ZIEBIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No S670.
4oste «iaarg.
J. J OCHTiiAiü.
u.
Dingsdag 19 Maart 1889.
Verschijnt DENGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG De pry's per 3 maanden is 1,80, franco per post f 1.60.
iVERTENilÈN, van 1—3 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Kostelooze Koepok-inenting
en lier-inenting
op Woensdag den 20 Maart e. k.des namiddags te
één uur, in het gebouw voor lijders aan besmettelijke
ziekten, staande in de Sint Antonie- of Manhuisstraat,
wijk C no. 80.
Oroote ietter wordt naar plaateruimte berekend.
DRANKWET.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zïbrikzee herinneren de belanghebbenden, die wen-
schen dat de hun verleende vergunning tot het
verkoopen van sterken drank in het klein zal
worden geacht wederom voor één jaar te zijn
verlengd, dat zij vóór den 1 April a. s. daarvan
aan hen behooren kennis te geven.
Zierikzee, den 18 Maart 1889.
De Burgemeester en Wethouders,
J. P. N. ERMERINS.
Dè Secretaris
J. F. VAN DER LEK DE CLERCQ.
Aan de Kiezers in Koord- en
Zuid- B et eland
Tegen Woensdag a. s. zijt gij opgeroepen een lid
in de Provinciale Staten van Zeeland te kiezen ter
vervanging van den heer Fransen van de Putte.
Indien gij maar een weinig zelfstandig oordeelt dan
kan de keuze U niet moeilijk vallen.
Gediplomeerd van het politechnicum te Gent is de
heer OCHTMAN iemand van veel omvattende kennis1.
Als industrieel en groothandelaar komt hij niet alleen
veel in aanraking met de bewoners van het platte
land, maar kent daardoor ook beter dan zijne weder
partij de behoeften van de bewoners van het platteland.
Geen aristocraat, die uit onkunde of onwil medelijdend
de schouders ophaalt voor de nooden van den min
deren man, is de heer OCHTMAN bekend als iemand
die niet alleen met woorden, maar ook met daden
toont te willen helpen, waar hulp noodig is. En dit
geldt niet alleen voor Goes, ook daar buiten is menig
een zijne verbeterde omstandigheden aan den heer O.
verschuldigd.
Eene belangrijke kwestie voor hetgeheele Oostelijk
deel van Zuid-Beveland is de oesterteelt. En als
voornaam oesterteeler en oesterhandelaar is de heer
OCHTMAN de aangewezen man voor vertegenwoor
diger van dit gedeelte van het Goesche land. En niet
alleen de belangen van meergegoeden zijn bij de
oesterteelt betrokkenhonderden en honderden werk
lieden hebben er eveneens belang bij dat aan dit
middel van bestaan de noodige behartiging ten
deel valt.
Als man van de ambachtsschool danken tal van
bekwame ambachtslieden op Noord- en Zuid-Beveland
en zelfs op Tholen den heer OCHTMAN hunne ont
wikkeling, hun brood.
Zouden die allen de dankbaarheid zoo met voeten
treden, dat zij niet met volle ingenomenheid den heer
OCHTMAN zouden willen afvaardigen Wij hebben
daaromtrent betere gedachtenal die uiteenloopende
belangen vinden in den heer OCHTMAN een uit
muntend verdediger. Want men bedenke wel dat door
het Provinciaal subsidie ook de ambachtsschooleenigs-
zins van het Provinciaal college afhankelijk is.
Voor Goes is eerstdaags eene belangrijke kwestie
aan de orde het Sas.
Dit groote werk kan onmogelijk zonder rijks- en
provinciaal subsidie worden uitgevoerd. En wie kan
nu, als technicus, beter dan de heer OCHTMAN de be
langen van Goes, d. i. van de belastingschuldigen,
bij het Provinciaal college behartigen en verdedigen
En die kwestie van Sas en haven is niet uitsluitend
een Goesch belang. Of zou de Wilhelminapolder er
niet evenzeer bij betrokken zijn En bovendien een
groot deel van Westelijk Zuid-Beveland haalt van de
haven te Goes zijne steenkolen en andere behoeften,
of verscheept daar zijne granen, zijne aardappelen, ënz.
Het komt ons voor dat het bovenstaande ruim vol-t
doende is om den heer OCHTMAN verre de voorkeur
te doen geven boven zijne tegenstander. De kiezers
zullen, in hun eigen belang, wèl doen met op hun
stembriefje in te vullen den naam
Nieuwstijdingen.
jEU ®ranst»aal,
In de Transvaalsche goudvelden kost, naar men
berigt, eene flesch whisky 62 sh. 37,20), eene flesch
champagne 25 sh. (ƒ15) en eene flesch bier 4 sb. 2,40).
