ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 4952. Dingsdag 22 Julij 1884. 40sle Jaarg.
GFABONNUERDUN
AFSLUITING WEG.
ONDERWIJZERES.
Nieuwstijdingen.
(Sngelitnh.
Jbpttnjjs.
ilefcerlaui,
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjjs per 3 maanden is 1,80, franco per poBt 1,60.
ADVERTENT1ËN van 1—3 regels 30 Ct., meerdere regels 10, Ct. kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
buiten deze stad gelieven hunne A. B O N N E-
M ENTSGELDEN per postwissel over
te maken, na aftrek der kosten, die 5 ets. bedragen.
Door het Postkantoor te Zierikzee zjjn gedurende
de lste helft der maand Jung 1884 de volgende brie
ven verzonden aan personen, wier naam op het adres
vermeld, ter plaatse van bestemming onbekend waren, als
Verzonden van hulpkantoor BurgCornelia Kuik,
NieowaalCornelia Kuik, Nieuwaal.
Verzonden van hulpkantoor Drjjachor: Kaatje vau
der Linde, Grand-Rapids.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee maken bekend, dat de weg, loopende
over den dijk ten Noordoosten van den Zei
kepolder aan de zijde van het Dijkwater krachtens
vergunning van de Gedeputeerde Staten" van Zee
land, gedurende vijf weken, uit te gaan op den
22 dezer, zal zijn afgesloten.
Zierikzee, den 21 Jaljj 1884.
De Burgemeester en Wethouders,
J. P. N. ERMERINS.
De Secretaris,
J. P. vak dbb LEK de CLERCQ.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee, maken bekend dat in die gemeente
met den I September e. k. openkomt eene plaats van
ONDERWIJZERES aan de openbare School D,
(Meisjesschool), waaraan verbonden is eene jaar
wedde van ƒ800, die met ƒ100 wordt verhoogd,
wanneer de benoemde in het bezit is der acte
van hoofdonderwijzeres, of zoodra zij die acte
verkrijgt; of ook, wanneer de benoemde in het
bezit is van een of meer der acten van bekwaam
heid tot het geven van middelbaar onderwijs of
zoodra zij die acte of acten verkrijgt.
Bevoegdheid tot het geven van onderwijs in
minstens twee levende talen is een vereischte.
Sollicitatiën (op zegel) gerigt aan den Gemeente
raad, en stukken worden franco ingewacht bij den
Burgemeester.
Zierikzee, den 21 Julij 1884.
De Burgemeester en Wethouders,
J. P. N. ERMERINS.
De Secretaris,
J. F. van der LEK db CLERCQ.
Dat bet in de Amerikaanache geldwereld nog niet
pluis moet zgn, bljjkt alweer uit een outvaogeD tele
gram nit New-York, dat de beeren Fletacber en Sbarpe,
bankiers te Indianapolis, hunne betalingen hebben ge
staakt. Het pasBief moet vrjj aanzienlgk zjjo, maar
of dit de vele slachtoffers troosten kan, is een andere
vraag.
In een der fraaiste straten van New-York heeft
een honden-modiste een zeer elegant lokaal geopend,
waarvoor zjj duizenden dollars huur moet betalen.
De gelukkige bezitsters van hondjes komen met hare
lievelingen in fraajje equipages voor den winkeleen
lakkei in eeoe met goud overladen livrei opent de deur
en de dameB die bjjua allen oude vrjjsters, maar zeer
rjjk zgn, treden met hare dieren een keurig salon
binnen, om haar beurt af te wachten.
Als die komt, wordt de maat voor rokjes en jakjes,
mutsjes en paletötjea genomen. Op het oogenb'.ik zjjn
donkerbuine of groene, met ottervel versierde, pelsjakjes
zeer in den smaak. De prjjs van een bondenkostnum
varieert van vjjf tot vgftig dollars.
