Zlllllk/IIMllI NIEUWSBODE.
IVo. MM.
Donderdag 21 Februarij 1881.
57ste Jaarff.
)ER8,
IT,
Verschijnt DINGSDAGDONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN, -van 1—3 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 9 ure bezorgd worden. Grooie letter wordt naar plaatsruimte berekend.
a Dinteloori
viiendeljjk
B®
HDIA,"
L881,
IEN.
RE.
I 0,30,
uitvoering
IT
buwer onder
AARS-
|E, te Hoe-
Its,
HaringvlietL
Ind
CHT
IETSE»
9 maanden
persoon bij
llEID
puiuerkerk
en.
;daan. Men
{-pas zulle
stemmini
7,50 a 8,7'
7,50 a I
Id ere 4,5
T, G,40, mil
19, mindei
fcrerauderd
1ALE
Ierse
BRANDSCHOUWING.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie
rikzee brengen ter kennis van de Ingezetenen dat de
Directie der Brandweer op MAANDAG den 28 FE
BRUARIJ eerstkomende en volgende dagen eene
algetneene brandschouwing
in de woningen der Ingezetenen zal houden overeen
komstig de bepalingen der Verordening tot voorkoming
en bluasching van brand in deze gemeente.
Zierikzee den 16 February 1881.
De Burgemeester en Wethouders,
J. MAURITSZ GANDERHEIJDEN.
De Secretaris,
J. P. N. ERMERINS.
BEKEN 1)11 A K ING.
Uitslag; verkiezing van een lid voor
den Gemeenteraad
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rikzee, maken bekend, dat by de verkiezing, die op den
22 dezer heeft plaats gehad voor 66a lid in den Raad
dezer gemeente, tor vervulling van de plaats, openge
vallen door bet genomen ontslagopgevolgd door bet
vertrek uit de gemeente van den heer J. C. PILAAR,
niemand de volstrekte meerderheid van stemmen heeft
verkregen, hebbende de meeste stemmen op zich ver-
eenigd de heeren «J. OCHTMAN «Joliz.
en Jonkhr. Mr. ït. ip. van KINSCHOT,
uit welke twee personen eene keuze behoort te worden
gedaan, zullende de verkiezing daarvoor gehouden wor
den op <1<ïii S Maart e. It., van
'8 morgens tot 's namiddags 4 uur, op het Raadhuis
dezer gemeente, waartoe een gesloten brief van oproe
ping met ingesloten stembriefje aan de kiezers zal
worden te huis bezorgd.
Zierikzee den 23 February 1881.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd
J. MAURITSZ GANDERHEIJDEN.
De Secretaris
J. P. N. ERMERINS.
Nieuwstijdingen.
Te Batavia is een fusilier in garnizoeD, die via Fort
de Cock, van Samalangan derwaarts kwam en de zon
derlingste blessuur gehad heeft, die men zich denken
kan. Een paar jaar geleden diende de man te Atjeh
en bekwam, by een treffen met den vyand, een schot
dat hem zjjn gebit wegnam, maar overigens geenbly-
vend beletsel bezorgde. Dit was zeker zeer merkwaar
dig, ofschoon misschien meer gebeurd en onze fuselier
kwam er af met wat pjjn en kreeg door de goede zorgen
van het Roode Kruis een kunstgebit. Later werd by
weer naar Atjeh gezonden ea was o. a. ook by het
treffen te Samalangan tegenwoordig. En wat gebeurd
er De man werd weer gewond, precies op dezelfde
plaats. Een Atjehsche kogel nam voor de tweede maal zyn
tanden, ditmaal zyn kunsttanden weg. Thans zoekt de fu
selier naar het Bataviaasch comité vaD het Roode Kruis,
om voor de tweede maal eeD nieuw gebit te erlangen. Wjj
raden echter het legerbestuur aan, het Roode Kruis
niet op te gxoote kosten te jagen, door den man voor
de derde maal naar Atjeh te sturen.
De theologische school, gesticht door dr. Charles
Huddon Spurgeon, (geb. te Kilvedor in Essex, 17 Juoy
1834), en die geheel onder zijn bestuur staat, heeft
reeds 470 predikanten gevormd, die 132 nieuwe kerken
stichten. Het getal der studenten bedraagt op dit
oogeublik 110. De kosten van onderhoud bedragen
ongeveer 1500 gld. per week, waarin steeds voorzien
wordt door vrijwillige bydragen. Een treffend bljjk,
wat zulk een man vermag 5
Dezer dagen werd een klein vaartuig, «Elisabeth,"
op d.e rotsen van Engeland in stukken geslagen. Van
de équipage werd alleen de kapitein gered. Ziehier
op welke wjjzeOngeveer acht jaren geleden kocht
de kapitein op New-Foundland een hond, die hem sedert
dien tjjd nooit verliet. Toen het schip begon te zinken,
deed de hond onder vroesseljjk huilen en janken, alle
mogelijke moeite om zich tusschen de beenen van zijn
meester te dringen, als wilde het dier hem aanraden
op zijn rug plaats te nemen. De zucht tot zelf behoud
deed den kapitein eindelijk hiertoe besluiten en midden
in den storm zwom de trouwe Tom, met zijn dierbaren
Jast, naar de kust waar hij hem behouden bragt. Nie
mand zal het nu zeker verwonderen, dat de kapitein
zjjo houd voor de bewezen dienst dankbaar is en luidop
zeggen durft, dat hy voor al de steenkolenmijnen van
Cardiff zyn Newfoundlander niet zou willen afstaan.
