XIFRIkZïlESCIIK NIEUWSBODE.
l
>o. 4585.
57ste Jaarg.
Donderdag 4 November 1880,
Z i.
2 November.
Verschijnt DINGSDAGDONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN van 13 regels 30 Ct. meerdere regels 10 Ct., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags roormiddaga 10 nre bezorgd worden. Groote letters worden naar plaatsmimic berelienj
r" ———a———
Nieuwstijdingen. i
Een dagblad van Mobile verhaalt, dat in de maand j
ju] ij to Kankakee oen vreemdsoortig huweljjk gesloten j
werd. Hot ongowono lag niet zoozeer daarin, dat de
bruidegom, zekere TI'. Haskins, de 70 jaren reeds te
boven was, en dat do bruid, Anna Mead, nagenoeg
dionzelfden eerwaardigen leeftjjd bereikt had, als wel
hierin, dat zjj elkander voor de tweede maal trouwden.
Nu 27 jaar geleden, nadat reeds 5 kinderen uit hun
huweljjk waren voortgesproten, gingen zjj tot echtschei
ding over; de man nam eeno andere vrouw en de vrouw
een anderen man. Daar deze nu beide overleden waren,
hebben de twee eensgepaarde, maar niet gebroken of
verloren schelpen besloten zich op nieuw zamen te
sluiten.
üuslstnk.
Naar men uit Tiflis berigt, heeft het verdelgen der
sprinkhanen in die streken ongeveer drie maanden ge
duurd. Hoe ontzaglijk veel werk men daaraan gehad
heeft blijkt, uit hot feit, dat alleen in het district Gori
dagelyks 20,000 menschen er mee bezig waren. Maar
al die zorg en moeite zjjn niet vergeefs geweest, want
van al de korenvelden in het district zijn slechts 2°/0
een prooi der vernielende insecten gowordon.
In het geheele land heeft mc-n op die wjjze voor
millioenen aan koren en hooi kunnen redden, met
slechts 200,000 roebels onkosten en den genoemden
arbeid der bevolking. Dat medewerken der bevolking
heeft deze echter iudirect niet weinig nadeel toege-
bragt, want een aantal hinden zjjn daardoor niet
bebouwd, terwijl ook voel ander boerenwerk ongedaan
Te Petersburg viel den 29sten October, s1 avonds
12 duim sneeuw. Uit het Ladogameer komt dik jjs de
Newa af. Aldaar zullen vele vreemde schepen moeten
overwinteren, als het niet spoedig weder begint te
doojjen. Op de Wolga is de scheepvaart ook reeds ge
stremd.
Sttttsrfclawï.
Een gezin Zigeuners, bestaande uit man, vrouw en
G kinderen, werd in de vorige week door de politie in
de nabjjboid van DusReldorf gearresteerd en in verhoor
genomen. Het bleek alras, dat men bier met iets meer
dan gewone ketellappers te doen had, daar de vrouw
als de diefegge erkend werd welke zicb te Kaisers-
werth aan ontvreemding van 900 mark had schuldig
gemaakt, en dat zich onder de zes kleinen zekere Frans
Veit bevond, welke voor een half jaar te Eberbach in
Beieren spoorloos was verdwenen. De vrouw van dief
stal boschuldigd en de man van kinderroof, zullen wol
beiden voor eeuigen tjjd hun zwervend leven moeten
vaarwel zeggen.
ïfl«<ïr$rlRn&.
Amsterdam 1 Nov. Een verschrikkelijk dra
ma werd gisterennamidclag op, de Stadhouderskade af-
Een achttien-jarig meisje had twist met baar vader.
Ze liepen bp de van dor Helststraat aan do zjjde van
de Vest, en daar werd de woordenwisseling zoo hevig,
dat het ongelukkige meisje in een vlaag van drift of
wanhoop (want wie weet wat er werd gesproken) in
het water sprong. Do beklagenswaardige vader bedacht
zich geen oogenblik en volgde zijn dochter in de Vost,
terwjjl een voorbijganger het gevaar ziende waarin
beiden verkeerden, niet aarzelde vader en dochter na
te springen. De vader en de menscblievende man, die
zjjn leven had gewaagdwerden met baken op het
droge getrokken. Het meisjo verdrouk. Haar lijk werd
een uur later opgehaald.
