I
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 4555.
58ste Jaarg.
Zaturdag 29 October 1881.
aL
„SCHOUWEN EN DUIVELAND"
Verschijnt DINGSD AG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 8 maanden is 1,80, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN, van 1—3 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cfcs., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrjjdags voormiddags 9 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsndmte berekend.
Nieuwstijdingen.
2nbic.
Te Bangkok heerscht op schrikbarende wjjze de
cholera men achat het aantal slachtoffers op 100 daags.
De Cholera brak het eerat uit in de kazerne onder de
recrutenvan daar verspreidde zich do ziekte door de
onreine straten der achterbuurt en bereikte eindelijk
het lagere gedeelte van de rivier te Bangkolem. Van
de vreemdelingen zjjn totduaverre slechts vjjfpereoDeo
gestorven, waaronder de Franache consul; velen ech
ter zjjn nog ziek. De atoomboot «Consolation", die
Bangkok verliet met 400 passagiers voor Hainau be
stemd, nam vooral do verschrikkelijke eqidemie met
zich mede naar zee en heeft thans vele zieken en ster
venden.
New-York wordtdoor do groote droogte die daar
in do laatste weken heerscht geteisterd door een alge
heel gebrek aan goed drinkwatsr. Er ia reeds een
kennisgeving tot de bewoners gerigt, waarin zjj worden
aangemaand zoo zuinig mogeljjk met het water om te
springen.
New-York, 25 Oct. De regen was gisteren te
gering, om eenigermafce het gevaar voor gebrek aan
drinkwater in deze hoofdstad te doen afnemen. De
beduchtheid vermeerdert. Beden was de lacht be
trokken, maar regen is niet gevallen.
De heer Rob. S. Baker, te Hargrave in Northamp
tonshire, vestigt in de Times de aandacht op het feit,
dat zware boomen, die met wortelkluit en al omgernkt
zjjn, gemakkelijk weder opgerigt en in hnnne oude
plaats hersteld kunnen worden, indien men ze slechts
van hunne kruin ontlast, Hjj staaft deze mededeeiing
met voorbeelden, hoe boomeD, aldus behandeld, nieuwe
takken schoten en dus als herleefden.
Met aandrang roepen wjj voor dit berigt de opmerk
zaamheid in van hen, die met het wegruimen der
verwoestingen van den jongsten noodlottigen storm
belast zgn.
Londen, 27 Oct. De Times verneemt uit Pieter-
maritzburg, dat de Transvaalsche Volksraad besloten
heeft een zware patentbelasting in te voeren en even-
zoo drukkende invoerregten. De meeste artikelen znllen
5 pCt. ia voereegt ad Valorem moeten betalen, enkele
artikelen zullen nog hooger belast zgnbovendien zal
het bedrag van alle Diet Afrikaansche facturen met
een belastiog van 33 pCt. worden verhoogd. Deze be
sluiten veroorzaken veel ontevredenheid. Er hadden
gevechten plaats tusschen verschillende hoofden van
inboorlingen. Het Transvaal bestaar proclameerde zjjn
onzgdigheid.
ftjongimjj*.
Uit Varpolataeen stad van ongeveer zesduizend
inwoners in Hongarge, wordt een vreeseljjke misdaad
gemeld. Zondagnacht drongen twee totdusverre onbe
kende personen in een huis binnen, pakten al wat maar
eenige waarde had bjjeen en vermoordden de huisge-
nooten uit een negental personen bestaande. Slechts
de schoondochter en twee dienstbodendie gerncht
hadden gehoord en opgestaan warenkonden vlugten
om hulp te balen maar toen deze aankwamhadden
de moordenaars hun misdaad reeds begaan en waren
zg vertrokken zonder het minste spoor achter te laten.
JSelgie.
Aan de processen tegen de schoolbroederB schjjnt
geen einde te komen. Naaaweljjks zgn de 22 broeders
van 't klooster der «goede werken"(in Renai gevonniad
of er worden weder 13 school broeders, eveneens van
een klooster der «goede werken" in Maltebrugge voor
het geregt in Gent gebragt. De aanklagten zgn de
gewone: onzedelijkheid en gruwzaamheid tegenover de
hun toevertrouwde leerlingen.
3ieb«*l«nïr.
Amsterdam, 27 Oct. Te half twaalf kwam
de «Barends" voor den wal. Het scheepje heeft Diets
geleden, de bemanning is flink en gezond. Men had
in hoofdzaak een voorspoedige reis en is om Nova
Zembla geweest. Don laateten tjjd had men echter
aanhoudend storm, vooral ODder de Eogelscbe kust.
Daarbjj had de kapitein het oogeluk om overboord te
slaaD, maar hg wist een eind touw te grjjpen en ont
kwam daarbg bet gevaar. Een ander ongeval was, dat de
kok een Z9ilboom op het hoofd kreeg, waardoor bjj
acbt dagen ziek io zgn kooi moest bljjven. Nu is hg
echter weer hersteld.