Loudeu i 22 Febr. De onderhandelingen met
de Transvaalsche Boeren zjju thans officioel aange
knoopt.
Dezer dagen heeft men in do SDeeuw het ljjk
gevonden van zekere Thórèse Schenk, een zonderlinge
vrouw, die een huisje in den omtrek van Parijs be
woonde waar zjj een mierenhandel dreef. Die insec
ten werden baar uit de departementen en zelfs uit
Duitschland gezonden in groote zakken, door corres
pondenten, die daarvoor twee francs per dag genoten.
Tot haar klanten behoorden o. a. eigenaars van nach
tegalen patryzen en faisanten, welke dieren zich met
üe ejjeren en larven der mieren voedenapothekers
en drogisten als vervaardigers van het zoogenaamde
mierenzuur, chemisteu die zich van die diertjes bedie
nen tot bereiding der bekende Hoffcnan-druppels
eindelijk natuurkundigen die het vleesch van kleine
dieren wier skelet zy willen bewarendoor de mieren
doen verslinden, die daarbjj heel netjes alleen de been
deren en het bindweefsel overlaten.
Een priester, in den omtrek van Parys, schrijft
aan de «Indépendance Beige" het volgende: »De toe
stand van de FranBcbe geestelijkheid geeft inderdaad
aan alle ernstige geesten zulk eene ongerustheid, dat,
indien öf,de staat öf de kerk geen geneesmiddel aanbiedt,
de toekomst der Fransche kerk hoogst donker is. Reeds
vermindert de lust tot het priesterschap sterk door
biaschoppelyke willekeur en andere redenen. Laat men
nu Dog onze seminaristen gaan verpügten om soldaat
te worden, dan zal er over 10 jaar geen Fransche
geestelijkheid meer zyn."
Een vreeselyk ongeluk heeft dezer dagen in een der
eerste brouwerjjen te Mulhausen plaats gehad. Een
werkman die langs de galerij die om de ketels is
liep had de onvoorzigtigheid zich over de leuniüg te
buigen, die zich in een slechten toestand bevond. De
leuning brak en de werkman viel in het kokende
brouwsel. Hy had nog de kracht om zich uit zyn
gevaarlijken toestand te redden, maat overleed na enkele
uren aan de bekomen wonden.
'ts ïlertojaren'boscli21 Febr. Vrydag jl.
bereikte een met vlaggen getooide Btoomboot deze
stad. Zjj had eenige wakkere mannen aan boord, die
30 dagen achtereen, van 18 January tot 18 February
met de grootste inspanning gearbeid hadden aan do
taak, om binnen dien tyd een ringdyk van 500 meter
te leggen, by een kruinsbreedte van 4 meter en een
opbooging 4 meter, zóó teveDS dat geer doorbraak
meer op dit punt te vreezen zou zyn.
Op 17 Jan. werd door het djjkcolloge van Heusden
de digting van de 150 meter breede doorbraak by
Nieuwkuik aanbesteed. Een achttal groote Nederlandsche
aannemers waren uitgenoodigd tot inschrijving. De
cyfers liepen zeer uiteen, omdat sommigen in dit barre
seizoen, by een metaalharden grond, voor alle moei
lijkheden wilden beveiligd zijn. De hoogste vraag was
108,000, de laagste 49,500. Voor deze laatste
som werd het werk gegund aan de bh. Gebr. vau
Haaien te Utrecht en Drie!, en hh. de Vries te Roa-
sum, onder toezigt van den prov. hoofdingenieur F. C.
Bake en den prov. ingenieur Schevikbaven.
Den 18en Januari} kwam de sneeuwstormware op
dien dag de aanbesteding gesteld, dan zou de aanne
mingssom wel veel hooger zyn gesteld. Toch werd op
dien dag reeds het werk aangevangen met honderden
polderwerkers. Hoe zwaar de taak was, kan bljjken
uit het feit, dat 20 smidsgezellen dag en nacht werk
hadden om het gereedschap te herstellen en te ver
nieuwen, dat op den verstijfden ysbodem afbrak. Maar
zonder ophouden ging het voortde premie was 800
voor eiken dag te vroeg, de straf 200 voor eiken
dag te laat.
Groote massa's bevroren grond werden in het djjk-
profiel gevoerd en opgestapeld. Met bovenmenscheljjke
krachten werd, trots weêr en wind, sneeuwjacht en
storm, gewerkt en men vorderde op ongeloofelyke wjjze
met het opwerpen van de 500 meter langen ringdyk.
De dooi valt in en mot den dooi bleek het den
kundigen aannemers alras, dat een tweede doorbraak
niet te keeren zou zyn.
Hoewel de djjk van beide zjjden goed wasvoorzien,
zypeldo het water door de bevroren klompen grond,
waarmede de dyk als gemetseld was en nu was het
kloeke besluit «bier pompen of verdriokeu."