Twee jongensdie in een wiokel van meerschui
men sigarenpppen waren, verzochten een paar te mogen
zien. Zjj vonden niets naar hunne gading, doch namen
den winkel goed in oogeuschouw.
Des avond vermiste de winkelierster acht pypen.
De jongens worden spoedig in een danshuis gearres
teerd en toen bleok dat zjj nog twee kameraden -had
den gehad, die op den uitkjjk hadden gestaan.
De pjjpen waren voor een appel en ei verkocht en zjjn
in beslag genomen.
De schade voor de winkelierster is niet gering, daar
uit de pjjpeu bjj de inbeslagname reed9 wa9 gerookt.
Een scboenmakersbediendö bezorgde onlangs een
pak met zes paar dameslanrzen. Even daarna kwam
een ander persoon, verzoekende dit pak mee te mogen
hebben voor zjjn baas, die verkeerde laarzen bad mede
gegeven. De baas zag nooit meer iets van zjjn laarzen.
'e Gravoiihnffo, 1 Nov. Z. K. H. Alexander
der Nederlanden, Prins van Oranje is gisterennacht
halfvier per extra-trein van de Holl. Spoorwegmaat
schappij alhier teruggekeerd.
Men weet, dat onlangs in den Nieuwen Waterweg,
van Rotterdam naar zee op een kleine schaal een proef
is genomen met een egge tot verdieping van het vaar
water. Naar wjj thans vernemen, heeft de Waterstaat,
aangemoedigd door den uitslag der proefneming, bet
voornemen, die op veel grooter schaal voort te zetten.
Zondagnamiddag kwam te Scheveningen een schuit
aan van deu reeder P. Krul, stuurman J. Pronk, met
de treurige tjjding dat iu den nacht van Vrjjdag op
Zaturdag een matroos, te Scheveningen thuis behoo-
rende, over boord wa9 geslagen en verdronken. Een
matroos yan diezelfde schuit, een Egmonder, was in
diezelfden storm door een rondhout zoodanig vc-rwond,
dat hjj spoedig den geest gaf. De Scheveninger was
ongehuwd, de Eginonder laat vrouw en kinderen na
zjjn Ijjk is gisterenavond naar de woning van den
Btnurmau overgebragt.
Yan een logger van den heer P. v. Geldere te Vlaar-
dingen vond den stuurmansmaat eveneens den dood in
de golven.
Oogeveer vjjftig schuiten kwamen Zondag te Scheve
ningen aan, slechts enkele roet volle lading, do meeste
met weinig of geen haring.
Bjjna allo schuiten hadden aanzienljjke schade aan
de vleet bekomen, een kwam met slechts 8 van de 60
netten thuÏ9.
Breda2 Nov. Zondagavond had alhier het
volgende ongeval plaats. Een jonggehuwd man uit
Geertruidenberg, naar hier overgekomen tot bjjwoning
van een verlovingsfeestzou na afloop daarvan zjjne
zuster, in het Ginneken woonachtig, naar buis bren
gen. Vermoedeljjk door de duisternis misleidzjjn
beiden verdwaald geraaktin het water geloopen en
verdronken. Het ljjk van het meipje is reeds opgevischt,
dat van den man nog niet.
Vlissiiigfeïi2 Nov. Ooggetuigen verhalen dat
er ongeveer 50 of 60 schepen op de hoogte van Grimsby
gebleven zjjn. Gedurende zes nron woedde er oen vree-
peljjke storm, vergezeld vaD zwaren slagregen en hagel.
Het strand leverde den volgenden morgen een akelig
schouwspel opdaar er vele aangespoelde Ijjkeo en
wrakken over het strand verspreid lagen. Er was geen
mogoljjkheid om hulp te bieden daar geen redding-
booton zich in zee konden begeven.
Bljjkens te Vlissingen bij de reederjj ontvangen
telegram van den gezagvoerder Rjjke is de schoener
Francois, aldaar thuis behoorendo en eigendom van den
heer F. Wihaut, in don Inatsten storm op de Engelsehe
kust vergaan. De bemanning is op visschcrsbooten
gered en te Grimsby binnengebragt.
