ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 1739.
59ste Jaarg.
Donderdag 1 Maart 1883.
Verschijnt DINGSDAGr, DONDERDAG en ZATUBDAG. De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTLËN van 1—3 regels 30 Ct., meerdere regels 10 Ct., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend^
KENNISGEVING.
Belasting op de Honden.
De BURGEMEESTER eo WETHOUDERS van Zie-
rikzee maken bekenddat bet primitief kohier der
belasting op de honden van deze gemeente, over het
dienstjaar 1883, op heden door hon is opgemaakt en
van den laten tot den IS Maart e. k. ter Se
cretarie der gemeente voor een ieder ter lezing zal liggen,
zullende ieder aangeslagene, binnen dien tgd, tegen zyo
aanslag hg den Raad bezwuron kuocen inbrengen, bg
verzoekschrift op ongezegeld papier.
Zieeikzbb, den 26 Febrnarjj 1883.
De Burgemeester en Wethouders
J. P. N. ERMERINS.
De Secretaris
J. G. BETHE, f». 5.
Nieuwstijdingen.
Te Jefferson City, de hoofdstad van Missouri, is
een oproer uitgebroken in het tuchthuis, waar 1400
veroordeelden bgeeo zgn. Yrjjdag na den schaftyd, toen
de veroordeelden naar do versohillende werkplaatsen
waren teruggekeerd, brak de muitery uit in de zadel-
makerg, waar de meesterknechts werden overmand.
Een der muiters stak toen wat los stroo aao, en io een
oogenblik stond het gebouw in volle vlammen. Toen
de brandweer toegesneld kwam om te blnsschen, sne
den de gevangenen de brandspuitslangen door. De
mannelgke bevolking der stad bood toen vrjjwillig
haar diensten aan, en was in een oogenblik in een
legertje hervormd onder 't bevel van den adjudant-
generaal Waddell. Een cordon, met geladen geweren
gewapend, werd om het tuchthuis opgesteld; de muren
en de on verbrande gedeelten werdea bezet, en men
slaagde er io, niet minder dan 1150 gevangenen weder
in hnn cellen op te sluiten. De aanvoerder, Johnson
met mes en knods gewapend, poogde zich door het
volk heen te slaan, maar word gegrepen, en met een
half dozgn der overige belhamels in onderaardsche
cellen gesmeten. De overige gevangenen werden vrg-
gelateo, voor zoover zy helpen wilden de vlammen te
blnsschen. Sommigen zgn doodelgk, anderen min of
meer ernstig gekwetst. Men werd ten slotte de vlam
men meester, nadat een schade van 300,000 dollars
was aangerigt.
©ngeitintr.
Volgens den Daily-News correspondent to Dublin
mag men weldra nieuwe onthullingen betreffende het
Ierache komplot tegemoet zien. Miostens 10 personen
zullen worden gearresteerd.
Sheridan verklaart in de «Irish World", dat hg in
Ierland als priester verkleed was, omdat de Eogelsche
Regering iederen Ier, die word geacht in dieDst te zgn
van de »Land League", arresteerde. Het doel van zgn
reis was vooreerst goed terng te krygeo, waarvan men
hem hnd beroofdteiwyl hg gevangen en gebannen
was, agrarische misdrjjven te beletten en het »No. rent"-
manifest te ondersteunen. Hoe hg aan het geld kwam,
dat bjj in Ierland verdeeldezegt hg niet. Hg zegt
dat hg van plan is aan do «Irish World" te bljjven
waar de Engelsche Regering hem zal vindenals zg
hem noodig heeft.
J&Uslitltfr.