De aannemers verzoeken het dykcolloge byeeD te
komen en doen het voorstel om den dyk aan de bin
nenzijde 3 m. te verbreeden en dus van 4 op 7 m.
kruin breedte te breDgen. Tijd van beraad was er niet,
uitstel was vrjj zeker oorzaak van een tweede door
braak. En het dykcollege toonde nu, dat by zulk ge
vaar alle andere overwegingen, alle financieele bezwaren,
moesten zwjjgeD en het werk werd, als voorgesteld,
opgedragen.
De berekeningen der kosten zouden nader worden
gemaakt, de aannemers verbonden zich echter ook,
dat werk, hetgeen ruim '/3 bedroeg van het werk, dat
zij aangenomen hadden, op dezelfde voorwaarden, ook
wat tyd, premie en boeten betrof als 't leggen van
den ringdyk, te voltoojjen.
Op Woensdag 16 February jl. werd het werk met
de grootste naauwkeurigheid bezigtigd door den beer
Commissaris des Konings te 's-Bosch, die niet kon
nalaten den wakkeren aannemers met het voortreffelijk
geslaagd werk, in de hartelijkste bewoordingen dank
te zeggen.
Op 18 February dus 30 dagen na de aanneming
is het werk opgeleverd ten genoege van het pro
vinciaal toezigt en het dijkcollege. Ruim 'ƒ3 werk meer
geleverd in denzelfden tyd van 30 dagen, geeft een
voordeel van 10 dagen in den tyd van aflevering voor
de aannemers, die dan ook eene premie van 8000
ontvingen.
Men schryft uit Drunen Nadat de boeren uit
Drunen en de omliggende gemeenten dagen achtereen
gereden hebben, is het puin van onzen ouden toren
opgeruimd en gestort aan de buitenzyde van den
nieuwen dyk in den doorbraak te Nieuwkuik. Wjjl
de geheele voltooying van dezen stevigen dyk nog
heden een feit zal zjjD, is het gevaar en de vrees voor
nieuwe overstroomiDg op die plaats voor goed geweken.
Nog dagelijks en vooral des Zondags trekt Nieuwkuik
honderden vreemdelingen tot zich, die de verwoesting
van het water met eigen oogon willen zieD. fin waar-
Ijjk hoe veel er ook reeds moge geschreven zyn
over deze doorbraak ieder, die nooit getuige is ge
weest vau een overstrooming, erkent slechts een flaauwe
voorstelling er van gekregen te hebben door al het
geschrevene te zamen, zoodra hij de werkelijkheid voor
zich ziet. Zelfs zij, die in deze omstandigheden Nieuw
kuik bijna dageljjks een bezoek brengen, staan telken
reize verstomd by de aanschouwing van zooveel ruwe,
ordelooze verwoesting; huizen en akkers 'tis alles
één reusachtige ruïne.
Sinds eenige dagen is de secretaris van Drunen,
den heer J. Veltman Jz. bezig, het zand op te meten,
dat met het water is binueDgespoeld.
lu vele tuinen van niet zeer grooten omvaüg zit
twee a drie duizend M3 wit zand op den bebouwden
grond, ter wjj l sommige huizen en stallen lot op een
hoogte van een a twee Meters er door bedolveu zyn.
Vóór alles is het te wenschen, dat afdoende middelen
gevonden en aangewend zullen worden, om dat zand
op te ruimen, want zonder dat is de opkomst van
Nieuwkuik een onmogelijkheid, zelfs al krijgt ieder
geruïueerde landman al het overige ruimschoots vergoed.
Middelburg21 Febr. In den nacht van
Zaterdag op Zondag is zekere J. de B-, van beroep
sjouwerman en 42 jaar oud, wonende in de Breestraat
alhier, te huis komende van de trap gevallen, met het
ongelukkig gevolg dat hy den volgenden morgen overleed.
3Killa.nd-E5£itli 19 Febr. Op last van den
heer officier van justitie bij de arrondissements-regtbank
te Middelburg, werd op heden door den brigadier-majoor
de Leeuw, de aanstelling van den herbergier A. Leys,
als od bezoldigd ryksveldwachter, ingetrokken en hem
daarmede een ongevraagdniet eervol ontslag verschaft.
Hansweert, 22 Febr. Gisteren middag is de
schuur van de wed. SiDke, met al het zich daarin be
vindende graan, hooi eDZ.alsmede 11 runderen in
korten tyd door de vlammen vernield. Het woonhuis
op eenige meters afstand is behouden gebleven, alsmede
de paarden en nog eenige koejjen.
St. Maartensdylr21 Febr. Vrydag hield
de heer Marlet hier eene landbouwlezing, waarin bij
de aardappel behandelde, waarvan hij de teelt aan
raadde, daar die op don duur de beste financieele
resultaten opleverde en het beste voor de gronden hier
geschikt was.
Aangezien hier ook vele suikerbieten verbouwd
worden, waarschuwde hij daarna tegen eene ziekte,
die in het noorden van Fraukryk de bieten aangetast
heeft, en ontstaat door het lang achtereen beplanten
van donzelfdeD grond met bieten. Toen hjj mededeelde
dat die ziekte veroorzaakt wordt door een klein insect,
dat zich als een witte schimmel op den wortel dei-
plant zet eo die tot murf maakt, meenden sommigen
die verschijnselen hier onder de bieten reeds opgemerkt
te hebben. Hy verzocht daarop zulk een exemplaar
eens te mogen ontvangen, teneinde het te laten onder
zoeken, er den slechten troost byvoegende, dat indien
mogt blyken dat die ziekte zich vertoond heeft, dit
de geheele vernietiging der suikerbietenteelt hier ten
gevolge zou hebben, daar noch eene te lang uitgestelde
vruchtwiss6\ing, noch iets anders het vernielende insect
meer zou kunnen verdryven.
