ZIERIKZËESCHE NIEUWSBODE.
A
No 5602.
4-5ste Jaarg.
Donderdag 28 Februarij 1889.
Verschijnt DING8DAG, DONDERDAG en ZATURDAG De prijs per 8 maanden is f 1,30, franco per post f 1.60.
ADV ERTENTlEN, van 1—8 regels 80 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd woraen. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Nieuwstijdingen.
Stikte.
Ba.ta.via, 18 Jan. In het hospitaal te Batavia
worden sedert een dag of vyf opnieuw belangrijke
proeven genomen op 6 beri-beri lyders (twee Europeanen
en vier inlanders) en wel met bronwater van de Cocos-
eilanden, dat door een Japansch deskundige moet zijn
aan de hand gedaan, die eenigen tijd geleden o. a.
Nederlandsch-Indië bereisde.
£-,Voor de patiënten is deze proef oogenschynlijk
minder aangenaam, maar men berigt, dat zij het water
met genoegen gebruiken. Zy zyn geplaatst in een af
zonderlek vertrek, staan onder streng toezigt en mogen
volstrekt geen ander water gebruiken dan het bedoelde,
dat zeer ziltig is en in den smaak veel weg heeft van
zeewater. Al hun eten wordt daarmee bereid: soep,
rjjst, aardappelen, kofhj, thee, groenten. Als ze nu nog
maar beter worden!
©f ©ransvuttl.
De inkomsten der Transvaal bedroegen verleden jaar
884,440 p. St. of 30 percent meer dan het vorige jaar.
Half de inkomsten spruitten voort uit de goudmynen.
De uitgaven bedroegen 770,492 p. St.
De »New-York Herald" bevat een telegram uit Jo
hannesburg, in Zuid-Afrika, inhoudende, dat aldaar
eene groote beweging heerscht, tengevolge der ontdek
king van Witwaterrandsche goudvelden, die veel ryker
zyn dan alle vorige.
JFrawltrijft.
Het gevaar van onvoorzigtig ingestoken haarspel
den is dezer dagen uit een treurig voorval te Cherveux
gebleken. Eene 20-jarige jonge dame die in een ge-
makkelijken stoel met een kindje zat te spelen, wierp
daarbij het hoofd achterover en bleef plotseling onbe
wegelijk liggen.
Een haarspeld was haar in den schedel gedrongen
en had haar zoo ernstig gewond, dat zy na verloop
van twee dagen overleed.
ÏOuÜactiliink.
Berljju, 25 Febr. In het geschil tusschen de
Porte en baron Hirsch (de Porte eischte 50 millioen
fra. van Hirsch en deze bood 20 millioen frs.) is Gneist's
uitspraak heden bekend geworden. Hirsch zal circa 25
millioen fra. moeten uitkeeren.
De regtbank te Dusaeldort heeft zekeren T., die
een conducteur op de lijn RoermondGladbach belee-
digd en zwaar mishandeld had, veroordeeld tot 1 jaar
gevangenisstraf en 5000 mark schadevergoeding.
Officieel ia nu gemeld, dat Keizerin Frederik
het legaat van de onlangs overleden hertogin de'Galliera
van 10,000,000 frs. aanvaard heeft en bp na geheel aan
liefdadige doeleinden besteden zal.
Een jong artist, 19 jaar oud, David Moso, die
verlof had ontvangen een portret van Aartshertog
Rudolf op diens doodbed te schilderen, en waarvan de
schets door den Keizer was gekocht, is tengevolge van
de gedurende zyn arbeid uitgestane spanning, krank
zinnig geworden.
ü-cfcetlawk.
9s Gravenliaf;e, 25 Febr. Heden is de zieken
oppasser Hemmes wederom naar het Loo opgeroepen,
ten einde zoo noodig, den verplegingsdienst by Z. M.
den KoniDg te verrigten.
Omtrent den toestand van Z. M. den Koning
schryft men uit Apeldoorn aan het „Handelsblad"
Dat er sinds het midden der vorige week geen bulle
tins meer zijn uitgegeven, mag worden aangemerkt als
een bewys, dat na dien tyd geene verandering van
eenig belang in den toestand des Konings is gekomen.
Bemoedigend is de toestand intusschen niet.
Alleen des avonds verlaat de Hooge lijder voor kor
ten tijd zijne legerstede en neemt ook zelfs dan nog
geene beweging. Dat er onder dergelyke omstandigheden
byna geen sprake kan zijn van het verrigten van re
geringsdaden ligt voor de hand. Alleen de ligchaams-
krachten zijn in het algemeen niet belangryk ver
minderd.
Gedurende den nacht bevindt zich steeds een der
geneesheeren in een vertrek, grenzende aan het slaap-
salon des Konings. Den laatsten nacht bevond zich
daar de hofarts Vlaanderen, den daaraan voorafgeganen
nacht de lijfarts dr. Vinkhuizen, die gister namiddag
tijdelijk naar 's Hage is teruggekeerd.
