ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No 5992.
54s,eJaarg.
Donderdag t8 April 1878.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURPAG. De' prijs per 8 maanden is 1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags «n Vrijdags voonniddags 10 ure bezorgd worden. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
B E R I G T.
Wegens den GOEDEN VRIJDAG aaide Nieuwsbode
van 20 April a. a. niet op Vrjjdag- mnar op Zrt-
turdutf-avoud worden uitgegeven.
A f k o n d i gi n g.
KOHIER DER HONDEN-BELASTING VOOR 1878.
Do BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rik zee, maken bekend, dat het primitief kohier van de
belasting op de honden dezer gemeente voor 1878,
door de Gedeputeerde Staten dezer provincie goedge
keurd, op heden wordt gesteld in handen van den
Gemeente-ontvanger, ter invordering, ingevolge de wet.
Ziekikzeb den 16 April 1878.
De Burgemeester en Wethouders,
J. MAUR1TSZ GANDERBEIJDEN.
De Secretaris
J, P. N. ERMERINS.
Nieuwstijdingen.
KouNtantlnopel13 April. De Ruason, zich
beroepende op de voorwaarden, bjj den wapenstilstand
en bet vredesverdrag bepaaldhebben een dringende
uitnoodiging gerigt tot de Turkache bevelhebbers te
Schoemla en Varna, om die vestingen te ontruimen.
De Russen laten politiemagt te Ërzerum en in de om
streken achter, en zenden hunne troepen nuar Butum,
waar zg scheep zullen gaan men onderstelt met het
doel, om ze naar Bessarabië te zenden.
Alle kostbare voorwerpen worden uit het paleis van
Topcapou naar Scutari overgebragt, alsmede alle wape
nen en amunitie nit de tuighuizen te KonBtantinopel.
De Porte wenscht, in geval van een oorlog, de onzjj-
digheid in acht te nemen, en voorziende, dat de eerste
der oorlogvoerenden, die deze stellingen mogt bezetten,
de Porte zou noodzaken, om zjju bondgenoot te worden,
heeft zjj de vraag in overweging genomenom den
zetel der Regeering naar Scutari over te brengen.
Hobert-pacha spreekt ten stelligste tegendat door
do Turken in de nabjjheid van Volo moorden zgu
gepleegd, üjj vorklaart dat geen enkel kind is gedood
slechts ééne vrouw, die wapenen droeg, werd dood ge
vonden. Een-en-twintig dorpen in het district Pellen
hebben zich aan de Turksche overheden onderworpen
en slechts in twee daarvan zjjn Turksche soldaten
verschenen.
De Koning heeft voor eone som van één millioen
francs ingeschreven ten behoeve van het gedenkteeken,
dat de stad Turgn voornemens is voor Victor Emanuol
op te rigten.
In den laatsten tjjd zgn te Parjjs velo valscbe bank
biljetten van 100 fr. in handen gestoptzoodat ver
scheidene bankiers reeds op bgzondere maatregelen van
voorzorg bedacht waren ten einde niet het slugtoffer
te worden van dergeljjk bedrog. Thans is do bende
die do biljetten vervaardigde en reeds bjjna een jaar
lang te vergeefs werd opgespoord, in handen der po
litie. Ziehier onder welke omstandigheden de daders
zgn gevat: Een fijn gekleed heertje, vau omstreeks 18
jaren, kwam Zaturdag in de mngazjjoen van het Louvre,
kocht er eenige kleinigheden en reikte een bankbiljet
van 100 fr. over. De kassier bekeek hetzag dat het
valsch was en zeide bet aan den kooper. Valsch?
vroeg deze. Meteen haalde bjj een echt bankbiljet van
500 fr. uit zjjn brioventasch zeggende: ziedaar een
ander van 500. Hg wilde nu het eerste biljet terug
hebben maar de kassier gaf het hem niet en ontbood,
heimelijk een commissaris van politie. Om het heertje
op te houden wendde de kassier voordat zjjn kas
niet ruim genoeg was voorzien om van hot biljet van
500 fr. terug te geven en gelastte bjj met een veelbe-
teekeoenden wenk een der bedienden het biljet bjj de
hoofdkas te gaan wissolen. Middelerwijl werd het jonge
mensch door eenige oppassers in bet magnzjjn in 't oog
gehouden totdat do kommissaris van politie kwam.