St.-Maarteu«»<iyi<21 Feb. De proeven, in
1879 door den landbouwer L. J. Molalhiergenomen
met het verbouwen van de sojaboonhebben doen
zien, dat het beschot zeer tegenvielwant van 24 aren
(met 5 K. G. bezaaid) worden verkregen 3'/3 hectol.
boonen (die 72 K.G. per heet. wogen.) De opbrengst
van stroo was meer dan 2 maal zoo groot als van
witte boonen. Met het oog op het late rjjp worden
houdt Mol bet ervoor, dat do sojaboon hier te lande
nooit een landbouwproduct van belang zal worden. By
vindt die boon als voedsel voor den mensch voor
treffelijk. Als de prjjs boneden de ƒ20 per heet. blyft
(wat te denken is), dan ziet hy voor den landbouwer
geen voordeel in deze cultuur,
Brouwersliaveu, 23 Febr. De Engelsche
stoomschepen Harold, met ijzererts en Jamis Harris,
met gietyzer, van hier opgestoomd, zyn by de Oude
Tonge hoog en droog aan de grond gevaren. Sleepbooten
zyn ter assistentie derwaarts vertrokken.
De Engelsche stoomboot Sallie, van Bilbao, gis
teren alhier binnen, heeft eergisteren den geheelen dag
op den bol vau den Banjaard aan den grond gezeten,
doch is zonder assistentie of lading over boord te
werpen vlot gekomen; had geen loods aan boord. Door
zware mist is er hier niet9 van bekend geweest.
Zïorilcaseo, 23 Febr. Gisteren avond trad de
WelEd. heer J. H. C. Hcijse als Spreker op in de
vergadering van ons JVu/s-departemont. Het onderwerp
de Romantische letterkunde onzer dagen, werd op meoster-
lyke wijze behandeld.
Na op het onafscheidelijk verband tusschen den tjjd-
geest en de litteratuur gewezen te hebben, gaf Spreker
een kort overzigt van de Romantische litteratuur van
dezen tyd en wees vooral op Zola, als held, als pro
feet en misschien ook als martelaar. Uit verschillende
zynor werken beweeB Spr, dut Zola door velen verkeerd
beoordeeld en daardoor onverdiend veroordeeld werJ,
terwjjl hy nog steeds in dien schrijver veel schoons en
verhevens vinden kaD, ondanks de gebreken, die ook
zjjne werken aankleven.
Met groote belangstelling werd de begaafde Spreker
door hot talrijke publiek gevolgd.
By de plaats gehad hebbende verkiezing voor
een lid van den Gemeenteraad alhierzyn uitgebragt
205 stemmen waarvan 10 in blanco en van onwaarde;
volstrekte meerderheid alzoo 98 stemmen. De heer
S. OchlmanJz. verkreeg 97 Mr. van Kinschot 86
Mr. J. C. van der Lek de Clercq 5 en Tissol van l'atot
2 stemmende overige waren verdeeld over verschil
lende personen. Tusschen beide eerstgenoemde beeren
moet alzoo herstemming plaats hebben.
Door Z. M. is benoemd tot lid van het college
van regenten over het huis van arrest alhierjhr.
Mr. W. A. de Jonge, Ambt. van het Openb. Min. by de
Kantongeregten in dit arrondissement.
De toestand van Mr. Dullert is hopeloos.
Door de Zuid-Hollandsche Maatschappy tot
redding van schipbreukelingen te Rotterdam is aan
schipper J. van der Klooster en verdere manschappen
de zilveren medaille toegekend, en voorts aan 3 hunner
eene gratificatie van 10, voor het met levensgevaar
redden der schipbreukelingen van de beide Engelsche
schepen «Miss Thornton" en «Nimrod" in October 11.,
op het Nieuwe Zand totaal gebleven.
De »St. Ct" bevat een Kon. besluit waarbjj be
williging is verleend tot wyziging der akte van op-
rigting en verlenging met 25 jaren van den duur vau
de naamlooze vennootschap De Eendragt te Zierikzee.
De bruto opbrengst der fancy-fair te Amsterdam
wordt geraamd op 66,000, terwijl men DOg zooveel
goederen over beeft, dat men verwacht van de loterij
die daarvan gehouden zal worden, nog wel een 50,000
te ontvangen. Ruw berekend zal dus na aftrek der
kosten een ton ten voordeele der watersnoodljjdeDden
komen.
Voor de arrondissements-regtbank te Utrecht stond
Maandag teregt de jongelingdie op 18 Dec. jl. zyn
makker by ongeluk door een pistoolschot doodde. Hy
werd beschuldigd van onwilligen manslag. Na verhoor
van 17 getuigen eischte het openbaar Ministerie ver
oordeeling tot 3 maanden cellulaire gevangenisstraf,
eene geldboete van 25 en in de kosten van het
regtsgeding. Maandag aanstaande zal de regtbankuit-
spraak doen.
