ZIEBIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 4428.
57ste Jaarg.
J
Donderdag 17 Februarij 1881.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post 1,60.
AD VERTEN TI ËN, van 1—3 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 9 ure bezorgd worden. Grootc letter wordt naar plaatsmimte berekend.
HERIJK der Maten
EN
G e w i g t e n
op het Raadhuis te Zierikzee, ia het gewone IJklokaal
van den 14—19, 2L en 22 February, telkens van 9—12
en van 1—3 uur.
Nieuwstijdingen.
New-York14 Febr. De koude neemt toe j
er hebben aware sneeuwstormen gewoed in Illinois
Minnesota, Iowa, Wisconsin en.Missouri, in welke
staten de dienst op de spoorwegen op verschillende
plaatsen gestremd is.
New-Orleans14 Febr. Tengevolge van den
plotseling ingevallen dooi zijn bijna'alle Amorikaansche
rivieren buiten hare oevers getreden. Te dezer plaatse
Is do dijk der Mississippi doorgebroken on de helft der
Btad staat ondc-r water. Vele gebouwen zjjn vernield
en de spoorweg is zwaar beschadigd.
Gouverneur Colley heeft het aanbod der Engelsche
regering om hem nog ineer versterkingen te zenden
gracieuselijk aangenomen, en binnen tien dagen zullen
thans nog twee regimenten ruiterjj160 artilliristen
en 700 man voetvolk naar de Transvaal vertrekken.
Coley is eenvoudig op het oogenblik totaal ingesloten
en zijne verbindingen met Newcastle geheel afgesneden.
Een groote magt van Boeren bevindt zich in den om
trok van laatstgenoemde stadveel sterker dan de
afdeeling huzaren die met geforceerde marachen in
aantocht is, maar waaraan Colley thans heeft laten
weten, dat ze voorloopig maar stoppen moet en wach-
ton tot ze door achterna komende infanterie wordt
versterktwaut anders kon het ligt gebeuren dat dit
troepje huzaren door de Boeren werd afgesneden. 'tZal
nu moeten blijken of de Boeren nog oene poging zullen
doen om zich meester te maken van de te Newcastle
opgestapelde voorcadeD en het vee by fort Auiiel.
De Boeren van den Vrij-Staat beletten dat over hunne
grenzen aan de Engelschen vee ot voorraad wordt toe
gevoerd. Reeds in gewone tijden trekt Natal veel
zijner levensbehoeften uit den Vrjj-Staat, zoodat het
thans dubbel lastig is.
Dat Colley zich thans in zyn kamp bevindt en niet
iu het doodenrijk of in gevangenschapis uitsluitend
te wijten aan zijn snelle vlucht, een vlucht waabjj
hjjwat anders zeer zelden gebeurt, al zjjne gekwet
sten op het slagveld 'achterliet. Hij liet zyne man
schappen, die .door de Boeren omsingeld waren, in do
diepste stilte de zeer gezwollen Ingogo-rivier overtrek
ken een achttal manschappen zijn daarby nog ver
dronken en ook eon am munitie-wagen liet hjj in
den steek, 't Viel den Boeren erg tegen toen zjj den
volgenden morgen den vogel gevlogen vonden.
Toch hielpen zjj dc Engelsche gewonden" op karren
laden en naar Newcastle brengen. Het speet hun zeer,
zeiden ze tot een der genoeaheerendat ze zooveel
dappere soldaten moesten doodschieten, maar ze zouden
hun land tegen vreemde indringers bljjven verdedigen
tot den laatsten man. De geneesheer die dit mede
deelt, Dx". Macgakan was getroffen door den rustigen
ernst der Boeren en de bescheidenheid waarmede ze
over hunne daden epraken.
Niet meer dan 600 zijn by deze gelegenheid in 't
vuur geweest. Hunne verliezen door de Engelschen
die 150 dooden hadden izeor aanzienlyk" genoemd
hebben nog geen twintig bedragen.
Opnieuw is een Eugelech transportschip met troepen
te Durban aangekomen.
jpnutwlilawh.
De gemeente-veldwachter Pokalte Ziwotitz bjj
Olrnutz, verloor in 't vorige jaar zyne vrouw en bleef
met twee meisjes van 10 en 8 jaar achter. Hjj zag
op den duur geen kans de kinderen op te voeden en
ging daarom op een goeden dag met, hen naar 't na
burige - Witkowitz, waar hij ze bij een bloedverwant
opname wilde verschaffen. Sedert bleven de kinderen
weg, tot door een toeval in het bosch van Scbiban
een jager door zjjn bond opmerkzaam werd gemaakt
op een niet lang geleden opgeworpen grafheuvel, die
bij onderzoek de Ijjken bleek te bevatten van de beide
ongelukkige meisjeB. Toen, de dienaren van bet geregt
den vader kwamen gevangen nemen, vonden zjj zijn
lijk op den zolder hangen in den zak van den zelf
moordenaar werd een brief gevonden, waarin hij be
kende de moordenaar van zyn dochtertjes te zjjn.