Deze legde bjj zjjne komst dadelijk de hand op den
bedrieger en bragt hem naar het commissariaatwaar
hg hem ondervroeg. Aanvankelijk weigerde hjj elk ant
woord. Doch ten laatsteziende dat zwjjgen niets zou
batenbekende hjj alles en noemde tevens zjjno mede-
pligtigen. Korten tgd daarna was de bendedie bare
werkplaats had in de rue Villedoin verzekerde be
waring. Zg bestaat uit zes personen. De drukpersen
de inkthet papier en alle toestellen zjjn in do werk
plaats gevondeü. Ook waren er 550 biljetten a 100 fr.
voorbanden, alle van serio F n". 1,141 (gelijk er een
in het magazjjn van het Louvre was aangeboden)
gereed om te worden uitgegeven.
Het bestuur der Franscbe bank hoeft den kassier van
het Louvre, aan wien men de ontdekking der bende te
danken heeft, laten geluk wenscben met zjjn kloek beleid.
Hot hof van assises van Mayenno heeft een twiu-
tigjarigen molenaarsknecht wegens diefstalmoord en
aanranding op de eerbaarheid van 3 meisjes (een van
11 een van 13 en een van 80 jaar) ter dood veroor
deeld. De misdadiger bekende zjjn misdrjjven met de
grootst mogelijke koelbloedigheid en was ook gedu
rende het verhoor uitorat kalm.
HiOtirleii 14 April. Routers-office" meldt dat
een telegram uit Berljjn aan de »Courrier dTtalie" zegt:
Bismarck heeft reeds te Londen en Weenen stappen
gedaan om eene overeenstemming tusschen do Kabi
netten tot stand te brengen. Hjj heeft aan do Mogend
heden medegedeeld, dat Duitschland al zjjn invloed zou
aanrenden ten einde Rusland te bewegen aan het con
gres volledige bevoegdheid te verloenen om in de ver
andering van grondgebieddie het verdrag van San
Stefano in Europa teweegbrengt, wijzigingen te maken,
mits de Mogendheden als grondslag voor de beraad
slagingen aannemen den wederafstand van Bessarabio
en de uitbreiding van Russisch grondgebied in Azio
met inbegrip van Batum alsook dat de aan Rusland
verschuldigde oorlogsvergoeding goon punt van dis
cussie zal uitmaken maar eene particuliere zaak tus-
achen Rusland en Torkjje zal big ven.
15 April. De bladen zjjn van meening dat de
toestand minder gunstig is. De »Times" zegtWjj
kunnen geene verandering in do houding der Euro-
peesche Mogendheden melden en bet vooruitzigt op
een congres en op eene vreedzame oplossing van alle
moejjeljjkhederi is verder verwgderd dan ooitintus-
schén wanhopen wjj nog niet aan een vreedzame op
lossing, daar de elementen daarvoor aanwezig zjjn.
jpMtfacklftttb.
Het Saksische stadje RossweiD heeft dezer dagen oen
woelig schouwspel opgeleverd. Gèen wonder: de spaar
kas waarin het grootste gedeelte der bevolking
zjjne zuurverdieDdo penningen had belegd had bare
betalingen gestaakt. Deze tjjding bragt zulk eene
agitatie teweeg, dat de openbare autoriteit do ge
wapende magt moest te hulp roepen en twee escadrons
ulaoen den geheelen nacht alle moeite hadden om
gevaarljjke zamenscholingen te beletten. Vooral was het
publiek verbitterd op het gemeenteraadslid Brüokner
die aan het hoofd van de administratie der kas stond
Daar de zaak van dien aard was dat men zjjne ge
vangenneming te gemoet zag en men algemeen meende
dat hij zich uit de voeten zon maken, besloten de in-
gezetenen hem het ontsnappen te belettenwaartoe
zjj drie dagen en drie nachten achtereen bjj beurten
zoo streng rondom zjjn huis de wacht hielden, dat eraan
ontkomen niet te denken viel. Hjj is thanB gearresteerd.
