ZÏERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Donderdag 18 Junij 1885.
i\o. 5091.
Msle Jaarg.
Yerschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post f 1,60.
ADV ERÏENTIËN, van 13 regels 30 Gts.meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Yrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Vaststelling der 319e Staats-Loterij.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rikzee maken bekend, dat Z.Ex. de Minister van Finan
ciën, ingevolge daartoe bekomen Koninklijke magtiging,
de 319e ëtaats-Loterij heeft vastgesteld.
De loterij zal bestaan uit een en twintig duizend loten
tien duizend vijf honderd prijzen en tweepremièn, en ver
deeld zijn in vijf klassen. De collecte zal worden geopend
Woensdag 1 Julij 1885 en gesloten Zaterdag 11
Juli) daaraanvolgende. De trekkingen zullen plaats
hebben te 's Gravénhage.
De trekking der eerste klasse zal plaats hebben en
geheel moeten afloopen op 27, 28, 29, en 80 Julij 1885;
die der tweede klasse op 10, 11,12 en 18 Augustus 1885
die der derde klasse op 24, 25, 26 en 27 Augustus 1885
die der vierde klasse op 7, 8, 9 en 10 September 1885
die der vijfde klasse op 21, 22, 23, 24, 29 en 30 Sep
tember, 1, 2, 6, 7, 8, 9, 13, 14, 15 en 16 October 1S85,
terwijl de laatste honderd nommers zullen getrokken
worden Zaterdag 17 October 1885.
De prijzen der loten en de wijze waarop de uitgifte
en trekking der loten zullen geschieden, zijn dezelfde
als voor vorige Loterijen.
Zierikzee, den 15 Junij 1885.
De Burgemeester en Wethouders
J. P. N. ERMERINS.
De Secretaris,
J. F. van der LEK de CLERCQ.
Nieuwstijdingen.
Hmcrifta.
Castle Gardende ladingsplaats der aankomende
landverhuizers te New-York, bood onlangs een zeld
zaam verschijnsel aan. Een 24-tal flinke jonge mannen
zaten blijkbaar met ongeduld en in groote spanning
des gemoeds te wachten op passagiers van het stoom
schip „Werre", dat weldra door middel van de brug
gemeenschap zou hebben met 't vasteland. Onder de 418
tusschendekspassagiers bevonden zich 24 jonge meisjes
van 17 tot 21 jaar, zoo kersversch uit Duitschland
voor deze bijzondere gelegenheid geïmporteerd. Nauwe
lijks waren hare papieren in orde bevonden, of zij
werden door de 24 jonge mannen met gejuich begroet
en welkom geheeten in 't nieuwe vaderland.-. Men stelle
zich voor den geest, de vreugde die er onder 't jeugdige
volkje heerschte, want 24 bruiden werden door 24
bruidegoms weggeleid.
De jonge mannen behoorden te huis in Pennsylvania,
allen Duitschers, in de mijnen aldaar werkzaam. In het
afgelegen Mauch Chung waren geene vrouwelijke land-
genooten. Aan iemand in 't oude vaderland was de
taak opgedragen, 24 vlijtige, arbeidzame en tevens ge
zonde, knappe jonge meisjes franco over te zenden,
onder de uitdukkelijke voorwaarde, dat zij niet af-
keerig waren van een huwelijk.
Om alle bezwaren zooveel doenlijk uit den weg te
nemen, want lang te vrijen ging niet aan, daartoe ont
brak den bruigoms de noodige tijd, werd het volgende
middel te baat genomen.
Dewijl naar het beweren van de lui het huwelijk
eene loterij is met vele slechte en weinig goede kansen,
werden 24 opgerolde strookjes papier, met een cijfer
dier reeks voorzien, in een hoed gelegd, en daaruit
haalde ieder hét volgnummer zijner aanstaande, door
het lot hem toegedacht. Men beweert, dat allen met
den uitslag zeer tevreden waren.
Tot diegenen, die juichen over den val van het
ministerie Gladstone, behooren de Turken. Zij vleien
zich (naar de correspondent der „Daily News" te Yarna
seint) met de hoop dat de conservatieven een jaar of
vier, vijf aan het bewind zullen blijven, en, vóór alles
er op uit een bondgenootschap met Turkije te sluiten,
niet alleen dadelijk Egypte geheel zullen ontruimen,
maar ook de Grieken en Bulgaren overlaten aan hun lot.
Dat vinden de Grieken, volgens denzelfden corres
pondent een benauwend vooruitzicht.
Het „verrolde" huis aan den Haarlemmer-spoor
weg is sedert lang geen zeldzaamheid meer. Herhaal
delijk werd reeds uit Amerika berigt van huizen, welke
in hun geheel naar een andere plek overgebragt wer
den. En dezer dagen heeft men den vuurtoren van
Budonness, bij Dundee, op die wijze verplaatst naar
een 80 meter verder gelegen gunstiger plek.
De toren is 20 meter hoog en zijn gewicht bedraagt
440,000 kilogram. Men brak de grondslagen zoover
weg, dat men onder den toren zeven sterke balken kon
schuiven, welke weder op sterke spoorstaven rustten.
