Z1ERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5244.
42ste Jaarg.
Zaturdag 12 Juni/ 1886.
Dl tif J. 1. TIK MM.
JË. J. L C.
ZEEUWSCHE SPOORBOOT
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 8 maanden is 1,30, franco per post 1,60.
ADV E ft TENT INvan 1—3 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Oroote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
BIJ DIT 9i0. BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
Met het oog op de a.s. verkiesing
van leden der Tweede Kamerzal
op a.s. Zaturdag-avond een extra-No. van den
Nieuwsbode worden uitgegeven.
Be inzending der Advertentiën voor dat
No. bestemdi moet plaats hebben uiterlijk
Zaturdag-namiddag 1 ure.
Het No. van aanst. Bingsdag wordt wegens
het PINKSTERFEEST niet uitgegeven.
Bij de Verkiezing op 15 Junij a.s. van leden
voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal
bevelen wij met den meesten aandrang aan:
Voor het Hoofdkiesdistrict Zierikzee
Voor het Hoofdkiesdistrict Goes
te Beugen op Zoon,
1. L l
te colwnspeaat.
Het karakter dezer verkiezingen.
Niet ten onrechte wordt door dagbladen en ia meetings
op het groote gewicht der aanstaande verkiezingen
gewezen. Waarin verschillen deze van de gewone
periodieke? Het is voor een ieder begrijpelijk. Bij de
gewone periodieke verkiezingen wordt met nauwgezet
heid de balans van den aftredeaden kandidaat opge
maakt. Is zjjn debet grooter dan zijn credit, dan valt
hij; is zijn credit grooter dan zijn debet, dan wordt
hij herkozen. De periodieke verkiezingen hebben in den
regel een persoonlijk karakter. Ditmaal blijft deze
balans achterwege. Personen treden op den achtergroud:
op de beginselen wordt vóór alles acht geslagen. De
personen komen ditmaal slechts in aanmerking, #voor
zoover zjj dragers van beginselen, vertegenwoordigers
van deze of gene staatkundige richting zijn.
De vraag is nu eenmaal geene andere dan deze
liberaal of clericaal? Men verwarre die vraag volstrekt
nietr met eene anderegeloovig of ongeloovig f Het ge
beurt in de samenleving zeer dikwerf dat de ware
godsdienst, de reinheid des harten het meest gevonden
worden bij hen, die op staatkundig gebied liberaal
worden genoemd, terwijl de zoogenaamde clericalen in
zooverre ongeloovig zijn, dat de Dortsche clericalen
mot het godsdienstig geloof van Rome niet gediend
zjjn, en de Roomsche clericalen volkomen ongeloovig
zjjn aan de stellingen, welke Calvijn heeft verkondigd.
De meeste liberalen zijn volstrekt geene ongeloovigen,
behooren wel degelijk tot een kerkgenootschap, maar
ontkennen volstrekt niet, dat het echt godsdienstig
leven der staatsburgers den grondslag uitmaakt voor
de maatschappelijke orde en een waarborg is voor
waarachtig volksgeluk. Zij erkennen de godsdienst wel
degelijk als eene levensopenbaring, maar zij beschouwen
Laar niet als de eenige levensopenbaring, ïoodat men
genoeg zou doen in zyn binnenste Gode te dienen, en,
waar net staatsrechtelijke vragen betreft, de oplossing
daarvan alleen te zoeken zou hebben in de gewijde
schriften,
Üe groote, alles beheerscbende quaestie, die in de
eenvoudige vraag: liberaal of clericaal ligt opgesloten,
is dezede Staat boven de kerk of de kerk boven den
Staat Wat willen de liberalen Wat willen de cleri
calen Van andere richtingen valt in onze Staten-
Generaal, bij ons volk, voor het oogenblik niet te
spreken. Op die vragen is bet antwoord spoedig gegeven.
De liberalen willen dat ieder lichaam, iedere vereeni-
ging, ja zelfs de meest eerbiedwaardige, zich onder -
werpe aan den Staat; de clericalen willen dat de
Staat onderdanig zij aan de kerk. De liberalen willen
den godsdienst terugbrengen tot bet gemoedsleven dei-
burgers, maar achten den godsdienst, die de menschen
moet voorbereiden tot een leven, van meer belang dan
het aardsche, te verbeven, om dien te mengen in het
twistvuur der staatkundige partijschappende clericalen
meenen, dat ieder staatsbelang zwichten moet voor het
belang der kerk, en daar zij onder dit belang der kerk
iets geheel anders verstaan, is hunne leuze zelfs een
zeer dubbelzinnige leuze, daar bet voor den Staat
onmogelijk zoude zijn zich gelijktijdig èn naar bet
kerkelijk belang des Pausen èn naar bet kerkelijk
belang van G'alvjjn te schikken.
