ZIËRIKZËËSCHË NIEUWSBODE.
No. 4601. Donderdag 6 April 1882. 58sle Jaarg.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATÏÏRDAG. De prijs per 3 maanden is 1,80, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN van 1—3 regels 30 Ct., meerdere regels 10 Ct., kannen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
GEABONNEERDEN
buiten deze atad gelieven hunne ABOMNE*
MENTSGELDEN per postwissel over te
maken, na aftrek van de kosten, die 5 ets. bedragen.
B E R I G T.
Wegens den Goeden Vrijdag, zal de
Nieuwsbode van 8 dezer op aanstaanden
ZATERDAG-AVOND verschijnen.
Op Paasch-Maandag zal geen NIEUWS
BODE worden uitgegeven.
Nieuwstijdingen.
De «heiligen van den laatsten tjjd", met andere
woorden de Mormonen in Utah, Noord-Amerika, zuilen
vermoedelijk binnen zeer korten tjjd deo laatsten dag
van hun verbljjf aldaar zien aanbreken. Het staat hun
niet langer vrjj een onbeperkt aantal meer of minder
wettige echtgenooteo te hebben. Wie hunner voortaan
in het huweljjk wcnscht te treden moet zich aan de
algemeene wet onderwerpen.
Men onderstelt, dat zjj met den sterken arm nit
Utah zullen verdreven worden, in welk geval de execu
teur de Staat voor de genomene moeite al de
vaste goedereu der weerspannigeu zal beoaderen.
loelgie.
Onlangs zjjn twee Antwerpsche commissarissen van
politie gevlucht, elk ia gezelschap van een getrouwde
vrouw. Eeu hunner, de commissaris de B. van de 8e
w|jk, had daarenboven een som medegenomen van
1600 fr., opbrengst vaneen liefdadigheidsfeest, gegeven
ten voordeele van eene weduwe eu hare kinderen. De
B. is thans te Dover gearresteerd en het gouvernement
heeft zijn uitlevering gevraagd. De andere commis
saris is nog niet teruggevonden, doch zjjn reisgenoote,
wier man onlangs in 't gasthuis overleden is, heeft hem
te Londen verlaten en is thans weder te Antwerpen.
ÉUbetlaub.
Rotterdam 4 April. Gistermorgen op klaar-
lichtendag had bjj den beer W. Lohe, aannemer te
Kraliogen, eeu brutale diefstal met inbraak plaats.
Een paar heeren n.l. kwamea des morgens in de wo
oing van L., om hunne sigaren eens aan te steken,
waarna zjj zich weder verwijderden. De heerL., natuur
lijk niets kwaads vermoedende, begaf zich een poos
later naar de kerk. Toen bg thnia kwam, zag hg even
wel tot zgne verbazing, dat meu bg bem ingebroken
badzjjn geld en papieren waren verdwenen. De
zoogenaamde sigareuaanstekende heeren hebben zich
zeker eeist een weinig op de hoogte willen stellen van
de inrigting van Lobe's woning.
Middelburg, 4 April. De drukte in de «Mid-
delburgsche Broodfabriek" is groot en neemt nog voort
durend toe. Het brood valt zeer in den smaak. De
depothouders aan de fabriek zelve kan men niets
bekomen verdienen met hunne percenten een aardig
weekgeld. Curieus is 't hoe zjj met elkander in verkoop-
jjver concurreeren eo met hunne nette karren de straten
doorkrnisen of laten doorkruisen. Als de bedienden
nu maar zorg dragen, dat zjj in ziudelykheid voor hunne
patroons niet achterstaan en vooral dat verschillende
buurtbewoonsters niet met bare misschien niet al te
zaivere of zeer warme haoden in de kar wroeten om
hare gading te zoeken. Menigeen is daarop niet ge
steld, en met reden 1 Toch gebeurt het maar al te
veel. Gelukkig dat men het verlangde aan de depots
zelve kan bekomen, dat is te zeggen als men er vlug
bjj iswant het broodgroot eu klein vliegt als het
ware weg. 's Morgens bg 't ontbgt versch brood, 't was
tot voor een paar weken hier eeu ODgekende luxe, en
nu kan zelfs een arme drommel, wiens buidel niet ge
heel leeg is, zich die luxe veroorloven.