Een stevige ketting werd vijfmalen om den toren ge
wonden en strak aangetrokken. Daarna werden de rails
gesmeerd, de werktuigen tot het voortduwen van de
draagbalken werden aan den gang gebragt, en weldra
zag men den toren iu langzame beweginggemiddeld
vorderde hij 21/3 centimeter in de minuut.
Toen de toren zoover was, dat de grondslagen bloot
lagen, brak men die weg en metselde ze op de plek
waar hij komen moest. Daarop zette men het vervoer
voort, totdat het gebouw op de grondslagen lag. Toen
werden de balken weggenomen en de toren op de
grondslagen vastgemetseld.
Het werk duurde 28 dagen en de kosten bedroegen
nog geen 4000. De bouw van een nieuwen toren had
misschien twintigmalen zooveel gekost.
üuslattb.
Een regterlijke dwaling is weder dezer dagen in
Gallicië aan het licht gekomen. Door de regtbank te
Tarnow werd verleden jaar eeu man ter dood veroor
deeld wegens moord op zijne stiefdochter. Zijn vonnis
werd echter veranderd in levenslangen dwangarbeid.
En dit was gelukkig, want men heeft thans ontdekt,
dat de doodgewaande nog leeft en dat zij zich in den
omtrek van Krakau schuil gehóuden heeft, om te doen
gelooven dat haar stiefvader haar vermoord had. Het
vonnis van den onschuldig veroordeelde wordt nu eerst
daags herzien. Intueschen geeft dit voorval den voor
standers van de weder-invoering van de doodstraf, wel
iets te denken.
©itttstklwiA.
Yolgens de «Köln. Zeitung" hebben' zich verschei
dene Kamers van koophandel uit de Rijnprovincie
op het initiatief van de Kamer te Mannheim, tot den
Duitschen rijkskanselier gewend, met het verzoek om
Rotterdam of Antwerpen, maar iu geen geval Vlissingen
als aanlegplaats voor de Duitsche postbooten te kiezen.
Het handels- en scheepsvaart verkeer van de Rijnlanden
Westfalenen Zuidwestelijk Duitschland(Baden,
Wurtemberg, Elzas-Lotharingen, Beieren, Hessen) zoude
anders ten allen tijde genoodzaakt worden, om zijn
weg over Engelsche havensteden te nemen,
Mevrouw de weduwe S. te Berlijn wandelde dezer
dagen in de Spandauerstrasse, toen een onbekende
vrouw haar de woorden toevoegde„Ge zijt zwart in
het gezigt, mevrouw."
De dame streek eenige keeren met haar zakdoek
over het gelaat en de vrouw zeide toen„nu ia de
vlek weg," waarop zij zich verwijderde.
Toen mevrouw S. eenige oogenblikken later een
winkel binnentrad om het een en ander te koöpen,
miste zij haar portemonnaie met veertien mark, die de
onbekende uit de Spandauerstrasse haar had weten te
ontfutselen.
Jelgte.
Men berekent dat tot het doen van nasporingen in
de Congostreek bijna vijftien millioen, grootendeels uit
particuliere fondsen van den Koning der Belgen, zijn
uitgegeven. De «directie van den onaf hankelijken Con-
gostaat", zoo is de officiëele titel der door Koning
Leopold gevestigde Regeering, heeft het besluit geno
men voortaan alleen zulke uitgaven te doen, waarvan
materieel voordeel te verwachten is. De internationale
Congomaatschappij zal alleen voorzien in de kosten
der politieke en administrative organisatie, maar de
stoffeljjke exploitatie van het gewest, het aanleggen
van plantages, het ontginnen van mijnen aan particu
lieren of maatschappijen overlaten. Eerstdaags zullen
op daartoe geschikte plaatsen proeven met aanplan
tingen genomen worden. De leden der «directie van
den Congostaat" hebben reeds verscheidene vergade
ringen gehouden, die door den Koning gepresideerd
werden.
Te Luik nam voor een paar dagen een kind van
twaalf jaar een met hagel geladen geweer van den
wandhet ging af en drie andere kinderen werden
door het schot gekwetst. Een er van, een meisje van
vijf jaren, is aan de gevolgen overleden.
Amsterdam16 Junij. Omstreeks één uur
heden middag barstte op den zoogenaamden Suez-steiger
aan het IJ, dien de Ned. Amerik. Stoomvaart-maat
schappij van den Rijnspoorweg in huur heeft, brand
uit. Aangekomen aan het buitenste einde van den steiger
en aangewakkerd door den wind, vernielden de vlam
men in ruim een uur tijds de loodsen, het kantoor en
de tusschen de rails staande beladen spoorweg-waggons.
De aangerukte drijvende stoomspuiten konden slechts
den steiger behouden, die echter groote schade heeft
geleden. Vernield werden vier waggons met tabak, een
tiental kisten met kramerijen en vier vijfhonderd
vaten meel, welke in de loodsen geborgen lagen.
Met moeite gelukte het uit het kantoor de boeken
en den inventaris in veiligheid te brengen. Vaartuigen
lagen niet aan den steiger.