Uit het Zuiden van Rusland komen trearige be
richten omtrent den daar heerschenden hongersnood,
die zich meer en meer nitbreidt. Vooral op het platte
land is het erg gesteld. De noodlijdende bevolking
stroomt naar de steden, in de hoop daar werk en brood
te vinden. Te Odessa is het aantal noodlijdenden door
den toevloed van boerenarbeiders ontzagljjk vermeer
derd, en in dézelfde mate is de onveiligheid in de stad
toegenomen, die toch reeds groot was, want de honger
lijdenden scholen zamen en trachtten zich door geweld
hulp te verschaffen. Zoo pionderde een troep van
honderden arbeiders een korenwagen, eo een paar dagen
daarna nog een. De korenkoopers hebben zich toen
genoodzaakt geziengoedschiks brood onder bet volk
uit te deelen.
Italic.
Rome. Volgens de >Diritto" loopen de onder
handelingen tnsschen Praisen en Z. H. den Paus waar
schijnlijk op niets uit. Het antwoord van den Keizer
is zeer kras.
Spanjjc.
33clgie.
De maarschalk Bazaine, die te Madrid woont,
heeft een nieuw boek uitgegeven over den oorlog
van '70, de voornaamste strekking is natuurlgk, om
zich zeiven te bevrgden van den smet, dat bg verraad
zou hebben geploegd. Bazaine doet verscheidene ont
hullingen o. a. zon bjj aan keizerin Eugóoie hebben
voorgesteld, den vrede te sluiten en dan met het leger
den opstand in Parjjs te bestrjjden.
Ten vervolge van het in ons vorig No. medege
deelde uit Brassel, wordt thans het volgende gemeld
Vrgdag heeft zich te Ganshoren, nabjj Brusseleen
geheimzinnige zaak voorgedaan. Op hot kasteel van
den Burgemeester waren een aantal genoodigden bjjeen
voor een schietwedstrijd op dniveD, toen eenklapseen
knal zich deed hooren, die de huizen deed schudden.
De Burgemeester en zgne gasten haastten zich om op
de plaats te komen van waar het geluid kwam en
zagen toen aan den kant van een sloot bjj den straat
weg, een man liggen, die zwaar gewond was. Bg den
gewonde stond een ander persoon, die onmiddeljjk op
de vlucht ging, toen hg bovengenoemden zag toesnellen.
Men bewees eerst aan den gewonde de noodzakelijkste
hulpdie daarna naar het hospitaal St.-Jean to
Brosse!vervoerd werd.
Door de gendarmendie spoedig op de plaats des
onheils aanwezig waren werden de overblyfselen van
een bom gevondeD, die dynamiet bevatte. Terwjjl de
noodige nasporingeo gedaan werdeD, kwam de persoon,
die zich verwjjderd hadper rjjtuig naar Ganshoren
terng, om zich, zeide bjj, van den staat des gewonden
op de hoogte te stelleD. Hjj werd toen onmiddeljjk in
hechtenis genomen en naar Brussel gebragt.
Op de inlichtingen van den koetsier, die hem naar
Ganshoren gebragt hadwerden door het parket eenige
huiszoekingen gedaan, die tengevolge hadden, dat bjj
een zekeren Deleaut, lid van het anarchiaten-comitó
bjj wien Lonise Michel, tjjdens baar verblyf te Brussel,
gelogeerd had, drie kofferB in beslag genomen werden.
De gearresteerde gaf, na eerst eenige valacho namen
genoemd te hebben, zjja waron naam, Civourt op on
zeide wegens deelneming aan den aanslag te Montoeau-
les-Mines bjj verstek tot 7 jaren gevangenisstraf ver-
oordeald te zjjn.
De gewonde wilde zich eerst ook niet bekend makeD,
maar toen moa hem mededeeldedat zgn compagnon
gearresteerd was ea alles bekeni had, zeide hjj, dat
hg Metayer heette en ook in do zaak van Montceau-
les-Mines betrokken was.
Civourt en Mctuyer haddon vóór 14 dagen een kloin
kamertje in de rue Traversière gehuurd. De eerste was
j voortdurend afwezig maar de tweede bleef steeds thuis.
1 Hg ging alleen uit om het middagmaal te gebruiken, j
Metayor had aan de verhuurster der kamer gezegd,
j dat Civourt zgn broodor was, en zij in Bolgie gekomen
I waren om zich daar te vestigen. Welk beroep zg uit
oefenden had hg verzwegen.
