ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No 5491. Xaturdag 21 Januari1888. 4,4ste Jaarg.
Verschijnt D1NGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post 1,60.
ADV ERTENTIËN, van 13 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letter worlt tiaar plaattruimte berekend
BESCHERMENDE GRAANRECHTEN.
Welke zonden de gevolgen zjjn van de heffing van
een Nederlandsch invoerrecht op tarwe van bijvoorbeeld
J 2,40 per hectoliter en op de overige graansoorten
naar evenredigheid
Als op zichzelf staande maatregel zon een dergeljjke
heffing stellig sommige takken van njjverheid op den
rand van den ondergang brengen, of ten minste hun
bloei voor lange jaren fnuiken. Branderijen, gist- en
spiritusfabrieken, bierbrouwergen, azijnmaker jjen, stijf-
selfabrieken, die granen als grondstof bezigen, zouden
een kunstmatige verhooging der prjjzen van dit artikel
met 33 pCt. der waarde bezwaarlijk kunnen dragen.
De noodzakelijke kosten van haar fabrikaat zouden
daardoor zóózeer stjjgen dat zjj vermoedelijk niet langer
tegen buitenlandsche mededinging zouden zjjn opge
wassen. Dit zal een kundig industrieel als de heer
Diepen, die beter dan iemand weet in welke mate de
winsten eener fabriek van goedkoope grondstoffen af
hankelijk zijn, wel niet betwisten. Hg zal echter niet
om een antwoord verlegen zijn. „Oordeelkundige pro
tectie," zal hjj zeggen, „moet en kan in dit alles
voorzien, bijv. door drawback te verleenen bjj den
uitvoer." Doch welken waarborg kan hg aanbieden
voor het oordeelkundig karakter van den drawback 1
Hoe zal men bijvoorbeeld geraken tot een eenigszins
nauwkeurige bepaling van de hoeveelheid en de soort
van het graan, tot het voortbrengen van een zekere
hoeveelheid gedistilleerd benoodigd? De wetgever is
daartoe, met zijn gebrekkige kennis van de handgre
pen der njjverheid, niet bij machte. Voorgelicht door
belanghebbenden en deskundigen, zal hjj er een slag
in moeten slaan. Daarbij zal hjj deu induscrieelen niet
licht te kort doen. Althans de ondervinding leert, dat
de als drawback toegekende vergoedingen in den regel
te hoog zijn, of, zoo zjj dit aanvankelijk niet waren,
het spoedig worden tengevolge van de vindingrijkheid
der nij veren, om uit een gegeven hoeveelheid grondstof
zooveel mogeljjk te trekken. Zij ontaarden dan in uit
voer premiën, waarvan een gedeelte aan den voort
brenger, doch het leeuwendeel, in den vorm van ver
laagde prgzen der voortbrengselen, aan den bnitenland-
schen verbruiker te baat komt. Llatatgenoemde ontvangt
dus een geschenk uit de opbrengst eener belasting,
feitelijk aan de Nederlandsche brood-etende bevolking
opgelegd. Kan men zich onverstandiger regeling
denken
Ook bij die ondernomingen van njjverheid, waar
granen niet als grondstof dienen, zal de nadeelige
invloed van beschermende graanrechten zich niet lang
doen wachten. De loonen plegen toch niet zóó hoog te
zijn, dat een arbeidersgezin van vier personen jnarljjks
24, dat is 5 pCt. van het inkomen, zou kunnen
missen. Zij zullen moeten worden verhoogd naar ver
houding van de vermeerdering van uitgaven, die de
verhoogde broodprijs den werkman oplegt. Maar voor
den industrieel staat stijging van het bedrag, dat hjj
aan zijn arbeiders heeft uit te keeren, in zekeren zin
•met verhooging van de prijzen zjjner grondstoffen ge-
Jjjk. Hij wordt er door genoopt, den prjjs van zijn
fabrikaat hooger op te voeren. Dit zal vooral in die
■takken van njjverheid noodzakelijk blijken, waarbjj de
grondstoffen een langdurige bewerking moetenkonder
gaan en de arbeidsloonen een aanzienlijk deel van de
"kosten van voortbrenging uitmaken. Door deze prijs-
verhooging wordt natuurljjk de ngverheid verzwakt.
Zoowel binnenslands als op de wereldmarkt valt het
haar zwaarder dan te voren, der buitenlandsche mede
dinging het hoofd te bieden. Het zal waarljjk niet te
verwonderen zijn, wanneer onder deze omstandigheden
de eene tak van bedrijf voor, de andere na op zjjn
beurt om bescherming komt vragen.
Dat het beschermend stelsel tot de hier vermelde
uitkomsten moet leiden, is aan zijn voorstanders zeer
goed bekend. Zoo leest men in het verslag der ver
eeuiging van de Nederlandsche steenfabrikanten
„Tegen de goedkoope Bslgische steepen hebben wjj den
strjjd moeten opgeven. Kunnen wjj ze dan niet even
goedkoop produceeren Neen, want onze arbeidsloonen
zijn hooger, omdat in België door het volk bjj na geen
belasting betaald wordt, tenminste niet op zout en
zeep." s) Zoo wordt in het verslag over de Tilburgsche
■wol-industrie niet betwist, dat graanrechten, „èn den
broodprijs èa, als gevolg daarvan, het loon zonden
doen rijzen," maar hierin geen bezwaar gezien, „waar
die dubbele stjjging kan en zal gepaard gaan met ver
meerdering van arbeid, welvaart en koopkracht in
den landbouwstand." -1) Over deze laatste, onbewezen
en onjuiste, stelling aanstonds nader.