De keerzjjde der medaille is echter dat de bakkers,
die eerst om de fabriek gelachen hebbennu reeds
beginnen te grjjnzen. Eu niet zonder oorzaak.
Vooreerst is de prjjs van het brood, zooals men weet,
met 2 cent per kilogram afgeslagen, en ten anderen is
het debiet bjj de meesteneen bg alle bakkers sterk
verminderd. De fabriek wordt van verschillende kan
ten zelfs door de hoogst geplaatsten in onze stad
begunstigd, ten nadeele der bakkers. Die begunstiging
is als een demon der wrake over het scbandeljjk mo
nopolie dat de bakkers jaren lang hebben gehandhaafd,
om niet alleen de gegoedenmaar eveozeer de armen
een prgs te doen betalen, oogeëvenredigd aan den eisch
van een billjjke winst. Jammer dat de kleine bakkers
het eerst en het meest dupe zullen zjjn.
Indien ik goed ben ingelicht en ik twjjfol hieraan
niet dan heeft eeu onzer niet kleine bakkers reeds
een kunstje geprobeerd. De wigt van een brood is niet
voorgeschreven. Nu verkocht hjj dezer dagen een brood
voor 15 cent (2 cent lager dan de fabrieksprijs.) Maar
wat bleek bjj weging? Dat het brood niet 1 kilogr.
woog, maar 12 decagram (twaalf lood) minder, 't Was
das ook hier geen goud wat blonk.
Sommige bakkeiskoehts, ja zelfs een molenaarsknecht
moeten het reeds ontgelden. Eerstgenoemdeo door ver
minderd werkloon en laatstgenoemde door eervol ont
slag uit zjjn dienst. Waar de bakkers minder bakken,
hebben de molenaars minder te malen afgescheiden
nOg van de concurrentie en de schier algemeen gebruikt
wordende machinale tarwebloem, vaa elders iDgevoerd.
De klaagzang van enkelen over de oprichting der
broodfabriek zal echter wel door den juichtoon vaa
velen overstemd worden. Er is altjjd actie en reactie
geweest, en dit zal ook wel altjjd zoo blgven.
Toen onlangs het «Adresboek vao Middelburg"
verscheen, betoogde ik in uw blad de wenschelgkheid,
dat, ten einde het gewaardeerde werkje voortdurend
een vertrouwbare vraagbaak te doen blgven, maandelijks
een verbeter-blaadje voor de koopers van bet adresboek,
desnoods tegen eenige vergoeding, verkrijgbaar mocht
worden gesteld. Bekend als ik ben met personen en
toestanden hier, vleide ik mg vohtrekt niet, dat aan
dien wensch gevolg zou worden gegeven. Vaodaar dat
ik zeer kalm de onverschilligheid heb opgemerkt, waar
mede van mjjn denkbeeld kennis is genomen. Wellicht
dat het later, met meer luister, uit een ander brein weder
te voorschijn treedt en dan verwezenlijkt zal worden.
Intusschen ben ik toch eenigermate over mjjne
poging verbljjd. Daarvan is nameljjk notitie genomen
door de veelgelezen «Nieuwe Bredasche en Ooater-
houdsche Courant", die in een artikel over het te
Breda om de twee jaren verschijnende adresboek, onder
anderen bet volgende sohrjjft
«In andere gemeenten, onder anderen in het minder
bevolkte Middelburg, is reeds de wenschelgkheid geop
perd, dat maandeljjks een verbeterblaadje voor de koo
pers van het (elk jaar verschijnende) adresboek, des
noods tegen eenige vergoeding, verkrjjgbaar worde
gesteld, opdat het adresboek voortdurend een vertrouw
bare vraagbaak bljjve. Ons dunkt, dat men regt heeft
dezelfde wenschelgkheid ten opzigte van bet Bredasche
adresboek uit te spreken. Wjj bevelen daarom het
hier aangevoerde denkbeeld ten zeerste aan in de aan
dacht zoowel vaa samensteller als uitgever, en twjjfelen
niet of beiden zullen, bg de verwezenlijking ervao, den
welverdienden dank inoogaten van hen, die dikwerf
genoodzaakt zjjn hun toevlucht tot het onmisbare
boekje te nemen."