De groote katoenspinnerjj te Hof, in Beieren, die
700 werklieden in dienst heeft, is een prooi der vlam
men geworden. Zg was verzekerd voor 2,200,000 mark.
Men heeft denburgemeester van Leipzigdr.
Georgiop 1 April lseljjk beet gehad. Hjj ontving een
telegram uit. Diesden geteekend door den Pruisiechen
gezant aldaargraaf Solms houdende modedeeling
dat de tot standkoming van het Europeesch congres
was verzekerd en dat dit te Leipzig zou worden ge
houden zoodat onmiddelljjke overkomst des burge
meesters naar Dresden ter bespreking van een en ander
noodzakeljjk was. De burgemeester stoomde met de
snelheid des winds naar Dresden om te worden her
innerd aan primo April.
Vjjf weken geleden kwam uit België een jeugdig
paar te Roubaix aan, alwaar bet zich wilde vestigen
en door een huweljjk een einde maken aan eeno
onwettige betrekking. De jongeling was een gewezen
politieagent te Antwerpen; het meisje, jongen schoon,
bezat een klein fortuintje. Verleden Maandag begaf
do aanstaande bruid zich naar Rjjasel, om eenige laat
ste aankoopen te doen. Toen zjj terugkeerde, was de
ontrouwe verdwenen met drie actes van honderd franc
ieder, drie bankbiljetten van honderd franc en een
reispak, alles toebohoorende aan zjjne aanstaande. De
politie zoekt den schavuit.
3Sleb«rl»nb.
'öGrnvcnhage, 15 April. De leden der Eerste
Kamer zgn tot hervatting hunner werkzaamheden
opgeroepen tegen 29 April's avonds ten 8 ure.
Het Vaderland vernoemt, dat do regtbank in den
Haag de invrijheidstelling bevolen heeft van movr. P.,
die twee maanden geleden in hechtenis werd genomen
ter zake van poging tot vergiftiging. Zooals men zich
zal herinnerenhad zjj torstond bekend die poging te
hebben aangewend doch uit een langdurig onderzook
der deskundigen is het gebleken, dat in bet door baar
met phosphorus toebereide drankje veol te weinig ver-
giftstof aanwezig was om den dood te kunnen veroor
zaken. Dientengevolgo verviel de aanleiding tot verdere
vervolging, evenals onlangs do schoonmaakster, die ceno
dienstbode met luciferskoppen had pogen to vergiftig,j,
niet kon worden vervolgd, omdat ook baar poging tot
geen resultaat kon leidon dezo vrouw bad namelijk
Zweedscbe lucifers gebruikt, niet wetende dat deze niet
vergiftigend zjjn.
VliHsinjreii 15 April. Heden is aan do werf
der Koninkljjke maatschappij De Schelde alhier de kiel
gelegd van oon jjzeron oefeningsvaartuig, bestemd Toor
de Ned. Marine.
Goes, 15 April. Wjj hebben hier weder het geluk
gehad van een schoolfeest to vieron door het comité
tot wering van schoolverzuim bereid. Dat comité werkt
niet alleen mot jjver on met goed gevolg, maar bot
slaat naar ons inzien een' goeden weg in met zjjne
feesten voor do jeugd. Deze toch waardeert die feesten,
die onschuldig genoeg zgn om zo de kinderen te laten
genieten en daardoor wordt ook al een prikkel tot ge-
troaw schoolbezoek gegovon die zoo krachtig werkt
datwaar de ouders al eens nalatig zjjnde kinderen
zelve zich doorgotrouwo opkomst willen onderscheiden
Het mag dan ook wel opgemerkt wordendat het
schoolverzuim hier betrekkeljjk zoor goring is en hoo
men nu oordeele over bet middol dat tot wenng wordt
aangewendbet is toch niet to ontkennendat de
schoolgaande jeugd daarvan vrucht trekken moet, dat
oon trouw schoolbezoek den weldadigen invloed van
het onderwjjs zal doen ondervinden. Wat het aange
name dier feestvieringen verhoogt is ook dat de kinde
ren van allo scholen zonder eenig onderscheid daaraan
deelnemen en dat alzoo een baod wordt gelegd die
in onzen tgd dubbel gewensebt is, omdat men op nnder
terrein dien band zooveel mogeljjk zoekt te verbreken.