Utrecht, 14 Febr. Heden ochtend heeft men
per trein van 11,45 de vluchtelingen uit Noord-Brabant
(uit Vljjmen, Hedikhuizen en Nieuwkuik), op 2 Januarjj
in het Militair Logement alhier opgenomen, doen terug-
keeren naar 'sBosch; van de 150 was reeds een 25tal
vroeger teruggekeerd. Een man is overleden, 80 jaar
oudin het Passantenhuis was hjj plotseling door een
beroerte getroffeneene vrouw ligt in het ziekenhuis,
en. eene andere ziet daar hare bevalling nog tegemoet,
zoodat haar man met de 5 kinderen, alsook de oude
moeder en de dochter van de zieke vrouw, voorloopig
hier nog ackterbljj ven. Anders is heden alles vertrokken.
Deze verpleegden zjju allen hoogst voldaan over en
erkenteljjk voor de ondervonden gastvrjjhoidzjj zien
er allen voorspoedig en gezond uit, en men kan hun
het lijden, dat zjj doorgestaan hebben, niet meer aan
zien. Door de ondersteuning, welke de commissie te
Utrecht van alle zjjden ondervonden heeft, daartoe in
Btaat gesteld, zjjn allen weder behoorljjk in de plunje
gestoken. De school, waarin al dien t jjd door een hulp
onderwijzer van de R. K. school van den heer Compier
onderwijs i3 gegeven aan een GOtal jongens en meisjes,
is Zaturdag gesloten; met lust en ijver hebben de
kinderen het onderwjjs genoten, In het algemeen
is het gedrag van de lieden zoo goed geweest, dat het
weinig of niets te wenschen overliet. Een gedeelte
van de mannen zjjn van tjjd tot tjjd, zonder loon, aan
het werk gesteld aan de stadsaschvaalt, om ze niet
ledig te laten loopen.
De ongelukkige manslag zonder voorbedachten
rade onlangs op een jongeling der rjjks hoogere bur
gerschool te Utrecht door een zjj nar beste schoolmakkers
begaan zal eerstdaags worden behandeld. Een der
oudste advocaten van Nederland neemt de verdediging
op zich,
'es Gravenhage14 Febr. Met zekerheid kun
nen wij melden, dat het Groot-Oosten der Nederlanden,
gisteren in buitengewone zitting vergaderd, iu zake de
Transvaal-kwestie en in het belang der aldaar geveatigde
Nöderlaodsche Vtymetselaren een door het opperbe
stuur der orde in de Engelsche taal opgesteld adres
bestemd om aan de Vereenigde Groot-Loge van Enge
land te worden opge?/mden aangenomen en zich ver-
eenigd heeft met het voorstel van eeu der afgevaardig
den tot het verleenen oenes gift van duizend gulden aan
de Vereeniging »H.et Roodt Kruis."
De boerin, die verdacht wordt van een remon
toirhorloge uit het magazijn van den horlogemaker W.
in de Yeenestraat, i;e 's Hage, te hebben ontvreemd op
liet oogenblik dat zij zich alleen in don winkel bevond,
is in handen der justitie.
Gisterenmiddag werd zjj door den veldwachter van
Stompwyk ten huize barer ouders, welgestelde boeren
lieden onder Zoeterwoude woonachtig, gevat. Het hor
loge werd in haar bezit gevondenzjj had het onder
haar bed verborgen. De boerinJacoba K.die
voor eenïge jaren in Den Haag als dienstbode, onder
anderen ook in de »Witte Sociteit", werkzaam was, moet
zeer ongunstige antecedenten hebben ofschoon zjj dit
bjj haar aanvankelyk verhoor ontkende, moet zjj zelf
reeds eene veroordeeling van oen jaar hebben onder-
gaan wegens diefstal. Zjj is naar het huis van ver- j
zekering overgebragt.
15 Febr. De advocaat-generaal mr. Yan Maanen
heeft gisteren voor den hoogen raad geconcludeerd tot j
tot verwerping van het beroep in cassatie van W. M.
de Jongh, op grond dat door bet geregtshof te 's Gra-
venhage teregC de premeditatie aangenomen.
De uitspraak is bepaald op den 14e Maart a. s.
De villa van den heer Bogaardt in het Willems
park te 's Hage is sedert lang aan politietoezigt ont
trokken,' maar zou men het kunnen gelooven, dat de
treurende familie reeds meer dan tien aanbiedingen
van onmenscheljjke ouders ontvangen heeft, om in de
plaats van den ongelukkigen Marius een kind van een
dier ontaarden aan te nemen? Ter vervaaging van
het verlorene, zou ieder dier hardvochtigen gaarne het
zjjne afstaan, uatuurljjk tegen behoorljjke betaling.
Dat bedelbrieven van allerlei aard nog altijd dat huis
bestormen, kan men zich wol voorstellen.
