ZIËRIKZEESCHE NIEUWSBODE.
«fêsasis»
assassgesss
No 5647.
Donderdag 24 Januarij 1889.
45ste Jaarg,
LAGER ONDER WIJ
KIEZERSLIJSTEN.
KENNISGEVING.
Nieuwstijdingen.
SUmcriË*.
-Brsrcirat—
bt£hr jstóü?
«"«ÉSSSS
T E L K G H A MM E~N.
YVesl -Indische Brieven.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATlTRDAG De pnjs per 3 maanden is 1,30, franco per post 1.60.
ADVE RTENTIËN, van 18 regels 80 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Qroote letter wordt naar plaatsruimte berekend
De ondergeteekende verzoekt allen, die
het door hen over 1888 aan de Gemeente
verschuldigde wegens hoofdelyken omslag,
hondeubelasting, pacht of uit anderen
hooide, nog niet hebben afbetaald, het achterstallige
ten Bpoedigste aan te zuiveren.
Zierikzee, den 23 January 1889.
P. O. OLIVIER,
Gemeente-Ontvanger.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie
rikzee maken bekend, dat in die gemeente open zijn
twee onderwijzersplaatsen aan de open
bare lagere school 13., (Hoofd deheerP.vander
Have.)
Aan elk dier betrekkingen is verbonden eene jaarwedde
van 450,— die na twee jaren dienst met 50,—
kan worden verhoogd.
Sollicitanten worden opgeroepen hun op zegel ge
schreven verzoekschrift en de vereischte stukken vracht
vrij in te zenden aan den Burgemeester, vóór den 1
February a. s.,
Ziebikzee, den 15 Januarij 1889.
De Burgemeester en Wethouders,
J. P. N. ERMERINS.
De Secretaris,
J. F. van dee LEK de CLERCQ.
De VOORZITTER van den GEMEENTERAAD
te zlerikzee,
Gezien art. 7 der wet van den 4 Julij 1850
(Staatsblad no. 37)zooals dat artikel is gewijzigd
bij art. VII van de Additioneele artikelen der
Grondwet;
Noodigt de mannelijke ingezetenen der gemeente
uit, om, zoo zij in eene andere gemeente over het
dienstjaar 1887/88 in de personeele belasting ter
zake van hunne woning zijn aangeslagen naar eene
hoogere huurwaarde dan die, welke volgens art. 1
litt. a en b van de wet van den 24 April 1843
(Staatsblad no. 15) aanspraak geeft op vermindering
tot een derde of twee derde gedeelte der belasting
naar de drie eerste grondslagen, (en alzoo tenminste
voor f 33,alsmede die in de grondbelasting
in eene andere gemeenteof in meer gemeenten te
zamen, over het dienstjaar 1888 tot een bedrag
van tenminste tien gulden zijn aangeslagen, daar
van door overlegging der voor voldaan geteekende
aanslagbiljetten, vóór den 15 FFBRUAR1Jaanst.
te doen blijken.
Tevens worden de mannelijke inwoners der ge
meente uitgenoodigd om
a. Zoo zij hoofden van gezinnen of alleen wo
nende personen zijnde, van den inwonenden
eigenaar of eerste huurder van een woon
huis of afgezonderd gedeelte vau een woon
huis, waarvan de huurwaarde over de
personeele belasting tenminste op het dubbele
gesteld is van hel laagste in de gemeente
voor den vollen aanslag vereischte bedrag,
(en alzoo tenminste op f 66,gedu
rende negen maanden, voorafgaande aan den
15 Februarij a.s. een gedeelte in huur
hebben gehad en bewoond, waarvoor geen
afzonderlijke aanslag in de personeele belasting
geschiedt, maar waarvan de jaarlijksche
huurwaarde, ongestoffeerd, in verhouding
tot de belastbare huurwaarde van hel woon
huis of afgezonderd gedeelte van het woon
huis geschat, een bedrag bereikt, dat geen
aanspraak geeft op vermindering lol een
een derde of twee derde gedeelten der
personeele belasting naar de drie eerste
grondslagen
b. Zoo hun aandeel in den aanslag is de grond
belasting, hoewel hunne namen niet bij deu
aanslag in het kohier vermeld, wegens on
verdeelde onroerende goederen tenminste
tien gulden bedraagt,
voor zoover zij op de hiervoren genoemde
gronden aanspraak meenen te kunnen maken
om geplaatst te worden op de kiezerslijsten,
daarvan vóór den 15 FEBRUARIJeerstk.,
onder overlegging van de noodige bewijs
stukken, aangifte te doen.