In den staat Michigan is eene stad gebouwd, waar
aan men den naam Gladstone heeft gegeven. Vjjftien
maanden geleden begon men met den bouw van het
eerste huisthans heeft de stad 2000 inwoners, een
reeks elegante electrisch verlichte straten, die met
cederhout geplaveid zijn, eene brandweerkazerne, een
stadhuis, vyf kerken, drie scholen, twee banken, zes
fabrieken, eene courant en vyftig winkels.
@ng«lank.
Een belangwekkend artikel over de werken op de
landengte van Panama wordt door de „Shipping Ga-
zette" openbaar gemaakt. Het blad bevestigt, dat het
werk aan het kanaal bijna geheel is opgehouden.
Wanneer de laatste arbeider zjjne plaats verlaat, vervalt
het contract met de Regering van Columbia en gaat
de onderneming aan haar overzjj zal ze dan aan den
een of anderen speculant verkoopen. De handel eu de
scheepvaart staan er voor een deel stil, ook het spoor
wegverkeer.
Te Aapinwall, waar de ongunstige omstandigheden
zich het sterkst doen gevoelen, hebben de kooplieden
der Regering in eene petitie te kennen gegeven, dat
zjj onmogelijk langer belasting kunnen betalen en hunne
zaken zullen moeten sluiten.
„Het is eene treurige geschiedenis van het begin
tot het eind", zoo zegt het blad. Duizenden arbeiders
hebben in het moordend klimaat het leven gelaten,
in een vergeefsch pogen om het kanaal tot stand te
brengen.
„Voor een groot deel is de schuld aan den heer
De Lesseps, die zich te veel op anderer oordeel, kennis
en ervaring heeft verlaten en slechts drie of vier
malen de kanaalwerken heeft bezocht, waar hjj een j
voortdurend toezigt had moeten oefenen. Hjj schjjnt
de ontzaglijke bezwaren, aan het reuzenwerk verbon
den, te ligt te hebben geteld."
De Londensche correspondent der „N. R. Crt."
schrjjft
Men seint mjj uit Deptford, dat de sanitaire vee
inspecteur aldaar plotseling een os en een kalf uit eene
Hollandsche veelading speciaal heeft laten onderzoeken.
Naar het heette, had hjj een boo9 vermoeden, dat die
beesten lijdende waren aan eene besmettelijke ziekte.
Die argwaan bleek ongegrond, maar het geval toont
helder aan, hoe omzigtig men in Holland in deze moet
te werk gaan. Bjj het minste spoor van ziekte zou, j
tot groote vreugde der tegenstanders, het verbod op
den invoer van levend vee uit Nederland weder in
kracht treden. Men zjj er dus op zijne hoede!
Jbtrvie.
De gewezen koning Milan van Servië is voorne
mens, na den Keizer van Oostenrijk en andere Hoven
te hebben bezocht, ook de wereldtentoonstelling te Parjjs
met zjjne tegenwoordigheid te vereeren. Zjjn zoon, de
lflVjarige Koning Alexander, zal hem vergezellen.
De ex-Koningin Nathalie heeft aan het Belgrado'sche
consistorium in ironischen vorm haren dank betuigd
voor de regtvaardige en spoedige afwikkeling van het
echtscheidings-proceszjj belooft in haar schrjjven
eerstdaags haren dank op zigtbare wjjze te Belgrado
zelf te herhalen.
De beweging ten gunste van Nathalie's terugkeer
neemt dageljjke toehet geheele land door wordt haar
portret verkocht en het staat te bezien, of het.Regent-
schap aan den wassenden stroom zal kunnen weerstand
bieden.
Belgrado, 15 Maart. Voor zjjne toetreding tot
het regentschap stelde Protitsch den eisch, dat de ex-
koningin Nathalie niet terugkeeren mogt, waarop een
door den koning, de regenten en het vroegere ministerie
onderteekend protocol aangenomen werd, waarbjj be
paald wordt, dat de koningin geen invloed zal mogen
oefenen op de opvoeding van koning Alexander.
De regering wendde zich daarop tot Rusland met
het verzoek te willen voorkomen, dat Nathalie naar
Servië terugkeert.
Dit verzoek werd ingewilligd
verdienstelijk heeft gemaakt, nameljjk de heer M.
Volkrjjk Liebert. Sinds Junjj 1875 als raadslid zitting j
hebbende in de gemeentelijke vertegenwoordiging
voerde hjj daar slechts hoogst zelden het woord, maar
in de verschillende commissiën, waarin hjj zitting had,
werden zjjne heldere en practische adviezen steeds op j
zeer hoogen prjjs geschat.