Beschermende graanrechten zullen derhalve tot on
middellijk gevolg hebben, dat de geheele bevolking,
voor zoover zij zich niet met den landbouw bezig houdt,
duurder brood zal eten en voor de voortbrengselen der
nijverheid meer zal moeten betalen. Blijven haar in
komsten onveranderd, zoo vloeit hieruit voort, dat zjj
zich de verschillende artikelen, die zij verbruikt, niet
meer in dezelfde hoeveelheid als tot dusver zal kunnen
verschaffen. Dit geldt ook van den werkman. Wel zal
hij een grootere som gelds ontvangenmaar hjj zal
van geluk mogen spreken, indien deze stijging van zijn
loon opweegt tegen de verhooging, welke de prijzen
der eerste levensbehoeften hebben ondergaan. Voor
hetgeen hem na bevrediging zjjner nooddruft overblijft,
zal hij, daar alles duurder is geworden, minder gerief
lijkheden kunnen koopen dan te voren. Kortom, een
ieder zal zjjn behoeften moeten inkrimp?n. Een alge-
meene vermindering van welvaart zal zich, tot groote
schade ook voor de njjverheid, openbaren.
Deze nadeelen liggen voor de hand. Doch men moet,
naar de meaning onzer protectionisten, al zeer kort
zichtig zjja om geen acht te slaan op de schoone be
loften, welke de bescherming daartegenover stelt. „De
passieve landbouw-bescherming," zoo schrijft de beer
Diepen, „veroorzaakt dat de arbeid, die was stilgezet
en improductief geworden, of op het punt stond zulks
te worden, wederom wordt ter hand genomen, zoodat
er méér in 't land gearbeid wordt en de geregelde
gang van het ruilverkeer zich herstelt, de iandbouw
wederom zjja bestellingen doet aan handel en nijverheid,
de kapitalen opnieuw in alle bedrjjven vruchtbare aan
wending vinden, en, als gevolg van dit alles, renten,
winsten, loonen en pachten, kortom alle inkomsten,
stijgen."
Inderdaad, de schrijver der aangehaalde regelen, die
zich enkele bladzijden vroeger over verwarring van
denkbeelden in andere economische geschriften beklaagt,
had mogen beginnen met zjjn eigen opstel te herzien.
Uitermate verward is toch zijn voorstelling, alsof graan
rechten een dreigende werkstaking van het iandbouwend
deel der bevolking zouden moeten voorkomen. Van
stilstand van het landbouw-bedrjjf, dat nog steeds een,
zeker niet overal even ruime, maar over het geheel
toch voldoende belooning van den arbeid des land
bouwers oplevert, is in de werkelijkheid geen sprake.
Wèl van onvermogen tot betaling van pachtpenningen
of renten van hypothecaire schulden, op hooger graan-
prjjzen dan de tegenwoordige berekend. Wèl ook, hier
en daar, van het geven eener gewjjzigde bestemming
aan een deel der landerijen, tot nog toe voor den graan
bouw gebezigd. Als het tij verloopt, verzet men de
bakens. Ziedaar een wijze les, niet alleen voor den
reeder, maar ook voor den landbouwer. Is het geraden
Onder drawback verstaat men teruggavevan
rechten, van grondstoffen geheven, bjj uitvoer} van
daaruit bewerkte goederen.
3) „Nederlandsche Nijverheid," bladz. 55.
Aldaar, bladz. 72.
dezen nog een korte poos te ontheffen van de nood
zakelijkheid om haar op te volgen, door een verijwoging
der giaanprjjzen te doen ontstaan? Het ware even on
verstandig als onbilljjk.
Wie hebben toch belang bjj beschermende graan
rechten Men bedenke, dat de landbouw in Nederland
deels door pachters, deels door grondeigenaars gedreven
wordt. Volgens opgaven, medegedeeld door het Statis
tisch Instituut, vond men in 1885 onder hen, die een
zekere hoeveelheid land in gebruik hadden, 63,288
pachters, tegen 93,031 eigenaars. Dat de ruim 63,000
pachters, zelfs al teelden zjj niets dan granen, uit de
bedoelde verhooging der prgzen van dat artikel slechts
zeer tjjdeljjk eenig voordeel zullen trekken, wordt bjj
eenig nadenken duideljjk. Zjj zullen voor het gewonnen
koren een hoogeren prjjs ontvangen. Daarvan zullen
zjj eeu .gedeelte bljjmoedig besteden tot betaling der
verschuldigde pachtsom. Een ander deel, misschien niet
ongaarne, tot verhooging van het loon hunner ar
beiders, in verband met de grootere duurte der
eerste levensbehoeften. Nog een deel tot aanschaffing
van zaaizaad, werktuigen en verdere benoodigd heden
voor hun bedrjjfdit laatste echter met minder ge
noegen, daar ook die artikelen merkbaar duurder ge
worden zjjn. Desniettemin zullen zjj, zoo zjj althans
geen achterstallige pachtpenningen hadden aan te
zuiveren, iets meer overhouden dan in dea laatsten
tjjd vóór de invoering der graanrechten. Maar dit ge
lukkig verschjjnsel zal ia de meeste gevallen niet
langer aanhouden dan tot de eerstvolgende vernieuwing
hunner pacht. Dan zullen de landheeren de pacht
sommen terugbrengen op het hooger bedrag van een
tiental jaren geleden. Zjj zullen dat kunnen doen, om
dat bet bjj de verhoogdo graanprjjzen allerminst zal
ontbreken aan landbouwers, bereid hun hoeve op die
meer bezwarende voorwaarden te pachten. Voor de
pachters bljjft dan van het voordeel, dat de graan
rechten hun gedurende korten tjjd aanbrachten, niets
over. Integendeel zullen zjj, door de verhoogde prjjzen
van al hetgeen zjj hebben in te koopen, van ongun
stiger conditie zjja geworden dan te voren. Hierbjj
wordt voorondersteld, dat de pachtsommen in de laatste
jaren verlaagd zjjn. Waar dit niet het geval is geweest,
maar de huurprijzen der hoeven in naam op het oude
bedrag zjjn gebleven, terwijl aan de pachters telkens
een deel van het verschuldigde is kwijtgescholden,
zullen dezen van de graanrechten nog minder profijt
trekken. Voor kwjjtscnelding van pachtpenningen be
staat toch, bg hooge graauprjjzen en een voldoenden
oogst, geen reden meer.