Halfweg tusschen Sheffield en Manchester is
Woensdag-namiddag II., omstreeks ééa uur, een ver
schrikkelijk spoorwegongeluk gebeurd. Er brak, toen
de van Manchester komende sneltrein pas den Wood-
head-tunnel had verlaten, eene as van de locomotief,
die met den kolenwagen nog eenige oogenblikkeo op
de rails bleef. Maar de wagens, waarin de passagiers
gezeten wareD, geraakten door den schok de trein
had eene snelheid van vgftig mjjlen in het nur los
vau de locomotief en tuimelden, gedeeltelijk van eene
brug, gedeeltelijk van deo spoorwegdjjk, van eene
hoogte van dertig voet naar beneden op den straat
weg, met het treurig gevolg, dat drie van de negen
wagens geheel verbrgzeld werden en negentien perso
nen terstond het leveo verloren, acht mannen, acht
vroaweD en drie kinderen. De machinist en de stoker
bleven ongedeerd. Dertig personen werden gekwetst,
ettelijke vau hen bekwamen zware kwetsuren op de
plaats van de ramp, die een vreeseljjk schouwspel van
verwarring eo ellende te zien gaf. Het duurde nogal
eeoigen tjjd eer er voldoende hulp kou worden aange-
bragt. Ééa van beo stierf eer hg te Manchester ia het
hospitaal kwam. Onder de doodeu zgn, voor zoover
men heeft kunnen nagaan, ten minste drie vreemde
lingen.
Vrijdagmorgen werden twee politieagenten te
Londen, die een drietal inbrekers op heeterdaad betrap
ten en wilden arresteeren, door dezen doodgeschoten.
De misdadigers, voorwaardelijk in vrjjbeid gestelde
recidivisten, zjjn gevat.
Omtrent den braud in het koninkljjk wapenmu
seum te Madridden lOden dezer, verneemt men,
dat de vlammen zich bet eerst ia de bovenverdiepingen
verspreidden. Het gevaar wa9 zeer groot, daar dit mu
seum bjj het koninklgk paleis is gelegen en in de be
nedenzalen van het museum wapenrustingen en een
groote voorraad krnit was geborgen. Op het eerste
alarm kwamen de soldaten toesnellen, die de kisten
met krnit het eerst in veiligheid bragteD.
Voor de aankomst der brandweer, die in Madrid zeer
onvoldoende geregeld moet zgn, was de Koning op de
plaats des onheils verschenen en bevond zich te midden
van hen, die de kostbare wapenrustingen trachtten te
redden. Hjj zelf sloeg met een bjjl een dour in en
moedigde alle aanwezigen aan de kostbaarheden, die
het schoonste museum van Europa vormen, in veilig
heid te brengen.
De koninginnen Isabella en Christina verschenen met
de infanten Isabella en Eulalie op het balkon van bet
paleis om de soldaten moed in te spreken.
Te vier nor in den morgen stortte het dak in. Z.M.
Alfonso XII bleef met ijjae Ministers, vele generaals
en hoogwaardigheidbekleedera tot men den brand ge
heel meester was, waarna men de geredde voorwerpen
ging bezigtigen, die op de binnenplaats van het ko
ninklgk paleis waren nedergelegd.
Dit museum, dat door Philips II was gesticht, be
vatte een kostbare collectie wapenen, vlaggeD, kaoonnen,
tropeeën en andere voorwerpen, waarop Spanje met
regt trotsch was. Men schat, dat twee derden der
voorwerpen gered zgn, maar de collectie tapjjten is
geheel verloren en in de verwarring zgn verscheidene
voorwerpen beschadigd.
Sedert twee jaren was men bezig het gebouw te
restanreeren, waaraan reeds 276000 francs waren besteed.
