ZIGRlkZMSCHE NIEUWSBODE.
42ste Jaarg.
a
No. 5185.
Zaturdag 25 Jan narij 188(>.
tt.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post f 1,60.
ADV E RTENTIËN, van 13 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cis., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Nieuwstijdingen.
ÊlmertÖtt.
Te Gainestown (Alabama) is de neger Reed, die
een blank meisje bad onteerd en daarna gedood, levend
door de bevolking verbrand. Reed werd gebonden op
een stapel bout gelegd, die met petroleum was gedrenkt.
Het hout werd daarna aangestoken. Toen de stapel
was opgebrand was Reed nog niet dood, en er werd
een nieuwe stapel aangestoken. Eerst toen de onge
lukkige geheel verkoold was, ging de menigte, die
getuige was van den gruwel, uiteen.
JFtairftrijti.
Onder de moordverhalenwaarvan de Franscbe
bladen vol zijn, is er een van een 15-jarigen knaap te
Chateau Gontier, die een moordaanslag op zijn groot
moeder en eene dienstbode pleegde, welke mislukte,
maar waarbij de oude vrouw ernstig gewond werd.
Hij stood dezer dagen voor het bof van Mayennë te-
regt, en vond daar een welsprekende verdedigster in
zijne grootmoeder, die de gezworenen smeekte den knaap
vrij te spreken, „van wien zij, ondanks alles, toch nog
zoo veel hield."
Haar wenscb werd echter niet vervuld. De jeugdige
booswicht die de daad pleegde om geld magtig te
worden, en die verleden jaar ook reeds 500 fr. aan zijn
familie ontstolen bad werd tot een welverdiende
gevangenisstraf van vier jaren veroordeeld.
Het geregtsbof van Meuse heeft een daglooner wegens
moord en diefstal ter dood veroordeeld, en op denzelf
den dag velde ook het hof van Doubs het doodvonnis
over een arbeider, wegens een dergelijke misdaad.
ÏPuitscKlnnb.
Het gevaarlijke van postzegels met den mond te
bevochtigen, of de gegomde strooken als pleisters te
gebruiken waartegen reeds zoo vele malen gewaar
schuwd is - bleek dezer dagen op nieuw uit een af
schrikkend voorbeeld te Neustadt by Leipzig. Daar
is een werkman, die een klein schrampje aan het been
had en een stukje postzegelpapier daarop plakte, over
leden aan een bloedvergiftiging, veroorzaakt door de
gom op dat papier.
Hamburg, 21 Jan De internationale schaatsen-
wedstrijd is door het slechte weder feitelijk in het
water gevallen. Reeds gisteren kon men niet meer van
een ijsfeest, maar wel van een zwemfeest spreken.
De hardrijderij is weder tot morgen uitgesteld.
Een ergerlijk geval van „geregtelijke dwaling" en
nog veel ergerlijker menschelijke koppigheid is te
Schaerbeek, bij Brussel, ontdekt.
Verleden jaar werd een der knechts van een leder
fabrikant aldaar beschuldigd van een diefstal van 12
buiden, en door de regtbank veroordeeld tot twee
maanden gevangenisstraf en een boete van 50 francs.
Maar drie dagen na de uitspraak van dat vonnis
kwamen de vermiste huiden teregt, en bleek dus zonne
klaar dat de knecht onschuldig was.
In plaats van nu deu veroordeelde terstond in zijn
eer te doen herstellen, beval de fabrikant zjjn bediendeu,
die van de zaak wisten, stipte geheimhouding. Hij
liet den knecht zijn straf uitzitten en zag niet om
naar diens vrouw en kinderen, die ondertusschen ge
brek leden.
De arme werkman kwam uit de gevangenis, maar-
was voor goed geschandvlekt. Hjj zou dat ook gebleven
zijn, als niet onlangs een ontslagen bediende van de
fabriek de zaak ruchtbaar gemaakt had.
Er werd nu een geregtelyk onderzoek ingesteld, dat
de juistheid van de vermelde feiten aantoonde, 'tls
te hopen dat er termen gevonden worden, om het
slechte gedrag van den fabrikant streng te straften.
Brnssol, 20 Jan. In de secties van de Kamer
stemden 45 leden voor en 27 tegen, terwijl 8 zich ont
hielden, bij de beraadslagingen over het wetsontwerp
tot heffing van een invoerregt op vreemd vee en granen.
Voor eenige dagon werd door een heer aan het
kantoor der „Sociéte générale" te Brussel een wissel
geïncasseerd, ten bedrage van fr. 10,000, welke som
door hem ip eene portefeuille gestoken werd, die hij
onder den arm had. Bij het verlaten van het gebouw-
kwamen drie heeren in haast de trappen af en liepen
hem omvei-, van de verwarring natuurlijk gebruik
makende, om hem de portefeuille te ontrukken. Op zijn
hulpgeroep kwamen er van alle kanten personen op
dagen, die de vluchtende gauwdieven achternazetten
twee hunner ontkwamen, maar de derde werd door een
bediende der Bank gegrepen, die met hem aan het
worstelen geraakte, maar de gauwdief niet losliet.