Voor staatkunde en geloof is nu eenmaal van nature
een geheel verschillend gebied weggelegd. Het geloof
is een onwaardeerbare fakkel voor den mensch by de
vervulling eener moeielijke taak op een doornigen
levenswegbet geloof is de troost niet van tallooze
ihenschen, maar van tallooze menscbenscbaren, die,
«ïoor aardsche rampen gefolterd, zonder dit anker des
behouds tot vertwijfeling zouden overslaan bet geloof
is voor zeer velen een bron van plichtsbetrachting,
van lijdzaamheid en nederigheid. Het geloof beheerscht
de verbonding van den mensch tot zijn Schepper en
daar ieder oprecht geloof geen dubbelzinnigheid toelaat,
vindt de mensch daarin het beste richtsnoer ook voor
zjjne uitwendige verhouding tot zjjne medemenacben.
De staatkunde beeft eene geheel andere roeping te
vervullen, een geheel ander ideaal te verwezenlijken,
«en geheel ander gebied te betreden. De staatkunde
regelt de verhouding tusschen de burgers en den Staat
en spoort de wetten op, waardoor in een bepaalden
tjjd de burgerlijke samenleving moet worden beheersebt.
De noodzakelijkheid waarin men gebracht is om in eene
bepaalde maatschappij met elkander saam te leven,
legt aan de staatsburgers plichten op, die niets gemeens
hebben met de plichten, die de mensch tegenover zijn
Schepper te vervullen heeft. De vrijheid van den
mensch om God te dienen naar zijn hart, kan geen
Staatswet hem ontnemen, want de Staat mag niet
dringen in het gemoedsleven van den burger. Maar
de vrijheid van den Staat om voorschriften te geven
boe staatsburgers onderling met elkander zullen samen
leven, kan wederom door geen kerkleer aan banden
worden gelegd, want de kerk zou dan dringen in bet
Rechtsleven van den Staat.
Wanneer men deze waarbeden uit het oog verliest,
komt men tot de meest ongerijmde gevolgen. Wanneer
bijv. in de Staten-Generaal de vraag der doodstraf aan
de orde is, zal men hare al of niet noodzakelijkheid
niet toetsen aan gronden van staatsbelang, aan de
leeringen der ervaring, maar men zal zich vastketenen
aan bijbelteksten, die, wanneer zij woordelijk werden
opgevat, iederen maatschappelgken vooruitgang zouden
tegenhouden en den Staat zouden beletten aan zijne
roeping te voldoen. Zoo zou men voor ieder vraagstuk,
dat eene oplossing eischte en welks bestaan zelfs niet
vermoed werd, in de dagen, toen de gewjjde schriften
werden samengesteld, blind moeten zijn voor den voor
uitgang der beschaving en ontwikkeling der tijden,
maar de staatkunde zou bet staatsbelang moeten ben ofter
brengen turn de toepassing eener duistere bijbelplaats,
js waaraan de uitleggers de meest tegenstrijdige be-
Moelingen plegen toe te kennen.
Zoo zouden de staatslieden ophouden staatslieden te
zijn, maar zoo worden zjj kerkelijke dweepers op staats-
terrein. Mannen als Keuchenius, de Savomin Lobman
en dergelyken, die ons worden voorgesteld als mannen
„van een ongerept staatkundig verleden" (zie nog bet
strooibillet aan ae kiezers van den 5den dezer), kunnen
eigenljjk niet van een staatkundig verleden spreken.
De Utrechtsche hoogleeraar Opzooiner, die altijd ge
rekend is tot de scherpzinnigste geleerden van Nederland
te behooren, heeft reeds dertig jaren geleden aangewezen,
dat, als de godsdienst ook bet staatsleven moet be-
beerschen, er eigenlyk geen onderscheid meer bestaat
tusschen een godsdienstig man en een dweeper. Het
eigenaardige van den dweeper ligt juist hierin, dat hij in
alle zaken zjjn bijzonder kerkgeloof binnenloodst, dat
er geen zaak ter wereld is, waarbij hjj niet zyne
godsdienstige waarbeden (die andoren dwalingen noemen)
als bij de haren er bijsleept.