Onvermoeid en met de uiterste zorgvuldigheid bljjft
H. M. de Koningin zich persoonlijk tot in de minste
bijzonderheden met de verpleging van Haar doorluchtigen
Gemaal belasten.
Mogen de trouwe zorgen van Neerlands niet hoog
genoeg te waardeeren Koningin weldra door meer be
moedigende uitkomsten bekroond worden.
®s Graveuha^e, 26 Febr. De „Staatscourant"
bevat het volgende berigt omtrent den toestand van
Zyne Majesteit den Koning:
„Volgens verklaring van professor Rosenstein en van
de geneesheeren des Konings zjjn na de aandoening
van het slijmvlies der mond- en keelholte de krachten
van Zijne Majesteit niet teruggekeerd. De voeding is
niet voldoende, de nachten blijven onrustig.
„De Koning heeft zjjne gewone bezigheden niet kunnen
verrigten."
Sclievoiiiiigfon, 25 Febr. De bergers van de
„Ben-Avon" hebben den kapitein van de bark, by ex
ploot van den deurwaarder L. J. Mejjs te Scheveningen
verantwoordelijk gesteld voor alle schade, geleden of
nog te lyden aan de lading, en voor vertraging bjj de
lossing ondervonden, door het doen hakken dezer dagen
van een groot gat in het schip, waardoor het water
zoodauig binnenstroomt, dat de lossing vertraging
ondervindt en de koopmanswaren aan bederf zjjn bloot
gesteld. De kapitein beweert tot dezen maatregel te
zjjn overgegaan tot behoud van het schip.
De familiebetrekkingen van de zes opvarenden
van de bomschuit >Sch. 169", welke in het wrak van
die schuit bjj 't binnenbrengen te Nieuwediep zjjn ge
vonden, hebben zich derwaarts begeven, om de begrafenis
morgen 's namiddags 3 uur bjj te wonen.
De 8lagtoffers zijnschipper Krein Dijkhuizen, nala
tende vrouw en drie kinderen en de matrozen, Wout
Djjkhuizen, broeder van den schipper, nalatende vrouw
en vier kinderen, Arie Dijkhuizen, hun oom, en M. en
P. Bron, vader en zoon, de laatste 16 jaren oud en
Arie Roos, nalatende vrouw en kind. De broeder
van den laatste schyut over boord geslagen te zjjn;
althans zijn lijk is niet gevonden.
Een van de gevonden matrozen lag met gevouwen
handen bij zjjne krib, en de twee broeders hielden el
kander vast; men zou hieruit kunnen besluiten, datzjj
het gevaar hebben zien aankomen.
Tliolen, 26 Febr. Maandag avond trad alhier in
de vergadering van de Maatschappij Tot Nut van 't
Algemeen als spreker op de heer Henny uit Utrecht,
met zjjne novelle „Te laat", voorde pauze en een vers
getiteld „Een gelukkig toeval", alsmede eenige ver
zen gewjjd aan den 7den jaardag van ons prinsesje.
„De wjjze van reciteeren" en „De vertrapte Pier" déArna
voldeden ten zeerste aan de vergadering. Alles werd
door hea Gememoriseerd en wan eigen werk. Do Voor-
ritter dhr. J. van Gorsel bedankte dan ook namen» de
aanwezigen genoemden heer voorden nuttigen en aan
genomen avond Tholen» departement 'eKChjft. IjdBne
de pauze worden door den Voorzitter, nadat hu het ver-
»lag van do Floraliavereeniging had voorgelezen, de
aanwezigen, in zooverre qj nog geen lid ot begunstiger
van Floralia waren, aangemoedigd ale zoodanig toe to
treden wegen» den ongunatigen financieelen to»toa4|
waarin genoemde vereeniging vorkeert. lervolgen»
deelde hij den leden mede dat in do yolgende verga.-
deringde kinderen der Volk»zang»ohool eenige liederen
ten beste zullen geven.
Zierikzee, 27 Febr. In de gisteren alhier ge
houden zitting van den Gemeenteraad waren aanwezig
12 ledenafwezig de heer Six. pw-
Ingekomen waren o. a. een brief van de Plaats.
Schoolcommissie, waarin zy kennis geeft van de be-
noeming van den heer J. H C. Heyse tot haren Voor
zitter en een brief van den heer F. J. v. d. Ven
waarin hij kennis geeft zjjne benoeming tot regent van
het Burger-Weeshuis aan te nemen.
Voorts een brief der Plaatselyke Schoolcommissie,
houdende aanbeveling van een dubbeltal ter bTen_°®I?1°8
van een lid in die Commissie en wel lo.Mr. J. Lechner
en 2o. Mr. J. P. Cau. Laatstgenoemde is gekozen met
8t^rot6Ambtenaar van den Burgerlijken Stand werd
herkozen Mr. J. P. N. Ermerins.
