ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5837.
55steJaarg.
Dingsdag 17 April 1877.
Verschjjnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjja per 3 maanden is 1,80, franco per post 1,60.
AD VERTENTIÉN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrjjdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Gemeenteraadsverkiezing;.
Het vermoeden door ons in het vorig No. uitgespro
ken heeft zich bewaarheid en tal van namen zijn
zelfs bjj advertentie, genoemd met het kenneljjk doel
om verwarring te brengen in het kamp dor liberalen.
Doch onze Kiezers hebben steeds te veel doorzigt ge
toond om te vreezen dat zjj deze manoeuvre niet zouden
doorgronden. Kennelijk zjjn van al die namen slechts
een paar ernstig gemeendde overigen toch hebben
meermalen pertinent verklaard geen mandaat te zullen
aannemen of wel zij kunnen door sterk geprononceerde
conservatieve rigting niet de kandidaat zjjn der liberalen.
«Geen vreemdelingen meer in den gemeenteraad
Maar moet men dan geboren Zierikzeenaar zjjn om de
belangen dezer gemeente te kunnen behartigen Zjjn
het niet menigmaal juist de «vreemdelingen" in onze
regeering die bljjken geven de algemeene belangen te
stellen boven de particuliere en zonder aanzien des
persoons te waken voor de rigtige en billyke toepassing
der gemeentewet?
Niet de vraag geldt »is men geboren in deze ge
meente?" maar wel »atelt men belang in onze inge
zetenen en geeft de persoonlijkheid van den kandidaat
ons waarborgdat de algemeene belangen door hem
zullen worden behartigd onpartijdig en naar zijn beste
krachten En deze vragen beantwoorden wij ten op-
zigte van den heer BLANKERT uit vollen gemoede in
toestemmenden zin.
DaaromKiezerslaat U door geene holklinkende
leuzen misleiden, maar brengt op Dingsdag 17 dezer
eenparig uwe stemmen uit op
den Heer J. J. BLANKERT.
Het wetsontwerp tot regeling van
het lager onderwijs.
Vervolg van No. 3822.)
III.
Wjj hebben de hoofdbezwaren tegen het ontwerp
Heemskerk nagegaan de toetsing van de oprigting van
openbare scholen aan de vraag der «behoeften" en de
verpligte schoolgeldheffing. Mogten deze beide punten
onveranderd bljjvendan is het ontwerp voor ons
geheel onaannemelijk. Mogt de heer Heemskerk toe
stemmen dat daarin verandering worde gebragtdan
kunnen de beraadslagingen worden voortgezet en dan
kunnen de tallooze leemten en gebrekendie in het
ontwerp bestaanworden aangevuld en hersteld.
Eene van de moejjeljjkste vragen die bij de onderwjjs-
questie ter sprake komen is de questie van de «leerstof."
Over het algemeen ishoeveel ook over de questie
zelve word gesproken en geschreven over de vraag
der «leerstof" nog te weinig gezegd. De Bode van Volks
onderwijs hoe keurig praeadvies het gaf over de geheele
zaak van het onderwijswas over die vraag bjjster
kort. De vraag is een zuiver pedagogische vraagen
daar niet alle leden 'der Staten-Generaal pmdagogen
zgnis het zelfs zeer twijfelachtigof zg wel naar
behooren zal worden opgelost. Wjj zullen trachten
eene bjjdrage te leveren tot eene goedo oplossing.
Wat de heer Heemskerk wil, is genoeg bekend. Hjj
wil de vormleer van het bestaande programma schrap
pen maar dit met drie nieuwe vakken vermeerderen
de gymnastiekhet handteekenen de nuttige hand
werken voor meisjesdoch deze met het zingen (thans
gebiedend voorgeschreven) facultatief stellen dat is de
vraag of deze vakken onderwezen zullen worden aan
het goedvinden der gemeentebesturen overlaten. De
Bode van Volksonderwijs bestrjjdt die wijzigingalleen
op dezen grond, «dat aan de gemeenten de vrijheid
wordt gelaten het wenscheljjke ongedaan te maken
ook indien het te verwezenlijken is."