Het schip was geladen met houtkwam van Riga
en was bestemd naar Middelburg. Toen het van Bol-
deraa vertrokken was heeft het reeds met storm te
worstelen gobad zoodat het terug moest koeren en
een tiental dagen moest wachten. Daarna met andore
vaartuigen weder vertrokken, vond het aan deEngelsche
kust zjjn ondergang.
Bjj de aankomst van de mailboot Prinses Marie
te Vlissingen, gisteren ochtend, vermiste men een passa
gier le klasse, welke tot heden nog niet gevonden is
Men gist dat de man des nachts overboord geraakt is
Hjj was des avonds met oen vriend aan boord gekomen j
doch hadtoen deze zich te slapen legdeaan den j
administrateur gezegd dat hjj geen slaapplaats noodig
had en niet naar beneden zou gaan*
Het bureau der Staatsspoorwegen, afdeeling mou-
vement, weg en werken, onder directie van den inge
nieur-inspecteur den heer C. Mielingis heden van
Bergen-op-Zoom naar Middelburg overgebragt.
J. M. de S. te Middelburg, iemand die vrij dikwjjls
misbruik maakte van sterken drank en wegeus het
verwekken van wanordelijkheden opgepakt was ge
worden, heeft zich aan een der tralievensters van
het arrest-lokaal aldaar opgehangen. De ongelukkige
was 35 jaar oud en laat vrouw en kinderen na.
Voert?, 1 Nov. De kotter Willem van Houten van
do Zuid Holl. Rcddingmaalschappijter assistentie aan
wezig bjj de nabjj de plaat Onrust gestrande Noordsche
brik Fordenskjold, is heden ochtend door de onstuimige
zee, ten gevolge van het breken van de ankerketting,
van zjjn anker geslagen en aan den grond geraakt.
Onmiddeljjk word door de sleepboot Sliedrecht assisten
tie verleendwelke onder toezicht van den tonnenleg-
gor Van Boveren een Ijjn aan boord van den kotter
wist te worpen. Ongelukkig was do equipage van den
kotter grooteodeels aan boord van de brikzoodat men
niet in staat wa9 de zware tros in te balen, en zit de
kotter nu hoog op de plaat.
2 Nov. De nadere bijzonderheden omtrent de
brik Forkenskjold komen hierop neder. Het schip is
gisteren door zware zeeën geheel ontzet en maakte 10
voet waterzoodat het hoogstwaarscbjjnljjk geheel
ongeschikt gekeurd en gesloopt zal worden. De be
manning is aan boord van de reddingkotter, die gisteren
morgon ongeveer elf uren de plaats, waar de brik lag,
naderde en zelve aan den grond bleef zitten. Heden
morgen was bet duideljjk te zien dat de kotter ook
een eind verder de plaat opgeschoven was, zoodat het
te vroozon is dat van dit keurige schip der Redding-
maatschappy weinig of niets zal terecht komen.
Goes, 1 Nov. Dat liefdadigheid niet altjjd eone
deugd isdat ze door overdrjjving zelfs eone ondeugd
worden kan werd Donderdagavond door het Rotter-
damsche tooneelgezelschap onder directie van van Zujj-
len c. s. met het stuk Liefdadige dames op voortreffe
lijke wjjze aanschouweljjk gemaakt. Of zou het nog
liefdadigheid kunnen genoemd worden als de moedor
naar kransjes tombola's enz. draaften middelerwijl
de opvoeding van baar kind aan een knecht, oud-tam
boeroverlaat? Is liefdadigheid nog eene deugd als
alles aangelegd schjjot op eigen eer en eigen roem?
j Is het zuiver liefdadigheid, of eene ziekeljjke zuster er
vhd, als b. v. van de ljjst, waarop namen van personen
voorkomen die ondersteuning hoog noodig hebben
moeders van onechte kinderen worden geschrapt Deze
en dorgeljjke misbruiken die onder don mantel van
liefdadigheid worden verborgen, werden in »Liefdadige
dames" ongemakkelijk op de kaak gestold.