Omstreeks drie uur hadden de vlammen, daar alles
wat haar voedsel gaf verteerd was, hare hevigheid ver
loren en konden de pogingen tot redding zich tot den
steiger bepalen.
Omtrent de oorzaak van den brand heerscht de
grootste onzekerheid, dewijl op de plaats waar hij
ontstond, geen vuur aanwezig behoorde te zijn. Men
beweert de vlammen onder den steiger het eerst gezien
te hebben.
Rotterdam, 15 Junjj. 's Menschen leven is vol
raadselen. Daarvan heeft men weder een treffend
bewijs in eene strafzaak, voor de regtbank alhier
behandeld en waarin heden vonnis werd gewezen.
Een 27-jarig jongmensch van goede familie en die
eene zeer goede opvoeding had genoten, welke hem
ruimschoots in staat stelde zijn brood te verdienen,
stond teregt, omdat hij zijne hospita op eene gemeene
manier had opgeligt voor 2.45 en bovendien eenige
kopjes en schoteltjes had gestolen uit de kamer die
hij gehuurd, maar zonder huur te betalen verlaten had.
Hoe kwam hij tot zulke handelingen Het werd ter
teregtzitting niet voldoende opgehelderd. Wel bleek
dat hij herhaaldelijk betrekking op handelskantoren
had bekleed, laatstelijk als boekhouder op een trac-
tement van 1200, maar hoe hij uit die betrekking
geraakt was, en hoe hij zoo diep kwam te vallen
bleef een raadsel.
De regtbank strafte hem met vier maanden ver
blijf in de cel.
O tide Toug-e, 14 Junij. Eenige personen, waar
onder de machinist van het waterstoomgemaal, waren
bij de sluis bezig om op ratten te schieten. Van één
persoon weigerde het geweer, toen hij zich omdraaide
ging echter het geweer plotseling af en werd de machi
nist doodelijk getroffen. De ongelukkige was terstond
doodzijne vrouw en moeder waren van dit noodlottig
toeval getuige. De onvrijwillige dader heeft zich direct
ter beschikking van de justitie gesteld.
MlddelRarnis, 15 Junij. Gisteren gingen twee
jongelingen zich baden in de Sommelsdijksehe haven
en beiden niet kunnende zwemmen, verdwenen in de
diepte. Honderden menschen waren hiervan getuigen,
doch niet één verwaardigde zich te water te begeven
en zich tot redding te wagen. Beiden zouden verdronken
zijn, indien niet eensklaps de Israëlitische onderwijzer
was gekomen en zich zonder bedenken, hoewel ook
niet kunnende zwemmen, te water was gesprongen.
Hij had de voldoening een der drenkelingen te redden.
Hoewel reeds geheel buiten kennis, is het dokter Kerk
hof gelukt de levensgeesten weder op te wekken. De
andere drenkeling, een veelbelovend jongmensch van
17 jaar, moest het met den dood bekoopen. Nogmaals
hulde aan hem, den eenige onder zooveel toeschouwers,
die zijn eigen leven waagde om dat van anderen te
redden.
Diuteloord ,15 Junij. Benoemd tot wethouder
de heer D. Schilperoort.
Tholen. Dingsdag wapperde uit bijna alle huizen
de Hollandsehe driekleur. In den loop van den morgen
kwamen van alle zijden de verschillende muziekge
zelschappen opdagen om deel te nemen aan'het festival.
De poorten om in de gemeente te komen waren smaak
vol versierd. Des namiddags één ure vereenigden zich
de verschillende muziekgezelschappen, voorafgegaan
en gevolgd door eene eerewacht te paard en vormden
zoo een prachtig geheel. De feestelijke optocht trok
door de voornaamste straten der gemeente, hield aan
het Gemeentehuis stand, alwaar de besturen der ver
schillende gezelschappen den Eerewijn werd aange
boden, daarna begaf zij zich naar het prachtig versierde
marktplein. Het festival begon en ieder gezelschap
voerde om beurt eenige stukken uit. Hierna had door
den burgemeester de uitreiking der prachtig bewerkte
medailles plaats. Yervolgens werden de drie uitge
loofde prijzen aan de muziekgezelschappen van Sint
Annaland, Kruiningen en Scherpenisse ter hand gesteld.
De sluiting van het festival had plaats ten 7 ure
door het fanfarencorps „Concordia" met souvenir de
Tholen.
Des avond» werd nog eene muziekuitvoering gegeven
op het marktplein dat nu schitterend verlicht was.
Hiermede was de feestelijkheid voor Dingsdag afge-
loopen om Woensdagmorgen weder te beginnen.
Ter-Neuzen, 16 Junij. Zaturdagnacht viel een
der werklieden, bezig met het lossen van het stoom
schip „Ondine" van het schip en brak zijn vinger en
werd inwendig gekneusd. Hij bevindt zich vrij wel.
In de heden te houden raadsvergadering zal er
eene beslissing genomen worden omtrent het voorstel
van Ged. Staten om de voorgestelde leening in plaats
van voor 50 jaar voor 35 jaar aan te gaan.
