Z1ERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5789. Donderdag 21 December 1876. 55steJaarg.
Verschjjnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATUKDAG. De prjjs per S maanden is 1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIÊN 10 Cts. per regel, kruinen oiterLjjk tot des Maandags, Woensdags en Vrjjdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Kennisgeving.
De BURGEMEESTER Yan Zierikzee brengt ter kennia
van do Ingezetenen, dat er op Vr\j«l«e: «lei»
SÖ Deceiniier o. li., des namiddags te
één uur, op hot Raadhuis alhier, eene openbare Ver
gadering van den Gemeente-Raad zal gehouden worden.
Ziemkkee den 20 December 1876.
De Burgemeester
J. MAURITSZ GANDERHEIJDEN.
Zalrcn ter tafel te brengen
Mededeeling van ingekomen stukken. Benoeming van
leden van verschillende corporatiëntengevolge van
periodieke aftreding. Benoeming van vaste Raadscom-
missiëQ. Behandeling Suppletoir kohier hondenbelasting
1876. Voorstel van Burg. en Weth. tot rerbooging
der jaarwedde van de opene hulponderwjjzersplaats aan
de school (hoofdonderwpzer Bastmejjer)enz.
Nieuwstijdingen.
2nS)tc.
Makassrir 24 Oct. Zondagmorgen jl. ia in het
fort Rotterdam het volgende voorgevallen.
De jnlandsche fuselier Darmin (van Madureesche
ouders op Java geboren) zat in voorarrest in een der
arrestlokalen van het fort Rotterdam. Kwartier voor
zeven uureven voordat de arrestlokalen na gelucht
te zjjnweder zouden gesloten worden, begaf zich de
sergeant van de wacht naar de arrestantenom hun
af te vragenof zjj van voldoend drinkwater voorzien
waren. Met dat doel aan de deur komende, springt
Darmin plotseling op den sergeant toe en verwondt
hem met een mes (met een lemmet van ruim een palm
lengte) zoodanig in de borstdat een bjjna onmiddel
lijke dood daarop volgde. Darmin wendt zich nu tot
zjjn medearrestanten, en brengt een Europeesch fuselier
een ligte wonde doch een inlandsch kanonnier zulk
een heftigen buiksteek toe, dat deze laatste onmiddel
lijk den geest geeft. Nu jjlt Darmin de arrestkamer
uitverwondt ligteljjk een Europeesch fuselier die
in de nabijheid stonden snelt in woeste vaart dwars
door het fort en door do waterpoort naar een der
buiten dooi inlandsche militairen bewoonde kazernes
verwondende onder weg nog een soldatenvrouw aan
den arm.
In de chambrée dier compagnie gekomen, waar nie
mand nog wist wat in bet fort was voorgevallen, maakt
de moordenaar zich van een geweer meester en had in
minder dan geen tjjd twee inlandsche fuseliers met de
bajonet gedoodvier inlandsche fuseliers zwaar en een
inl. fuselier, een soldatenvrouw en een koelie ligt
gewond.
Twee onderofficieren, die het geroep van »amok" ge
hoord en Darmin met het mes in handen de kazerne
hadden zien binnensnellenwapenden zich ieder met
een geweer en eenige patronen en liepen don moorde
naar nadoch troffen hem eerst aan, toen hp de ver
melde verwondingen reeds had toegebragt.
Nauwlpks zag de moordenaar de twee (Eur.) onder
officieren op zich afkomenof hp liep hen te gemoet
met geveld geweer en bragt een hunner een gevaarljjke
wond toe in do maagstreekjuist op het oogenblik
dat een schotop den woesteling gerigt, gelost werd.
Een tweede schot deed den moordenaar zwaargewond
nedertuimelendie het dra besterft.
In weinige minuten tjjds waren vier personen ver
moord elf verwond en de moordenaar nedergelegd.
De garnizoensdokter verbond de gewondenendie
allen naar het hospitaal worden gevoerd. De moorde
naar en zpn offers worden gezamenlijk des middags
begraven.
Als vermoedelijke aanleiding tot de misdaad wordt
opgegoven, dat Darmin leefde met en veel liefde had voor
een inl. vrouwdie echter gedurende zpn arrest los
bandig leefd9 en zonder zpn vergunning naar Java
was vertrokken.