Weer is een verraoedeljjke brandbriefschryver
aangehouden. Men meldt uit Katwjjk, dat zekere Jacob
de Best van Rynsburg in hechtenis is genomen, be
schuldigd van Zaturdag aan den directeur van het
seminarium aldaar een brandbrief geschreven te hebben,
waarin van dezen werd geëischt 5000 op een bepaalde
plaats te doen bezorgen. Werd aan dien eisch niet
voldaan, dan zou de gasfabriek, die 't eigendom van
het seminarium is, iu brand gestoken worden.
De vermoedeljjke schuldige is Zaturdagnacht naai
den Haag gevoerd. Het schrift en de spelling dei-
woorden i-gasfabriek", »fles" en »pelitie" kwamen bjj
vergeljjking met die welke in den brief stonden vol
komen overeen; de man ontkent echter alles ten stel
ligste. In den brief was geëischt dat de vjjfduizend
gulden in een flesch op het Schuitenhuis te Katwjjk
zouden worden gelegd.
^aardln^^ 14 Febr. Gistermorgen heeft
nabjj deze stad een droevig ongeval plaats gehad.
Terwjjl de ouders naar de kerk waren, zijn twee kin
deren, een meisje van 7 en een jongentje van 4 jaren
die naar men zegt zonder toezigt waren thuis gelaten,
naar buiten geloopen en hebben zich op het jjs begeven.
Beiden verdwenen spoedig onder de jjskorst en zjj die
aausnelden om bulp te verleenenslaagden er slechts
in twee ljjkjes op te halen. De droefheid en ontstel
tenis der ouders, die hunne kinderen spelende, met een
blos van gezondheid op de wangen, hadden verlaten
en nu naar korten tjjd terugkerende, hen beiden dood
voeden gaat alle beschrjjving te boven.
Wolfaarts<iyii, 15 Febr. De vereeniging:
Landbouw en Veeteeltin hare vergadering van gisteren
avond vereerd zynde met een bezoek van 2 belangstel
lende personen van elders, mogt het getal van hare
leden weder met 4 vermeerderd zien, terwijl een open
gevallen plaats in het Bestuurdoor de benoeming van
het lid G. van Damrnowerd aangevuld. Nadat ach
tervolgens do rokening over 1880 opgenomen een vjjftal
vragen uit de 7raagbuB beantwoord en vier voorwerpen
onder de presente leden verloot waren nl. een roskam,
duimstok spjjkerboor en muizenvaltraden drie spre
kers opom het genot van heb gezellig zamenzjjn op
eene aangename en tevens nuttige wijze te verhoogen.
Eerst het lid C. van der Slikke, die de onderscheiding,
het aanleggende behandeling en het gebruik van
graslanden ontwikkelde; daarna de Penningmeester,
die eene omschrijving leverde van de onderscheidene
rassen van -gaarden en de ligchaamsdeelen van deze
voor den landbouw onmisbare diersoort, en eindeljjk
de Secretaris, die het paard schetste, eerst in zjjne
gehechtheid aan den rnensch zijne leerzaamheid en zjjn
geheugenen daarnazooals het in een 50tal spreek
woorden wordt gebezigd inzonderheid van bet spreek
woord de graauwe merrie is het leste paardden
geschiedkundigen oorsprong voordragende, om daardoor
duideljjk te makenwat er mede te bennen gegeven
wordt. Hoezeer ongemerkt laat gewordenhad de
zamenkomst algemeen genoegen verschaftterwjjl de
vergaderzaal versierd was met de fraaije afbeeldingen
van vogels, welke bij de wet ter bescherming zjjn
aangeduid.
Te Goes zullen eenigo leerlingen van de hoogero
burgerschool eene gymnastiek- en tooneelvoorstelhng
geven ten behoeve van den gewonden in de Transvaal.
Donderdag jl. had een klein meisje te Hoedekens-
kerke het ongeluk eene speld door te slikken, tengevolge
waarvan zjj hevige pijnen ondervond. Onbegrypeljjk
genoeg, riepen de ouderB niet terstond geneeskundige
help in. Vier en twintig uren later gebruikte het kind
eea flinke dosis gekookte mosselengelukkig te
veel - want bij eene opvolgende braking vond men de
speld, in een der mosselen gestoken, terug.
Zioirilcseeo» 16 Febr. Ia de gisteren avond ge
houden vergadering der Liberale Kiesvereeniging werd
tot candidaat bjj de aanstaande verkiezing van 66a lid
in den Gemeenteraad gekozen de beer 5. J. Ochtman Johz.
Met hem waren aanbevolen de heeren Jhr. Mr. van
Kinschot, Tissot van Palot, Jhr. Mr. W. A. de Jonge en
J. Borghsteijnnamens laatstgenoemden werd kennis
gegeven, dat hij bjj deze verkiezing niet in aanmerking
wenschte te komen.
De uitslag dor stemming wa9 aldustegenwoordig
31 ledenbij de eerste stemming verkregen de heeren
Ochtman 15, ran Kinschot 5, Tissot van Palot 5 en de
Jonge 6 stemmen; bij de tweede stemming: Ochtman
17, Kinschot 4, Tissot 4 en d.e Jonge 6 stemmen.