Wat moet er nu van Nederland worden, als zulke
dweepers de meerderheid verkrygen Wat anders, dan
dat de Staat niet meer vrjjelyk zjjne roeping kan ver
vullen, in plaats van de wet voor te scbrjjven aan
iedere groep, die zich op zjjn gebied beeft gevormd,
zich zon moeten verlagen tot de gehoorzame dienaar
van een enkele groep, terwijl dan de toekomst zal
moeten leeren welke groep in Nederland de machtigste
is? Wat anders, dan dat staatkundige en staathuis
houdkundige vragen van het hoogste belang, de op
heffing van belemmeringen, welke de ontwikkeling
van de vrijheden, de rechten, de belangen der burgers
in den weg staan, eeuwig onopgelost bljjven, omdat
de kerkeljjke dweepers, uit de scboolquaestie voortge
komen, er nu eenmaal persoonlijk belang by hebben,
in die quaestie uitsluitend te roeren
Maar het allervreemdst dat is nog, dat deze clericalen
zich op „rechtsgelijkheid" beroepen. Wij laten daar,
dat werkstaking een vreemd middel is om rechts
gelijkheid te verkrygen. Als alle partyen den arbeid
moeten opgeven, dan is bet waar, dat er eene geljjkheid
van rust bestaat. Maar de roeping der Staten-Generaal
is volstrekt niet werkeloos te zijn, wèl zooveel mogeljjk
in het belang des volks eendrachtig werkzaam te zijn.
Maar wat is er nu van die rechtsgelijkheid? De Staat
zal subsidiën aan secte-scbolen moeten toekennen De
Staat zal behalve de staatsbelangen, met gelijke liefde
ook de kerkelijke belangen behartigen, ook dan, wanneer
op de bjjzondere scholen leeringen worden onderwezen,
die door den Staat worden gewraakt, die voor den
vrede in de maatschappij gevaarlijk zijn! De Staat zal
zyn eigen onderwijs in verdenking en minachting
moeten brengen om dat der kerkeljjke n, dat der
dweepers te bevorderenEdoch, dit houdt op rechts
gelijkheid te zyn, want wat de clericalen verlangen
is zelfs geen gelijkheid van recht tusschen Staat en
kerk, maar de onderwerping van den Staat aan de
kerk. Aan de kerk, aan den priester het hoogste gezag,
de opperheerschappijDit is zeker eene zonderlinge
„rechtsgelijkheid." Wanneer men dus nu vraagt
wat is het verschil tusschen „liberaal" en „clericaal,"
dan wete men ten minste nu, dat elk van' hen eene
andere rechtsgelijkheid op bet oog beeft! De liberaal
verlangt een Staat, die de/ rechten van alle burgers
gelijkelijk beschermd; de clericaal begeert een Staat,
die de bagagewagen wordt der kerk. En dan blyft
voor later de vraag over van welke kerk.
Nieuwstijdingen.
SlmcïitlH.
De Senaat der Yereenigde Staten heeft met 30
tegen 10 stemmen besloten, eene som van 150,000 dol
lars te bestemmen tot schadevergoeding aan de Chi-
neezen te Wyoming, voor de mishandelingen en
plunderingen welke deze in September jl. moesten
'SvgelawlJ.
Londen, 10 Junjj. De toestand te Belfast en in
andere hoofdplaatsen van de noordelijke districten van
Ierland word allengs ernstiger tengevolge derverbittering
tusschen de protestanten en de katholieken. De overheid
beeft groote maatregelen genomen tot bet afzenden van
troepen.
Bellast, 10 Junij. De botsingen tusschen pro
testanten en katholieken leidden gisteren avond tot
een vreeseljjk oproer. Een hoop katholieken tastte de
politie aan, die voor de overmagt moest wijken in de
kazerne, uit wier vensters zij op het gepeupel vuurde.
Vijf personen werden gedood en velen gekwetst. Ge
durende bet oproer werden er verscheidene buizen ver
nield, en één werd er in brand gestoken. Tot herstel
der orde werden ten slotte troepen ontboden.
iPuitstfilkttD.
Berljjn, 10 Junjj. Een heden ochtend vroeg be
dreven dubbele moord, met diefstal gepaard, veroor
zaakt groote ontsteltenis. Zekere winkelier Schiffiing en
zjjne zwangere vrouw, woonachtig in de Möckernstrasse,
werden op gruwzame wijze omgebragt. Hun tienjarig
dochtertje, dat wegkroop en aan de oogen des moor
denaars ontging, zegt dat een weggejaagde huisknecht,
Keiler genaamd, de gruweldaad bedreven heeft. De aan
geklaagde is nog niet in handen der justitie.
u.
Brussel, 8 Junij. De definitieve uitslag der ver
kiezingen is, dat de liberalen 11 zetels verliezen.
Diensvolgens zal de nieuwe Kamer bestaan uit 97
Katholieken en 41 liberalen. Herstemming moot gebon
den worden te Verviere, Charleroi en Bergen.
De Algemeene Raad der Belgische werklieden
partij heeft aan alle plaatselijke comité's dier partjj
een circulaire van den volgenden inhoud gerigt
„KameradenDe manifestatie van den 13 Junjj is
verboden. De Liberalen en de katholieken hebben
mogen manifesteeren, den werklieden is dit geweigerd.
Ingevolge een besluit op het Congres te Gent genomen,
roepen wij tegen Zondag 13 dezer te Brussel een bui
tengewoon congres der werkliedenpartij bjjeen.