Een der bemanning, een flinke vent, zeide:
«We hadden op de heenreis mooi weer, maar terug
brrr zoo bar had ik het nog niet gekend. Dertig
dagen lang heb ik geen droogen draad aan 't ljjf gehad.
Wy gingen met vetlaarzen aan ter kooi; maar het
scheepje hield zich goed.
«Tien jaren vaar ik reeds op Eogelsche en Duitsche
schepen; maar zoo'n edel zeilscheepje heb ik nog nooit
gehad.
«En dan de barmouie onder elkander. Het ljjkt
alsof er een vredevorst aan boord heerscht, want we
krijgen nooit ruzie 1"
De zeelui betuigen zich hoog ingenomen met de har
telijke ontvangst die zg steeds bjj hunne terugkomst
in het Vaderland ondervinden.
Dat de ongernstheid door het lange uitbljjven
van de «Willem Barents" ook door bet Hoofdcoroité
voor de Noordpoolvaart werd gedeeld, bljjkt hieruit,
dat de Minister van Marine, naar wjj vernemen, op aan
zoek van dat Comité telegraphiach last had gegeveD
om met den meest mogeljjken spoed het stoomschip
«Alkmaar" zeeklaar te maken en uit te rusten tot op
sporing van de «Barents."
In de gemeente Sloten (bjj Amsterdam) brandde
Zondagmorgen te vjjf uren ongeveer, woning en stal
af van R., staande aan de Nieuwe Meer. Een elf
jarige knaap is de vlammen omgekomen; een jongere
broeder, hoewel deerljjk misvormd, is gered. Ook een
paard verbrandde en een tweede werd mede door het
vuur verminkt. De oorzaak van den brand is onbekend.
'g Grnvenhage27 Oct. Voor het geregts-
hof stond heden teregt S. G. K., kuiper te Goes
beschuldigd een vat dat hjj vroeger te vergeefs ter
jjkiag bad aangeboden zelf gejjkt ie hebben. Tegen
hem werd een cellulaire gevangenisstraf van 8 maanden
geëischt. De uitspraak is op Donderdag a. s. bepaald.
Do Min. van Binnenl. Zaken brengt ter kennis van
belanghebbenden, dat in den loop der maand December
e. k. gelegenheid zal worden gegeven tot het afleggen
der examens ter verkrjjging van een getuigschrift als
apothekerB-bediende.
Zg zullen worden afgenomen te Middelburg en te
Utrecht.
Zjj, die tot examens wenscben te worden toegelaten,
moeten daarvan vóór 30 November e. k, scbrifteljjk
opgave doeö aan den inspecteur voor bet geneeskundig
Staatstoezigt voor de provincie waarin de plaats gelegen
ia, waar zjj hot examen wenschon af te leggen zg dio
te Middelburg wenschen geëxamineerd te worden, be-
hooteo zich te wenden tot den inspecteur voor bet
geneeskundig Staatstoezigt voor Zeeland, Dr. J. P. Dozy,
te Middelburg, eu zjj die Utracht verkiezen, tot den
inspecteur voor het geneeskundig Staatstoezigt voor
Gelderland en Utrecht, H. L. Vcrspyck, te Utrecht, met
overlegging van een extract uit de registers van den
burgerljjken stand, waaruit bljjkt, dat zg den leeftgd
vau 18 jaren hebben bereikt.
Gravendeel, 27 Oct. Dingsdag tegen den
avond bevond zich in deze gemeente een vreemdeling,
erg doof en met een onnoozel uitzigt, volgens opgave
genaamd Henry Jacobus Verwilligen, oud 17 jaren,
vermoedeljjk woonachtig te Middelburg. Deze jongeling
was met nog 7 anderen drie maaDdeo geleden gered
van de Italiaansche bark «Maria Fé," die vergaan is;
te Liverpool aan wal gebragt en van daar door tusschen-
komst van den consul overgegaan op het schip «Ortelis,"
met bestemming naar Antwerpen, is bjj daar door den
kapitein zonder papieren naar het stadhnis gestuurd
men meende daar misschien met iemand zonder middel
van bestaan te doen te hebben, althans men bragt
hem over de grenzeD on liet hem verder aan zjjn lot
over. Na eeoige dagen dwalens en door verkeerde
ioligtingeu io de war gebragt, landde bjj in den avond
ia deze gemeente aan, doch onze burgemeester verwees
hem, zonder den persoon te willen zien of booren,
onmiddeljjk naar Dordrecht. In het logement en stoom-
bootveerhnis van den heer Plukboojj met den gemeente
veldwachter aangekomen, die vermoedeljjk in last had
hem maar weder buiten de gebeente te brengen, was
elk der aanwezigen zeer met het lot van den ongeluk-
bigen minderjagen knaap bewogen. Rnim werd hg door
genoemden Plukhoojj van voedsel voorzien, en door den
heer Wolff uit Rotterdam, daar gelogeerd, werd aan
geboden op eigen kosten hem den volgenden dag per
stoomboot «Middelburg" naar zjjne ouders terug to
zenden. Het bleek, dat de knaap van gegoede burger
ouders was, van wie bjj io ruim twee jaren niet gehoord
had. Hjj iB Woensdag morgen van Rottordam per
stoomboot vertrokken.