Die aangiften bchooren te geschieden volgens de
bij hel Koninklijk besluit van den 28 November
1887 (Staatsblad no. 211) vastgestelde modellen,
welke ter Gemeente-Secretarie kosteloos verkrijg
baar zijn.
Zierikzee, den 21 Januarij 1889.
De Voorzitter van den Gemeenteraad voornoemd,
J. P N. ERMERINS.
BEKEN DM .AKI NG.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie
bikzee maken bekend, dat zy aan FRANCISCUS
BERNARDUS STROOBANT, winkelier, wonende in
deze gemeente, en zijne regtverkrygenden, vergunning
hebben verleend tot het oprigten van een werk- en
hergplaatB ter bereiding van specerijen, waarin gebe
zigd wordteen ffiiskracli twei-ktuiy: (gas
motor) van ongev. één paardekracht, op het erf achter
zyne woning staande op het Havenplein, plaatselijk
gemerkt wijk A. no. 323, kadastraal bekend Sectie A.
no. 450, onder de daarby gestelde voorwaarden.
Ziebikzee, den 21 Januarij 1889.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd
J. P. N. ERMERINS.
De Secretaris,
J. F. van deb LEK de CLERCQ.
Onveiligheid Haringvliet.
De BURGEMEESTER van Ziebikzee brengt, in ver
hand met zyne kennisgeving van den 5 dezer, ter
kennis van zeevarenden, die daarby belang kunnen
hebben, dat, tengevolge van ijsgang, de torpedo's en
de vier daarby geplaatste rood geschilderde tonnen in
het Harinjjvliet, beneden Hellevoet-
sluis, zyn opgenomen onder voorbehoud echter, om,
zoodra dit mogelyk zal zyn, de aangevangen proeven
weder voort te zetten, waarvan alsdan kennisgeving
zal worden gedaan.
Ziebikzee, den 23 January 1889.
De Burgemeester,
J. P. N. ERMERINS.
Het Huis van Afgevaardigden der Unie heeft de
wet aangenomenwaarby vijf nieuwe Staten in het 1
leven geroepen worden Zuid-Dakota, Noord-Dakota j
Montam, Washington en Nieuw-Mexico.
Londen, 22 Jan. Naar de „Standard" uit Rome
verneemt, hebben verschillende hooggeplaatste personen,
onder wien kardinaal Manning, vruchteloos getracht
Gladstone te bewegen eene audiëntie by den Paus aan
te vragen.
JFuranfe rijft.
Zij die meenen dat direct uit Bordeaux ontboden
wyn uit den aard der zaak altyd zuiver is, zullen
zeker niet zonder belangstelling vernemen dat dezer
dagen aan het entrepót te Bercy 500 vaten wyn in
beslag zyn genomen, die door een der grootste wijn
handelaren te Bordeaux gezonden waren aan zijn zoon
te Parys, mede wijnhandelaar. Bij onderzoek nu was
febleken, dat er in het roode vocht geen druppel
ruivensap was. Het was water, vermengd met wat
alcohol, een weinigje glycerine en gewoon zout, ta
melijk veel gips (16 gram per liter) dat alles gekleurd
met „maqui", eene roode stof uit Chili.
Zoowel tegen den afzender als tegen den ontvanger
van dit mengsel is eene geregtelyke vervolging in
gesteld.