In de gegeven omstandigheden, nu de door de Grond
wet gewaarborgde vryheid van vereeniging wordt ge
schonden, nu de vrijheid der drukpers met voeten wordt
getreden, is bet de pligt van alle werklieden-vereeni-
gingen op dit congres vertegenwoordigd te zyn.
Op het congres zal aan de orde gesteld worden, lo.
Het beramen van maatregelen te nemen in verband
met het verbod der manifestatie van 13 Junjj2o.
Verschillende vragen van dringenden aard."
Men ziet alzoo dat de Belgische anarchisten niet
voornemens zjjn om zich bjj het verbod maar stilletjes
neer te leggen. Met zekere spanning wordt dan ook
in geheel België en vooral in Brussel de dag van Zon -
dag te gemoefc zien.
Amsterdam, 10 Junjj. Van 3 uur woedt
boven de stad een hevig onweder met geweldigen regen
én aanvankelyk ook dikke hagel. Wegens de duisternis
waren vele winkels aan den Nieuwendijk door gas
verlicht. Vele kelderwoningen zijn geïnundeerd. De
bliksem is ingeslagen in een boerenwoning aan de
overzijde in Volewijkslanden. De stoomspuiten uit de
stad vertrokken tot blussching. Het huis bleef gespaard.
De heer Boas Berg, handelaar iu oudbeden te
Amsterdam, heeft voor de Bom van,/ 8000 hier te lande
aangekocht een. geschilderd plafond,, vervaardigd door
De Witfc., Het stuk is bestemd voor den Grootvorst
van Rusland, die den heer Boas met dien aankoop
had belast.
'sGx-avenhage, 10 Junij. Voor de regtbank
alhier werd beden door het Openbaar Ministerie in
de zaak Domela Nienweuhuis-Croll tegen eerstgenoemde
geè'ischt wegens hoon jegens den Koning en beleediging
van den politie-coinmissaris Storm 2 jaar cel en 100
boete en tegen Croll wegens beleediging van den bur
gemeester van Enschedé 200 boete. De beklaagden
verdedigden zich zeiven. Donderdag uitspraak. Na
afloop der teregtzitting volgde een woelige menscheu-
massa de beklaagden. Voor bet paleis des Konings
werd „weg met den Koning" geroepen, waarop de
politie eene charge maakte, bier en daar rondsloeg en
de menigte uiteen dreef.
Door Z. M. is aan de na te noemen gemeenten
die door de uitgaven, tot een behoorlijke inrigting van
haar lager onderwjjs vereisebt, in verhouding tot hare
middelen en andere uitgaven, onbillijk zonden worden
bezwaardboven en behalve de vergoeding van 30 pCt.
bedoeld bij art. 45 der wA van 17 Aug. 1878 een
subsidie verleend vanNieuw-Beijerland 2850
Katwijk 1000 de Lier f 300 Middelharnis 1200
Monster ƒ1600; Piershil f 500 Schelluinen 550
Stad a/h. Haringvliet ƒ2400Zwarte waai 1350
Breskens ƒ300 Burgh f 350 Ellewoutsdijk f 700
St. Jansteen, 1300 Kapelle ƒ1000Oudelande ƒ800
Philippine ƒ740 Waarde 1500; Wemeldinge f 450
Dantumadeel ƒ3000 Hindeloopen ƒ2000Ooststelling
werf f2000; Rimburg ƒ150.
Twee dochtertjes van een aan de Kalvermarkt
te Leiden liggenden schipper vermaakten zich Dings-
dagmiddag met touwtje springen. Een aldaar pas-
seerenden jongen ontrukte haar dat touw, waarmede
bjj wegliep. Op bet geschreeuw der kinderen sprong
de vader van de schuit en zette den dader achterna,
die in zijn vaart met zooveel kracht tegen een wagen
aanviel, dat hjj onmiddelljjk den geest gaf.
5s Grravouliage, 10 Junjj. Gisteren werd in
„Walhalla" alhier de zoogenaamde „monstermeeting"
der Socialisten gehouden. De zaal was vol. Een ondrage
lijke atmospheer heersebte er. De politie was door
een 25-tal dienaren vertegenwoordigd. Buiten de zaal,
in het posthuis, waren evenveel agenten gereed om
zoo noodig, assistentie te verleenen.
Omstreeks 8,1/, uur opende „burger" Baye de ver
gadering, waarna bet woord werd gegeven aan „bur
ger" Van der Stadt uit Amsterdam (vroeger Zaandam).
Zjjne voordragt was een doorloopend protest tegen de
op een dvijfjagt gelijkende vervolgingen der socialisten.
