ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
555, No. 1557.
56ste Jaarg
AS 3rss««-„-s? sd3
-Ï r? ftn&isr
Ding sday 20 Julij 1880.
mg
IEL,
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3
ADVERTENTIËN, van 1—3 regels 30 Ots., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en
is 1,30, franct per post 1,60.
voormiddags 9 ui« bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
VERPACHTING
op onzer
benten.
n geel
nemen,
>OiV t\
rd Rot-
tonstellingen
N'S
ZE.
DEL.
aankomende de gemeente Z1 ElilKZEEop Doo-
derdaff den Julü e. k., des morgens
te lO uur.
Vaststelling der 304d'Staats-
Loterij.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ZU-
ritzee, maken bekend, dat de Minister van Financiën
ingevolge daartoe bekomeD Koninklijke magtigiDg, de
304e Staats-Loterjj heeft vastgesteld.
De Loterjj zal bestaan uit oen en twintig
duizend loten, tien duizend vijfhon
derd pr\jzen en twee preiuion en verdeeld
zjjn in vjjf klasseD.
De Colleoto zal worden geopend Maandag 9 Augustus
1880, eu gesloten Zaturdag 21 Augustus daaraanvolgende.
De trekkingen zullen plaats hebben te 's Gravenhage.
De trekking der eerste klasse zal plaats hebben en
geheel moeten afloopen 6, 7, 8 en 9 September 1880
die der tweede klasse 20, 21, 22 en 23 September 1880 j
die der derde klasse 4, 5, 6 en 7 October 1880;
die der vierde klasse 18, 19, 20 en 21 October 1S80
die der vijfde klasse 1, 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 16, 17,
18, 19, 23, 24, 25 en 26 November 1880terwjjl de
laatste honderd uuinmers op Zaturdag 27
November 1880 zullen getrokken worden.
De prijzen der loten en de wjjze waarop uitgifte en
trekking der loten zullen geschieden, zjjn dezelfde als
voor vorige Loterjjeu. De loteD en gedeelton daarvan
zullen echter alleen in koop verkrijgbaar zjjn.
Zieb.ik.zee, den 16e July 1880.
De Burgemeester en Wethouders,
J. MAUR1TSZ GANDERHEIJDEN
De Secretaris,
J. P. N. ERMERINS.
Nieuwstijdingen.
Simctlka.
De hitte in de Noordelyke Staten van Amerika
blijft ontzettend do thermometer rjjst zelfs boven 100
graden in verschillende plaatsen aan den Atlantiachen
Oceaan en ook in Chicago. Tal van personen sterven
aan de gevolgen van zonnesteek.
Zekere dr. Taüner in New-York maakt daar thans
opgang door zjjne bestryding van de opvattingen over
ziekten door gebrek aan voedsel. Hjj heeft beweerd,
dat men 40 dagen zonder voedsel leven kaD en Doemt
de proef op zichzelf. Sedert 28 Junjj heeft hjj niets
gebruikt en hjj staat onder behoorljjk medisch toezigt.
Op den 16eu vastendag bad hjj 25'/3 pond in ge-
wigt verloren zjjn pols was 95 en zjjne temperatuur
98. Hjj is opgeruimd, maar zwak en zenuwachtig.
Eg drinkt nu water, maar eerst gebruikte fay ia het
geheel niets.
©ngcianii.
|t Niet.
Niet.
i der stoom-
een
fcrt hangslot,
iordt beleefd
1 ZOON te
-ÏECHT
Ruggen te
benoodigd
«ECHT
f dev boo-
eone zeer
en be-
v r a a g d,
ID
ndelaar de
Vrjjdag nacht om één uur had in de kolenmjjD Risca
by Newport in het Engelsche graafschap Monmouth
eene hevige ontploffing plaats. Er waren volgens som
mige berigten 119, volgens andere 128 werklieden in
de mjjnwelke men denkt dat alle omgekomen zjjn.
De heer Gladstone heeft deze week, met het oog
op den benarden toestand van den landbouw zjjne
pachters te Hawarden voor do derde maal een afslag
van 15 pCt. gegeven. De pachters dronken na de
kennisgeving hiervan lustig op de gezondheid van den
premier.
Muslanb
Hoe barbaarse!) het hier en daar in het groote Cza-
renrjjk nog kan toegaan bljjkt op nieuw uil de geschie
denis eener «ljjfstraffeljjke regtspleging" dis in het
gouvernement Wiloa heeft plaats gehad. Naar uit die
streek wordt geschreven kwam den 239ten April een
onbekende vjjf-en-twintigjarige jonkman in het dorp
Dolnyje Jageljany aan. Vermoeid zocht hjj een rust
plaats in den hof van een soldaatdoch werd spoedig
door het blaffen van een hond opgeschrikt. De bewo
ner van den hof, die onmiddelyk naar buiten Bchoot,
meende in den jongen man een paardendief te herken
nen die reeds sedert eeoigen tjjd de streek onveilig
I maaKte en voerde hem naar het hoofd van het dorp.