Verder was de heer Liebert vele jaren, immers van
1870 af, commissaris van het polderbestuur van Wal-
cheren, waar hjj o. a. op financieel gebied, vele malen
werd geraadpleegd.
Maar zoo ergens, dan zal het plotseling overlijden van
den algemeen geachten man vooral een diepen indruk
achterlaten bjj allen, die het voorregt hadden hem te i
leeren kennen in zjjne betrekking van algemeenen j
penningmeester der Maatschappij tot bevordering van j
landbouw en veeteelt in Zeeland en in die van de
mede-bestuurders van de afdeeling Walcheren dier j
Maatschappij.
JFran&rijfe.
De Heer Eiffel heeft aan elk der werklieden, die
deel hebben genomen aan den bouw van de tweede
en de derde verdieping van zjjn reuBachtigen toren
eene gratificatie van 100 francs uitgereikt.
In de Rue de Rampomeau te Parjjs woonde zekere
Roddier, een weduwnaar van 58 jaar, vader van vier
a:11 1
«o jaa'j vuuer ran vier
kinderen, die zich vele jaren jjverig had toegelegd op
nden van een nieuw émailvernis. Eindeljjk
het uitvinden v<tu cuu nieuw einauvernis. amuelyfc
meende hjj geslaagd te zjjn, en in de bljjdste verwach
tingen van al het voordeel dat de uitvinding hem zou
opleveren, zou hjj zjjn mengsel aan eene laatste proef
onderwerpen. Hjj had de hitte van zjjn oven tot eene
geweldige hoogte gebragt, toen er plotseling eene hevige
ontploffing plaats bad. Het jjzeren deksel van den
oven vloog er af en onthoofde bjjna den ongelukkige,
die op de plaats dood bleef.
ïPuttsclilanïr.
Een eigenaardig proces zal eerlang in Saksen be
handeld worden. De gedaagde is een fabrikant, die
millioenen bezit, en die, toen zjjne vrouw bedenkelijk
ziek lag, de helft van zijn vermogen beloofde aan den
dokter, als deze haar genezen zou, welke in het bjjzjjn
van getuigen afgelegde belofte hjj thans nu de
vrouw werkeljjk hersteld is weigert na te komen.
Uit Brussel wordt gemeld, dat de commissie van
toezigt op de cellulaire gevangenis te Leuven, een
voorstel heeft gedaan om Léon Peltzer, den bekenden
moordenaar van den advocaat Bernays, in vrjjheid te
doen stellen, in verband met de nieuwe wet op de
voorwaardelijke vrijlating. Peltzer werd in 1882 ter
dóód veroordeeld, welke straf in levenslange gevangenis
is veranderd, zoodat hjj thans ongeveer 7 jaren in den
kerker heeft doorgebragt en dat wel cellulair, wat
geljjk staat met 10 jaren gewone gevangenisstraf. Hjj
schjjnt zich zeer goed gedragen te hebben.
's Gravciilia^o, 15 Maart. Het was gisteren
50 jaren geleden, dat de minister van Staat, mr. J.
Heemskerk Azn., thans lid van den Raad van State,
promoveerde. Zeer velen uit het land en uit deze stad heb
ben den Staatsman van hunne belangstelling met dezen
gedenkwaardigen dag doen bljjken. Collega's, oud ambt-
genooten en juristen boden hem ten zjjnen huize hunne
felukwenschen met dit feest aan, bjj welke gelegenheid
oor den jubelaris een diner werd gegeven.
Het Weekblad van het Recht" bevat een breed
gemotiveerd vonnis van het kantongeregt no. 3 te
Amsterdam, waarbjj beslist is, dat de houder van een
klassikaal lot in de Staatsloterij bjj verwisseling voor
eene volgende klasse geen regt heeft op hetzelfde
nummer.
Een 83-jarige Haagsche oude heer, die reeds drie
malen in 't huwelijksbootje stapte, liet zich Zaturdag
ten vierden male aanteekenen met een jong meisje van
53 jaar.
In het Rjjnspoorhofje in Den Haag is eene vrouw,
die de kagchel door middel van petroleum wilde aan
maken, door de uitslaande vlam zoo deerljjk in het
gezigt verbrand, dat zjj waarschijnlijk een oog zal
moeten missen. Daar de buren onmiddeljjk ter hulpe
toeschoten, werden verdere onheilen voorkomen.
Graveuliage, 16 Maart. Bjj het heden ten
paleize ter lezing gelegde bulletin omtren den toestand
des Konings was het volgende gevoegd
„Het bljjkt noodig er eens en vooral op te wijzen,
dat de officieele bulletins in de „Staatscourant" en aan
het Koninklijk Paleis alleen vertrouwbare berigten
bevatten. Van iedere merkbare verandering in den
toestand van den Hoogen Ljjder wordt zooveel mogeljjk
in de officieele bulletins dadelijk mededeeling gedaan.