Voor die landboawers, die han bedrjjf op gebuurden
grond uitoefenen, kunnen graanrechten das geen noe
menswaardige baat opleveren. Doch hoe staat het met
de ruim 93,000 personen, die hun eigen grond bebouwen?
Zal hun toestand niet in elk geval door deze heffing
belangrjjke verbetering ondergaan Ook op deze vraag
moet het antwoord ontkennend luidon. Er zullen wel
grondeigenaars zjjn, die door graanrechten winnen,
doch de meesten zullen er door verliezen. In vele
streken van Nederland gaan toch nu reeds graanbonw
en veeteelt hand aan hand. Kleine stukken grond
worden bjjvoorbeeld deels voor rogge- en aardappelteelt,
deels voor voederbouw en veefokkerjj bestemd. De ver
kregen voortbrengselen dienen in de eerste plaats tot
voeding van menschen en vee, cn worden slechts bg
uitzondering ter markt gebrachtde veeteelt verschaft
de noodige mest tot het vruchtbaar maken van den
akker. Daar de veeteelt van overzeesche mededioging
weinig te duchten heeft, moet deze verbinding
van verwante bedrjjven meer en meer ingang
vinden. Bg gebreke van de noodige gegevens kan niet
nauwkeurig worden opgegeven, op welk gedeelte van
den bebouwden grond zjj thans wordt toegepast. Men
mag echter aannemen, dat zjj, die niet meer dan vjjt
hectaren gebruiken, in den regri geen graan ter markt
brengen. Onder do 93,031 gebruikers van eigen grond
waren er in 1885, 41,998, die van 1 tot 5, en 20,315,
die van 5 tot 10 hectaren beboawden. Voor de ovcr-
groote meerderheid van deze kleine eigenaars nu, die
het gewonnen graan zelf verbruiken, maar to weinig
grond bezitten om al het bcnoodigde veevoeder zei?
te telen, zonden graanrechten nadeelig zjjn, omdat
daardoor, behalve loonen en prjjzen in het algemeen,
bepaaldeljjk ook de prgzen van het veevoeder in de
hoogte zouden worden gedreven.
Het is waar, de heer Diepen is over deze gemeen
schappelijke uitoefening van graanbouw en veeteelt
hoogeljjk verontwaardigd. Hij betoogt in het breede,
dat zjj die zich daaraan overgeven, niet meer onder
de graanbonwera, doch onder de veefokkers moeten
worden gerangschikt, en dut eerstgenoemd bedrjjf aan
merkelijk meer winstgevend is of althans behoorde
te zjjn. Deze besohouwingen zouden ongetwjjfeld alle
aandacht verdienen, indien zjj den bodem van Neder
land in die zwarte aarde vermochten te herscheppen,
welker vruchtbaarheid ook zonder bemesting elke
mededinging trotseert. Zoolang het protectionisme echter
hiertoe buiten machte is, zal bet ook door de over
maat zijner ergernis niet kunnen verhinderen, dat de
landbouwer aan zjjn grond die bestemming ^eeft,
waarvan hij, bjj de gegeven verhouding der prgzen,
de ruimste opbrengst verwacht.
Het gezegde verklaart voldoende, waarom de wensch
naar beschermende graanrechten, behalve in enkele bjj
uitstek graanbouweude streken, bjj de landbouwers
zoo weinig bijval vindt. Overal, waar graanbouw en
veeteelt plegen gepaard te gaan, gevoelen de meeste
landbouwers zeer wel, dat zij van invoerrechten op
granen niets goeds te wachten hebben, en keeren zij,
ten spjjt van alle fraaie beloften, aan het protectio
nisme den rug toe. Door een dergeljjke heffiag zouden
dan ook op den duur alleen de belangen der groote
grondeigenaars gediend worden. Verhoogde graanprjjzen
zoulen hen in de gelegenheid stellen, voor hun
hoeven hooger pachtsommen te bedingen, of hnn,
voor zoover zjj zelf den landbouw uitoefenen,
een rechtstreeksche vermeerdering van inkomsten
verschaften, waartegenover de ook voor hen voelbare
nadeelen der bescherming van geen beteekenia
zouden zjjn. Met uitzondering van die edel
moedige landheeren, die van hun pachters niet het
uiterste willen vorderen, zou de ngverheid van hen
inderdaad ruimer bestellingen kunnen verwachten. Toch
zouden de njjveren daarbij geen voordeel hebben. Want
die vermeerdering van debiet zou in het niet verlin
ken bij de verminderde vraag van de zjjde van de
groote meerderheid der bevolking, die, by geljjke in
komsten verplicht de eerste levensbehoeften aanmer
kelijk duurder te betalen, wel genoodzaakt zou zijn
haar verdere uitgaven naar evenredigheid te beperken.