Maar er is bjj deze questie oneindig veel meer op te
merken. Wat noch de Bode noch het Voorloopig Ver
slag der Kamer beantwoord is de zuiver ptedagogische
vraagmoot de leerstof van het openbaar onderwjjs
uitgebreid of beperkt zgn Er is bjj alle vrienden en
voorstanders van het openbaar onderwijs een streven
merkbaar dit openbaar onderwjjs zooveel mogelijk uitte
breiden. Deze zou niet gaarne de Vaderlandsche ge
schiedenis gene tot geen prjjs de aardrijkskunde ont
beren. «Gymnastiek en nuttige handwerken voor meisjes,
zjj zgn onontbeerlijk", zegt een derde. Bjj den vierde
moet de zang bovenaan Btaan. Een vijfde is van ge
voelen dat teekenen bjj uitnemendheid op de volks
school te hui9 behoort. Het verhoogt de aantrekke
lijkheid der Bchool voor de leerlingen waar het eene
aangename verpoozing verschaft." Denk aan de gezond
heidsleer roept een zesdedie veel omgang heeft met
een geneeskundige autoriteit of in verren graad van
bloedverwantschap Btaat tot een geneeskundig inspec
teur. «De wapenhandel" is bovenal te verkiezen zegt
een zevendedie bekendheid heeft met een dier eerbied
waardige mannendie epauletten dragen. Over den
vormleer eindeljjk aanhoudend getwist.
Wie zal hier uitspraak doen? Was het de bedoeling
van den heer Heemskerk geweest enkele vakken niet
verpligtend te stellenomdat hjj de overtuiging was
toegedaan dat de leerstof op de volksschool niet al te
uitgebreid moet zgndan zou ikwel verre van zgn
voorstel af te keuren, voor die beperking sympathie
gevoelen maar van zoodanige bedoeling bljjkt in zjjne
Memorie van Toelichting niets. Waar hij tot beperking
besluit, is het alléén op dezen grond, dat hjj twjjfel
voedtof wel een genoegzaam aantal onderwijzers in
al deze vakken in alle gemeenten zal te vinden zgn.
Die vrees wordt echter op de meest tastbare wjj ze
beschaamd door het jongste regeringsverslagdat toe
vallig dezelfde onderteekening van den heer Heemskerk
draagten de gunstigste mededeelingen inhoudt omtrent
het onderwjjs in de vormleer en in den zangzooals
dit in de meeste gemeenten gegeven wordt.
Art. 1 van bet ontwerp Heemskerk wil ons al even
min bevallen als art. 1 van de wet van 13 Augustus
1857. De hoofdfout ligt dieper dan men wel opper
vlakkig zou meenen. Eene goede wet op het lager
onderwgs behoort zich in drie hoofdrubrieken te ver
doelen. Zjj behoort te omvatten het voorbereidend lager-,
het lager- en het voortgezet lager onderwgs. Onder het
voorbereidend lager- versta men de bewaarscholendie
inrigtingen namelijkwaar kinderen niet alleen worden
bewaard, maar hoe weinig dan ookonderwezenonder
het lager versta men de allereerste beginselen van kennis,
welke aan geen enkel staatsburger of burgeres mogen
ontbreken en welke de gansche bevolking deelachtig
moet wordenwil zij niet in onkunde en verwildering
opgroejjenonder het voortgezet lager rekene men het
herhalings-onderwjjsdat eveneens bjj de wet behoort
te worden geregeldomdat het algemeen belang eischt,
dat zjjdie zekere mate van ontwikkeling op de volks
school hebben verkregenniet al het geleerde of het
voornaamste binnen een jaar tjjds hebben verloren.
Alleen dan draagt onderwjjs vrucht, indien het onaf
gebroken worde herhaald en indien de volksschool den
lust tot vermeerdering van kennis werkeljjk heeft
opgewekt.