Het geven van tjjdingen is aan Zjjner Majesteits
dienstpersoneel ten strengste verboden, teneinde het
verspreiden van geheel onjuiste berigten, zooals dage
lijks voorkomt, tegen te gaan.
In de laatste drie maanden heeft Zjjne Majesteit
nagenoeg geene, en nimmer hevige pijnen geleden
van het toepassen van pijnstillende middelen behoefde
dan ook, tot nu toe, gelukkig nooit sprake te zjjn.
De berigten in verschillende dagbladen, buiten de
officieele bulletins, komen zeer zelden en slechts bjj
toeval met de werkelijkheid overeen. Zjj worden ge
geven door personen, daartoe geregtigd noch bevoegd, en
die uit den aard der zaak onmogeljjk goed ingelicht
kunnen zjjn."
Naar wjj vernemen, heeft Z. M. de Koning de
besluiten, betreffende de magtiging tot beëediging van
het Kamerlid, Mr. Mutsaers, en het militie-contingent,
geteekend.
Middelburg, 16 Maart. Plotseling is aan onze
gemeente ontvallen een man, die in menig opzigtzich
Mï<l<lelt>urer, 17 Miart. Het berigt uit Goes, j
dat aan de firma Wed. Kakebeeke vergunning is ge- j
weigerd, om een gedeelte van het jaagpad in vast
gebruik te nemen, is miosiéns zoor voorbarig. Toe
heden is in deze zaak geene beslissing gevalleD, die wjj
trouwens met gerustheid te gemoet zien.
Naar onB wordt medegedeeld zal in Junjj aan- j
staande een aanvang worden gemaakt met den aanleg 1
van de duinwaterleiding.
Reeds zjjn drie personen als pokljjders aangegeven. I
In de volgende week zal gelegenheid worden gegeven
tot vaccinatie, direct van 't kalf. Verschillende maat-
regelen worden genomen om uitbreiding der gevreesde
ziekte te voorkomen.
Voor de 10 weduwen en 43 weezen te Vlissingen
is door schoolkinderen weder bijeengebragtte West-
Kapelle 6,02'/«. Renesse 3,50, Koudekerke (Zeeland)
J 16,10, Sluis 2,59, Voorts 8,77'/»-
Zieriltxee, 18 Maart. Wjj vestigen de aandacht
onzer lezers op achterstaande advertentie der Vereeni-
ging „Concordia", waaruit bljjkt dat zjj voornemens
is op Vrjjdag a.s. eene uitvoering te geven ten voor-
deele der Armen van alle gezindten.
Werden de uitvoeringen dezer Vereeniging steeds
druk bezocht, wjj vertrouwen dat deze hare eerste i
poging om tot een weldadig doel werkzaam te zjjn
met een goeden uitslag bekroond zal wordeo, waar
van eene flinke inteekening en vooral zooveel mogelijk
persoonljjk bezoek der uitvoering de bewjjzen mogen 1
leveren.
De persoon van J. de J., die Vrjjdag voor de
Regtbank alhier teregt stond, beschuldigd van meineed,
heeft zich dien avond in het Huis van Arrest door
ophanging van het leven beroofd.
Door den heer W. J. van den Bosch, geboren te
Goes, is met goed gevolg het eindexamen aan de
Noëll'sche Handelsschule te Osnabrüok afgelegd.
Toen indertjjd het eerste geval van trichinose
zich te Goes voordeed, was het gevoelen ran alle
deskundigen, dat de trichinen van ratten op varkens
worden overgebragt. Het was de wensch, zoowel van
den inspecteur van het geneeskundig staatstoezigt
(dr. Carsten te 's Hage), als van den districts-veearts
(L. Swart te Dordrecht), dat men een onderzoek zou
kunnen instellen naar de waarheid van dit gevoelen.
Het scheen niet gemakkeijjk eene rat magtig te
worden, of wel het onderzoek heeft het gevoelen niet
bevestigd, men hoorde verder althans niets. Ten- j
gevolge van den gezondheidstoestand van den heer j
Swart, werd aan den heer E. L. van Mervennée,
provinciaal-veearte te Goes, de betrekking opgedragen
van tjjdelijk buitengewoon districts-veearts, en hem
werd vooral gelast, een onderzoek naar de trichinen in
te stellen. Dit onderzoek, dat eerst geene bepaalde
uitkomsten opleverde, moet thans geleid hebben tot
de ontdekking, dat by de rat in verbazend groote
massa trichinen worden gevonden.
Op de Vrjjdag te Wolfaartsdijk gehouden publieke
verkooping van den kapitalen boeren-inspan voor dhr.