De cholera heeft zich, naar nit Marseille aan de
»Daily News" wordt gemeld, ook in de Alpen vertoond,
werwaarts de meeste vluchtelingen uit Marseille zich
begeven. Ook in de Loire-, Isure- en Rbdne-departe-
meoten kwamen gevallen voor. De correspondent be
weert voorts, dat het getal sterfgevallen te Marseille
door da overheid zooveel mogelgk geheim wordt ge
houden. In het begin werden daarentegen de gevallen
overdreven door sommige geneesheereo, die hon naam
ia de coaraat wiIdea hebben. De overledenen worden
des nachts begraven. In den nacht van den 12en,toen
er geene kisten genoeg waren, is één der dooden een
voudig in eene wade ter aarde besteld. Dien dag be
droeg het getal dooden, zooals de berigtgever uit
ontwijfelbaar goede bron zegt te weten, 88.
Zooals men weet, heeft een groot deel der bevolkiog
Marseille reeds verlaten. Er zgn menscbeo, die van
middernacht af bjj de stations kampeeren, om met den
eersten trein van 5 nar te vertrekken. Men vocht aan
de plaatBbnreao's om kaartjes en de spoorwegbeambten
zgn door de overmaat van werk uitgeput.
In de Pyreneën houden de Spaanscbe ambtenaren
streng de band aan de quarantaine-voorschriften. Een
Franschman, die door ae linie trachtte te dringen, is
neergeschoten.
Sedert 27 Jong, den dag waarop de gymnasiast
van Toulon te Marseille aankwam en aldaar aan de
cholera is gestorven, zgn te Marseille tot en met Don
derdag 11. 575 personen aan de cholora overleden. Het
vertrek uit de stad duurt voort. Donderdagmorgen ver
lieten per spoor nog 1284 personen de stad om zich
in de provincie te vestigeo,
Marseille, 18 Jaljj. Hier zjjn heden 43 en
te Tonlon 30 cholera-dooden.
Amgterdam19 Jnljj. In oen hotel in de
Kalveratraat alhier vermiste men in den laatsten tjjd
nu en dan stokken van waarde, tafelzilver, sorvetten
enz., zonder dat men de oorzaak biervan ken ontdekken.
Een twist onder de dienstboden bragi bg toeval aan
het licht, waar de voorwerpen gebleven waren,althans
de recherchears beug te a eeaige voorwerpen aan het
politiebureau, welke zjj uit de woning van de vrouwe-
Igkc dienstbode 't H. hadden gehaald en die door den
hotelhouder ais de zjjoe werdon orkoud, waarop de
dienstbode Vrijdagmorgen aan de juatitie werd over
geleverd.
De twee Engehchen, die te Amsterdam een be
diende een portefeuille met 55,000 ontstalen, hebben
in de gevangenis er eindelgk in toegostemd, dat men
hon photografhche portretten vervaardigde.
Jl. Maandagmorgen was in de Warmoesstraat to
Amsterdam een werkman op de bovenverdieping eener
woning aan den arbeid, zoo bet heette. De meid moest
even op haar zolderkamertje zgo, vindt de deur ge
sloten, kjjkt door een ruit en ziet onzen werkman ia
haar bed, in Morpheas' armen. De patroon wordt ge
haald. Tableau! Dat was een>Maandaghonder",baiten
bezwaar van zgo eigen benrs. Voor den baas komt bet
er Diet op aan 1
Op klaarliobten dag zgn in 't Vondelpark te Am
sterdam drie personen betrapt op verschillende hoogst
oozedeljjke handelingen. Een van hen is gevlncbt, de
beide anderen zjjo gearresteerd. Eea van de gearres
teerden is iemand van hoogen leeftjjd, die tot heden
aller achting genoot.
Gravenliagje, 19 Jaljj. Reeds vroeger (zegt
het «Vaderland") is gemeld, dat Z. K. H. de Prins van
Oranje geen uiterste wilsbeschikkingen heeft nagelaten;
alleen zgn er enkele aanwgzingen gevonden van jaren
herwaarts, die tooneD, dat de Prins toen voornemens
was een testament te maken. Verder zgn aan de booge
erfgenamen eeoige mededeelingen gedaan van vroeger
door den Prins geuite wenscheD, die ongetwijfeld zullen
worden vervuld.