De tegenwoordige personen-vervolging beschouwde hy
als een poging der regering om het socialisme te
dooden, betgeen z. i. nimmer zou gelukken, zoo lang
bet streven tot verbetering der maatschappij geen
misdaad oplevert. Breedvoerig trachtte hij duidelijk
te maken, dat de regering is de dienares van het volk
en niet het volk de dienaar der regering. Ook kwam
hjj nog eens terug op betgeen hij noemde de afranseling
van het volk door den commissaris van politie Stork
te Amsterdam, maakte er de regering verder een
verwijt van dat zy niets doet tegen de werkeloosheid,
beweerde dat van Ommeren aan de daad der procla-
matie-aanplakkiDg onschuldig was en doet het voor
komen alsof die gebeurtenis een intrigue was van
regeringswege.
Een breede plaats in zyn rede werd ingenomen door
de bespreking van bet werbod aan de ingezetenen tot
het dragen van wapenen. De wet verbiedt het dragen
van wapenen, zeide hij, maar wat doen de agenten
dan met die dingen aan hun zy.
En, ging hjj voort, behoeven wij, die wet, die het
dragen van wapenen verbiedt, te erkennen Volstrekt
niet, was zjjn antwoord, want het volk dat dit wapen
moet bezigen heeft zijne goedkeuring niet geschonken
aan die wet en overtreding is dus geoorloofd als
omstandigheden dit noodzakelijk maken.
Hier 'twas even voor half tien viel de hoofd
commissaris van politie, die aanteekening hield van
het gesprokene, den spreker in de rede op de volgende
wjjze:
„Nu ie 't uit. De politie beveelt den spreker te zwjjgen
en gelast de vergadering uit een te gaan."
Groot rumoer volgt op deze aanmaning.
De hoofdcommissaris herhaalt zijn bevel en zegt tevens,
dat de zaal binnen 10 minuten moet ontruimd zjjn.
De ontruiming der zaal geschiedde binnen den door
de politie bepaalden tjjd en in de meest volmaakte
orde. Hier en daar een weinig beteekenend verzet
tegen het zacht opdringen der politieagenten, vooral
geboden door eenige vrouwen, maar ook niets meer.
Het bestuur, dat op het tooneel bleef, gaf aan de
massa teekenB om zich ordeljjk terug te trekken en
Van der Stadt zelf maakte eene beweging met de banden,
die blijkbaar moest beduiden, dat men stilletjes het
bevel der politie moest eerbiedigen.
De in bet posthuis gestationeerde politieversterking
stond op straat voor den ingang van „Walhalla" om
de menigte te verspreiden. Waar de politie op tegen
stand stuitte liet zjj den wapenstok zien, zonder dat
daarvan, naar ons weten, gebruik is gemaakt. Die
uiteendry ving van volkso phoopan werd nog tot iu de
omliggende straten voortgezet. Voor zoover bekend,
zyn geen arrestaties gedaan. Onmiddellijk na bet bevel
tot ontruiming rukten politieversterkingen uit de stad
en militaire patrouilles met de geweren aan. De com
missarissen der verschillende afdeelingen verschenen
mede ter plaatse. Buitengewone maatregelen waren
overbodig, daar de menigte zich op straat jn volmaakte
orde ontbond.
Domela Nieuwenhuis bevond zich tjjdens de ont
ruiming achter de coulissen van het tooneel
De geschreven rede van Van der Stadt werd door
de politie in beslag genomen.
Utrecht, 9 Junij. Gisteravond bad op de Oude
gracht alhier een treurig ongeval plaats. Een 18jarig
meisje, een eenige dochter, dat een boodschap moest
verrigten, werd door een hond aangevallen, waarvan
zy zoo hevig schrikte, dat zjj terstond overleed. De
pogingen van drie dokters om de levensgeesten weder
op te wekken, bleven vruchteloos.
Middelharnis, 9 Junij. De uitslag der ver
kiezing van een lid der Provinciale Staten in plaats van
wijlen mr. D. van Weel, is als volgtUitgebragt 492
geldige stemmen volstrekte meerderheid 247. Gekozen
mr. A. J. C. van Weel, met 270 stemmen; op den heer
Job. Roodzant (candidaat der anti-revolutionairen en
ultramontanen) waren 191 stemmen vereenigd.
Ooitgcnsp]aat, 7 Junjj. Naar men verneemt
zou van twee zjjden een klacht zyn ingediend tegen
den heer M. W., hoofd der school alhier, wegens het
in drift mishandelen van schoolkinderen. Door den
districts-schoolopziener, den heer Blokhuis te Gorin-
chem, is een onderzoek ingesteld.
In de volgende bewoordingen deelt men aan het
„R. N." mede, hoe de nieuw benoemde burgemeester van
deze gemeente Dingsdag is geïnstalleerdvandaag is
onze nieuwe burgemeester geïnstalleerd, maar er bestond
niets geen zichtbare blydschap, want geen vlag wappert,
geen schot noch vreugdekreet wordt gehoord."