„Algemeene bezuiniging veroorzaakt algemeene ver
mindering der wederzjjdsche bestellingen" zoo schrijft
de heer Diepenen waar die bezuiniging niet tot het
opleggen van spaarpenningen kan leiden, heeft hjj on
getwijfeld geljjk.
Wat rest er dan van de bewering, dat verhoogde
welvaart der landbouwende klasse de overige bevolking
zou schadeloos stellen voor den cjjns, haar doormiddel
van beschermende graanrechten op te leggen Ze is
niets dan een zeepbel, die bjj ae eerste aanraking
uiteenspat. Het is en bljjft een schromelijke onbillijk
heid, armen en rijken zonder onderscheid met een ver
hooging van noodzakeljjke uitgaven te willen bezwaren,
opdat de gestadige vermeerdering der inkomsten van
groote grondeigenaars, die dertig jaren lang zelfs buiten
hun toedoen viel waar te nemen, onafgebroken zon
kunnen voortgaan.
Ongetwjjfeld verkeert de landbouw in een moeiljjken
toestand van overgang. Torwjjl het grondbezit als zoo
danig niet langer dezelfde rente kan afwerpen, moet
de landbouwer sommige begrippen laten varen, die ge
durende meer dau één geslacht als hoogste wjjsheid
Solden, en kunnen hervormingen in het landbouwbe-
rjjf, waarmede men elders is vóórgegaan, ook hier
niet langer uitbly ven. Daarbjj behoort van hoogerhand
de noodige leiding te worden gegeven, zoo door het
verbreiden van practische kennis als door bet weren
van bestaande misbruiken. Reeds is men ten deze op
den goeden weg. Wordt daarop voortgegaan, en tevens
de h&nd geslagen aan een billjjker verdeeling van den
druk der belastingen, zoo sullen de gunstige gevolgen
van een en ander zich spoedig genoeg doen gevoelen.
Maar de landbouw kan niet worden geholpen door een
stelsel van bescherming, dat, niet oogelijk aan som
mige geneesmiddelen van slecht allooi, een kortstondige
opwekking met een bljjvende verergering der bestaande
kwalen zon doen boeten.
(Soc. Weekbl.) J. D. Vekgeks.
Nieuwstijdingen.
Srotrtüa.
In Minnesota, Jowa en Dakota (Vereenigde Staten)
moeten gedurende de jongste sneeuwstormen ruim
honderd menschen om het leven gekomen zjjn. Spoor
treinen zjjn voor dagen ingesneeuwd.
Bljjkens nadere berigten omtrent de hevige koude
die de vorige week in Noord-Amerika heeft geheerscht
en waarbjj zware sneeuwstormen hebben gewoed, zjjn
er ongeveer 200 menschen dood gevroren. In Dakota
zweefde een digte bevroren damp door de lucht en
drong door in verscheidene stallen, met het gevolg
dat er duizenden stuks vee zjjn omgekomen. In Texas
is zelfs de Colorado-rivier bevroren, on wel ter dikte
van Meter. Io de Zuideljjke 6taten zjjn verscheidene
landstreken door storm geteisterd. Te Menphis is een
neger doodgevroren. Op de spoorljjoen van Dakota,
Minnesota, Nebraska en Wisconsin moest de dienst
wegens de hooge sneeuw stilstaan. Daar de telegraaf
draden meest vernield waren, heeft het van Woensdag
tot Zaturdag geduurd voor meu te New-York met deu
omvang der ramp bekend was.
(Sngtlank.
XjoikIoii, 17 Jan De correspondent van do „Times"
te Petersburg deelt mede, dat de vermindering van
het effectief der Koizerljjke garde zich bepaalt tot
het naar huis zenden van een duitendtal manschappen.
De vredelievende bctoekenis van dezen maatregel heeft
dus niet veel om 'tljjf.
Het is te Londen deze week vier dagen volko
men nacht geweest.
De treinen staakten het verkeer. De omnibusdienst
werd eveneens gestaakt en met de cab3 betaalde men
Kr rit de kleinigheid van ƒ12. Oreral in de fabrieken
d men gasgebrek. De brieven van het vasteland
kwamen zeer ongeregeld aan.
Deze fog i» de belangrjjkste van dezo eeuw. Er zjjn
proeven gedaan mot luchtballons, verlicht met elcc-
trisch licht, om den mist zoo te bestrjjden misschien
dat oaze kuostzon eeno oplossing geven kan van het
raadsel hoe den invloed van den mist minder hinder-
ljjk te maken. Een stad van vjjf millioen inwoners
gedurende vier dagen in duisternis gehuld, is iets on
gehoords.
De burgemeester zelfs is in do stad verdwaald en
de handel stond stil.