Dat de jongman Israëliet wasgold iD de oogen van
het oppermagtig dorpshoofd als een afdoend bewjjs en
daar deze zelf in korten tyd eenige paarden had ver
loren werden den ongelukkiger) gevangenedie zich
geen kwaad bewust was allerlei folteringen aangedaan
om hem tot bekentenis te brengen. Toen dit niet
gelaktewerd hjj onder algemeen gejubel ter dood
veroordeeld.
Een jonge boer nam aan dat «karreweitje" wol op te
knappon. De man word 'a nachts naar den zeekant
gebragt. waar men hem eoo zak over het hoofd wierp,
die met vjjf ateenen was bezwaard. Zoo werd de onge
lukkige langzaam met de voeten in het water gedom
peld. Halverwege werd opnieuw een verhoor ingesteld
maar ook _dit baatte niets. De jongman was voor het
eerst in die streek en i«.d dus niets te bekennen Zijne
onschuldsbetuigiogen hielen hem echter niet- men
liet hem zinken.
Eerst dezer dagen spoelde het weer aan strand
en werd de zaak ruchtbaar. OnmidCmiijjir stelde de
Regering een onderzoek in en de boera;e zich zeiven
tot scherpregter had opgeworpen werd u hechtenis
genomen en zal zjjn straf nu zeker niet ontgin.
JFran&rijfi,
i N.
'ren van de
J v. Routen
Ido/nde ge-
t uitvoering
45 tegen
aankoop
Min. van
en bedankt
ét feest op
1ALE.
1TERSE
By het onderzoeken van de zaak der beide sigaren-
smokkelaars die als Russische coürriers te Paguy
gevangen genomen werden heelt men aan het ooster-
sfcation te Parjjs nog een geheele wagon met gesmok
kelde sigaren ontdekt.
Het is geblekendat een beambte by het Russische
gezantschap hun medepligtigo was. Hjj nam uit de
kanselarjj papier van het gezantschap weg, en maakte
de handteekening van den secretaris na. Deze beambte,
een Zwitser van geboorte, heeft zich uit de voeten
gemaakt.
Parjjs17 July. De democratische pers die zich
gedurende de feestdagen byzonder kalm heeft getoond,
begin' heden den strjjd tegen de bestaande orde weer
met vernieuwde woede. De «Marseillaise" zegt o. a.
dat de nationale feesten slechts een rustdag voor de
strjjdende proletariërs mogen geweest zjjn. Thans moet
het «voorwaarts" weer klinken en ieder moet aan het
werk. Het eente moet de opruiming van den Senaat
zjjn. Dat ligohatun ia de «Parlementaire bastilleop
welks puinhoopen men het volgende jaar nog vrolijker
het nationale feest zal vieren.
De «Egalité" wjjst van har§ zijde alle solidariteit
met het feest van 13 J-iljj met. verontwaardiging terug
en verklaart, dat voor de vrjjbeid nog niets is gedaan,
zoolang het volk niet ae «bastilles der industrie
natueljjk de mijnwerken, de spinnerjjen, de hoogovens
enz. veroverd heeft.
ïPiutffdiiitnfr.
Door oen zeket zeldzaam ongeval verloor eene jonge
dame te Emmerik dozer dagen haar linker oog Zii
6«™ mt 'et raam kjjken juist toen een zwaluw
langs hare woning streek. De vogel trof het meisio
zoo ernstig met den snavel in het oog dat alle hoop I
op behoud verloren is.
Jlcïiïriiinl).
Anwterdum, 17 Juljj. Woensdagmorgen ruim
S «VteT* Zicb B"'uoht «de stad,
daler op Ratten burg eon moord gepleegd was De
pohtie en de officier van justitie waren spoedig on de
aangewezen plaats en helaas in perceel 12? on de
ij ir.rl P'"g m°e,ten ZÜ oonstateeren, dat er hier
werkelyk een moord was gepleegd Do'dmir -me. v.
geduchte worsteling had^pkato' g!ffi° 'ifató hlugk
l°Zn .po™ Mn m°8 m" taft. <Lhda&r
deAl^dtïïrWmeóed.tVz?„°ed' dS' "8
zekere Baltus, door de agenten vau politie Groot en'
tjziïrizs r
onEe°drloofde betrekking
naaf T° ZiCl1 °P 000 gmg tot
geven dl?ha"'!'Dg °P tel K""l«™Pad. Ondèfvoor-
?ad etot Zl°g°de"negerderrh,e6r "T^'t0e""
band. Vervolgens dwaalde hjj doefloos oftirtdlt'hö
'en negen „ur geJDge^ZZ werd
aan J te'Sé- °'ld'ir tafel of »'08t'^endl, o?te°rpel
aan te steken en genoogeJjjk op te rooknn t?»