Vllsslnfireu, 25 Oct. GistereD bad op het ka
naal van Zuid-Beveland een proefsloepvaart plaats in
tegenwoordigheid der heeren Becloo en Beucker Andrea,
van een sleepbootgebouwd voor rekening van het
Departement van Koloniën ten diensteder havenwerken
te Batavia. Genoemde boot met de machine werd ver
vaardigd aan de fabriek der koninkljjbe maatschappij
«De Schelde" alhier en voldeed geheel aan de gestelde
eischen.
Na terugkeer van den proeftocht werden de machine
en ketel nit het schip geoomen, en de boot naar Hol
land gesleept, om aldaar in stukken te worden gehakt
ea per scheepsgelegenheid naar IadiS te worden vervoerd.
■Wolfaurtaciyic. Voor de vervulling van de sinds
1 Maart ontstane vacature van Gezworen van den West-
kerkepolder in deze gemeenteis reeds voorlang een
voordragt ingediend, zonder dat or tot nog toe eene
benoeming geschied is. Sinds dien tgd is door don Dijk
graaf, wegens vertrek nit de gemeente, en door den
anderen Gezworen, als naar eene anderen polder verhuisd,
een eervol ontslag uit hunne betrokking gevrangd, bet
geen bereids verleend is. Hot geval doet zich dan na
voor, dat die polder thans goheel zonder bestuur is, on
dat wel in een tjjd, waarin men zoo zeer stormschade
te duchten heelt 1
Jl. Vrjjdag had te Biezelinge een treurig ongeval
plaat3. Een arbeidersvrouw had, daar ze naar 't land
moest gaan werken, haar 4'/s jtrig kiod bjj een buur
vrouw gebragt om or dien tjjd op te passen. Toen die
buurvrouw zich eoaigoa tjjd later in de schuur naast
haar woonvertrek bevond, hoorde ze iets vallen en vind
io huis gaando het kiod in bjjna levonloozen toestand
naast den stoelwaarop het gezeten hadliggeodo.
Eenige oogenblikken later kon de vrouw slechts het
doode kind in de wooing der ouders terugbrengen.
Het schjjnt dat een beroerte de oorzaak van don val
ia geweest, waarop onmiddellijk de dood is gevolgd.
Zlorikzee28 October.
Zoo het cjjfer van den tioodafkoop een maatstaf
kan zjjn ter bepaling van doD stand van deu landbouw,
dan leveren de laatste twee jaren een gotronwe afspie
geling van zgn achteruitgang.
Terwjjl in geheel Zeeland over de jaren 1872—1878
gemiddeld jaarijjks voor 362,862,11 tieode afgekocht
werd, daalde dit cjjfer in 1879 tot 149,400,587., en
in 1880 tot 13,037,51.
Dit laatste getal wordt uit den officiëelon staat ver
kregendoor bjjvoeging van 79 voor 55 aren 15
ceotiaren in Knpellowaarvan do afkoopprgs niet in
de akte vermeld is.
In de 13,037,51 komt Zuid-Boveland voor/268,31,
Tbolen voor 3,992,08SchouweD-Dnivelnnd voor
8,777,12. Op Walcheren, Noord-BeveJand en St. Phi-
lipsland bad geen afkoop plaats.
Dinsdag 15 November, des avonds te 7 uren,
zullen de leden der verschillende Zeeuwsche vrijmetse
laarsloges van Middelburg, Goes, Ylissingen en Ziorikzee
te Middelburg bijeenkomen om een rouwloge te houden
ter eere van de nagedachtenis van den overleden groot
meester prins Frederik.
De onderofficieron die dongen naar den rang van
luitenant-kwartiermeester, zgn allon voor het officiers
examen geslaagd. Hieronder bevinden zich C. Cbivat
vad Zierikzee en do Vulder vrd Noorden van Tbolen.
Door ZEx. de Minister van Finantiën zgn op de
Staatsbegrooting voor 1882 de benoodigde gelden aan
gevraagd, ten einde de tractementen der brievengaarders
te verhoogen; zjj zullen voortaan eene vaste vergoeding
ontvangen voor kantoorbehoeften, doch daarentegen
een borg moeten stellen van 250.