Plotseling schoot deze zijn overjas uit, die in handen
van den bankbediende bleef, terwijl de eigenaar der
jas zich uit de voeten maakte. Teleurgesteld keerde
deze naar den bestolene terug, die, hopende in het
kleedingstuk eene aanduiding der dieven te vinden,
uit eene der zakken bet pakje bankpapier, kort te
voren door hem aan het loket ontvangen, onder luide
vreugdekreten te voorschijn haalde. Niet slechts had
hij zijn geld terug, maar bovendien was bij nog in bet
bezit gekomen van eene bijna nieuwe jas
Voor de Spaansche infante Eulalie, die met den
zoon van den hertog van Montper.sier in het huwelijk
zal treden, is door de firma P. Baert, te Brussel, een
kanten sluier met tabier en waaier vervaardigd, die
den gouden tijd der Brusaelsche kantnij verbeid in de
heriunering terugroept. De vervaardiging kost 15,900
fr., den len December werd den sluier besteld, en een
maand later was bij gereed. Er werden 700 werksters
bezig gehouden met dat kunstwerk, hetwelk te Brussel
wordt tentoongesteld-
sflcturlanS».
's Gravenhage, 21 Jan. In antwoord op de
algemeene beschouwingen over de staatsbegrooting van
de Eerste Kamer heeft de Regering verklaard het be
ginsel van vrijen handel als grondslag onzer tarief
wetgeving te handhaven. De omstandigheden, waarin
Nederland verkeert, brengen het blijven volgen van
dat stelsel als van zeiven mee, al moge het voor
sommige takken van volksnijverheid oogenblikkelijk
moejjeljjkheden doen ontstaan.
21 Jan. Het Geregtshof bevestigde heden het
vonnis der Regtbank te Zierikzee, waarbij A. L., ter
zake van mishandeling op den openbaren weg onder
Noordwelle gepleegd, tot eene maand celstraf is ver
oordeeld.
"Vlissiug-oix, 2l Jan. Alhier heeft heden morgen
vroeg op de Dokkade in den kelder van den winkelier
Ovaa een brutale inbraak met diefstal plaats gehad.
De nachtwakers zagen op hunne ronde langs de Dok
kade in de verte iemand, die, toen hij hen gewaar
werd op zijn schreden terugkeerde. Bij den kelder ge
komen ontdekten zij de gepleegde inbraakzij gingen
den vermoedelijken dader achterna en hadden hem
spoedig beet. Het is zekere v. D., een persoon, die
reeds vroeger wegens diefstal met de justitie had kennis
gemaakt. Zij vonden hem in het kreupelhout verborgen
en op eenigen afstand een met jenever gevulde kruik
die ledig in den kelder had gestaan, en door hem uit
een fust was gevuld. Bij verder onderzoek bleek dat
hij nog eenige fleschjes drank bij zich had, die ook
den genoemden winkelier toebehooren. De dader werd
onmiddcljjk in hechtenis genomen en naar Middelburg
overgebragt.
Yerseke, 21 Jan. Toen Maandagavond een werk
man bezig was een paar H. L. kolen uit een kar,
bespannen met een hit, in een hui» te dragen, liep de
hit eensklaps met de ledige kar een paar straatjes door
naar den stal, na onder weg een kind overreden te
hebben, dat op de straat liep te spelen. Het kind heeft
weinig letsel bekomen.
Goos, 21 Jan. De beer G. J. v. d. Bosch, burge
meester van Kattendjjke c. a. en directeur vau den
Wilhelmiuapolder, heeft de benoeming tot bestuurslid
van de vereeniging voor Weezenverpleging aangenomen.
Met dit besluit kan men de vereeniging feliciteeren.
De vroeger van hier vermelde kortingen op den prijs
van bet gas zijn nu weder ingetrokken. De directie
van de fabriek geeft voortaan 15 procent korting aan
allen die per maand 100 kubieke Meters of meer ge
bruiken. Die korting wordt slechts per maand toege
staan, zoodat in maanden, waarin het verbruik minder
is, de prijs ook !4 cent bedraagt, welke prijs door
ieder moet blijven betaald worden, die minder dan 100
M3. verbruiken. Gemeente- en Rijksgebouwen deelen
niet in die reductie.
Dingsdag 2 Febr. zal de beer Justus van Maurik
bier met een zijner nieuwste novellen optreden.
Niet zeer merkbaar is de werking van bet stoom
gemaal op den toestand van dat gedeelte van ons eiland,
waarvoor dat stoomwerktuig meer bijzonder is gebouwd,
de z. g. Poel. Al is 't niet zoo erg als vroeger, toch
vindt men nog groote streken, die geheel onder water
staan. Nu zegt men dat dit minder aan het stoomge
maal ligt, dan aan de waterleidingen, die nog niet
voldoende diep zijn. Wij weten wel, dat Keulen en
Aken niet op een dag gebouwd zijn, maar de bouw
van Keulen is reeds sedert zoo geruimen tijd afgeloo-
pen, dat het hoog tijd wordt om met het bouwen van
Aken een aanvang te maken.