Z. M. de Koning beeft persoonljjk, naar wjj vernemen,
volledig afstand gedaan van alle regten op de nalaten
schap van zgn zoon, en zalks ten behoeve van B. K.
H. Prinses Wilhelmina, mede-erfgename van deo PrinB.
Van het op verscheiden millioeneo geschat vermogen
van den Prins, grootendeels in ioschrgviogen op net
Grootboek en in buitenlandsche fondsen belegd, is een
staat opgemaakt en bereids aan den thesaurier ter
hand gesteld.
Binnen weinige dagen zal das de geheele overdracht
kannen eindigeD. Omtrent het personeel van den over
leden Vorst zgn nog geen definitieve beschikkingen
genomen, wel omtreot de roerende goederen. Deze
zulleD, behalve enkele familiestukken en reliquiëo en
met uitzondering van de prachtige collectie diamanten
van wjjlon Koningin Sophia, ten overstaan van den
notaris Ligtenberg worden verkocht.
Men is terstond begonnen met de Gothische zaal voor
dit doel in gereedheid te brengen. In het begin van
Augustas zal de Verkooping worden aangekondigd.
Door den hoogen raad is gisteren o. a. verworpen
de cassatie-voorziening van P. B., schipper te Honte-
nisse, tegen een arrest van het bof te 's Hage, hou
dende ecbaldigverklaring aan moedwilligen doodslag
en veroordeeling tot 8 jaar tuchthuisstraf.
's Gravenhage, 18 Jnljj. Z. M. de Kooing
heeft heden voormiddag de commission uit de Volks
vertegenwoordiging ontvangen tot aanbieding van do
adressen van rouwbeklag.
Die uit de Eerste Kamer, met den voorzitter der
Kamer Jhr. Van Egsinga aan het hoofd, werd te 10
uren en de commissie uit de Tweede Kamer te lO'/j
bjj Z. M. toegelaten.
Aan het hoofd der tweede oommissie was gosteld de
heer Tak van Poortvliet, waarnemend voórzitter, plaats
vervanger van den heer Cremers, die tot herstel van
gezondheid in het buitenland vertoeft.
Naar men verneemt, zonden de beide Kamers reeds
Maandag 28 dezer weder bjjeenkomen, ter behandeling
in voreenigde zitting van het wetsontwerp op het Re
gentschap.
Vlissluftcon19 Jnli. HH. KK. HH. de kroon
prins en de kroonprinses van Dnitschlaod, vergezeld
van hnnne dochters Victoria, Sophia en Margarotha,
en hnn gevolg, znllen den 23 dezer van Berljju vertrek
ken, om eea bezoek te brengen aan H. M. de koningin
van Engeland.
Het vorsteljjk gezelschap zal over Vlissingen reizen
eo de overtocht maken met het kon. jacht «Osborne"
dat eerstdaags hier wordt verwacht.
Z. K. H. de kroonprins moet voornemens zgn medio
Augnstns a. s. naar Daitachland terug te keeren ten
einde deel te nemen aan de aldaar te honden militaire
manoeuvres.
Aan den heer J. Spanjaard, inspecteur over 't loods
wezen te VlisBingen, werd door het bestuur der Socië
teit van bet Ned. Loodswezen nit naam barer leden
een zeer fraai cylinder sobrjjfbureaa aangeboden. Ia
dit bareaa is eeD zilveren plaat aangebragt, waarop de
navolgende inscriptie is gegraveerd
>Herinoeriog aan het openen der sociëteit van het
Nederlandsch Loodswezen, aangeboden door alle leden
aan bannen geachten Eere-preeident, den heer J.
Spanjaard,"
Het voornoemd aocieteitsgebonw aal aanstaanden
Dingsdag 22 Jaijj op feesteljjfce wjjze worden geopend.
