ZIERIKZËESCHE NIEUWSBODE.
No. 5412.
45s,e Jaarg.
Zuturdag 16 Juli/ 1887.
GEABONNEERDEN,
CEmrotAD m ZIERIKIEE.
BEKENDMAKING.
KENNISGEVING.
Nieuwstijdingen.
JFmnftrijè,
Verschijnt DINGS DAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is 1,30franco per post 1,60.
ADVERTENTliilN van 1—3 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Ct., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdagsvoormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
buiten deze stad, gelieven bunne ABONNE-
AI ENTSGELDEN per postwissel over
te maken.
Door het Postkantoor te Zierikzee zijn gedurende
de 2de helft der maand Juni 1887, de volgende
brieven verzonden aan personen wier naam op het
adres vermeld, ter plaatse van bestemming onbekend
waren
1. J. A. v. Koog, Amsterdam.
Briefkaart.
1. Wed. Trijsselaar, 's Hage.
Verkiezing van Vijf Leden
IN DEN
Voor deze verkiezing, die plaats zal hebben op
Dingsdag a. s. bevelen wij ten zeerste aan de
aftredende leden, zijnde de Heeren
II. G. MULOCK HOUWER,
Mr. J. MOOLENBURGH,
Mr. J. W. A. SCHNEIDERS VAN
GRE1JFFENS WERTH,
D. B. P. ZUURDEEG,
Mr. A. J. F. FOKKER.
Een woord tot aanbeveling te zeggen ten be
hoeve der vier eerstgenoemde heeren is geheel
overbodig, daar zij reeds zeer vele jaren de gemeente
in den raad vertegenwoordigenterwijl wij van
laatstgenoemden heer, die eerst onlangs zitting in
den raad heeft genomen, de beste verwachting mó
gen koesteren.
Dat de Kiezers trouw opkomen, opdat de aftre
dende leden met een groot aantal stemmen worden
n!
SCHUTTE Li IJ.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rikzee, brengen ter kennis van de belanghebbenden,
dat do tweede zitting tot onderzoek der reclames voor
de Schutterij zal gehouden worden op Zaturdag
don S3 July e.k., des namiddags te één ure
ten Raadhuize.
Zieuikzee, den 15 July 1887.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
H. G. MULOCK HOUWER, Weth., 1°. B.
De Secretaris,
J. F. VAN DER LEK DE CLERCQ.
OPENING JACHT OP WATERWILD.
De COMMISSARIS des KONINGS in ZEELAND
gezien het besluit van Gedeputeerde Staten van 8
Juli jongstleden, no. 84;
gelet op art. 11 der wet van 13 Juni 1857 (Staats
blad no. 87)
maakt bekend dat de opening der jacht op waterwild,
zijndeeenden, duikers, waterhoenders, watersnippen,
schrieken, kemphanen, strandloopers, wulpen en plevieren,
in deze provincie door Gedeputeerde Staten is bepaald
op Maandag 25 Juli aanstaande.
Middblbubg, 12 Juli 1887.
De Commissaris des Konings voornoemd,
DE BRAUW.
DE EERSTE LEZING.
IX.
Wjj zeiden dat het monsterverbond van Roomsch en
Calvinist er bjj de eerste lezing in geslaagd is eene
breB te schieten in het bolwerk der openbare school.
Hoe heeft men dit aangelegd, terwijl toch de libe
ralen in de Tweede Kamer de meerderheid hebben,
terwijl het groote stuk door de anti-schoolmannen op
touw gezet, het petitionnement, op niets uitliep, terwjjl
verleden jaar de vesting onneembaar bleek
Op echt Jesuietische manier, door allerlei listen en
lagen, moet het antwoord wezen maar ook, helaas
door verraad in eigen boezem.
De man die de intrige op touw heeft gezet is de
heer Schaepman. Deze geestelijke, getrouw aan de
overlevering, is in de Tweede Kamer de goedmoedige,
liberale Katholiek, hjj heeft de gave des woords, en hy
is ongetwijfeld een scherpzinnig man. Maar door allerlei
sluwe berekeningen tracht hy altyd te komen tot het
doel, door Rome aangegeveneerst het volksonderwijs
in onze macht, opdat de ontwikkeling niet te ver ga
De heer Schaepman is wel zoo vriendelijk om van
de hulp der Calvinisten gebruik te maken en weet hen
eens netjes in te pakken.