Middelburg-, 16 Junij. Ter teregtzitting van
de arrondissements-regtbank alhier werd heden P. L.,
bierhuishouder te Wemeldinge, wegens het afleggen
van eene valsche verklaring, in hechtenis genomen.
St.-]Maai*tensclylt, 16 Junij. Gisteren werd
alhier aanbesteedhet vernieuwen van 485 M.2 leien
dak aan het koor der Ned. Herv. kerkbenevens
rondom voornoemd dak te brengen nieuwe looden goten.
Ingeleverd werden 7 billetten aUe door ingezetenen
dezer gemeente: door J. Beaufort, voor ƒ1895; door
A. Rijnberg, voor ƒ1785; door D.Hartog, voor 1775
door J. M. Kauffman, voor ƒ1750 door A. v. Damme,
voor ƒ1729; door A. v. Bezooijen, voor ƒ1729; door
S. C. Muller Jr., voor ƒ1725.
Laatstgenoemde is als minste inschrijver het werk
gegund.
De raming bedroeg ƒ1750.
Benoemd tot hoofd der openbare school te Sasput
(gemeente Schoondijke), de Heer K. Boelen, van Sint-
W oliaartsdijk ,15 Iunij. De leden der kies-
vereeniging «Gemeentebelang" hebben in de vorige
week reeds eene vergadering gehouden in de herberg
ran L. Korstanje op Oud Sabbinge, met het oog op de
periodieke aftreding van twee gemeenteraadsleden.
W issekerlte, 15 Juni. Door de Kiesvereeniging
„Algemeen belang" alhier werd in hunne vergadering
van heden tot candidaten voor de aanstaande verkie
zing voor lid van den gemeenteraad gesteld, de heeren
W. J. Vader, Dr. Q. J. M. Janssen aftr. leden en H.
Meulenberg landbouwer.
Zierikzee ,17 Junij. Wij vestigen de aandacht
onzer lezers op de extra-reisdie de Stoomboot „Stad
Zierikzee" op aanstaanden Vrijdag-morgen 6 ure van
hier naar Antwerpen zal doenen volgens annonces
aldaar zal blijven tot Zondag-nam. 4 ure.
Volgens verschillende berigten is de Antwerpsche
Wereld-Tentoonstelling reeds voor een zeer groot ge
deelte gereed en biedt het uitgestrekte Tentoonstellings
terrein (circa 3 bunders groot) eene verscheidenheid
aan uit alle oorden der wereld, die niet één maar
meerdere bezoeken overwaardig zjjn. Doch bovendien,
de stad Antwerpen zelf met zijne kollossale dokken,
havenwerken, museums, boulevards enz. geeft aan hare
bezoekers een ruim genot.
Daarenboven geeft het verblijf der stoomboot aldaar
voor een drie-tal dagen aan de reizigers een groot ge
mak. Men gaat dan in Antwerpen naar de „Zierikzee"
dan is men wederom als t'huis, de hofmeester zal wel
zorgen dat de hongerigen en dorstigen gespijsd en ge
laafd kunnen worden en heeft men iets in de stad
gekocht, men brengt het te huis, nl. op de stoomboot
„Stad Zierikzee".
Wij verwachten een j groot aantal mede-reizigers
naar de Tentoonstelling, opdat de Directie zal
worden aangespoord deze extra-reizen nog eenige keeren
te herhalen.
Stadgenooten die de Antwerpsche tentoonstelling
bezoeken, is het niet aan te raden hun intrek te nemen
in het hotel „le Grand Laboureur". Daar worden, blij
kens eene opgave in de „Barm. Zeit". zeer hooge
prijzen gevraagd voor spijzen, waarvan ook de qualiteit
veel te wenschen overlaat. Men betaalt er voor een
broodje met vleesch 2 fr., een flesch Pilsener bier 2 fr.,
koffie en brood 2 fr., een portie filet de boeuf 2 fr.,
een bord soep 75 cent, een fles St.- Emilion 3 fr. 50,
een kamer met 2 bedden 12 fr.
Een retour naar Brussel kost slechts 1 fr. 60 en te
Brussel kan men zeer goedkoop logeeren.
ZiexMltasee, 17 Junij. Het Hoofdbestuur der
Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Vee
teelt in Zeeland heeft tot Voorzitter gekozen Mr. J.
Moolenburgh alhier, terwijl het eere-lidmaatschap is
aangeboden aan den heer G. A. Vorsterman van Oijen
te Aardenburg, als bewjjs van erkentelijkheid voor
het vele, door hem in het belang van den landbouw en
de Maatschappij verrigtte.
De algemeene vergadering in 1886 zal worden ge
houden in de afdeeling Zierikzee.
