ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 4964.
41ste Jaarg.
Dingsdag 19 Augustus 1884.
VEERTIG JABEill GELEDEN.
Verse hij ut DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is 1,30, frauco per post f 1,60.
ADV ERTENTIËN, van 13 regels 80 Cts., meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
,1aft onze abonnés
Bij dit No. verzenden wij ais bijvoegsel het eerste
No. dezer Courant, dd. 19 Aug. 1844.
Als klein begonnen, hopen wij moedig voort
te gaan op den ingeslagen wegdie blijkbaar in
den smaak van hel publiek valtdaar wij geduren
de die 40 jaren steeds hebben gewonnen, zoo in
oppervlakte als in abonnés en advertenliën. Wij be
velen ons blad bij de in trede van het 418te jaar
bij voortduring bij het publiek aan van onze zijde
zullen wij trachten aan alle billijke eischen te vol
doen.
De Uitgevers
de LOOZE en WAALE.
Achttien honderd vier en veertig In dat jaar
zag onze Courant het licht om ook op zijn beurt tot
tolk en voertuig der openbare meening van dien tjjd
te dienen. Gewichtig jaar, dat de dageraad zou kun
nen worden genoemd van het licht, dat eerat vier jaren
later zou opgaan. Niet allea in dit jaar mislukte. De
zoogenaamde vrijwillige leening kwam tot stand, min
der uit ingenomenheid met die leening zelve dan uit
vrees voor de inkomsten-belasting, welke achter die
leening stond. De destjjds nog streng behoudende van
Hall behaalde als Minister van Finantiën zijn groot
sten triomf. Maar nu de geldmiddelen van den Staat
op vasten voet waren gebracht, meende men, dat ook
het oogenblik gekomen was om aan de verandering en
omwerking cler Grondwet de herziening in 1840
was slechts een ijdel vertoon geweest krachtig de
hand te slaan. In het voorjaar van 1848 verkreeg,
vooral ook onder den heimelijken invloed van den in
Maart van dat jaar naar de Tweede Kamer afgevaar
digden hoogleeraar Thorbecke, de aandrang tot Grond
wetsherziening meerdere beteekenis. Onder den invloed
van de Arnhemsche Courant, van den toenmaligen Spec
tator, van de brochures van den oud-Gouverneur van
Rechteren en anderen, werd Grondwetsherziening het
groote woord, waarmede een gedeelte der natie bezui
niging van het overtollige verstond. Wanneer slechts
rechtstreeksche verkiezingen voor de Tweede Kamer
verkregen werden met een verantwoordelijk homogeen
Ministerie, zou beweerde men al het gebrekkige
verbeterd, al het mogelijk goede bereikt worden. Maar
het waren juist deze geheel rechtstreeksche verkiezin
gen met een parlementair Ministerie, onderworpen
aan de meerderheid van eene Volksvertegenwoordiging,
onder den invloed van politieke partjjen, die niet
alleen door de streng conservatieven, maar ook door
de overgroote meerderheid in de Staten-Generaal en
in de toenmalige met groote macht omkleede Provin
ciale Staten als zeer gevaarlijke veranderingen beschouwd
werden en als geschikt om het wezenljjk nut van andere,
nuttiger wijzigingen in de Grondwet weg te nemen.
Koning Willem II, de Vorst met zijn vriendelijk,
edel, welwillend" gelaat, zoo als Thorbecke hem in
1868 in de Tweede Kamer noemde, ofschoon in het
geheel niet afkeerig van eene breedere Grondwets
herziening dan in lH-tO bad plaatsgehad, bleef bij zijn
gevoelen, reeds in 1841 aan van der Capellen geuit,
dat de invoering van rechtstreeksche verkiezingen en
een aan de Kamer verantwoordelij k Ministerie geljjk
zou staan aan abdicatie.
Ondanks dezen aandrang, in sommige organen der
pers van be voegde staatslieden en publicisten uitgegaan,
was in 1844 de tegenwerking grooter dan de onder
steuning. Terwjjl velen verwachten, dat de Troonrede
van '21 October 1844 iets van eene toezegging tot
Grondwetsherziening zou bevatten, bewaarde zy het
stilzwijgen. Met de grootste inspanning werd verkre
gen, dat het adres van antwoord der Tweede Kamer
den flauwst mogelijken aandrang bevatte, maar dit
adres leed schipbreuk op den onwil der Eerste Kamer,
wier medewerking noodig was, omdat destijds de beide
Kamers zich in één adres vereenigden.