Lenshoek was het vee hoog in prjjs. De koopsommen
der paarden liepen tot 405 en die van de melk-
koejjen tot 198, zonder de tiende verhooging. Eene
buitengewoon groote menschenmassa was op dien koop
dag tegenwoordig.
Een drietal huisgezinnen uit Koewacht zouden
deze week naar Argentinië vertrekken, zich vlejjende
met de hoop op eene betere maatschappelijke positie
dan hun hier ten deel viel. Reeds veel van hun lossen
inboedel hadden de emigranten verkocht en, na het
overige goed verpakt te hebben, begaven zij zich al
juichende op weg naar Antwerpen om van daar de
reis verder voort te zetten. Tot verbazing van ieder,
die de landverhuizers Woensdag morgen had zien ver
trekken, kwamen zjj des avonds weer te Koewacht
terag. De lieden hadden onderweg spjjt gekregen over
hunne onderneming, en keerden, nadat zjj evenwel eerst
eens te Antwerpen geweest waren, naar huone geboorte
plaats terug, zeker denkende: „beter ten halve ge
keerd, dan ten heele gedwaald."
Volgens ministerieel besluit mogen op de nor
maalscholen, wier voorbereidende klasse 't volgende
jaar wordt opgeheven, geen leerlingen van 13 jaar
worden toegelaten.
Het bestuur van het 42ste landhuishoudkundig
coDgres, dat van 22 tot 27 Jaljj e.k. te Bergen op Zoom
zal gehouden worden, heeft, in overleg met het hoofd
comité der feestcommissie, eenige subcommissie's be
noemd, voor de regeling der verschillende te houden
feestelijkheden. Hieronder zullen o.a. voorkomen hard
draverijen, vaartogten op de Schelde, rjjtoeren in de
omstreken der stad, muziekuitvoeringen, volksverma
ken, enz.
Door wylen den heer Hübner, te Bergen op Zoom,
zjjn bij testamentaire beschikking verschillende legaten
vermaakt aan de kerk-, armbesturen en weeshuizen
van de verschillende gezindten dier gemeente.
Aan de weduwe S. te Utrecht, de gelukkige vind
ster van een groot deel der onlangs ten nadeele van
den heer Bakker aldaar ontvreemde effecten, werd ruim
800 uitbetaald, zjjnde het evenredig deel der beloo
ning ad f 1000, voor de terugbrenging van al de
effecten uitgeloofd.
Twee personen uit Driebergen, die eene hun op
gelegde straf moesten ondergaan, waren tot dat einde
in de vorige week naar Utrecht overgekomen. Toen
zjj zich daartoe te bestemder plaatse aanmeldden, kon
den zij niet opgenomen worden er was voor hen geen
plaats: de gevangenis was te vol. Hun zou be
rigt gezonden worden, wanneer zij geherbergd kunnen
worden.
Zierilrzee, 18 Maart. Heden werd ten Raad-
huize alhier aanbesteedhet leggen van 4000 M3
Winter-krammat en 500 M3 Zomer-krammat, met het
bjjleveron en verwerken van 200 M3 Schorgrond, het
leveren van 10000 stuks masten of Eiken staken, 500
bos Brabantsch Rjjs, 50 'oob Haringband en 4 M3 fijne
Grint.
Aannemer is geworden de heer H. C. van den Ende
alhier voor f 829.
De dwerg H. E. Bos te Lutjegast (70 c.M. hoog)
heeft tot echtgenoote Aalsje Burerna, die 120 c.M.
groot is. Onlangs verbljjdde het vrouwtje haren kleinen
gemaal met de geboorte van een pand hunner liefde.
De geboorte van het dwergenkind had plaats in het
academisch ziekenhuis te Groningen, omdat buitenge
wone voorzorgen werden noodig geoordeeld.
Vrouw Bos-Boercma nu heeft Dingsdag 11. volkomen
ersteld het gasthuis verlaten met haar kindje, dat
normaal en gezond is. Haar man kwam haar afhalen.
Kersen in Maart.
Mejnfvrouw L. Wijnberg te Winschoten vulde in den
zomer van het vorige jaar een glazeu flesch met pas
geplukte, riJi,-; kersen, sloot de flesch goed digt en be
groef haar j :n dun grond. Deze .reek werd de flesch
voor den dag naald a b 'Qnd men, dat de kersen
volkomen goed r léven w an.
Kleur, geur en sma, k waren onveranderd en van
rotting viel niets te be.,t aren. Alleen hadden de kersen
eenig sap verloren, denaeljjk doordat mej. W. ze van
de stelen ontdaan had. Dit kleine euvel is by eene her
haling der proef natuurlyk gemakkelgk te voorkomen.