In de Gids leest men het volgende gedicht van den
heer C. Honigh
Vier jaren zjjn 't ook nu geleden,
Dat weêr de Brit met vuige list
Het recht met voeten heeft getreden
En luipaardswjjs te rooven wist,
Wat noeste vljjt zóó kon hervormen,
Dat de oude hebzucht hem bekroop.
Gjj zaaidet wind, nu oogst gjj stormen,
O, Leugenkaap der Goede Hoop
Ook thans weer brjjz'len Hollands zonen
Het juk, reeds al te lang geduld.
Waar anders vrede en vroomheid wonen,
Is 't hart van strjjdlust nu vervuld.
Houdt moed, Houdt moed, O wakkre mannen
Toont waardig U aan 't voorgeslacht
Ter nieuwe worst'ling zaam gespannen,
Geen hersenschim verspilt ge uw kracht.
Dat allen nu aanschouwen mogen,
Dat U nog de oude fierheid rest
Geheel Euroop houdt op uw pogen
Het oog vol sympathie gevest,
Wat onrecht de overmacht ook plege,
Hoe hacheljjk ook de uitslag schijn'.
Volhardt, Volhardt! Ook zonder zege
Zal U de strjjd ten zegen zyn
Sedert 1814 is het Staphorst en Rouveen gebrui
kelijk dat de loteliugen op den lotingsdag hunne petten
met lint versieren. Aanvankelijk vergenoegde men zich
met een weinig oranje, weldra kwam er de driekleur
bij eu bjjna elk jaar is de hoeveelheid toegenomen.
Than9 is honderd el geerie zeldzaamheid meer, en by
de laatste loting, verleden week, was er een die zjjn
hoofddeksel met 113 el »liut" had.
Onder de lotelingen der gemeente Slochteren
ligting 1881 telt men één gehuwde met twee kinderen,
óéa gehuwde met 66a kind en éón weduwnaar met
óóa kind.
Ook al houdt men in het oogdat op het platteland I
gowoonlyk vroeger huwelijken worden gesloten dan in
de stedeu dan bljjft dit toch een geval dat opmerking
verdient.
ÏZier-ilcssee 16 Febr. In de heden gehouden ver- j
gadering van den Gemeenteraad is behandeld een voor- j
stel vao Burg. en Weth. om gelden beschikbaar te j
stellen ten behoeve van eene ligtplaats voor stoom- I
booten.
Burg. en Weth. stellen voor om voor de Spoorboot
aau te wjjzen de plaats ten oosten van de tegenwoor
dige ligplaats der stoomboot sZierikzoe" (over de Ven
kel) en al zoo voor de stoomboot Zeeland." do tegen
woordige ligplaats der Spoorboot beschikbaar te hebben.
De gezameiiljjke kosten daarvan zouden bedragen
2600, terwjjl de firma Kloos Zonen zich verbonden
heeft een garantie "te stellen van j 2000, die ten bate
der gemeente zou komen, indien de «Zeeland" binnen
5 jaren bare dienst op Rotterdam staakte.
Tegen dit voorstel waren adressen ingekomen van
de directie der Spoorboot-Maatschappjj en van eenige
handeldrjjvenden, wier pakhuizen door de nieuwe leg
plaats van genoemde boot inoeiljjker te bereiken zou
den zjjn.
Na verwerping van een voorstel van den heer Ocht-
man om in dezen geen crediet te verleenen, werd aan-
genomen een voorstel van Burg. en Weth. om deze
zaak aan te houden tot de volgende vergadering, zul
lende de noodige bescheiden ter visie gelegd worden
van de leden van don Raad.
T E L EGR A M.
Amsterdam, 16 Februarjj.
Gekozen tot lid der Tweede Kamer de heer J. Dirks
hoofdingenieur van den Waterstaat, met 779 van de
1022 uitgebragte geldige stemmen.
Gemengde Berigten.
Een kleermaker te N. wordt aangeraden, zich met
geen praatjes meer op te houden, want dat zal hem
duur komen te staan. Willem te St. moest zich zoo
ODfatsoenlyk niet aanstellen als bjj te visite gaat, want
zoodoende zal hjj nooit Pouwline in de fuik krjjgen.
Tusschen S. M. moest een kasteleinszoon des avonds
zoo laat niet in den winkel zitten bjj een naaister, want
mogt haar vader onverwachts binnenkomen, dan zal
schoppen troef zjjn. I. in den J.-Polder wordt aan
geraden zoo dikwjjls niet in den weg te staan om
jongens binnen te lokken, want er is geen jongen zoo
gek om haar aan te kjjken met haar kromme rug.
Kaatje onder B, moest van Mietje geen onwaarheden
loopen rondventen, want van dat meisje valt niets te
zeggen. Als Kaatje's broddels aan de ooron van haar
vrjjer komen, dan krjjgt zjj nog de schop. Een vrouw
met hare dochter te B. moesten zooveel niet bjj hare
dochter en zuster loopen om te komen eten en drinken.