En waaraan is het nu toe te schrgven dat de vruchten,
die het tegenwoordig volksonderwijs oplevertover het
algemeen veel te schraal zjjn? Dat de voorbeelden
overvloedig zjjn van kinderendieals zjj op hun
twaalfde jaar de school verlatennog steeds gebrekkig
lezenop de woorden een verkeerden klemtoon leggen,
naauweijjks het gelezene in tameljjk afgeronde volzin
nen kunnen teruggeven en dat men er zelfs onder
aantreftvan wien men kan voorspellen dat zg na
verloop van een half jaar, het lezen zullen hebben ver
leerd Dat men in de maatschappij soms personen
aantreft, die niet lezen en schrjjven kunnen daaronder
niet weinigen worden gevondendie het tot zekere
hoogte hadden gebragtmaar door gebrek aan voort
durende oefening het hebben verleerd Dit alles is
het meest hieraan te wijten dat het lager onderwgs
niet behoorljjk scherp is afgebakend. Onbekwame
onderwijzers kunnen veel kwaad doen domme leerlingen
zullen altjjd achterlijk bljjvenmaar het gemiB van
genoegzame kennis dat den meesten aankleeftis zeker
wel een gevolg hiervan, dat de leerstof niet behoorljjk
en scherp genoeg is afgebakend. Op menige volksschool
wordt onderwjjs gegeveD dat tot de bewaarschool,
op menige andere onderwjjsdat tot de herhalingschool
behoort. Wil men nu vaststellen welk onderwijs op de
eigenlijke volksschool moet gegeven wordendan ligt
het immers vcor de hand dat men die drie verschillende
inrigtingen afzonderlijk moet regelen en scherp moet
afbakenen, wat tot de eene, wat tot de andere nrt»et
gerekend worden. Daardoor zal men meer dan ééne
nuttige uitkomst verkrjjgen. Vooral zal de lagere school
dan nietzoo als thans in vele gemeentenmoeten
dienstbaar worden gemaakt aan de ontbolstering van
de ruwe schorswaartoe de bewaarschool zich eigen
aardig leent. Hoeveel tjjd gaat er thans op menige
volksschool verloren door die eerste ontbolstering
waarvan het gevolg in den regel isdat de goeden
lijden door de kwaden? Maar in do tweede plaats zal
dan meer tijd overbljjvendie aan do hoofdvakken der
volksschool kan worden besteed. Hot is ongelooflijk,
hoe slecht in de hoogste klassen der volksschool (wij
spreken van de school in het algemeen) nog gelezen wordt
en hoe slechter nog bet gelezene begrepen. De woorden
die maar eenigzins van de gewone afwjjkenworden
niet verstaande ontleding der volzinnen is gebrekkig
het juiste begrip laat oneindig veel te wenschen over
en van taalkennis vindt men weinig 9poor. Geen won
der Wanneer de leerstof zóó overvloedig is dat men
zich mot vele andere vakken moet bezig houdendan
blijft er te weinig tjjd over voor goed lezen en goed
teruggeven van het gelezene. De uitgebreidheid dor
klasse is daarbjj een beletseldat niet minder zwaar
weegt dan de uitgebreidheid der leerstof, doch wij
bepalen ons thans alleen tot het laatste. Heeft men
wel berekend hoeveel meer vrucht de volksschool zou af
werpen indien er aan de hoofdvakken meer tijd kon
worden besteed
Maarzoo dit alles niet ban worden betwist en wat
wjj medededeelen berust op eigen onderzoek en erva
ring volgt daaruit dan niet met logische noodwendig
heid dat de grenzen van het eigenlijk lager onderwjjs
naauwkeuriger moeten wordeD afgebakend dan tob heden
geschiedde en dat de leerstof geene andere uitbreiding
mag ondergaan dan zulk eene, die aan een behoorljjk
onderrigt in de hoofdvakben niet schaadt. Art. 1 vau
iedere goede onderwjjswet behoort dus bf een minimum
van uren te bevattenhetwelk aan de hoofdvakben
moet worden gegeven, bf duidelijk aan te wjjzen welke
vakken het als hoofdvakken en welke het als neven
vakken beschouwt. Wij zgn groote voorstanders van
het onderwjjs ook van de Vaderlandsche geschiedenis
qn ook van de kennis van de natuur op de volksschool,
maar zoo bet aan deskundigen na veelvuldig ondejr-
zoekbleekdat tiit onderwijs aan het onderrigt in
de hoofdvakken belemmeringen in den weg legde dan
zouden wjjhoeveel leed het ons ook aandeeddie
vakken naar de herhaling-school willen overbrengen
d&Arwaar het onderrigt in die vakken meer eigen
aardig op zjjne plaats zou behooren. Wat de Vader
landsche geschiedenis betreftzouden wij echter ge-
loovendat eerder de weglating van dit vak het leesuur
zou benadeolenomdat de onderwjjzer den tjjdvoor
het lezen bestemddan voor drie-vierde misschien zou
moeten besteden aan de uitlegging der Vaderlandsche
geschiedenis. Alleen gelooven wjj, dat de Vadeilandsche
geschiedenis op de volksschool zich tot het strikt noo-
dige moet bepalen.