De scheidsmuren opgetrokken voor hen, van wie men
in de eerste plaats voreeniging wachten zouzullen
niet bestand zgn tegen de eendracht der burgersdie
reeds in de jeugd moet worden gekweokt.
Eene der vacaturen bjj onze hervormde gemeente is
weder vervuld. De andere dunrt na reeds meer dan
drie jaren voort en weldra tal de drie-en-twintigste
poging gedaan wordenom daarin te voortien.
Zlorilczec 17 April. Heden werd ten Raad-
huize alhier aanbesteed het onderhouden gedurende
drie jaren der klokkenspeel- en unrwerken dezer
gemeente. Aannemer is geworden do hoor M. van den
Berge voor 323.
Bjj do heden plaats gehad hebbende aanbesteding
te Oosterland van hot maken van een gebouw met
do daarbjj behoorende werkzaamheden ten dienste van
een Stoomgemaalvoor den polder Ooster- |en Sirjans-
landis aannemer geworden de heer J. Elenbaat te
Bruinisse voor 24,500.
Officieel kannen wjj mededeelendat het zuider-
zendingsfëest dit jaar zal plaats hebben to 's Heer
Arendskerke op den 19den Junjj a. s.en wel op de
weide van don heer Verniet, waar het de vorige maal
is gehouden.
De Kamer van Koophandel te Bergcn-op-Zoom
heeft aan den Minister van Waterstaat verzocht-, maat
regelen te nemen tegen misbruiken, waaraan schippers,
die de binnenwateren bevaren, zich zouden schuldig
maken. Hot zou nameljjk gebleken zjjn, dat sommige
dier schippers in het bezit zgn van niet minder dan
drie meetbrievendie verschillende grootten hunner
vaartuigen aangeven en waarvan zjjnaar omstandig
heden zich bedienen óf tot het bedingen van boogero
vrachtponningen, öf tot hot betalen van minder brug-,
sluis- en kanaalgelden öf tot dokking van hun verant
woordelijkheid bjj mindere uitloesing.
De anti-revolutionaire kiesvereeniging te Zeven
bergen heeft den heer Wjjnmalen weder candidaat
gesteld voor de aanstaande verkiezing van een lid der
Tweede Kamer.
Do Minister van Justitie heeft aan den Procureur-
Generaal bjj het GeregtBhof te 's Hertogenbosch een
aanscbrjjving gerigt, over de voortaan te volgen gedrags
lijn ten opzigte van openbare godsdienstoefeningen
buiten gebouwen en besloten plaatsen.
Naar men uit Utrecht meldtis bjj de Justitie
aldaar ingeleverd een pakje valscbe Russische bank
noten van 25 roebels, die te Maastricht waren uitge
geven. Do daders moeten te Brussel gevat zgn.
TELEGRAMMEN.
Farlfc, 17 April.
Het >Journal des Débats" weerspreekt het berigt
der Globe" dat do bjjeenkomst der preliminaire con
ferentie reeds zeker zou zgn.
Londen17 April.
Met de inscheping der troepen zoowel Iolandsche
als Europeesche naar Europa is in de garnizoenen van
BriUch-Indie een aanvang gemaakt.
Kerknieuws.
De heer H. E. Graoemeijer, pred. te OnBtwedde, zal
met 1 Mei a. s. zgn ambt neerleggen.