Geheime agenten der Parijsche politie hebben
dezer dagen te Brussel een langgezochten vlugteling in
hechtenis genomen, nl. den Parijschen geldman Jaques
Meijer, gewezen Directeur der „Société Mobilière Cha-
telain Co.
Meijer was sedert den len November 11. voortvlugtig,
en hij werd tot dusverre te vergeefs gezocht door de
politie, die een paar malen zyn spoor ontdekte, maar
het ongelukkig weer byster raakte.
Maar toen onlangs de operette-zangeres Mile Ugalde
naar Brussel ging, om gast-voorstellingen te geven,
zond het hoofd der Parysche politie, a's iedereen in de
hoofdstad op de hoogte der liefdesbetrekkingen tus-
schen die dame en den voortvlugtigen financier, een
paar knappe geheime agenten naar de Belgische hoofd
stad, om de zangeres in al haar doen en laten na te
gaan. Na veel vergeefsche moeite herkenden dezen op
een avond in een heer, met wien de zangeres blikken
van verstandhouding wisselde en die na de voorstelling
met haar medeging, den lang gezochten Meijer. Zij
verloren hem niet uit het oog en namen den vlugteling
gevangen ten huize van een vriend by wien hij logeerde.
Na afloop van de onderhandelingen voor zijn uitle
vering zal Meyer naar Parys gebragt worden.
Élcfecriiinï.
Amsterdam, 21 Jan. Kosteloos brood. Na de
drukte der eerste dagen is het allengs by het liefde
werk van het „kosteloos brood" veel kalmer geworden.
Dat wil zeggen: het aantal van hen die by deze
brooduitdeeling in hunne nooddruft komen voorzien,
is niet verminderd, veeleer eenigszins vermeerderd
maar in dit aantal vallen geene groote schommelingen
te maken. Het hoogste aantal der schamelen die zich
aanmeldden, bedroeg ongeveer 1650 personen. Een
getal dat voor eene stad van 400,000 inwoners geluk
kig niet zoo heel groot is, vooral als men daarbij in
het oog houd*, dat dezelfde personen zich meer dan
éénmaal op denzelfden dag kunnen komen laven.
De Woensdag- en Zaturdag middagen zyn de drukste
tyden. Dan komen eenige honderden schoolkinderen
en is het in de zoal, waar zy de ferme boterham
opeten, regt druk.
Yele personen zyn geregelde bezoekers en zijn dan
ook reeds bij het bedienend personeel bekend. Zy
worden niet het minst gaarne geholpenwant juist
dat herhaald komen bewijst, dat het dezen lieden niet
om het nieuwtje te doen is.
Overigens heeft het comité inderdaad de grootste
voldoening van zyn streven. De nieuwsgierigen
waaronder er eerst waarschijnlijk niet met de beste
bedoelingen zich onder de menigte vertoonden, zyn
thans verdwenen.
In negen maanden tijds werden uit Amsterdam
voor meer dan 4 millioen gulden aan diamanten naar
Noord-Amerika uitgevoerd, en voor 137j millioen aan
tabak.
Een medewerker van het „Nieuwsbl. voor Neder
land" zal voor rekening der directie de reis naar Ar
gentina doen, om zich op de plaats zelve op de hoogte
te stellen: 1. van de ontvangst, dien den landverhuizers
te beurt valt; 2. van de wjjze waarop huü een tijde
lijk onderkomen wordt verschaft; 3. van al de om
standigheden en bijzonderheden, waarop landverhuizers
bij aankomst in een vreemd land dienen te letten, om
zich de heD toekomende regten te verzekeren.
Den 5en February zal hy vertrekken, om in't begin
van Mei weder terug te zyn.
's Gravenhage, 22 Jan. Na een kalmen dag
heeft Z. M. de Koning heden een rustigen nacht door-
gebragt. De algemeene toeBtand is bevredigend.
Uit vele deelen des lands worden adressen aan
de Tweede Kamer gerigt met verzoek ook aan de
onderwyzers-weduwen en weezen bjj de komende pen
sioenwet regt op pensioen te verzekeren.