Vlissingen, 20 Jaljj. Het verkeer van hier op
Qneenboro v. v. neemt zeer toewekeljjks worden ge
middeld heen en wéér duizend personen vervoerd.
Op Donderdag 24 dezer zal de monumentale fontein
voorzien van de bastes der gunstig bekeode Vlissiogsche
schrjjfsters Betje Wolff en Aagtje Dekenworden
onthald.
Deze plegtigheid zal geschieden door den heer mr.
G. N. de Stoppelaar van Middelburg, voorzitter der
commissie, en de feestrede worden gebonden door den
heer Dr. J. Dyserinck. Ter eere der plegtigheid zal
door het stafmnziekkorps van het 5e regiment infanterie,
io garnizoen te 's Hertogenbosch, eeoe matinée in de
sociëteit >de Unie" en eeoe soiréa aan het badhuis
worden gegeven. Daags te voren zal op het raadhuiB
eene tentoonstelling worden geopend bevattende de ge
schriften der vereerde schrijfsters, benevens eenige hand
schriften en portretten.
Domburjzr, 20 Jaljj. We mogen ons ia eea drak
bezoek onzer badplaats verheugen. Niet alleen de
bötels maar ook vele particuliere woningen zgn goed
bezet. Ook van Middelburg en Vlissingen krjjgen we
dageljjks vele bezoekers, die zich zoowel aan het straod
als in de bossoheD uitstekend scbjjnen te amnseeren en
mede bgdragen tot de levendigheid en opgewektheid
die hier heerschen.
Miclslelburjg-, 20 Jaljj. Het plan om met de
salonboot van de boeren Alberts Co. beden een plei-
ziortocht te maken naar Antwerpen is bjj gebrek aan
genoegzame deelneming verdaagd. Terwgl op 150
personen was gerekend hadden zich slechts 80 aange
meld. Soortgelijke tochtjes nit België naar Walcheren
scbgaen beter te vlotten, althans eiken Zondag zien
we tal van Zuid-Nederlanders in ons midden.
Algemeen wordt gezegd, dat de Bargemeester
dezer gemeente, mr. C. J. Pickó, als zoodanig eervol
ontslag zal vragen.
Niettegenstaande in de laatste jaren bet toezicht
op bet te leveren vleesoh ten behoeve der zoldateo-
meoaget aanmerkeljjk is verbeterd, tracbtOD toch som
mige leveranciers allerlei ongeoorloofde middelen in
praktjjk te breogen om vleesch te leveren, dat niet
aan du gestelde eischen voldoet.
In het contract komt o. a. de bepaling voor dat het
vloesch moet zgn van ossen, wegende aan do balk niet
minder dan 350 kilogrammen, of van koeien, niet min
der wegende dao 225 kilogrammen.
Om dit te kannen controleereo wordt het geslachte
beest in 4 kwarten verdeeld en daarna gewogen.
De slager E. B. te Middelburg, leverancier der
menage, vermoedende dat het door hem geslagte
beest niet aan het verlangde gewigt zou voldoeD,
traobtte de leden der voodings-commiisie op dit pont
te misleiden door in de nierbedden schjjven lood te
verbergen ter zwaarte van pl. m. 10 kilogrammen te
zamen.
Door de jjverige bemoejjingen van do gamizoens-
voedings-commissie werd dit bedrog echter ontdekt en
de slager eene boete opgelegd van 25.
Op grond van een io het contract voorkomende be
paling, waarbjj i9 aangegeven dat, wanneer de aannemer
zich scboldig maakt aan bedriegelgke handelingen,
ter beoordeeÜDg van den Minister van oorlog, het
coatraet zal worden verbroken, is aan den hoofdinten
dant van het voorgevallene kennis gegeven.