Dit heeft hy bij art. 194 eveneens gedaan.
Het is eene lange geschiedenis.
Verleden jaar heeft Schaepman de plechtige ver
klaring afgelegd dat hy voor zijne vrienden geen voet
zoude iverzetten om de grondwet te herzien als niet
eerst bóofdstuk onderwijs in hunnen geest was herzien,
met andere woorden als niet de secteschool in plaats van
de openbare school in de grondwet gewaarborgd was.
Men weet hoe deze non-possumus-politiek in 't riet
geloopen is. Na de ontbinding der Kamers, waarby de
liberalen de overwinning behaalden, was de non-possumus-
politiek dood en begraven.
Daar verschijnt Schaepman ten tooneele. Hy, de ge
weldige heraut van het non-possujnus, hij zal eens toonen
dat hij zich niet zoo makkelyk laat slaanEn by den
aanvang der nieuwe debatten over de herziening der
grondwet, dient Schaepman alleen op zijn verantwoor
ding, een nieuw art. 194 in.
Dit voorstel luidde, in zjjne twee voornaamste alineas
aldus:
„Het openbaar lager onderwijs wordt op zoodanige
wjjze ingericht dat ouders, voogden en verzorgers de
gelegenheid niet ontbreke, om de kinderen, die onder
hunne macht zijn of aan hunne zorg zjfn toevertrouwd,
in het genot te stellen van voldoend lager onderwys,
waarby hunne godsdienstige overtuigingen niet worden
gekrenkt."
„De kosten van het lager onderwys, verstrekt aan
kinderen van bedeelden of van hen, die, ofschoon niet
bedeeld, onvermogend zyn schoolgeld te betalen, worden,
naar eenen by de wet vast te stellen maatstaf, aan
iedere school d,oor zoodanige kinderen bezocht, uit de
openbare kassen vergoed."
De openbare kas opengesteld voor de secteBcholen
Nu, dat waa in den man van het non possumus ver
klaarbaar, maar dat zulk een stelsel in de Staten-Ge-
neraal zou worden goedgekeurd, was niet denkbaar.
Daar de sectescholen niet veel meer dan kinderkerken
zjjn of althans drilscholen in dienst van deze of gene
secte, zou men even goed de staatskas kunnen open
stellen voor alle mogelijke kerkelijke gemeenten. Het
stelsel is, behalve de onuitvoerbaarheid ook ongewenscht
omdat het de dood van de openbare school zou wezen.
Niet omdat de openbare school zoo gehaat is of
geminacht 't lijkt er niet naar. Niet, zooals de
liberale bijdraaiers Gleichman c. s. verkondigen, omdat
de openbare school zou behoeven te duchten den schijn
alsof de meerderheid des volks haar niet genegen is.
Men vergeet altijd dat het niet de ouders zijn, maar
enkele geestelijke dry vers die de beweging tegen de
openbare school als agitatiemiddel hebben in het leven
geroepen. De Roomsehen hebben jaren lang hunne
kinderen naar de openbare school gezonden. Waarom
staan zy thans vyandig tegen haar over? Omdat op
zekeren dag een amendement der bisschoppen.yerscheen
dat de openbare school in den ban deed. En waarom
verscheen dit amendement Omdat in Syllabus en En
cycliek aldus was bevolen.
Geen gewetensbezwaren der ouders een bevel van
het Vaticaan waa het dus waarom pater Schaepman
gehoorzaamde toen hy zjjn mijnen tegen de openbare
school aanlegde.
Want zyn wetsvoorstel was eene myn.
De heer Schaepman wist zeer goed dat zijn voorstel
niet de minBte kans had aangenomen te worden, maar
hij verkondigde dat zijn plicht hem had geboden aldus
te handelen.
Yoor de rest hoorde men van het ontwerp Schaepman
niet meer. Het werd vergeten, hetgeen juist was wat
de voorsteller begeerd en berekend had. Schaepman
was de ijverige voorvechter onder de Katholieken voor
de herziening by de „liberale" Roomsche was hy
de eerste om toe te schieten als het dreigde mis te
loopen. Toen de Minister Heemskerk dreigde het werk
in den steek te laten was hy de man die de verwarring
tot stand hielp brengen achter de schermen natuurlijk.