NB. Na de lezing van bovenstaande rjjst de vraag
zal de droppel ook hier eenmaal den steen doorboren
Heden namiddag stond voor de Arrondissements-
Regtbank alhier teregt de heer P. B.oud 35 jaren,
sigarenfabrikant alhier, beklaagd van zooals wjj
reeds vroeger hebban gemeld op of omstreeks 7
Juljj 1881 aan den winkelier Diugenes Proos, te Wis-
sekerke (Noord-Beveland), te hebben afgeleverd tabak,
verpakt in papieren zakken, waarop valBcheljjk als
merk was gesteld een quadraat met dobbele zwarte
ljjn waarbinnen voorkwam een anker in verticalen
stand, door welk merk werd nagebootst dat, hetwelk
de handelvennootschap onder de firma Adrianus Egener
Co., gevestigd te Botterdam, bezigt ter onderschei
ding van den door bair in den handel gebraebten
tabak, koffie, thee, suuif en sigaren, door bet te laten
afdrukken op de verpakking waarin die waren worden
verkocht, en welk merk is ingeschreven iu het daarvan
gehouden register ter griffie der regtbank te Botterdam
op 23 Maart 1881welke inschrijving openljjk is aan
gekondigd in de Nederl. Staatscourant vao 25 April 1881.
Drie door het openbaar ministerie gedagvaarde ge
tuigen weiden gehoord, alsmede ééa getuige, op ver
zoek van de verdediging gedagvaard.
Niettegenstaande de beklaagde alle schnld ontkende
(uit de debatten bleek, dat de voorganger van den
beklaagde het bewuste merk reeds gebruikte op 14
January 1845, terwgl du firma Egeuer eerst sedert
1853 van dat merk gebruik maakte) hield het openbaar
ministerie de beschuldiging vol ee eischte schuldig
verklaring en veroordeeÜDg van den beklaagde tot eene
geldboete van 25 eo de kosten.
De verdediger mr. M. J. de Witt Hamer concladeerde
tot ontslag van regtavervolgiog en subsidiair tot vrjj-
spraak. De uitspraak is bepaald op Zaterdag 8 dezer.
De persoon van Charles Lonis Pauwels, die dezer
dageu staande de teregtzittiog der Arrondissemeuts-
Begtkauk alhier in hechtenis werd genomen, als naar
aanleiding van aaowjjzingen van eeu door hem aange
klaagd persoon, die hem van brandstigting betigt, ia
op last van den officier van joatitie op vrjje voeten
gesteld.
Ter Provinciale griffie van Zeeland zjjn benoemd
de heeren G. B. C. van Swers en J. K. van Heaven,
beiden thans tweede klcik.
Goes, 4 April. Niet ééa, zoo als eerst plan was,
maar twee nieuwe bestellers zjjn aangesteld met het
oog op de vermeerdering van werkzaamheden bjj de
po9terjjen teogevolge der invoering van don postpak
kettendienst. Wanneer zal de regeering nu eens aan
dacht schenken aan eenige uitbreiding van het kantoor
personeel? De regeering zal toch niet meenen dat
met eene vlugge bestelling aan de geadresseerden de
werkzaamheden op het kuntoor verminderen.
Hoezeer de vermeerdering van het aantal bestellers ia
te prjjzeD, het bljjft een halve maatregel. Misschien zul
len de bestellers binnenkort van eene vélocipëde worden
voorzien. Dan zal men eerst regt vlug bediend worden 1
Zierilczee3 April. Door do Arrondissements-
Begtbank alhier, is regtsingang verleend met bevel tot
dagvaarding in persoon tegen M. J. D., dienstbode,
wonende te Capelle, gemeente Nieuwerkerk, beklaagd,
als zonde zjj op 22 February 11. ter teregtzitting van
het Eantongeregt alhier, als getuige décharge, eene
valsche verklaring hebben afgelegd.