Zaainslna:, 9 Junjj. Bjj de verkiezing voor een
lid van den gemeenteraad alhier, ter vervanging van
wjjlen den heer L. van Dixhoorn, waren ingeleverd
119 biljetten. Daarvan verkregen de heeren K. de Kraker
Az. 65, D. Dekker 30 en H. Riemens Hz., 18 stemmen,
zoodat eerstgenoemde is gekozen.
Yei-seke, 10 Junjj. De Oestercultuurmaatschappjj
albier (directeur den heer Rage) heeft voor hare
werkzaamheden op de oesterbanken in de Oosterschelde
en ook om aan anderen te verhuren een kleine schroef
stoomboot aangekocht. Dit bootje, dat weldra in de
vaart zal gebragt worden onder den naam van «Eco
nomie" heeft nog geen 3'/s voet diepgaag, terwijl de
andere stoombooten, die hier gebruikt en verhuurd
worden, ongeveer 5 tot 6 voet diepgang hebben. On
getwijfeld zal dus met de „Economie" voordeeliger
kunnen gekord worden, omdat zjj bjj laag water zoo
veel spoediger vlot zal zjjn.
Goes^ 10 Junij. Wat wij te wachten hebben als
de aanhangers van den heer Lohman de meerderheid
in de Kamers krijgen, kan men afleiden uit de Dings
dag door hem gesproken woorden. Letterlijk zeide hjj
„hoeveel onheil ook kome op allerlei gebied, al ging
het vaderland ook verloren, wij kennen iets, hoogers
dan het vaderland."
Stel daartegenover wat de heer Pompe zeide „Mogt
het vaderland wat God verhoede in gevaar
komen, ik zou geen oogenblik aarzelen om het ter
hulpe te snellen."
Ons dunkt, deze woorden teekenen beide sprekers.
Ook onder christelijk afgescheidenen zyn velen, die
aan den heer Lohman hunne stem zullen onthouden.
Zij meenen dat het „Eerbiedigt alle magten" door den
heer Lohman op schromeljjke wijze met de voeten ia
getreden. De heer Lohman zou wel een» kunnen on
dervinden dat wie wind zaait, mettertijd storm zal
oogsten.
De heer Schimmelpenninck speelt in deze verkiezing
al eene zeer beklagenswaardige rol; zelfs bjj zyne
eigene geestverwanten schijnt de overtuiging te bestaan
dat van hem in ernst geen sprake kan zijn. Het heeft
de aandacht getrokkken, dat in de aanbevelingen de
naam van den heer Schimmelpenninck met minder in
het oogvallende letter wordt gedrukt dan die van den
heer Lohman, van wien 'fcmet veel ophef gezegd
wordt dat hjj hekend is van de Schelde tot de Dol-
lard. Zeker maar of men op zulk eene bekendheid
wel roemen kan
De kiesveroeniging „Algemeen belang" te Wisse-
kerke (N.-B.) heeft in haar vergadering van 8 dezer
met algemeene stemmen tot haar eandidaten gesteld
de heeren mr. L. A. Byban en jhr. J. L. C. Pompe
van Meerder voort.
Zierïkzee, 11 Junjj. Even als alom in Neder
land en [België is ook de Zierikzeesche Postduiven
vereniging Excelsior in volle drukte met de
oefeningsvlugten voor den eersten grooten wedstrijd,
die met oude duiven zal gehouden worden op 27 Junij
a.s., van Orleans (450 kilom.)
Aanst. Zondag zal eene vlugt worden gehouden van
Parijs.
Den 5 July a.s. zal de „Willem Barends" te
Amsterdam in het openbaar worden verkocht.
Een der wereldberoemde Stella's," die o» de Deven
ter kermis de vrouw zonder onderligchaam" vertoonde,
is er met den kDecht van den eigenaar der tent vandoor
gegaan. De spellebaas deed veel moeite eene nieuwe
„Stella" te verkrijgen, maar niemand in Deventer
wilde te kijk 9taan.
KERKNIEUWS.
Bedankt voor het beroep naar Sirjansland door den
Cand. W. A. Bronsveld te Utrecht.
Aangenomen: naar Wilhelminadorp (cl. Goes) J.C.
van der Hoeven, cand. te Rotterdam.
PREDIKBEURTEN
bw de
CHRISTELIJKE GEREFORMEERDE GEMEENTE
te zlerikzee,
Afdeeling Sint-Domusstraat.
Zondag 13 Juni 1886.
PINKSTEREN.
's Morgens 10 ure, Ds. J. A. GOEDBLOED.
's Avonds 6 ure, Ds. J. A. GOEDBLOED.
Bevestiging van lidmaten.
Collecte voor de zending onder de heidenen.
Maandag 14 Juni.