Vrgdag te 5 uur was Civourt nog in zgne kamer,
das nadat de ontploffing had plaats gehad. Toen Me-
j tayer te 12 uur was uitgegaan, had hjj tegen zgn ge-
woonte den sleutel medegenomen en met dezen sleutel
is Civourt in huis gekomen. Hoowel niemand hem had
zien binnen komen, had een bewoonster van de tweede
verdieping hem hooren loopen en opgemerkt dat hjj
i met twee koffertjes weer was vertrokken.
Des nachts te 2 aar bad ia deze woaiog huiszoeking
plaats en onder andere voorwerpen heeft men een
I portefeuille gevonden met compromitteerende papieren
j en een werkje, dat over de behandeling der ontplofbare
stoffen handelt.
3Iebctlttnb.
'js Gravenhnge. De burgemeester van Looa-
duineD, De Voogt, die met verlof zoogenaamd naar
Parijs was, heeft gisterenavond getelegrafeerd dat hg
naar Amerika veittok en zgn ontslag neemt. Er is
gebleken dat de voortvluchtige van een groot aantal
ingezetenen belaogrjjke sommen onder zich had. Men
vermoedt dat ongelukkige speculation die gelden heb
ben verslonden.
Een zeer eigenaardige toevalligheid isdat op
den dagwaarop Ministor de Brauw ontslag kreeg
(23 dezer), een der tallooze scheurkalenders het vol
gende versje van den heer Servaas de Bruin bevatte:
Al is bet vet thans van den ketel
Wordt zelden een Ministers-zetel
Om 't oven ook in wat voor land
Aan iemand vruchtloos aangeboden
Al laat men zich kwansuis wat nooden
Slechts zelden wjjst mon 't van de hand.
Maar toch, er zjjn er, die, bescheiden
Zich niet door eerzncht laten leiden
En geen Minister willen zjjo
Maar tegen éóo van dezen stempel
Bestaan er honderden warempel
Dieoneerzuchtig slechts in scbgn
Niet zich te onteeron zonden schroomon
Om op het kassen maar to komoD.
VlfHHlnsfon, 26 Fobr. Zondag vettoefdon alhier
de officier van justitie en do rechter van instructie uit
Middelburg, met een deskundige, teneinde een onder
zoek in te stellen naar de oorzaken der ODipIofÜDg in
de salmoniak-inrichting van de gasfabriek.
De bodem uit den ketel ia thans te voorschjjn ge
komen van onder het puindat aao de zjjae van
'a rijks toooonmagazjjn was nedergeworpen.
VHssiiisren 27 Febr. Een besteller van het
kantoor >Van Gond en Loos" alhier heoft zich Zondag
morgen uit deze gemeente verwjjderd" met zich mee
nemende de vrouw en het kind van een ander, beno-
vens een som van circa 600 van het kantoor.
Door do zeer jjverige bemoeiingen van den inspec
teur van politie, de heer Fanov, vernam men spoedig
dat zjj naar Antwerpen gereisd waren. Met medewer
king der Antwerpsche politie werd hjj aldaar door den
inspecteur opgespoord en anngeboodeo. Hij bad nog
500 bjj zich,
Het is voor den deugniet een kort genot geweest,
dat met langdurige straf geboet zal worden.
Ml<1<le1burflr, 27 Febr. Heden stonden voor
de arrond. regtb. teregt de magnetiseur Gunters, zgne
clairvoyanle en de geneeskundige Kimmel, de beide eorate
beschuldigd van zonder daartoe bevoegd te zjjn de ge
neeskunde to hebben uitgeoefend, de laatste heo daarin
behulpzaam te zjjn geweest.
De beklaagden erkennen bet hun ten laste gelegde,
doch meenen dat daarin niets verbodens gelegen was,
daar het magnetisme door verschillende gcnee9heeren
wordt erkend.