Od verzoek wordt eervol ontslag verleend als regentes
van het Burger-Weeshuis, onder dankbetmging voor
de daarbij bewezen diensten, aan Mevr. Moll—Boeye
en in hare plaats benoemd Mej. J- G. F. de Crane;
met deze stond op de voordragt Mevr. Cau—de Vulder
VaNaar0aanleiding van een brief van het Bestuur der
Onderlinge Waarborgvereeniging voor Arbeiders, wordt
aan die Vereeniging eene toelage van 100 verstrekt
De rekening van het Pensioen- en Weduwenfonds
der gemeente-ambtenaren over 1888 wordt gesteld m
handen eener Commissie, bestaande uit de dh. WA.
Ochtman, Goemans en Mulock Houwer.
Is ingekomen een adres van Mr. J. F. v. d. Lek de
Clercq, betrekkelijk het gebruik van de schorren van
het Dijkwater door de gemeente.
Adressant meent dat men die schorreD, aie aan hem. be-
hooren, wederregtelyk in gebruik heeft gehouden, daar
zü deze in 1725 heeft verkocht; hy verzoekt alzoo dat
de gemeente daaruit niet verder zal verkoopen, daar
hy blijkens voorhanden bewjjzen, daarvan eigenaar is
^De' Voorzitter zegt dat de gemeente meer dan 30
jaren in het geruste bezit dier schorren is geweest en
als zoodanig kon zij als eigenares worden beschouwd.
De diik van den Saspolder behoort nog aan de ge
meente, terwijl reeds in 1725 de buitendyksche regten
aan de gemeente zjjn gelaten. In 1825 is deze zaak ook
door eene Commissie uit den Raad onderzocht en de
gemeente in het gelijk gesteld.
Hy stelt voor deze zaak te stellen in handen van
Burg. en Weth. Alzoo besloten.
De vergadering wordt voor eenigen tyd gesloten, ter
behandeling v.» bet 2de »uppl. koh.er vun den
Hoofdei. Om.lag orer 1888? Na heropening wordt dit
vastgesteld op 59,96l/j.
Ingekomen is het verslag der ambacht»- en industrie
school van den heer Mus, dat ter kennisneming voor
de leden wordt gesteld.
Alsnu is aan de orde de benoeming van twee onder-
wijKr. aan de .chool B. Na derde .temming wordt met
het lot tegen den heer O. 0. Koole, benoemd de heer
S v d Weiide alhier. Eveneens werd bg derde Btemming
benoemd dï heer L. v. d. Have te St. Ph.lip.land.
Op voorstel van Burg. en Weth. wordt at»chri,v.ng
van Hoofdei. Omelug ad 1,40 verleend aan J. W.
Kögeler te Middelburg.
De heer W A. Ochtman brengt namen» de CoinmiBSio
rapport nit betreffende de gewijzigde Begrooting van
het Bnrgerl. Armbestuur. Na eenige beschouwingen
omtrent de late indiening dezer wijziging, stelt de
Commissie voor de subsidie aan dat Bestuur to ver-
hoogen met 1530 en alzoo te brengen op 103S0.
Alzoo besloten.
De Voorzitter doet opgave van de opbrengst van
verschillende middelen der gemeente gedurende 1888,
als volgtZelkoech 2872,50, Schorgrond J 398,10,
Leem f 128.541/-. Graszoden 20,66, in gebruik ge
geven gemeentegrond 143.51'/,, terwijl de vergunnings-
regten voor den verkoop van sterken drank in het
klein hebben opgebragt 1590.
Het suppletoir kohier der belasting op de honden
voor 1888 wordt vastgesteld op J 30.
De Voorzitter deelt mede dat in den laatsten tyd
verschillende besoignes zyn gehiouden net de voor-
loopige concessionarissen voor de waterleiding alhier.
Bii de omvraag van den Voorzitter, bespreekt de heer
Fokker de verordening op het voorkomen en blusschen
van brand en vestigt de aandacht op de onregel
matigheid die daarin heerscht. Hy zou wenschen dat
de Brandweer opnieuw georganiseerd werd.
De Voorzitter zegt dat dit vorstel thanB met aan
de orde is, doch dat Burg. en Weth. deze zaak zullen
ter hand nemen.
Daarna wordt de vergadering gesloten.
De stuurman der stoomboot „Stad Zierikzee J. K.,
kreeg Zondag voormiddag, bij het aan boord brengen
vnn vee ann de aanlegplaat» te Stavenme, een steek
van den hoorn van een stier, zooaat hy te Stavenisse
moest achterblijven, waarheen h|) per rgtnig"ord
voerd en hem geneeskundige hulp werd verleend. Den
zelfden namiddag is bjj met de stoomboot
Zierikzee vervoerd. Zyn toestand is naar omstandigheden
redeljjk.