In de „N. Rott. Ct." van 16 dezer komt een
onjuist berigt voor omtrent het inbeslagnemen van
het Deensche stoomschip Christiansborg. De toedragt
dezer zaak is aldus
Genoemde boot had in de Oostzee eene Duitsche
stoomboot „Jessica" in den grond gevaren, waar
om belanghebbenden aanvrage hadden gedaan om
bij aankomst te Dordrecht beslag te leggen op de
„Christiansborg". Dit verlof werd geweigerd dooi
den president der regtbank te Dordrecht voor het
arrondissement Dordrecht, en toegestaan door den
president van de regtbank te Rotterdam voor dat
arrondissement, en door den president der regtbank
te Zierikzee voor het arrondissement Zierikzee. In het
laatste arrondissement was de inbeslagneming verzocht
door Mr. A. J. F. Fokker namens de reederij van het
aangevaren Duitsche schip te Hamburg, terwijl aan
den commandant der Marine te Hellevoetsluis, de
Kanonneerbooten Argus en Hydra werden aangevraagd
ter bewaking van de Zierikzeesche en Brouwershaven-
sche zeegaten. De gezagvoerder van de „Christians
borg", lontruikend en bemerkende dat genoemde zeegaten
bewaakt werden, trachtte toen langs den Nieuwen
Waterweg te ontvluchtten, doch werd te Maassluis in
beslag genomen.
De schade wordt begroot op ƒ285,000.
Uit vertrouwbare bron verneemt het „Leidsche
D.", dat tegen Augustus e. k. alle normaalscholen van
klasse B. zullen worden opgeheven.
De kapitein W. F. H. S. Petter, thans gedeta
cheerd bij het 3de regiment infanterie te Vlissingen,
wordt gedetacheerd bjj de normaalschietschool te 's Gra-
venhage.
Door Z. M. is mr. H. A. Des Amorie van der
Hoeven benoemd tot lid van den Raad van State, met
ingang van den dag waarop hij als zoodanig zal wor
den
Te Brouwershaven zijn aangekomen de eerste
7500 van de 15000 pannen, welke voor rekening van
particulieren zullen gelegd worden op de slikken voor
den Keet- en St. Jacobspolder, om te dienen als proeve
voor eene later uit te breiden onderneming ter ver
krijging van oesterzaad.
Vrijdag 17 Julij 1885 zal te Tholen de 5e alge
meene vergadering der Onderwijzers-vereenigingen in
het arrondissement Tholen gehouden worden.
De volgende punten zullen op die vergadering ter
bespreking worden ingeleid n.l.
a. De waarde van lichaamsoefeningen. In te leiden
door den heer M. Lindhout van Tholen.
b. De oude en de nieuwe scholen van buiten en
van binnen bekeken. In te leiden door den heer J. Sturm
van Kats.
c. Het onderwijs in de aardrijkskunde op de lagere
school. In te leiden door den heer W. J. Frijling van
Tholen.
Aan J'. Pa. Kostense, is met 1 Junij a. eene
rjjkstoelage verleend om de lessen te volgen aan de
rijksnormaalschool te Tholen.
Een zeer kras oud heertje woont te Oldekerk.
De man is 103 jaar, nog steeds gezond en opgeruimd
en in 't volle genot van zijn zintuigen. Een wandeling
van een paar uren is voor hem nog een geheele uit
spanning
De op de rijkstelegraaf kantoren te Bruinisse en
Yerseke tijdelijk ingevoerde doorloopende dagdienst is
opgeheven. De normale beperkte diensturen zijn weder
van kracht.
In een Noordbrabantsche gemeente was iemand
tot lid van het burg. armbestuur benoemd, maar de
man achtte zich niet geschikt voor die betrekking en
hij bedankte daarvoor in deze woorden
«Aan de Raaderen der gemeente
Den ondergeteekende, gezien hebbende zijne benoe
ming tot armmeester, welke hij volstrekt niet aanneemt,
en er voor bedankt, aangezien zijns inziens niet past
aan een jongen mensch en er genoeg getrouwden voor
handen zijn hadden ik een vrouw getrouwd, bereijt-
vaardig zoude ik het aangenomen hebbende, niet
twijfelende of UEd. allen zult in mijne gevoelens deelen,
hoogachtend" enz.
Tegen een knaap te Leeuwarden, die in een
gevecht tusschen jongens van twee scholen had deel
genomen, is wegens het toebrengen van eene verwon
ding met een steen, een celstraf geëischt van 7 dagen.
Het is te hopen, dat de straf niet verzacht wordt en
er een afschrikwekkend voorbeeld worde gesteld.
Zierikzee. 17 Junij. In de heden gehouden
zitting van den Gemeenteraad is o.a. besloten tot het
afstaan van 13.30 vierk. Meter gemeentegrond aan
den heer P. J. Buijze, achter zijne petroleum-berg-
plaats nabij de Zuidwelle-barrière.
Aan Mej. K. J. Romeijn is remissie van Hoofdei.
Omslag verleend ad 1,63'/2 en aan den heer J. G.
van Santen ad 28,58 Va-
Adressen der Landbouw-vereenigingen te Noordwelle,
Zonnemaire, Nieuwerkerk, Noordgouwe en Dreischor,
ondersteund door de Sociëteit „Landbouw en Handel"
te Zierikzeetot verplaatsing der boter- en eijermarkt
\an de Yarremarkt naar de Beurs, zijn gesteld in han-
van Burg. en Weth. tot het geven van advies.
Men schrijft uit 's-Gravemoer aan de „Amst.