5 April. Door genoemde Bogtbank is eveneens
regtsingang verleend met bevel tot dagvaarding in
persoon tegen S. B., onderwgzer te Broaworshaven,
beklaagd vaD onzedelijke handelingen te hebben ge
pleegd bg meisjes van 7, 8 en 9 jaren.
Door het Gemeentebestuur vao Brouwershaven is B.
voorloopig in zgne betrekking geschorst op grond vaa
art. 30 der wet van 17 Augustus 1878 (Stbl. n°. 127).
Aan de Eerste eo Tweede Kamer en aan den
Minister van Binoenlandscbe Zaken vorzond de Synodale
Commissie der Chr. Ger. Kerk dezer dagen eeu adres
volgens besluit van do laatste algemeene Synode dier
Kerk, met verzoek, dat het wetsontwerp op de schnt-
terjj niet goedgekeurd worde, teuzjj er de bepaling in
worde opgenomen, dat er geen schutterij-oefeningen op
Zondag mogen worden gehouden, eo dat in allen ge
valle niemand tegen zjjn geweten mag gedwongen
wordea op Zondag aan zoodanige oefeningen deel to
nemen.
Eene vrouw te Amsterdam heeft haar kind, dat
zich niet goed gedragen had, zóó mishandeld, dat de
kleine overleed. Zjj is in hechtenis.
De jongejuffrouw te Amsterdam, die vóór 8 dagen
de ouderijjke woning heimeljjk verliet, is Maandag
opgespoord. Haar ontvoerder is in hechtenis.
In eene vergadering van het departement Haar
lem der Maatschappij van Ngverheid beeft prof. von
Baumbaner een voor den landbouw eu scheepvaart
belaugrgke mededeeling gedaan over het bewaren van
versche koemelk. Op den 12a October 1881 heeft de
hoogleeraar eeoe hoeveelheid koemelk zelf gemolken
en denzelfden dag op eene eigenaardige wijze, zonder
toevoeging van eenige zelfstandigheid, welke ook, en
zonder indamping of condensatie, in flesscben gesloten.
Vier dezer ftosschen vertrokken den 3n December 1881
per stoomschip «Prinses Marie" van Amsterdam naar
Java en kwamen op 23 Maait 1882 per zelfde stoom
schip te Amsterdam terug. Ze waren dus gedurende
ruim vjjf maanden aan groote verschillen van tempe
ratuur, en gedurende drie maanden door de schomme
ling van het schip aan een voortdurend karnproces
onderworpen geweest. Bg de opening van een dier
flesachen op 27 Maart jl. op het bureau der maatscbappy
Nederland te Amsterdam bleek de melk volkomen zoet
en onveranderd te zjjn gebleven, zonder het geringste
spoor van schifting of znnrwordiag.
De leden van het departement overtuigden zich, dat
de melk, ofschoon zjj sedert dien tjjd reeds gedurende
vier dagen in eene warmo kamer aan de lacht was
blootgesteld geweest, nog volkomen versch en onver
anderd was gebleven.
Zierilizee 4 April. De Kamer van Koophan
del en Fabriekea heeft aan Z. E. den Minister van
Financiën in overweging gegeven, zoodanige wjjzigiog
te breogen in de bestaande wetteljjke bepalingen, dat
de vaart van Zierikzee op de Oosterschelde in binnen-
waartBche rigting wordt beschouwd «vrjj territoir"
te zgn.
Voor binnenlandsch vervoer van accjjnsvrjje
goederen worden geene paspoorten vereischf, dan alleen
op het terrein, gewoonIjjk onvrij territoir genoemd,
zjjnde eene bjj K. B. omschreven strook langs deland-
en zeegrenzen Langs de zeestranden is die on vrjje
strook hoogstens een klein half unr breed. Op dat
onvrjj territoir mogen ook geene magazjjnen aangelegd
of nederlagen van goederen plaats hebben.