Do officier van Justitie eischte schuldig verklaring
van de drie beklaagden en hunne veroordeeling tot
183 dagen celstraf en 320 boete.
Uitspraak heden over acht dagen.
De kapitein H. C. Smalleubach is verplaatst bjj
het 3de reg.. infanterievan Ylissingen naar Bergen-
op-Zoom.
De lste luit. H. A. Soouck Horgronje, van do
cavalerie, op nonactiviteit te Middelburg, is in actioven
dionst hersteld bjj het lsto reg. huzaren, io garnizoen
te Zutfen.
Door Z. M. zjjn horbenoemd tot Burgemeester, met
29 Maart e, k.van Arnemuiden C. J. Crucq secre
taris dier gemeente en van Nieuw- en St.-JooBland
C. J. J. A. van Teyliogen.
Bjj Kon. besluit is bjj den waarborg en belasting
op gouden en zilveren werken benoemd tot controleur
te Alkmaar mr. A. van Lier, thans te Middelburg; te
Middelburg J. F. Reiser, essayeur aldaar; tot essayeur
te Middelburg A. Moussaultcommies bg de stempe
ling te Amsterdam.
Nadat de heer J. K. Frederiks een reeks van
jaren mot jjver en naauwgezetheid de betrekhiog van
agent der Middolburgsche stoomvaart-maatschappij
alhier heeft vervuld, is hg, wegens hoogen leeftjjd
als zoodanig vervangen door den heer C. Nujjaboek
houder der Maatschappjj.
Door het Rgkstelegraafkanloor te Middelburg,
werden geduiende het jaar 1882 verzonden: 15395
j regeringa- en bjjzondere telegrammenontvangen 16848
regering8- en bjjzondere telegrammenverzonden on
ontvangen 1276 meteorologische en diensttelegrammen.
Opgenomen en verder geseind 227 telegrammen. Totaal
j behandelde telegrammen 33746.
ïlillaml—Ontli. Mejufvronw S. G.Monté hoeft
met gunstig gevolg examen afgelegd als telegrafiste
2e klasse.
Brouwerehaven. Zaterdag jl. strandde op
den Oostcr de Noordacbe schooner »Haabet," kapitein
Nohra, van Frederikstad met hout bestemd Daar Dordt.
Het mogt den moedigen schippor Adriaan de Noojjer,
on zgn volk gelukken, niettegenstaande de hooge on
moeiljjke zee, de geheele equipage bestaande uit 7
man, behouden alhier aan wal te brengen.
Een groot godeelte inventaris en lading is alhier
aartgsbragt eo men gaat nog steeds voort met bergen.
Zleriltzee28 Febr. Gisteren avond werd de
derde Nuts-lezing in dit saisoen alhier gegeven door
Dr. Keiler van Hoorn uit Dordrecht. Naai aanleiding
der woorden »Opvooding en Onderwjjs" leidde de be
gaafde Spreker zjjn gehoor binnen in oene réalistische
school, bezocht mot hen de verschillende klassen, waar
men uit het gemaakte werk en de gegeven inlichtingen
vernam waartoe de jongelieden werden opgeleid. Een
resumó te geven van deze lezing is ondoeulgk; genoeg
zjj hot dat de Spreker tooDde een diepen blik te heb
ben geslagen id het menschelyk hart en de knnst
verstaat de kwalen der maatschappij in een bekoor
lijken vorm aan zgne hoorders bloot te leggen.
Na de pauze gaf de heer Van Hoorn eeoe satirieke
beschouwing boe door de taalregels vau de HH. De
Vries en Te Winkel de g uit dc Nederlandsche taal
veel verdwenen is om plaats te maken voor de c. Spr.
had echter met genoegen opgemerkt dat de Commissie
voor bedoeld Woordenboek Da het overljjdeu van den
heer Te Winkel was aangevuld door do HH. Eecloo
Verwjjs on Cosgn,
Met de grootste belangstelling werd de redenaar
door het talrjjk aanwezige publiek gevolgd, in do hoop
hem in een volgend saisoen andermaal te zien optreien.