Biroiiiisjse, 21 Jan. Zaturdag 1.1. werden in de
Ned. Herv. Kerk alhier 15 plaatsen verkocht, grooten-
deels vacant gekomen door dat de vorige bezitters
overgegaan waren tot een der afgescheiden gemeenten.
Die plaatsen bragten de aanzienlijke som van 542,25 op.
Yrydag is door 't bestuur der vereeniging „Land
bouwbelang" te Bruinisse aanbesteed de levering van
41100 kilogr. superphosphaat, 12300 kilogr. Chili sal
peter en 900 kilogr. Peru Guano. Voor de superphos
phaat werd ingeschreven door de heeren J. J. Kort-
mans te Rotterdam voor 3.78'/*, Salomonson te
Rotterdam voor 3.74 en J. Schilperoort te Bruinisse
;voor f 3.73. Voor de Chili salpeter door den heer J.
Schilperoort te Bruinisse voor 13.80. De levering van
beide is aan den heer J. Schilperoort gegund.
Voor de Peru Guano was een biljet ingeleverd door
de heeren J. J. Kortmans te Rotterdam voor /T0.797a
en J. Schilperoort voor 11. De levering daarvan is
niet gegund.
Zierilrzee. De beperking van het met beladen
voertuigen berijden der kunstwegen, is, ingevolge de
door Gedeputeerde Staten dezer provincie gemaakte
bepaling, opgeheven met middernacht tusachen den
22 en 23 dezer.
Ter waarschuwing verzoekt men ons te melden,
dat sedert eenigen tyd in deze eilanden kooplieden
loopen, die stalen aanbieden, daarop verkoopen en
contante betaling vorderen. Indien men hieraan vol
doet, ontvangt men den volgenden dag het gekochte,
dat meestal onbruikbare stoffen bleken te zyn. —De
vorige week is dit gedaan te Bruinisse en onlangs
onder Sir Jansland.
In de Vrydag te Middelburg gehouden algemeene
vergadering van de afdeeling Zetland van het Neder-
landsche Rundveestamboek, werd door den penning
meester rekening en |0gfinancieele toe-
afgeloopen jaar. Daaruit Week lat de una
etand niet ongunstig en ee° J" t en bedraagt
„esig u. Het ledental is vermeerdert ;n_
SfanS 51. In het «tamboek-»erden 18 "«°en<)meD,
scbryving aangeboden, rkwet5e 2, Kruiningen 3
en weluit Dreischor I3, Nieuwerkerk 1.
Nieuw- en Sint Joosland 2, Waa.de 1 e Tat
De Voomtter deelde mede dat
te Middelburg zj!D?,.hr^S te Nieuw- en Sint Joosland
Daar de beer J. Pold^k te Nieu aang0,raagd
ontslag als secretaru-penningmeeater de
werd in diens plaan als beitunrsiin g Kiemens
SroSeM ÏÏÖfep
h'erbenoemd^well^^rbinoeining door genoemden beer
meester der afdeeling 'etkoz6D- Brussel (1887)
aan een^ schilder te Maastrioht.
Zondag waren ee°lge Jon?gD;aar oud er door zakte.
reSCTaaToo?SntLdrrCnloos opgehaald
"'^Omtrent de verwijdering '"^"^ser'dSgen
Sw."krS^diïwerklb niet verder
zal bezighouden Wintervergadering
ZioriUmee, 23 Jan. "®derWsche Maatschappa
werking algemeen 8ePrez®° A de Bruyne, Leeraar
rpke voordrag t O ver het vaB
besprak de neer ue y «„Walan en Jen dubbelen
ir groS helderheid werdjt vr^gstuk
van den dag der Vergadering toen hij
^rspSrtVetd2.M voor zyn nattige en
toCl-«s-, hij het bestuur der Rijks
kweekschool °°beer\^?""tvalngen "TdeJ school
vóó'" de^aan^ng van den °?enwe£ cursus zal worden
opgeheven.^» yan ktacM en levenslust op
zonken spoedig in de diepte weg.
hem te redden waren vruchteloos.
iabriek. in laatsten tjjd te Dom-
^Tgt^van d?dLZ aai die in-
20^ie.tdZmrDwege do Algemeens
alhier,Deen "rCe'n medaille. wegL 20-jarige» dienst
bjj de Pollt^ te Rotterdam veroordeelde
Jt bo'eto 1758 en 3468, subs, drie en
ae. maanden tehto». van onge
dekt ver.oer van gedistilleerd, tot een boete van 3468,
subs, zes maanden hechtenis.