Als treurig slot dezer treurige geschiedenis hebben
wp nog te vermelden dat do schildwacht (een jong
Madureesch soldaat)die bp Darmin's ontsnapping uit
het arrestlokaal daarvoor de wacht hadop de vlugt
is gegaan te zoek is geweest tot Zondagavondtoen
hij door de politie is opgevatin arrest is gebmgt en
zich des morgens heeft verhangen.
Cairo, 18 Dec. Erie last gegeven tot onmiddeljjke
betaling der vervallen coupons van de leeningen op
korten vervaltijd. Men is ijverig bezig met de benoe
ming van Engelsche en Fransche controleurs-generaal.
Hoewel er nog een te kort is van meer dan een millioen
pd. st., verzekert men dat de coupon die 15 Jan. ver
valt zal worden betaald.
Men schrijft uit Konstantinopeldat allengs de
geheele Mohamedaansche wereld in beweging gebragt
wordt door het gevaar, dat den beheerscher der geloo-
vigen bedreigt. Reeds worden uit verschillende landen
aanzienljjke sommen en zelfs soldaten gezondenen
het valt in het oog, dat buitengewoon talrijke scharen
naar Mekka stroomen. om voor do zegepraal van den
Islam te bidden. Uit China en Marokko uit Indië en
Siberiëvan den Donau en den Gangesvan den
Balkan en van don Hindoekoesch vereenigen zich de
geloovigon in Januarp te Mekka. Daar prediken dan
in het Arabisch een taal die allen verstaan heilige
mannen en ditmaal zal daarbjj de vermaning niet
ontbreken«oponljjk te belijdendat nog heden de
sultan te Konstantinopel de vertegenwoordiger van
den profeet isen te belovendat allen goed en
bloed voor zijn verdediging veil hebben." BH Ooster
lingen werkt zulk een prediking nog met volle kracht
en haar invloed op de politiek zal duideljjk genoeg
merkbaar zpn.
üttftlKith.
Van Kischeneff, het hoofdkwartier van het Znider-
leger, verneemt de Politische Correspondenz van 12 dezer,
dat, «hoewel de oorlog tusschen Rusland en Turkjje
nog wel niet zeker istoch alle voorbereidende maat
regelen voor het oprukken van het leger genomen
worden. Naar 't schpnt zal een belangrpk deel van het
leger trachten de Donau* bjj Reni ovor te trekken. In
verband daarmede zal dit deel der Russische strijd
macht niet de Pruth oversteken, maar langs deze rivier
over Leo woKahul en Bolgrad marcheeren. Bp deze
laatste plaats zal een Rumeensch korps zich bij de
Russen aansluiten. Het heeft allen schjjn dat de Rus
sische militaire autoriteiten van de puntenwaar in
vroegere veldtogten de Russische troepen gewoonlijk
de Donau passeerdenditmaal geen gebruik maken
zullen"
«In Odessa1' wordt in betzelfde berigt gemeld, «zjjn
verscheidene correspondenten van Russische en buiten-
landsche bladen aangekomenom het Zuiderleger als
berigtgevers te volgen. De opperbevelhebber schpnt
echter het nut van dit gevolg niet in te zienen aller
verzoekom het leger te mogen volgenwerd van do
hand gewezen.
8t.-Pt*tei'Sbiirg 18 Dec. In de diplomatieke
kringen alhier bestaat de overtuiging dat de beraad
slagingen in de voorloopige conferentie reeds genoegzaam j
zpn gevorderd om de opening dor eigenlpke conferentie
aanstaanden Zaturdag mogelijk te maken.
j®«*vi«.
Den 12n dezer werd te Belgrado de verjaardag gevierd
van den eersten Servischen opstand. De bp die gelegen
heid uitgesproken feestelijke toespraak betoogde de
noodzakelijkheid eener hervatting van den oorlog, die,
dit zp hier ter loops heriunert, Servie 21000 man aan
dooden en gekwetsten kostte. Maar Seivie kan even
min als Montenegro, waar thans hongersnood heerscht,
op eigen gelegenheid den oorlog met Turkpe hervatten
wanneer er dus sprake is van een nieuwen krjjgdan
kan slechts een oorlog van Rusland tegen Turkpe
bedoeld zpn. Daar gelooft men in Servie dan ook
stellig aan. Men noemt reeds den 6/18 Januarp als de
dag waarop de inzegening der wapeaen zal plaats hebben;
dan zouden de Russen den Donau overtrekken.