Heeren Gedeputeerde Staten van Zeeland hebben
bekend gemaakt: 1. dat de jagt op houtsnippen en
waterwild op 15 Maart eD die op watersoippeo op
31 Maart van dit jaar zal gesloten zjjn 2. het weispel
van kwartelen alleen van 2 Mei tot en met 14 Juljj
dezes jaars zal geoorloofd vrezen 8. de kooieenden
door den kooiman moeten worden opgesloten of gehokt
van 31 Maart tot en met 1 Mei cn van 5 Juljj tot de
opening der jagt op waterwild 4. de visscherg van
31 Maart tot eo met 31 Mei zil gesloten zjjD, voor
zooveel betreft het visechen met de zegen of met het
sleepnet5, de visscherg met de overige voor deze
provincie geoorloofde vischtuigen zal gesloten zgn van
14 April tot en met 14 Mei, doch dat ook gedurende
dien gesloten viechtjjd zal mogen worden geviecht
o. a. io de StaartweeJ (gemeente Oosterlaod), en 6.
gedurende deo gesloten visobtyd, sub 5 vermeld, in de
wateren, waarop de sluiting der visscherg toepaaselyk
is het visschen van paling, doch alléén met aalkorven
van wisschen of teenen gevlochten, zal mogen plaats
hebben.
Z. M. heeft met ingang van 1 Mei a. s. benoemd
tot directenr van bet postkantoor te Leiden de heer
A. L. Nagel, thans te BcrgeD op Zoom.
Uit Terneuzeo meldt men, dat de voormalige
directeur dor Sociale anonyme des grandes huitriéres en
Zelande, l'Affairous-Spinelli, met de noorderzon van
daar is vertrokken.
De soldjjen der onderofficieren bjj de landmagt
hebben eene Diet oobelangrjjke verbetering ondergaan.
Na drie volbragte dienstjaren krggen de sergeant-ma
joors 30 cents en do sergeants of daarmede gelgk
staande militairen 10 cents per dag verhooging. Nog
maals drie jaren later ontvangen laatstgenoemden een
tweede verhooging thans van 30 cents per dag. Scbrjj-
vera, werkzaam op de bnreelco der inspecteurs enz.,
die geen vergoeding voor bureaukosten hebben, krggen
35 cents por dag moer. En zg die wegens bjjzondere
geschiktheid buiten hunne vaste standplaatsen gezonden
wordenter verrichting van buitengewone diensten
kunnen 50 coots per dag moer krggen. Onderofficieren
van 't worfdepot krjjgen 4 cents on korporaals van dat
depot 2 cents por dag verhooging.
Een bewoner van de SarphatiBtraat to Amsterdam
heoft zgn huis, gemeubeld en al, verhuurd voor drie
zomermaanden nan den Chinoeschen gezant.
To Stratum sal men ter golegenheid van de
halfvasten oen concours bondon in bet ...kruisjassen.
De golukkigo winner woidt meteen medaille bekroond.
Hot visechen van alikruiken voor do markten te
Londen on Huil krjjgt op de Zoeuwscho stroomen
docb vooral langs do Tosselscbe kusten van jaar tot
jaar meer uitbreiding. In de afgeloopen week werden
naar Londen 125 en naar Hall 75 HL. alikruiken en
cockols verzondeu. De visschers ontvangen van J 2,25
it ƒ2,50 per HL. alikruiken.
Kerkulcuwti.
Bjj de verkiezing van 13 gemagtigden in het Kies
college der Herv. Gemeeote te Zioriktee, zjjn aitgebragt
155 stembriefjeswaarvan 8 in blaoco en 2 van on
waarde. Do cuudidaten der Kiesvorceniging Vrjjbeid
en Geweten" zgn gekozen met 130 1-41 stemmen.
Us. Bargervan Haarlem zal aanstaanden Zondag
voormiddag, in de Kleine Kerk te Zicnkzeo en des
namiddags te Kerkworve prediken.