2e PINKSTERDAG.
's Morgens 10 ure, Ds. J. A. GOEDBLOED.
Iugezoudeu Stukken.
Aan de kiezers in het district
Zieeikzee!
Onder den titel „Als de vos passie preekt, pas dan
boer op je ganzen" hebben de heeren Jhr. J. L. de
Jonge c. s. een schrijven aan U gericht om op te komen
tegen een artikel van den Zierikzeeschen Nieuwsbode.
In dit schrjjven wordt o. a. gezegd, dat de Iibera&s/en
in 1834—1840 de Christelijke Gereformeerden of „afge
scheidenen" schandelijk vervolgd hebben en duizende
guldens boete hebben doen betalen. Die bewering is
geheel onwaar de behoudende partjj, de conservatieven
waren het, die dit alles deden. De liberalen hebben
juist die vervolging doen ophouden en daardoor vrij
heid van godsdienst verzekerd.
In een ander Bchrijven van de besturen van drie
anti-revolutionaire kiesvereenigingen wordt eveneens
gespeculeerd op de onkunde der kiezers. Daar staat
„Artikel 194 der Grondwet vermeet zich om de teederste
zaak, nl. het opvoeden en onderwijzen onzer kinderen
te regelen vlak tegen de concientie der Christenen,
vlak tegen den eisch van Gods woord in." Onwaar:
de openbare school laat de concientie der Christenen
geheel vrijde openbare school prent in de harten
der kinderen de hoofddeugd van Gods woord, liefde tot
den naaste, benevens alle andere Christelijke deugden.
Verder„Dat artikel heeft den Bijbel van de Volks
school gebannenOnwaarop verscheidene openbare
scholen met niet-gemengde bevolking wordt de Bijbel
gelezenhet onderwijs is overigens, zooals gezïgd is,
geheel volgens den geest van den Bjjbel.
„Dat artikel heeft den naam van onzen Heiland en
Zaligmaker Jezus Christus uit de Volksschool geweerd:
Onwaarhet staat iederen openbaren onderwijzer
geheel vrjj, den naam van Jezus Christus op de school
uit te spreken; hjj moet aansporen tot de heerlyke
beginselen van Jezus' leer.
„Dat artikel heeft de jeugd onzes volks van het
geloof der vaderen vervreemd.Onwaar, voor zooverre
dat geloof der vaderen geen verkettering van den
broeder inhieldhet geloof wordt op de openbare
school direct noch indirect aangetastintegendeel wordt
er verdraagzaamheid voor alle godsdienstige gezindten
geleeraard.
„Door dat artikel is de openbare school geworden
de secte-school der modernen." Onwaarzy leert slechts
de reinste dingen, die ieder noodig heeftzij werkt
op het hart en sluit allen secte-geest buiten.
„Dat artikel doet op schoolgebied het liberalistische
deel van ons volk leven op de kosten van het orthodoz-
protestantsche en roomsche deel." Onwaar; allen, ook de
liberalen, betalen hun deel aan de belastingen, aan de
openbare school, aan de inrichting, waarvan allen ge
bruik kunnen maken en waarvan ook werkelijk de
meest uiteenloopende gezindten ook anti-revolutionairen
gébruik maken, uit vrijen wil zoo zij niet worden
opgezweept.
Bedoelde brief bevat nog een andere serie van schit
terende „waarheden
„De liberalen hebben onze schatkist de groote schoon
maak laten ondergaan en daar hebben we nu mooie
school- en gevangenpaleizen voor." Behalve voor de
scholen hebben de anti-rev. voor bjjna alle zaken
helpen medewerken om de schatkist „schoon te maken."
Wie hebben bjj de laatste begrootingen het meest op
bezuinigen aangedrongen Waren het soms 4e anti
revolutionairen of roomschen 't Lijkt er niet veel naar.
„Zij hebben ons kolossale geldleeningen bezorgd,
waarvoor nu ongeveer 30,000,000 uit de beurzen der
ingezetenen moeten komenzjj hebben gezorgd, dat
we goed wisten, waar we met onze belastingpenningen
moeten bljjven." Geheel bezijden de waarheidyrie de
kamerverslagen heeft nagegaan, heeft kunnen zien,'"dat
bovenstaande zoowel het werk van rechter- als van
linkerzijde is geweest; de budgetten voor Waterstaat,
Oorlog en Marine zjjn niet door liberalen alleen
„Zy hebben ons aangetast in ons recht op onze eigen
kinderen en dwingen ons om ze te laten vaccineeren
of zonder onderwijs te laten opgroeien." Dit laatste is
de eenige waarheid, die in het stuk voorkomt. Evenals
zij, die in de loting vallen, gedwongen worden het
soldatenpak aan te trekken, al is het tegen hun zin,
wijl zjj zoo noodig moeien helpen het vaderland tegen
een gemeenschappeljjken vijand te verdedigen, zoo
moeten allen gewapend worden om zoo noodig het hoofd
te bieden aan een anderen algemeenen vjjand, de pokken,
niet minder verschrikkelijk voor het geheel dan eerst
genoemde.