Omtrent den te Kapelle voorgevallen diefstal van
Russische effecten en bankpapier en den in een bui
tengewoon „Politieblad" gesignaleerden vermoedelijken
dief, den gemeente-secretaris G., kan ik u de volgende
bjjzonderheden berigten.
De heer G. kwam na eene nogal veelbewogen jeugd
voor eenige jaren te Kapelle in genoemde betrekking,
gedroeg zich fatsoenlijk en won al spoedig eenig aan
zien, vooral ook omdat de algemeen geachte en rij ka
burgemeester W. hem inwoning vergunde in zijn huis,
dat deze, ongehuwd zijnde, met eene huishoudster be
woonde.
Nadat de burgemeester voor zjjn ambt bedankt had
en metterwoon naar elders was vertrokken, solliciteerde
ook de secretaris om zijn opvolger te worden, voegde
zich bij eene vereenigihg van kerkelijk vromen en
woonde getrouw de vroeger niet door hem bezochte
godsdienstoefeningen en huiselijke zamenkomten bij.
Nadat een ander tot burgemeester benoemd was,
genoot de secretaris dan toch deze vrucht van zijne
veranderde levensbeschouwing, dat eene rijke en be
jaarde jufvrouw hem inwoning in haar huis vergunde,
toen 't hem bij zijn gering tractement ondanks aPe
aangewende moeite niet gelukt was een kosthuis te
vinden.
Zoo naderde de tijd waarop de jufvrouw een uitstapje
van eenige dagen naar Groningen zou maken en de
heer G. haar inlichtingen vroeg, waar hij bij mogelij
ken brand of andere eventualiteit haar geldswaarde
zou te zoeken hebben.
Ondanks de aanvankelijke verzekering der jufvrouw,
dat geen brand haar geld zou kunnen schaden en
geen dief het vindenwist hij eindelijk haar geheim
te ontlokken, door haar een effectentrommel, die hij
van zijn vader geërfd en zelf niet noodig had, ten
geschenke aan te bieden.
De trommel was volgens jufvrouw te groot voor
berggelegenheid, doch de heer G. bood aan haar bij
bjj den smid pasklaar te laten maken, met zoo vrien
delijken aandrang, dat de jufvrouw eindelijk toegaf
en hem de opening in den grond onder hare bedstede
wees, waartoe het wegnemen van vloertegels en het
verwijderen van aarde toegang gaf.
De kostganger had nu tevens ongezochte aanleiding
den smid een sleutel op het koffertje te laten maken,
dien hij daarna de jufvrouw aanbood, daar de oor
spronkelijke verloren heette.
Kort daarna ging de jufvrouw op reis, terwijl de
secretaris tegen Pinkster Maandag een paar dagen
verlof had aangevraagd.
Hij vertrok een paar dagen na de jufvrouw, doch
kwam op den bepaalden tijd niet terug.
Toen nu de burgemeester van Kapelle nog weer
eenige dagen later op gedaan onderzoek vernam, dat
ook den broeder van den secretaris niets van zijn ver
blijf bekend was, ging de booze wereld aan het maken
van onderstellingen, o. a. dab de 30-jarige G. met de
60-jarige jufvrouw op den loop zou zijn.
De laatste kwam evenwel onmiddelijk terug, nadat
haar de verdwijning van haar kostganger te Groningen
was berigt. Zij vond tehuis alles in orde. Ook in het
kistje waren kostbaarheden, hypotheken, schuldbeken
tenissen enz. aanwezig, doch een waarde van p m.
5000 aan Russische effecten en 500 aan bankpapier
was verdwenen.
De jufvrouw nam de zaak tamelijk kalm op.
Had. het aan haar gelegen, doch de zaak was
daarvoor te ruchtbaar geworden, zoo ware de jus
titie niet eens in kennis gesteld.
Het meest hindert haar de schijnheiligheid van den
verdwenene.
Die zoo goddeloos was zou haar wel eens hebben
kunnen vermoorden om aan haar geld te kunnen
komen, meent zij.
KERKNIEUWS.
Beroepen bij de Chr. Ger. gemeente te Wolf aartsdijk
Ds. G. Lamper van Kruiningen.
Aangenomen het beroep naar den Bommel (cl. Flak.)
door den heer P. C. A. Halffman, cand. te Heer-
Bedankt voor het beroep naar Sluis, door ds. H. A.
E. Heinecken te Amerongen.
Haagsche Brieven
den Haag, 15 Junij.
Het zijn zeker wel de pijnlijkste verlossingen, welke
het kraambed te aanschouwen geeft, wanneer wel het
kind geboren wordt, maar de moeder, onder vreese-
lijke pijnen bezwijkt. Ditmaal werd het kind de
natuur van de constitutie is nog niet te bepalen -
geboren ten koste van den vader. De Liberale Unie
trad in het leven maar de vader werd uitgezet,
uitgestooten en al zag men die vader nu nog wel later
eenige levensteekenen geven en al is hij nog niet geheel
van het politiek tooneel afgetreden, voorloopig heeft
hij niet al te zeer te roemen over de bejegening, welke
hij van de zijde zijner geestverwanten ondervond.