Maar oone vrouw moest wat meer bjj haar man bljj
ven want die loopt ook maar van huis omdat het
dikwjjls niet goed zit. Dat een dykbaa3 in ee
paleis woont, dat is minder, ma:
dat staat niet mooi.
Iugezon<len gtukke
Eene vraag naar aanleiding van de nominatie door het
Iloojclbestuur der Maatschappij tot Nut van 't Alge
meen aam hare departementen aangebodenter
benoeming van een Secretaris dier Maatschappij.
Indien het waar isgelijk men algemeen beweert
dat de opgezegde nominatie voorkomende heer Kcrdjjk
door de beide andere genomineerden misschien wel
geëvenaard maar toch zeker niet overtroffen wordt
in die hoedanigheden die voor een secretaris van het
Nut het meest onmisbaar zyn moet dan niet het
feit, dat by op die nomiua,tie de eerste is, een prikkel
zyn, om hem te kiezen? Het Hoofdbestuur er een
verwjjt van te maken dat het de voordragt niet alfa
betisch heeft ingediend, ia zeker al zeer onbillijk.
Waarom zou dat Bestuur er niet voor uit mogen ko
men wien het 't liefst zou zien benoemd tot secretaris,
een persoon met wien bet gedurig in aanraking komt
en aan wien het de behandeling van allerleiook zeer
belangrjjke zaken moet toevertrouwen? Maar wanneer
men dat ook bedenkt dan ligt het voor de band
dat de departementendie immers zelf aan de Hoofd
bestuurders hun mandaat hebben gegevenhun ook
dien secretaris schenkendien die Hoofdbestuurders
klaarbljjkeljjk het meest begeeren.
Zierikzee 16 Februarjj 1881.
Een belangstellend lid der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen.
Haagsche Brieven.
Den Haag, 13 Februarjj.
Over het verschil tusschen «oorzaak, aanleiding en
reden" sprak Multatuli den 22en January volgens het
verslag, dat van zjjne redevoering in den Ned. Spectator
van 29 Januarjj werd aangetroffen. Zelden had Mul
tatuli 7,óóy,eer de waarheid aan zyne zyde. Ontegen
zeggelijk komt dit verschil tusschen oorzaak, aanleiding
en reden" uit in den Fraoscb—Duitschen oorlog van
1870. Dat een der Hohenzollerns den Spaanschen troon
zou beklimmen buiten voorkennis vau Napoleon, was
reden, niet oorzaak. De aanleiding was de onbeleefdheid
van Beneöetti te Ems, maar de oorzaak was, dat Na
poleon voor de heerschappjj zjjner dynastie buitenslands
glorie noodig had.
.Maar niet altyd werkte Multatuli dit denkbeeld
juist uit. Zyn voorbeeld van den oorlog met Atjeh
was niet gelukkig. Hjj zeide»ik ken het land, ik
heb lang te voren gewaarschuwd. Wjj hebben eene
slechte daad gedaan en doen het nog. Wij Hollanders
hebben nu geen recht voor de Transvalere op te komen,
zoo lang wjj bet vrije Atjehsche volk onderdrukken.
De oorzaak is hier »dat een andere Louvois zjjuen
koning wilde believen door een daad van geweld, liefst
ver en zoover mogeljjk van zyn buitenplaats, waar hjj
in rustige rust zat." Hier geloof ik dat Multatuli
zich volkomen vergist. Zulk eene zware beschuldiging
mag niet op een zoo hooggeplaatst staatsman als de
Gouverneur-Generaal Loudon was, worden gelegd, zon
der dat men in staat is dit beweren door afdoende
bewjjzen te staven. Ook bjj den oorlog van Atjeh
kan men van bet verschil tuSBchen reden, oorzaak en
aanleiding spreken. Maar op welke wijze De caa-
leiding (gegrond of niet gegrond) was het vinden van
j een coucept-tractaat tusschen Atjeh en de Vereenigde
Staten van Noord-Amerikado reden wa9 het Siafe-
tractaat, een paar jaren te voren met Engeland ge-
i sloten, waarbjj ons de handen in Sumatra geheel vrjj
gelaten - zijn en dit is zelfs zóó waar, dat, toen dit
i tractaat iu de Eerste Kamer behandeld werd, op de
annexatie van Atjeh, die daarvan het gevolg zon zjjo,
werd gezinspeeld; de oorzaak was 't feit, dat de Atjehers
1 sedert eene halve eeuw jacht maakten op de Eurj-
peesche en Amerikaansche schepen, die zich op de
kusten van Atjeh vertoonden, zoodat reeds herhaalde-
l lyk tusschen de Nederlandsch—Indische Regeering en
Atjeh pogingen waren aangewend om den zeeroof te
beteugelen.