Aan de voornaamste Katholieke kerken in Schot
land zijn door den Paus kostbare geschenken aange-
rderd de heer P.
is niet bevredigend. nnrdeel dat ieder hunner
elders "wonenden te honden, aTw^ende
ging der argumenten op ^le pu M moge,öki
beschikking, ook daar waar U B I0uieD voldoen.
neuzen eenigszins later te stellen en zullen zoodra
i mogelyk het hervatten der derde reis tusschen beide
j plaatsen in overweging nemen.
De loting voor de nationale militie in het loo-
pende jaar zal plaats hebben in de gemeenten en op
de dagen en uren als hieronder zijn aangewezen
Tholen, Maandag 18 Febr., de9 voormiddags te 9'/^
uur voor Tholen, Oud Vosmeer, St. Philipsland, Sta-
venisse, St. Annaland, *St. Maartensdijk, Scherpenisse
en Poortvliet.
Zierikzee, Maandag 25 Febr., des voorm. te 9 uren
voor Zierikzee en te 107a uur voor Bruinisse, Ooster-
land, Ouwerkerk, Dreischor en Nieuwerkerk.
Brouwershaven, Dingsdag 26 Febr., des voorm. te
97a voor Brouwershaven, Duivendijke en Zonnemaire
en te 107a uur voor Eikerzee, Ellemeet, Serooskerke,
Noordwelle en Renesse en te lD/d uur voor Haamstede,
Burgh, Kerkwerve en Noordgouwe.
j Cortgene, Donderdag 28 Febr., des voorm. te 10 uren
i voor Wissekerke en te 11 uren voor Cortgene, Cats en
1 Colynsplaat.
Te Zonnemaire besloot eene vergadering van
zestig personen voor gezamenlijke rekening twee per-
I sonen aan te stellen als nachtwacht, die de ronde
I zullen doen gedurende de maanden waarin dit het
I meeBt noodig is.
Het schijnt dat de gemeente zelve die taak niet
vervult.
I De opzigter bij den aanleg van staatsspoorwegen
Riel, tydelyk gedetacheerd bij den dienst van 's rjjks
waterstaat te Ter Neuzen, is overgeplaatst naar het
lste rivier-arrondissement, standplaats Nijmegen.
Benoemd tot Notaris te Dinteloord de heer J. H.
Struyk van Bergen, thans te Druten.
»Ter weerelt staet niet stil." De uitvindingen
volgen elkaar met groote snelheid op. Hoe kort is
eerst de telephoon in gebruikEn nu is alweer eene
uitvinding gedaan, die het geheele Btelsel omver dreigt
te werpen. De uitvinder, een zekere James Lowth, heeft
reeds tien jaren lang op zijn plan gebroed, dat hij
nu in den vorm van eene nieuwe soort van telephoon
de wereld inzendt. Het werktuig verschilt vry aanmer-
kelyk van de Bell-telephoon, bestaat uit een spreek-
en een hoortoestel en brengt de geluiden voortreffelijk
over. Aan den roeper is eene holle buis bevestigd, aan
het einde waarvan een knop of hamertje in trilling
wordt gebragt. Het voornaamste onderscheid met de
Bell-telephoon is, dat niet de geluidsgolven, doch de
trilling der stembanden, waar het toestel tegenaan
gedrukt wordt, den klank overbrengen. De uitvinder
beweert daarom, dat het werktuig met goed gevolg
voor veel grooter afstanden kan worden gebruikt dan
de oude telephoon.