(Art. 162 en 177 der Alg. Wet.)
Tot toelichting hiervan zgn wg in staat gesteld het
volgende mede te deelen de stad en havep van Zie
rikzee zjjn vrij territoir. Buiten de haven is de geheele
Oosterschelde onvrij territoir tot aan het Keeten. De
grens van het onvrjje is de ljjn van den Oosteljjken
wal van Noord-Bcveland (polder Alteklein) tot Vianen.
Komt dus van Bergen of Wemeldinge of uit de Kreek
naar het Keeten een vaartuig, dat het Eogelsche vaarwa
ter passeert, dan moet ook voor die vaart het onvrjje
territoir bevaren worden. Om die belemmering te ver-
mgden, is bepaald, dat «die vaart beschouwd tal worden
over vrjj terrein te loopen."
Van Zierikzee nit is dus aileB onvrg. Voor bet
vervoer van accjjnsgoederen zgn steeds biljetten noodig
doch op het onvrij territoir moeten niet alleen deze,
maar alle goederen met document gedekt zgnook
de accijnsvrije. Eene ladiog vletgrond voor de dijken,
zoowel als eene lading zelkasch voor de andere provinciën
bestemd; een veerschip, zoowel als eene goederenboot,
alle vervoer moet op het terrein van toezigt gedekt
zgn door documenten. Om die formaliteiten eenigs-
zins te verminderen, strekt bet K. B. van 1874. Intus
schen is het voor ieder helder als de dag, dat het een
sindelooze belemmering voor de scheepvaart zou zgn,
indien het toezigt zoodanig werd uitgestrekt als dc
letter dezer bepalingen echjjnt te eiscbeo. De toepassing
ia hier dan ook tot hedou bjjna geheel achterwege
gebleven. Men is eohter in den laatsten tjjd begoonen
enkole atoombooten (waarvoor de toepassing in letterlij
ken zin onuitvoerbaar is) aan te manen om de bepa
lingen op hel onvrij territoir toe te passen. Dit is oa-
tuurljjk niot anders te beschouwen dan als een begin
van algemeene invoering. Daarin ziet de Kamer van
Koophandel eene zoo ernstige belemmering van de bin
nen landsche vaart voor Zierikzee, dat zjj met gepaste
aandrang aan den Minister heelt verzocht, de bestaande
vrjjstelling der vaart tnsscheD de Kreek, Bergen op
Zoom en het Keeten zoodanig uit te breiden, dat ook
de vaart van Zierikzee in binnenwaartsche rigting
wordt beschouwd als vry territoir en alzoo van het
omslachtige en geenerlei voordeel aanbrengend toezigt
wordt oot heven.
Meteorologische waarnemingen bjj 's Rjjks-KuBt-
licht te Westpunt-Schouwen gedurende Maart 1882.
In 11 aftappingon werd verkregen 52,1 mlm. water
of gemiddeld per aftapping ruim 4,7 mlm.
De W.- en O.-Banceu ontvingen das 969060 M.5
regen. Het water steeg 0,01 meter.
De Koning van Belgie heeft 600 loten genomen
in de loterjj van de Nederlandsche Weldadigbeidsten-
tooostelling; de prjjzeo, die daarop valleD, zullen ten
bate van de Vereenigiog komen.
Dc tooneelspelcr Lonis Bouwmeester heeft van
Z. M. deo Koning de groote goudon medaille van ver
diensten ontvangen.
De «Staatscourant" bevat de statuten van de
vereenigiog«de gemeente van gedoopte Christenen"
te Hengelo, van welke onlangs gesproken werd. De
grondslagen van de gomeeoto worden gevonden in art. 2.
Daarin komt ook>de gemeente gelooft en handhaaft,
dat hot ons verboden is ecnigen eod te zweren, Math. 5:
34—37, Jac. 2: 12, maar allen waar en getrouw be-
hooren te zjjn aan hun éénmaal gegoveo woord en
belofte op straf den leugenaars eo ontrouwen opgelegd,
waoneer te eeniger tjjd do bewjjten van lengen of on-
tronw geleverd zollen worden.