Alles ging goed. Schaepman was de man die alle
struikelblokken wegruimde. Toen men tot hoofdstuk
VI was genaderd, dat over den godsdienst, was het
Schaepman die voorstelde om dit hoofdstuk te laten
zooals het was, want eene herstemming daarvan zou
zoovele moeilijkheden opleveren, dat de nieuwe grond
wet er wel eens op kon stranden.
Natuurlijk hij zou ook, om geene moeilijkheden
verder in het leven te roepen, zjjn voorstel op hoofd
stuk X intrekken. Daar ging men in de Kamer vast op.
Zoo kwam men tot hoofdstuk Onderwys. Van in
trekken geen sprake. De heer Buma, die daarover
opheldering vroeg, lichte Schaepman vierkant uit. In
trekken, zei hy, waarom Hebt gij een geschreven
contract, waarin ik my verbind?
Intusschen had de looze pater de rollen verdeeld.
Hy verdedigde met al zyne bloemige welsprekendheid
zyn subsidie-voorstel, terwjjl De Savornin Lohman zon
aangeven de bovenvermelde alineas te schrappen, zoo
de Wael het voorstel daartoe zou doen en dan,
ja dan rekende men op de hulp van eenige liberalen,
om het verminkte voorstel er door te halen.
Daarom was het juist te doen geweest. De openbare
school vogelvrij verklaardgeen waarborg in de
Grondwet meer dat was juist de geheime toeleg.
Zyn de 7 liberalen in dit komplot ingewjjd geweest
Wie zal het zeggen. In elk geval het doel van Schaep
man werd bereikt.
Met 43 tegen 40 stemmen werd zjjn verminkt voorstel
aangenomen.
Om te beoordeelen welk een verschil er-bestaat
tusschen het nu bestaand artikel 194 en de nieuwe
lezing, drukken wjf ze naast elkander af
Bestaand Artikel 194.
Het openbaar onderwys
is een voorwerp van de
aanhoudende zorg der Re
geering.
„De inrichting van het
openbaar onderwjjs wordt,
met eerbiediging van ieders
godsdienstige begrippen,
door de wet geregeld.
„Er wordt overal in het
Rijk van overheidswege
voldoend openbaar lager
onderwijs gegeven.
„Het geven van onder
wijs is vrjj, behoudens het
toezicht der overheid, en
bovendien voor zoover het
middelbaar en lager on-
dorwjjs betreft, behoudens
het onderzoek naar de be
kwaamheid en zedelijkheid
des onderwijzers; het een
en ander door de wet te
regelen.
„De Koning doet van
den staat der hooge, mid
delbare en lagere scholen
jaarljjks een uitvoerig ver
slag aan de Staten-Generaal
geven."
Wij hebben thans na te gaan, welke redenen er de
7 liberalen toe hebben geleid om aan de vogelvrij
verklaring der openbare school mede te werken.
Nieuwe lezing.
„Het onderwys is een
voorwerp van de aankou-
dendende zorg der Re
geering.
OIHet geven van onder
wijs is vrjj.
„Het toezicht van de
overheid op het onderwys
in het algemeen, de in
richting van het openbaar
en, voor zoover het lager
en middelbaar onderwijs
betreft, de aan den onder
wijzer te stellen eischen
van bekwaamheid en zede
lijkheid, worden door de
wet geregeld.
„De Koning doet van
den staat der hooge, mid
delbare en lagere scholen
jaarljjks een uitvoerig ver
slag aan de Staten Generaal
geven."
JEConstantiuopel, 18 July. Do sultan vraagt
op nieuw wijzigingen in de Engelsch-Turkscho overeen
komst zoodat hem uitsluitend het regt toekomt
om in geval van gevaar in Egypte tusschenbeide te
komen.
Sir H. Drummond Wolff, de uitvlugten of het uitstel
vragen van de Porte moede, heeft haar eene nota over
handigd, waarin hij met zijn vertrek op Zaturdag a.s.
dreigt.