Het verheugt ons te kunnen mededeelen, dat
volgens een Donderdag-avond uit Aden ontvan
gen telegram nit zeer vertrouwbare bron een der nog
vermiste sloepen van de «Koning der Nederlanden",
met 19 personen, is gevonden. Het was de boot, die
door den administrateur (store-keeper) werd aangevoerd.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
De gemeente Veere, zoo meldt de Goesche Ct.,
zal verrjjkt worden met een bedelaarsgesticht. Het
groote rjjksgobonw, vroegor als lands- en admiraliteits-
areenaal en artilleriemagazjjn gebezigd, zal door de
regering daartoe worden bestemd.
De Rjjksgestichten Ommerschuns en Veenhuizen
schjjoen reeds zoo bevolkt, dat een dergeljjk gesticht
noodig is,
Nu de mosselbanken vernield zgn door den storm,
doen do Texelsche mossolvisachers alle pogingen om
nieuwe mosselbeddingen te vinden. Iotasschen stjjgen,
tengevolge der plotselinge ontstane ecbaarachte, de
prjjzen. De mosselbanken nabjj de Texelsche kust,
die jaren lang ongemoeid bleven, worden thans druk
bezocht. Dewjjl men geene vaartuigen behoeft om op
die banken to visschen met laag water, zgn tal van
kustbewoners tjjdens het ebgetjj bezig met het verza
melen van mosselen voor Belgische rekening.
Voor deze mosselen wordt thans 90 ct. per baal
betaald. Door één man worden dageljjks gemakkelijk
van drie tot vjjf balen gevangen, zoodat menigeen met
die bezigheid een flink daggeld verdiend.
Te Bruchen in Gelderland, waar eene Christelijke
school is opgerigt, telt nu de openbare school geen
enkelen leerling meer, zoodat bet boofd dier Bchool
met onbepaald verlof afwezig is.
Te Leiden hebben reeds een 20-tal houders van
tapperjjen te kennen gegeven geen vergunning te vragen,
j dus op te houden met tappeü, uit hoofde van het hooge
vergunningsregt.
AJs een eigenaardig bewjjs van het instinct bp
dieren deelt de Prov. Gron. Ct. mede In den &torm-
achtigen nacht van Vrjjdag op Zaturdag werd de
koemelker J. Piel en gezin, wonende in Tuinstraat te
Groningen, gewekt door eea vervaarlijk geloei, dat zich
boven het geweld der elementen deed hooren. Toen
dat geloei bleef aanhouden, besloot men naar de oorzaak
daarvan te vernomen. Ea wat bleek, toen men buiten
kwam? dat, natuurljjk tot groote verwondering, de
geheele koppel koeyen, een 11 tal, van genoemden koe
melker, voor do woning atond. Dadel jjk werden de beesten
op stal gezet en den volgeoden morgen een onderzoek
naar dit zonderlinge geval iogesteld. Men bevond, dat
het hek, dienende tot afsluiting van het land en den
weg, bniten de voormalige Steentilpoort, door den storm
was stak geslagen, waarna de koegen bet land, waar
het zeker niet aangenaam meer was, verlieteD en den
weg insloegen naar den stal, hetgeen haar dan ook
uitstekend gelakte. Het spreekwoord, «zoo dom ais
een koe" is zeker niet op Piel'a koegen van toepassing.
Te Okkeobroek bjj Deventer, gemeente Diepenveen,
had Zondagnacht een ingezetene eene koe en een pink
geslagt, doch daarvoor geen rjjtrsaccjjns betaald. Maan
dagochtend kwameD twee rijksambtenaren io de vroegte
een bezoek bjj hem breog.mzg vonden het vleeicb,
namen het in beslag en gelastten den eigenaar het
met paard en wagen naar Deventer te brengen, waar
aan hjj met behulp van zjjn knecht voldeed. Onder
weg giogen allen in een herberg, waar zjj eenige mi
nuten doorbragfcen. Toen zjj wilden vertrekken en
buiten de dear kwamen, zigen zg tot hun schrik en
ergenis, dat zoowel het vleeBch als paard en wagen
spoorloos waren verdwenen. Zjj giogen desniottemin
allen naar het kantoor van den Rijksontvanger te
Deventer, waar zjj het gebeurde verbaalden. Daar
werd proces-verbaal opgemaakt. Tot na toe is
noch het vleesoh, noch het paard of de wagen terecht
gekomen.
Het schjjnt zeer weinig bekend te zgn, dat win
terhanden en wintervoeten zelfs in den hoogsten
graad gcmakkeljjk kunnen genezen, door er gebra
den uien op te leggen. In weinige dagen zgn tg dan
geheeld. Ook by andere gezwellen moet dit een uit
stekend middol zgn.
Kerknieuws.
PREDIKBEURTEN
bij de
CHRISTELIJKE GEREFORMEERDE GEMEENTE
te zlebikzee,
A/deeling Sint-Domus straat.
OP ZONDAG 30 OCTOBER 1881.
Voormiddag 10 ure, Da. van PIEMEN.
'sAvonds 6 ure, Ds. van DIEMEN, Cat. Zond. 44.
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1881. Dankdag.)