Ook had Multatuli zjjne vergeljjkingen kunnen voort
zetten, waar bjj de binnenlandsche politiek der laatste
jaren besprak. Welke is de ware reden van de af
treding van het Ministerie Knppejjue had hjj kunnen
vragen en die vraag ware misschien wel zoo prac-
tisch geweest als de opwekking tot zelfstandigheid,
waarmede do redeDaar zjjne rede besloot, want aan
zelfstandigheid ontbreokt het iu de laatste jaren in de
Nederlandsche politiek niet. Ook hier ontmoet ik een
verschil tusschen oorzaak, reden en aanleiding. Men
zegt gemeenlyk het Ministerie Kappeyne ia gevallen,
omdat de kanalenwet van den hoer Tak door de
Tweede Kamer werd afgestemd. Die afstemming was
slechts de aanleiding tot do aftreding van het Ministerie.
De reden was, dat Z. M. zich niet vereenigen wilde
met hot voorstel tot grondwetsherziening, door hot
zieltogend Ministerie den Koning voorgesteld, waarvan
het natuurlijk gevolg was dat de heer Kappejjne wel
genoodzaakt was te wjj kon. De oorzaak van de af
treding van het Ministerie lag hierin, dat het geen
vertrouwen had van den Koning en geen steun genoot
bjj de Vertegenwoordiging.
A propos van do aftreding van het- Ministerie Kap-
peijne, hebbeu. wjj thans iu de Vragen van den Dag
eene uitvoerige beschrjjving ontvangen van de ware
toedragt der zaak van de hand van den heer van
Kerkwjjk, een van Kappejjne's vroegere vrienden, ge
schreven mot dien eenvoud, welke het karakter van
het optreden en van al do handelingen van den heer
van Kerkwjjk uitmaakt. Als de heer van Kerkwjjk,
toen bij zyn opstel schreef, met de rede van Multatuli
reeds bekend was geweest, had hjj haar in drie deelen
kunnen splitsen oorzaak, aanleidingreden. Want bjj
drie punten voornameljjlc stond de heer van Kerkwjjk
Btil in zjjn opstel: lo. het ontstaan van het Ministerie
Kappejjne; 2o. de redenen, die zyn val veroorzaakt
hebben 3o. het laatste expediënt om het zieltogend
Ministerie nog te behouden.- het plan tot herziening
der Grondwet.
Wat het eerste punt betreft, deelt de heer van
Kerkwijk mede, dat, toen do uitslag der verkiezingen
in 1877 bekend was, de hoor Kappeyne als zyne
meening te kennen gaf, dat het Ministerie Heemskerk
behoorde af te treden, om voor een liberaal Ministerie
plaats te maken, hetwelk eene nieuwe wet op het
lager onderwjjs moest tot,stand brengen, dat verschil
lende kamer-leden verklaarden in dit gevoelen niet
te deelen en den Minister Heemskerk de wet op het
lager onderwjjs wilden laten makendat daarop
de heer Kappeijne in zjjn gevoelen volhardde; dat
hij geheel vrijwillig bjj bet adres van antwoord op de
troonrede in September 1877 optrad om de verklaring,
door hem in dat adres gebragt, te verdedigen, namely k
«dat dit gowigtig volksbelang Bchade leed door gemis
aan overeenstemming tusschen Regering en Vertegen
woordiging." Het adres van antwoord werd daarop
door de Tweede Kamer mot 44 tegen 28 stemmen
aangenomen, «tengevolge waarvan het Ministerie Heems
kerk aftrad, en de beer Kappejjne met de vorming van
een nieuw Ministerie werd belast." Van dit feit kan
men den heer Kappejjne mocjjeljjk een gciel' maken.
De heer Kappejjne was toen het erkend hoofd der
liberale partjj in de Kamer en had dus het regt uit
eigen beweging te handelen. Was de heer Kappejjne
daartoe niet ook in zekeren zin verpligt In Mei 1877
had hjj gezegd, dat het van de verkiezingen van dat
jaar zou afhangen, of de «liberale zou" weder Neder
land voor goed beschynen zou. Welnu, de kiezers
deden uitspraak ten gunste van de «liberale partjj".