Te Biggekerke, waar de Herv. gemeente reeds
sedert 16 November 1873 vacantia, en waar ïntusschen
21 vorgeefsche beroepen zjjn nitgebragt, is na de jongste
beroeping door ds. G. Njjhuie, pred. te Hoogeveen, aan
genomen.
Voor bet 3de beroep te Nieuw- en St.Joostland
is door ds. A. J. Ejjkman, pred. te Groningen, bedankt.
Gemengde Berigten.
Men moot in ons gezegend Nederland leening op
leening slniten, Diet om schold te delgen maar om
interest van vroeger geleende gelden te kunnen beta
len en nog Demon de geldverspillingen geen einde.
Zoo is dezer dagen door het Ministerie van Oorlog
aanbesteedde levering van 365 paarden, welke leve
ring is aangenomen door een Fraoschman N 580 per
paard. Dat is das te zamen do som van 211.700
guldeu 1 Door een ingezetenen van lJersekendam is
een vnrken gemest, dat schoon aan den haak bjjna 19
kilogram woog. Het dier was slechts vjjf maanden oud.
Jammer, dat het wegens zgn buitengewoon gewigt aan
de achterpootjes begon te mankeeren, anders had het
misschien wel 20 kilogram zwaar geworden. Twee
joDgens te Zonnemaire worden verzocht zooveel praats
mot.te hebben; want waarljjk zg mogen hunne eigene
gebrekeD wel eens goed bezien on zoodoende bereiken
zjj tooh hun doel niet.
Dus jongens 1 loopt niot langs de straten,
Om te luisteren wat zjj praten,
Houdt voortaan uw mond maar digt,
Anders brengt g' u zelf aan 't licht.
Een geneesheer te KI. moest zich'zoo kinderachtig
niot aanstellen om des avonds voor spook te spelen en
alzoo kinderen in groot govaar te brengeo. Wanneer
hg grappen wil makeD, laat bjj het dun thuis met de
meiden doen. De zoon vau een molenaarsknecht te
T. N. moest toch zgn melkemmers niet vergoten en ook
niet aan don djjk blgven bangen, maar eens vljjtig
voor zgn moeder werken, die het zoo hard noodig
heeft. De meid van een apotheker aldaar wordt
aangeraden eerst haar eigen been regt te loopen vóór
zjj iemand uitlacht met cee fatsoenlijk stuk goed, dat
zg niet hoeft. Tweo meisjes to Z. worden aangera
den geen faisoenlgbe joDgens achterna te schreeuwen,
anders zullen zjj vervolgd worden. De zwarte Zon te
Oplaat wordt aangeraden wat minder in de smidse te
loopen tot last van de klanteo. Een meisje van een
vlasboer te St. M. moest zooveel praatjes DÏetuitatroogen
van hanr nichtje; laat zjj eerst op zich zelvon zien
vóór zjj van een aoder spreekt. Eono zekere dame
van een djjkbaas te Rilveld wordt aangeraden geen
praats te hebben van eene vrouw waarop niets te
zeggen valt en geen mensch van 64 jaar te lasteren.
Men mogt wel beter het oog houden op do drukke
bezoeken die door twee stukadoors gebragt worden
in de Kroon to Br. waDt dat is alleen te doen om een
paar dametjes, die nog veel te jong zjjn.
Haagsche Brieven.
Den Haag 25 Februarjj.