Voormiddag 10 uro Da. van DIEMEN.
's Avonds 6 nre, Da. van DIEMEN.
Gemengde Berigten
Binken» codo aankondiging in bet Nienwsblad van
den Bookhandol, zal in eon onzer grootste steden, oen
paar dagen vóór Sinterklaas, eene openbare veiling van
winkeldochters worde» gehouden, op voordeelige
voorwaarden on spoedige afrekening. Do Metalen
Krniaridders hebben Maandag te Amsterdam feest ge
vierd. 'tl# er echt metaal-achiig (koud) toegegaan.
Mon zegt dak zich to 's Hage con 2Je luitenant
heeft doodgeschoten, omdat bjj ƒ5000 in de Witte So
ciëteit met spelen verloren bad, dio bjj niet op tgd
betalen kon. Wanneer zal er toch eonB con eind ge
maakt worden aan dat dobbolapol, dat daur in 't groot
bedreven wordt? Do or do politie te Leiden is tegen
een student proces-verbaal opgemaakt wegens bot ont-
vreomden van oen beltrekker aan eene woning.
Eenige roovers, die in den nacht van 22 Sept. een
spoortrein in Arkansas aanvielen en beroofden, zgn
veroordeeld tot een tuchthuisstraf van 70 jaar. Dat
is vooreor»t gonoeg I Uit Veenendaal is aan den
Min. van Justitie, Proc.-Gen. en den Officier van Justitie
te Arnhem eon adres gerigt om hun te vorzoeken den
Rijksveldwachter, brigadier-titulair aldaar, te beduiden
dat bet niet zgn pligt is om minderjarigon Daar tap
perijen enz. te vergezellen on met ben veel sterken
drank te gebruiken. Io Frankrjjk maakt men tegen
woordig uit schillen van roodo aardappelen oen ligt
rooden wjjn, die een aangenaam bouquet heeft. De
hulp A. kwam te Kr. engeen drie dagen ge
leden of de dochter uit de Manufacturenwinkel was
het er eens mede. Als er ook maar een nieuw vogel
tje komt, dan is het voor haar. Gerritje to Z.
roept een hartelijk vaarwel toe aan alle vrienden en
bekenden, zoowel binnen nis buiten deze stad.
Ingezonden Stukken.
Haagsche Brieven.
den Haag 26 October.
Welken kring men in de laatste dagen bezocht, op
welke openbare plaats men aanlandde: 't gesprek luidde
altjjd en onveranderlijk over twee zaken den ontwor
telden eik io 't Bosch en dien in 't Binnenhof, zoo als
net laatste plaatje van den Spectator teregt herinnerde.
De liberale Minister van Justitie Modderman van
de hoogte getuimeld, waarop hjj zich nog kort geleden
bevond. Men kan zich uog altjjd geen denkbeeld maken,
wat ter wereld den heer Modderman kan hebben bewogon
zulk een conservatieve eed-preek te houden Men weet
niet, waarmede men meer medeljjden moet koesteren,
óf met de tegenstrijdigheden, welke ieder in dezegod-
geleerde-wysgcerige studie kun aantreffen, óf met do
greazealooze naïveteit van den Minister, die hem Diet
deed bemerken, dat de heer Hejjdenrjjck aan niets anders
dacht, dan aan verzwakking van het Kabinet.
De Minister Moddeiman hoeft zich erg boos gemaakt
op den heer van Houten, dio beweerd heeft, dat de
redo «een soort van démasqué" omtrent het karakter
van genoemden Minister was geweest. Maar moest de
Minister zich dit woord wel zoo erg aantrekken heeft
hjj dan bg deze gelegenheid zjjne staatkundige denk-
wjjze niet ontmaskerd Nu beweert men van sommige
zjjde de beer Modderman is altjjd een ernstig man
geweest, bg wien de zedelgke beginselen zwaar wogen.
Denk aan de pogingen tot breideling der prostitutie,
der dronkenschap. Toegegeven, maar oen ernstig man
behoeft daarom nog niet een onvrijzinnig man te zgn.
Men ban, uit liefde voor de menschheid, de dronken
schap willen beperken, de prostitutie belemmeren en
toch de vrjjbeid van het geweten erkennen en de ge
moedsbezwaren van hen, dio geen eed willen afleggen,
eerbiedigen.