Uit Grand Rapids wordt aan de »Midd. Ct." ge
meld dat de toestand aldaar gansoh niet rooskleurig
is. 't Is nu midden in den zomer en tooh loopen er
hoopen volks, waaronder ook etteljjke Zeen wen, zonder
werk. Wel wordt er tameljjk veel gebouwd, maar de
fabrieken gaan het getal arbeidsuren verminderen op
meoige fabriek is bet werk beperkt tot 8 uren daags,
waardoor van zelf ook het loon verminderd wordt. De
stad heeft van 't voorjaar woer eeD aanzienlgk gedeelte
van dejaarljjkscbe emigratie ontvangen. Mogeemigratie
vooruitgang zgo, de berichtgever is het daarmede eene,
als men bedoelt emigratie naar het uitgestrekt gebied
der Vereeoigde Staten van Amerika, doch emigratie
naar eene of andere stad is ophooping, schadeljjk voor
deo nienwkomende, schadeljjk voor den reods geves
tigde en schadeljjk voor da werkende klasse io zgn
geheel. Men begeve zich slechts in eenig werkuur
Daar de stad en men zal bjjna geen Hoek kuDnen om-
draajjen, waar niet eenige manoen gevonden worden,
die gaarne tegen billjjk loon werk zonden willen aan
nemen. Eo niet alleen loopt eeD maBsa daghuurders
ledig, neen, ook kan men tal van ambachtslui vinden,
die niets hoegenaamd te doen hebben. In den regel
zgn onder de aankomende emigranten slechts weinigen,
die kapitaal medebrengen, des te meer echter komen zjj
om van het circuieerend kapitaal een aandeel te genie
ten. Wie zal het hun betwisten? NiomaDd, maar toch
moet men niet nit het oog verliezen dat veel varkenB
de spoeling dun maken.
De berigtgever hoopt, en verzoekt het zooveel moge-
ljjk aan land- en gewestgenooten te zeggeD, dat de
intocht naar dit puot moge ophouden en men zioh
meer moge verspreiden over de enorme oppervlakten
van dit groote land, in plaats van op een hoopje saam te
vluchten en het elkander inderdaad benauwd te maken.
Er is thans ia Graad Rapids veel meer werkvolk voor
alle indnstriëa dan er werk is.
St. PHIlIpeGanrI, 16 Jnlg. Bg de verkiezing
van 3 leden voor den gemeenteraad, Dingsdag gehoudeD,
zjjn uitgebragt 30 geldige stemmen, Herkozen werden
de aftredende leden de beeren J, J. Geense met 29,
H. Geelhoed met 24 en M. Mol Jzn. met 21 stemmen.
Verder waren uitgebragt op de heeren, M. Van Strien
3, A. Westbroek 2, A. Wisse 2, P. Kunst 2, C. Van
Strien 1 en L. Mol Azo. 1 stem.
De gekozenen hebben hunne herbenoeming weer
aangenomen.
Zierikzee, 19 Jnlg. Aan deRgksnormaalschool
voor Teekenonderwjjs te Amsterdam zgn na gehouden
examen van de lste tot de 2de kl. overgegaan o. a. de
HH. J. A. Ochtman Sz. en A. F. de Graaf, beiden van
Zierikzee.
Te Renesse zgn als raadsleden herkozen de heeren
K. Steur Rz. en S. De Brugne Jzn.
De collectie gehouden op het Znider-Zendingsfeest,
ten voordeele van verschillende eendiogevereeoigingen,
heeft ƒ593.51 opgebragt.
Te Breda zgn bg het heete weder in de vorige
week twee gevallen van zonnesteek voorgekomen. Eene
27-jarige gehuwde vrouw was den volgenden dag reeds
een ljjk, terwgl de tweede ongelukkige krankzinnig is
geworden. Beiden hadden hare werkzaamheden met
ongedekten hoofde verrigt.
Zierikzee, 21 Juli.
TIEND-PROCEDURE.
Door de Heeren Jhr. Mr. F. van Schojjlenburg van
Bommenede en Mr. A. J. W. Farnoombe Sanders, grond
eigenaren te 'e Hage te zamen eigenaren van de Am
bachtsheerlijkheid van Bommenede, (procureur Mr. C. J.