K E R K N I E U W S.
Ds. van der Weyde van Zuidzande is Maandag
morgen plotseling overleden, nadat hij Zondag nog
twee malen gepredikt heeft.
Ds. C. M. v. d. Weijde in 1819 te Zierikzee geboren
werd toegelaten als candidaat bij het prov. kerkbestuur
in N.-Holland in July 1845. Hjj werd 1 Maart 1846
bevestigd te Serooskerkevan daar vertrok hy naar
Vrouwepolder in 1855; den 23 Maart 1864 werd hem
wegens ziekte eervol emeritaat verleend. In 1874 zich
weer beroepbaar stellende, werd hy den 12 April 1874
bevestigd te Vierlingsbeekte Waarde 1879te Drei
schor 1881.
Den 7 Junij 1885 werd hij in zyne laatste standplaats
Zuidzande bevestigd.
Beroepen te Biggekerke ds. W. K. P. Goeree, pred.
te Kerkwerve.
Berlijn, 23 January.
Het Centrum zal by de begrooting voor Justitie de
Regering interpelleeren over de openbaarmaking der
acte van beschuldiging in het proces Geffken.
Tegen de gewoonte is de Burgemeester Forckenbeck
niet aan het hof genoodigd. De progressisten zullen nu
tegen de verhooging van inkomen der Keizerin
'sGravenliage, 23
Officieel. Z. M. heelt weder een rustigen dag gehad.
De nacht daarentegen was onrustig; de eetlust laat
nog te wenschen over.
TTioleii, 23 January.
Gekozen tot lid der Prov. Staten de heer A. Holle-
stelle (a.) met 600 van de 1051 uitgebragte st. De
heer N. Polderman (l.) verkreeg 437 st., terwyl 10
briefjes blanco en 4 van onwaarde waren.
Goes, 23 January.
Gekozen tot leden van den Gemeenteraad de HH.
G. H. Kakebeeke (1.) met 338 en S. J. J. de Jonge
Mulock Houwer (1.) met 310 st. De heer M. A.
Stieger (r.-cath.) had 184 en de heer W. Cenze (anti-
rev.) had 237 st.
Paramaribo, 21 Dec. 1888.
Men heeft de merkwaardigheden van de stad
spoedig gezien. De straten gelijken allen op elkander.
Een enkelede Heerenstraat, waarvan op een vrij
ruim plein de Hervormde kerk gebouwd is, is voor
de helft 2 rijen groote fraaie mangga boomen rijk.
Laat mij van die kerk, waarin ik een groot deel
van mijn werk heb te verrichten, allereerst iets zeg
gen. Zij is een vrij laag achthoekig gebouw, dat
tusschen het groen dat er om heen prijkt geen on-
aardigen indruk maakt. Het inwendige is zonder
eenig sieraad. Het orgel mag zich laten zien en
hooren. Overigens verraadt de toestand van banken
en stoelen enz. dat de tempelgaven der Surinamers
niet aanzienlijk mogen heeten. Eene godsdienstoefe
ning in de Hervormde kerk verschilt in karakter
natuurlijk niets van 't geen wij op dat gebied in het
vaderland gewoon zijn. Toch is er veel waaraan
men eerst gewennen moet en was er ook een en
ander dat ik terstond ben gaan wijzigen. Het mee-
rendeel der bevolking is zeer gehecht aan sacra-
menteele handelingen. Honderden hebben aan de
preek niets en komen ook nooit om ze te hooren,
maar wel zijn zij zeer gesteld op den Doop en op het
Avondmaal. Tot dat ik kwam bestond er een ge
bruik, dat ik vermeld omdat het een blik werpt op
maatschappelijke zeden. In iedere morgenbeurt werd
den Doop tweemalen bediend, bij den aanvang voor
kinderen uit een echt huwelijk geboren en nog eens
bij 't uitgaan der kerk, onder zeer onstichtelijke om
standigheden dus, voor onechte kinderen. In den
regel zijn er van de laatsten driemaal meer dan van
de eersten. Een treurige verhouding zeker. Er moet