Te Sohoterhnizeo, onder Mnnnikeboren, gem.
Weststellingwerf, heeft een boerenknecht, die spreeuwen
wou schieten, de meid, die or door een raampje of
luikje van het stookhok naar stond te kjjken, zoodanig
in de borst gotroffen, dat mea voor het behoud van
haar leven vreest.
De heerG. F. Penning, postdirecteur te Gorinchem,
maakt bekend dut ten behoove van weduwen en weozen
der verongelukten op de Morwede op 17 December
1881 aan gezameljjke gitten is ingekomen een som van
11,540,95*.
Bevorderd tot doctor in de geoeeskundo aan de
Rijksuniversiteit to Leiden, de heer H. A. Janssen,
geboren te Klootinge, na verdediging van een acad.
proefs. Got«Over do onzigtbare huidafscbeidiog bjj
den gezonden menscb on bg nierljjders."
In Soptember van het vorige jaar hebben wg
medegedeelddat een geacht ingezetene van 's-Bosch,
de sigarenfabrikant J. L. Ancionop reis in Zeeland
was aangehondeu onder verdenking van oen misdrjjf
te hebben gepleegd, wat spoedig bleek geheel ongegrond
te zgnen dat dit slagtoffer van een dwaling bjj zgn
terugkeer to 's-Bosch vao zgn etadgenooteo ondubbel
zinnige bljjken ontving van achting en belangstelling.
Hjj heeft onlangs nog op andere wjjze voldoening ge
kregen. Een adres nameljjk, door bem den 7 October
des vorigon jaars aan den Minister van Justitie gezon
den, is op 24 Jan. jl. aldus beantwoord:
Ik heb de eer hierbg aan UEd.namens den Heer
Minister van Jnstitie, het leedwezen van Zgne Excel
lentie te betnigen over het gebeurde met betrekking
tot de aanhouding en overbrenging naar Middelburg,
die het onderwerp uitmaakte van het door UEd. inge
diend adres, onder verdere mededeeling, dat de noodige
vertoogen dienaangaande gedaan zgn aan de ter zako
betrokken ambtenaren.
De Procureur-Generaal bjj het Gerechtshof
te 's-Gravenbage,
(get.) A. J. Th. H. vak der BEBGH.
Aan
den Heer Johannes Lambertus Ancion
Sigarenfabrikant
te 's-Hertogenbosch.
In het Wageningsch Weekblad komt in een ingezon
den stuk, als hoofdartikel geplaatst, do bewering voor,
dat het leger in Nederlandscb-Indie onder den invloed
is der Katholieken. De echrjjver wjjst op de drie vol-
geode verscbjjDselen
>1. Tot welk kerkgenootschap behoort bjjoA uit
sluitend het legerbestuur in Indie; de logetkomman-
danten en de voornaamste hoofdofficieren
2. Tot welke geloofsbelijdenis bohooren vooral dc
in den laatsten tjjd tot die raogen bevorderde majoors,
lnitenant-kolonels en konooels?
3. En tot welke gezindte behooren de in de kracht
huns levens gepensioneerde subalterne officieren van
den laatsten tjjd voor wie de rang van kapitein de
baton-marcchal bleek te zgn.
Het antwoord op de beide eerste vragen is roomsch-
katholiek, dat op de laatste luidt: hervormd.
Voorts lette men op den invloed der clericalen aan
het buitenzorgache Hof onder den Gouverneur-Generaal
van Lansberghe met een Spaansche gemalin.
Op den intiemen omgang tnsscben legerkommandant,
bisschop en landvoogd in die dagen."
Het ontslag van generaal van don Heydeo wordt in
verband gebragt met de heerschende kerkeljjke rigting
door den schrgver, die, zegt het W. 17., langen tjjd in
Indie werkzaam is geweest in betrekkingen, die hem
veroorloofden achter de coulissen een blik te werpen.
De bewering zal waarschjjnljjk wel weersproken
worden. Zjj is echter belabgrjjk genoog om er de
aandacht op te vestigen.