Mogt men nu ook niet verwachten, dat iu September
1877 de zon zich in hare volle schittering zou vertoonen
Ten aanzien van het tweede punt, staat de heer van
Kerkwijk stil bjj de afstemming van art. 1 der kana
lenwet op 20 Mei 1880. Men herinnert zich dat die
wet werd ingetrokken en do Miuister Tak daarna eene
portefeuille-kwestie uitlokte, welke weldra in eene
kabinetB-crisis overging en den val van het Ministerie
veroorzaakte. Te regt geeft de heer van Kerkwjjk
van deze gevolgen de schuld aan den Minister van
Waterstaat, wiens halstarigheid niet alleen de politieke
crisis veroorzaakt, maar ook de zaak der kanalisatie
eeDige jaren heeft achteruitgezet. «Het afstemmen van
art. 1" zegt do beer van Kerkwjjk »eD de daarop ontstane
crisis was het treurig gevolg van het doordry ven van den
Minister Tak, om toen reeds do kanalenwet in discussie
te brengen; bad men gewacht tot na de afdoening der
financiële wetsvoordragten, de kanalenwet zou zyn
aangenomen, en reeds nu zou de spade in den grond
zyn gestoken voor het kanaal van Amsterdam naar den
ltija en de Waal." Al wat de heer van Kevkwyk
daaromtrent aanvoert, is onbetwistbaar juist. De Mi
nister Tak had moeten overzien, dat geene Wetgevende
Kamer 50 millioen in den blinde toestaat, wanneer niet
tevens de middelen zjjn aangewezen om die uitgaaf te
dekken. De Minister Tak had moeten overzien, dat
de pressie, die hjj op de Tweede Kamer uitoefende,
kwaad bloed zou zetten. De zitting van 28 April
1879 was een der noodlottigsto, die in ons Parle
ment kunnen worden aangewezen. Op dien dag toch
stelde de Voorzitter der Tweede Kamer, op ver
zoek van den Minister Tak, voor de beraadslagingen
over de kanalenwet te beginnen op 5 Mei. De
Kamer liet zich. door den heec Tak meeslepen. Maar
wat is nu uit de jongste onthulling van den heer
I van Kerkwjjk gebleken? Dit, dat de heer Tak, die,
«namens de Regering" heette te spreken, die verklaard
I had, «dat voor de Regering uitstel der kanalenwet
onaannemoljjk was," zjjne bevoegdheid verre te buiten
ging; want dat in eene vergadering van liberale leden
der Kamer (bjj welke ook de Minister Kappeijne en
anderen tegenwoordig waren) de Minister Kappejjne
opregt erkende dat de Ministerraad dit besluit niet had
genomen, en dat de heer Tak in overleg met den Mi
nister Kappejjne en eenige Kamerleden (vermoedeljjk
Amsterdamsche) dit maar zoo gezegd had, vertrou
wende, dat de meerderheid, na zulk eene verklaring,
de kanalenwet wel in behandeling zou nemen." Is die
mededeeling van den heer van Kerkwjjk juist, en er
bestaat geen reden hare gegrondheid te betwjjfelen,
hoe moet men dan over den heer Tak van Poortvliet
oordeelen Heeft hij, als Minister, op 28 April 1879
dan wel de waarheid gesproken Offerde by niet de
zaak op aan het genot van een oogenblikkelyk voor
deel Maar, en die vraag is van nog meer gewigt,
mogt dit een- reden zyn voor den hoer Kappejjne om
heen te gaan, nadat hjj geene enkele der vele zittingen,
aan de behandeling der kanaalwet gewjjd, had bjjge-
woond? Waarom moest die bloot technische zaak eene
Regerings-zaak zjjn? Was het misschien dat de heer
Kappeyne de liberale partjj wilde straffen voor hare
euveldaad Dan strafte bjj zich zelvon het meest.
Wat het derde punt betreft, leverde de heer van
Kerkwjjk eene belangrjjke bydrage tot bevestiging der
opvatting, dat het denkbeeld vau grondwets-herziening
bjj den heer Kappejjne eerst in cle laatste dagen van
zyn Ministerie ia opgekomen. Wel heeft de heer Tak:
bjj de discussie over het adres van antwoord in 1880
verklaard, dat de keer Kappejjne reeds in den aanvang
van zjjn Ministerie wel clegeljjk ernstig aan grondwets
herziening gedacht heeft: doch dit beweren (dat bij do
begrootings-discussien reeds is wedorlegd door den oud-
Minister van Financien. Gleichman), wordt nu ook weder
tegengesproken door den heer van Kerkwjjk «die en
dit is eene belangrjjke mededeeling verzekert, dat
.toen in het najaar van 1877, vóór het Ministerie be
noemd was »de heer Kappeijne ten zjjnen huize de
heeren byeenriep, dio daarop lot ministers zjjn benoemd,"
hjj met geen enkel woord sprak over grondwetsherziening
sevenruin als met Zyne Majesteit, toen hjj genoemde
heeren tot Ministers aan den Koning voorstelde Zelfs
toen hjj den beer van Rees, die den 12en Maart 1879
tot Minister van Koloniën werd benoemd, verzocht
om Minister te worden, gewaagde hjj niet van zijn
plan tot grondwets-herziening." Al vrnt dus in en buiten
de Kamer is medegedeeld omtrent Kappeyne's plannen
tot grondwetB-herzioning, is volkomen in strjjd met de
waarheid, en men moet den heer van Kerkwjjk toe
geven, dat de heer Tak in 't belang van 't land, nu
hy wist dat ook de heer Kappeyne wilde heengaan
beter had gedaan zjjn verzoek om ontslag als Minister
van Waterstaat in te trekken, dan toe te laten, dat in
den boezem van het Ministerie een verschil over grond
wets-herziening ontstond waarover vroeger in den Mi
nisterraad nooit ernstig van gedachten was gewisseld.
Voor allen »die iu politiek doen" zjjn de onthullingen
vau den heer van Kerk wyk een sterke prikkel tot
waarheidsliefde. y
WELDADIGHEID.
