust.
Gewapend met een telegram jjlt hjj met een mis
troostig gezigt naar den stationchef te S. en klaagt
volgenderwjjze zjjn nood: Chef, wilde ge dè dingsken
ia etkes overfoepen?! ge mot begrjjpe ik heb den 20
geschreven en toe den 26 eenen dooien naar Rotterdam
gestuurd, en den 30 hè'k er nog weer een dooi kiend
na toe gezonden, en allebei met een kopje derop (de
man bedoelde twee brieven) en ik krjjg er maar niks
op terug; toe zie de gjj is, dè ge dè klaorspeult.
Dat de chef bjj dezen nieuwerwetschen speech moeite
had een ernstig gezigt te zetten, laat zich begrypen.
Ziex-ilszeo, 16 April. Als een vernieuwd bewjjs
dat de veeteelt in deze eilanden op groote schaal gedre
ven wordt, deelen wjj mede dat op 14 dezer ruim 200
stuks vee van hier naar Rotterdam werd vervoerd.
De akte-examens in Zeeland zijn thans afgeloopen.
In het geheel zyn geëxamineerd 19 vrouwel. candidaten,
van wie er 16, en 42 mannel. candidaten, van wie er
24 werden toegelaten.
Het aandeel der gemeenten in de ligting voor de
nationale militie van het jaar 1889 bedraagt voor
Brouwershaven 4, Bruinisse 7, Burg li 2, Cats 2, Co-
lijnaplaat 8, Cortgene 2, Dreischor 5, Duivendyke 1,
Eikerzee 3, Ellemeet en Serooskerke (Schouwen) 2,
Haamstede 2, Kerkwerve 4, Nieuwerkerk 4, Noord-
gouwe 2, Noordwelle 1, Oud Vosmeer 5, Ouwerkerk
3. Poortvliet 4, Renesse 2, Scherpenisse 5, St. Annaland
5, St. Maartensdijk 8, St. Philipsland 3, Tholen 7,
Wiasekerke 8, Zierikzee 20, Zonnemaire 2.
Men meldt uit Oude-Wetering dat de onderwyzer
van de gemeenteschool door een paar leerlingen zóó
werd beleedigd en geschopt, dat hjj van drift nederviel.
De Heer Kruimel, geneeskundige, ontboden zjjnde, kon
niet anders dan den dood constateeren. De geheele ge
meente is diep getroffen door dit treurig voorval. De
Zieriixzee, 17 April. In de heden gehouden
zitting van den gemeenteraad werd het kohier van den
Hoofdeljjken Omslag voor 1889 vastgesteld op_/22075,626.
Benoemd tot leden der Commissie voor reclames op
den H. O. de HH. Moolenburgh, W. A. Ochtman en
Mulock Houwer; tot leden der Commissie voor de
zaken der Schutterij de HH. Schneiders en De Looze,
tot plaatsvervangers de HH. v. Manen en Six; tot
leden van het Stembureau by de verkiezing van drie
leden der Prov. Staten op 14 Mei a. s. de HH. Van
Manen en Mulock Houwer.
Het Gemeenteverslag over 1888 is door B. en Weth.
den Raad aangeboden.
K ERKNIEUWS.
Ds. H. H. Barger, pred. te Vlaardingen, heeft
bedankt voor het beroep naar Middelburg.
Ds. W. te Gempt, pred. te Hoedekenskerke, heeft
bedankt voor het beroep naar Serooskerke (Schouwen).
Ds. J. ZegerB, predikant bjj de Herv. gemeente te
Haamstede en beroepen naar Koedjjk, hoopt den 2den
Paaschdag, Maandag 22 April a. s. des namiddags ten
2 ure, zijne afscheidsrede te houden.
Gemengde Berigten.
Het Spiritualistisch Weekblad van 6 April bevat
slechts ééne advertentie en deze luidt: „Een jongeling,
Schoenmakershalfwas, zag zich gaarne geplaatst in een j
Christelyk gezin waar men niet tegen het Spiritua- j
lisme is. Adres postkantoor Goes, onder lettter I." Wjj
nemen deze advertentie gratis over, uit belangstelling
voor dezen spiritualist en halfwas, in de hoop dat hjj
bjj lieden van dezelfde leest moge geplaatst worden.