Den zang zouden wjj nog minder gaarne missen dan
het toekenen waartoe de teeken- en avondscholen toch
meer eigenaardig zjjn aangewezen. Den zang zouden
wg in geen geval willen opgevenomdat wjj in den
zang het voorname middel zien om de volksschool te
doen bevorderljjk zgn aan de opleiding tot zedeljjkheid
en maatschappeljjke deugden. Men noemt onze volks
school ten onregte godsdienstloos; laat men haar
echter niet «kleurloos" noemenen dit zou gebeuren
ah men den zangdie de gemoederen streeltde har
monie ombrengt van de school naar het huisuit de
volksschool weerde. Dit is ook wel het allerminste
dat de overheid doen kan tot verbetering van het volks
gezang thans nog in zulk een staat van diep verval.
Er bestaat geen enkele reden om den zang niet meer
gebiedend voor te schrgven. Dit onderwgs vordert
weinig tjjd en onder al de onderwjjzers en onderwij
zeressen die men op de volksschool aantreftzal er
minstens wel één te vinden zjjnin staat dit onder
wjjs te geven.
Moot godsdienst-onderwjjs op de volksschool gegeven
worden Men weetdat de bestaande wet toelaat dat
de schoollocaleu buiten de schooluren ten behoeve van
de schoolgaande leerlingen voor dit onderwjjs kunnen
worden beschikbaar gesteld. Ten aanzien van dit punt
wordt eene nieuwe bepaling voorgesteld «de regeling
der schooltjjden wordtde leeraren der kerkgenoot
schappen waartoe de schoolgaande kinderen behooren
gehoordzooveel mogeljjk in verband gebragt met de
uren op welke die leeraren onderwjjs in den godsdienst
geven. «De Bode van Volksonderwijs dweept met deze
verandering en vermoedt dat dit in het belang der
school een einde zal kunnen maken aan de telkens
terugkeerende stoornis, die door leeriDg en catechisatie
in den geregelden gang van het onderwjjs worde ge
bragt." Bestaat er wel grond voor dat vermoeden?
Wjj keuren zeker niet af dat godsdienst-onderwjjs op
de volksschool worde gegeven. Hoe meer hoe beter
in de tusschen-uren. Maar wjj wenschen de zaak uit
sluitend aan de administratieve autoriteit en niet aan
de gemeentebesturen over te laten. De heer Heems
kerk wil dit alles regelen bjj raadsbesluiten en daarvan
later geschillen van bestuur maken door den Koning te
beslissenden Raad van State gehoord. Op die wjj ze
zou de bepalingdie strekken moest om verzoening
teweeg te brengen tot aanblazing van hateljjke twisten
aanleiding geven, niet het minst tusschen de leeraren
der verschillende kerkgenootschappen zelve, welke leer
aren niet altjjd even toegevend als eerwaardig zgn.
Waarom zal de wet niet in het algemeen bepalen, dat
de geheele Woensdag-namiddag voor het godsdienst-
onderwjjs op de volksschool worde beschikbaar gesteld?
verdieping. Het vuur verspreiddo zich door de elevators
in de rontoode in tien minuten over alle verdiepingen
tot de zolders, waar 't> bedienden personeel slaapt, toe.