Dat we hier het voorregt hebben zullen uitstekende
opvoeringen van een der beste tooneelgezelschappen
te kunnen bjjwonen, is ongetwjjfeld een gevolg van de
ligging aan den spoorweg. Yoor liefhebbers in Schou
wen en Duiveland van degcljjke tooneelvoorstellingen
is bjj gelegenheid eeter volgende opvoering een uit
stapje naar Goc3 geen te groot offer op het altaar der
kunst: eene kennismaking met het tooneelgezelschap
onder directie van De Gras, van Zujjlon Haspels zal
zelfs do meest gespannen verwachtingen overtreffen.
Moge men in een aantal gemeenten van ons land
met regtmatigen trots kunnen terugdenken aan eene
lange rjj van beroemde voorvaderen, en met dankbaar
heid erkennen het vele goede door hen gewrocht
in Goes is die dankbaarheid jegens het voorgeslacht
niet onverdeeld. En geen wooder: we gaan nog heden
gebukt onder den last der schulden die het ons heeft
nagelaten. Die schulden zjjn niet het gevolg van wer
ken tot algemeen nutze zjjn een treurig aandenken
aan de 6lemppaitjjen bjj do installatie van nieuwe
magistraatspersonen. De oudste der schuldbrieven dag-
toekende van 1621
Sedert 1853 ia jaarljjks een bedrag van 3000 aan
oude schulden afgelost, en zoo trouw heeft ons ge
meentebestuur zich van dien plicht der dankbaarheid
gekweten, dat nu nog slechts 800 aan rente als post
van uitgaaf op de begrootiug van 1881 voorkomt, en
wjj het vooruitzigt hebben over 8 jaar al do bosten
der saangekleede boterhammen" onzer matige voor
ouderen te hebben afgedaan.
Nu evenwel gaat eene stem op om die oude schuld
te converteei'od. De heer Bosdjjk nl. heeft een con
versie-plan ontworpen, dat misschien heel mooi, maar
waarscbjjuljjk tegeljjlv gevaarljjk is: men steekt niet
ongestraft de hand in een wespennest.
We hopen dat onzo tegenwoordige vroedschap voortga
met de kosten te betalen van de gezellige bjjeen-
komBten harer voorgangsters; dan zullen de over
leden magistraatspersonen zich niet in hun graf bohoeven
om te keeren over de ondankbaarheid van het thans
levende geslacht en acht jaren js geen eeuwigheid.
Die les kunnen wjj er uitputten: laat de kinderen niet
boeten voor de overtredingen der vaderen. Laat het
nageslacht wel betalen aan do schulden, die wjj maken,
mits het profiteers van de daardoor gewrochte instel
lingen,
Wemehliiiffo, 1 Nov. Heden middag oin 3 uur
is het schip »de Eendracht", van Rozendaal, groot 84
ton, schipper Adciaan van Aperen van St. Maartensdijk
met suikerpeeën bestemd naar Rozendaal, beoosten de
havenmond van het kanaal alhier, hetzjj door het los
springen eener plank, hetzjj door een rukwind, plotse
ling volgeloopen cn gezonken. Alleen de schipper is
gered. Zjjn 24-jarige vrouw, een kind van 7 maanden
en de knecht, vader van 6 kinderen, vonden hun dood
in de golven. De lijken zjjn nog niet gevonden.
St. Mnarteusifiyic. Tot hulponderwjjzcr aan
de openbare lagere school alhier is met ingang van
1 November op eeue j iarwedde van 600 benoemd de
heer Joh. Hage, geboren 19 September 1861 alhier.
Den èen October 11. verkreeg bjj te Middelburg de
hulponderwjjzcrs-akte. Tot nu too is hjj als kweekeling
aan de school werkzaam geweest,
Tot hnlpondorwjjzere8 aan do openbare school
to St. Aonaland is benoemd Mej. K. Duyxer, kweeke-
ling aan do Rpks-Normaalschool te Tholen.
In den avond van don 31 October II., strandde op
den Banjaard de Engelsohö kottc-r »Nimrod," gezag
voerder W. n. Crocker, geladen met vuursteen, ko
mende van Dieppe met bestemming Daar Dordrecht.