©OBttnrijfe.
Weeneu, 18 Dec. De Politische Correspondenz
berigtdat de Servische Regering de vordering van
Oostenrijk heeft ingowilligdom door eene gemengde
Commissie een onderzoek te laten instellen naar het
gebeurde met de Oostenrjjksche stoomboot Radetzlcy
en de schuldigen voorbeeldig te straffen.
Te Belgrado gelooft men zekerdat do wapenschor
sing verlengd zal worden tot 1 Maart.
-üFrawftrijfc.
De vreeseljjkste wjj ze van zelfmoord werd dezer dagen
te Parjjs gepleegd. Een zetter van Galignani's Messen
ger wilde zich door een pistoolschot van het leven be-
rooven. Om zekerder te zpn van do uitwerking vulde
hp ook zpn mond met kruid. Hot schot was echter
niet doodeljjkmaar het kruid ontplofte en sloeg den
neus de wangen en oogen van den ongelukkige uiteen.
Uren lang leofdo hp nog. Hp trachtte zelfs hulp te
zoekeugeljjk bljjkt uit de bloedige afdrukken van zpn
hand op de muur, in wiens nabpheid hp de daad bedreef.
Sommigen hebben ook zjjne raauwe geluiden gehoord,
maar in do duisternis hem voor een beschonken© ge
houden. Eindelpk stierf hp volgens het getuigenis der
geneesheeren, bjj do ljjkschouw, door bloedverlies.
23«lgte.
De ware staat van de bank V Union du Crédit kan
eerst over eonigen tjjd bekend zjjn. Intusschen beeft
de schorsing van betalingwelke de kamer van koop
handel voor den tjjd van oen maand aan do bank heeft
toegestaan, een allertreurigst effect gehad op do klasse
der kleinhandelaars. Van den ochtend tot den avond
wordt het gobouw der bank belegerd door een talrjjke
angstige menigte en aan allerlei dramatische en soms
hartbrekendo incidenten is geen gebrok. Zaturdag liep
door Brussel het gerucht, dat eon aantal industriële
ondernemingen, die bjj do ramp van 1'Union du Crédit
betrokken zjjn niet ia staat waren bare werklieden
to betalen. Men vreesde voor ongeregeldheden en het
gemeentebestuur had maatregelen genomen om deze
tegen te gaan. Gelukkig is dit gerucht onwaar gebleken.
Het loon kan aan do worklieden worden uitbetaald en
de rust is in Belgie's hoofdstad bewaard gebleven.
De zakkenrollers hebben zaken gemaakt in den
oploop voor de 1'Union du Crédit. Eon dezer financiers
werd Vrjjdag op beetordaad door de politie betrapt.
Eene dame werd van oono portcmonnaie met 60 fr.
beroofdeene keukenmeid trof 't zelfde lot.
In de Bolgische gemeente Wachtoboke (nabjj
Overslag) heoft eenige dogen geleden zekere E., kleer
maker van beroep zjjn dood vooruit bekend gemaakt.
Naar gewoonte te voel aan Bacchus geofferd hebbende,
kwam hem in de gedachte drie brieven te scbrjjven
van welke twee aan zjjne familio en één aan don pastoor,
waarbjj t,we0 vijffrankstukken waron gevoegd, met ver
zoek daarvoor twee zielmissen voor hom to doen, daar
bjj door middel van verdrinking dien avond zich van
bet leven wilde berooven.
Ongehuwd zjjnde en alzoo alleen wonende, kwam des
avonds do burgemeester aan zjjne woning, teneinde do
zaak te onderzoeken. Intnsschen had de ridder van de
naald zich in eene sloot te water begeven en hierdoor
ontnuchterd zjjnde, bekroop hem opnieuw do lusteen
glaasje te gebruikendoch geen centen hebbende en
zich de vijffrankstukken herinnerendebegaf hjj zich
naar do woning van den pastoor, belde aan en voegde
den heer pastoor toe »gij behoeft do missen niet voor
mjj te doenwant ik leef nog'1waarop deze al
lagchende hem zjjn geld terug gaf.