St. Petersburg, 14 July. Het .Journal de
St. Petersbourg" noemt de keuze van den prinB van
Coburg eene onvruchtbare daad van het stervende
regentschap. Terwijl deze stellig niet de oplossing der
Bulgaarsche moeyelykheden zal brengen, is het ten
minste te hopen, dat zjj niet tot nieuwe verwikkelin
gen tusschen de mogendheden aanleiding zal geven.
Rusland zal in zjjne tot heden gevolgde gedragslijn
volharden.
ftjongarijc.
Het Hongaarsche dorpje Basbaszek is by
door brand vernield. Slechts elf huizen zjjn blijven
staan. Twee vrouwen werden gedood, en verscheidene
kinderen worden vermist. Voorts zyn er een aantal ge
wonden.
De ramp werd veroorzaakt door spelende kinderen,
die een varkenshok in brand deden geraken de vlam
men verspreidden zich snel door de houten huizen, en,
als meestal gebeurd in Hongarije, had men er geen
brandspuiten by de hand.
Eene vreeseljjke misdaad is dezer dagen in een
der zwemscholen der aristocratie te Parijs gepleegd.
Onder de geregelde bezoekers behoorde ook een zekere
mevrouw D. eeoe pasgehuwde schoonheid en haar 3jarig
stiefdochtertje Mathilda. De dame bleef langer in het
water dan gewoonljjk en eensklaps begon zij om hulp
te roepen, daar haar dochtertje verdronken was. Men
stelde alle middelen in het werk om het kind te redden
en men vond het lijkje met digtgeknepen vuistjes op
het diepste gedeelte. Zooals talrjjke blaauwe plekken
aantoonen heeft de ontaarde vrouw het kind met ge
weld onder water gehouden in de hoop op deze wyze
aan een ongeluk te doen gelooven.
Pranzini, de beschuldigde van den drievoudigen
moord, in de Rue Montagne te Parjjs (op eène dame
galante Marie Regnault, hare dienstbodeen een 13jarig
nichtje van laatstgenoemde), is door de gezworenen
van het Hof der Seine schuldig bevonden, en ter dood
veroordeeld.
Hij bleef tot het laatste toe zjjn schuld ontkennen,
en weersprak, vooral in den aanvang, met groote kalmte
de verklaringen der getuigen, die steeds meer bewjj-
zen voor zjjne schuld aan het licht bragten. Verschei
dene getuigen verhaalden, dat Pranzini hun den moord
in bijzonderheden had verteld, vóór die nog te Parjjs
bekend, of door de bladen medegedeeld was; een mes
senmaker herkende hem als de kooper van een slag-
tersmes, dat hem voor den moord gediend heeft, een
kapper verklaarde dat de beschuldigde valache bakke
baarden bjj hem had willen koopen enz.
Zooals men weet, werden ook verscheidene kostbaar
heden van Marie Regnault in zjjn bezit gevonden.
Aandoenljjk was het verhoor van Pranzini's minnares,
Mme Sabatier. Deze had aanvankelijk om hem te
redden, getuigd dat hjj den nacht waarin de moord
gepleegd werd, bij haar doorbragt, (zij geloofde zijn
verhaal dat hjj, in eene kast opgesloten, toevallig ge
tuige was geweest van den moord, en vreesde in de
zaak betrokken te worden.) Maar later nam zij die
verklaring terug, en bekende, dat Pranzini dien nacht
niet bij haar was geweest. Zij smeekte voor het geregt,
onder stroomen van tranen, den beschuldigde, zjjne
misdaad toch te bekennen. Maar Pranzini verklaarde,
dat zij loog, en bleef onbewogen. Alleen toen er, by
het voorlezen van het verslag, van een verhoor mel
ding gemaakt werd van zjjne moeder, boog hij het
hoofd en het scheen dat hij schreide.
Pranzini is een welgemaakt man en heeft, in zijn
zeer avontuurlijk leven, wat men noemt „geluk" gehad
bjj allerlei soort van dames.
Hjj moet de misdaad gepleegd hebben, om zich geld
te verschaffen, ten einde zich Daar eene minnares van
hem te begeven, die zich in Amerika bevindt.