In eene Limburgsche gemeente wonen vier familie
leden, die allen denzelfden geslachtsnaam voeren. Om
vergissing te voorkomen, heeft men heD, al naar ge
lang van het vak dat zjj uitoefenen, herdoopt met de
bijnamen van „de papieren," „de jjzeren," „de bouten"
en „de leêcen." Het aantal werklieden, gedood bjj
den bouw van den Eiffeltoren, bedraagt 96 personen.
Naar men zegt, werd in de bladen met opzet geen
melding gemaakt van de ongelukken bjj den bouw.
De kapitêin van het schip „Paulina," geladen te
Staveni8se, is spoorloos vertrokken, men zegt naar
Amerika. Schip en lading is overgegeven aan een anderen
kapitein, die alles heel gewillig aanvaardde. De
dochter van Janna uit de Zeshoek zegt„als niet komt
tot iet, kent het zichzelven niet." Maar die pronkdame
vergeet, dat haar vader een steek droeg, achaco en sabel,
om oneerljjke menschen te vangeneene moojje be
trekking als men dame wil zynJaap, de schippers
knecht te O.pl., wordt aangeraden niet overal rond te
vertellen dat hjj Kee zoent op de Kelderkamer, dat zjj
hem zelfs naloopt en dat hjj met haar doen kan wat
hjj wil, want al is het waar, past het hem Diet om
een meisje zoo ten toon te stellen. Aldaar wordt
ook een Oosterling aangeraden geen getrouwde vrouw
aan te halen op de straat, want met die Indische mode
is men in Holland niet gediend. Als hjj naar A. R.
toegaat is hjj welkom als de Indische streken achter
wege bljjven. Dns opgepast anders loopt het verkeerd.
Iugozontleu Stukken.
Bruinisse, 15 April 1889.
Aan den Spreker der Anti-rev. kiesvereeniging
op 12 dezer.
Mijnheer
Naar aanleiding van Uwe rede, in voormelde
kiesvereeniging gehouden, achten wij het onzen
plicht het onderstaande door middel van dit blad
te Uwer kennis te brengen
Het is niet ons voornemen eene anti-critiek te
leveren op de door U ontleede vrucht die, wij
gelooven het met CJ, van liberale zijde werd aan
geboden. Dergelijke vruchten doen iedere partij
oneer aan en 't is daarom dat wij ons haasten U
eene rijpere vrucht aan te bieden die, wij hopen
het, U beter moge smaken. Vooraf echter een
enkel woord over eenige opmerkingen die U ge
maakt hebt over enkele zaken en personen buiten
het aangekondigde programma om. Wij wenschen
niet de houding der anti-revolutionaire partij bij
de laatste verkiezing te Dordrecht te bespreken,
evenmin de tien liberale kiezers in onze gemeente
te zoeken die zich hunne belijdenis niet schamen;
wij zouden daartoe de Nederl. Hervormde Kerk
moeten bespreken, 't welk niet in ons bestek ligt.
Naar aanleiding echter van Uwe vergelijking
tusschen accijnsen en hoofdelijken omslag der ge
meenten moeten wij opmerken dat de accijns op
liet gemaal, de brandstof en het varkensvleesch
door de liberalen is afgeschaft omdat die lasten
het zwaarst drukten op den minderen man; de
hoofdelijke omslag daarentegen treft hem juist
het minst.
Het is steeds het streven der liberale partij de
meeste lasten te doen dragen door de meer ge
goeden; wij wijzen slechts op onzen gemeente
lijkeu omslag met progressieve percentage; op de
rentebelasting die door de rechterzijde in 1852
werd verworpen en op de inkomstenbelasting waar
van Uwe partij niets wil weten en wij kunnen niet
anders dan het voornemen der tegenwoordige re
geering om den druk van eenige accijnsen te ver
minderen, toejuichen. Men moet zich toch de
opbrengst der accijnsen niet te gering voorstellen.