Bij den burgerlijken stand te Leerdam is aangi te
gedaan van de geboorte van een zoon van A. v. KJei
en T. De Jong aan boord van het stoomschip» Leerdam
op reis naar Noord-Amerika. Dn wereldburger ontving
de namen Elias Leerdam.
7ierikzeo, 27 Febi. Gister waren alle Provinciale
Staten in ons land in buitengewone vergadering byeen
ter behandeling van de door de regering ingediende
wiiziging der Provinciale kiesdistricten.
AUen hebben het voorstel der Regering verzonden
öf naar de afdeelingen óf naar de Gedeputeerde Staten
en de voortzetting der behandeling dezer zaak bepaald
op verschillende datums in Maart a. s.
De Prov. Staten van Zeeland hebben het voorstel
gesteld in handen eener commissie, bestaande uit d
liberalen, 1 r. catholiek en 1 anti-rev. en de latere
zitting bepaald op 12 Maart a. s.
Maandag namiddag omstreeks 3 ure ontstond
brand in de schuur van den landbouwer M. v. Westen
onder Nieuwerkerk in Duiveland. De schuur wasi spoe-
dig geheel vernield met «1 het sich daarin bevindende,
het vee kon alleen gered worden. De brandweer van
Nieuwerkerk mogt er in «lagen bet woonhuis, dat
reeds vlam had gevat,, te behouden.
Yoor den bewoner is het eene ware ramp, daar alleen
de gebouwen waren geassureerd.
De brand schijnt ontstaan te zyn m het hooi.
Te Rotterdam is door de politie aangehouden eene
dienstbode, verdacht van diefstal ran608oud«n t'e2
en 20 guldens, teruggevonden in eene queue, behoorende
'Vadat'^Tsif ontdekt'wt heoit zS gepoogd zich
door verdrinking van het leven te beroo.en in eene
sloot, doch zij i» nog gelukkig gered door personen,
die ter hulp waren toegeschoten.
Zondag had de predikant eoner Zuid-Bevelandsche
gemeente de onaangename ervaring, bjj het gaan van
de consistoriekamer naar zijne woning, op een dragt
steenen (grint) te worden onthaald in 't gezigt van een
politiebeambte, die zich aanstelde alsof hy van het
voorval niets bemerkte.
De zaken zijn derhalve in die gemeente voor verbe
tering vatbaar!
Voor de betrekking van secretaris-ontvanger der
gemeente Kloetioge hebben zich reeds 13 sollicitanten
aangemeld.
Op een door den heer J. A. Geill, geneesheer te
Wemeldioge, aan den minister van waterstaat, handel
en njjverheid ingediend adres, houdende het verzoek
om, in het belang der veiligheid, de hooge opritten
langs het kanaal door Zqid-Beveland van leuningen
te doen voorzien, is door den minister geantwoord,
dat aan het verzoek zal worden voldaan, voor zoover
de middelen zulks zullen toelaten.
Hiermede zal eeoe noodzakelijke en groote verbetering
tot stand komen en aan den wensch van alle bewoners
dezer stroken, eigenaars en gebiuikers van voer- en
rjjtuigen, voldaan worden.
Uit Middelburg meldt men de volgende episode
uit 't huwelijksleven. Zeker persoon alhier sprak met
zijne vrouw af om een bed te koopen, op eene alhier
te houden openbare verkooping en raadde haar aan
daartoe wat spoedig naar 't notarishuis te gaan, daar
er anders misschien geene goede zitplaats te verkrjjgen
zou zjjn. De vrouw gaf aan den raad haars echtvriends
gehoor om datgene te gaan koopen waarvan zjj dacht
met haar uitverkorene in 't vervolg een nuttig gebruik
te kunnen maken, maar, terwjjl zy rustig zat te
wachten op het onder den hamer komende tot rust
plaats dienende, pakte haar echtgenoot het huisraad
op, liet dit door een paar jongens naar 't spoor brengen
en vertrok zelf met eene andere uitverkorene om elders
zich te gaan nestelen.
Zjjne wettige huisvrouw van den koopdag komende,
vond niets dan hare twee achtergelaten kinderen.
De politie was ons boertje te slim af.
In Den Bosch stapte een eenvoudig boertje door de
straten, toen hy door een vriendelijk meisje binnen
gelokt werd. Hjj bleef er eenige oogenblikken en ging
goedsmoeds huiswaarts, doch hjj had de stad nog niet
geheel achter den rug of de politie haalde hem in en
verzocht den buitenman een eindje op te wandelen
naar het politiebureau. Ons boertje keek vreemd op,
zooals men denken kan, de man was zich geen kwaads
bewust en maakte daarom bezwaar om mee te wandelen,
daar vrouwlief op hem wachtte.
Hebt ge niets verloren vroeg hem de politieman.
De zaak werd ons boertje nu nog veel geheimzinniger.
Verloren vraagt hjj, wel neen, maar toch
jai zeker ik mis papier, bankjes van f 25, wel zeven.