Doch Thorbecke was er de man niet naar, om zich
door teleurstellingen te laten ontmoedigen. Tegen
werking prikkelde hem. Reeds dadelijk by zijne be
noeming tot lid der Tweede Kamer was het zyne
gedachte, voort te zetten wat in 1840 onvoltooid was
gebleven en, zoo noodig alleen, zyn voorstel tot Grond
wetsherziening van 1840 te herhalen, maar thans met
die verandering, die de tijd, in zijne oogen, noodza
kelijk maakte. Op 17 November 1844 besloot de
Tweede Kamer geen afzonderlijk adres aan den Koning
aan te biedenden lOen December van datzolfde jaar
werd het voorstel der negen leden ter tafel gebracht,
dat meer was dan eene gewone wijziging der Grond
wet, maar eene radicale herziening beoogde. Bedoelde
Thorbecke de aristocratische Regeering, zoo als zij dus
ver in de Nederlanden had bestaan, door eene demo
cratische te vervangen Die dit meenen mochten,
dwalen. >De Koninklijke macht" sprak Thorbecke in
eene der gewichtige zittingen, welke aan de beraad
slagingen over het voorstel der negen mannen waren
gewijd, "is, gelooven wij, niet ingesteld ten behoeve
van den persoon des Koningshet is, en wij eeren
hierin haren hoogsten titel, eene rijks- of nationale
macht, die, wèl afgeperkt, krachtig, zelfstandig, met
de andere rijksmachten in harmonie behoort te zijn
en slechts sterk is in deze harmonie. Eene duistere,
onbepaalde, vormlooze, betwiste of betwistbare macht
is noch voor het regeeren, noch voor den regeerder een
beginsel van sterkte, maar van zwakheid, niet een be
ginsel van orde, maar van verwarring. Elke macht in
den Staat heeft haar eigen karakter en kring, waaraan
zij, om het geheel naar eisch te dienen, getrouw zal
moeten blijven. Het is er mede als met de organen
van het menschelijk lichaam." Welke ingrijpende her
vormingen Thorbecke dus ook bedoelde, nunisterieele
verantwoordelijkheid, uitbreiding van de rechten der
Staten-Generaal, rechtstreeksche verkiezingen, in één
woord het vertegenwoordigend stelsel niet in naam,
maar in wezenal deze gewichtige veranderingen had
den bij Thorbecke de bedoeling niet het gezag des
Konings te verzwakken, maar het punt te versterken
door aan de natie dien invloed op 's lands zaken te
verzekeren, welke haar te lang werd onthouden.
In Mei 1845 mislukte de vaderlandslievende poging
der negen mannen. De vraag: wil de Vergadering
thans een voorstel doen tot verandering en bijvoeging
van de Grondwet? werd met 34 tegen 21 stemmen
ontkennend beantwoord.
Voor Thorbecke, voor hen, die de uitbreiding der
volksvrijhedeu oprecht bedoelden, eene teleurstelling?
In geenen deelc. Was Thorbecke reeds in 1814 aan
het roer gekomen, hij had ongetwijfeld tegen de mach
tige coalitie van aristocratie en teocratie eene neder
laag geleden: de bodem was niet rijp om liet zaad
te ontvangen. Wat de overtuiging van de minderheid
des volks was, moest eerst nog openbare meening vin
den. Geen gewichtige Staatshervorming denkbaar, die
niet in den wil der openbare meening wortelt. Grond
wetsherzieningen laten zich in geen studievertrek uit
broeden ook zjj, en zij nog in meerdere mate dan
iedere andere wetsherziening, moeten de afspiegeling
zyn der volksovertuiging, dat is de overtuiging van de
groote meerderheid van het. verstandige, denkende, en
vooral niet-zelfzuchtig denkende deel des volks.
De jaren van 1844 tot 1848 zijn in de geschiedenis
van den Nederlandsehen Staat onvergetelijk. De vrees
voor Thorbecke's toenemende macht 6loot al de gele-
deren van het behoud dichter aaneen. De verkiezingen j
vielen onafgebroken in behoudenden geest uit. Onder
den schijn van niet afkeerig te zijn van Grondwets- I
verbeteringen, mits daaraan vooral geen rechtstreeksche
verkiezingen werden toegevoegd, was het eenig streven
van het Ministerie van Hall-van Randwijck iedere
grondwetsherziening op de lange baan te schuiven, en
de Staten-Generaal met finantieele en rechterlijke her
vormingen te overladen. De stijging der voedingsmid
delen, gevolg van eene uitgebreide aardappelenziekte,
deed groote ontevredenheid onder de bevolking ont
staan. Eene uitbarsting van ontevredenheid door den
stijgenden nood had in het einde van September te
's Gravenbage te Haarlem en te Delft plaats. Bij
enkele bakkers werden de winkels geplunderd. Verdere
ongeregeldheden werden echter door de policie en
eenig vertoon van militaire macht voorkomen. De
ontevredenheid, gewekt door de harde finantieele maat
regelen van 1844, aangekweekt door de verwerping
van het voorstel van Grondwetsherziening in het voor
jaar van 1845 en vermeerderd door de duurte der levens
middelen en de daaruit geboren oproerige bewegingen
in den zomer van dat jaar, maakte den grond vrucht
baar voor allerlei oproerig geschryf. Onder de toela
ting van de toen nog bestaande bepalingen van de
zegelwet kwamen allerlei kleine blaadjes onder het
zegelformaat uit; maar men pleegt bjj de beoordeeling
van die blaadjes onregt, door deze alle over
één kam te scheren. De Zierikzeesche Nieuwsbode was
een der eerste, die reeds in 1844 verscheen en geene
andere bedoeling had, dan de richting van Thorbecke's
oppositie, tot de verwezenlijking van een echt verte
genwoordigend stelsel mede te werken. Aan socialis
tische denkbeelden heeft dit blad nooit de hand
geleend, al moest het in die dagen van drukpersvervol
ging, ook op treurige wjjze ondervinden, dat de vrij
zinnigste bepaling (art. 227 der Grondwet van 1815)
al zeer weinig baten, wanneer zjj door eene onvrijzin
nige Regeering worden toegepast.