Zjjn vader gedood. Eenige dagen geleden kreeg
de politio-agent Richard Carter, te Londen, opdragc
om een man te arresteeren, die in cene herberg alles
kort en klein had geslagen en eenige personen afge
ranseld. De bewoners van het huis hadden zich ten
slotte van hem meester gemaakt en hem in eene kamer
opgesloten. Toen Carter kwam, hoorde bjj een gewel
dig loven in het vertrek en een heesche stom schreeuwde
Da eerste, die binnenkomt, is eon ljjk
De politie-man deed voorzigtig de deur open, een
schot knalde en bjj viel, in het hart getroffen, dood
neder. De moordenaar viel cn riep op hartverscheu-
renden toon
Het is mijn vader, het is mijn vader
DuilstkUnïr.
ZigeuneTstreken. Nnbjj een Duitach dorp werd
laat op den avond aan het huis van den molenaar
geklopt, die met zjjn huisgezin en twee knechts een
zaam op het vrjje veld naast den windmolen woonde.
Buiten stond eene bende Zigeuners ongeveer 30 per
sonen sterk, die met de radde tong, welke dit geheele
volkje eigen is eu onder schrikkeljjk gejammer ver
zocht voor een nacht te worden opgenomen, daar de
grootmoeder der bende ziek was geworden. De mole
naar werd geroerd door de gedaohte dat de oude vrouw
op den publieken weg zou sterven, maar hg bedacht
ook hoe gevaarlijk het voor hem en de zijnen kon
worden, als bjj het verzoek der Zigeuners afsloeg, daar
dezen zich in dit geval door brandstichting, diefstal
en andere gewelddadigheden zouden wreken. Hjj gaf
hun daarom toestemming dien nacht in den stal een
onderkomen te zoeken en zjj bedankten hem met een
verbizenden stortvloed van woorden en bedelden nog
om eenige levensmiddelen; daarop begaven de Zigeu
ners zich ter rust, dat wil zeggenuien hoorde nog
ureh lang in hun kwartier gehuil, geschreeuw, voch-
terjj, gekraak en gekwaak en lang voor den dag aan
brak werd de molenaar reeds wakker geklopt. De
Zigeuners verklaarden hem onder vreeselijk gehuil en
geschreeuw, dat hun oude grootmoeder gedurende dien
nacht gestorven was en dat men dringend een zak
noodig had om haar daarin te begraven. De molenaar
kon dit verzoek niet goed afslaan en leverde de treu
rende bende niet alleen een zak om het lijk in te
doen, maar reed de overledene ook op zjjn eigen wagen
naar het woud, waar men haar wilde begraven. Toen
daar echtor de teraardebestelling plaats zou hebben,
hieven de Zigeuners een zoo ontzettend gehuil aan,
dat de molenaar, door bjjgeloovige vrees aangegrepen,
ijlings naar huis terugreed. Toen hg weg was, maakten
de Zigeuners den zak open en haalden daaruit niet
hun grootmoeder maar het vetste zwjjn van den
molenaar, dat zjj 's nachts den hals hadden afgesneden
en op zoo origineele wjjze door den eigenaar zelf uit
het huis hadden laten brengen.
Een koopman te Frankfort had met een handels
vriend te Weenen afgesproken, dat diens dochter en
zjjn zoon een huweljjk zouden aangaan. Dezer dagen
ging de jonge heer op reis naar de hoofdplaats van
OoBtenrjjk, om met zjjne aanstaande kennis te maken,
en werd helaas smoor) jjk op eene andere juffer verliefd.
Eenigen tjjd later ontving de vader te Frankfort een
brief van zjjn zoon, waarin deze hem mededeelde.dat
de voor hem bestemde vrouw hem 't jawoord had ge
geven hjj vertelde dat hjj haar ten zeerste liefhad en
verzocht vriendeljjk toezending van eenige duizenden
fnldens, voor het koopen van cadeaux en ter bestrjj-
ing van de vele kosten, die hjj moest maken.
Het geld word verzonden cn een paar dagen daarna
kreeg de Frankforter een brief van zjjn vriend uit
Weenen, die hem ten hoogste verbaasde. Zjjn zoon bleek
slechts een enkele maal ten huize van zjjn aanstaanden
schoonvader te zjjn geweest en bjj die gelegenheid een
groote som geld te hebben geleend.
Eon onderzoek bragt aan het licht, dat het ondeu
gende jongmenach er met zijne geliefde en de op zoo
slimme wjjze verkregen dubbeltjes van door was. Niet
tegenstaande de politie een nauwkeurig onderzoek in
stelde, slaagde men er niet in de jonge lni te vinden.
Meïerlanb.
Almelo, 18 Jan. De Commissaris des Konings
heeft aan de werkstakers als uiterste concessie voor
gesteld nog 4 weken op het oude loon te werken. Zjj
weigeren echter.
De coöperatieve broodbakkerjj de „Volharding",
to 's Gravenhuge, heeft een grooten voorraad brooden
gezonden aan de werkstakers te Almelo.
Tot na toe was de symphatie der ingezetenen
aan de zjjde der werkstakers en meende men, dat de
loonsverlaging vrjj willekeurig en ongemotiveerd was.