Voor den beklaagde trad als verdediger op de heer
mr. D. Léon.
Do Scheveningsche jongeling, die zich by het
visschersoproer schuldig maakte aan het werpen met
steenen door de ruiten van het sociëteitsgebouw «Nep-
tunus," te Scheveningen, werd daarvoor gisteren door
de regtbaok te 's Hage gestraft met 15 dagen eenzame
opsluiting en 25 boete.
Een aardige bijzonderheid wordt uit Dokkum
medegedeeld
De school voor kosteloos onderwijs aldaar ontving
Zaterdag een bezoek van een voormaligen leerling, tbans
matroos by de marine. Erkentelijk voor het goede
in vroegere jaren op die school genoten, stelde by aan
den hoofdonderwijzer drie rijksdaalders ter handten
einde daarvoor bij gelegenheid van 's Konings verjaar
dag de schoolkinderen op een flink stuk koek te ont
halen. «Een ander verzuipt het; ik geef het liever
aan de armen" was zyn rond zeemanewoord. De flinke
daad van den matroos lokte een luid «hoezee J" van
de schooljeugd uit.
Kerknieuws.
Te Kruiningen is, als eene 8ste poging beroepen, de.
B. Wielinga te Leerbroek, c. a.
Uitslag der verkiezing van 14 gemagtigden in het
Kiescollegie te Zierikzee. Ingel. zyn 285 stembilj., waar
van 12 iu blanco; het getal geldige stemmen bedroeg
alzoo 273, waarvan zyn uitgebragt op de heeren Mr.
B. C. Cau 206, H. de Vos 205, D. van der Maas 203,
Mr. H. van Manen 203, Mr. J. Moolenburgh 203, J. D.
Stetterogge 203, A. Buyze Mz. 203, J. W. V. La Brand
Sr. 200, S. J. Ochtuian Johz. 199, J. Recsen 199, A.
Buyze De. 198, J. T. Bethe 195, T. van den Bout 193,
3. 3. Keiler 130, Mr. 3. P. N. Ermerins 64, 3. de Brujjne
63, P. Bodt 62, Jhr. W. M. H. de Jonge 62, W. Beek
61, Jhr. Jac. Seh. Boeije 61, C. A. Buijze 61, Mr. C.
v. d. Lek de Clercq 61, P. de Looze 61, Mr. P. Paulus
60, J. Vooren Jz. 60, C. de Winter 59, A. J. Capelle
58, C. E. Chivat 51 stemmen.
Alzoo zyn gekozen de 13 eerstgenoemde Heeren
terwjjl herstemming moet plaats hebben tusschen de
Heereu J. J. Keller en Mr. J. P. N. Ermerins.
Gemensde Berigten.
Maria onder K. wordt verzocht haar babbeltong
wat in toom te houden en zulke onwaarheden van
een jongen niet vertellen, daar niets van hem te zeggen
valt. Zy zegt dat zjj zoo bljj is dat het zoo digt bjj
Mei iswant d.in komt Willem bjj Frans wonen dan
zal hy my wel wat komen helpen. Een meisje te
D. is het zoo goed bevallen met Pietje, dat zjj haar
nog niet kan verlaten. Twee meisjes te St. zyn zoo
verliefd op hunne jongens, dat zjj er niet van op reis
kunnen gaan, en nog bljjven zjj maar weinig woord.
Iu«£-öseoi*flö« Stukken.
Rederykers-gezelschap «Eendracht" te Oud-Vosmeer.
Mijnheer de Redacteur!
Door het wegvallen van het voorzetsel on voor het
woord verdienstelijk, in het berigt betreffende de too-
neelvoorstelling door bovengenoemd gezelschap, wordt
het tegenovergestelde gezegd van wat bedoeld is. Hot
moet zjjn: dat die opvoering «Diet onverdienstelijk was."
Hoewel deze bedoeling eenigzins was op te maken
uit betgeen verder volgde, zal toch de opneming dezer
opheldering in het eerstvolgende nommer van Uw blad,
zeer aangenaam zyn aan
den inzender van het berigt.
Mie te S. wordt verzochthaar babbeltong wat in
toom te houden en zooveel kwaad niet te spreken van
een jongen en een meisje, en van nog meer jongens.
Het ware beter dat zij zich met bare eigene zakeD be
moeide dat zou veel moojjer staan. Ook moest zjj
niet roepen aan hare dochter Janna, dat zjj naar huis
moet komen. Lientje van den langen weg wordt
aangeradenzooveel onwaarheden niet to vertellen
en ook des Zondags voor dat zjj naar de kerk gaat
zooveel kwaad niet te spreken van haar buurman waar
zy zelf ook zooveel van houdt, want zy denkt dat het
geen mensch weet, maar men weet het zeer goed dat
hy zoo dikwjjls door de boomgaard komt. «Wel
welzegt Frederik te N. wat heb ik toch een spijt
dat ik Jannetje of Lina niet in de fuik heb kunnen
krÜgen, waut de burger-jongens deugen toch niet voor
haar, want de hazen loopen zoo, en dat is niet zuiver.
't Konijnen-comité spreekt!
Wijze van een bekend lied.