De Minister de Brauw gevallen kort was zgn leven,
lang was egn Igden. Hjj heeft gemaaid, wat bjj ge
zaaid heeft. Zelden had een jeugdig Minister zulk
eene schoone rol kunnen vervullen als bjj: bjj heeft
de gelegenheid laten voorbjjgaan. Treurige, verplet
terende Billiton-kweslie. Eén jeugdig, kundig Minis
ter tegenover eene geheele KamerWant, al hebben
zich ten slotte Dog twintig leden verklaard tegen de
scherpe conclusie van de Commissie die de stukken
over deze zaak bad onderzocht, men kan niet zeggen,
dat de Minister één verdediger, één medestander heeft
gehad. Men wilde, omdat men geloofde, dat de Mi-
nieter ter goeder trouw had gedwaald of, zoo als de
heer van Nispen het welwillend opmerkte, de Minister
er was iogeloopen, de conclusie wel ecnigezios ver
wachten, maur ontkennen dat de wetteD waren ge
schonden en 's lands belang benadeeld, dat durfde
niemand. Wat beteekonden eebter de zachtste uit
drukkingen? Zjj konden niet beletten, dat het nadeel
gesticht, het gunstbetoon gepleegd was. De heer VaD
Gennep mogt aanvoeren, dat het aan een Parlement
voegt in de formaleeriDg zyner afbewing zacht te zgn
en niet noodeloos te grieveD, maar de feiten spraken
krachtig genoeg en getuigden tegen den Minister.
Men heeft allerlei verzachtende omstandigheden voor
den Minister gepleit; men heeft herinnerd, dat. de zaak
reeds haar beslag had erlangd onder zgn onmiddelgken
voorgangermen heeft er op gewezen, dat de Minister
deo landvoogd van Indië, deD heer 's Jacob, moest
handhaven meD hoeft er op gedrukt, dat de Minister
toch niet anders had gedaan duD al de adviezen der
Indische autoriteiten opvolgen, die allen vóór de ver
lenging van het Billilon-cODtract gostemd waren, en
de Minister toch moeyeljjk in etryd kon handelen met
zgne adviseurs. Geene van die verzachtende omstan
digheden kon ditmual opgaan. Het was niet waar,
dat de zaak reeds haar beslag bad erlangd, want
's KoDÏngs machtiging ontbrak, eeoe informaliteit was
gepleegd en de Minister had die informaliteit niet be
hoeven te herstellen. Zeker moet een Minister een
Gouverneur-Generaal van Ned. Indie zooveel mogelgk
handhaven, wanneer bjj, binnen den kring zgner be
voegdheid, eene hAndeling beeft gepleegd, die tot
kritiek aanleiding geeft, maar niemand en Diets behoeft
een Minister te dwingen het gezag van een Gouverneur-
Generaal hooger te stellen dan bet gezag van de wet,
die ook de hoogste ambtenaren van den Staat behooren
op te volgen. Ongetwijfeld moeten de adviezeD van
hooge Iodische autoriteiten door den Minister worden
overwogeo, maar als het bljjkt dat die adviczeD zjjn
in strjjd met de wet en met 's lands belaDgeD, dat
zg strekken om eone algemeene verordening omtrent
het mjjnwezaa ter zjjde te stellen, waaraan juist de
Billiton-myn in de eerste plaats had moetcD zgn on
derworpen geworden, dao behoort een Minister die
adviezen ter egde te stellen en hjj zgn eigen beter
verstand (en de wet) te rade te gaan. Zwakheid van
karakter kan geen verzachtende omstandigheid in een
Minister zgn. Ministers laten zich splitsen in twee
categoricnin administratieve of staatslieden. De ad
ministrateur weegt van de adviezeo het aantal, de
staatsman weegt bot argument. De heer de Brauw
beeft zich administrateur betoond: als staatsman is hjj
ongeschikt gebleken.
Na de beslissing over hot Billiton-contract, kwam do
leeniogwet aan do orde. 60 millioeD, 45 voor Ned.-
lodtü, 15 voor Nederland. Nooit heeft de Minister van
LjjndeD in de Staten-Goneraal aan zwaarder vuur
blootgestaan, en ditmaal kon zelfs zgne wereldberoemde
handigheid Diet verhinderen, dut bjj voor den heer
Gleicbman en zjjne vrienden de vlag moest stigken.