Het zout brengt ongeveer 4, de zeep 2, bier en
azijn 1 en het geslacht 3 millioen, alzoo te zamen
10 millioen gulden per jaar op.
Wat de gemeentewet betreft wenschen wij slechts
aan te stippen dat zij orde, regelmaat en vastheid
in de huishouding der gemeente heeft gebracht
en de zoo onmisbare samenwerking heeft be
vestigd. Hadden vroeger ten onzent de steden
hare eigen keuren en handvesten of reglementen;
werd door de instelling der gilden de nijver
heid en vrije concurrentie den kop ingedrukt;
werd het platte land door de steden belieersckt,
de liberale wetgeving maakte aan deze overheer-
sching een einde. Dat de hooge omslagen in som
mige Eriessche gemeenten ook al aan de liberale
wetgeving worden geweten is even onjuist als
nieuw. De naijver der verschillende dorpen die
samen eene gemeente vormen is daarvan ae voor
naamste oorzaak, terwijl door wijziging van art.
242 of 245 der gemeentewet aan dien onhoud-
baren toestand een einde kan worden gemaakt.
Ook wat de openbare eerbaarheid betreft die door
U als een uitvloeisel van liberale politiek werd
voorgesteld moeten wij een enkel woord in 't
midden brengen. Deze aangelegenheid, eene zeer
delicate, moet men o. i. voornamelijk uit een
sanitair oogpunt beschouwen. Hoe afkeerig men
in Engeland ook vau wettige regeling op dat
punt was, werd men er toch toe genoodzaakt en
in 1866 kwam daar de eerste wettelijke regeling
tot stand.
Hoewel wij het streven van den heer Pierson
hoogachten, kunnen wij ons geenszins met zijne
theorieën vereenigen, daar bij verbanning der open
bare, de clandestine prostitutie met al de verschrik
kelijkheden die zij in haren schoot meebrengt zou
binnensluipen.
In Berlijn heeft men eene poging gewaagd de
openbare prostitutie te weren doch in 1851 werd
zij weer toegelaten.
Op de grondslagen der tegenwoordige maat
schappij is zij een noodzakelijk kwaad en slechts
in den communistische» staat zou zij kunnen
worden gemist en dien regeeringsvorm immers
wenschen wij geen van allen. Die maatschappelijke
kanker is zoo oud als de maatschappij zelve. Bij
de volkeren der oudheid werd zij in eere gehou
den en behoorde zij zelfs onder de godsdienstige
ritualen.
Getuigt het nu niet van overdreven partijzucht
als gij die maatschappelijke kwaal op rekening der
liberalen wilt schrijven
En wat de kermis betreft, daarover is indertijd
genoeg geschreven en stellig ware zij in onze ge
meente afgeschaft geworden indien zekere invloe
den buiten spel gebleven waren. De wet verbiedt
aan de bekleeders van sommige betrekkingen lid
van den raad te zijn en daarmee beoogt zij per
sonen die, behalve door bloedverwantschap, uit
den aard hunner betrekking een overwegenden
invloed op den gang van zaken zouden kunnen
uitoefenen, te weren. Indien nu toch dergelijke
lui, indruischende tegen den geest der wet, be
zoeken afleggen bij leden van den raad om dit of
dat in dezen of genen zin te zien opgelost, zet
dat meestal kwaad bloed en juist aan dien invloed
is het te danken dat de kermis voor onze ge
meente behouden bleef. Het ,/te veel ijver' heeft
hier geschaad.
Wat te zeggen van het verwijt, het hoofd onzer
gemeente gemaakt, dat hij aan een gezelschap acro
baten vergunning gaf om halsbrekende toeren op
straat uit te voeren? Vreest U misschien dat die
arme straatkunstenaars propaganda voor de stelling
van Darwin zullen maken in zijn //over de afstam
ming van den mensch" ontwikkeld, of vondt U
de rokjes te kort die de vrouwelijke leden van
dat troepje droegen?