De werkliedenvereeniging „Help u zeiven" heeft
in het afgeloopen jaar een kapitaal omzet gehad van
6842,307a in ontvang en f 6306,20 y3 in uitgaaf. Aan
de leden werd 5 procent winst over hunne gestorte
aandeelen uitgedeeld.
Zierikzee, 22 Jan. Z. M. heeft herbenoemd tot
Burgemeester van Ellemeet, de beer J. M. de Glopper
en als zoodanig te Kloetinge de beer C. Caboort
Gedurende bet jaar 1885, is bet navolgende aan
bet Hulppostkantoor te St. Pliilipsland behandeld
Verzonden, 7851 brieven, 1227 briefkaarten, 1839
drukwerken, 876 dienstbrieven, 16 monsters, 142 aan-
geteekende brieven waarvan 42 met een aangegeven
waarde tot een bedrag van ƒ20821,60, 244 postpak
ketten, totaal 12195 stuks.
Ontvangen, 8108 brieven, 1463 briefkaarten, 19657
drukwerken, 929 dienstbrieven, 53 monsters, 137 aan-
geteekende brieven waarvan 30 met aangegeven waarde
tot een bedrag van 7831,80, 329 uitbetaalde post
wissels, 199 kwitantiën, 897 postpakkettentotaal
ontvangen 31772 stuks, totaal behandeld 43967 stuks.
153 inlagen in de Rijkspostspaarbank, 15 terugbe-
De regtbank te Dordrecht heeft regtsingang ver
leend met bevel tot gevangenneming tegen den deur
waarder bij die regtbank W. Goossen&, ter zake van
misbruik van vertrouwen. Bedoelde persoon beeft zich
Zaturdag jl. zonder kennisgeving of verlof uit zijn
woonplaats verwijderd. Hij is te Rotterdam door de
politie aangehouden.
Bij een verkooping van vaste goederen te Har-
lingen werd ook geveild een stuk paralelweg in Fra-
nekeradeel, op besten grond gelegenhet laagste bod
was f 25 toe hebben, bet daarop volgendef 15 toe
hebben, bet hoogste bod: 1. Voor deze inschrijving
genoot de bieder de gebruikelijke flesch wijnen f 2,50
strijkgeld. Later is bet perceel verhoogd met/10. Men
ziet uit dit geval, hoe lusteloos ook daar de stemming
bij verkoopingen is.
Aan Berfchold Auerback is het volgende door de
„Zw. Ct." ontleend
„Wacht maar; tot dat de tijd komt dat wjj je het
wandelen met een rotting met gouden knop wel zullen
Van een sociaal-democratisch straatslijper kwam
deze broederlijke groetenis tot een oud beer, die in een
der hoofdstraten vanFrankfortlangsdewinkelsflaneerde.
„Broertje" hernam de geduldige oude heer
„mijn stok bevestigd het oude spreekwoordbet is al
geen goud wat er blinktwant dat blinkend honde
kopje aan mjjn stok is niet van goud -, het is maar
verguldik heb betrekking op den rotting, want hij
is een gedachtenis van een mijner vriendenedoch,
indien wij er door kwamen waar wy wezen moeten,
zou ik hem gaarne offeren op bet altaar des vader
lands, en ik zou zeggenvriend, bier is mijn stok.
Maar, wat zoudt gij er mee uitvoeren opeten kunt
gij hem niet; opdrinken ook niet; er op wonen ook
nieter een jas van laten maken ook nietderhalve,
gij zoudt hem te gelde moeten maken gij zoudt aan
Piet of Klaas moeten vragen of bij den stok van u
wil koopenmaar die koopt hem niet als bij er niet
mee wandelen mag, en koopt bij hem wel, ach,
lieve tijddan loopt er weer een ander langs de straat
met den mooien rottingmisschien geeft die u er een
pak slaag mee".
Te Bergen-op-Zoom is Vrijdagnacht in de lokalen
der Beiersch-bierbrouwerjj van de firma Asselbergs van
Hejjst en C°. ingebroken. Een klein bedrag aan geld,
ongeveer f 16, is ontvreemd geworden, terwijl, gelukkig
zonder gevolg, pogingen beproefd zijn om de brandkast
met den sleutel, die in eene Iade der schrijftafel ge
borgen scheen te zijn, te openen.
Het dadelijk ingesteld onderzoek der politie mogt
tot heden niet tot eenig resultaat leiden.