Eigenlijk heeft de heer Levy alle reden van tevreden
heid. Zonder zijne brochure, zonder zijne motie zou
het bestuur der Liberale Unie niet tot actie zijn ge
prikkeld. De vraag, of den heer Levy dwang is op
gelegd om de magere nota te onderteekenen, die de
Unie eerst in de wereld zond, is in comité-generaal
behandeld. Het valt dus zeer moeielijk over dit huis
houdelijk geschil een oordeel uit te spreken. Men
moet hier ook niet vergeten, dat de jeugdige Liberale
Unie een votum van vertrouwen noodig had en reeds
dadelijk zou bezweken zijn, indien de vergadering der
gedelegeerden den heer Levy gelijk had gegeven. Over
die vraag zal dus wel altijd een sluier blijven zweven.
Maar de heer Levy heeft in kat voornaamste zijn doel
bereikt. Hem wa» het te doen do Liberale Unie tot
handelen te drijven, haar in het werkelijke leven te
doen treden, haaj: te nopen in de vraagstukken van
den dag partij te kiezen. Van die taak heeft zij zich
thans eindelijk gekweten. Na de rede, waarmede de
heer Van Hamel de vergadering van 9 Juni opende,
had de motie van den heer Levy geen reden van be
staan meer. De heer Levy heeft onberispelijk gehan
deld door toen de motie in te trekken en tot op het
laatst zijn plicht als afgevaardigde te vervullen.
Werkelijk behandelt de rede van den heer Van Hamel
(niet de nota van de Liberale Unie) de drie politieke
vragen van actueel gewicht, die binnen korteren of
langeren tijd hare oplossing verbeiden, als daar zijn
de uitbreiding der kiesbevoegdheid, de belastingher
vorming, de tempering van den schoolstrijd, terwijl
daaraan, ofschoon in nevelen gehuld, nog een vierde
vraag is toegevoegd«de verbetering der sociale wet
geving." Wat hieromtrent door den heer Van Hamel
is gezegd, is eene aaneenschakeling van geheimzinnig
heden. Volgens den spreker zijn er bij de Nederlandsche
liberalen zeer velen «die in een behoudend dogmatisme
verstrikt, hier de behoefte der werkelijkheid niet inzien
of niet medegevoelend Hoe kan de heer Yan Hamel
weten, wat zijne geestverwanten wèl of niet gevoelen?
Kan men niet een vurig voorstander zijn van de ver
betering van het lot van den werkman, zonder te
meenen, dat die verbetering uitsluitend of in de eerste
plaats van socialistische wetten zou afhangen
Op de drie eerste vragen komt het aan. Uitbreiding
der kiesbevoegdheid! »Ook naar ons gevoelen (zegt
de Unie) kan hierbij de oude quaestie censusverlaging
of grondwetsherziening niet meer dienen, maar is,
waar voorstellen tot grondwetsherziening der Verte
genwoordiging aangeboden zijn, principieele, recht
vaardige, d. i. grondwettige oplossing eisch, en wel eisch
van het oogenblik." Dus grondwetsherziening nu
zij eenmaal is voorgesteld. Maar wat zal de grondwet
omtrent de uitbreiding der kiesbevoegdheid moeten
bepalen? «Over de richting, waarin de grenzen dei-
kiesbevoegdheid te stellen zijn, wenschen wij van de
LiberaleUnie door uwen mond eene uitspraak te
vragen." De Unie wil vormen «een Comité van over
leg". Het resultaat van dat overleg zal worden aan
geboden «aan de kiesvereenigingen, die deelen dezer
Unie zijn, en wij zouden het op hoogen prijs stellen,
wanneer de leden van dat comité zich bereid ver
klaarden om, des verlangd, door mondelinge voordracht,
de behandeling in die vereeniging in te leiden." Hier
bevindt de Unie zich werkelijk op een goeden weg.
Het Bestuur zelf dringt geene overtuiging op en verschilt
juist hierin geheel van den heer Yan Houten.
De heer Van Houten heeft in zijn der tienden brief
wederom eene vaste overtuiging. Hem bezielt slechts
ééne gedachteAan de groep KappeyneTak is
onrecht aangedaan, dat onrecht moet worden hersteld.
Hij zweept èn de fractie Gleichmanvan der Loeff
èn de Liberale Unie tot werkzaamheid op. Toch is hij
niet geheel consequent. Hij spreekt van een groep
KappeyneTak, alsof deze juist op deze quaestie van
uitbreiding der kiesbevoegdheid eene tweeeenheid
uitmaakte. Men weet echter, dat de minister Kappeyne
in 1878 zich in de Tweede Kamer uitdrukke
lijk tegen algemeen stemrecht verklaarde, terwijl nu
onlangs in de Grondwet te Amsterdam (in zijne be
kende kiezersrede) de heer Tak verklaarde„Ik zou
meenen, dat kiesrecht aan allen, die in hun eigen
onderhoud en dat der hunnen voorzien, toekomt." De heer
Yan Houten moest dus inzien, dat op dit punt de groep
KappeyneTak niet zeer eenstemmig is. Ook is de
heer Van Houten in een ander opzicht niet consequent.