Zoo als het altijd pleegt te geschieden in tjjden, die
van hervorming zwanger gaan, het lagere gedeelte
des volks maakt zich van de gedachte, die in het
brein der hervormers woelt, meester om zelfzuchtige
oogmerken te bereiken. Terwijl de nachtegalen zingen,
krassen de raven. Wat de Asmodée, de Ooyevaar, de
Ontwaakte Leeuw, de Miniatuur-Nieuwsbode, de Burger,
en zoovele andere op de hartstochten des volks specu-
leerende blaadjes schreven, mag niet op geljjke ljjn
worden gesteld met de vaderlandslievende betoogen in
de Arnhemsche Courant, de Kamper Courant en de
Zierikzeesche Nieuwbode, ofschoon juist de uitgevers
van die bladen, alléén omdat zjj in de warmte, waar
mede zjj voor hunne beginselen streden, zich een on
voorzichtig woord veroorloofden, aan vervolging werden
blootgesteld of veroordeeling moesten ondergaan. Hoe
onverdiend en onrechtvaardig die vervolging tegen den
uitgever van ons blad was, zullen wy liever voorbijgaan
zjj trof een onzer achtenswaardigste burgers, die, omdat
hjj de overtuiging van anderen hielp verspreiden, op
de grievendste wjjze naar den kerker werd verwezen.
Maar, wil men het onpartijdige oordeel van den kalmen
geschiedschrijver over deze vervolgingen kennen, men sla
dan eens op wat Mr. Sautjjn in den Nederlandschen
Spectator van 1883 heeft te boek gesteld over de ver
volging, tegen den gematigden, vaderlandslievenden
boekhandelaar van Hulst, en vrage zich eens af,
waarover men zich meer verwonderen moet, over
de mogelijkheid, dat toen (in 1846) nog rechters
in Nederland werden gevonden, die kritiek van
Regeeringshandelingen eeno verguizing van den per
soon des Konings noemden, (in 1847 besliste de
Hooge Raad reeas in anderen zin (of over het feit,
dat het een jaar heeft moeten duren, alvorens de Mi
nisters van Koning Willem II hem durfden adviaeeren
den ongelukkigen boekhandelaar kwijtschelding van
verdere straf te verlcenen. Met de Bosch Kemper's
vjjfde deel der geschiedenis van Nederland na 1830
zeggen wijHet zou gemis aan alle staatkundig door
zicht verraden, wanneer men aan mannen als Meeter,
de Hoos en dergelyken een zoo groot gewicht toekende,
dat zjj in rustige tjjden een volk tot onrust zouden
kunnen bewegen maar het verraadt niet minder staat
kundige kortzichtigheid, niet op te letten hoe gevaarljjk
dergelijke personen zjjn in dagen van opgewondenheid
en volksberoering."
Wat in 1844 op het initiatief der negen mannen
mislukt was, zou in 1848 slagen onder den drang der
omstandigheden. Onder schynbare kalmte, waarmede
dit gedenkwaardige jaar aanving, heerschte inwendige
onrust. Geheel Westeljjk Europa was in beroering.
Het communisme en het socialisme traden op in hunne
afzichtelijke gedaanten. Recht werd met belang ver
eenzelvigt. In plaats van vertrouwen te stellen in
hooger gezag, uit de beste bestanddeelen van het volks
leven saamgesteld, waande men zelf het gezag uit te
maken. Gedachten maakten plaats voor phrascologie,
de kalme rede voer de opwinding en aanblazing van
hartstocht. Langen tjjd nog bleef onze Koning weifelen,
of hij'het conservatief Ministerie, dat met nienwjaar-
dag was opgetredenzou handhaven - - en met dit
Ministerie de zeven-en-twintig wetsontwerpen tot
Grondwetsherziening. Voor de Februari-revolutie in
Frankrijk was hjj nog niet geweken, maar na de hoogst
ongunstige tijdingen uit Duitschland in Maart gaf hjj
toe buiten zjjne Ministers om, in een opdracht aan
don Voorzitter der Tweede KamerBorecl van Hoge-
landen. Alles kwam er nu op aan, te weten onder wien9
leiding de Grondwetsherziening zon tot stand komen.
Wegens zjjne antecedenten was Thorbecke de aange
wezen man den 17en Maart werd eene Staatscommissie
samengesteld, uit vijj leden bestaande. Haar werk
maakte den grondslag uit van de Grondwet van 1848,
die vele gebreken en leemten bevat, die aan de andere
zyde te zeer in bijzonderheden afdaalt, die vooral in
art. 76 (Samenstelling der Vertegenwoordiging) de ge
dachte van Thorbecke niet terug geeft, maar die, in
baar hoofdbeginsel, diens grondgedachte een zelfstan
dig Koningschap, samenwerkende met eene zelfstandige
Volksvertegenwoordiging, heeft verwezenlijkt.