De fabrikanten echter, vooral de Gebre. Scholten
beweerden, dat de werklieden het oude wekeljjksche
loon konden verdienen, omdat de voor weinige weken
geheel nieuw aangeschafte machine veel vlugger en
vooral veel geregelder liep. Zjj boden aan dat uit
hunne boeken te bewjjzen, en tevens, dat door hen
evenveel loon werd uitbetaald als door de andere fa
brikanten. Hierop vormde zich eene commissie, be
staande uit den burgemeester de heer Boelen, en de
heeren mr. van Laer, president der regtbank, W. Stork,
agent de Nederlandsche Bank, mr. Mulder, regter en
mr. van EngeleD, substituut-officier, ten einde zich
van de waarheid van het beweren der heeren Scholten
te overtuigen. Volgens verklaring dezer ingezetenen
zjjn die fabrikanten in hun regt en is het loon, in
het laatste jaar uitbetaald, niet gering. Een wever
met vier touwen verdiende gemiddeld ruim J 10 per
week, waarvan hjj echter ongeveer j 2 aan eenen jon
gen moest afstaan. De mindere wevers met 2 touwen
verdienden ruim J 5, doch hadden geen hulp noodig.
Wanneer men nu aanneemt, dat een timmerman jaar
in jaar uit niet zooveel vast loon verdient en het
fabriekwerk weinig oordeel vereischt, dan is het lot
van den fabrieksarbeider nu niet zoo zeer te beklagen.
Anmterdum, 18 Januarjj.
Zondag namiddag te raim 3 uren brak een zware
brand uit aan de Heerengracht bjj de Leidscbe gracht,
in perceel No. 382, welk bui» na eene inwendige ver
bouwing van vele maanden geheel uitbrandde. Het
gebouw behoorde in eigendom aan den heer Nienhuis,
een der oprigters van de Deli-Maatschappjj, te Hilver
sum woonachtig, thans te Parjjs vertoevende, die het
met Februarg hoopte te betrekken. De werklieden
hadden Zaturdag avond het perceel verlaten, naar zjj
geloofden {was alles veilig, zoodat men meent dat de
brand in den nacht van Zaturdag op Zondag door de
vulkagchels is ontstaan en eerst Zondag namiddag
ontdekt. Toen de brandweer met 4 stoomspuiten en de
drjjvende stoomspuit Jan van der Heyden aanrukte,
viel aan blusschen niet meer te denken en geleek het
huis eene vuurzee, zoodat slechts aan beveiliging der
naburige perceelen gedacht kon worden. Ontzettende
watermassa's werden aangewend om het vernielende
element te bestrjjden, hetgeen echter niet kon beletten
dat Maandag morgen te half negen de vlammen nog
flikkerden terwjjl het uitgebrande huis oen prachtigen
aanblik bood, zgnde het ah door eene jjskorst omgeven.
Vooral aan den achterkant, van uit de tuinen der
naburige huizen, geleek het geteisterde perceel een
ruïne van jjs. Omstreek» 4 uur in den namiddag werd
de brandwacht O., door een stuk glas aan hoofd en
gelaat verwond, per vigelante naar zjjne woning ge-
bragt. Duizendc wandelaar» waren tot laat in den
nacht op de been, om te kjjken naar een brand, zooals
sedert het bestaan der nieuwe brandweer, althans in
een particulier hui», niot heeft gewoed.
Dszcr dagen ontving oen tramconducteur te
Amsterdam een kaartje, dat hem, om den vorm van
het gedrukte, vreemd voorkwam. De passagier, die het
hem gegeven had, hielp hem echter aanstonds uit
den droom. Zeven jaar geleden was hjj naar Amerika
gegaan met otnnibuakaartjes in den zak, en hjj had deze
al dien tjjd zuinig bewaard. Dit kaartje was de eerste
van de zes, die de overzeesche reis heen en weer had
den meegemaakt, en nu uitgegeven werd. de andere
zouden bjj gelegenheid ook worden „verreden".
M.uubs1u1*4, 18 Jan. De gemeenteraad vergaderde
heden voormiddag om den nieuwbenoemden burgemeester,
den heer J. P. Wesselink, te installeeren. Door-de
twee jongste leden van den Gemeenteraad, de heeren
Van Beekum Mauriue en Roes, van zjjne woning per
rijtuig afgehaald, werd hjj in de raadzaal binnenge
leid,al waar hjj door den oudsten wethouder, den heer
Aeckerlin, namens den gemeenteraad in de eerste
plaats welkom werd geheeten. Spreker vertrouwde dat
de belangen van deze steeds vooruitgaande gemeente
op de meest onpartjjdige wjjze door den burgemeester
zullen worden behartigd, waarbjj bjj zeker den steun
van den gemeenteraad, als tolk waarvan hij sprak,
zou ondervinden. De heer Wesselink dankte den heer
Aecerlin voor het gesprokene, en deed in zjjne toe
spraak o. a. uitkomen, dat het zjjn ernstig streven is,
die belangen naar zjjn beste vermogen voor te staan, tot
eer en welvaart van de gemeente en beval zich verder
in de welwillendheid van den gemeenteraad en de
gemeentenaren aan, waarna de zitting werd gesloten.