Een paar minuten later waren de drie bovenste ver
diepingen opgevuld met rook en de bewoners moesten
zich door de vensters redden. De rook was zoo dik
dat in sommige kamers het gaslicht er door uitgedoofd
werdhetgeen de vlugt grootendeels belette. Brand
spuiten waren spoedig aangerukt en langs brandladders
werden tal van vrouwen en kinderen gereddoch nog
meer dan 20 personenmeeBt vrouwen sprongen de
ramen uit en werden bjjna zonder uitzondering gedood
door den val. Enkelen knoopten de boddelakens in
repen gescheurd aan elkander en wisten zoo te ont
snappen. De gasten van de onderste verdieping zjin
meest ongedeerd geblevenmaar van hen die op de
bovenverdiepingen gehuisvest waren zgn er waarschjjn-
ljjk een honderdtal omgekomen. DeDuitsche consul
dr. Gerlaghheeft bij een venster een been gebroken.
Sommigen der geredden waren geheel van hun ver
stand beroofd.
Een uur nadat de brand uitgebroken waswas het
gebouw, dat een geheel blok tusschen vier straten
vormt, van binnen één vuurzee orr stortten het dak
en de binnenmuren in. Het verlies wordt op 1,000,000
dollars geraamd.
WasHtnjrtou12 April. Het Amerikaansche
eskader in de wateren van Europa heeft bevel ontvan
gen te Nizza bjjeen te bomen en van daar naar Kon-
stantinopel te gaan tot bescherming der Amerikaansche
onderdanen.
Petersburg;12 April. De circulaire-nota van
de Porte, hedenmorgen overhandigd, is beslissend; de
oorlog is thans de eenig mogelijke oplossing. Er is
onmiddeljjk bevel gegeven tot toebereidselen voor den
veldtogt en het nemen van die maatregelen, die voor
het verklaren van den oorlog noodzakeljjk zjjn met
betrekking tot de nationale belangen, zoowel ter zee
als te land in Turkjje. De eenige kans, die voor den
vrede nog overbljjft, is dat de Europeesche Mogend
heden het onmiddelijk eens worden ton opzigte van
het nemen en uitvoeren van maatregelen tegen Turkjje,
opdat dit de vroegere voorstellen aanneemt en afdoende
waarborgen geeft ten opzigte van de bescherming der
Christenen en het doorzetten der hervormingen.
In Moskou heeft men uit Teheran berigten ont
vangen, die duideljjk aantoonen, dat Perzie zich meer
en meer aan Rusland aansluitzjjne militaire toebe
reidsel^ trekken algemeen de aandacht. In de provincie
Aderbeidschan, weinige dagmarschen van Bagdad, is een
korps van 6000 man op voet van oorlog gebragt. In
Kirmanschach is een ander korps van 20,000 man bjj-
eengetrokken, terwjjl Milik-Mirza tot chef van het eerste
korps benoemd is, die zjjn hoofdkwartier zal opslaan
in de vesting Choj tegenover de turksche vesting War.
Er zjjn niet minder dan 36 Europeesche officieren bjj
zgn staf aangesteldterwjjl Russische handelsschepen,
die de Kaspische Zee bevaren, in Busedir wapenen en
proviand voor het Perzisch leger ontschepen.
Berigten uit Galatz van den 13 meldendat de
Russische troependie in Bessarabië zjjn zamenge-
trokkende voortwaartsche beweging naar de grenzen
hebben aangevangen.
Petersburg:, 13 April. Het Journal de Sint-
Petersbourgzegt dat, zoo 't Christeljjk Europa geen
middelen bedenken kan om het welzjju te beschermen
van de millioenen niet-Muzelmansche onderdanen der
Portehet oogenblik voor Rusland gekomen is om zich
de fiere woorden te herinneren, door den Czaar te Moskou
gesproken. De »Gazette de la Bourse" betreurt 't dat de
teerling geworpen isweldra, zegt het blad, zal een oorlog
uitbreken waarvan de gevolgen onberekenbaar zjjn. «Het
uur tot daden en opofferingen is aangebrokenzegt een
ander blad. «Turkjje wjjst alles af. Des te beter. Want de
onzekerheid was voor Rusland uitputtend." De»f?oZos"
meent dat de houding der Europesche Kabinetten do ge
heime hoop der Engelsche .Turken-vrienden zal teleur-
tellen.