SSieriltsKce, 5 April. Tot geruststelling van onzen
Middelb. correspondent, als zon Zierikzee door afwezig
heid willen schitteren op do te Goes te houden tentoon
stelling van njjverheid en kunst zie ons vorig No.)
kunnen wg mededeelen dat alhier 87 inzenders zich
hebben aangegeven, zoodat onze stad, wat het aantal
inzenders betreft, niet het miost beloofd te leveren.
De termgn van opgave was gesteld tot 1 April, zoo-
dat de hier gevestigde Commissie tot dien datum
gewacht heeft.
Kerknieuws.
De. C. J. Montijnpred. te St.-Philipsland, is beroepen
te Westkapelle.
De. L. D. G. Krol, pred. te Zaamslag, heeft bet
beroep naar Groede aangenomen.
ëchoolnleuwie.
Tot hoofd der openbare school te Zonnemaire is
benoemd de heer G. Brandt van Broinisse.
Ingezonden Stukken.
Aan de Bedactie van den «Zierikzeescben Nieuwsbode."
Geachte Redacteur!
Het zjj mjj vergund terug te komenop het verslag
van de School-meeting van 30 Mrt. j.l. in owe stad.
I Geljjk het verslag ook zegt leidde het debat op theo
logisch terrein. Ik neem het das den verslaggever
geenszins kwaljjkals ik mg genoodzaakt zie eenige
I rectificatie te vragen. In mjjn tweede antwoord aan
den heer Bax heb ik n.l. niet gezegd, dat de Bjjbel
30,000 maal is overgeschreven", noch ookdat ik
sprekende van het onfeilbaar woord Gods, alleen zag
op *den geest, welke in den Bi/bel zit", maar ik heb
lo. gesproken van 30,000 verschillende lezingen en
vervolgens den Bjjbelgeljjk deze oorspronkelijk tot
Ons is gekomenaangewezen als het onfeilbaar woord
van God.
Ik heb te meer behoefte aan deze rectificatie, omdat
ik, geljjk zulks door mg, zoowel in mjjne voordracht
als bg bet debat, ook is gezegd, «geest des Bjjbels"
eene onbestemde uitdrukking reken, waarom mjjne
eerste stelling, ter aanduiding eener meerdere beslistheid,
lnidde
«De geboden des Heeren zjjn den Gereformeerde
een drang tot Christeljjk onderwgs.
U bjj voorbaat dankzeggende voor de opname dezer
regelen heb ik de eer met achtiog te zjjn
Uw dw.
S. A. VAN DEN HOORN.
Tiel3 April 1882.
Haagsche Brieven.
Den Haag 30 Maart.
Fiat justitia i Opdat regt geschiede 1 Ondanks bet
memento mori, dat ons iederen dag in de ooren klinkt
en vooral nu wjj wederom twee beroemde hoogleeraren
Goudemit en Modderman en gebeel onverwacht ook bet
Kamer-lid van der Hoop van Slochteren verloreo heb
ben ondanks bet kruisvuur der verschillende bjjzondero
meeniogeo, die te zamon de openbare meeniog beeten
uit te maken en het tegen elkander botsen der ver
schillende bjjzondere belangen, die zich allen hallen ia
'tkleed van het algemeen belang; ondaoks het gejoel
en gekrioel der denkende en onnadenkende menigte,
bet gekras en gekrjjscb der dagbladschrijversdie
elkander voortdorend aanvallen en ophitsen, ondanks
de afwisselende dagtaak des levens en het rusteloos
aaogrjjozen van deo dood, is er ééne gedachte, die de
lageren zoowel als do hoogoren vervult, bezielt, mede-
sleept wees regtvaardig Vooral doe niemand onregt
aan
Heeft do Minister van Koloniën ten opzigte van den
luitenant-generaal van der Hejjdeo regtvaardig gehan
deld Wie zal dat beweren De commissie voor de
petitiën had voorgesteld het adres van den heer van
der Hegden aan den Minister van Koloniën te verzenden,
met verzoek aan de Kamer zoodanige inlichtingen to
goven, als de Minister noodig mogt achten om aan de
bezwaren van den generaal tegemoet te komeo. Dit