^Retrerlunfo.
"s Grnrenlinge, 19 Dec. In do Tweede Kamer
werd gisteren en heden Hoofdstuk Financiën behandeld.
De Minister heeft medegedeeld, dat de hoofdpunten
eener regeling tot herziening van de belastbare op
brengst dor ongebouwde eigendommen nagenoeg gereed
zpn en dat hjj hoopt het ontwerp nog in den loop
van dit zittingjaar in te dienen. Twee amendementen
van den heer Meinesz zpn aangenomen, alstot weg
lating van de uitgetrokken sommen voor do nieuwe
reorganisatie van het Kadaster en van den werkkring
en de bezoldiging der landmetersopdat de Minister
daarvoor eene suppletoire voordragt aanbiedde, waarbjj
men de geheele zaak kan beoordeeleu.
Het Hoofdstuk is aangenomen met 61 tegen5stemmen.
De door den Minister van Oorlog voorgestelde
pupillenschool zal voorloopig voor 50 leerlingen wor
den ingerigt, maar zóó, dat zonder uitbreiding van het
kader het aantal leerlingen tot 150 of 200 kan worden
vermeerderd. Aan het hoofd der inrigting zal geplaatst
worden een kapitein als directeur.
Mkldolburtr19 Dec. De hier gevestigde Co-
operatieve voorschot- vereeniging en spaarbank heeft in
hare gisteren avond gehouden algemeeno vergadering
een nieuw reglement vastgesteld in overeenstemming
met do wet op de Coöperatieve vereenigingen. Ook in
dit reglement is het stelsel van Schultze-Dolitsch ge
volgd en blijft de persoonlijke aansprakelijkheid der
leden van kracht.
De rente voor voorschotten wordt bepaald overeen
komstig de rente welke de Ned. bank voor promessen
neemt.
Ttlirltf elburj?20 Dec. De gemeenteraad heeft
heden op verzoek der concessionarissen de tormjjn
tot oplevering van het droogdok alhier met zes maan
den verlengd en alzoo vastgesteld op 30 Junjj 1877.
Gtoes18 Dec. Het is al eens meer opgemerkt
dat onze H. Burgerschool, schoon in aantal van leer
lingen bloejjendeniet gelukkig is wat het gedurig
verwisselen der leoraars betreft. Eerlang komt er weder
eene vacature en naar wjj vernemen, doen zich geene
sollicitanten daarvoor opwaarschpnljjk omdat de com
binatie van acten voor twee talen niet zoo menigvul
dig gevonden wordt. Het beste zal zjjn als men de
zaak nu eens omkeert en do dames van de school voor
meisjes laat le9 geven op de jongensschool, te meer
omdat juist die voor de talen geenszins met werk
zaamheid overladen zpn. Eene onderwijzeresdie vier
uren in de week en als het tot het maximum klimt
acht uren per week les geeftkau er nog wol wat bjj
waarnemen en dan behoeven de lessen niet stil te staan,
wat voor jongeliedenvooral die eindexamen moeten
doen, zeer noodlottig is. Met het oog op die behoefte
is het wenscheljjk dat men spoedig een middel vinde,
om daarin te voorzien.
Do verbouwing van ons gasthuis zal eindelpk aan
besteed worden. Het is niet van weelde dat daaraan
de hand geslagen wordt en wel jammer dat door den
langen strjjd over den vorm waarin het negotieeren
der benoodigde gelden geschieden zoudaarmede zoo
lang moest gewacht wordendat nu de tjjd van bou
wen voorbjj is en de zaak dus eigenljjk een jaar is
opgeschoven.
Een der gevangenen in de cellulaire gevangenis
alhier heeft jl. Vrjjdag den heer Mr. J. L. H. Licbert
die zich als commissaris van het collegie van regenten
over dat gesticht op zpn verzoek tot hem begeven had
ten einde klagten aan to hooren omtrent het aan hem
verstrekte eten met den gevulden eetketel een slag
op het achterhoofd toegebragtwaardoor bloedstorting
ontstond. Dienzelfden dag heeft dezelfde gevangene
den adjunct-cipier met een jjseren privaat-emmer aan
de regterknie gewond.