Eertijds was 'tSchouwscheland, tot heil van ons geslacht,
Ken woonplaats in het duin, was zeer door ons geacht
!^og lang in deze eeuw, was 't hier een welig tieren,
Won steeds ons voorgeslacht in 't duin daar henen mieren
Wag 'fc voorgeslacht hier neóc misschien 4000 jaren,
Ms met een tooverslag, kwam 't kwaad tot ons gevaren.
Ms d'eigenaar van 't duin, ons erf nam in beslag,
Geriefde uien ons niet dat was eeD kwaden dag,
Hoen werd er omgewroet en alles neergesmeten
O't was OD8 zwaar om 't hart, dat willen wjj wel weten
Omdat men velen ving, en dra den nek omdraaide
tzfiemand genade Bchonk schier aller leven maaide.
Ms ikeen oud konijn my dit te binnen breng,
Madan roep ik nog uit«dat oordeel was te stceug
öiu men wat verder is de tjjd 't nu op doet klaren 1
Pelooft hetgeen ik zeg-- 't verstand komt met de jaren
Wn uu roept meenigeen «'t is jammer, dat konjjnen
Wet een, na 'tander jaar, steeds meer en meerverdwjjnen."
Wo hoe ons eind genaakt, dat breng' ik aan den dag
-Veroordeeld als wij zjju, doe ik nu mjjn beklag
Wen groote vjjandsmacht, die dreigt ons t'overwinnen;
Woemt elke dag te baat: om ons, om 't vleesch te minnen,
üat gaat zoo krachtig door dat w' allen weldra sterven
Och dan is 't met ons uit 1 wie zal ons land dan erven
Ons lot schijnt tbans beslist verbannen van ons erf
Woept m' ons ter slagtbank op tot ons geheel versterf
Guar drjjft men ons in strik - hier vangt me» in de holen -
Wn schiet ons waar men kan of worden wjj gestolen
Womt 's Koningsjager aan die kan ons niet beschermen,
Op 't uitgestrekt terrein. Vergeefsch is al ons kermen.
!2ju is er wel een wetdie 't voog'Jenheir beschermt
Git toch op ods geroep hoort, hoe 't konyn nn kermt
tVog is 't alles nulvoor k'njjnen geen genade
Wen wet wordt nog gemist: die ons behoedt voor'tkwade,
Ween, niemand trekt ons aan, men vangt om te verdelgen,
Waveur geldt voorjons nietwy danken dat aan Belgen.
t>ls nu bet landsbestuur geen wetten voor ons maakt,
^ist gjj weldra ons vleesch gjj weet dan niet hoe
('t smaakt 1
H-in vroeger tjjd kocht gjjtwee stuks voor dertig centen -
Goov' nu die som viermaal - dat zijn geen complimenten;
t-indien gjj 't niet begrypt - eerlang zult g1 ons dan derveD;
Wn zóó 't geslacht te nietgjj ziet den laatsten sterven.
Het gezamenlijke konijnen-comité van den Ooster
en Westerban van den duine
Haagsche Brieven.
Deu HülG, 15 February.
Onder de groote vragen van den dag behoort thans
ook dezeof het vecht van critiek op tooneelvertoo-
nÏDgen iD de hofstad onbelemmerd mag worden toe
gelaten. Kan dat eene vraag in Nederland zjjn Kan,
vraagt gjj, in Nederland alléén de tooneelcritiek aan
banden worden gelegd En toch is 't een veelbeteeke-
nend feit in Nederlands kunsthistorie, dat acht dames
en dertien heeren, als actrices en acteurs aan de ver-
eeniging/ie< Nederlandsch Tooneel verbonden, ongevraagd
de plegtige verklaring komen afleggen, dat lo. het
Haagsche publiek niet hecht aan noch behoefte heeft
aan de critiek van de door hen gegeven tooneel voor
stellingen in bet Vaderland geschreven, en 2o. zjj, de
acht dames en dertien heeren, die critiek noch behoeven,
noch. verl&ngeo. Arme mjjnheer Loffelt 1 Is dat het
loon voor al de moeite, welke gij u geeft om het
tooneel te verbeteren Het is waar, de heer Loffelt
is een streng criticusdaar hy zeer byziende is, maakt
hij in zjjne stalie van een ver uitgeschoven verrekyker
gebruikhij klaagt bitter over de rolonvastheid van
de meeste arfcisten over de verkeerde opvatting van
3ommige rollen; over d6 onjuiste uitspraak van som
migen en over al wat hy verkeerd eD onnatnurlyk
vindt. En als hjj ziet, dat zjjne wenken niet worden
opgevolgd, dan wordt hjj krachtiger van toon, dan
kan hjj scherp worden, zeer scherp soms maar is
hem dat euvel te duiden? dat is zjjn pligt;
daarom is hjj criticus. Eo toch staat deze manifestatie
der acteurs en actrices niet op zich zelve; zij is een
onderdeel van den strjjd, dien de directie van het
Nederlandsch Tooneel tegen de critiek heeft aange
bonden. Niet alleen de acteurs en actrices kunnen
geeue critiek verdragen, ook de directie niet. De ver-
eeniging het Nederlandsch Tooneel bad het als bare
levenstaak opgevat het nationaal tooneel «op te heffen"
uit haar verval. En hoe begon zij die opheffing? Zy
wist de onafhankelijke en geestige critiek vau de
j Amslerdamsche Courant door het advertentie-ont-
j houdingsargument tot zwjjgen te brengen althans na
het geschil tusschen de vereenigiDg het Nederlandsch
j Tooneel en de Amst. Cour. gerezen, Dam het geene
notitie meer van de opvoeringen door het personeel
1 der vereeuiging. De Amsterdamscbe bladen legden het
j hoofd in den schoot: maar daar bleef nu nog in
den Haag oen ander monster te verdelgen. De critiek
1 van het Dagblad was welwillend, verschoonend,
maar die van het Vaderland! Hier moest een ander
middel worden aangegrepen hier werd de straf niet
uitgesproken tegen de redactie, maar tegen den heer
Loffelt; tegen hem alleen zou 'tganeche personeel te
I velde trekken. In een geringschattenden brief hebben
de heeren acteurs en actrices bewezen, dat zjj al een
I zeer hoogen dunk van zich zelve hebben, door den
heer Loffelt toe te voegen«noch wy, noch hei Haagsche
publiek zijn van je aanmerkingen gediend." Do heer
Loffelt heeft met bet manifest den draak gestoken,
en bjj heeft er wè! aan gedaan. Zou hjj evenwel er
nu ook de pen bj; nederleggen Het «beschaafde"
deel van het Haagsche publiek hoopt bet tegendeel,
en ik zou haast zeggen, dat deze zaak niet alleen een
I Haagsch, maar cok een Nederlandsch belang raakt.