Waarlijk Mijnheer! de zaak is te kinderachtig
om ernstig besproken te worden. Den reine is
alles rein. Mocht U echter meenen dat die ver
tooning in strijd was met art. 188 der gemeente
wet, zoo had U zich tot de bevoegde autoriteit
moeten wenden.
Eveneens is het met Uwe bewering dat de op
richting van een Post- en Telegraafkantoor alhier
een uitvloeisel der liberale politiek is. Waar door
deskundigen als Inspecteurs in dien dienst de
weuschelijkheid wordt betoogd, verstout gij U, zon
der eenige zaakkennis, uw anathema uit te spreken.
Wij zouden te veel ruimte in dit blad eischen
als wij al uwe betoogen, die van weinig studie en
van veel revolutiegeest getuigen, als non-valeurs op
de liberale rekening wilden schrappen.
Liever brengen wij U het groote liberale be
ginsel in herinnering; het devies der partij waar
toe wij de eer hebben te bebooren//de ware
liberaliteit is de erkenning ook van het goede in
den tegenstander".
Het is onze partij die de vrijheid van godsdienst
en van onderwijs heeft tot stand gebracht, die er
voor geleden en gestreden heeft; het is de libe
rale partij aan wie de Oud-Gereformeerden, Chris
telijk-Gereformeerden en Roomsch-Katholieken
hunne vrijheid te danken hebben, hetwelk door
den heer Brummelkamp dankbaar is erkend en
eveneens door den bisschop van Roermond. Het
is niet onze schuld dat de katholieken zich van
ons verwijderd hebben en dat geen liberaal zooals
destijds Thorbecke voor Maastricht meer zitting
neemt.
De pauselijke encycliek van 1864 heeft dat op
hare rekening.
Aan de liberalen mijnheer hebt gij het te dan
ken dat ge Uw Standaard kunt lezen. Immers
door de afschaffing van het dagbladzegel in 1869,
kon in 1872 de oprichting dier courant mogelijk
gemaakt worden en dat Uwe partij geen spotblad
zooals «Uilenspiegel" heeft is niet onze schuld.
Trouwens Uwe partij heeft moeite genoeg gedaan
een dergelijk blad op te richten.
Die vrijheid van Godsdienst Mijnheer, ziedaar
de schooue vrucht, op zuiver liberalen grönd ge
rijpt; die wij U in ruil van de onrijpe, worm
stekige wenschen aan te bieden.
Kan die schoone vrucht ook op Calviuistischen
bodem groeien? En dan moeten wij ronduit ant
woorden Neen
Het tegenwoordige Ministerie kan nog op wei
nige vruchten wijzen en wij willen het er geene
grief van maken. Maar U anti-revolutionaire partij,
die de voetstappen der Calvinisten drukt, die de
erfenis van Calvijn dankbaar hebt aanvaard.
Was Calvijn zelf in hooge mate onverdraag
zaam; duldde hij geene andere meening naast de
zijne; liet hij den jeugdigen Servet verbranden, zijne
volgelingen deden voor den meester niet onder.
Slaat de geschiedenis van het begin onzer 17de
eeuw op; leest de werken van Vondel: en ziet
hoe bitter de Remonstranten door de Calvinisten
werden vervolgd; hoe de Arminiauen, Bavianen
gescholden, uit Staat en Kerk werden verdreven.
En hoevelen onzer zijn niet getuigen geweest van
de April-bewegiug in 1853? Hoe werd toen de
Koning letterlijk bestormd door verzoekschriften
der Calvinisten om den Roomsch-Katholieken de
vrije oprichting hunner bisdommen te beletten en
hoe werd toen niet de Minister Thorbecke, het
liberale vaandel van godsdienstvrijheid hoog'hou
dende, tot aftreding genoodzaakt! En thans is
het doleeren ook niet eene vrucht vau het Calvi
nisme? En waar nu de anti-revolutionaire partij op
den grondslag van het Calvinisme slechts op zulke
vruchten kan wijzen, daar Mijnheer, kan Uwe leuze