Deze lastige logé, Hendrik Smit, laatstelpk in de
Ommerschans verpleegd zal wegens gemelde zaken
voor de regtbank alhier worden teregtgesteld.
Bp den landbouwer Retjnoudt onder Nieuw- en
St.-Joo9tland zpn reeds zes paarden aan dezelfde ziekte
gestorventerwjjl ook de overigen aangetast zpn. De
oorzaak schpnt gezocht te moeten worden in het toe
dienen van voederdat vochtig is binnengezameld
waardoor schimmel is ontstaan.
Zierilcz«.te20 December.
De Standaard doelt mededat de gezondheids
toestand van Dr. A. Knijper bjj voortduring in beter
schap toeneemtzoodat zjjne terugkomst en hervatting
zjjner werkzaamheden spoedig mogen worden verwacht.
Men leest in bet Utr. Dagblad: «Vertrokken van
Middelburg naar Vlissingen het driemastschip Philips
van Marnix om te dokken." Deze treurige tjjding be-
wjjst dat het droog dok te Middelburgook Dadat het
gelukt was de tusscheuwaterkeering digt te krjjgen
nog nietkan worden gebruikt om te dokken. Een
nieuwe ramp schpnt oorzaak te wezen dat alweder aan
de hoop op een spoedige exploitatie de bodem is inge
slagen zoodat het misschien wel lente zal worden eer
weder een schip kun worden gedokt.
Naar men althans verneemtis eene verzakking ont-
staan in het metselwerk van de sluistengevolge
waarvan de bateau-porte niet sluit en water doorlaat. Om
hierin to voorzien, zal een gedeelte van het metselwerk
moeten worden opgebroken en opnieuw onderheid.
Volgens oen nader berigt uit Neuzennopens do
gesteldheid van den Nieuwen Ncuzenpolderdeelt men
mededatmet 'opkomende latere afschuivingen thans
de lengte van den val 455 meters en de lengte van
den weggezonken djjk 305 meters bedraagt, terwjjl de
breedte door don tcon van den djjk landwaarts in 30
meters beslaat. Het water keert nu tegen een ring-
kadewaarachter zich de inlaogdjjk bevindtwelke
ringkode nu verhoogd en verzwaard wordt en bezet
met rjjsboslag. Nog voortdurend vallen stukken af.
Het stoomschip «Stad Middelburg" van de maat-
scbappp Zeeland is Zondag morgen op het hoofd te
Queensboro geloopen en heeft daarbjj zoodanige averjj
bekomen, dat het den dienst heeft moeten staken.
TEL EG RA MM EN.
'm Gruvenlmge 8 December
In de Tweede Kamer zpn heden algemeeno beraad
slagingen gevoerd over Hoofdstuk VIH (Oorlog). De
Minister heeft den toestand der verdedigingsmiddelen
blootgelegd en daarbjj de licht- en schaduwzjjden doen
uitkomen. Hjj riep de ondersteuning en medewerking
der Kamer in cu deed een beroep op de vaderlands
liefde der leden.
Daarop ontstonden langdurige beraadslagingen. Do
heeren ran Houten en Bredius verklaarden zich be
paald tegen de begrooting op grond van financiële
bezwaren Andere leden, waaronder de heer dc Roo
verklaarden zich voor. Op het eind der zittiDg ont
stond een politiek debat tusschen leden der verschillende
rigtingen.
Morgen behandeling der artikelen.
Weenen, 20 December.
Er heeft gisteren eene botsing plaats gehad tusschen
een Oostenrjjksche monitor en het Servisch garnizoen
te Belgrado. Het Servische ministerie heeft dientenge
volge zpn ontslag genomen.
BruttHcl, 20 December.
Een boekhouder en nog een administrateur dor
Union du Credit zjjn gisteren gearresteerd.
Gemengde borigtcii.
Ook Dinant to N. begint het in hot huweljjksleven
benaauwd te krpgen en zal ook welhaast gaan loopen.
In een dorp, zonder lantaarns, werd den sollicitanten
afgevraagd of zo voor straatverlichting waren. De domste
hnnner verklaarde zich er mot een beroep op het
evangelietegen eu werd benoemd. Nu kon hjj het
katje in den donker bljjvon knp'pen. Een arbeider
te Bwordt aangeraden zich niet meer op te
houden mot de meid van een melkboertje, want dat
zal verkeerd uitkomen.