Een der sloepen van Zwartewaal „Presto II,"
stuurman Jb. Zwarteveld, is aan een groot gevaar ont
snapt. Ia den nacht van Zondag op Maandag naar
Nieuwediep koersende bg eene mistige lucht, geraakte
men buiten het vaarwater, bljjkens de steeds afnemende
diepte. Al het volk was aan dek. Toen drie vaam
water werd gelood, ging men overstag, maar voer kort
daarop op het onder water zittend wrak van de voor
eenige weken op de Pannekoek gestrande Duitsche bark
„Renown." Terstond werden kompa9 en watervoorraad
in de scheepsboot gedaan, om alB 't noodig was het
vaartuig te kunnen verlaten. Er werden noodvuren ont
stoken die evenwel door den dikken mist te Nieuwediep
niet werden opgemerkt. Na ongeveer tien minuten op
het wrak te hebben gezeten, schoot de „Presto" los
en ankerde 21/, vaam water. Losdrgvend wrakhout
deed vreezen, dat het vaartuig onder de waterljju
zwaar beschadigd wasde schel viech zwom door de
openingen, die in de bun gestooten waren in zee en
overblijfselen van de „Renown" vond men in de bun.
Toch besloot men aan boord te bljjven. Gelukkig was
het weder kalm en bjj het komen van den dag koerste
men naar Nieuwediep en bereikte zonder verdere on
heilen de haven. Daar werd de nog overige viech
gelost. Omdat te Nieuwediep niet kon worden gerepa
reerd en iederen dag oponthoud voor reeder en beman
ning nadeelig is, besloot men het gehavende vaartuig
buiten om naar Maassluis te brengen.
.A-xel, 18 Jan. In de vergadering der afdeelings-
besturen der anti-revolutionaire kiesvereeniging in
Zeeuwsch Vlaanderen is een Centraal bestuur benoemd
bestaande uit de Heeren A. Lutejjn te Axel, voorzitter,
D. de Rjjcke te Zaamslag, secretaris en H. WolfertDz.
te Terneuzen, penningmeester.
Voor den cursus der normaallessen alhier hebben
zich 7 sollicitanten aangemeld.
Zanmslntf. 18 Jan. De Heer W. J. Arents heeft
tegen den 1 Maart zjjn ontslag aangevraagd als ge
meente-geneesheer alhier.
Voor de betrekking van vroedvrouw op eene jaar
wedde van 300, als plaatsvervangster der Wed. Boot
hebben zich nog geone sollicitanten aangemeld.
Mlfclcleltnirw, 19 Jan. In de gisteren in de so
ciëteit „St. Joris" alhier gehouden vergadering van
vennooten in de Zeeuwsche „Spoorbootmaatschappn,
waarop 46 stemmen waren vertegenwoordigd, is onder
meer besloten om uit het reserv.-fonds tot een bedrag
van f 20,000 te putten, om de b.ut te voorzien van
een nieuwen ketel en de machine met Compound-
systeem in te rigten.
Mi<ldelburg, 19 Jan. Op Dingsdag 14 Februarjj
zal voor de openbare teregtzitting der arrond. regtbank
teregtstaan, M. P. A. P., 34 jaren, geb. te Breskens,
wonende te Middelburg, directeur der kuustboterfabriek,
ter zake dat bij als directeur dier fabriek in den loop
van 1887 te Middelburg opzetteljjk
1°. ten verkoop in voorraad heeft gehad kunstboter,
door hem verpakt in papier, valschelijk voorzien van
het navolgende merk, nl. een driehoekig gekroond
schild, waarop zich in het midden een ossenkop en
aan de driehoeken klaverblaadjes bevinden, welk schild
wordt gesteund ter regterzjjde door een Mercuriusbeeld,
ter linkerzjjde door een beeld, den landbouw voorstel
lende, terwijl het geheel wordt gedragen door twee
gestrikte eikentakken, nagebootst met eene geringe
afwjjking naar hetzelfde merk, gebruikt wordende door
de 1 Srrna Hageman Co., kunBt- en natuurboterfabri-
kanten te Rotterdam en op welk merk deze firma
recht heeft;
2®. Boter aldus verpakt heeft verkochten afgeleverd.
In deze zaak zjjn acht getuigen gedagvaard.
De heer mr. M. J. de Witt Hamer heeft de verde
diging op zich genomen.
Yerseke, 19 Jan. Het rjjke telegraafkantoor
behandelde in 1887 9930 telegrammen, waarvan inde
maand Dec. 1560. Het hulppostkantoor (sedert 1 Nov.
postkantoor) behandelde 2846 postwissels, 378 post-
bewjjzen, 1272 aangeteekende brieven, waarvan 395
met aangegeven waarde, 4011 postpakketten, 892
postquitantiën, 480 inlagen en 124 terugbetalingen
in de spaarbank en 207517 stuks gewone brieven,
briefkaarten en drukwerken.
Waar welvaart is neemt de bevolking toe. Dit
bljjkt uit het onderstaande
Op 31 Dec. 1877 bedroeg de bevolking 1723 zielen.
31 1882 2305
31 1887 3961
Het aantal kiezers voor de Tweede Kamer en Pro
vinciale Staten bedroeg in dezelfde jaren 34, 38 en 82.
Met de nieuwe kieswet bedraagt dit aantal 333.
Maandag hield de heer Z. Bouwens alhier eene
volksvoordragt, welke door een 40tal hoorders werd
bezocht. Spreker besprak in korte trekken, den toestand
van den Nederlandschen werkman en trachtte door
eenige voorbeelden het onhoudbare van de stellingen
der socialisten aan te toonen. Daarna hield de heer
J. A. C. Nonhebei eene boejjende rede over het onder
werp „Vjjandschap" die met veel smaak werd aan
gehoord. Nog droeg hg voor „Een Betuwsch landman
met zjjn zoon naar de Amsterdamsche kermis", het
welk de lachlust van velen opwekte. Weêr heeft de
heer J. A. C. Nonhebei getoond, dat hjj de juiste gave
bezit om het publiek op eene aangename en nuttige
wjjze bezig te houden.