Zamen wandelden zij op en in de woning, waar odb
boertje was binnengelokt, bleek men hem de 7 bank
biljetten van f 25 ontfutseld te hebben. Het grootste
deel van het gestolene werd teruggevonden.
Uit goede bron verneemt de „N. B. Ct.'\ dat het
Zuider-ZendingsfeeBt dit jaar zal gehouden worden in
het schoone „Liesbosch" nabij Breda, door den Minis
ter van Financiën daartoo welwillend afgestaan.
Te Ooltgensplaat is door een paar doleerend-
gezinden aan den kerkeraad der Ned. Herv. Gem,
verzocht de »reformatie" ter hand te nemen. In het
gebouw der Chr. Ger. Gem. aldaar zal Zondag a.s.
Ds. Van Veelo uit Rotterdam optreden.
Een groot gedeelte der tijdelijke werklieden bjj
's Rjjks werf te Amsterdam, thans ongeveer 180 be
dragende, zal, naar men verneemt, met 1 Maart a. s.,
worden afgedankt.
Naar men verneemt, heeft de aannemer van de
opruiming van het wrak der „Ango" van de regering
verlenging gekregen van den gestelden termyn. De
aannemers hebben zich beroepen op overmagt door het
weder, daar zjj voor de uitvoering van het werk, dat
korten tyd zal duren, oostenwind noodig hehben.
Het Venloosch Weekblad (van den heer Haffmans)
komt althans open en rond voor het doel uit. Andere
organen der regterzjjde hebben nog getracht het ware
doel der herziening van de provinciale kiestabel te ver
bergen maar de heer Haffmans acht dat niet noodig.
Ziehier wat het weekblad schrjjft:
Om eene Eerste Kamer te bekomen wier meerder
heid met die der Tweede Kamer eene Ijjn trekt.
Zietdaar het doel der wjjziging van de provinciale
kiesdistricten.
Gjj ziet wij winden er geen doekjes om, maar komen
er rond voor uit, denkende aan het vers van Vondel
„Een goede zaak behoeft
blanketsel nog verbloemen".
De Eerste Kamer moet „om", zoo goed is zjj niet.
En dit kan niet anders dan met eerst de Provinci
ale Staten der verschillende provinciën „om" te
zetten. Dit nu willen wjj met éénen slag doen, in
plaats van er jaren mee te tobben. Begrepen Korte
wetten willen wjj er mee maken, want er is haast
bjj. Na de nieuwe indeeling der districten komt
natuurlijk terstond de ontbinding der Provinciale
Staten, en dan heet het in alle provinciën tegen
MeiVan dik hout zaagt men planken. Er uit met de
leden der Staten die op liberale leden der Eerste Kamer
stemmen. Deze heeren zijn niet meer te gebruiken Wij
moeten lui hebben die anti liberale leden naar de Eerste
Kamer zenden. Zjjn die gekozen, dan volgt de ont
binding der Eerste Kamer, om de gezuiverde Provin
ciale Staten aller provinciën in de gelegenheid te
Btellen het werk der zuivering van de Eerste Kamer
in eens te voltoojjen.
KERKNIEUWS.
Bi'uiuissei, 25 Febr. Beroepen te Maasland ds.
D. J. Karree, pred. bij de Ned. Herv. gemeente alhier.
Op het drietal van pred. te Schoonhoven komt voor
ds. D. J. Karres te Bruinisse.
Aangenomen het beroep naar de Chr. Ger. gem. te
Heinkenszand door dhr. G. Dalhuisen, te Geesteren.
Bedankt voor het beroep naar de doleerende kerk
te Vlissingen door ds. G. H. Van Kasteel te Kollum.
Bjj de Maandag 11. gehouden stemming voor zestien
Gemagtigde» in het Kiescollegie der Hervormde Ge
meente te Zierikzee, zjjn de navolgende HH. gekozen:
J. Th. Bethe met 171, A. Bujjze Dz. met 173, A. Bujjze
Mz. met 171, A. Geers met >70, S. Huge met 172, N.
Huson met 169, J. W. V. Labrund Fz. met 173, Mr.
H. van Manen met 174, Mr. J. Moolenburgh met 173,
S. J. Ochtman Johz. met 172, J. Rensen met 172, W.
J. Rensen met 172, W. P. Rensen met 167, Jhr. A. C.
Röell met 169, Johs. van Schelven met 170 en H. de
Vos met !74 stemmen.
Het getal ingeleverde stembriefjes bedroeg 185, waar
van 5 in blanco. De overige stemmen waren op ver
schillende personen verdeeld.
Gemeugde Berigten
Een jeugdig vrouwtje te Zondorp moest geen hulp
voor de rhumatiek zoeken by een getrouwd man. Laat
zjj denken om hare drie kinderen en hare zieke moe
der. Jaantje en Neeltje te Nieuwerkerk worden
aangeraden zooveel praatjes niet van anderen uit te
strooyenhet was beter dat zjj haar eigen gebreken
overzagen.