Aan de jury werden 24 vragen voorgelegdwelke
allen op eeD na bevestigend beantwoord werden.
De terdoodveroordeeling volgde dus onmiddellijk op de
uitspraak der jury. Vóór de jury de zaal verliet,
-ristte Pranzini zich op en riep in de zaal: „Of men
mij beschuldigt of vrjj laat, ik ben onschuldigOok
bjj het hooren van het doodvonnis riep hjj„ik ben
onschuldig."
Het publiek scheen de terdoodveroordeeling verwacht
te hebbende uitspraak bragt althans weinig sensatie
te weeg.
Parjjs, 15 July. Het Bastille-feest is gisteren goed
afgeloopenofschoon er veel levendigheid heerschte,
slechts nu en dan tferd de kreet„leve Boulanger"
aangeheven. Tusschen enkele zingende troepen hadden
botsingen plaats met de politie. Een Engelsch gehelmd
officier, die voor een Dnitscher werd aangezien, was
by na vermoord. Overigens viel er niets ernstigs
vooroveral heerschte vreugde, de Seine was toover-
achtig verlicht en heden morgen 3 ure werd op pleinen
en straten nog gedanst.
affiUfcerlanïi,
Amsterdam, 13 July. Een bewoonEter van een
der bovenwoningen van een perceel in de Roeterstraat
kwam Maandag tot eene vreeseljjke ontdekking. Men
had sinds Vrijdag een medebewoner van den trap ge
mist. De man, wiens vrouw uit bakeren was, liep anders
meermalen op en neer. Maandag duwde zij de kamer
deur open en op haar geroep geen antwoord bekomende,
ging zij de kamer binnen. Met ontzetting werd zij ge
waar, dat de man verhangen aan een kastdeur hiug.
Doordien het ligchaam in dien toestand reeds eenige
dagen hing, was door zwelling het gelaat bijna onken
baar en het hoofd monsterachtig gezwollen. Niemand
kon eenige aanleiding tot die daad vermoeden.
De hoofd-ingeneur J. van der Toorn, door de
Zuiderzee-Vereeniging benoemd voor een technisch on
derzoek omtrent de droogmaking, benevens de afsluiting,
heeft een verslag uitgebragt. Veel wordt in dat verslag
nog niet gezegd, zoodat ook nu weder de kansen om
de droogmaking spoedig verwezenlijkt te zien niet
bjjzonder schijnen vooruitgegaan te zijn. Het belang
rijkste in het verslag is ongetwijfeld, dat de heer van
der Toorn eene afsluiting van de Zuiderzee ten noorden
van den IJselmond, in tegenstelling van andere deskundi
gen, technisch en financieel voor onuitvoerbaar verklaart.
Voorts deelt het verslag mede, dat nog heel wat zal
moeten onderzocht worden, alvorens met een degelijk
en practisch plan voor den dag te kunnen komen.
Dirlisland, 13 July. Door de Kiesvereeniging
Burgerregt en Burgerpligt alhier zijn de aftredende
leden van den Gemeenteraad de Heeren Joost Zaajjer
en C. Van Es op nieuw candidaat gesteld.
Middelburg, 13 July. Heden is door de arron-
dissements-regtbank alhier regtsingang verleend met
bevel tot instructie tegen C. de J. en A. M. Q. te Tholen,
wegens meineed.
Den 1 July jl. legden deze personen, naar vermoed
wordt, onjuiste verklaringen af in de alstoen behan
delde zaak omtrent de mishandeling bjj het op 30 Mei
jl. te Goes gehouden festival.
De Commissaris des Konings in Zeeland is voor
nemens a. s. Dingsdag 19 dezer de verschillende ge
meenten op Tholen te bezoeken.
Yerseke, 14 Juljj. Woensdag morgen had een
landbouwer uit deze gemeente het ongeluk, dat even
buiten 's Gravenpolder een wiel van den kapwagen
afliep, met het droevig gevolg dat zyn zoon een been
werd afgeslagen, doordat het paard schrikte. De andere
passagiers kwamen met den schrik vrjj. De gekneusde
is dadelijk naar zjjne woonplaats vervoerd, omdat er in
de omgeving van 's Gravenpolder niet zoo spoedig
geneeskundige hulp te verkrjjgen was.