Wjj zjjn veertig jaren verder. In die veertig jaren
zjjn wij stoffelijkintellectueelconstitutioneel zeer
vooruitgegaan. Ons land is overdekt met een net van
spoorwegen. De verbetering der groote waterwegen
heeft den handel doen vooruitgaan. De nijverheid heeft
zich den grooten vooruitgang, vooral op dit gebied door
den stoom teweeggebracht, ten nutte gemaakt. De
afstanden zjjn weggevaagd. Het vervoer beweegt zich
in onzen tijd gemakkelijker naar een ander land dan
veertig jaren geleden naar eene andere gemeente. Aan
verbetering van het onderwjjs zjjn schatten ten koste
gelegd. Ondanks het woelen der kerkelijke twisten,
breidt de wetenschap zich gestadig uit. Ondanks het
noodzakeljjk verschil van stonden streeft men naar ver-
eeniging en verbroedering, waar dit slechts mogeljjk
is en in waarheid het algemeen belang wordt beoogd.
Maar in welk opzicht ook vooruitgang valt waar te
nemen, geene macht lieeft zich zoozeer uitgebreid als
de macht der openbare meening. En als nien van
openbare meening spreekt, denke men niet uitsluitend
aan de pers, maar ook aan de openbare vergaderingen
die allerwege gehouden worden. Het staat in Neder
land vrij, en moet aan ieder vrjjstaan, zijne mecningen
van de daken te prediken, mits hij dit niet doe met de
kennelijke bedoeling om de stonden tegen elkander op
te hitsen, de menigte door valsche leuzen te misleiden
en in troebel water te visschen. Drukpersvervolgingen
na 1848 behoorden tot de grootste zeldzaamheden.
Wannier min m de verhalen van de vervolgingen
van vóór 1848 leest, weet men niet, of men over zoo
veel bekrompenheid en stijfhoofdigheid, als waarvan
deze blijk gaven, verontwaardigd moet zjjn, dan of men
daarover de toenmalige regeerders hartelijk moet uit
lachen. Wie ook in de laatste veertig jaren beneden
zyne taak is gebleven, de Nedêrlandeche pers heeft hare
roepingdc natie met waardigheid voor te lichten,
vervuld.
Ook in de toekomst zal zij dit, naar wij hopen, doen
met dezelfde onpartijdigheidmet dezelfde zelfverloo
chening. Want vooral op haar rust thans al wederom
eene zware taak, eene groote verantwoordelijkheid.
Weinige, zeer weinige dagen scheiden ons van het tijd
stip, dat de tegenwoordige Regeering, ditmaal gelukkig
niet door eene hartstochtelijke menigte voortgezweept
maar aan het veriichtste deel der natie toegevende,
voorstellen tot Grondwetsherziening aan de Staten-
Generaal zul aanbieden. Met de grootste belangstelling
ziet de gehéele natie de indiening van die ontwerpen
tegemoet. Werd de benoeming eu samenstelling der
Staatscommissie door velen in den lande met zeker
wantrouwen bejegendny men van bet werk der
Staatscommissie kennis heeft gedragen kan men niet
ontkennen, dat daarin een kiem van levensvatbaarheid
is gelegen. Zal aan die algemeene Grondwetsherziening
eene speciale tot wijziging van art. 198 der Grondwet
(welke door de benoeming eener regentes noodzakelijk
is geworden) moeten voorafgaan, toch is de aandacht
nu reeds het allereerst op die algemeene Grondwets
herziening gevestigd.
Zal die Grondwetsherziening niet enkel het werk der
Regeerders, maar ook het werk der volks kunnen ge
noemd wordendan behoort iederdie zich in staat
acht daarover licht te verspreiden, daartoe mede te
werken. Wat er gebeuren moet, als een voorstel tot
verandering der Grondwet wordt ingediend, is in onze
Grondwet (artt. 196—199) morgeschreven. Zal omtrent
het voorstel der Regeering de overweging worden toe
gelaten Dat is de vraag, wier beantwoording geheel
van den inhoud van het voorstel afhangt.
Op dien inhoud loopen wjj thans niet vooruit, daar
wjj de voorstellen hopen te bespreken, nadat zij zullen
zjjn ingediend. Maar over óéne zaak mogen wjj thans
ons leedwezen niet verbloemenbet is, dat zeer velen
van oordeel zjjn, dat de Grondwetsherziening vooral
noodig is tot samenstelling eener betere Volksvertegen
woordiging. Nog onlangs werd dit openlijk door den
heer Kappeyne verklaard in de staatkundige geloofs
belijdenis, welke door hem, zonder het gewenschte
gevolg, te Zaandam werd uitgesproken. Is werkelijk
onze Volksvertegenwoordiging zóó Biecht als velen dit
beweren? Zou sedert 1844 alles in Nederland zjjn
vooruitgegaan, en alleen de Volksvertegenwoordiging
zjjn achteruitgegaan1 Die vraag geeft stof tot nadenken.
De waarheid is, dat in de laatste jaren het dryven
der kerkelyken op hot gebied van den Staat dc Tweede
Kamer beeft gevuld met eene menigte geloovigcn, die,
aan de oppositie tegen de schoolwet uitsluitend hun
mandaat ontleenende, natuurljjk minder geschikt zyn
voor de behandeling der veelvuldige koloniale, finan
tieele en andere onderwerpen, die ter tafel komen.