N ieu wstij d ingen.
Ettwrifta,
Een verschrikkelijk onheil heeft te St. Louis inden
nacht van 10 op 11 April plaats gehad. In hetSout-
hern hoteleen der grootste van de stadzes verdie
pingen hoogmet huisvesting voor 700 pereonen, ont
stond ten 1 ure brand in de provisiekamer op de onderste
Kousti.ntinopel, 13 April. Volgens berigten
uit Erzerum van 3 April, zetten de Turken hun voor
bereidselen tot den oorlog zoo jjverig voort als de
weergesteldheid dit veroorlooft. De Turksche strjjdmagt
wordt geschat op 85,000 man. De Kurden en Circas-
siers zullen onder do wapenen worden geroepen. Men
gelooft niet dat de Russische troepen vóór 15 April
zullen kunnen oprukken, tengevolge van de gebrekkige
hulpmiddelen.
Kon#tantinopol 14 April. Abdul-Kerim-
pacha is naar Choumla vertrokken om het kommande
ment over het Donau leger op zich te nemen.
De zaakgelastigde van Rusland is nog niet vertrokken.
Uit Rutschuk wordt gemelddat van de aldaar
voor anker liggende Turksche oorlogschepen gisteren
middag twintig monitors een houten oorlogschip en
twee transportvaartuigen naar Silistria zjjn opgestoomd.
Met deze flotille is tevens de stadhouder Sadyk-Pacha
derwaarts vertrokken om er de vestingwerken en het
proviand te inspecteren. Te Rutschukwaar alleen een
beschadigde monitor en een transportschip zjjn achter
gebleven zjjn denzelfden en den volgenden dag andere
schepen aangekomenaanbrengende eenige troepen
waaronder redifs uit het binnenland.
Uit Konstantinopel zgn 14 dezer vier gepantserde
korvetten en twee kanonneerbooten gezamenljjk onder
bevel van Mustaphanaar de monden van den Donau
vertrokken. Het eskador der Zwarte Zee bestaat uit
vjjffcien groote oorlogsbodems, waaronder vier ge
pantserde.
Ücïretdttttfc,
Amsterdam, 14 April. In de sectie voor mee
krap en indigo van het congres voor tuinbouw enz.,
werden verschillende belangrjjke mededeelingen gedaan
en een uitvoerig debat gevoerd naar aanleiding van
de vragen vanwege de commissie voor de voortbreng
selen uit het plantenrjjkvoor meekrap en garancine
gesteld als
No. 13. Is de kunstmatige alizarine als eene vaste
kleur te beschouwenof is zjjeven als de aniline
onderhevig aan verschieten?
No. 14. Is het te verwachtendat het verbruik van
meekrap of garancine zal standhouden of is het waar-
schjjnljjk, dat die beiden door de kunstmatige alizarine
geheel verdrongen zullen worden? waarna de sectie
zich met algemeene stemmen met de volgende con-
clusien vereeDigde:
a. dat uit de discussiën en uit de door de leden ver
kregen ondervinding gebleken isdat de kunstmatige
alizarine ongetwijfeld is eene vaste kleur, en in haar
karakter geheel verschillend van de Aniline kleuren
b. dat het zeker te verwachten isdat het gebruik
van meekrap en garancine zullen ophouden bjj het
tegenwoordig standpunt der wetenschapen het raad
zaam schjjnt te zgnom de cultuur van meekrap
intjjds geheel té verlaten.
In verband daarmede spreekt do sectie als haar ge-
voelenuitdat het voor den landeigenaar en landbou
wer van belang isdat de bodem in de allereerste
plaats worde gebruikt tot het kweeken van planten die
niet op kunstmatige wjjze kunnen verkregen worden,
zooals voedingsmiddelenvlashennep enz.