verslag heeft te regt de algemeene verontwaardiging in
en buiten de Kamer opgewekt. De heer van der Hegden
is weinige maanden geleden in de Kamer door don
Minister openljjk aan de verachting zjjner medeburgers
prgs gegeven. En nu durft de commissie het zoo voor
stellen alsof het nog «noodig" kon zgn, dat de
Minister zgne vroegere uitlatingen ten nadeele van den
luitenant-generaal zou regtvaardigen. Omdat naar feiten,
die in de termen der strafwet vallen, de Tweede Kamer
geen enquête kan instellen, zoo als de heer van der
Hejjdeo dit bad verlangd, moeten daarom alle inlich
tingen uitbljjven De Kamer besliste met 35 tegen 24
stemmen eigenljjk, dat de tot dusver door deo Minister
gegeveoe inlichtingen onvoldoonde waren. De heer
Keucbenins, die de zaken bg haren waren naam durft
noemen od die bjj de behandeling dezer zaak in Novem
ber at te veel vertrouwca had gesteld in de waarheids
liefde van den Minister, wees ook thans aan waarom
deze zaak van zooveel belang wasniet alleen om
de handelingen van wreedheid, welke den generaal
waren ten laste gelegd, maar ook vooral, omdat de
Minister den heer van der Hegden zoo dikwjjls bad
aangespoord zgn ontslag te nemen, ten einde de mili
taire administratie door eene burgerljjke te vervangen.
De heer der Kinderen was door den heer van Lansberge
belast geworden met de vertrouwelijke taak, den heer
van der Hegden to dringen zgn ontslag te nemen als
militair kommanaant, en toen nu de heer Keuohenius
deo Minister vroeg vooral dit stuk aan de Kamer over
te leggen, antwoordde deze: «neen, dat kan niet, dat
is een particulier stuk eo het zou eeu groot schandaal
zgn een dergeljjk vertrouwelgk stuk aan de Kamer
over te leggen." In welk licht komt thans den Minis
ter van Koloniën Weinigen die dit licht gunstig
noemen. In November ziet hjj er niet tegen op, een
geheim rapport van den procureur-generaal voor te
lezeD, waarin aan den heer van der Hegden handelingen
van wreedheid en barbaarschheid worden ten laste ge
legd en waarin van hem wordt gezegd, dat hjj eigenljjk
naast Kanfman op de bank der beschuldigden had
moeten plaats nemen. De heer van der Hegden be
klaagt zich over die ongemotiveerde beschuldigingen,
doet een beroep op het regtsgevoel der Kamer en bjj
kan dit beroep met te meer aandrang doen, omdat de
Minister hem weigert de stokken te geveD, die hjj voor
zgne verdediging behoeft. En nu zegt de Minister een
voudig; «die memorie van der Hegden is veel te lang
dan dat ik er nota van kan nemen, en ik kom hier
eigenljjk alleen, omdat de heer de Gasembroot mjj dit
verzocht heeft." De geheele pers heeft de bandelwjjze
van den Minister gegipst. Hot prestige van den beer
van Goltstein is geweldig verzwakt. Onmiddeljjk na
't Paasch-refes, als de Kamer weder bijeenkomt, ('tzal
niet vóór Mei zgn) zal slag tegen hem geleverd worden.
Ditmaal zal geen beschermengel den slag kunnen af
wenden, die den Minister bedreigt. Bjj de conversie-
kwestie zal hjj vermoedelijk nog wel door een zjjner
vertrouwde vrienden, den beer van Dedem (uit Hooro),
worden gered, van wien men verwacht, dat hg den
Minister een reddingsplank zal toe steken in den vorm
eener gewjjzigdo conclusie, maar wanneer daarna voor
de derde maalde zaak van den generaal van der Hegdon
ter sprake komt, zal aan de dubbelzinnige staatkunde
van den Minister regt geschieden.