Dus, meisjes! gaat uw eigen tnintje wieden,
Voor dat ge een ander gaat bespieden.
Eene geel harige Vos te Stavendorp wordt dringend
aangeraden 'als het weer eene vergadering is, haar
fekke knepen wat in te houden. Eenige kale Goesche
luffers worden aangeraden, wanneer zjj weer te Middel
burg komen, in eene herberg dan geen jong meisje te
beleedigen. Maar het was hier ookwat het vat in
heeft, geeft het uit. Een kwast onder Kwadendorp
wordt aangeraden zich wat meer in toom te houden,
anders zou hij wel eens geteekend te huis kunnen
komen. Hjj moet zich niet verbeelden de dochter van
den kastelein in de fuik te krjjgen, al Leeft hjj een
mooi Nieuwjaarskaartje gestuurd.
Dus, steek uw schuitje maar van land
Gaat maar naar een anderen kant,
Want het is haar grootste pret,
U te houden voor den gek.
Jongen, pas toch op uw zaken,
Laat uw beurs zoo leeg niet maken
Door die bekende slimme meid,
Die u zoo netjes heeft misleid.
Twee meisjes te Brouwershaven worden in hun eigen
belang aangeraden zooveel praats niet te hebben van
een meisje, waarvan niets te zeggen valt. Men zegt
dan ook
Befje met haar groote oogen,
Wordt van iedereen bedrogen.
En Keetje met haar vreemd gezigt
Moest maar houdenmondje digt.
West -Indische Brieven.
Paramaribo, 14 Januari 1889.
Reeds lang had ik er naar verlangd iets meer van
Suriname te zien dan de stad en hare onmiddellijke
omgeving. Vroeger ontvangen berichten en de mede-
deelingen van hier wonenden spraken van een rijk en
schoon land. Als ik op de vraag: Vindt u het hier
niet mooi," een eenigszins ontwijkend antwoord gaf,
heette hel in den regel: »U moet maar eens eerst in
de districten komendaar is het prachtigReden
om daaraan te twjjfelen had ik niet en ik verlangde
dan naar eene gelegenheid om wat meer binnenwaarts
te gaan en de wonderen der tropische natuur met
eigen oogen te zien. Is dat niet een voorrecht te
noemen? Hoevelen zouden er heel wat voor over
hebben door een maagdeljjk woud, waar de papa
gaaien rondvliegen, de tijgers hun dorst aan den
oever komen laven en de palmen omhoog schieten,
een watertochtje te maken Als die akelige zee er
maar niet tusschen lag
Mij is zoo iets gegund geworden. Een klein tipje
van den sluier, die de heerlijkheden van de keer
kringen verbergt, is voor mij opgelicht. Laat ik mij
liever eenvoudig uitdrukken om den lezer geen
al te hoog denkbeeld te geven van 't geen ik hem
ga vertellen! en dan zeggen: wij zjjn een dagje
buiten geweest en hadden daarbij de gelegenheid om
iets van het land te zien, dat van oudsher zoo
geprezen is om zijne schoonheid en weelderigen planr
tengroei.
Den loden December, des voormiddags te elf uur,
ver-lieten wij in een klein stoombootje de Cottica"
geheeten dat een ruime sloep achter zich had, de
reede van Paramaribo. Er dreigden wel buien doch
dit nam de opgewektheid niet weg van het gezelschap
dat, klein en groot, uit 11 personen bestond. De
rivier maakt bij de stad eene fraaie bocht, waarna zij
zich Westwaarts wendt. Daarheen zetten wij koers
en waren terstond in de gelegenheid de fraaie ligging
der stad en het statige van de breede Suriname te be
wonderen. Daar de oevers zeer ver van elkander
verwijderd zyn, ongeveer zoo ver als die van de
Schelde bij Zijpe, is, voor wie midden in de rivier
varen, van de wel begroeide, doch altoos lage om
geving weinig tezien. Afwisseling geven slechts eenige
plantages aan weerszijden. Vroeger waren er ook
hier veel meer en tot ver de rivier op. Het grootste
gedeelte is echter gesloopt of verlaten. Hier en daar
ontwaart men niets dan eene ruïne, die van vroegere
vlijt en rijkdom spreektr Toch is echter bij hel op
varen der rivier eerst nog wat van den landbouw te
zien. De meeste namen der plantages, thans uitsluitend
tot kweeking van cacao, dragen echt Hollandsche
namen. Eenige bewaren de herinnering aan Holland
sche en Zeeuwsche familiën, die in de vorige eeuw
of nog vroeger hier hun fortuin beproefden. Wij pas
seerden er dezen dag eene, die den naam van Adrichem
draagt. Er is een tijd geweest toen Zeeland zijn
koopvaarders vooral herwaarts zond en grooten in
vloed had op de ontwikkeling der Kolonie. De eerste
Nederlandsche kaptein die 't was in 1664 de
Suriname opvoer en bij die gelegenheid, wat eene
Engelsche nederzetting scheen te zullen worden voor
Holland veroverde, was een Zeeuw, met name Crijns-
sen. Hij stichtte ook het fort, dat tot heden den
naam van »Zelandia" heeft.