Ongeloofeljjk en toch waar! "Verleden week be
merkte de heer B. alhier, dat de ejjeren in het kippen
hok geledigd werden door de kippen zelf. Om hen dit
af te leeren, nam hij een ledige eijerdop, vulde die aan
met zeep en peper en legde het ei vervolgens weer in
het kippenhok. Den anderen dag was het gevulde ei
half geledigd en twee dagen daarna lag er een ei in
het hok, dat een ondragelijken reuk van zich afgaf.
Toen het stuk gesmeten werd, kwam er behalve vuil
ook zeep uit.
Gisteren hebben twee honden zoo hevig gevochten,
dat de eene er het leven bjj inschoot.
Goes, 14 Juljj. Buitengewoon groot was de toe
loop van de belangstellenden in het 14de Zuider-
Zendingsfeest, waartoe trouwens het buitengewoon
prachtige zomerweder en het gunstig gelegen terrein
wel zullen hebben medegewerkt. Het feest werd ge
houden op eene uitgestrekte schaduwrijke boomwei,
daartoe kosteloos afgestaan door den heer M. J. Souten-
dam. Welverdiend was dan ook het woord van dank
en hulde in de laatste sluitingsrede door ds. Montagne
uit Vlissingen aan den heer Soutendam toegebragt.
Door de zorgen van de regelingscommissie waren eene
goed ingerigte ververschingstent en eenige andere ge
bouwtjes opgerigt ten behoeve der feestgangers.
De extra-trein uit Holland en Brabant bragt ruim
1200, die uit Walcheren 350 personen aan, in verge
lijking van vroeger een klein aantal. Men schryft dit
toe aan de voorliefde der Walchersche boertjes om te
doleeren. Maar er waren ook onderscheidene feestgan
gers, die van het feest zelf doleerden, want troepen
doorkruisten de stad, waarbjj 'velen iets anders zongen
dan de psalmen van Datheen.
Men schat het getal van hen die op 13 Juljj op de
eene of andere wjjze Goes bezochten op 4000 personen.
De verschillende sprekers losten elkander volgens
het programma af, ter afwisseling werden door het ge
hoor de feestliederen geaccompagneerd door eenige
muziek instrumenten.
Van alle redevoeringen was die van den heer C. Geel,
evangelist te Amsterdam, zeker de meest aangrjjpende.
Hjj beschreef den toestand van het volk in de achter
buurten van Amsterdam.
Schril was de tegenstelling. Aan de eene zijde prach
tige straten en grachten, winkels die paleizen geljjken,
komedie's en drankpaleizen en steegjes waar licht
en lucht niet doordringen. Rjjke kooplieden, geldvor
sten, die gansche kapitalen verdienen en verbrassen
en armen die in hunne onoogeljjke kamertjes honger
en gebrek ljjden. In die ellendige steegen, scheuren
in de huizenmassa, wordt wat kommer gesleten.
Zestien gezinnen wonen by een op eene ruimte naauwe-
ljjks voor 2 geschikt. In hetzelfde huis kunt ge tegeljjk
een psalm en een straatdeun, gelach en gevloek verne
men. Op verschillende kamers van hetzelfde huis heeft
men eene vechtpartjj en eene bruiloft; wonen tering
lijders, hongerljjders en stervenden
En toch zjjn er in het groote Amsterdam woningen,
die nog ellendiger zjjn, waar bijna geen lucht door
dringt, waar de vloer 's avonds tot bedstede wordt
ingerigt. En in die ellendige buurten tieren de kroeg,
de snoepwinkel, de geldschieter, het pandjeshuis, de
voddenbaas, het danshuis en het socialisme. Men
weet het, waar het aas is, daar vergaderen zich de
gieren. Onreinheid, onzedelijkheid, liefdeloosheid, el
lende zjjn daar dageljjks waar te nemen. Hier is het
terrein, waar de evangelist met vrucht kan werkzaam
zyn, en wie zou dat ontkennen Maar de zendeling
moet hier niet alleen predikenhij moet hongerigen
voeden, naakten kleeden, gevallenen opbeuren, kinde
ren redden.
Deze redevoering was zoo niet de treffendste dan toch
zeker een der schoonste van het geheele feest.