Te Arkel viel dezer dagen een knaapje van elf
jaren in het waterzijn broertje van zeven jaar had
de tegenwoordigheid van geest een stok te halen om
hem daarmede te redden; maar ongelukkig was de
stok te kort en verdween de kleine redder ook in de
diepte. Eerst na eenige minuten werden beiden leven
loos opgehaald. Door den beer Backer, stationschef,
werden echter dadelijk de voorschriften der „Maat
schappij tot redding van Drenkelingen" toegepast, en
hij mogt de voldoening smaken, de levensgeesten by
beiden weder op te wekken.
Bij den jongste werden genoemde voorschriften een
half uur, bij den oudste een geheel uur toegepast, vóór
men teekenen van leven bespeurde.
Een vrouw van 1Ó6 jaren is dezer dagen te Sao
Joap Babtista de Camaquam, in Brazilië overleden.
Zij laat 14 kinderen, 90 kleinkinderen, 172 achter
kleinkinderen en 11 achter-achterkleinkinderen na.
Dat waren dus niet minder dan 287 personen als naast-
bestaandeu bij de begrafenis.
Een aantal werklieden in steengroeven by Valken
burg zijn Dingsdagavond aan een ontzettend gevaar
ontsnapt. Een twintigtal hunner waren werkzaam met
bet uitkappen van mergelblokken iu de groeve, die
aan de gemeente Oud Valkenburg (dorp Sibbe) toebe
hoort. Naar het schijnt, is men op eigen gezag verder
gegaan dan op aanwijzing van den ingenieur der mijnen
mogt geschieden en zijn er steunpilaren weggenomen,
die bestaan moesten blijven althans Dingsdagavond
omstreeks zeven ure, boorden eenige werklieden een
ongewoon geraas en gekraak in den berg. Met achter
lating van hunne gereedschappen vlugtten zij zoo spoe
dig mogelijk en vlak achter hen stortte de berg met
donderend geweld in. De aardmassa, waaronder de gang
bedolven is, is niet te berekenen men schat den inge
vallen grond op meer dan 3000 karren. Behalve hunne
gereedschappen, hebben de bergwerkers een groot ver
lies geleden aan uitgekapte blokken, die iu den berg
waren, enkele hunner hebben voor eenige bonderden
guldens schade. Toen de tijding te Valkenburg bekend
werd, bemerkte men dat nog een drietal mannen in
den berg waren, die van het gevaar onbewust schenen.
Op het flink initiatief van den beer E., hotelhouder
te Valkenburg, die niet ruste voordat de bergopzigter
K. verklaard had, dat bij die werklieden zou gaan
waarschuwen, en besloten bad bet gevaarvolle werk
zelf te ondernemen, indien de opzigter weigerde te gaan,
werden ook die drie arbeiders nog tijdig gewaarschuwd;
maar het was ook de hoogste tjjd, want kort na hun
vertrek had ook daar een aardstorting plaats. De inge
nieur der mijnen werd Woensdag te Valkenburg ver-
wacht.
T E L ETG K A VI M h) N.
22 January.
Heden werd door de arrond.-regtb. alhier in hooger
beroep behandeld de zaak van den gezagvoerder der
Stoomboot Zierikzee, No. 1, beschuldigd van overtre
ding van het Kon. Besl. van 13 Junij 1875 (Staatsbl.
No. II9) en deswegens door het Kantongeregt te Zie
rikzee veroordeeld tot twee geldboeten, elk van ƒ50.
Het Openb. Min. eischte bevestiging van het eerste
vonnis.
Yerseke, 22 Januarij.
Oesterbeurs. Enkele monsters, Twijfelaars
en Zaaigoed aangeboden. Geen handel,
Ai'nhem, 22 January,
De Regtbank alhier veroordeelde heden Mevr. Bulkley
tot 18 maanden, Kloppers tot 1 jaar en Mej. Schlin-
gemann tot 45 dagen celstraf
Hamburg;22 Januarij.
Alex. Paulsen heeft Pieter Bruinama afgereden.
Morgen voortzetting.
Madrid, 22 Januarij.
De Regering heeft besloten sterke garnizoenen te
leggen op de voornaamste der Carolina-eilanden en
door kruisers alle Spaansche Koloniën te doen bewaken.
KERKNIEUWS.
Beroepen te Rilland-Bath ds. Van den Berg te
Kortgene.
Aangenomen het beroep naar Baarland door ds. R.
O. C. Aitton, te Melissant. Deze gemeente was reeds
sedert 2 Mei 1880 vacant.
PREDIKBEURTEN
bij de
CHRISTELIJKE GEREFORMEERDE GEMEENTE
te Zierikzee,
Af deeling Sint-Domusstraat.
Zondag 234 Januarij 1886.
'8 Morgens 10 ure, ds. J. W. GUNST, v. Brouwershaven,
's Avonds 6 ure, ds. J. W. GUNST, v. Brouwershaven.
Donderdag 88 January.
'b Avonds 7 ure, BIJBELLEZING.
Goincïigde Bei-igten.
WEERKUNDIGE WAARNEMINGEN.