Door den hevigen storm en de hooge zeeën was het
schip al Rpoedig zoozeer in het zand va9tgewoeld, dat
het niet was af te brengen. Het water klom weldra
zoozeer in het schip, dat de equipage, bestaande uit
den kapitein on twee man, verpligt was tot. ljjfsbehoud
zich to bergen in het want.
Nadat zjj den ganschen nacht in doodsangst hadden
doorgebragt, daar hun boot was weg geslagen en de
storm voortdurend bleef aanhouden bleef bun alleen
de hoop dat met het aanbreken van den dag men tot
hun redding zou komen opdagen doch te vergeefs.
Do dag ging voorbjj, geen enkel vaartuig daagde op
en in de grootste angst, dat het schip uit elkander
zou slaan of de mast zou vallen, gingen zij in hun
benarden toestand, de golven onder zich, den tweeden i
nacht te gemoet.
Met gebrek aan alles bragten zij ook dezen met den
dood voor oogon door. Het. aanbreken van den dage-
raad bragt gelukkig voor hen uitkomst. In do vette I
zagen zjj twee kleine visschersvaartuigen komen op
dagen hoewel de wind bedaard was stond do zee nog i
erg hol. Na veel krachtsinspanning gelukte het een
dier vaartuigen, bemand door schipper Dirk van der
Klooster, Jacob van der Klooster en Heudrik Speelman,
varenslieden te huis behoorende te Burghsluistot op
eenigen afstand het schip te naderen dit te bereiken
was ontnogeljjk on de kans tot redding der schipbreu
kelingen zou zjjn voorbjjgegaan, wanneer niet twee
hunnor, met name Dirk van der Klooster en Hendrik
Speelman, zich hadden gewaagd om in een kleine vlot
te beproeven door de branding het wrak te bereiken.
Met veel krachtsinspanning gelukle het hun, na onge
veer een half uur met de branding te hebbeD gewor
steld, de schipbreukelingen te bereiken en hen in het
vaartuig over te brengen en omstreeks 12 uur behouden
te Burghsluis aan wal te zetten.
Nadat zjj daar do schipbreukelingen van drooge
kleêron hadden voorzien en liefderjjk hadden verpleegd,
hebben zjj hen per rjjtuig naar Zierikzeo overgebragt.
Dit i9 nu de tvjeede maal in een tjjdsverloop van
weinige dagendat de gebroeders van der Klooster ge
heel belangeloos hun leven in de waagschaal stelden
om huDno medemenscben aan de golven to ontrukken.
Opmerking verdient het, dat de schipbreukelingen
36 uren in nood hebben verkeerd zonder dat van
wegc de te Brouwershaven aanwezige sleepbooten de
hulpmiddelen der Reddingmaatschappjj of van andere
zjjde iemaud tot hun redding is komen opdagen, niet
tegenstaande reeds op Maandag de telegraaf van den
vuurtoren van Weat-Schouwen het berigt van de schip
breuk naar Brouwershaven had overgeseind.
Gevallen regen bjj 's Rjjkskustverlichting op den
westpunt van Schouwen gedurende October.
97,2 mM. 972 M3 per Hectare, of op de 1860 H.
waaruit de Wester- en Oo3terban bestaat 1,807.920 M3.
Daar er in die maand 18 maal aftapping heeft plaats
gehad, is er gemiddeld 54 M3 per Heet. per regendag
gevallen. Poorzjjging en verdamping onbekend.
3 Nov. Op de voordracht voor hoofdonderwjjzer
te Rilland is als no. 1 geplaatst de beer P. A. Hu-
bregtse te Burgb.
Zaturdagavond heeft een hotelhouder te Schagon
zich zoo driltig gemaakt op een bezoeker met wien
bjj aan het kaartspelen was, dat hjj, geone woorden
kunnende vinden, om zjjne drift te uiten onmiddeljjk
is dood gebleven.
Zaturdagmorgen heeft op de Heusdenscbe boot
nabjj Locvestein een vroescljjk ODgeluk plaats gehad.
De stoker van Giffen geraakte nameljjk tusschen de
machine, waardoor zjjn hoofd geheel verbrjjzeld werd.