^e° 1 rï'6 dit badden opgemerkt en deze hpb&
belykheid nog al onbobbelnk vonden hadden a!
gepiepar^era o'nder8'?!?stoel'te'llgg me' """-""rk
liefhebber van go,"koon roeken waat0P d'
acht plaats nam Naf welSks on vKn? f .teg8° half
merkt deze dan ook de welkom!. p ats 8ezeten»
sigaar met een tevreden gelaat Sp°°' 'zf hat8'!,?0
naauwelyks vuur cevat nf w, echter
gepaard "met een btTg wskff T' uttü0m'
dt t
Sllgfb'et 1ó6kahardee°dndv8err,dren8Chat"laCb
en de onteigeningswet voor den spoorweg Zwaluwe^!
hii rién°ge-? WUarb« de MiD'8ter mfdedeelde dat
y den uitgedrukten wensch om eene halte te
bjj Kaatsheuvel zal overwegen. Voorts pa h
Minister dat de onteigeningswet voor GroninglnlDelMl
pverig wordt voorbereid. Nog is aangeuomln de
geoingswet voor do Norm va. t D. ""H1'
conclusie botrekkeljjk het adres der kerkelijke?
te Nieuw Amsterdam werd
De Kamer is daarna Op reces uiteengegaan.
Sn'h b;'a°ceereild voorzien van blaauwll'.
tynen hoofdkussens en dekens in het vierkan- n.v,
fr°a0»je58t8WOel!"° gord8,,M Mt ™de witte en blaauwê
«-".êrtr?! Uestemd°om8'^et
dat naar men hoopt binnenkort do Koninklijke famdia'
zal vermeerderen, te ontvangen. pïe familie
de^Pröf Z°° 'Chr«ft
ae »±Tov. Gron. Ot. als baker aangenomen een h«-
tSarT m ,Vr0Th- adat emPlooi 8edört tal van jaren
te Leeuwarden by de eerste familiön waarneemt In
thans in het St. Antonygastbyis aldaar woont
H.™arbe°?b'6 al' ds.slallsl'c°t vat, ieening te
s-Hage G. die vóór eenige weken in verzekerd? be-
waring gesteld ia onder verdenking van dea diefstal
met braak in deze instelling te hebben bedreven i
gisteren in vryheid gesteld.
l l»1"""1 ,llet ™wloop(g verslag over het ontwerp,
h?t fout ."a H 'l ,be.p.?1'ngc" om'vont den accijns op
lid, '°.Ild,'let b« dü overgroote meerderheid der
vol? op,alchlelf S660", b««'8<l«g en keurde men den
voorgestelden maatregel op zichzelf goed
weÏÏntwArn0 tt00DdeD ZiCh 0chter tel^rgeste]d, dat het
wetsontwerp ten aanzien vau den zoutacciins in h*t
ÏTïï d°iet 'eCd?rk#tg- Naa' ÏÏSr «irtid
einde te v 0Dg6l"kVlce toestand geen ander goed
keeiin. 4? e geheele "Ph«ffi"g van den
He ?cba?ki.t 3 ®rD,cuw<^ PCS'ng om het gemis, dat
e^vorbr?ikf f' Z°" door dB t"oe"»g »en
tabak of koffie, te' t°e?g??4r'g a"der voorwlirP. 2»otils
om ~"eQ o"1 '06t nadr"k verlangen
blite'm'm 16Keien morgen sloeg de
derman te Oe»t.SoA t180 l«t'l»n>ver J. Pol-
voor zaken naar n De eigeD»ar was afwezig
zeer koften tjd In
verbrand, liet becstiatt jfwJd 60 wagenhuls totaal
De schade wordt begtoaf on
verzekerd bjj eene Arnbemse"PuJa{8c2happS.A1!eS
week alhier gegeven'^weriradoSKtMr-t 'ie afg<,looPen
wat te 'oogl imperl??nr a?ttfarfjd''08Wf
stekend succes. ^stigd en hadden uit-
lö^'^XoglbuTt^tt hl for de
schreven con "oer.waa.aa? door VS VoaT0 ?tge"
van 13 onderscheidene ccrporrtie, uit 2^d ^Noï/d"-
Beveland werd dcelgenomon. Eone prettige, opgeruimde
stemming heorschto op de kampplaats, hot zoogenaamde
TW Bj° a6""6, .ult»Paeo«gsplaats op don stadswal
het W r™"/ V"" Midd8ll,arg verhinderd was
bet feest van dien dag met zpno kapel op te luisteren
werden gelukkige schoten in plaats van met faefaros
«mSLISEi8d of a°d8re popülaire
«l hf' .f?e3l,'a" Vrjjdag was Liesoy wel present
het was liet jaarlpkscbe schoolfeestdat door het comité
toe wenog van schoolverzuim aan de trouwe school-
komers werd aangeboden. Met mnziek aan het hoofd
fhl» leerlingen der onderscheidene lagere
zo.owel 0P8nbare als bjjzonderedie in het
aluH jaar ogsiens 10 maal de Bchool verznimd
hadden, onder leiding van hunne onderwijzers en onder-
wgzeresBön en van de leden van het comiténaar eene
boomweida ,n de nabjjbeid van de stad, iaar ze oo
allerlei ververschingen werden onthaald.
w„f er. htfc. üpelen van ]uatige en vrolyke deuntjes
werden de kinderen met allerlei spelen bezig gehouden
ringrydonbalworpen enz. waarmede ze gvooter of
fZZ1. Pr»z«n fcondeu behalen. Voorts wefd er eene
tombola zonder nietennone fancy-fair dusgehouden
5 riUlm 500 kindereo een prjja kreeg.