Te Sloten (Pr.) kwam de 12-jarige J. B. vóór
eenigen tjjd dronken op school. Hij had eene flesch
punch gestolen en deze voor 't grootste deel leeg ge
dronken. Kort geleden verbrak hjj het slot van het
kerkekasje en nam daaruit een gulden weg. Deswege
voor de regtbank te Heerenveen teregt staande, meende
het O. M. dat eene strenge straf voor den jongen noodig
was, en vorderde tegen hem 1 jaar gevangenisstraf.
Kwajongensstreken!
Eenige jongelieden, nabjj Boxum wonende, hebben
een „grap" uitgehaald, die hun lang zal heugen. Zjj
deden nicotine uit een tababspjjp in den borrel van
een oud man, een wegwerker, en drongen er toen bjj
deze op aan zjjn glaasje Bpoedig leeg te drinken. De
wegwerker, die niet veel complimenten maakt met een
borrel, volgde dezen raad maar al te spoedig op, dronk
zjjn glas in een teug leeg, voelde zich daarna onwel,
maar vertrok. Het gelach der grappenmakers veran
derde echter spoedig in angst en vertwijfeling, want
na eenige uren was de man een ljjk.
Uit een geneeskundig onderzoek bleek, dat hjj was
overleden aan de gevolgen van nicotine-vergiftiging.
Nu wil natuurljjk geen der kwajongens de schuld dragen.
Een 12-jarig meisje is in de Rozenstraat te Am
sterdam onder zonderlinge omstandigheden verbrand.
Naar men meldt, zou het kind, dat niet wel bjj het
hoofd was, petroleum gedronken en vervolgens een
brandende lucifer in den mond gestoken hebben.
Van Houten's cacao is op de tentoonstelling te
Algiers bekroond met de hoogste onderscheiding
Grand diplome dhonneur.
KERKNIEUWS.
Door den kerkeraad en het kiescollegie der Herv.
gemeente te Middelburg is een viertal van predikanten
opgemaakt, waaruit over 14 dagen een beroep zal
worden gedaan, ter voorziening in de vacature van
wylen ds. D. Rijnders. Het viertal bestaat uitdeHH.
M. A. van Regteren Altena te Bussum, H. H. Barger
te VlaardingeD, M. Göpner te Harderwjjk en C. flattink
te Apeldoorn.
Dr. Bavinck, docent aan de theologische school
te Kampen, moet, volgens de „Oranjevaan", op het
viertal staan, ter benoeming van een hoogleeraar aan
de Leidsche Hoogeschool (in plaats van den overleden
prof. Rauwenhoff.)
Beroepen naar den Bommel Da. Wierts van Coehoorn,
pred. te Nieuwerkerk (Duiveland).
Gemengde Berigten.
Hoe lieflijk! Te Utrecht is eene dienstbode gear
resteerd, die een zilveren horloge had gestolen van
haar beminde. Men moet het van oude be
kenden maar hebbenIn het Asyl voor oude zee
lieden te Brielle is diefstal met inbraak gepleegd.
Behalve eenige gouden en zilveren voorwerpen, is
ongeveer 1200 aan bankpapier en specie medege-
nomen, 't Zat er dus nog al aan. Wat het Koren
geeftAls brood ben ik dienaar en voedt mjjn
meester. Als drank ben ik meester en dood ik mjjn
slaaf. In het Geïllustreerd Volksblad voor Neder
land" verscheen in den vorigen jaargang ge
noemde plaat. Uit eene korenschoof verschijnt regts
een engel met brood, links de dood met het vloeijend
vuur in de hand, aldus het eene gezin voedsel bren
gende het andere in ellende dompelend: eene
tweeledige, zinnebeeldige voorstelling van den zegen
en den vloek, die hier inderdaad uit dezelfde ader
wellen. Een slagersbaas te Z. heeft aanvraag
gedaan om een half gemet grond, ten einde daarop
knechts en meiden te zaajjen. Hij zal het zaad uit
j Amerika laten komen, en als het goede vruchten
voortbrengt, zal er dezen zomer veel werk wezen om
het onkruid er uit te houden. Wel, welzegt
een smidsknecht te Stavenisse, »wat heb ik spijt dat
ik weg moet, maar veel geef ik er toch ook niet om,
i want ik kan toch niemand meer krijgen. Maar
Het is met Johannes ook zoo gesteld
Veel beweging, maar weinig geld.
Trui te Zonnemaire moest zooveel praats niet
hebben van anderen, waar niets van te zeggen valt;
I als zjj op haar zeiven ziet heeft zjj meer dan genoeg.