«Gemoedsbezwaren 1" de anti-liberalen dagbladen
drjjven den spot met de gemoedsbezwaren der vrij
zinnigen. Zóó bjjv. de Standaard van 24 dezer «Wat
is der liberalen houding geweest" vraagt bet op scham
peren toon «als er op gewezen word, dat het niet
aanging allen te laten bjjdragen voor eene school,
waarheen hunne kindereD te zenden, veler geweten niet
gedoogtdat het niet aanging dorwijs eene lagere school
van overheidswege in te richten, dat velen feiteljjk
geene andere keuze hadden, dan óf hun kroost van
onderrigt verstoken te laten, óf het te zenden naar
eene school, waarmee zich hun geweten bezwaarljjk l;on
vereenigen Wat vraagt de Standaard verder
hebben de liberalen gegeven om de gemoedsbezwaren
tegen de vaccinatie en bet veroordeelen van schutters
die Zondags niet aan schutter-oefeningen wilden deel
nemen? Al die gewetensbezwaren zegt het zgn
op de onverschilligheid bjj de liberalen afgestuit
De Standaard haspelt hier verschillende zaken door
elkander, die niet bg elkander behooren. De gemoeds
bezwaren toch tegeo het niet zeadea vaa kinderen op
de openbare school zjjo geene gemoeds-, maar geldelijke
bezwaren. De vryheid om bijzondere scholen op te
rigten is in Nederland ongekrenkt. Geene wet dwigt
de ouders hunne kinderen naar do openbare schoolten
zenden en op de openbare school mag niets onderwezen
worden, dat de godsdienstige meening van andersden
kenden krenkt. Onze wetgeving op het lager onderwjjs
eerbiedigt dus de gemoedsbezwaren.
De zoogenaamde gemoedsbezwaren tegen de vaccine
kunnen niet geëerbiedigd worden, zonder de maatschappij
aan de grootste rampen bloot te stellen. Maar heeft
de Staat ooit de v&ccine-dwang ingevoerd Volstrekt
nietde Staat laat alle ouders vrjj hunne kinderen al
dan niet te doen vaccineren en legt op hen de verant
woordelijkheid, als zg hunne kinderen om godsdienstige
redenen laten omkomen, maar de Staat zegt: als
gjj van de scholen gebruik maakt, die door mij worden
bestuurd of geduld, dan zal ik althans verhoeden, dat
de schooljeugd besmet worde door de aanraking met
ongevaccineerde kinderen. De gemoedsbezwaren van hen,
die hunne kinderen aan eene besmetting wagen, moeten
dan onder doen voor de veel klemmender gemoedsbe
waren van ouders, die hunne kinderen niet met
ongevaccineerde in aanrakÏDg willen brengen.
De schutters-kwestie is eene zaak van veel minder
aanbelangdeze komt van zelve bg de herziening der
Zondags-wet te sprake, maar, zoo laog de wet niet
herzien wordt, moet nataurljjk de bestaande wet worden
gehandhaafd.
Maar welk algemeen belang verzet zich tegen de
erkenning van de gemoedsbezwaren van hen, die met
den eed-d wang geen vrede hebben? Volgens deo heer Mod
derman bestaat dit wel degeljjk de eed is de krachtigste
waarborg voor de waarachtigheid der in regten afgelegde
verklariDgeD. De vraag is echter Diet of de eed is de
krachtigste waarborg, maar of hn is een onmisbare
waarborg. Maar dit zal men toen moejjeljjk kunnen
volhouden, nu men reeds sedert onheugelijke jaren
voor de Doopsgezinden dien waarborg Diet noodig achtte.
Als de Staat den waarborg onmisbaar achtte, mogt hg
zich niet door kerkeljjke redenen laten afbrengen van
de vervulling van zgoeD p|igt, om dien waarborg ook
aan de Doopsgezinden op te leggen. Of welke reden
ia er voor den Staat om tnsscben de eene en andere
godsdienstige fractie, die m zjjn midden leeft, een onder
scheid te inakeD? Als de Staat do vrijheid vrd geweten
aanneemt voor de Doopsgezinden, mag hg dien niet
voor andero godsdienstige overtuigingen verwerpen.
De openbare meeoingdie zich met dit belangrjjke
vraagstuk meer en meer gaat bezig honden, stuurt nu
in de rigting van afschaffing van den eed bjj de wet.
Is daarvoor de tjjd echter reeds gekomen Wat men
daarvoor aanvoert, is voornamelijk dit: dat, als meD
den eed en de belofte facultatief stelt, de meeste bur
gers de belofte tullen willen afleggen«zoo wa&rljjk
beloof ik 1" of iets dergelgks. Maar is dit wel zoo
zeker Moet de Staat ook niet rekening houden met
de velen voor wie eene belofte niet voldoende is en
die zich godsdienstig niet gebonden achten dan juist
door het afleggen van een eed Maar zegt men, dan
zal de regter telkens aan een getuige moeten vragen
of hjj een eed dan wel een boloite wil afleggendan
zal hjj telkens in een onderzoek der godsdienstige,rig-
tiog moeten tredan. Is dit onderzoek echter wel noodig?
De wet geve volkomeno vrjjbeid aan ieder getuige, om
naar goedvinden eed of belofte af te leggen zoo bjj 't
laatste wil doen, berinnera de regter den getuige aan
do kracht dier belofte on vorder schaffe de wet alle
ambtseeden af. Is die regeling niet de meest vrijzin
nige? Do vromen kaDnen dan zweoren overeenkom
stig hun geloofde niet-vromen bepalen zich tot eene
belofte.