Zelfs werd eene polonaise gedanst. Hondorden bjj hon
derden ingezetenen groot en klein waren op het ruime
terrein aanwezig, om getuige te zjjn van het genot,
dat huune kinderen of brooctjes en zusjes smaakten.
Ja, men weet hier den kinderen genoegen te berei
den, en dat geheel belangeloos. Door den hoer Com-
melin o. a. was gratis hot gebruik der uitgestrekte weide
toegestaan. Met muziek aan het hoofd keerde men
Jn H0/ 8tadwaart9,; na het zingen van eenige liederen
op de groote marktwerd de stoet ontbonden en bragt
IrtrfLio Z°D m.ln of m06r be,angrÖk cadeau uit do
tombola thuisals een tastbaar bewjjs van wat men
in Goes voor kindoren zonder onderscheid van gods
dienst en school, overheeft.
Van de H. B. S. voor jongens worden na gehouden
examen bevorderd
van de voorbereidings- naar de le klasse 18, voor
waardelijk 2
van de le naar de 2e kl. 9 voorwaardelijk 1
2e 3e 6 3!
3e 4q 3 4'
4e 5e 2.
De eeDige leerling der 5e kl. neemt deel aan het
eina-examen.
Door geestverwante kiezers uit het hoofdkiesdis-
trict Goes is aan den oud-afgevaardigde uit dit district,
den heer mr. P. Saaijmans Vader, bjj gelegenheid van
zyn tachtigsten jaardag een aandenken aangeboden
voor de wyzewaarop hjj in lands vergaderzaal
steeds de begmsolen zjjoer kiezers heeft voorgestaan.
Uit by dragen van 10- tot 25 cents was het bestuur
der kiesvereniging «Nederland en Ocanje" in staat
gesteld een prachtigenmonumentalen regulateur aan
te koopen. Maandag werd door genoemd bestuur den
achtenswaardigen grjjsaard dit aandenken ter hand
gesteld die hoogst gevoelig was voor dit bink van
be angstellingdaar het voor hem gold als een bewjjs
van hulde aan zyne parlementaire loopbaan. Niet aan
alle ex-kamerleden valt een dorgelyke hulde ten deel
Zlerikaee, 19 July. Naar wy vernemen ia
dezer dagen door de politie alhier tegen twee personen
proces-verbaal opgemaakt wegens het in dienst hebben
van kinderen beneden do 12 jaren.
Zaturdag jI. is tegon drin bakkers alhier proces-ver-
baal opgemaakt wegens het verkoopen van brood, be
neden het bepaalde gewigt.
De Eerste Kamer der Staten-Generaal is tot her-
XZXJao°R Tar- w®rkzaamheden bijeengeroepen tegen
Maandag 26 Juljjdes avonds ten 8 ure.
d°°r az" i?' zpd verz°ek eervt>1 ontslag ver
leend aan A Geluk Fz. te St. Annaland, als gezworen
van he„ waterschap St. Annalanden benoemd tot
Friderifhs water8ohap Oud-VosmeerB. G.
1 7t stoomschip «W. A. Scholten" is jl. Vrijdag
te New-York gearriveerd. vryuag
„7 .Voor. 't toeiatings-examen tot de Koninkiyke
Militaire Academie te Breda, hadden zich 198 adspi-
ranten aangemeld. Na keuring werden er 164 tot het
mondeling onderzoek toegelaten van welke 83 slaag-
is 70 dergenen, die geplaatst zyn geworden,
n~ Set heeft er vanzoo leest men in de «Zutph.
Gt., of wij nu eens een aardappelenjaar zullen beleven
zooals er in eenige tientallen van jaren nog maar
zelden is voorgekomen. In de maand Mei is het loof
van twee- tot viermalen toe afgevroren en dit is ten
goede gekomen aan den knol. In het vorige jaar had
men, begin July, reeds de ziekte in het loof, en nu
bespeurt men er nog niets van. Mogt evenwel de
ziekte eens onverhoopt uitbreken, dan geeft dit nog
weinig reden tot bezorgdheid, omdat, bjj nagenoeg
alle soorten, de knollen krachtig zijn ontwikkeld.
Als men in aanmerking neemt welk eene gewigtige
plaats de aardappelen in de volksvoeding bekleeden
dan achten wy deze mededeeling van meer belang dan
menig feit dat met grooten ophef wordt verkondigd
on allerwege wordt besproken.