DIAKENEN der HERVORMDE GEMEENTE alhü*
maker, dankbaar i»o1<liu£r, dat zjj hebben
ontvangen eene gift vau ƒ76, tot het houden van
eene bedeeling van SOEP en BRANDSTOFFEN aan
de Armen van alle gezindten, zynde deze som de
opbrengst der - op 9 dezer gehouden FANCY-FAIR-
TOMBOLA.
De Soepbedeeling zal gehouden worden op a. s.
Zondag, 20 dezer, des middags 12 ure.
Zierikzee, 15 Februarjj 1881.
Diakenen voornoemd
J. W. D. SCHUURBEQUE BOEIJE, Voorzitter.
H. LAKENMANSecretaris.
Stoom boot „ZEEL AND."
Zierikzee en Rotterdam
EN TUSSCHENLIGGENDE PLAATSEN.
February ISSi.
Van ZIERIKZEE
Vrjjdag 18 's morg. 8,
Zondag
Van ROTTERDAM:
Dona. 17 'smorg.lO,u.
D Zaturd. 19 10.
Woensd. 23 8,DiDgsd. 22 10
Vrjjdag 25 8,—Dond. 24 10,—
Zondag 27 S,—Zaturd. 26 ïo]
DE DIRECTEUR,
A. -villi GASTJEL.
8TOOMBOOTDIEN8T
can Middelburg op Rotterdam.
February 1881.
Van MIDDELBURG: Van ROTTERDAM:
Dond. 17's morg. 7,—u.|Dond. 17 's morg. 10,—u
Zaturd.
Zondag
Dinged.
Dond.
Zaturd.
Zondag 27
7,—Zaturd. 19
7,Maand. 21
7,—s> Dingsd. 22
7,—Dond. 24
9,I Zaturd. 26
10,'Maand. 28
10,-
11,30
11,30
11,30»
9,—
10,—
DIRECT CORRESPONDEERENDE WAGENDIENST.
Van Zierikzee, Hotel van OPPEN, afrid 1 uur na af
vaart van Middelburg en 2 uur na afvaart van Rotterdam.
Afvaart van Zijpe naar Rotterdam nimmer vroeger
dan 3 uur na afvaart van Middelburg
DILIGENCEDIENST tusschen Zierikzee en
Zijpe op en van de Stoombooten.
40jarlge Echtvereeuiginff
j van
6 F. L O G M A N S
N. van der velde.
£r< Zierikzee 17 February 1881.
Hunne dankbare kinderen.
©•5S.S.r93SS3S2iS.iï,r.iS.53i5 SSiSSSSSSSJSïtJËSSSBi
Ondertrouwd
HUBRECHT van de ZANDE Hz.
NEELTJE BOUMAN Pd.
Bruinisse, 16 Febrnarjj 1881.
Voorspoedig bevallen van eene Doeliter
T.'DEIS—van de Velde.
Waverveen, 10 Februari 1881.
i,* Heden overleed onverwacht onze waarde Vader
en Behiiwdvader de Heer T. BROEKSMIT, in den
ouderdom van 73 jaren.
Zwijndreciit, Uit aller naam
12 February 18SI. J. BROEKSMIT.
a* Tot onze droef'aaiden c
overleed heden mjjn
geliefde Vader ADRIAAN van MOORT, in den ouder
dom van ongeveer 60 jaren.
Wed. A. van MOORT-
ST.-PniLIPSLAND, Noohdijr.
13 Februarjj 1881. J. van MOORT.
J. VAN MOORT.
if* Heden overleed in den ouderdom van
vier en zestig jaren mjjn geliefde EciitgenooteELISA
BETH van DON. tt o c
Zierikzee, J. TÜRELÜRE.
den 15 February 1881.
De ondergeteekende betuigt zijnen liarte-
lyicon daulr voor de bewijzen van belangstelling
gedurende de ziekte zjjner vrouw ondervonden en vooral
aan degenen die haar zoo liefderijk en behulpzaam ge
durende haar ljjden hebben bijgestaan-
Tholen, C. va>' ZANDE_
16 Februari 1881.
en Kinderen.
Diogonen, die iels t« vorileron heübjn
san of vorsel.i.KliS^VS" *aTn
del van wjjlen den heer M. 3f- VAÏI RIJSSEL, m leven
Apotheker te Tholen. worien verMCht hierfan op-
e-naf of betaling te doe» J'*5; de" 1:',','
Maart a. s. aan den deurwaarder J .-van LiibaUüMt,
te Tholen.
Liberale Kiesvereeniging.
De LIBERALE K1SSVEREENIGINC alhier
heeft voor de verkiezing, op 22 Februnrij »'°ata"d^
van een LID ia den raad dezer gemeentb tot haren
candidaat gesteld den heer
S. J. OCHTMAN Johz.,
die deze caodidatuur heeft aangenomen.
Nampas het Bestuur
Zierikzee J- H. C. HEIJSE, Voorzitter.
15 Februari 1881. J. FM*SE -