Maar ia dit feit juist (en dit feit valt niet tegen te
spreken), dan zouden wjj meenen, dat bjj de Grondwets
herziening het allereerste streven moet zjjn, aan
kerkelijke invloeden op den Staat althans geene meer
dere macht te verzekeren. Geen vraagstuk daarom van
zooveel gewicht als de herziening van art. 76 der
Grondwet. In 1844, in 1848 was het te doen om de
macht der kroon té regelen, te beperken, en nevens
haar dc macht der Volksvertegenwoordiging af te ba
kenen, tc omschrjiven. Men zjj op zyne hoede, dat
men in 1881 in Nederland niet net kiesrecht zóó
regele, dat de macht van het Koningschap öf sum de
heerschzacht van kerkelijke tirannen óf aan de zelfzucht
van waanwjjze volkaberoerders worde opgeofferd. Wat
wjj wenschen, is in alles de vrjjheid, in niets de zelf
zucht geen enkele oppermacht, geen enkele overmacht,
maar alle machten met elkander in evenwicht en
elkander eontroleerende. Dit is het wezen van een
echt constitutioneelen regceringsvorm.
Nieuwstijdingen.
De Chineesche Regeering moet voornemens zyn, alle
Franschen uit het land te verbannen, evenals indertjjd
de Franschen het de Daitschers deden.
't »Is
£lincrita,
fSngidanh,
zachtjes tegen een naast hem staande kennis
I geen slimmert die oude, hjj is mijn patroon J"
De vrouw van den eersten machinist van de
j »Nisero" ontving van haar man, die te Tenom gevau-
gen zit, een brief, gedateerd 4 July. Al de gevangenen
waren toen welzjj hadden niets vernomen, waaruit
zij konden opmaken, dat men hen spoedig vrjj zou
laten. De man schreef verder»Ik gelooi wel, dat
alles gedaan zal worden om ons los te krijgen en wij
hopen, dat men zal slagen. Voor het oogenblik zijn
wy goed voorzien van provisiën en hebben wjj een
beter huis om in te wonen."
Spanje.
Ia de vrouwengevangenis te Alcala, op 1uur af-
stands van Madrid, is een oproer uitgebroken. De daar
gevangen vrouwen, 925 in getal, hebben de soldaten,
gevangenbewaarders en oppaseers uit het gebouw ge
jaagd en zich daar verschanst. Zij worden daar nu door
soldaten en 50 uit Madrid ontboden »guardias civiles"
belegerd. Volgens de laatste berigten hadden zy zich
nog niet overgegeven'en bestond er plan voor een bestor
ming. De aanleiding tot het oproer was de benoeming
van een tapper, die niet naar den zin der gevangenen
was.
fl|ongarije.
In Hongarjje hebben hevige stormen vergezeld van
overstroomingen gewoed. In het dorp Zebegeny is een
geheel gezin omgekomen. Het water was in eene ka
mer gedrongen, waarop het hoofd des gezins een gat
in ,de zoldering maakte en zyne huisgenooten daardoor
naar boven trok. Spoedig echter stortte het huis
in en de vrouw, de dienstbode en vjjf kinderen ver
dronken. De man hield zich aan een bint vastgeklemd
en dreef daarmee ongeveer 4 mjjlen ver. Langs de lijn
van den staatsspoorweg zjjn niet minder dan 70 huizen
verwoest.
ütoüsetlunh,
Het dorp Villnrlariu, in Savoye, is door het inslaan
van den bliksem nagenoeg geheel afgebrand. Acht en
vjjftig huizen zjjn vernield: alleen de kerk, de pastorie
en acht huizen bleven gespaard. De ongelukkige inwo
ners, wier oogst juist binnen was, zijn van alles be
roofd.
•JFranftrijft.
Vrydag kwam aan het station du Nord te Parys
een waggon met blokken hout uit Berlyn aan, die
door hem, aan wien ze geadresseerd waren, aan het
station in ontvangst zouden genomen worden. Een
douanebeambte meende te bemerken, dat de blokjes
hol klonken. Hjj maakte in enkelen een opening en
vond er tabak in. Zaturdaginorgen kwam de eigenaar
ze afhalen. In zyne tegenwoordigheid werden alle
blokjes opengehakt en men vond er drie duizend kilo
gram tabak in. Dc smokkelaar werd onmiddelyk
gearresteerd.
Een romantische ontvluchting uit de gevangenis
tc Laos, bij Ryssel, wordt gemeld. Twee Engelschen,
Thomas Morney en Henry Warton, de laatste tot lo
jaren wegens diefstal van 200,000 fr. in het Palais
Royal veroordeeld, en de eerste wegens mcdepligtig-
heid, hadden door middel van een derden Engelschman,
John Wydon genaamd, die op vrjje voeten was, een
karrevoerder omgekocht, die dagelijks goederen naar
de gevangenis vervoerde. Toen ae kar op de binnen
plaats stond, kropen de twee gevangenen in de twee
groote minden, die er op stonden, doch werden uit
hun schuilhoek te voorschyn gehaald, daar het plan
verraden was. Na namen twee politieagenten in de
manden plaats en do karrevoerder ontving bevel den
gewonen weg tc volgen. Hier wachtte John Wydon
ae kar opdoch toen hjj de manden wilde afladen,
sprongen de agenten te voorschyn en pakten hem beet.