Zeker ware de afschaffing van den eed do eenvoudigste
weg en zou den president van een hof en oeD regtbank
veel moeite kunnen besparen. Maar ik deins terug
voor maatregelen, waarop bet te vreezeD jou zjjD, dat
men later zou moeten terugkomen. Werden niets dan
beloften afgelegd, ik zou vreezen, dat de «vrjjspraken"
in Nederland op dreigende wjjzo zich zouden vermenig
vuldigen ik zou er beducht voor zgn dat de Neder-
landscbe strafregters, gewoon om hunne veroordeelingen
op «beè'edigde getuigenissen" te doen steunen, de grond
slagen van hun veroordeelioga-gebouwtjes onder hun
voet ziende wegzinken, de zwaarste misdadigers wegens
gemis van bewjje zouden vrijspreken. En als men dan
weder op den verpligten eed zou moeten terugkomen,
waren wg veel verder van huis dan nu.
Zulten wjj nu na do cedsboweging nog een woord
zeggen van do anti-Semitische beweging Het
scbynt, dat men inderdaad eenige neiging gevoelt deze
beweging ook naar onze grenzen heen to lokken. Ik
heb hier niet het oog op de toespraak Splinter en balk,
gehouden door den Zierikzee&cben predikant Bax, welke
toespraak (evenals zjjne belangrjjke rede, in de vorige
week hier gehouden) groote verdraagzaamheid ademde
en bljjkbaar de strekking had om zelfs de gedachte aan
eene anti-Semitische beweging in ons vrgzinnig en
ga9tvrjj Nederland te verdrjjven. Het is juist de ver
hevene taak der godsdienstleeraren verdraagzaamheid
aan te kweeken «zoo menige Israëliet" schrjjltde heer
Bax te regt «die den Christennaam niet wenscht te
dragen en toch de kern van het Christendomliefde
tot God en tot den naaste op lofwaardige wjjze in
beoefening brengt."
Maar ik heb het oog op Noorman'e geschrift: «De
Jodenquestie"in bet laatste no. van de Tijdspiegel.
Ik vree9, dat dergoljjke geschriften meer do onverdraag
zaamheid in de band zullen werken. Want welke
bedoeling heeft dit geschrift? Aan te toonen dat de
Jodenquestie voorspruit uit een verschil van rassen,
waarvan het gevolg is dat do Joden zich" nooit in een
anderen staat zullen oplossen. Laten wg den schrjjver
houden bjj zjjn woord. Stel, hjj heeft geljjk, maar dan
heeft dit ras-verschil immers altijd bestaan en is het
juist de zegeürjjke vrucht der Fran9che omwenteling
geweest, dat, ondanks dit ras-verschil, het beginsel van
gelgkheid van allen (oDafbaokeljjk van geloofsbelijdenis)
werd erkend; in Nederland was dit reeds lang het
geval vóór het uitbrekeD der omwenteling. Waarom,
als het ras-verschil in de geheele negentiende eeuw
geen hinderpaal is geweeBt om verdraagzaamheid uit
te oefenen on de Joodsche type te dulden (alle menschen
op den aardbodem hebben nu eenmaal niet dezelfde
type)moet dit op bet einde der negentiende eeuw
plotseling eene belemmering worden Op dio over
weging heeft Noorman zelfs geen acht geslagen.
V.
Burgerljjko Stand te Zierikzee.
geboren:
80 Sept. Een zoon van J. Cal jouw en L. Merison.
5 Oct. Eon dochter van J. J. Ribbens en J C. Pieter.
6 dito. Een zoon van J. Verschuur en M. J. van Djjk.
7 dito. Een dochter van A. Adriaanse en S. J. de Back.
9 dito. Een dochter van J. Kroone en P. M. Verseput.
Een zoon van A. Geers en C. J. Voorloop. 10 dito.
Een dochter van L. de Jonge on L. M. van der Ploeg.
15 dito. Een zoon van S. P. Wysman en A. Loenjers.
Een zoon van W. C. do Loozo en B. Hodde. Een zoon
van W. Houdkamp en C. M. Muste.
GEHUWD:
12 Oct. C. de Loozo, 29 j., jm. en A. Olreo, 24 j., jd.
o v ejr deden;
2 Oct. J. Kodde 67 j., man van H. de Kejjzer. 5 dito.
W. Jan8e 69 j., vrouw van A. Adriaaose. 6 dito. L. C.
Ribbens ruim 20 j., jm. 9 dito. J, H. Smit 52 j.,
weduwe L. de Bruine. 10 dito. L. Nivelle 48 j., man van
H'. P, J. Boudier. 14 dito. A. de Klerk, 13 j., z.
(overleden te Ubbergen). 19 dito. W. van Nieuwiand,
57 j., man van E. Smits.
ais levenloos aangbgbven:
13 Oct. Een zoon van W. Fonteine en L. van Wes-
tenbrugge.