I De oorzaak van deze manifestatie ligt eigenlyk bjj het
Nederlandsch publiek zelf. Jaren lang heeft het nooit
iets anders gelaan dan lauweren gevlochten om de
slapen van middelmatige tooneelkunstenaars, eD de
goede door overmaat van lof bedorven; men moet ook
op dit gebied bet goede erkennen, maar het niet goede
aanwijzen. Ook de tooneelcritiek behoort, even als
dieerc andere, eene onafhankelyke te zyn. Zal de lof
waarde hebben, dan moet men ook de critiek niet
sparen, mits zjj geschiede in fijneD vorm en niet
plompe manieren. Als onze tooneelkunstenaars en
tooneeldirecteurs zóó prikkelbaar zjjn, dat zjj geene
critiek kunnen verdragen, aan hadden zjj beter gedaan
geene tooneelkunstenaars te wordenmaar wil men
waarljjk verbetering van het nationaal tooneel, dan
moeten ook de middelen, die daartoe kunnen leiden,
van bevoegde zjjde worden aangewend. De groote
grief tegen den hoer Loffelt is, dat hjj in den schouw
burg door zyn kyker reeds de acteurs en actrices
afschrikt. Maar dit is nu toch al te belagcbeljjk.
De schouwburg vooral de eerste rang vloeit over
van toone8lkjjker9. Al dio kykers doen den acteurs
geeD kwaad, maar alléén die van den heer Loffelt,
een tenger man van middelmatige lengte, wien de
goedhartigheid op 't gelaat te lezen is. Men wjjt aan
den kyker, wat men aan den scherpen veder niet wjjten
durft.
Waarom zou iu Nederland geene vrjje toor
mogen worden uitgeoefend In Nederland z
mers óo politiek èn lotterkundige èn muzici
er rjjpeljjk den stafwaarom dan alleen
tooneelcritiek Als een bewys hoe vrjj de
critiek in Nederland is, vestig ik uwe aaDdi
wederom op de brochure van Castor en Pollux: in Mc
Tweede Kamereen brochure, die niet alleen in de
Tweede Kamer heet, maar bljjkbaar uit de Tweede
Kamer afkomstig is, hetzjj van een paar stenografen,
hetzy van een snelschrjjver, met medewerking van een
lid der Kamer. Dat de schrjjvers zich midden io de
enceinte hebben moeten bevinden, bljjkt uit de photo-
grafie van den beer Dullert, van wien gezegd wordt
«Bjjna nooit staat de heer Dullert tusschentjjds van
zyn zetel op eo, wanneer by dien eindelyk verlaat,
nadat hjj eerst de schorsing of de sluiting der verga
dering aangekondigd heeft, placht het wel eens te ge
beuren dat gjj hem onder zwarten rok en vest en licht-
grjjzen pantalon te voorschjjn zaagt komenmaar
niemaDd had dit bemerkt, zoo lang de vergadering
duurde. De schryver of schryvers moeten zich dus wel
meermalen in de onmiddeljjke nabyheid van den heer
Dullert hebben bevonden, om dit belangryk feit op te
merken.
Al ga ik niet zóóver als de schryver van den Haag-
schen kronyk in het Handelsblad, die beweert, dat La-
vater'e schetsen zich nog lezen lieten, maar die van
Castor en Pollux niet, moet ik toch erkennen, dat deze
portretten mjj niet meegevallen zyn. Letterkundige
waarde hebben zjj in bet geheel niet, en van de poli
tieke personen schilderen zjj meer het uiterlijke dan het
innerlijke. Van geen onzer afgevaardigde wordt U de
schildering van baard od knevel gespaard; men deelt
u zelfs mede, op welk tijdstip ongeveer de haren van
onze volksvertegenwoordigers zyn gaan grjjzen. Van
den heer van Gennep wordt medegedeeld: «Zjjn bjj-
zonder kale schedel geeft hem, in verband met den
wat hoekigen vorm van bet hoofd, karakteristiek
uiterlijk. Toen hjj' zich voor een wijl met een donker
kleurige paruik vertoonde, was hjj schier onkenbaar;
lijj miste toen dat joviale uiterljjk, dat hem kenmerkt.