Bjj hem werden gevonden een somvan 2400 fr. en een
dolk. Men gelooft in den nieuw gevangene een tweede
inedepligtigc van Warton te hebben.
Te Gigean, bjj Nimes, heeft iemand, die zijne
vrouw verloren had, vreczende gedwongen te zullen
worden om haar linnengoed te verbranden, dat in een
kruiwagen geplaatst en zich in alleryl naar Cette wil
len begeven, om het daar te verkoopen. Onderweg
echter werd hij plotseling zelf door cholera aangetast
en blies onlydelyke smarten op den kruiwagen den
adem uit.
Te New-York zijn drie Daitsche socialisten in
hechtenis genomen, omdat zjj op verschillende plaatsen
een adres van een nihilistisch comité aanplakten, waarin
de anarchist Stellmacher, die verleden weck te Weenen
is teregtgesteld, verheerlijkt en de sociale revolutie
gepredikt werd.
Van verschillende kanten wordt bevestigd, dat
de overgebleven leden der Greely expeditie werkeljjk,
zy het dan ook buiten weten van hun aanvoerder, in
hun nood tot het opeten hunner overleden makkers
zjjn overgegaan. Te New-York gelooft men liet. alge
meen. Ook het opgraven van een der lijken, door de
hulpexpeditie meegebragt, moet tot bevestiging van het
vermoeden gestrekt hebben.
De openbare meening in Amerika valt de ongeluk
kige uitgehongerde mannen niet al te hard om hunne
kannibnal8che handelwijze. Maar wel vraagt men zich
weer onwillekeurig af, of het nut van (leze of derge
lijke Pool-expedities opweegt tegen het verlies van
menschenlevens en de yseljjkheden welke er aan ver
bonden zjjn.
Lon<len, 15 Aug. De regeering heeft hedenmid
dag aan verschillende scheepsbouwmeesters bevel ge
zonden onmiddellijk te beginnen met den bouw der
booten voor generaal Gordon bestemd. Zjj zullen 38 in
getal zjjn en zullen in den tjjd van 27 dagen moeten
geleverd worden.
Sedert de laatste twintig jaren was de hitte in
de maand Augustus te Londen niet zoo groot a.l9 in
dit jaar. Zondag 11. wees de thermometer 97 graden
Fahrenheit in de schaduw en 150 in de zon. Vele per
sonen bezweken aan zonnesteek. In vele fabrieken, waar
met stoom gewerkt wordt, moest Wegens de drukkende
hitte meermalen gestaakt worden. Maandagmorgen
tegen vijf uur brak een hevig onweder los boven Londen
en omstreken waardoor de atmosfeer een weinig ver
koeld werd, docb tegen den middag bereikte de hitte
weder ongeveer 80 graden in de schaduw.
Een bestuurder va.n een kar, gevuld met lampen
glazen, kwam onlangs in een der drukste straten van
Londen in botsing met een rjjtnig, zoodat het grootste
gedeelte van de breekbare waar verbrijzeld op de stee-
nen teregt kwam. De bestuurder stond tamelijk be
dremmeld te kijken, toen een oude heer op hem
toetrad met de woordenArme man, dat i9 een groote
schade voor je, geef me je hoed dan zal ik wel een
vergoeding voor je krijgen," en het hoofddeksel nemende,
wierp hij daar een shilling in en ging bij de verzamelde
omstanders rond. Menigeen, door medeljjden bewogen,
wierp wat geld daarbij en de ontle heer bad spoedig
een aardig sommetje bijeen, dat hij den voerman ter
1 hand stelde. Deze, het dankbaar aannemende, zei
Dingsdagmiddag heeft boven Brussel, Antwerpen
en omstreken een hevig onweder gewoed. Te Antwerpen
ging een hevigen storm vooraf die veel schade tcweeg-
bragt.
Tijdens den storm is op de Schelde, nabjj Lillo, ter
plaatse »de Ketel", een klein zeilbootje, bemand met
met drie Antwerpsche jongelieden, door den wind om
geslagen. Een kwartier lang hebben de drie jonge
lingen zich aan den kiel kunnen vasthouden. Weldra
echter werden twee hunner door een hevigen rukwind
van het bootje gerukt en verdronken. De derde werd
eenige oogenblikken later gered door een Hollandschen
schipper, die in de nabjjhid met. zjjne schuit op anker
lag, en die, met gevaar van zijn leven met de hulp
van zjjn knecht, in een boot den schipbreukeling te
hulp gesneld was.
In de nabjjheid van Bath is een centerboot omge
slagen de bemanning, bestaande uit drie personen, is
gelukkig kunnen gered worden.
'Op St. Anneke, in de nabijheid van het Vlaamsche
Hoofd, zyn twee schuren, door den bliksem in brand
gestoken. De gebouwen werden met den inhoud vernield.