Hjj laat een vrouw en drie kinderen na.
De gewezen Notaris de Haan is door de Arrond.-
Regtbank te Heevenveen tot Degen maanden celstraf
veroordeeld.
De Christ. Gerf. predikant van Zevenhuize
(Gron.), 73 jaar oud, treedt eerstdaags io hot huweljjk
met eene jonge dochter van 31 jaar.
Dat er vee- en paardenmarkten worden gehouden
is een ieder bekend, maar dat er in ons land een
kneebtenmarkt bestaatzullen velen welligt. niet weten.
Zulk een markt wordt jaarljjks op 1 November te Zuid-
Beierland gebonden, ofschoon de knechts niet, evenals
het vee, aan een Ijjn staan. Boerenarbeiders, die geen
dienst voor den winter hebbenkomen te Zuid-Beier
land, en loopen daar rond met een sliklap (slopkous)
aan het linkerbeen, waaraan zjj kenbaar zjjn. De boe
ren nudie een knecht moeten hebben, klampen zoo
een »eenbeenige slopkuis" aan, gaan »een propje" met
hem drinken en praten over koetjes en kalfjes. De
knecht vertelt waarom hjj bjj zjjn vorigen baas is weg
gegaan en daarna wordt over bet loon gesproken. Na
veel loven en bieden wordt men het gewoonljjk eeos.
telegbamT
NewYork 3 November.
Hoewel de totale uitslag der Presidents-verkiezing
nog onbekend ls, heeft althans in hot Noorden Gar
field de meerderheid.
Kerkuieuvv».
Dr. van Gheel Gildcmeesler, pred. te Wilhelminadorp,
heeft bedankt voor de beroepen naar Joure en Nu-
mansdorp.
Goinontj'lc Berigteu.
Een koekkoek ziet men niet veel in dezen tjjd van
't jaar. En toch ia er nog zoo'n beesije to zien, loerende
over de gordjjntjos. En dan klapt hot dier van de
overbuurtjesveel meer dan zjj voor de politie zou
kunnen verantwoorden. Laat zjj dus zich maar stil
houdenwant die soort van vogels behooren niet
hier te huis in den winter, want dan is het te koud.
Te W. S. moest Jan niet rondventen dat bjj Keetje
in de fuik kan krjjgen, want dat is onwaar. Zjj zegt
Zulke jongens kan ik altjjd krijgen. Het is niet geuoeg
dat de jongens uit het gezelschap met zjjoe zaken be
kend zjjn maar de jongens uit het dorp moeten er
ook deel aan nemeD. Een zekere smid te K. verlangt
een nieuwen knecht, om reden hjj zjjn anderen knecht
weggezonden heeft, bjj verlangt iemand die goed kan
werkeu en weinig geld verdienen moet, want dat kan
zijn zak niet dragen. Ook pa9t bet niet voor iemand
die Christeljjk wil wezen zooveel kwaad van anderen
te spreken, en dat van menschon waar niets van te zeg
gen valt. Het ware beter dat hjj zjjne dienstboden wat
vriendeljjkcr behandeldedan zou bjj er zooveel niet
noodig hebben. Eene vrouw to S. is zoo verbljjd, nu
zjj weet dat door koude papaangebragt door een
grjjze rat, hare kwaal zal genezen. Haar man zal nu
zoo dikwjjls niet meer dronken zijn. Te E. wordt
de dochter van een winkelier aangeraden, zooveel kwaad
niet te spreken van een ander, daar zjj zelf zooveel ge
breken b ft. Laat 7,jj dat niet, dan 7,al de nering wel
verloopV
Iu^czomlen istukkcri.
Veertigjarige Scbooldienst van den heer
IIRcmerij, hoofdonderwjjzer aan de openb. school
te Koewacht, vervuld op den 5 November 1880.
Eebt gjj nu veertig jaar der Koewachts jeugd geleid,
en met getrouwe zorg baar steeds gevormd voor't leven,
Wegt billjjk is 't ook dan, dat blijk vau dankbaarheid
u, voor uw pligtsbetoon, bljjmoedig word1 gegeven
v. D. B.
Haagsche Brieven.
Den Haag, 31 October.