De onweders der vorige week hebben in vele
plaatsen van ona vaderland ongelukken veroorzaakt.
ie Apeldoorn sloeg de bliksem in een huisje op de
üendracht, waarin verschillende menschen en kinderen
waren. Een man werd onmiddellijk doodgeslagen, en
een Kind aan het beentje een weinig beschadigd.
De Kapitale molen van de wed. Altenate Voort-
huizen, is door den bliksem getroffen en geheel uitge
brand. De molen was slechts voor een deel der waarde
verzekerd.
a k 8l,0fg f-6 bIikseni den Sandbrinker molen te
Achtervelddie mede een prooi der vlammen werd.
tengevolge wan het inslaan van den bliksem is te
Dïdam een boerdery afgebrand en te Beek eene schuur.
rindo) if 1°°? l de bIiksem eenige (trouwens ge-
ringe) schade toegebragt aan het gebouw der gevange-
nis voor jeugdige vrouwelgke veroordeolden.
M ®ndea. bfer C. Kamp, op den ringoven even buiten
Monttoort, sloeg de bliksem door den kenkenscboorsteen,
en ngtte eenige Bchade aan.
_°p0kh°nder de gemeente Arnhem is de bliksem in
boerenwouing geslagendie totaal is afgebrand.
Het huis was tegen brandschade verzekerd.
\)uur'jcbaP Keijenburg, onder Hengelo, werd
biaodle g?fee?°a" gelr°ffeD- Het huia
In de groote pachthoeve Mouls te Hout-Blerik toe-
beboorende aan den heer CoJlaes sloeg de bliksem in. De
hoeve met alle aanhoorigbeden was spoedig in een
Zrdeprd' ,D°°r de hu,p van de landweer
pfi?la£ CD Bau .00 de W0Ding van don hoor
verzekerd.0 eCn,g aad g6red WOrden- AI,es waB
De bliksem sloeg in de arbeiderswoning van P Jan.
sen te Arcen, die weldra in vlam stond. Door spoedige
Sn„ H BeC u6t ?Unr »e8tuit- en alleen hit
bovengeaeeltc- van het niet verzekerde pand vernield.
De vrouw des huizes werd door den bliksem getroffen
rr tj^i 'r' bewuste'00ZPn toestand.
i\a u-ïl iD P,Ui3en' even over 0Dze geuzen, sloeg
de bliksem in eae kapitale boerenwoning, welke creheel
m ascb werd gelegd, en waarbjj 30 schapen, oen var-
tTWT gpe" CD eeu koe «"karnen. Ook moeten
der een ,m Tl WO?,Dger' tö?. gevolge van het onwe-
uer een prooi eer vlammen zijn geworden.
Te Gorredyk sloeg de bliksem in den houtzaagmolen
vau de Gebr. Postbuma, Wiarvan wiek en as eu koninga-
balk doerljjk beschadigd we^en, evenwel zonder brand
te veroorzaken, zelfa zonder evQjg .iWart plekje achter
te laten. De splinters van de vlogen wel tot op
300 schreden afstanda van den mo..n. Deze was geluk
kig tegen brandschade vorzokerd.
Hit Hefceren wordt van 17 July gebeld: Door eeu
hevigeu hagelslag is gisteren avoud de o<cier Randwyk
te veld staande tabak totaal vernield. Er o^Iqq hagol-
Bteenen ter grootte van een duivenei, die hedt^ ocbteod
nog niet gesmolten waren.
Gemengde Berigten.
Een boerenzoon te H. wordt aangeraden, zich wat\
beter te gedragen, en zich zoo gek niet aan te stellen
tegenover een arbeidersmeisje, want dat staat niet voor
eeu latBoenljjken jongen. Ook aU dat meisje tegen
zijn broeder lacht moest hjj daar niet boos om zjjn
want dat staat maar kinderachtig, en zoodoende zal
hjj bjj alle meisjes uit de smaak raken
Dus oude gekke boeren-kuol,
Wees nu toch geraden,
Zjj hebben op u toch geen smul,
Uw haring zal niet braden.
Eene boerendochter te D. wordt aungeradeu geen
kwaad meer te spreken vau jongens waar niets van te
zeggen valt. Ook moest zjj hare buren met rust laten,
daar zjj audors met de politie in keoDia zal worden
gebragt. Het 40-jarige Grietje te H. heeft het zoo
druk met loopen achter haar neef gehad, dat zjj ver
geten heeft naar hare buurmeisjes om te zien. Zjj
denkt zeker met hem te trouwen, maar de man wil
niets van haar weten. Te O. is de kastelein zoo
goedkoop met zjjue natte waren, dat hjj die nu voor
niet geeft aan zyne buurvrouw. Maar nu zeggen audere
buren dat bjj beter zou doeDaan zyne vrouw wat
meer geld te geveu want dat mensch wordt maar
schraal gehouden. Te Rotterdam moest een wageu-
makerskneebt zich zoo niet verdoolen in zyne meisjes
want hjj zal nog gek worden. De meisjes spreken
zelfs niet meer tegen hem, eu dat trekt de man zich
erg aan. Eeu kweekeling te T. wordt aangeraden,
des avonds zoo laat niet voor het open raam over het
kantoor van een wynkooper te staan, waar de jonge
dames altyd zittenwant dat staat niet voor een fat
soenlijk uiensch. Twee meisjes te T. moesten zich
schamen, om zich op te houden met een jongen die nog
al vrjj gemeen is. Als hunne ouders dat wisten, dan zou
den zjj wel buis-arrest krygenen vooral op Zondag
kermis en hoogedagon.