Gevallen regen by 's Rjjkskustverlichting op de Westpunt van liet;
eiland Schouwen Westerban der Gemeente Haamstede),
gedurende 1885.
maanden.
m.M.
M3.
PER
H.A.
GLOBAAL
IN M3.
OP DEN
Westee
en
OoSTERBAN
GEVALLEN
water.
BIJZONDERE OPMERKINGEN.
29.3
54,1
20,0
25,5
60,5
40.4
1,7
39.5
81.7
130,0
47.8
34,0
293
541
200
255
605
404
17
395
817
1300
478
340
544980
1006260
372000
474300
1125300
751440
31620
734700
1519620
2418000
889080
632400
5
14
9
8
19
10
2
12
19
25
10
13
Gemiddeld viel er dit jaar per regendag 3,9 m.M., tegen 3,5
in 1884, zoodat op 0,2 m.M. het gemiddelde cjjfer wordt bereikt.
Ook dit jaar viel de grootste hoeveelheid gedurende October,
en waren er op de 31 dagen dier maand, slechts 6 drooge.
Juni daarentegen leverde bjjna geen water op.
Bijzonder groote boeveelheden werden niet afgetapt; het
hoogste bedrag in 24 uren bedroeg 18,5 m.M. en wel op 17
September en 7 October.
Van Jan. tot en met Aug., zakte het water door door-
zjjging en verdamping 0,89 M.; daarna rees het tijdens
Sept. tot en met Nov. 0,985 M.; waarvan in Dec. weder
0,11 verdampte en doorzeeg.
Beneden het gemiddeld bedrag.
Boven
Beneden
Februari.
Augustus.
September
October
November
December
Totaal 1885.
1884.
1883.
1882.
1881.
1880.
564,5
549.4
709.5
733.6
756,9
706,8
5645
5494
7095
7336
7569
7068
10499700
10218840
13196700
13644960
14078340
13146486
146
158
184
172
178
142
Tot. in 6 jaren.
4020,7
40207
74785026
980
Gemiddeld.
671,1
6711
12464171
163
't Is in de modeTe Groningen zijn wederom eene
kassiers- en eene graanhandelaars-firma failliet. Het
tekort zal later bljjken. In Denemarken zijn op één
dag 6 firma's gefailleerd. Ook een poesje! Te
Maastricht is eene getrouwde vrouw aangehouden, die
19 maal veroordeeld is wegens diefstal. Men moet
vragenhoe heeft dat lievertje nog tijd en gelegenheid
kuunen vinden om een huwelijk te sluiten. Of zou ze
den man, althans zijn hart, ook „gestolen" hebben.
Nu het met de Kriekenmarkt in den Haag ook
maar slecht is afgeloopen, giug vriend Hubertus het
in „drooge waren" zoekenhet was een treffend gezigt
hem voor het Kantongeregt te zien staan met eene
eerzame weduwe aan zijne groene zijdedoch de Kan-
tonregter scheen niet getroffen te zijn door de „blanke
onschuld" en zou vriend op nieuw veroordeeld hebben
wegens „scheldwoorden." Hoe is het mogeljjk Maar
teRenesse zegt men ook: lasteraars en leugensprekers
overziet eerst uw eigen gebrekeu, eer ge u met een
ander bemoeit. Met vuile Mie op de botermarkt
is het ook al zóó gesteldzij moest geen kwaad spreken
uit eens andere huisgezin, liever minder genieten van
de sneeuw en het ijs en hare eigen zaken beter nagaan,
dan zal zjj misschien op het hoekje kunnen blijven.
Een vrouw te Z. wordt aangeraden, zooveel menschen
niet in huis te nemen, vooral die met een zwarten
baard. Dus
Vrouwtjemet uw vuil gezigt,
Houdt toch vooral uw mondje digt,
Want ieder die u kent en ziet,
Zegt: vrouwtje, ik begeer u niet.
Daantje te Oude. wordt aangeraden zooveel praatjes
niet te' hebben v.in een"zeker iemand, waarvan niets,
te zeggen valthet was beter dat hij zijn werk deed,
want als hij op de beesten ziet, dan heeft hjj meer
dan genoeg. Nu zegt men
Wel, Daantje! met uw valsche streken,
Wil geen kwaad van and'ren spreken,
Bemoei u met uw eigen zaken,
Anders zult ge in moeite raken.
„Wel, wel" zegt een meisje van de kaai, .,wat ben ik
bljjdatJozua met Mei wêer naar hier komt, als bij dan
maar iets meer van mij wil weten dan tegenwoordig".
„Wat heb ik toch spijt" zegt een meisje uit de
Damstraat te Yerseke, „dat mijn kameraad een jongen
heeft en ik niet; bon ik nu Laauw van Kruiningen
maar weêr krijgen, dan was ik ingespannen, maar het
schijnt dat hij mij niet wil." „Bij het laatste erfdeel
van mijn zoon, zal ik eene veiling houden," zegt de
oude roos te Klein-Londende hoofdzaak bestaat in
scheermessen en oude hoeden. De dag der veiling zal
nader worden bekend gemaakt. Een zekere boeren
knecht in de Wilhelminastad moest zich zoo veel niet
verbeelden, daar hij denkt dat hij de dochter van baas
Pincoffs al vast heeft.