tot een billijke beoordeeling echter in 't oog worden
gehouden, dat de niet bemiddelde Surinamers om
de groote kosten aan 't sluiten van een huwelijk in
onzen zin verbonden, aan een vrije verbindtenis de
voorkeur geven. De vrouw heet dan huishoudster 1
Waar de verhouding gunstig is en de samenlevenden
gelijk zijn in stand volgt dikwijls na jaren het trou
wen voor deu burgerlijken ambtenaar. Ouders van
een aantal kinderen vieren dan hun groene brui
loft, laten zich kerkelijk inzegenen en onthalen hun
vrienden op dezelfde wijze, alsof zij zich voor het
eerst verbonden. Niemand bijna ziet daarin iets af
keuringwaardigs. De vrouwen, zoo zegt men, geven
aan zulk een verbindtenis de voorkeur, omdat zij
daardoor zeker zijn van een betere behandeling van
de zijde des mans De onechte kinderen zijn dan voor
een deel de spruiten van zulk eeu Surinaamsch hu
welijk. Voor een ander, en een zeer groot deel echter
niet. Velen hebben behalve Sarah ook nog een Hagar.
Om die reden is altyd met hand en tand het gebruik
bestendigd om bij het doopen een onderscheiding te
maken. Het was, vertelde men mij, toch niet passend
dat één man tegelijk zijn echt en zijn onecht kind zag
doopenUit een stichtelijk oogpunt vond ook ik in
zoodanige regeling zooveel bezwaar, dat ik aanstonds
bedacht was op een verandering. Dit baart wel eenig
opzien, maar ik hoop en vertrouw dat de leden der
gemeente spoedig zullen inzien dat het zoo als 't nu
is ingesteld beter mag genoemd worden.
Een hinderlijk iets, wanneer men voor het eerst
optreedt, is de wind die vrij door deuren en ramen
stroomt, en wel die vrijheid hebben moet omdat
anders de warmte te groot zou zijn voor hoorders en
spreker. Meer nog echter dan het genoemde is het
rumoer op de straten soms een hinderpaal voor de
aandacht. Daar alles open staat dringt elk gerucht
naar binnen. Eens moest ik een wedstrijd houden met
een hond, die het er op gezet scheen te hebben mij
te overblaffen. Het uit- en inloopen der lieden die
wel eens een kijkje willen nemen in de kerk, maar
daar liefst zich niet in nederzetten, doet ook wel een
afbreuk aan de stichting. Men leert zich echter ge
wennen aan 't onvermijdbare. Wat een vreemden
indruk maakt in de avondbeurtendie hier beter
bezocht worden dan de beurten 's morgens, is het
ijverig gebruik dat de dames maken van hunne
waaiers, en, als de muskieten er zijn, de heeren van
hunne zakdoeken, tengevolge waarvan de spreker een
altijd zich bewegend gehoor voor zich heeft.
Of dit tengevolge beeft dat de schare minder be
wogen wordt door het woord, kan ik niet beoordeeler..
Over het geheel is de houding van 't publiek gepast.
Ten slotte ziet men ook niet meer, wat eerst zulk
een zonderlinge gewaarwording geeft, dat de gelaats
kleur der hoorders allerlei nuances vertoont van
raafzwart tot aan blank. De Europeanen schitteren
bijna allen door hunne afwezigheid. Dit is zeer jam
mer. Zeker wekt de tropische warmte niet op om
ter kerk te gaan. Hard vallen zou ik niemand willen
doen, maar toch rijst bij mij dikwijls de gedachte op,
dat vooral zij, die hier een hooge plaats innemen, een
gelegenheid om invloed op de bevolking te oefenen,
verzuimen door de kerk aan haar lot over te laten.
Eere aan de zeer enkelen die de predikanten steunen.