Ingczimdeu wtukkeu.
Haagsche Brieven.
Den Haag 14 July.
De verkiezingen voor de Eerste Kamer op gistereD
hebben geene de minste verandering gebragt in de
verhouding der partyen aldaar. Hare overgroote meer
derheid was liberaal, is liberaal en blijft liberaal. De
pogingen van liberale zyde aangewend om in Noord-
Brabant den zeer clericalen afgevaardigde mr. Vos de
Wael den voet te lichten, hebben niet gebaat; in de
plaats van baron Aylva van P^llandt, die gedurende
meer dan 30 jaren trouw door de Staten van Gelder
land naar de Eerste Kamer werd gezonden, is tbnaa
afgevaardigd baron Schimmelpennick van der Oye,
een broeder van het lid der Tweede Kamer, en die
reeds eenige jaren geleden als plaatsvervanger gedu
rende een zeer korten tyd beeft dienst gedaan. Die
verkiezing ontleeut baar belang hieraan, dat de libe
rale leden der Staten van Gelderland gepoogd hebben
den oud-minister van binneulandscbe zaken in het
ministerie Kappeyne, baton van Heekeren van de Bell,
in de Eerste Kamer te brengende beer van HeekereD
kreeg nog al stemmen, maar baron ScbimmelpenDinck
van der Oye kon zich op oudere brieven beroepeD.
In Limburg werden aan den heer Villers de Pité ein-
deljjk eens zjjne afscheids-brieven uitgereikt. Men
behoeft daarover niet te treuren, want do heer de Pité
behoorde tot de redenaren, die nooit redevoerden. In
zjjne plaats heeft Limburg nu het oud-lid der Tweede
Kamer, den heer Pyls, naar de Eerste afgevaardigd
de heer Pyls is zeker beter redenaar dan zyn voorganger,
maar een niet minder geloovig zoon der kerk, zoodat
ook die verkiezingen in de party-verhoudingen geene
verandering brengt.
Eindelyk is in de plaats van den oud-Brielachen notaris
Hein, de heer Fransen van de Putte door do Staten van
Zuid-Holland naar de Eerste Kamer afgevaardigd. Die
verkiezing kon niet verrassend heeteD, was reeds vele
dagen te voorzien, door enkele conservatieve bladen
aangekondigd, die natuurlyk liever hadden gezien dat
op den conservatieven hoer Begram, insgeljjks een
voormalig lid der Tweede Kamer, do keus ware ge
vallen. Deze verkiezing is zeker eene aanwinst voor
de Eerste Kamer, maar men heeft moeite om te be-
grjjpen hoe zoo een strydlustig en bewegeljjk man
als de heer Fransen van de Putte nn reeds neiging
gevoelt de koelere en kalmere atmosfeer, die in onzen
Senaat heerscht, in te ademeD. De heer van de Putte
behoort ongetwjjfeld tot de meest tumultueuse ka
rakters, die men in onze Tweede Kamer aantreft en
waarvan ik mjj niet kan voorstellen dat zjj zich in
de Eerste op hun gemak gevoelen. Aan den anderen
kant levert het lidmaatschap der Eerste Kamer deze
voordeelen op, dat het niet tot een zoo voortdurenden
inspannenden arbeid noodzaakt en dat men zjjne
genoegens niet vergald ziet door de hevige persoon
lijke aanvallen, waaraan hjj als een der auteurs var
den Atjeh-oorlog, in de laatste jaren pleegde bl^t
te staan.
Nu lydt de Tweede Kamer ongetwyfeld een groot
verlies door het heengaan van den heer van de Futte
wiens invloed in die vergadering, door zjjne politieke
breuk met den heer Kappeyne en diens rrienden
zeker niet was toegenomen, waarop de heer v*d Nispen
in de zitting van Woensdag zinspeelde /n die het
meest uitblonk door zjjne kennis van koUniale zaken
en door zyn praciisch iazigt; ook een aa^er onmisken
baar verlies beeft zjj geleden door hot overljjden van
mr. C. van Heukelom, die zeker tot ^0 kundigste en
degeljjkste leden der Tweede Kame; behoordeen,
ofschoon hjj nooit een voet iD Icdfe had gezettot
de beste Indische specialiteiten w«rd gerekend. De
bloeitjjd van den hoer van Heukelpto was zeker voorby.