'sGravenhajje, 13 April. Eene belangrjjke
criminele zaak werd gisteren voor het Geregtshof alhier
behandeld. Veertien visschers uit Zeeland stonden teregt
ter zake van gewelddadigheden en feiteljjken wederstand
tegen agenten der Rjjkspolitie, door meer dan twintig
gewapende personen gepleegd.
De feiten, welke aan deze beschuldigden ten grondslag
liggen komen hierop nederIn den nacht van 5 op
6 September 1876 werden bjj de Slikken nabjj Oud-
Vossemeer, de beschuldigden te zamen en in vereeniging
met elkander en met nog andere onbekend gobleven
personeD, gezamenljjk ten getale van meer dan twintig,
allenof sommigen van hen van wapenen voorzien
aangetroffen door M. Wesdorp, opzioner der viascberjjen
op de Schelde en Zeeuwsche stroomen, die bjj hen aan
boord wilde komen om de door hen gepleegde overtre
ding der reglementen op het bevisachen der Schelde en
de Zeeuwsche stroomen te constateren. Dit was echter
geen gemakkeljjk werk en bleek onuitvoerbaar, daar
ae visscÊer3 zich gezamenljjk; er tegen verzetten. De
opziener, daardoor niet uit het veld geslagen, vervolgde
de overtreders en had intusschen adsistentié bekomen.
Op de hoogte van St. Annaland en later aan het Zjjpe
had er weder eene ontmoeting plaatsmaar ook toen
werd er wederstand geboden, ofschoon het getal vaar
tuigen dat vroeger uit dertig bestondthans slechts
dertien bedroeg.
Uit de verte reeds vernam hjj de begroeting«daar
komt hjj weer die ons zoekt en wiens schuld het is
dat al de banken verpacht worden en die ons het brood
ontneemt"; enkele visBchers voegden daarbjj: «komt
allen bjjeenwjj zullen hem dezen nacht wel een kop
kleiner maken hjj heeft ons lang genoeg gezocht"
onder vloeken en schelden dreigden zjj met boomen en
haken den opzioner en zjjn knecht, en gaven geen acht
op zjjne verklaring dat hjj slechts hem van hoogerhand
gegeven bevelen opvolgde. Genoodzaakt de vlugt te
nemen had de opziener het aan het snelzeilen van
zgn vaartuig te dankendat hg aan zijne vervolgers
ontkwam. Ten 3 drie ure in den nacht te St. Philips-
land aangekomen kreeg de opziener meer adsistentie.
De Burgemeester en de veldwachter dier Gemeente,
benevens een onbezoldigd veldwachter en een schippers
knecht, gingen toen mede aan boord om de 13 over
gebleven vi8schersvaartuigen te vervolgen. Maar ook
toen waren de visschers vjjandigniettegenstaande
de Burgemeester met een geladen geweer voorop
stond want ook de visschers waren van wapenen
voorziener waren reeds Bchoten gehoordwerd
hun toegeroepen«ik geef niets om mjjn vrouw en
kinderenveel minder om een van jeluien moest
aanvankeljjk het vaartuig van den opziener terug. Ein-
deljjk toen men de visschers toch in het nauw had ge
bragt en deze op eene plaats zich bevonden waaruit
zjj niet dan afzonderljjk konden uitkomen, stemden zjj
er in toe, doch niet dan op voorwaarde van teruggave
van een inbeslaggenomen oesterkor, de consenten te
laten zien en dus kon de opziener der visscherjj eerst
na een bangen nacht op het water te hebben doorge-
bragt het hem gegeven bevel volbrengen.
Ter teregtzitting ontkenden allen hunne schuld, maar
beledenop twee nadat zjj reeds meermalen door
vischcontraventien met de Justitie waren in aanraking
geweest, terwjjl zeven getuigen onder eede hunne in
de instructie afgelegde verklaringen volhielden.