GrooSj 19 Jan. Een zestal klokken van ons fraai
carillon was door scheuring en onzuiveren klank niet
in overeenstemming met de overige fraai klinkende
bellen, hetgeen eene beperking ten gevolge had in de
keuze der aria's, die by heel en half uur op het uur
werk konden worden gezet.
Door de firma Van Aorschodt te Leuven zjjn deze
defecte klokken hersteld en dezer dagen afgeleverd.
De beroemde klokkenist J. F. Klein uit Middelburg,
heeft dezer dagen de nieuw geleverde klokken in
overeenstemming met het carillon geëxamineerd, en
volgens de verklaring van dezen deskundige is de firma
Aerechodt gelukkig geslaagd. We zjjn alzoo weder in
het bezit van een zeer goed carillon en we hopen dat
de fioancieele toestand spoedig zoo worden zal, dat
men een klokkenist kan benoemen, die de blijde stem
ming der Goesenaren tot in hooger sfeeren doet weer
klinken.
Oortfiroiio, 19 Jan. Door de heeren Mr. L. A.
Bybau te Coljjnsplaat, J. van Damme teCortgene, W.
Duclaux te Wissenkerke, A. L. Haringman te Coljjns
plaat, M. Hooze te Wissenkerke, Dr. Q. J. M. Janssen
te Wissenkerke, P. de Kejjzer te Cortgene, Abr. Mar-
kusse Az. te Cats, J. L. Markusse te Camperland, Jb.
van Nieuwenhuizen te Camperland, M. Rottier van
den Brink te Cats, J. Sturm te Cats, P. Tazelaar te
Colünepla&t, J. Verburg Jr en P. Voogd te Camper
land waren tegen heden morgen ten 11 uren, ten
huize van L. D. van de Lindehunne geestverwanten
in het eiland Noord-Beveland bijeengeroepen ten einde
in overweging te nemen het denkbeeld om voor dat
eiland eene liberale kiesvereeniging op te rigten.
Dat denkbeeld bleek bjj de opgeko menen in goede
aarde te vallen want niet alleen dat de oprigting een
feit werd, maar reeds dadeljjk traden 48 leden toe,
terwijl te Cats, Coljjnsplaat, Wissenkerke, Camperland
en Cortgene afdeelingen werden opgerigt.
Toen werd overgegaan tot de vaststelling der sta
tuten en bepaald dat de vereeuiging zich niet zal
inlaten met gemeenteraadsverkiezingen en dat de gods
dienstige kwesties en denkwijze harer leden buiten
het debat zullen bljjven.
Het bestuur der vereeuiging zal bestaan uit de
voorzitters der afdeelingen.
Zieriltzoe, 19 Jan. De voorbereidende maat
regelen voor den aanstaanden verkiezingsstrijd worden
door alle partgen genomen, en alzoo ook door onze
Centrale Liberale Kiesvereeniging. (Zie achterstaande
advertentie). Eén enkel woord zij daaraan toegevoegd:
vele op het oog kleine winkeliers, ambachtslieden enz.
zjjn nn kiezers geworden welnu, zjj die de liberale
beginselen zjjn toegedaan, behooren zich aan te sluiten
aan de Liberale Kiesvereeniging. De contributie
van 50 Cts. per jaar kan niemand een bezwaar op
leveren, en men bedenke wel, dat ook in ons district
zal worden gestreden, zoodat hot zeer wenscheljjk is
dat de liberale partjj zich aaneensluite en alzoo door
„Eendragt Magt" maakt.
Het „Standaard"-program»na van actie dringt
aan op splitsing der vier meervoudige kiesdistricten.
Er zjjn er niet vier, maar vijf; wenschen de heeren
er een te handhaven, of is het program zoo haastig
opgesteld, dat zjj de fout niet bemerkt hebben
Bljjkens achterstaande aankondiging, wacht den
Leden der maatschappij van Toonkunst met hunne
Dames en hun die zich daar zullen bevinden een
aangename avond op kunstgebied daar de aideeling
j^iierikzee" met medewerking van de dames en heeren
der Zangvereenigingen die van eenige heeren, die
zich welwillend met het instrumentale gedeelte hebben
belast, eene uitvoering zal geven die den 25sten alhier zal
plaats hebben en waarin werken van Neukomm, Brucb,
Hilndel en eene viool-solo van Viotti (door den heer
Jongmans) ten geboore zullen worden gebragt.
De leden der Maatschappjj en der afdeeling „Zie-
rikzee" hebben a. g. met ééne dame kosteloos toegang,
terwjjl verder, in het algemeen, dameskaarlen zjjn ver-
krjjgbaar gesteld.
Welligt geeft deze Soirée aanleiding dat eenigen
zich nog als lid der Maatschappjj of der Zangvereeni
ging doen inschrjjven. In 't, belang der goede zaak
zouden wjj dat hoogst gelukkig achten.
Op de voordragt voor een gezworen van den
Ïiolder Weeteren Ban van Schouwen komen voor de
IH. A. Dartig, J. Lemson cn L. Blom en op die van
djjkgraaf de HH. M. de Bakker, M. BolleLz. en A.C. Bon.
Geslaagd bjj het te Amsterdam gehouden candidaat-
arts-examen de heer A. Hertetein, vroeger te Zierikzeo.