»Zie zoo" zegt èen boer, »nu zal ik ook maar
eens gaan trouwen, want mjjn vader wordt oud en
ik ben boer aan den Noorddijk, ik heb twee paarden,
vier katten en een hond, een jagtgeweer, een schaaps-
kooi en anders heb ik niets meer. 't Is nu maar het
beste dat ik spoedig met Wilhelmina ga trouwen, of
j ze nu zwak is of gezond, ik zal voor haar een lede-
I kant laten maken. Een molenaarsmeid te O. had
j niet gedacht zoo uit te pakken, daar zij op H. wel
had gerekend, doch dat is deerlijk mislukt.
Haagsche Brieven
's Gravenhage, 17 Maart 1889.
De datum boven dezen brief is te gewichtig voor
elk oprecht vaderlander om niet te beginnen met
een enkel woord tot herdenking van het veertigjarig
tjjdperk dat achter ons ligt sedert het overljjden van
1 Koning Willem de Tweede. Naar den ouden be
kenden regel is 't feitelijk heden de dag dat onze tegen
woordige Koning veertig jaar met het Koningschap is
bekleed. In gewone omstandigheden zou ongetwijfeld,
hetzjj heden, hetzjj op den dag der inhuldiging, dat
feit herdacht zijn met feestbetoon, want zeldzaam
mag zulk een langdurige regeering wel heeten. Thans
kan van feestelijkheden geen sprake zjjn; de dagen
van onzen Koning zijn geteld en men kan alleen
wenschen dat de tjjd die hem nog op aarde gegund
zij, voor hem niet een tjjd van zwaar lijden mag
wezen. De natie mag niettemin met dankbaarheid
herdenken den vooruitgang op elk gebied die ons land
gedurende die veertig jaar heeft mogen beleven, 't Is
waar, de bronnen van bestaan zijn vooral in de laatste
jaren niet zeer mild aan 't vloeien geweest, maar,
daargelaten de algemeene oorzaken die daarvoor be
staan, moet men niet vergeten dat sedert 40 jaar de
bevolking wel met meer dan de helft is toegenomen;
zoodat er in 't algemeen veel meer verdiend moet
worden om dat l1/, millioen personen meer te eten te
geven. Daarbij komt dat wij Nederlanders, en gros,
nog al hokvast van natuur zjjn en heel lang de kat
uit den boom kijken alvorens van bedrijf te veranderen.
Eerst in den allerlaatsten tijd is er een merkbare
beweging ontstaan om te emigreeren, met het doel
om lotsverbetering te verwerven. Er zijn ontegenzeg
gelijk bepaalde bedrijven, die het loodje moeten be
talen, en helaashet landbouwbedrijf behoort daartoe.
Maar dat daarom de algemeene welvaart zou achter
uit gegaan zijn, is volkomen onbewezen. Haast zou
men het tegendeel kunnen beweren, als men nagaat
de hoogst belangrijke toeneming van spaargelden in
de Rijkspostspaarbank, en in 't bijzonder de toeneming
in de wintermaanden. Er zijn nog tal van andere
factoren die wijzen op wezenlijken vooruitgang. Dat
het iedereen niet naar den vleesche gaat is ongetwij
feld waar, maar hoeveel pogingen worden niet aan
gewend om te helpen en te steunen, pogingen die
worden voortgezet trots den ondank die men vaak
ondervindt en het misbruik dat ervan wordt gemaakt.
Maar dan de werklieden? Ontegenzeggelijk is het lot,
vooral van de fabrieksarbeiders, in vele opzichten ver
van benijdenswaardig. Dat dit door de arbeiders zelf
wordt verkondigd acht ik hun recht en hun plicht.