Doch als hij maar eens kon zwijgen,
Zou hij denk'lijk haar wel krijgen.
Maar met al zijn gek gepraat,
Wordt hij van iedereen gehaat.
Maar zooals het veeltijds gaat,
Hij hoort naar geen goeden raad,
En dat zal zoolang mooi gaan
Tot hjj eens alleen zal staan.
Ofschoon te Y. drie nieuwe kerken worden gebouwd
of verbouwd, zal weldra de zoogenaamde broodkerk
gebruikt worden voor pakhuis. Moge dit schoone voor
beeld, ingevolge het spiritisme (dat hier zijn zetel heeft
gesticht) navolging vinden, om de verlichte 19de eeuw
aan zijn doel fce doen beantwoorden.
Injfezondeu Stukken.
De in ons land welbekende goochelaar en acrobaat
Bonefang bezit in hooge mate de gave om geheel alleen
een gansch publiek den geheelen avond aangenaam
bezig te houden. Hjj tradt gisteren avond op in het
Logement van den Heer Pols te Zohnemaire en in zjjn
programma vol afwisseling vertoonde hjj ook de kunst
door Cumberland hier ingevoerd om een verborgen
doekspeld geblinddoekt te vinden, welke hjj uitstekend
opzocht, ook het zoogenaamde geestenkamertje was
buitengewoon. Zjjne acrobatische toeren en andere
werken verwierven veel bijval.
Zonnemaire, 20 Jan. '86.
EENIGE KUNSTVRIENDEN
van zonnemaire.
Hangsche Brieven.
den Haag, 20 Januari.
In één dag tijds heeft de Eerste Kamer het geheele
nieuwe Wetboek van Strafvordering afgehandeld: de
Tweede Kamer had er drie weken aan besteed. Maai
de Eerste Kamer had geen reden met die nieuwe wetten
veel tjjd te verbeuzelen. Zij had de „novella" ver
langd, ten einde de landlooperij wederom tot delict te
verheffen. Aan haren wensch is voldaan. Landlooperij
blijft strafbaar naar het nieuwe Wetboek. Tot groot
verdriet van den heer Pjjnappel, die, altjjd zeer scherp
zinnig in zjjne redeneeringen, het ook ditmaal was.
Wanneer men redeneerde hjj het rondzwieren
zonder middelen van bestaan strafbaar 6telde, dan kon
men er even goed een wetsdelict van maken, wanneer
iemand met middelen van bestaan rondzwierf. Dit is
nu al te pittiel geredeneerd. Iemand die met middelen
van bestaan rondzwerft, levert voor de maatscbappeljjke
orde oneindig minder gevaar op dan iemand die zonder
middelen van bestaan rondzwerft, om deze eenvoudige
reden, dat bjj hen, die middelen van bestaan hebben
minder behoefte, en dus ook minder neiging aanwezig
is zich van eens andei-s goed meester te maken. Wat
moet men denken van eene scherpzinnigheid, die niet
weet te onderscheiden tusschen landloopers en touristen?
Eene strafwet mag niet preventief werken zeide
de heer Pjjnappel. Men mag niemand straffen om een
feit, dat hij zat, plegenAlsof de landlooperij op zich
zelve niet reeds een gevaar opleverde! En is de ge
neeskundige wetdie het verkoopen van ver
giften verbiedt en het tegenwoordige strafwetboek dat
het dragen van verbodene wapenen verbiedt, niet ook
preventief? Eindeljjk leerde ons den beer Pjjnappel,
dat, wanneer de landlooper tot het plegen van straf
bare daden overgaat, de straf toch niet zal uitblyven.
Eene fraaie leerMoet men dan eerst afwachten, tot
dat de landlooper diefstal, brandstichting, moord heeft
gepleegd? Zeker is men niet stralbaar, wanneer men
een beroep uitoefent, dat tot het plegen van eene straf
bare handeling bekwaam maakt. Zoo zal een lithograaf
meerdere geschiktheid dan een koekbakker hebben om
valsche bankbiljetten te vervaardigenmaar men straft
een landlooper niet, omdat hjj een beroep uitoefent,
dat tot het plegen van eene strafbare handeling bekwaam
maakt, maar omdathijin het geheel geen beroep uitoefent
en juist zjj, die geen beroep uitoefenen, de natuurljjke
kandidaten zjjn voor alle misdrijven.
In scherpzinnigheid van deze soort moest de beer
Elout van Soeterwoude bjj den beer Pjjnappel achter
staan. Welk eene merkwaardige figuurDe jaren
hebben natuurlijk hun stempel gedrukt op de fijne
gelaatstrekken van dezen anti-revolutionairen redenaar,
het nooit krachtige stemorgaan van den heer Elout
is door den ouderdom er niet sterker op geworden.