Fokker) werd de heer F. C. Köhler, landbouwer te
Zonnemaire, gedagvaard voor de Regtbank alhier tot
betaling van 33, later verminderd tot op 30,82,
voor vereobuldigde tiend van suikerbieten, op landen
ter grootte van 5 B. S7 A. 47 cA. of ƒ2,40 per 41 A.
68 cA. Voot gedaagde trad op als procureur Jhr. Mr.
J. W. D. Schnnrbeqae Baejje; als advocaat Mr. W. A.
I van Hoek, te Middelburg.
Na het wisselen van conclneiën werden de eischers
bjj interlocutoir vonnis toegelaten te bewjjzen de na
volgende drie daadzaken
I. dat de gedaagde ten jare 1881 de hem toebehoo-
rende landen ter grootte van 5 H. 74 A. 19 cA.
in de gemeente Zonnemaire heeft doen bezaajjen
met suikerbieten
II. dat de gedaagde de daarop geteelde suikerbieten
heeft geoogst, verkocht en geleverd aan een sui
kerfabriek; en
HL dat de gewoonte in deze ttreken bestaat, dat voor
tiend van suikerbietenvoor suikerfabrieken be
stemd of gebezigdbetaald wordt 3,— per oud
gemet (in oasu 41 Area 68 cA.) verminderd met
T0°r de grondbelasting, dus 2,40.
Voor het leveren van dit bewjjs werden van wege
de eischers 51 getuigen, van wege den gedaagde, voor
het leveren van tegen-bewgs, 6 getuigen gedagvaard.
Na bet gehouden getuigenverhoor werd door den
gedaagde gevraagd de benoeming van 3 deskundigen
om te staven de navolgende stellingdat maogelwor-
telen en zoogenaamde suikerbieten, euikerpeeën of beet
wortelen, in Iandbouwknndigen zin, volkomen dezelfde
planten zgn en ook volkomen gelijk zouden wezen aan
elkander, wanneer men niet zorgde de eigenaardige
worlelvorming der laatstgenoemden kunstmatig te be
vorderen.
De Regtbank benoemde tot deskundigen de heeren
Dr. J. O. F. Pitsch, S. Lako, leeraars in de landbouw
kunde en Dr. M. W. Bejjerinck, leer&ar in de planten
kunde, allen aan Rjjke Landbouwech. te Wageningen.
Aan het slot van ban verslag hebben de deskundigen
verklaartdat mangelwortelen en suikerbieten, suiker-
peeën of beetwortelen, hoewel beboerende tot dezelfde
botanische soort (species) Beta vulgarisin landbouw
kundigen zin zgn zeer verschillende planten en dat die
verschillen, welke zoowel van wetenecbappelgken (bo-
taoischen) als van landbouwkundigen aard zgn de
navolgenfle zgn
a. dat de suikerbiet is een handeisgewas
b. dat slechts de suikerbiet voor de zoikerfabricatie
bruikbaar is;
c. dat de bemesting van beide gewassen uiteen loopt;
d. dat do verhouding tusschen de bestanddeelen van
beide gewassen niet dezelfde iz
e. dat do gedaante van den wortel en de bladerkroon
van de znikeibiet is een andere dan bjj den maogel-
wortel
dat de zaden van mangelwortelen eo suikerbieten
verschillend zgo, maar dit een verschil is van physio-
logischen aard.
Na het honden der pleidoojjen bepaalde de Regtbank
de uitspraak op 21 Jnlg.