Politiek 1 Veertien dagen lang zjjn alle pennen
in beweging geweest over het besluit der Tweede Ka
mer om de rentewot nog niet aan de orde to stellen;
het kamer-besluit beeft de gehoele liberale pers ont
stemd, wat meer zegt, alle ernstige liberalen geërgerd.
Men vroeg wat do veertien liberale tegen-stemmers
toch bewogen heeft dus te handelen; men maakte gis
singen redeneerde over portefeuille-jachtover een
crisis nog vóór de Staatsbegrooting. Een correspondent
der Zaanl. Cl. wist mede te deelen dat »ecne Kappeyne-
fractie det liberale party" or op uit was de Ptegeering
te verzwakkenom strak9 haar aftreden weêr noodza
kelijk of onvermjjdeljjk to maken. Daaraan zou dan
ook het voorstel tot uitstel van behandeling der ren-
tewet zjjn oorsprong verschuldigd zjjn geweest. Het
aardigst van het geval was dat zjjdie zich lieten
voorspannenin de geheimen van de aanleggers van
het complot niet waren ingewyd. De »onnoozelo," dat
wil zeggen »nooit kwade trouw vermoedende" heer de
Brujjn Kops, werd belast met het doen van hot voor
stel om de rentowet uit te stellen. Daardoor werd aan
bet voorstel het cachet gegeven van financieële eerlijk
heid en goede trouw; kort vóór de zitting werden
eenigo soldaten der jongste ligtingen aangeworven om
het voorstel te ondersteunen, waarvaD men kon voor
zien, dat het aan de overzjjde algemeene goedkeuring
zou viDdeu. Let wel, dat die onder-officieren zelve niet
met de geheimste gedachten van de hoofdmannen wa
ren bekend gemaakt. Het complot gelukte door de
argeloosheid der recrutenhot wèl gemotiveerde voor
stel van den heer Dullert werd op zijde geschoven, en,
ten einde raadbesloot men bet Strafwetboek in be
handeling te nemer,. Al de bladen lagchten met het
denkbeeld 't strafwetboek, bjjkans vyfhonderd artikelen,
af te doen in de veertien dagen, die ons van de gewone
behandeling der staatsbegrooting scheiden Doch wjj
Eullen straks ziendat het denkbeeld nog zoo belag-
cholijk niet was.
Eerst nog een woord over de tegenwoordige verhou
dingen in de Tweede Kamer. Het is niet te ontkennen,
dat het Nederlandscho Parlement in de laatste jaren
aan hot tanen is. Geschied het onderzoek in de afdoe-
lingen mot die deftigheid en waardigheid, dio daarvan
vroeger het kenmerk waren Ik heb wel eens het
tegendeel gehoord. De Kamer is in de laatste jaren
met nieuw bloed begiftigd, maar ik kan nu juist niet
zeggendat hot nieuwe bloed over het algemeen erg
staalboudend is, ten minsto, wat het liberale gedeelte
der kamer betreft. Dië minor esof wil meD liever,
schildwachten, zjjn er altjjd in de kamer geweest, on
zullen in elke parlementaire vergadering altjjd govon-
den worden, vooral bjj oen kiesstelsel, als wjj nog altjjd
bezitten. Maar waar zjjn onze staatslieden in de Tweede
Kamer? Tor regterzijde zeer bekwame mannen, maar
kerkeljjke mannen, die rondweg verklaren dat hunne
eenige reden van verscbjjning in de kamer is oen pro
test tegen de schoolwet, ter linkerzyde geen kerkelijke
mannen mannendie de vrjjheid lief hebben'dat
is uitstekend. Maar om in de Tweede Kamer op zjjne
plaats te zjjn, moet men nog iets andera lief hebben
wjjsgeerigo studiën kennis der maatschappjjalthans
in dat deelwaarin men zjjn leven werkzaam door-
bragt, bekendheid met de sociale en economische vraag
stukken van den dag, diepen ernst, onvermoeid onder
zoek van de gronden waarop de ingediende wetsont
werpen steunen, de gave van het woord en boven alles
vaderlandsliefdebrandende zucht om het algemeen
belang te bevorderen. Worden deze eigenschappen bg
de meeste liberalen aangetroffen Op die vraag zou
ik niet bevestigend durven antwoorden. Waarin do
grootste fout schuilt? In het gemis van eene overwe
gende persoonljjkheidvan een generaal. De liberale
partjj vooral gevoelt thans het gemis van den veldheer.