Maar de figuur is even eerbiedwaardig, het karakter
even rondborstig en vooral de toon eveu waardig
gebleven. Ik wenschte wel, dat de anti-revolutionaire
leden der Tweede Kamer eens Daar dit model een lesje
wilden nemen. Natuurljjk zou ik de denkbeelden, welke
in deze rede worden verkondigd, niet kunnen beamen.
De beer Elout plaatst zicu, bjj de aanbeveling der
doodstraf, op een zuiver anti-revolutionair terrein hij
meent, dat geen strafwetboek de straf der wrake kan
missen en dat een strafwetboek, waarin de doodstraf
niet is opgenomen, reeds daarom met machteloosheid
is geslagen. Maar hoe is het alles waardig, wal hjj
zegt, hoe zuiver drukt hij zjjne gedachten uit, hoe ge
matigd weet bjj zijne gevoelena uit te spreken. Stel daar
naast de hartstocht van een de Savornin Lohman of
een Fabius in de andere KamerTegenover deze rede
van den heer Elout, geljjken zij schoolieren, uit den
band gesprongen. Geen politieke hartstochten wil hjj
ontketenenhjj geeft op bescheiden wijze zijn advies,
al weet hjj, dat dit advies onvruchtbaar zal zjjn. Want
wèl zegt bjj„in deze Kamer" (de Eerste) werd
de afschaffing der doodstraf aangenomen met 20 tegen
18 stemmen. Dit geeft te denken en te hopen. Maar de
heer Elout ziet voorbij, dat die beslissing genomen
werd in 1870. Sedert verliepen elf jaren; en toen
de Eerste Kamer in 1881 het strafwetboek behandelde,
stond in het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer (dit
heeft de heer .Elout niet herinnerd) te lezen, „dat er
nog sommigen zjjn, die aan de doodstraf gehecht blijven."'
De velen waren tot sommigen ingekrompen en
misschien is de heer Elóut thans' de eenige geworden
Want dit staat vast, dat het steunpunt zijner
leer zelfs niet is dat van alle zjjne medestanders.
Waarom zou de heer Elout de doodstraf weder willen
invoeren Laten wjj hem zelve hooren„Aan eene
hoogere orde is de maatschappij haar bestaan verschul
digd en zal ze voortdurend aan hare bestemming be
antwoorden, dan moet zjj daaraan steeds onderworpen
blijven. Die hoogere orde wordt on8 in de Schrift dui-
deljjk en beslissend kenbaar gemaakt in de uitdrukke
lijke woorden uitgesproken vóór dat er weder eenige
maatschappij bestond, in het Noachitisch gebodWie
des menschen bloed vergiet, diens bloed zal door den
mensch vergoten wordenwant God heeft den mensch
naar zijn beeld gemaakt. Gebod voor den mensch even
stellig als verheffend, en voor mij beslissend om niet
mede te werken tot invoering van een strafwetboek,
dat daartegen indruiscbt." En wat leerde ons de tegen
woordige hoogleeraar de Savornin Lobman (die immers
zoo gaarne verlangt in kerkelijke zaken mede te spre
ken), toen in 1880 de doodstraf in de Tweede Kamer
werd behandeld „De beer van Bemmelen beeft te regt
aangetoond, dat wjj de doodstraf niet mogen verdedigen
op grond van betgeen voorkomt in Genesis, omdat,
indien wjj de doodstraf wilden bedreigen, alleen op
grond dat daar staatdegeen, die iemands bloed ver
giet, diens bloed zal vergoten worden, wij dan ook
geheel andere bepalingen zouden moeten overnemen,
waaraan wjj toch niet denken, o. a. dat hij die het
bloed van een dier eet, zal uitgeroeid worden. Maar
wat wjj wel kunnen overnemen van het Oude Testa
ment 'is de voorstellingdat God, Jebovah, een God
der wrake is. Hij toornt over de ongeregtigheid. Wjj
menschen behooren ook te toornen over de ongeregtig
heid Dat gevoelen bestaat bij allen die niet door
theorieën verblind zijn.1' Heel liefelijk is die voor
stelling van een God der wrake en van den toorn niet
Ik meende altjjd, dat de nieuw-testamentarische op
vatting zich met die voorstelling niet geheel vereenigt.
Tegen doodstraf-loochening en Zondag-ontwjjding,
jjverde de grjjze Elout van Soeterwoudeeen ander
voormalig lid der Tweede Kamer, de heer Wintgens,
heeft ons ook zijne bespiegelingen gegeven in eene lezens
waardige brochure: Politieke Nabetrachtingen, een ge
schrift, dat van al wat de heer Wintgens dusver in het
licht heeft gegeven, hierin afwjjkt, dat het zich door bon
digheid, gematigdheid en beknoptheid kenmerkt.