Hij komt op tegen de verdachtmaking, waarifan èn
liberale èn anti-revolutionairen blootstaan, maar zijn
geheele brief wat is hij anders dan eene verdacht
making van de fractie Gleichmanvan der Loeff,
alsof zij „gedurende jaren alle actieve staatkunde, on
mogelijk maakte." Men heeft deze zinsnede dus op te
vatten, alsof er stond „alle actieve staatkunde, niet
naar den zin van den heer Van Houten." Juist de
heer Van Houten heeft de actieve staatkunde, die naar
censusverlaging dreef, steeds verijdeldis 't nu niet
vreemd hem verwijten op verwijten te zien toevoegen
aan hen, die eenige andere staatkunde wilden dan hij
Mag mén hier tegenwerpen, dat zij alle actieve staat
kunde onmogelijk jmaakte
De heer Van Houten is een door het geluk begunstigd
man. Hij bezit eene overtuiging en verheelt die ook niet.
„Het hoofdpunt iswij wenschen den ontwikkelden
handwerksman en ambachtsman niet achter te stellen
bij den kleinen eigenaar of winkelier. Met een censu»
van 20 breidt men het kiesrecht zeer ver uk onder
de zoogenaamde bezittende klassen, maar blijft men
ook de besten en de ontwikkeldsten uit den ambacht
stand uitsluiten." Misschien heeft de heer Van Houten
gelijk. Misschien moet men veel verder gaan dan de
heer Lobman wil. "Wat moet nu de heer Van Houten
doen Hij moet, als eerlijk man, de grondwetsherzie
ning in die richting sturen, als naar zijne overtuiging
de beste is. En is hij nu niet andermaal inconsequent,
wanneer hij schrijft„Maar doet de liberale kamer-
groep niets, dan is censusverlaging het eenige middel
om deze werken te breken." Dus hij zal ten slotte
liever meegaan met Lobman dan met HeemskerkIs
dit nu niet zoo averechts mogelijk
De heer Van Houten heeft eene gevestigde over
tuiging, welke hem zou moeten drijven naar een bepaald
doelgrondwetsherziening. En wat doet hij Hij kiest
juist dit middel, dat bijna de geheele kamer op dit
oogenblik verklaarde niet te verlangen, dat van zijn
natuurlijken tegenstander afkomstig is en dat hem
afbrengt van „het hoofdpunt" dat hij op den voor
grond stelt. Maar nu heeft de „Liberale Unie" nog
niet eene gevestigde overtuiging en juist om die reden
vormt zij een „comité van overleg" om na te gaan of
en zoo ja, welke grenzen aan de kiesbevoegdheid moeten
worden gesteld. Daar, waar men zich van de bestaande
grondwet kan losmaken, heeft men een veel vrijer
terrein van beoordeeling. Men gaat te ver met den
heer Cremers de census een „allerellendigst" stelsel te
noemen. Aan het stelsel van den census kleven ge
breken aan het stelsel der huurwaarde als maatstaf
van kiesbevoegdheid zullen ook gebreken aankleven.
De grootste zonde van den census was zijne „eenzij
digheid," en de onrechtvaardigheid van den census
ligt minder in zijne natuur dau in zijne alleenheer
schappij. Men kan zich tallooze formules voorstellen
die de plaats van art. 76 der grondwet zouden kunnen
innemen. De heer Yan Houten neemt geene andere
formule aan dan zijne eigene. Het zou kunnen zijn,
dat de Liberale Unie aan andere de voorkeur gaf.
Daarom juist is het verwijt van den heer Van Houten,
nu weer in den dertienden brief, zoo onverdiend
alsof „de noodzakelijkheid van grondige en volledige
voorbereiding" eene delatoire exceptie was va.n Gleich
man c. s. De rede van den heer van Hamel, de op
richting van het „comité van overleg" bewijzen, dat
zelfs nu de zaak van de uitbreiding der kiesbevoegd
heid niet in staat van wijzen is, hoeveel minder nog
in 1879! De Liberale Unie betreedt dus, wat dit punt
betreft, het eenig ware terrein.
Ook met „de belasting-hervorming" zal de Liberale
Unie zich onledig houden.
„Hier staat" zegt de Unie „historisch de richtiug
door de liberale partij gekozen en door haar te ver.-
volgen, vasthervorming in hoofdzaak door belasting
van rijkswege van die deelen van het inkomen die
nog onbelast zijn. De gemeenschappelijke overtuiging be
staat, Maar noodig is hier aandrang, urgentverklariug.
Wij stellen ons voor, in een memorie de geschiedenis
van dit vraagstuk zaam te vatten, zijn urgentie te
betoogen en van de bedoelde najaarsvergadering ge
bruik te maken, om van u ook over dit onderwerp
eene uitspraak te vragen, die ons wellicht het oude
desideratum nader brengt."
Ongetwijfeld de gemeenschappelijke overtuiging be
staat.0 Maar welke? Dat de klove, welke inhetRijks-
i
I