De heer E. V. J. Japchenpredikant te Eomnes-
binnen, heeft voor het beroep naar Arnemuiden bedankt.
Aan den collectebrief van 't fonds voor noodljjdende
kerken en personen der Ned. Herv. kerk ontleenen wjj
het volgende
Van het bedrag, waarop voor dit jaar naar gewonen
maatstaf kon worden gerekend, was ten vorigen jare
bjj dringende behoefte aan herstel van kerken en pae-
torjjen reeds over bjjna 2000 beschikt. Daarbjj bragt
de laatstgehouden jaarljjksche collecte 500 minder
op dan in het naastvoorgaande jaar. Dientengevolge
was er in bet geheel 17,800 beschikbaar. Daartegen
over stonden de aanvragen van 22 gemeenten, waarvan
de ondersteuning geen uitstel gedoogde, doch naar de
meest zuinige berekening eene som van 58,800 ver-
eischtezoodat deze som het bedrag der beschikbare
middelen met ongeveer 40,000 overtrof.
De nood is derhalve groot en aansporing tot milde
bjjdragen overbodig.
Gemengde Borigten.
Het praatachtige Pietje van den steigerweg te H.
is zoo jaloersch omdat hare kameraads een vrjjer heb
ben, dat zjj heele dogen niets dan kwaad loopt uit-
stroogen. Laat zjj dat niet dan zal tjj met dePaschen
pobliek tentoongesteld worden op de laagwater-brug
van den steiger.
En door haar valscbe praat,
Wordt zjj door velen reeds gehaat.
En die haar kent, en die haar ziet,
Zegtmeisje ik begeer a siet.
De dochter van een timmerman te S. wordt ver
zocht, wanneer zg nog meer te Zw. komt om te
logeren zooveel beweging niet te maken met Jan in
het ledikantdaar de spjjkers er door gebroken zgn,
dat natuurlijk weder schade is voor zekere weduwe.
Drie meisjes te N. worden aangeradengeen brieven
meer te schrjjven aan zekere personen van eeo jong-
mensch waar volstrekt niets van te zeggen valt. Die
meisjes zullen hun doel nooit kannen bereiken daar
zjj maar al te veel van zoenen houdenen alzoo niet
te vertrouwen zjjn bjj jongens. Eene arbeidersdochter
on haar kameraad te Melis.zoeken nu bun fortuin
des avonds in den donker en loopen dan overal jjverig
zoeken maar vindon helaas maar weinig dat goed is.
- Hot bloeke Jaantjo te Sir. b*hoeft des Zondags-avonds
voortaan geene mooite moor in 't werk te stollen, om
een boorenzoon in te fuik te lokkendaar al bare
pogingen te vergeefs zullen zjjn. Zg gaat zelfs zoover,
dat zjj hem komt opzooken bjj zgn ouders maar zjj
begrjjpt niet dat men togenwoordig in de schjjven moet
kunnen rammolen, om in tel te komen bjj de jongens.
Een timmormanszoon te B. wordt verzocht geen
onwaarheden meer te schrjjven, van een meisje dat hjj
niet kan krjjgen: het is ook al omdat hjj niet in
staat is de kost te verdienen, al wilt hg bet niet welen.
Het babbelachtige Maatje onder S. moest zulke
onwaarheden niet vertellen tegen eone meid van onder
P., van oen fatsoenljjken jongen die niets van haar
wil weten daar dit haar toch zeker niet zal baten.
Een timmermanszoon te B. wordt aangeraden, zoo
dikwjjls niet naar O. te komen, daar hjj toch zjjn doel
niet kan bereiken.
Dus man komt voortaan hier niet meer,
Zoo gjj niet schonden wil uw eer,
Want uw vermogen is te klein,
Om voor dat meisje goed te zgn.
Ingezomlen stukken.
Haagsche Brieven.
den Haag, 14 April.