„Zij hebben ons een oorlog met Atjeh bezorgd, die
ons duizenden menschenlevens en nu reeds 200 millioen
galden kost." Onwaarheid, die van groote bekrom
penheid of kwaadwilligheid getuigt. De Atjeh-oorlog
werd door de omstandigheden gebiedend voorgeschreven.
Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman wordt in de
genoemde geschriften aangeduid als een man van een
ongerept staatkundig verleden, iemand, die ook zjjn
tegenstanders dezelfde rechten gunt welke hy voor
zichzelven begeert. Wjj weten immers allen, dat de
heer Lohman zjjn tegenstanders niets guntdat hjj
niet alleen de liberale partijmaar het gansche vader
land liever zag verzinken in het eeuwige niet, dan
iets af te doen van de eischen zjjner partjjdat redde-
looze ^ondergang der gansche natie niet9 beteeként,
als zjjn fractie slechts de vaan der overwinning op
het puin van den staat kan planten, als zijn harts
tochtelijke begeerte naar heerachen slechts wordt
bevredigd.
Men roept ach en wee over art. 194en toen men
kon krijgen al wat men verlangde, toen regeering en
liberale partij de rechterzijde al het gevraagde in den
schoot wierp, toen werd geweigerd. Vryheid van onder
wjjs, subaidie van bjjzondere scholen, men had het
maar voor het nemen. Neen, was het antwoord. De
anti-rev. verzaakten eigen beginselen, uit vrees voor Rome.
De ultramontanen wilden geen grondwetsherziening,
de anti-rev. gaarne, maar zij durfden niet. Want waren
zjj hun beginsel trouw gebleven, dan was het „onze
delijk allegaartje" uiteengebarsten; dan had een zeer
groot gedeelte der anti-rev. hun beginselvastheid met
een kamerzetel moeten betalen.
Verdienen zij, die hun beginselen door het slijk
sleurendie slechts leven om twist en tweedracht te
brengen in den boezem des volksdie niets willen
doen, wanneer verbeteringen moeten aangebragt wor
den, die alles opofferen aan zichzelf, een plaats in de
vertegenwoordiging des lands? Schande over ons, zoo
deze patty melt even groote kracht daar terugkeert I
C. van WEELE.
CORRESPONDENTIE.
Onmogelijk is het ons uitgebreide verslagen op te
nemen van de redevoeringen, die de heer Savornin
Lohinan hier en daar heeft gehouden. Daarenboven het
komt alles op hetzelfde neer en de bedoeling van ge
noemden heer achten wij voldoende bekend.
Prjjzen der Boter en Ejjercn.
Zieeikzee 10 Juni 1886.
Boter hoogste koers 0,53 en laagste koers 0,45
per 5 Hectogram. Kip-Eyeren hoogste koers 1,—
en Laagste koers 0,80. Eend-eijeren 0.95.
Yerseke, 11 Junjj.
Oesterbenrs. Eerste soort afsteksel 45.
MIDDELBDBS—ZtEEIKZEE.
Correspondentie Zierikzee Spoorweg Goes.
JUNI 18S6.
Van Middelburg: Van Zierikzee:
Zaterdag 12 vm. 8.30 om. 4vm. om. 12.
Zondag 13 6.6.
Maandag 14 6.6.
Dinsdag 15 6.— 10.
Woensd. 16 4.— 7.
Donderd. 17 4.6.—
Vrijdag 18 6.— 6.30
DE PINKSTERDAGER.
Zaterdag namiddag 13 Juni, Zon
dag 13 Juni en Maandag 14 Juni
worden RETOURKAARTEN afgegeven,
geldig gedurende vier dagen.
MIDDELBURG, ZIERIKZEE of tussohen-
VICE VERSA,
le klasse a f 2.2e klasse k f 1.
DE DIRECTIE.
Schipper A. v. d. HUCHT
vertrekt "Woensdags van ZIERIKZEE naar MID
DELBURG en des Vrjj dag-namiddags van
MIDDELBURG naar ZIERIKZEE.
STbvettewtien.
Op den 14 Juni a. s., hopen onze ge-
<8- liefde Ouders -f
5 COBNELIS LEENDERT HÏÏIZER 1
MARIA DEKKER,
•8- hunne ?35«jarige Echtvereeniging j
te herdenken. j
<8- Namens hunne dankbare Kinderen, s
g ANNA HUIZER.
6 Bruinisse, 9 Juni 1886.
Getrouwd
Amsterdam, 9 Juni 1
MARIE BRUIN.