Bjj haar op heden uitgesproken breed gemotiveerd
vonnis, overwoog de Regtbank, na de twee eerstge
noemde feiten bewezen te hebben verklaard o. a. om
trent bot 3e feit;
dat nit de lezing der ordonnantie van Philippus IV
(Philippe le bel) en inzonderheid van het aangehaalde
Edict van Keizer Karei V, in verband met den daaraan
door hom zelf gegeven uitleg ten doideljjkste blgkt,
dat bjj dat Edict niet de bedoeling is geweest om een
zeker tjjdperk te stellen tot het erlangen der bevoegd-
beid om eenige nieuwe vracht te vertienen, waardoor
trouwens het vertienen van nieuwe vrachten zonder de
hoogst onwaarschgnlgke medewerking der tiendplig-
tigen zelven niet mogelgk zou zgn maar alleen om
tiendheffiog te verbieden van vruchten, die sedert de
laatste 40 jaren of langer tiendvrjj waren geweest,
hetgeen het geval meestal was met de zoodanige, die
uitsluitend bestemd waren tot voedsel voor menscben
en dieren, alswarmoeskruiden, gras, hooi en dergeljjke;
dat de Keizer, op de daaromtrent gedaue vertoogen
de belanghebbende tiendgeregtigdeD, reeds in zjjbe op
volgende plakaten van 10 Januarjj 1528, 19 April 1529
en 15 September 1530 heeft te kennen gegeveD, en wel,
in dat vao 1529, dat indien tiendpligtige gronden met
andere gewassen bezaaid worden dan waarvoor tot
dusver tiend was geheven, zooals met hennep, rapen,
vlas eo dergeljjke, plat eo rood zaad, in stede van met
tarwe, gerst en haver, ah dan ook van die latere ge
wassen, ofschoon in de laatste 40 jaren niet verbouwd
geweest zjjode, tiend zou kannen geheven worden, en
in dat van 1530, dat indien een of ander vracht in
eenig dorp nog id het geheel niet was geplant, inge
zameld, gowjjd of opgekweekt, men zich ten opzigte
der daarvan te heffen tiend zou schikken naar het ge
bruik hetwelk plaats heeft in de andere dorpen van
den lande alwaar geljjke soorten van vrachten gezaaid,
geplant en opgekweekt zgn, en dat indien eenige ge
heel nieuwe soort, die te voren nooit gezien was, ge
zaaid, geplant of gevoed werd men zich zon moeten
schikken naar het beschreven regt.
dat nit die plakaten genoegzaam blgkt, dat naar de
bedoeling van deo Keizer alle vruchten aan tiend onder
worpen wareD, voor zoover ze niet door eene gewoonte
van 40 jaren of meer vrjjdom van tiend hadden ver
kregen, of nit haren aard van de vertiening moesten
worden uitgesloten, zooals dit het geval was met die
welke uitsluitend bestemd wareD tot voedsel vsd men-
schen en dieren ah warmoeskruiden, gras, hooi en der
geljjke en er dus geenszins eeoe gewoonte vereisebt
werd om eenig nieuw en voor vertiening vatbaar gewas
of product tiendpligtig te doen zgn of worden dat die
zienswgze dan ook vrg algemeen door de juris prudentie
is gehuldigd geworden, zelfs ten jare 1560 is bet hoogste
ressort door den Grooten Raad van Meohelen, alsmede
door de verordeningen van latereD tjjd en het gebruik
dat wat betreft de bestaande gewoonten, èn volgens
hetgeen daaromtrent tusschen partgen in confesso is,
voor zooveel nl. de eilanden Zuid-Beveland en Wal
cheren aangaat, èn volgens de verklaringen van schiet
al de getuigen, voor zooveel de eilanden Tholen, Dui-
veland en Schouwen aangaat, geene andere gewoonte
bestaat noch sedert 1811 bestaan heeft dan om de
beetwortel te vertienen met 3, min '/s
dat ook wel nit de verklaringen van een aantal ge
hoorde getuigen is gebleken dat, in Schouwen en spe
ciaal in de gemeente Zonnemaire, de in de eerste jaren
geteelde beetwortelen met 24 cents zjjn vertiend gewor
den, maar tevens dat die teelt toon zoodanig vermengd