Nadat wij een paar uur gevaren hadden werd de
rivier aanmerkelijk smaller. Het viel gaandeweg ge
makkelijker iets van de oevers te zien en wat te
onderscheiden. Wat de tocht daarna vooral aangenaam
maakte was dat de rivier van belang begon te kron
kelen, Wij zagen bevallige bochten, die zoodra wij ze
bex-eikt hadden een doorvaart bleken voor nog sier
lijker rondingen. Hemelsbreed vorderde de boot
daardoor niet veel. Soms komt zij bijna op 't zelfde
punt waar zij voor een half uur reeds was. En waar
't rivierbed, zooals eindelijk 't geval wordt, zeer in
krimpt, is de aanblik betooverend schoon, want 't
groen der hier door geenerlei woningen of insnijdingen
afgebroken bosschen, elders wat eentoonig en dof, is
nu de verblindend schoone omlijsting van eene telkens
afwisselende waterpartij. Het is voor 't oog soms alsof
gij op kleine meertjes vaart en die oevers eilanden
zjjn in wier lommer het verrukkelijk moet zyn om
zich te verschuilen tegen de verblindende stralen van
de zon. 't Gaat dikwijls rakelings langs de wortels der
duizenden en niet zelden reusachtige waterplanten,
die als den zelfkant vormen der wouden.
De wouden maken van naderbij bezien den indruk
van groote wildernissen, waar alles op en over en
door elkander groeit. Zij zijn hettooneel van den inee-
doogenloozen stryd om het bestaan. De zwakkere wordt
hier ook door den sterkere verdrongen. Wat heeft die
reusachtige manggaboom eene inspanning noodig ge
had en een aantal gevaren moeten te boven komen
voor hij zegevierend zijn prachtige kruin kon laten
wuiven over de dwergen aan zijn voet, en in staat
was een regen van saprijke vruchten uit te strooien
over die kleine wereld. De scherpste doornstruiken
trachtten eerst over haar heen te woekerende weel-
j derig8te varens spanden samen om hem te verstikken
i in den zwampigen bodem, de coquette palmen
breidden hunne waaiers achteloos over hem uit,
alsof ook hij niet hunkerde naar de vrije, hooge lucht^
I ontelbare klimplanten sloegen de armen om hem heen
en veratikten hem bijna in hunne omhelzingeen
j naburige ceder van aanmerkelijke hoogte, zag eerst
I met kalme waardigheid op den aankomeling neder,
doch maakte zich later voor zijn mededinger bevreesd
en rukte daarom op een goeden dag een zijner takken,
1 zelf een boom gelijk, op hem neder, en trachtte hem
eindelijk, toen zijn eigen vonnis geveld was, onder
zijne geheele zwaarte te verpletterenen nadat de
1 veelbeproefde zooveel had doorstaan, maken die
vreeselijke parasieten, de lianen, hem het leven zeer
zuur, door met hun ranken hem te omknellen en de
ontzaglijke vracht hunner wortels driestweg aan hem
i op te hangen. Koningen der bosschen, gij hebt uw
eereplaats niet zonder zware offers verworven!
Een heer van ons gezelschap kent al hunne namen
en noemt ze mij. Helaas, ik ben deze-bijna allen ver
geten. Alleen weet ik dat die sierlijke oeverplanten,
die in kwistigen overvloed overal te vinden zijn en
in hun vorm maar zij bereiken eene veel aanzien-
lij ker hoogte veel hebben van de ten onzent
geliefde kamerplant: Deden naam dragen
i van Mokko-Mokko, en voortreffelijke vezels opleveren,
j zoodat, als Suriname maar gewaardeerd en bearbeid
en bevolkt werd door vernuftige, vlijtige lieden, zij
j de heele wereld van 't iterkste touw en van onver-
slijtelijke matten en vloerkleeden kon voorzien. Dat
zelfde mededeelzame lid van ons aangenaam opvarend
gezelschap noodigde my ook uit niet te denken dat
ik nu het mooiste en grootste van Surinames natuur-
tafereelen zag. Wanneer wij een dag de rivier verder
opstoomden, dan zou u nog wat anders zien. Daar be
gint het heerlijke hoogland, het eldorado der goud
zoekers. De steeds rijzende bodem draagt boomen
waarbij deze, die gij nu ziet, slechts dwergen zijn.
Men kan die bosschen ook beter binnendringen want
het lage hout is daar verdwenen." Een gebied dus
van enkel Koningen! De wereld behoort aan de
sterksten! In het maagdelijk woud is de sociaal-de
mocratische staat niet te vinden.