Wanneer men alleen den index opslaat die bjj deze
brochure is gevoegd, dan bljjkt daaruit, dat alleen de
vermelding (met een enkel woord) van de onderwerpen,
waarover de heer Wintgens gedurende zjjne langdurige
parlementaire loophaan (van 1848 tot 1885) heeft
gesproken, (zeer compres gedrukt) zestien bladzjjden
beslaat. Ieder, die in de toekomst aandrang gevoelt om
eene parlementaire redevoering van den heer Wintgens
na te slaan, zal wèl doen te beginnen dien index in
handen te nemen. Zeven-en-dertig jaren redenaar Men
zou meenen, dat zulk eene langdurige parlementaire
loopbaan rjjke vruchten voor de maatschappij moest
hebben gedragen. Wanneer men daarbij bedenkt, dat
de heer Wintgens door zjjne bekwaamheid, zjjne veel-
geleerde wetenschap, zjjne groote welsprekendheid boven
vele zjjner medeleden uitblonk, zou men hebben mogen
verwachten dat zjjn invloed en zjjn gezag in de Tweede
Kamer zouden geëvenaard zjjn geweest aan zijne talen
ten Het tegendeel is het geval. Op bladz. 43 zjjner
brochure erkent hjj dat hjj eene betrekking heeft
nedergelegd, „waarin ik voorzeker menigmaal eenige
zelfvoldoening had gesmaakt, maar nog veel meer
grievende teleurstellingen voor mjjne beginselen en
mijne opvattingen der nationale belangeu heb onder
vonden". Welke was de oorzaak diër onvruchtbaarheid
Waarom moest zulk een bekwaam man, die reeds op
zjjn dertigste jaar lid der Kamer werd, in de Kamer
te gronde gaan? Het antwoord is zeer eenvoudig.
Omdat hij wilde op zich zelf blijven staan. Omdat hij
(dit erkent hjj zelf) reeds in 1848 geweigerd had zich
bij eene staatkundige pavtjj aan te sluiten. Omdat hjj,
die geen volgeling van Thorbecke wilde zijn, van liever
lede zjjn bestrijder werd. Omdat hij, in 1868 Minister
geworden, zich aansloot aan een Ministerie, waarvan
ieder kon voorzien, dat de dagen geteld waren. Ouiclat
hjj eindeljjk in de laatste jareo door de felheid zjjner
oppositie tegen de handelingen en maatregelen der
liberale Regeeringen, de achting der liberale partjj en
door de hevigheid zjjner aanvallen tegen de wasseride
anti-revolutionaire regeering, de vriendschap der rech
terzijde verbeurde.
En toch kenne men den heer Wintgens dezen lof toe,
misschien den grootsten, dien men een volksvertegen
woordiger kan toezwaaien, dat hjj eene overtuiging
had, en die (al was het dan ook dikwjjls met te veel
emphaseuitsprak. Onder de merkwaardige bjjzonder-
heden, welke in zjjne Nabetrachting worden gevonden,
vindt men ook deze, dat ook hij door den heer Heems
kerk in 1883 is uitgenoodigd geworden deel van de
raadzaamheid-commissie te worden. Men wist, dat de
heer Van Houten dat lidmaatschap heeft afgewezen
thans blijkt, dat ook de heer Wintgens voor de onder
scheiding bedankt.
Wat zal er in het voorjaar van de Grondwetsher
ziening komen De heer Wintgens schrjjft (bl. 41)
„Zonder aarzeling beaam ik ook nu nog de gronden
mijner verklaring, op 26 April 1883, gegeven dat ik
de geheele herziening onraadzaam oordeelde. Ik acht
de beweging van den laatsten tjjd tot wjjziging der
Grondwet onder de gegeven omstandigheden ontjjdig
en niet in 's lands belang. Redeljjke verlangen kunnen
met de bestaande bepalingen voldoende worden bevre
digd. Het denkbeeld zelf vind bij ons volk en vind
nog bjj de gematigden, en dat zjjn verreweg de meesten,
weinig of geen weerklank en werd alleen opgewekt en
levendig gehouden door hen die, blind voor de treurige
ondervinding elders in zoo overvloedige mate verkre
gen, den cencus uit de Grondwet willen wegnemen, opdat
men tot een min of meer algemeen stemregt, met
andere woorden tot de toelating der incapaciteiten met
al de ellendige gevolgen van dien zou mogen geraken.
Hierbij komt nog deze onoverkomelijke moeielijkheid,
dat kwam er al van Regeeringswege een voorstel van
herziening tot stand, dat van den kant der volgelingen
van den heer Kuyper zoodanige voorwaarden zouden
worden gesteld, waaraan het zelfs feitelijk onmogeljjk
zoude zjjn te voldoen en die de reeds bestaande span
ning in den lancle op de meest heillooze manier zouden
bestendigen". Heeft de heer Wintgens geheel ongelyk
V.