Wellicht hield ik den lezer reeds te lang in het
heiligdom. Men vergeve 't mij. Waar 't hart van is
vervuld, daarvan loopt de mond over. Wij gaan nu
weder buiten en begeven ons naar een deel der stad,
waar Zondag en in de week de meeste levendigheid
heerscht. Ik bedoel den waterkant, waar op drie
plaatsen markt gehouden wordt, op één slechts onder
den blooten hemel. Wie het levendig karakter dei-
negers en van hen nabij verwanten wil leeren kennen,
moet hier komen. Schreeuwen, kijven, gillen en on
zinnig lagchen, men kan dat alles tegelijker tijd ver
nemen. Eeu neger en vooral een negerin praten en
gesticuleeren altijd, zelfs als zij alleen zijn. Hun taal,
het negerengelsch, hier de taal des lands, is een
mengsel van engelsch, hollandsch, fransch, portu-
geesch en afrikaansch. Zij klinkt eenigszins kinder
achtig en is oorzaak dat ook het Hollandsch der
Surinamers ons eerst vreemd in de ooren klinkt. De
markttaal is nergens in de wereld fijn en daarom
behoeft het niemand te verwonderen dat aan den
waterkant te Paramaribo veel wordt vernomen dat
de vreemdeling zich degelijk mag rekenen niet te
verstaan. Zonder aan het geraas zich te storen, dat
soms een afschuwelijk ironisch lagchen is, wijdt hij
al zijn aandacht aan de artikelen die ten verkoop
worden aangeboden, zoowel als aan de eigenaardige
exemplaren van het menschelijk geslacht, die hij
aanschouwt. Hier zijn oostnegers, die in hun korja
len kleine, smalle vaartuigenaan uitgeholde
boomstammen gelijk uit hun op verren afstand
gelegen dorpen vooral visch hebben aangevoerd.
Dicht bij hen staan of zitten gehurkt neder de Indi
anen, wier donkergele huid en niet kroezende maar
sluiks lange haren hen duidelijk van de andere negers
onderscheidenhun koopwaren zijn o. a. kleinere en
grootere aarden kommen door hen zelf gebakken en
waarin het water voortreffelijk koel blijft. Verder op
venten anderen, en daaronder ook Chineezen, uit
duizend kenbaar, al hebben zij hun staart afgesne
den om wat minder buiten-modelsch te zijn, allerlei
vruchten in of nabij de stad, op kleine akkers of op
meer uitgebreide goederen gegroeid, zooals bananen,
zoete en zure oranjes, ananassen en nog zooveel meer.
Er heerscht hier en daar een lucht die niet uitlokt
om de bezoeken te vermenigvuldigen. Wat al graden
van naaktheid en vuilheid en ook van mismaaktheid
zijn op eens zichtbaar. Gij wendt er gaarne uw oog
van af om wat verder om u te zien. En waarlijk dat
tooneel, beschenen door het helle licht van den mor
gen, is niet weinig schilderachtig. Er is hier een bont
heid van kleuren, als de drukste straat in Amsterdam
zelfs in de verste verte niet aanbiedt. De kleeding der
Surinaamsche vrouwen uit den minderen stand be
staat zoover ik beoordeelen kan uit 3 stukken een
zeer wijde rok, die om de heupen kan worden opge
trokken en dan als het ware eeu rond kussen vormt
een laag uitgesneden wijd jakje dat over die dikte
heen hangt; en een doek die om het hoofd wordt
gevouwen op een niet onelegante wijze. Die wat
deftiger zijn wil, een fatsoenlijk dienstmeisje bij voor
beeld, zal echter niet licht op straat verschijnen zon-
dev daarbij voorzien te zijn van een pantje, een soort
omslagdoek van nog al groote afmeting. Alles natuur
lijk vau zeer dunne stof, en tevens met zeer groote
verscheidenheid van kleuren. Wit en hoogrood; wit
en Oranje; wit of geel met donkerblauwook wel
enkel wit, ten minste wat het pantje aangaat, en dat
als teeken van rouw soms ook, zeker om eeu sterke
tegenstelling te vormen, enkel zwart, kortom de
rijkste mengeling die men zich denken kan.