Ons hoogste rechtscollege is in volle revolutie
door de benoeming van mt. Goninck Liefsting tot
vice-president; alle couranten houden zich met die
benoeming bezig, die evenwel door den Minister van
Justitie met is gedaan zonder vooraf den Ministerraad
te hooren. Mag dan de Koning tot vice-president van
den Hoogen Raad niet benoemen welke raadsheor Z.
M. wil en mag do Minister van Justitie niet voordragen
wien hjj wil Ongetwijfeld, maar door mr. Coninck
Liefsting te benoemen, zgn zeven oudere raadsheeren
voorbijgegaan, is aan zeven oudere raadsheeren een slag
in 't aangezicht toegebracht. Zgn mrs. Voorduin, de
Vos, Donker Curtius, Gertsen, Kist, Kalff en Meerbeke
dan zulke onbeduidendheden, dat geen van hen allen
geschikt kon worden geacht eerst tot vice-president
en daarna lot president op te klimmen Men mag
misschien meenen, dat de drio eerstgenoemde te zeer
in leeftjjd zjjn gevorderd om aan do behandeling van
burgorljjke of strafzaken een stoot te geven on het
verdient inderdaad de voorkeur, dat de hoogste rangen
in onze magistratuur niet door afgoleefdo grjjsaards
worden bekleed maar wie zal do hecren Gertsen,
Kist, Kalff of Meerbeke reeds onder do afgelecfdo
grjjsaards rekenen? Hot zjjn mannen in do kracht
hunner jareD, vooral do drie laatstgenoemde, die, warme
vjjftigers, nog met onverflauwden arbeidslust zjjn bezield
in wien het zeer zeker noch aan de bekwaamheid noch
aan de waardigheid ontbreekt om de debatten der
raadkamer te leiden. De uitsluiting van die mauneljjke
elomenten is dan ook bepaald onverklaarbaar, cn één
van beiden öf de Minister van Justitie bad de
anciënniteit moeten eerbiedigen, maar waarom in dat
geval mr. Voorduin, d» rar. Gockinga de Oudste raads
heer, niet benoemd öf de Minister had van eon ander
beginsel uitgaande, het allereerst op manneljjbo kracht
en energie moeten letten, maar waarom dan niot mr.
Kist tot vice-president benoemd Men spreekt van
politieke drjjfvceron, die-de Regeering bobben weer
houden mr. Kist te benoemen. Mr. Kist is een van de
leiders der conservatieve beweging in de hofstad, een
van de warmste bestrjjders van het liberalisme. Het
moge zjjn maar hoe zeldzaam zjjn do gevallen, dat
do Hooge Raad zich met de politiek heeft in to laten.
En wie zal bewereD, dat de politiek ooit invloed heeft
gehad op de beslissingen van ons hoogste rechtscol
lege? Vooral de uitsluiting van mrs. Kist, Kalff of
Meerbeke acht ik voor dezo hoogst grievend daarvoor
bestond geen enkele aanleiding, want, al zjjn deze
raadsheeren in de burgerljjko kamer gezetenzeer
gaarne zouden zjj zeker hunno plaats hebben geruimd
voor do strafkamer, indien zjj daardoor bet vice pre
sidium hadden kunnen veroveren. De ontevredenheid
is in den boezem van den Hoogen Raad zoo toegeno
men, de spanning is er zóó groot, dat men zegt, dat
mr. Coninck Liefsting daarvan al de onaangename
gevolgen ondervindt. En toch is het al wederom zeer
onrechtvaardig, dien raadsheer, die in ieder geval ook
tot de uitmuntenden, vooral in het strafrecht, behoort,
daarvan een verwjjt te maken. Men heeft rnjj zelfs
medegedeeld, dat mr. Coninck Liefsting tot de weini
gen behoorde, die niet naar het vice-presidentschap
hebben gesolliciteerd, vermoedeljjk zelf van meening,
dat er nog zoovelen vóór hem waren, die meerdere
aanspraken zouden kunnen doen gelden. Men is hier
zeer benieuwd naar de installatie van mr. Liefsting,
die nu wel spoedig zal plaats hebbenen daa volgt
weêr eene nieuwe voordracht, ten einde te voorzien in
de vacature, ontstaan door het overlijden van mr.