Stil, plechtig is het op deze zich in allerlei bochten
door 't eeuwige groen kronkelende rivier. Poëtisch
gestemde reizigers willen hier gelijk elders de stilte
hebben hooren verbreken door't gekras der papagaaien,
en het gebrul van de tijgers, 't Kan wel zijn dat het
geraas van de schroef die geluiden onhoorbaar voor
ons maakte. Hoe het zij, wij vernamen ze niet. En
ook niet toen wij de stoomboot voor een poos verlieten
om in de sloep eene kreek door te varen. Wij waren
eerst een kanaal doorgestoomd, dat de Suriname met
de kleine, doch schoone rivier de Para verbindt. Die
doorsnee zooals men hier zegt, is ook niet breed, de
Cottica" kon er maar net door, en soms bezwaarlijk,
als een boom zijne wortels wat ver buiten den oever
stak. De wortels der lianen slingerden langs ons heen
en boven onze hoofden vormden de van weerszijden
tot elkander overhellende boomen soms een dak, dat
de zonnestralen afweerde. Wat eene schoone gelegen
heid om al die planten en struiken, om hunne menig
vuldige en zoo grillige vormen te onderscheiden, om
een indruk te ontvangen van eene vruchtbaarheid en
groeikracht die men moet aanschouwd hebben om er
zich ook maar een flauw overzicht van te vormen.
En hoe prachtig, ik zou haast zeggen, hoe majestueus
is het geheel, die geheimzinnige plantenwereld, door
de middagzon gezet in eene onbeschrijfelijke glorie
van gelukkig niet al te verblindend licht. Ik heb
steeds hartstochtelijk gehouden van het woud en wist
er de beste plekjes te vinden, waar 't een genot was
alleen te zijn. Hoe zal ik echter de gewaarwordingen
mededeelen, die Flora's tooverpaleis op mij maakte.
Dat ondoordringbaar, plechtig zwijgend bosch met zijn
ongetelden rijkdom, waardoor hier de schoone rivier
zich kronkelde, 't Scheen een droom, waren wij 't wel,
die deze heerlijkheden zagen? Ik dacht aan 't ver
langen, dat menige opgewonden reisbeschrijving voor
heen in mij wekte. Dat verlangen thans vervuld!
Als ware 't niets buitengewoons zaten wij bij elkander
in 't achterruim van ons stoombootje en lieten ons
rustig voeren door de tot elkander overwuivende
palmen en platanen. Eene versnapering voor de
vaak naar 't vaderland smachtenden Hollander in
Suriname.
De doorsnée ten einde. Daar kronkelt zich de Para
in kleine sierlijke bochten. Wij stoomen haar een eind
op en verlaten dan de boot om met de sloep door eene
nauwe kreek eene bocht af te snijden, 't Gaat een
eind goed. Wij kunnen onder de hand vreemde bla
deren verzamelen. Daar zitten wij echter op eens
vast. Een boomstam verspert ons den weg en wij
moeten terug. Gelukkig wisten de behendige boots
lieden de sloep los te krijgen en brachten ons weder
op de >Cottica", die ons binnen weinige oogenblikken
in staat stelde af te stappen aan de landingsplaats te
Onoribo.
Wat is Onoribo? Weleer eene schoone plantage,
thans een vervallen houtstaat, waar voor de heinde
en ver verspreide kinderen der weinige bewoners
dezer verlaten streek eene school is en tevens een
brigadierspost zich bevindt. Wij worden door den
brigadier, een Hollander, opgewacht en met hem be
zoeken wij 't eerst zijne woning, die er niet te best
uitziet en wier bevolking doet zien dat onze gewezen
militair de huid der negerin geen bezwaar vond voor
eene verbintenis. Daarna richten wij onze schreden
naar de school. Eene verrassing wacht ons daar. Als
wij de deur zijn binnengegaan worden wij ontvangen
door eene Hollandsche vrouw, die zich aan ons voor
stelt als de zuster van den onderwijzer. Beiden zijn
van Amsterdam. Een anderhalf jaar in de kolonie.
Geen jonge menschep meer. Wij maken een praatje,
terwijl anderen het schooltje gaan inspecteeren. Hoe
mejuffrouw het hier vindt? Wij vinden de streek zoo
lief. Zie hoe schoon de Para is. Wij staan op een
hoog terrein en de rivier strijkt daar omlaag langs
het dichte en hooge bosch. Het geheel doet denken
aan Gelderland, aan de boorden van den Ouden IJssel
dicht bij de grenzen, 't Is mooi! Ja", zegt de juf
vrouw, die weleer in 't drukste gedeelte van Amster
dam een winkel had, en zeker niet uit weelde broer
lief gevolgd is, »mooi, voor één uur!" En zij zegt het
met eene sombere uitdrukking op 't gelaat. Wij zeg
gen niets meer.»U heeft eene piano; dut is eene heele
vervulling!" Waar voert het levenslot een
mensch alnietheen? En mogelijk zijner in het levens-