En in zoover juichte ik de Volksmeeting door de
Sociaal-Democraten verleden week in 't Gebouw uit
geschreven, van harte toe. Over alle zaken van wet-
gevenden aard worden deskundigen-gehoord. Waar nu
over de arbeidswet de arbeiders niet rechtstreeks
zijn gehoord, is het niet meer dan billijk dat zij zich
zelf laten hooren en luide hun meening over de aan
hangige wet verkondigen. Indruk, zeer veel indruk
maakte dan ook de zeer kalme, eenvoudige voordracht
van Helsdinger uit Rotterdam, die met feiten zijn
bewering staafde dat in het groote centrum het lot
van den fabrieksarbeider ellendig is en de voorgedragen
wetsbepalingen als geheel onvoldoende verwierp. Maar
wat te zeggen van de theatrale vertooning van een
Bennink uit Hengelo, wiens krachtigste argument
tegen den moord van kinderen op de fabrieken was,
een meegebracht fabrieksmeisje van 13 jaar dat op de
estrade een roode vlag in de hand hield. Het meisje
was zeker niet groot van stuk, maar de eigenaardige
kleeding was voor de grootte niet bevorderlijk en het
kind zag er vrij gezond uit. Als men de moeite
neemt naar Scheveningen te gaan zal men er ook bij
massa's kinderen aantreffen die er als oude vrouwtjes
uitzien, maar dat komt omdat de kleeding precies
dezelfde is, tot de breede rokken incluis. Buitendien,
wie dwingt de kinderen om in de fabrieken te gaan
werken? Het is eenvoudig de verkiezing van de
ouders. Indien de arbeiders de kinderen thuis hielden,
zou van zelf de loonstandaard voor hen rijzen, en zij
den door Bennink aldus genoemden moord" aan de
kinderen voorkomen. Zeer terecht werd dan ook door
een spreker de vader verantwoordelijk gesteld als bij
vrouw en kinderen zich liet doodwerken. Verdiende
hij zelf niet genoeg om zijn gezin te onderhouden,
dan had hij niet mogen trouwen. Het is helaas! maar
al te waar dat de onberaden huwelijken onder de
werklieden oorzaak zijn van veel kwaad, veel sociale
nooden. Maar dat is het heilig kruisje der sociaal
democraten het vroege huwelijk van den arbeider
voorkomt onzedelijkheid. Met evenveel recht zou men
juist kunnen beweren dat onzedelijkheid er door ver
meerderd wordt. Want het gebrek leidt vaak genoeg
vrouw en dochteren van den werkman op verkeerde
De beste arbeiderswet zou dus eigenlijk deze zijn:
»Geen arbeider mag een huwelijk aangaan alvorens
bij, ten genoege van een commissie van vakgenooten
heeft aangetoond, in staat te zijn met zijn handen
arbeid voldoende te verdienen om een huisgezin te
onderhouden." En onbillijk zou zulk een wetsbepaling
niet zijn, uit het oogpunt van volkomen rechts
gelijkheid, een woord waarmede de sociaal-democraten
zoo schermen; want feitelijk is die bepaling wet
voor alle andere Nederlanders, dan arbeiders. In alle
andere standen wordt het huwelijk afhankelijk ge
steld van het inkomen van den man. Wanneer soms
die regel wordt veronachtzaamd ondervindt het
echtpaar de wrange vruchten van zijn onbesuisdheid.
Maar in de sociaal-democratische kringen heeft men
daarvoor geen oogen. Daar wordt de schuld van alles
geworpen op het kapitalisme, dat eenvoudig er niets
aan doen kan. Wel is dit verantwoordelijk voor
goede behandeling van de werklieden, goede locali-
teiten en het tegengaan van uitzuigerij. Dat dit nog
te veel wordt verzuimd, schijnt onbetwistbaar en
wil men daartegen wettelijke maatregelen nemen,
wie, die het wel meent met den werkman, zal dit
onredelijk achten. Onredelijk is het mijns inziens
echter wel, het geheele ontwerp op den arbeid van
vrouwen en kinderen te verwerpen omdat het niet
ver genoeg gaat. Waar thans de arbeidstijd onbeperkt
is, beteekent het zeker wèl wat, als die aan banden
wordt gelegdwaar thans vrouwenarbeid niet aan
wettelyken regel is gebonden, beteekent het zeker
veel dat de vrouw voortaan zal beschermd worden.
Maar eenvoudig te beweren: liever niets gedaan,
want dan blijft de ellendige toestand in al zijne
naaktheid bestaan, getuigt opnieuw dat de sociaal
democraten slechts willen opstoken en tot verzet
prikkelen, maar niet het wezenlijk welzijn van den
werkman voorstaan. Toch is het opmerkelijk den
invloed waar te nemen dien de leider der partij op
zijn publiek uitoefent. Waar die vandaan komt?
Eenvoudig omdat Domela Nieuwenhuis zich de
moeite geeft met arbeiders om te gaan, iets wat
'tmoet erkend worden de meeste andere
werkmansvrienden altoos hebben nagelaten. Er is
zekere hoogheid, bij vele overigens zeer humane en
vrijzinnige mannen waar te nemen, die hen terug
houdt op gewone wijze werklieden te bejegenen en
vooral in een stad als Den Haag, valt dit soms zeer
op. Men wil wel wat voor hen dóen, doch met hen
spreken, met hen verkeeren, dat liever niet. Nieuwen
huis daarentegen heeft zulke trotschheid niet gekend
hij kent zijn luidjes persoonlijk, behandelt hen als
zijn gelijken en wint daardoor soms veel sympathie,
zelfs waar zijn beginselen niet worden gedeeld.
Trouwens, die hoogheid is in Den Haag ook in
andere kringen een groot nadeel. Daaruit vloeit
vooi-al de afscheiding van een deel der liberalen voort
uit de kiesvereeniging *de Grondwet." De nieuwe
kiesvereeniging 's Gravenhage" heeft aanvankelijk