Zjjn spits gelaat, zjjn zware snor, zyne donkere en, on
danks zo wat van elkaar afwijken, zyn sprekende
oogen vormen een geestig, snaaksch geheel, dat de
aandacht trekt en inoeemt." De schrjjvers zjjn zeer
Bterk in degeljjbe signalementen, maar daarent.ecpn y.oer
zwak in de schildering van de politieke bet
afgevaardigden, van de politieke waarde b
toogen en van den aard hunner welsprekend
Zoo lees ik bjjv. van den baron van Golt*
heer van Goltstein spreekt niet fraai. Tu
drie of vier woorden doet hy zeker kee'
scherp geaccentueerd ehem hooren hjj zoe^.
woorden, herhaalt zich dikwjjls, maakt bjjna misbruik
van het mynheer de president" kortom zjjne rede
voeringen geven by het hooren den indruk van eene
beweging met hindernissen." Dit nu is volkomen waar,
maar de regtvaardigheid had dan ook gevorderd te
erkennen dat diezelfde »ehem" eigendommelybhoid
ook den heer Klerck aankleeft, al begint deze zich in
den laatsten tyd, door zjjne redevoeringen te bestu
deren, daarvan iets te beteren. Maar dergeljjke teeke-
ning is niet kiesch, niet fiju. Dat van Lynden, dit
Ministerie zamenstelde, de Minister van Marine toeriep
«kip, ik heb je" zijn geene geestigheden van fijn allooi.
In één woord, het boekje is te realistisch, niet aesthe-
tisch genoeg. De «natuur" wordt in fla.auwen omtrek
teruggegeven, «maar de straal der kunst" ontbreekt.
Ook zyn vooral de politieke teekeoingen zeer dun.
Dit is echter minder de schuld van den schrjjver dan
van de afgevaardigden. De zamenstelliDg der Kamer
is in de laatste jaren zóó achteruitgegaan, dat de meeste
onzer afgevaardigden eigenlyk de eer dezer tentoon
stelling niet verdienen. De Tweede Kamer ia in de
laatste jaren van de hoogte van parlementaire verga
dering tot dat van een grooten gemeenteraad afgedaald.
Waar zjjn de 'i'horbecbe's, de van Hoëvell's, de de
Kemperaer's, de Baud's, de Olivier's, de Mjjer's, de
Betzen, de Luzac's De Standaard-personen beginnen
te ontbreken, en zjj alleen verdienen toch slechts in
eene beeldengallery te worden opgenomeD. Hoe kan
men middelmatigheden met gloed schilderen En toch
zyn ook de schrjjvers niet van 9cbuld vrjj. Hadden
zij liever hunne krachten beproefd aan één goede beeld-
tenis van Vissering, van Modderman, van van GoltBteïn
deze hadden het verdiend in al hun eigenaardigheden
van hun talent geboetseerd te worden.
Castor en Pollux bleven te zeer aan de baarden en
knevels bangeD en drongen te weinig door in 't poli
tieke karakter van hen, die zjj schetsen. Wat zjjn de
eigenaardige trekken bjj den heer van Eek Zijn
dwepen met de constitutie; zijn opdelven van
tutioneele bezwarcDzyn hangen aan kleinig
de schrjjvers giDgen ze voorbij. Mackay schets
als een onbeduidend regtsgeleordede waarheid 1
hij onder de scherpzinDigsten mag gerekend wi
Bredius zoon werd met Bredius vader vergeleken
schrjjvers ontdekten wel, dat de haviksneus van
en zoon dezelfde is, maar 't ontging hun, dat Bredius
zoon zich een even groot voorstander betoonde van
militaire uitgaven als Bredius vader er een hardnekkig
be9trjjder van wa9. Hoofdmomenten in DuIIers politiek
leven als by zijne scherpe rede in 1860 tegen wijlen
den Minister van "Wall werden voorbjjgegaan. Dat
Rutgers voorliefde voor 's lands verdediging zaraenbangt
met de stelling, die Amsterdam in ons verdediging
stelsel inneemt, gingen de schrjjvers voorbjj. Ik zou
deze opmerkingen nog met eene reeks kunnen ver
meerderen, om U de overtuiging le schenken, dat de
meeste dezer portretten zeer luchtig en oppervlakkig
zijn en veeleer kleine typjes hadden moeten worden
genoemd. Het trof my, dat onder hen, die 't beet
zjju geschilderd de heer van Kerkwyk behoort, wiens
optreden in de Kamer werkeljjk aan dat van Figaro
herinnert, wieos openhartigheid en humaniteit wel nie
mand betwjjfelen zal en wiens onderzoeklievendheid.
der parlementaire zaken teregt in herinnering wordt
gebragt.
ZEETIJDING VAIN" ZIGRIIi^EM.
uitgezeild:
20 Febr. «Eotreprise" kapt. W. Cusicb, van Rema-
gen naar Londen.
CorrespoudentiO"
Het vers, getiteld «Een bootprafltje," kan niet ge
plaatst worden.
De inzenders van stukken gelieven Bteeds hunne
namen op te geven.