Pape. Men vermoedt, dat als eerste kandidaat op de
nominatie van den Hoogen Raad ditmaal zal worden
gebracht mr. Loke, raadsheer in het Gerechtshof te
's Gravonhage, die onlangs voor mr. Asser het veld
moest ruimen.
Mr. Coninck Liefsting w en blijft dus vice-president
van den Hoogen Raad en de wrevel over zjjne benoe
ming gaat niet zóóverre, naar 't schjjnt, dat zjjne zeven
vóór-mannen hun ontslag hebben gevraagd. Welke
reeltige aanspraak zouden zjj ook kunnen doen gelden
op het vice-presidium Maar mr. Coninck Liefsting
is in alles vice-preddentnu wederom, big kens het
Weekblad van het Regt, vice-president van het uitvoe
rend Comité, benoemd om eene nationale hulde aan
Hugo de Groot te bewjjzeD.
Dit is een uitstekend denkbeeldWjj hebben in
Nederland bjjkan9 overal een standbeeld voor onze
groote mannen, maar wjj misten er altjjd één voor
onzen allergrootstendien de gansche beschaafde
wereld als den grondlegger van ons volkenrecht erkent,
en die ook als schrjjver van de Inleiding tot de Holland-
sche Regtsgeleerdheid een beroemden naam heeft ver
worven, van Lennep noemde hem in zgn Vader-
landsche Geschiedenis »een man van onvergeljjkeljjke
wetenschap, even groot rechts- als godgeleerde, en die
met zjjn bekwame pen de onbeperkte souvereiniteit
der Staten voorstond."
Maar juist die laatste woorden wareD oorzaak dat
voor Grotius dusver geen standbeeld in Nederland
verrees. Hugo de Groot behoorde tot hen, die ver
dacht werden tegen Prins Maurits van Oranje eene
samenzwering te bedoelen. Hugo de Groot was mede
beschuldigde in het proces, dat wegens beschuldiging
»van gekwetste majesteit" tegen Joan van Oldenbar-
nevelt werd ingesteld. Wat werd bjj dit proces [be
slist? Of Joan van Oldcnbarnevelt werkeljjk zjjne
bevoegdheden was overschreden en zich eene macht
had aangematigd, die hem niet toekwam, door de
Staten-Geoeraal van die dagen te weerstreven en door
op de bevoegdheden van prins Maurits inbreuk te
maken? Schjjnbaar ja; in waarheid gold het bjj dit
prooes de vraag: behoort de hoogste souvereiniteit aan
de Staten van Holland dan wel aan den Prins van
Oranje
Is het vreemd, dat het twee a drie eeuwen moest
duren alvorens de politieke veete kon vergeten worden
en voor Grotius als geleerde, met medewerking van
Oranje, een standbeeld kon verrjjzen. Maar daarom is
het plan om nu een standbeeld voor Bugo de Groot
op te richten een merkwaardig teeken des tjjds
is het van het hoogste belang, dat als eere-voorzitter
aan het hoofd dier Commissie juist is geplaatst prins
Alexander der Nederlanden, een telg uit datzelfde
Huiswaarvan een der voorvaderen den val van de
partij beoogde, die denzelfden de Groot onder hare
vurigste aanhangers telde.
Over het geschil tusschen Oldenbarnevelt en Maurits
k&u men moeielgk in onze dagen eeu onpartijdige
uitspraak doen. Al waren alle stukken over het proces
bekendal hecrschto er over het rechtsgeding tegen
Oldenbarnevelt geen enkele nevel meer, dan nog zou
men zich geheel moeten kunnen verplaatsen in den
tjjd, waarop deze groote, elkander krachtig bekam-
pende figuren op den voorgrond traden. Maar gelukkig
mogen wjj ons rekenen in onze dageo, dat de politieke
partjjschap (zjj moge dan al eens zoo ver gaan om
hoogst bekwame mannon te grieven en to miskennen
en aan verdienste haar kroon te ontrukken) toch niet
zóóver durft gaan om tegenstanders wegens verschil
van kerkeljjk inzicht te vervolgen. Oldenbarnevelt zou
niet gevallen zgn, indien in zjjne dagen niet het nauwst
verband tusschen Kerk en Staat haddo bestaan, zoodat
hg (wjj kunnen ons daarvan nu geene voorstelling
maken) volkomen bevoegd waB aan do stedelgke be
sturen bevelen op te dragen omtrent de ware religie
%en omtrent de punten en regelen van godsdienst.