Ook een veldheer houdt zich niet altjjd vrjj van ver
keerde taktiek en van slinksche manoeuvres. Dit euvel
volkomen te weren is bjj de werking der parlementaire
instellingen geheel onmogeljjk. Maar wanne'er eene
party volgt een generaal die gezag heeft, wiens over-
wigt ontzag eischtdan heeft men althans deze voor
deden tueht by het legerovereenstemming van
denkbeelden, waardigheid en beknoptheid van discussie,
goede rolverdeelingonmiddeljjke fnuiking vaD iedere
poging tot inwendige verdeeldheid. Do beste leden
verlaten ons: Jonckbloet, Geertsema, Fransen van de
Putte, Moens En wie komen daarvoor in do plaats
En nu kom ik op 't strafwetboek terug. Er zjjn er
die met een der rapporteurs, den heer des Amorie van
der Hoevengewed hebben, dat het strafwetboek on
mogeljjk in veertien dagen tjjde zou kunnen worden tot
stand gebragt. Die dit hebben gedaan loopen groote
kans hunne weddingschap te verliezen; wjj hebben één
week slechts achter den rug, en reeds zjjn wjj 't voor
naamste, 't strafstelsel, voothy. Vroeger was 'fc ge-
bruikel jjk een eerste boek van een Wetboek van strafregt
in drie weken te behandelen. Thans is dit in minder
dan ééoe week afgedaan. Waaraan wij dit te danken
hebbeu Aan de afwezigheid van den heer G Jdefroi,
die tot de kundigste juristen maar ter zelfdertjjd tot
uitvoerigste redenaar der Kamer behoort. Of wjj hem
ook in de Kamer zullen terugzien Er bestaat grond
dit te betwjjfelen. De Spectator had geljjk, de heer
Godefroi mag 't beloofde land niet intreden. Trouwens
de Commissie van Rapporteurs bad zicb strenge zelf
beperking voorgenomen zjj bljjft aan dit voornemen
getrouw de heer Godefroi zou er ditmaal wel Diet van
zjjn afgeweken.
De Bnelle vaart van de behandeling van 't strafwet
boek moet worden toegeschreven aan txoee zaken: voor
eerst hieraan, dat wjj thans leven onder het regime
van zelfstandige rapporteurs; ten andere, dat do oppositie
wèl zoo vriendeljjk is geweest de doodstraf-qnaestie
weder op het tapjjt te brengen.
Nooit is een wetboek zoo goed voorbereid als het
thans iD behandeling zjjnde ontwerp van oeD wetboek
van strafregt. Men kont de geschiedenis: eene uitste
kende Staatscommissiebestaande uit do beste crimi
nalisten vau het landde zorgvolle overwegingen in
den Raad van Statehot ernstig onderzoek van den
Minister Smidt; de voortvarende leidiug van den beer
Godefroi; het nader naauwgezet overleg tusschen de
Commissie van Rapporteurs en deu Minister Modderman
dat geleid heeft tot ophofling van bjjkans alle verschil
punten.
Men mogfc dus beperking van discussie verwachten.
Wat zou 't voorstellen vau amendementen baten indien
zij met do uitkomsten van dat overleg in strjjd waren?
Maar waartoe zulk eene duizelingwekkende vaart De
heer Van Houten heeft het Vrjjdag doen gevoolen. In
zjjne woorden »dat de overige leden dor Kamer loch
maar figuranten en touristen waren" lag de openbaring
wegen zjjn gehoer onbruikbaar. Groot ook is.de schade
qan de spoor- en telegraalljjnen.
in Indië, maar zal met oen nieuw eskader huiswaarts!
koeren.
De bjj dien wedstrjjd mededingende koeyen zullen
3 dagen op de tentoonstelling bljjven waar voor bo-
r,cu tue ie imiuu zuuuat
Een ooggedttigG.