Do leeniogwet kwam Dinsdag den 20en aan de orde,
maar het echjjnt, dat den vorigeD avond do liberale
party, dat wil zeggoD de liberale vertegenwoordigers
in de Tweede Kamer, mot elkander in overleg zgn ge
treden over de houding welke zg tegenover do leeniog
wet zoudco in acht nemen. Zg schjjnen tot deze slot
som te zgn gekomen, dat do leeniDgwot moest worden
aangenomen, maar do Minister van Financiën wegens
zjjoo voortdurende traagheid met de indiening zgner
finaccieelo ontwerpen op do meest vinnige wjjzemoeBt
worden bestreden. De graaf van Ljjnden heeft van
dit overleg do nadeelige gevolgen in ruime mate bg
de discussie ondervondon. Alleen de heeren Bastert on
Oorver Hooft steunden hem fiaauwoverigens zag ook
bjj de geboele Kamer tegenover zich. Dozelfde Minister,
die wanneer hg zjjne begrooting voor justitio verde-
digdo, do geheele Kamer aan zgne lippen gekluisterd
zagdie wanneer hg het tractaat met het groot
hertogdom Luxemburg te verdedigen had, wegens zgne
onverstoorbare kalmte allo bezwaren wist te overwin
nen. was thans bg de behandeling der leeningswet,
voor het eerst door angst en ongerustheid gedreven.
Hg wist dat hg tegenover zich had een muur, waarop
ditmaal al het goecbut zgner welsprekendheid zou af
stuiten. Of de nieuwe leening van 60 millioen eene
4 pCt. of eene 3 pCt. leening zon zgn, was eigenlgk
do moeite niot waard, dat uien er zooveel woorden
over verspilde. Ik geloof zelfa, dat het ontwerp van
den Minister Van Ljjnden in meening opzigt beter was
dan dat wat do Kamer daar tegenover plaatste. Als
men later toch tot eene algemeene conversie der
staatsschuld wil komen, dan is 't wol zoo verstandig
eene 3 pCt. en geone 4 pCt. leening te sluiten. Zulk
eene leening zou een geljjdeljjke overgang tot eone
algemeene conversie hebben kunnen zgn. Maar de
bedoeling wa9 den Minister van Financiën zooveel
mogelgk te kwellen, te hinderen, te pgnigen. Die be
doeling werd bereikt. De gematigste leden der liberale
partg stonden tegen deo Minister op. De Kappeyoe-
aaoscbe factie zweeg, uitgezonderd de heer de Brujjn
Kops, maar wat hg in 't midden bragt, had tot de
financiën, en niet tot de staatkunde betrekking. Hoe
moet de heer Van Lgnden zich innerlgk hebben ge
voeld, toen hg zjjne beste vrienden, de mannen der
meerderheid, op wie hg als een rots vertrouwde,'tegen
zich zag opkomen 1 De wot van Lgnden werd eene
wet Gloichman.
De liberale partg handelde verstandig de wet aan
te nemen. Geld moest er zgn aan de steeds wassen
de vlottende schuld moest een einde komen. Had zg
het ontwerp verworpen, zg zou bet verwgt niet hebben
kunnen ontgaan, het partybelang hooger te hebben
gesteld dan bet iandsbelaog. Wie draagt de schuld
dezer leening? Do liberale partg zeide de heer A.
van Dedom, on Tijd on Standaard herhalen dit woord.
Niets is onjuister. Of zgn deze to korten het gevolg
van de uitvoering der schoolwet? Thans i9 dan 15
millioen op de begrootiDg voor de volksschool De
anti-liberalen weten wol beter. Het zyo do Atjeh-
oorlog en de opdrjjving der openbare werken die deze
te korten hebbeo veroorzaakt. Do uitgaven, zoowel
voor den oorlog als voor de openbare werkeD, kwamen
van de geheele Kamer.
Van alle vragen van den laatston tgd was geen
moegeljjker, toederder dan deze: kieswetwjjziging of
I grondwetsherziening. Sedert een jaar warrelen deze
I beide vragen rond in don politieken dampkring en nog
zeer onlangs hield de Arohemsche liberale kiesvereoni-
j ging cono openbare vergadering, ten einde op grond-
j wetsherziening aan te dringen. Nu de Billiton-kwestie