ÜÜBtocrtercl)'.
Groningen15 Aug. De dag van gisteren
begon met eene zeer treurige ontdekking. De beide
knechts aan de gasfabriek, .L P. Konneman en H. Wil-
kens, heiden vadors van huisgezinnen, verschenen gis
terenmorgen niet als gewoonlijk aan de gasfabriek.
Men wist evenwel, dat beiden eergisterenmiddag
waren gegaan naar het stadhuis, ten einde in het turf
hok een lek te repareeren.
Hoewel niemand hen dien middag en gisterenmorgen
had opgemerkt, stelde de knecht van 't Stadhuis met
een anderen gasfittersknecht een onderzoek in het
hok en namen tot dat doel een lantaarn mede. Pas
in het hok binnen zjjnde, had daar een hevige gas
ontploffing plaats, ten gevolge waarvan de knecht en
de gas-fitter erg 't. aangezicht en aan de handen met
brandwonden werden overdekt, en een groot aantal
glasruiten in het raadhuis werden verbrijzeld.
Politie en brandweermannen Snelden te hulp, doch
een 3tal van de brandweer en een politieagent, die nu
de vermisten wilden opzoeken, werden zoodanig door
gaslucht bedwelmd, dat geneeskundige hulp moest wor
den ingeroepen, die er gelukkig in slaagde, hen in het
leven te behouden.
Eindeljjk vond men in het turfhok de beide lijken
van Konneman en Wilkens, die tengevolge van het. gas
vermoedelijk reeds Woensdagnammiddag moeten zjjn
bezweken. Hunne ljjken werden naar het Ziekenhuis
overgebragt.
Zwolle, 16 Aug. In'het begin der vorige maand
vervoegde zich, hjj een kassiersfirma alhier een net ge.
kleed heer, die opgaf C. Dechantillon te keeten. Hij
had een bedrag van p. m. 1000 aan bankpapier bij
zich en wenschte daarvan een paar honderd gulden
voor vreemde munt te wisselen en het overige, ƒ880,
bij die firma te deponeeren. Men voldeed aan zijn ver
zoek en hoorde niets van hem vóór liet einde dier
maand. Hjj schreef toen uit Maastricht, dat hy de re<,-u
voor het gedeponeerde geld verloren had en verzocht
de firma thans een stuk op te stellen, dat door heoi
geteekend, haar van alle verpligtingen jegens hem zou
ontslaan. Hij verzocht dat stuk te zenden poste restante
Antwerpen.
De bedoelde firma begon toen de zaak te wantrouwen
en gaf van het gebeurde kennis aan den commissaris
van politie alhier. Deze schreef onmiddellijk aan den
hoofdcommissaris van politie te Antwerpen, die bedoel
den persoon op het postkantoor liet opwachten, waar
hij werd gearresteerd, omdat het toen bleek, dat hjj
achtereenvolgens drie verschillende namen had aange
nomen en niemand, anders was dan C. C. de Koek,
winkelier te Arnhem, onlangs gefailleerd. Van Arnhem
uit is bevel tot gevangenneming tegen hem uitgevaar
digd, wegens bjj het faillissement gepleegde fraude.
- De heer P. te Zwolle, die Donderdag in het hu
welijk zou treden met mej. W., heeft daaraan geen
gevolg kunnen geven, aangezien zijne bruid den vorigen
avond spoorloos was verdwenen. Vrydag zond zij be-
rigt, dat zjj zich te Zutfen bevond en van het huwelyk
afzag. De te betrekken woning was reeds geheel ge
meubileerd en in orde.
Autótordam16' Aug. Gisteren werd naar
de Tentoonstelling vervoerd een aardappelstruik, welke
om de reusachtige afmetingen van het loof, ongetwij
feld veler aandacht zal trekken. Hij behoort tot de
soort Champion" een aardappel van Engelschen oor
sprong, en werd in het voorjaar gepoot op het bouw
land van de Wed. F. W. Ackermann, in den Lutke-
meerpolder, gem. Sloten. Het loof werd voortdurend
tussclien latten en touw opgeleid, en thans heeft de
struik de kolossale hoogte van 2'/» M. boven den .be-
ganen grond bereikt. De breedte van elke zijde is ge
middeld l'/t M.de omtrek dus ongeveer G M. Met
veel beleid en groote moeite is onder den struik een
bak in den grond gewerkt, om hem met grond en al
te kunnen vervoeren en zoodoende het verdorren zoo
veel mogeljjk te voorkomen. Stellig is het den brug
wachter van Sloten nog nooit overkomen, dat hjj voor
één aardappelstruik de brug moest openclraayen. Om
hem te dragen zyn 6 k 8 flinke mannen noodig.
Binnen enkele dagen zullen te Amsterdam Itali
anen met een Venetiaanechen gondel aankomen, om
daarmede pleiziervaarten op den Amstel te doen, onder
begeleiding van zang en muziek.
Het publiek zal in de gelegenheid worden gesteld
om aan deze Venetiaansche tochten deel te nemen.
De gondel zal 's avonds k giorno worden verlicht.