Thans heorsebt bjj ons het beginsel van scheiding van
Kerk en Staat en eerst in de laatste jaren is dit be
ginsel in onze wetgeving volledig doorgedrongen.
Daarom kon nu veel eerder dan vroeger een telg van
het Huis van Oranje zich aan bet hoofd der geleerde
mannen plaatsen, die aan Hugo de Groot eindelgkdat
huldebljjk toedachten, waarop deze geniale man reeds
sedert eeuwen aanspraak mocht maken. De ljjst bevat
een keur van wetenschappelijke mannen mr. Cremers, lid
der Tweede Kamer, oud-minister van buitenlandsche
zaken, is Voorzitter van het Comité; verder behooren
daartoe mr. Coninck Liefsting, mr. A. A. de Pin to,
mr. J. Pols raadsheeren bjj den Hoogen Raad, mr. Schim-
melpenninck van Njjenhuislid der Tweede Kamer,
en de professoren Bugs, Goudsmit, Fruin, Tellegen en
Asser; dr. Wgnmalen is secretaris-penningmeester. Die
laatste eer komt dr. Wgnmalen toe, omdat deze zjjne
dissertatie heeft gewjjd aan de waardeering van de
verdiensten van do Groot als theologant. Zonderling
is het, wat do geleerden te Utrecht betreft, den naam
te missen van den hoogleer aar Vreede, den meest uitste
kenden hoogleeraar van volkenrecht, dien wjj op dit
oogenblik in Nederland bezitten. Vermoedeljjk meent
prof. Vreede, dat do Groot zich reeds een standbeeld
heeft gesticht in zjjne werken. Dat is niet tegen te
spreken. Maar mag daarom het nationale hulde-bljjk
ontbrekendat een dankbaar nageslacht voor hem
bestemmen wildie de eerste grondslagen voor het
volkenrecht hoeft gelegd Het is nu maar te hopen,
dat de sub-commissiëndie overal zullen benoemd
worden, om ter eere van den geleerde, wiens werken
nog steeds de bewondering der wetenscbappeljjko we
reld wegdragen, dit standbeeld te doen verrjjzen, een
ruimen oogst mogen vergaten. Want nu eenmaal het
standbeeld komen zal (waarmede natuurljjk Delft zal
worden versierd), moet het ook eon wozenljjk sieraad
zjjn, een waar monument van beeldhouwkunst. Ook
ons Vorstelgk Huis zal nu kuDnen toouen dat het,
wars van partyzucht, gaarne groote mannen wil eeren,
tot welke staatkundige richting deze ook vroeger
behoorden.
Van ons Vorstelgk Huis gesproken dit belooft
spoedig eene scboone aanwinst. De verloving van Z.
K. H. prins Hendrik met H. K. H. prinses Maria Eli
sabeth Louisa Frederika van PruisseD, (geb. 14 Septem
ber 1855) is werkeljjk op handen. Onze acht-en-vjjftig-
jarige prins zal dus nietzooals men eerst heeft
uitgestrooid, toet èene oude prinses huwen, mnar krjjgt
als tweede vrouw een jong brnidje, dat op ditoogen
blik zelfs volgens het Nederlandsche recht nog niet
meerderjarig is. Wien zal dit niet oprecht verheugen,
die weet hoe geliefd juist prins Hendrik is bg het volk
en die tevens weet, hoe Nederland juist thans in alle
opzichten ljjdt aan het gemis van prinsesjes?
V.