Van 1859 tot 1866 was bjj een /er grootste sieraden
van het Nederlandsche Parlemen'. Daar hy reeds van
zyne vroegste jeugd eene grondfee studie had gemaakt
van staathuishoudkunde en ha'dels-geschiedenis, ver
tegenwoordigde by in dien tjtl in het Parlement den
beschaafden, degeljjken, verlieten handelsstand. Zelden
maakte een advies in de T*00de Kamer zulk een in
druk, als dat, waarmede hjj in 1859, bjj de behan
deling eener tariefwet vaö den heer van Boase voor
de beginselen der band/Is vryheid streed. Uit dat
advies straalde grondig/ kennisechte wetenfchap-
pelyke zin en eene ruin/e van blik, goljjk men gewoon
was vroeger in den Bloten Gjjsbert Karei ran Hoo-
geDdorp te waardeer®. Zulke adviezen hoort men
thans bjjkans Dooit jaeer in 's lands vergaderzaal uit
spreken bekrompen/ politiek heeft er de wjjsgeorige
gedachten, het wefenschappeljjk gehalte geheel ver
drongen. In die jiren ook behoorde van Heuke'om
tot de baanbreker^ voor de nieuwere koloniale portiek.
Hjj was hetdie/aan het gebouw der oude koloniale
politiek de zwasrste mokerslagen toebragt, die niet
ophield het te beuken en te vurtirjjzelentot dat hy
eindelyk bjj optreden van denzelfden heer van de
Puttedie nu naar de Eerste Kanier oversteekt als
minister van koloniënden nieuworen dageraad zag
gloren. Het is van algemeene bekendheid, dat Kap
peyne en van Heukelom de vaders -watan van (je
kultuurwet, door den minister van de Putte voorge
steld en zoo glansryk verdedigd. Geen inniger drie
manschap dan toenmaals tusschon de heeren van de
Puttevan Heukelom en Kappeyne bestondonge
twyfeld alle drie uitstekende mannen van uitgebreide
wetenschap en zeldzame scherpzinnigheid, 't Scheen
of van af dat tydetip de zon der liberale party met
nieuwen luister schitteren zou, nu zjj inet roeui zou
kunnen wjjzen op de hervorming der koloniale politiek
als haar gedachte, als haar werk. Het noodlot had
het anders gewild. Juist van dat oogenblik af be
reikte die zon haar hoogste glanspunt om na eene
korte schittering, onafgebroken onder te gaan. Van
^.hot oogenblik dat de minister Tborbeckedie aan-
T^eljjk met de cultuurwet zyne ingenomenheid had
z'cbm'nder dan vroeger tot haar aange
trokken gevoeldeja zich van 't werk van zjjnen ir
onale Kken meer deskundigen ambtgenoot afkeerde
was üe twiM.appel geworpen in den boezen) va- de
liberale party. üe twecspaH t 1D di( purtn
bleel voortduren voorlwerken. Schjjnbaar v;. ni zij
geheeld door gemeenschappelijke oppositie tegen eon
servatieve uiinisteriCen (on wie herinLert zich niet met
welk levendig aandeel de nu ook ontslapen rondboretigen
Storm van s Gravesande aan den strjjd tegen het ontbin-
dings-kabmet heeft genomen maar naauweljjks daagde
weer een liberaal ministerie of de oude wonden scheur-
orJ-iwe0r °Pen ün sedertna Thorbecke's dood in
187*2die onvergetelijke stantsman in at laatst van zyn
leven zoo fel bestreden en verguisd, eigenijjk door
niemaud kon worden invangen dongen onderscheidene
staatslieden naar de opper-leidingdie eindelyk den
heer Kappeyne werd toegekend. De heer van de Putte
liet zich als soldaat by den heer Kappeyne inljjven
maar hjj en anderen de&etteerden uit de armeetoen
zy meenden dat de premier een verkeerden weg opging
door èn de financien des rjjks in gevaar te brengen
èo een avoDtuurljjken togt tegen de bestaande grond
wet te ondernemen.
De heer van Heukelom ia tienjarige miskenning
eindelyk in de Kamer teruggekeerd om de plaats, door
Stieltjes dood ledig gewordenin te nemen bleef den
Minister on den oud-MiniBter Kappeyne tot den dood
toe getrouwanders was het met den heer van de
Puttedieeigen beginselen en eigen meening niet
kunnende opofferenen guerre ouverte geraakte met
zyne beste vrienden. Dat is de politiek 1 Zy heeft hare
aanlokkeljjke zyde voor hem, die, een zekeren stand
in de maatschappij innemende en bewust van zjjne
kennis en welsprekendheid een onmatige eerzucht in
zich gevoelt om zyne diensten aan 't vaderland te wjjden,
en zeker is die opoffering van eigOD belangen meer te
prjjzen dan te gispenzoo slechts alléóa liefde tot het
vaderland den eerzuchtig drijftmaar zjj heeft ook
hare zeer bedenkelyke zjjdeomdat, zoo men zjjne
onafhankelykhoid van inborst en inzigt te lief heeft,
om zich bjj eene staatkundige partjj to doen indeelen,
men dikwyls gevaar loojt met zjjne beste vrienden in
onminja in vjjandachaj> te geraken. Niet zeldzaam
maar zeer menigvuldig zyn de voorbeelden Hrt da
innigste vriendschap door politieke hartslogt ia
verkeert.