De adv.-gen. bragt hulde aan de bezadigdheid en
bedaardheid der beambteD, die door hunne handelwjjze
groote gevolgen hadden voorkomen. Hjj meende echter
dat den beschuldigden geen tuchthuisstraf maar wel
een zware gevangenisstraf verdienden en requireerde
daarom voorden 2n, 9n, lOn, llnenl3n beech. 3 jaren
en voor de overigen 2 jarenbenevens geldboeten
van 25.
Het Hof zal op 18 dezer uitspraak doen.
Gouda14 April. Gisteren namiddag had alhier
ten huize van den heer Dortlandtabakshandelaar op
de haven eene geweldige gasontploffing plaats. Terwjjl
een paar werklieden in den winkel bezig waren met
licht naar eene lekkage in de gaspjjp te zoekenvloog
ineens met een sterken knal de vloer uit elkander, de
toonbank omver, alle ramen, zoowel binnen als buiten,
aan stukken tot zelfs de ruiten aan het achtergedeelte
van het vrjje diepe huis waren gebroken en de vloer
binten in den winkel door midden geslagen. De heer
Dortland en een knechtdie in den winkel stonden
werden op den grond geworpendoch kwamen verder
met den schrik vrjj. Niemand heeft verder letsel be
komen en de ontploffing heeft geen brand veroorzaakt
doch veel schadedaar zelfs de meubelen in een
binnenvertrek waren omgeworpen en zwaar beschadigd.
MI<l«lelbnrgr14 April, In de heden gehouden
algemeene vergadering der Middelburgsche maatschappjj
van stoomvaart is het dividend vastgesteld op 20 pCt.
per aandeel.
Zierikzee16 April.
Bjj het afgeloopen voorj aars-examen in Zeeland
zijn toegelaten 1 als hoofd onderwjjzer 11 als hulp-
onderwjjzer, 6 als hulponderwjjzeres2 mann. en 5
vrouwel. cand. voor 't Fransch1 mann. en 1 vrouw,
voor 't Hoogduitsch1 vr. voor de wiskunde, 2 mann.
voor de gymnastiek, 1 mann. voor 'tteekenen en 5
vr. voor de handwerken.
Bjj de om 10 jaren gedano tellingen van de be
volking van Nederland is gebleken dat die bestond op
R. Cath. Niet R. C.
16 Nov. 1829 uit 1.019,109, 1.613,471.
18 1839 1 100,616, 1.759,834.
19 1849 1.171,225 2.885,653.
31 Dec. 1859 1.234,486, 2.074,642.
31 1869 1.313,052, 2.266,477.
De R. Cath. bevolking is in 40 jaren vermeerderd
met 293,943 dat is 28.9 pCtde niet-Roomachen met
652,992dat is 40.5 pCt. In 1829 was die verhouding
ongeveer als 2 tot 3, of J/8 tot 3/5in 1869 als 3 tot
5of a/8 tot s/8. De oud-Roomschen zgn onder de
Roomsch-Cath. medegerekend.
We vestigen op dezen staat zeer de aandacht. In
40 jaar toch zjjn de roomschen ten onzent met slechts
28°/,o pCt. toegenomen en de niet-roomschen met 40'/a.
Hetzelfde verschjjnsel vinden wjj in Engeland waar
sedert 1809 de roomschen slechts 28 pCt. vermeerder
den maar de protestanten 120 pCt.
Gemengde Berigten.
Iemand te W. wordt verzochtwat groote werken
op te zoekon voor een timmerman, want de hoofdpjjn
is nu over. Een jodin buiten T. ia zeer aangedaan
door menschenvrees maar Bram komt des Zondags om
haar van die kwaal te genezen. Bjj een schilder
te M. zgn inligingen te bekomen, hoe ontaarde ouders,
eene oppassende dochter moeten mishandelen. Een
kolendrager te N. moest zoo niet achter Koba loopen,
want zjj wil niets van hem weten. Een veldmuis
te C. wordt aangeradenzooveel vriendeljjkheid niet
te betoonen tegen zjjne buurvrouwof hjj zal met
zgn staart tusschen de schroef gezet worden. Drie
meiden te Ritthem hebben met de Paschen zoo goed
op hun tjjd gepast, dat zjj er met de Pinksteren nog