Prijzen tier" Boter* eu Ejjeren.
Zierikzee27 October 1881.
Boter hoogste koers 0,67 en laagste koers 0,62'/*
per 5 Hectogramm. Kip-Ejjeren hoogste koers 1,90
en laagste koers 1,37>/5 per 25 stuks.
Zierikzee—Rotterdam v. v.
HET KADEESTOOMSCHIP
vertrekt geregeld
van ZIERIKZEE: van ROTTERDAM:
Maandag voormidd. 7,30 u. Zondag voormidd. 8,30 u.
Donderdag 7,30 Woensdag 8,30
Zaterdag 7,30 Vrgdag 8,30
Vracht van ZIERIKZEE naar DORDÊECHT of
ROTTERDAM
Groote Kajuit 1,40. Voorkajuit 0,90.
8TOOBIBOOTDIENST
Middelburg en Zierikzee.
OCXNOV. 1<5@1.
Van MIDDELBURG
Zaturd. 29 'smorg.
Zondag 30
Maand. 31
Dingsd. 1
Dingsd. 1 'e nam.
Woensd. 2
Dond. 3
Vrgdag 4
8,— u
8,
8,-«
7.-
2.30»
2,30»
2,30»
5,30
Van ZIERIKZEE:
Zaturd. 29 's Dam. 12,u.
Zondag 30 3,
Maand. 31 3,
DiDgsd. 1 'smorg. 11,
Woensd. 2 7,30
Dond. 3 6.30
Vrjjdag 4
7,31
Indien reizigers van Zierikzee naar Goes, bjj den
Agent te Zierikzee, vóór het vertrek der Boot, (tjjdig
voor de oebtendreizen op den voor&fgaanden avond vóór
8 are) plaats nemen voor den wagen van Catssche veer,
zal om een Bg wagen zoo noodig, naar Goes worden
getelegrafeerd.
ft frvirtint ten*
35-jarlge Eohtvcreeniglng
'i VAK
l*. KARREMAN jg
en
C. van der SCHELDE,
Zierikzee, Hunne dankbare Kinderen
28 October 1881. en Behuwdkinderen.
ivxwfxv <s«mm wvmmmmvmmmK
30-jarlge Echtvereenlglng |f\
van m i
JASPER BAKKER
l' en f|
S KRINA OOME. jg
|j Brouwershaven, 29 October 1881.
$S35S353535KSS5 SEEZSSSBSS-SS»
Ondertrouwd
MARINUS FRANS DE VOS Cl.
en
JACOB A VAN GASTEL.
27 October 1881..
Getrouwd
JACOB van GASTEL
en
MAATJE BOOGERD,
die ook namens hunne wederzjjdsche familiën huonen
harteljjkeu clank betuigen voor de vele bljjken
van belangstelling bjj hun huwcljjk ondervonden.
Noordgouwb, 26 October 1881.
Mevrouw de Wed. SCHILLEMANS—de Wit,'
betuigt hareu harteljjken dank voor do vele
bewjjzen van belangstelling op 23 October 11. ont
vangen.
Voor de vele bewjjzen van deelneming op den
25 dezer ondervonden betuigen de ondergeteekenden
mede namens hunne Kinderen en Behuwdzoon hunnen
welmcenenden dank.
Noordwelle,
27 October 1881.
C. van der MAAS.
W. van der MAAS—OOLE.
Harteljjk dank aan allen die 24 Oc
tober bljjken van belangstelling hebben gegevenop
mjjn SOsten geboortedag.
Oüwerkerk, Wed. C. HOOGERLA.ND,
28 October 1881. Kinderen en Behuwdkinderen.
Allen, die iets versoliuldijfd zgn
aan of te vorderen hebben van den
boedel van wglen TANNETJE van WELZENWed.
A. van t. Hof, gelieven daarvan opgave of beta-
line: te doen vóór 15 November e. k.bg O. van
NIEUWENHUIJZE te Stavenisse.
J A G T.
EIGENAREN eener JAGT van 450 Hect
aren, zjjn genegen met een JAGER eene over»
eenkomst aan te gaan om hunne landen te be
jagen. Adres onder lett. I? aan het bureau van
dit blad.
IS
Zjj, die weggeslaeen OESTERBAK-
KEN of DEKSELS daarvan gemerkt 1. S.
en C., mochten hebben gevonden, gelieven zulks mede
te deelen aan J. SONKE te Krabbendijke.
"OPENBARE YEIÏPMIITIR
Het BESTUUR van den BRUINISSE-POLDER
zal op Dingsdag 8 November e. k., des
voormiddags ten 11 ure, in hel lokaal van M. Zoeter
te Zijpepubliek trachten te verpachten voor
den tijd van zeveD jaren,
de EIGENDOMMEN van genoem
den Polder.