Bruinisso, 12 July. Wie ook tot peinzens moede
moge gesuft hebben op de kwadratuur des cirkels, al
wie het vraagstuk van het perpetuum mobile heeft
trachten op te lossen en wie zich al onledig heeft ge
houden met het ingewikkelde probleem of het ei dan
wel de kip het eerst was, zy allen zullen met nieuwen
moed bezield hunne diepzinnige onderzoekingen her
vatten nu de heer A. Muller alhier, zjjn „Eureka
heeft doen weerklinken, een too ver woord dat de heehtste
oester maatschappij en op hare grondvesten doet trillen.
Mogt de vinding van den heer Muller proefhoudend
in de praktjjk bljjken, dan zal de naam van Toon
Muller met dien van Christiaan Hujjgens, Lanrens
Koster en Willem Beukels in eenen adem worden ge
noemd een standbeeld uit oesterschelpen zal voor hem
worden opgerigt ten spjjt van de verbolgen directeuren
van en aandeelhouders in oeBtermaatschappjjen.
Arme aandeelhouders 1
Wat hjj dan toch gevonden heeft? Daar gaat hjj,
eenvoudig, als alle denkers, een kalken pypje in den
mond, een' emmer in de hand naar de kaai. 't Ia vloed.
Met een' kennersblik staart hjj in het sop, onbewege
lijk als een reiger tuk op prooi. Daar buigt hjj zich
fluks, schept een emmer water en met zjjn schat be
laden beert hjj huiswaarts.
In dien emmer zweven duizende van oestertjes in den
dop, of liever, nog zonder dop en dat broed doet hij
neerslaan op alle voorwerpen.
Neen lezer, lach nietGeef hem maar uw kalken
pjjpje en over veertien dagen hebt ge het terug, be
zaaid met oestertjeshjj borduurt ze U er op in sym
metrische figuren, net zooals ge maar wilt.
Arme pannenleggerswat moet er van U worden
Gij weet dat één oester meer dan honderduizend zaadjes
jaarljjks werpt. Welnu, de heer M. heeft byv. honderd
flinke, groote oesters in een put en de hondermaal
honderdduizend zaadjes die daarvan komen levert hjj
U voor een gulden de duizend netjes op schelpjes
aangeslagen.
Hoe hij dat doet?
Ja, dat is zjjn geheim. Reeds etteljjke jaren heeft
hij eene bjjzondere studie gemaakt van den oester in
alle levensperioden.
Men haalde medelijdend de schouders op bjj het zien
zjjner waarnemingen en proeven; doch de uitkomst
schijnt hem schitterend geregtvaardigd te hebben.
Niettegenstaande deze revolutie in de oestercultuur,
gaat men, hier kalm door met pannen te leggen.
Men neemt een groot air aan en geen notitie van
de uitvinding.
De heer Muller echter is er de man niet naar zich
te laten doodzwjjgen en we hopen dat hij spoedig meer
by zonderheden van zijne vinding zal openbaren.
Naar wjj vernemen heeft de heer M. reeds de levering
van eene groote partij oestertjes op schelpjes op zich
genomen. Mogt men aan het nakomen zjjner verplig-
tingen twijfelen, zoo is hjj bereid een zeker bedrag te
deponeeren.
De heer M. koestert het voornemen zyne vinding,
die volgens hem, het ei van Columbus is, in Engeland
te verkoopen. Wjj hopen echter in 't belang onzer
oesterindustrie dat de heer M. daartoe niet zal over
gaan alvorens beproefd te hebben of niet het vaderland
hem ruimschoots voor zjjn tjjd en zyne moeite zal
schadeloosstellen.
Doch dat ondank 's werelds loon is dagteekent niet
van gisteren.
Brouwershaven, .14 July. Gisteren is het op
den Banjaard gestrande Engelsche stoomschip „Rivers-
dale" komende van Odessa en bestemd naar Hamburg
met gerst en maïs, met behulp van zes Belgische
sleepbooten vlot gesleept en alhier heden middag op
de reede geankerd. Een twaalftal vaartuigen hadden
een gedeelte der lading overgenomen, doch lossen dat
morgen weder in het ter reedc liggende schip.