Wie zullen nu mannen als van de Putte ei van
Heukelom vervangen Wanneer zullen vjj wot erom
mannen van den eersten rang zien optieden 7
de liberale party verdiende moreel versterkt
Vooral die partjj is in de laatste jaren sterf .n
't dalenterwjjl de katholieke party er zory
draagtzich steeds door hare beste mannen - v or
door dr. Schaepmao, te doen vertegenwoordig -d
de liberale party telt zeer uitstekende manre»
Opzoomer, Buys, Tellegen, om slechts enkc te
noemen: waarom worden zjj io de kamer gemist
eene dwaliDg, te meenen, dat het enkel op de pi
aaokomt. Wat meo praktjjk qelieft te noemen, is i
anders dan kenniskennis vaule inrigting van het tv. at
scbappeljjk raderwerk. Maar lie kennis is Diet volde eude
voor den volksvertegenwoord^er, die in waarheid dien
naam verdient; - dezen iag evenmin ontbraken
de kennis van de geschiedeis en wetgeving van -. jin
land en van de buitenlandsce geschiedenis, wetgfl iog
en politiek. Praktjjk zonder'ennis vormt slechts br -
beenen in de politiek enmaakt een lappedeken van
onze wetten.
Meer te betreuren is het,vanneer de goede toon in
de Tweede Kamer verlore gaat. Wat in de zitting
van Vrjjdag 9 July is voorvallen, overtreft in hevig
heid en scherpte alle twtendie in den loop der
laatste dertig jaren het Bioenhof hebben gekenmerkt.
De eerste oorzaak was z*er de heer Wiotgensdie
de bedoeliDg had den hf Moens eene bateljjkheid
toe te voegen met een glnlach op 't gelaat. Wel had
hjj den naam van den hf Moens niet genoemd, maar
de hateljjkheid was tegJ de «schoolautoriteiten a ge-
rigt, tot welk gild de hf Moens behoort, zoodat bet
in ieder geval zeer ongc^t was eene beleediging toe
te voegen aan een an-tgeuootdie zich reeds door
eene onbestemde insinude beleedigd kon achten. Maar,
wat nog ongepaster >ogt heetenwasdat de beer
WiDtgens, toen de har Moens zich gekwetst achtte
(vooral omdat de bee-Wintgens zich naar den sprekei
had omgewend) niel voldeed aan het verlangen van
den spreker om zjjne Ischuldiging in te trekken. Daarop
yreerklonk het uit e hevige gemoedsbeweging za-
menscholende grof liberalen: «lafaard! lafaard,
lafaard!" De eerst schuldige was Datuurlyk de beer
Wintgens; de twide schuldige in deze zaak was de
hoer Dullertdie 10D sp»ikeT niet aan 'teind zyuet
rede had gecenseerdde derde schuldigen zyn de
vrienden van df heer Mooub die Vi laifturd
riepen en MaatW-'g gebreke bleven d:
te hulp te kuuiBu, toen de heer Win. ue
ontkentenis volhardde den heer Moens mot
te hebben aangewezen, hoezeer vele leden
eigen oogen hadden gezien. Een van onze bladen bet
Roti. Nieuwsblad, «egt niet ten onregto «Toch gelooven
nnlTAl (llf»n8Il
UIUU, «Ogv A.V.V, .V- _D
wjj dat de hamer op het bureau niet enkel dienen
moet om artikelen af te kloppen of om een 6preker,
die geheel bö'ten de orde isin zyn woordenvloed te
stuiten."
Het Vadffland van heden avond adviseert tot ver
scherping van de tucht in de kamers. «Do waarschjjn-
ljjkbeid dat er zelden of nooit een strenge straf zal
behoeven te worden uitgesproken zegt het Vaderland,
mag geen reden zyn om in 'tgeheel geen straf te
bedingen." Thans mist het Reglement van Orde der
Tyéede Kamer alle tuchtmiddelen voor leden barer
vergadering. AaD een oproerig liddat zich aan den
hamer van den Voorzitter niet stoort en voortgaat
met beleedigen en JuztereD, moet niet alleen het woord
ontnomen kunneD worden miinr hem moet gedurende
zekeren tjjd bet regt tot het bfl'wonon der vergaderingen,
kunnen worden ontzegd. Het Vaderland heeft geljjk.
Herziening van het Reglement van Orde der Tweede
Kamer is door het incident Moens-Wintgens noodzakelyk
geworden. Dal de debatten meer en meer tot den ge-
meevzamensoms platten toon vervallen daaraan valt
niets te doen. Maif tegen den brutalen toon behoort
het Reglement te waken als ten mir.ste de Voor-
fio.irino Tiiof. hii mag te is.
V.
SWettcttticrt
Voorspoedig bevallen van een' Z o <>iiG.
KIEVIT, geb. Maris.
ScffERPEMssE, den 18 Juljj 1880. f