V Gravenhuge17 Aug. Heden namiddag
is in het Lamgroen een moord gepleegd. Zekere Roos,
houder van een draaimolen, heeft in een woordentwist
aan den sjouwer Staats zulk eene verwonding aan den
hals toegebragt, dat het slachtoffer na weinige oogen
blikken is bezweken. Ook aan een derden persoon. G.
Wingers, bragt de woesteling eene gevaarlijke wonde
aan t gelaat toe. De dader is voorioopig naar 't poli
tic-bureau op de Haven gebragt. terwyl de gewonde
naar 't gasthuis is vervoerd.
'h Gravenhuge, 15 Aug. Het geregtshof heeft
heden het vonnis der Middelburgsche regtbank (3 dagen
eenzame opsluiting) tegen den rivierloods G. de H.,
ter zake van diefstal van een zilveren broche, bevestigd.
Axel 10 Aug. Gisteren hadden we bjj den heer
L. Martens een wonderkind te zien. Het wa.s een
meisje van 6 jaar, geboortig van Alkmaar. De geheele
rug, de bovenarmen, de borst, benevens eenige vlekken
op de boenen, waren bruin en met haar begroeid. Het
kmd was volkomen gezond.
12 Aug. Heden morgen zou bjj den landbouwer
Abr. Haak de put uitgediept worden, omdat de pomp
geen water meer gaf. Hannes Ruben, die met het
werk belast was, daalde af in den put, maar wilde
spoedig daarop weer naar boven komen, omdat hjj 't zoo
benauwd kreeg. Hjj had echter nog slechts enkele tre
den hoog geklommen, toen hjj van den ladder viel en
bjjna omniddelyk een ljjk was. Met dreggen heeft
men den ongelukkige naar boven gehaald. Hy laat
eene diepbedroefde weduwe, gelukkig zonder kindereu
achter.
Vlissiii^fou16 Aug. Door de commissie uit
het Departement, tot nut van 'talgemeen, voor het
onderhoud van het standbeeld van Mich. Adr. de
Ruyter, is besloten overeenkomstig het voorstel, door
dr. Johs. Dyserinck gedaan, een gedenksteen te doen
plaatsen in de Nieuwe Sociëteit tegenover het Beurs
plein, waar nog in het begin dezer eeuw het huis stond,
waarin Neerlands grootste zeeheld werd geboren.
Ylissiugen, 16 Aug. Week aan week worden,
tengevolge van gebrek aan werk, op de Maatschappij
»de Schelde" werklieden ontslagen. Heden was dit
weer het geval. Gelukkig is de Maatschappij laagste
inschrjjver voor 4 stoommachines en ketels voor oor-
logsstoomsloepenhierdoor wordt althans aan ééne
categorie voorloopig werk verzekerd.
Hoewel de >vuillinnen-maatregelen" zeker ongunstig
werken werden gedurende de afgeloopen week 2200
personen van en naar Queensboro vervoerd.
Middelburg, 17 Aug. De löjarige soldaat O.
trachtte zich gisteren door een geweerschot het leven
te benemen. Door het uitglijden van het geweer ging
de kogel door den schouder. Hij is onmiddeljjk naar
het hospitaal vervoerd. De wond is niet levensgevaar
lijk. De lijder bragt de nacht ijlende door.
Als gevolg van het koelere weder der laatste
dagen is de algemeene gezondheidstoestand gunstiger.
Toch is zij nog verre van normaal. Ook in het mili
tair hospitaal is een typhuslijder opgenomen.
Hoewel de laatste dagen ons wat regen hebben
gebracht, doet de behoefte aan goed drinkwater zich
algemeen gevoelen. Een menigte welputten, die vroeger
uitmuntend water leverden, zyn sedert eenigen tjjd on
bruikbaar geworden. Ook de gemeente-pompen prijken
voor het meerendeel met het opschrift onrein." 't to
te hopen, dat spoedig door een duinwaterleiding in dat
gebrek zal worden voorzien.
Wolfiuirtsclyk. De gemeenteraad heeft goed-
fevonden het vóór eenige jaren alhier gestichte Zieben-
11 is vrij te doen bewonen aan een paar gehuwde
lieden, om bij voorkomende gelegenheid als zieken-
oppassei's te kunnen fungeeren.
Mede is besloten tot het beschikbaar stellen van een.
kamertje in 't gemeentehuis, waar de Rijks-Ontvanger
maandelijks zijne zitdagen zal kunnen houden, wjjl de
belastingschuldigen anders genoodzaakt zouden zijn
geworden tot het bezoeken van het twee uur ran hier
verwijderde kantoor te Heinkenszand.
Tliolen. 16 Aug. Eenige lieeren alhier hebben
pogingen in bet werk gesteld om alhier een fanfaren-
corps op te richten. Hunne pogingen zijn reeds in
zooverre geslaagd, dat de gelden, henoodigd voor instru
menten enz. bijeengegaard zyn. Mogen er nu spoedig
velen als werkend lid toetredenopdat Tliolen zich
weldra zal kunnen beroemen een flink fanfarencorps
te bezitten, zooals het nu reeds een uitstekend man
nenkoor bezit.
Door den kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente
alhier is een schrijven tot den Gemeenteraad gericht,
dit jaar geen kermis te houden.