Dus man ziet toch goed wat gjj doet,
En wil niet mot haar trouwen
Want aan haar is geen draadje goed
En zeker zal 't u rouwen.
Te Kloetingen zal mot kerstmis ten tooneele gevoerd
worden Het zwarte vaartje met een geleider die rood
isbljjspel in twee bedrjjven. Na hetzelveTruitje
die teleur gesteld wordt. Een bóeren-knecht onder
Ondelande is zoo verliefd op eene dominé's-meid, dat
hjj er 's nacht niet van kan slapen, en bjj dag er niet
van kan werken. Als dat niet veranderd, dan zal hjj
nog moeten verhuizen. Te Poortvliet is een nieuw
beübemde diaken zoo verbljjd geweest dat hjj koeken
beéft gebakkon. Dus, of die ook voordeel in dit baantje
ziet. Aldaar is een ouderling benoemd die niet in
de smaak valt van de trouwe kerkgangers. Te
Ellewoutsdjjk zal op 23' dezer ten tooneele worden
gevoerd De aap gebruikt do kat om de kastanjes
uit het vuur te halen. Men zegt evenwel dat eene goede
beurs met gouden tientjes de belooning zal zjjn.
Te West-Souburg zal op kerstdag ten tooneele worden
gevoerd: Do twee verliefde meisjes op een bakker. Kaatje
te W. en Antje te Rittem zullen de hoofdrollen ver
vullen. Aldaar wordt een bakker verzochtdes
Zondags zoo niet te zitten lagchen in Tie kerkdaar
dat maar binderljjk is voor do monschon. Truitje te
Sint-Maartcnsdjjk wordt aangeraden, zich wat fatsoen-
ljjkcr te gedragenmet M daar men zulks niet zou-
verwachten van een fatsoenlpk meisje, zoo als zjj zich
verbeeld te zpn. Te N. in den Z. K. zal met kerstdag
ton tooneele gevoerd worden Het kerkbestuur met de
monbakkesbljjspel in vier bedrjjven. In het eerste
bedrijf zal er, onder geleide van een vermomde,
gezongen worden. Ieder wordt verzocht de uitvoering
bjj te wonen. De toegangsprps is een opgedrongen
geloof. De dochter van een sluiswachter in den
Schengepolder heeft al zoo lang geloopen naar eene
naburige hofstede om den tweeden knecht in de fuik
te krpgenmaar het zal haar niet gelukken.
Ingezonden istulikpn.
Brieven van een staatkundigen
Tinnegieter,
ni.
17 December 1876.
Wjj hebben een Minister van BinneDlandsche Zaken
die weet te zwjjgendat 's maar zeker. Of is het in
de afgeloopen weekgedurende de discussies over 't
onder wjj s, niet zonneklaar gebleken, dat de heer
Heemskerk die kunst in hooge mate machtig is. Inder
daad als het eons zoo uitkwamzou ik Zijner Excel
lentie mijne hartsgeheimen durven toevertrouwen.
Wjj hebben op den loer gelegen, dagen lang; als
de Minister eene beweging maakte om op te staan
meenden wedat het geheim van zpn stoel zou Bpiin-
genals hjj zpne portefeuille van tafel namhoorden
we gezegd geheim duidelpk kraken en als hp zich tot
spreken in postuur zettespitsten we allen onze ooren
en dachtennu zal 't hem te machtig worden
Doch we zpn teleurgesteld en we weten van 't nieuwe
wetsontwerp op 't lager onderwjjs nog even veelof
liever nog even weinigdat is niemendalals op den
dagtoen Zjjne Excellentie toezegging deed hot te zullen
in gereedheid brengen. Zelfs de heer Moensdie meer
dan eenig ander lid der Volksvertegenwoordiging in de
quaestie is betrokken, heeft geen enkel tipje van don
sluier kunnen oplichten waarmede de heer Heemskerk
zjjn geheim bedekt houdt.
Nudaar zjjn ook alle mogcljjke voorzorgen geno
men tegen eventueele nieuwsgierigheiddie geheimen
pleegt te raden. Zooals men weet hebben de heeren in
specteurs van 't lager onderwjjs hunne beraadslagingen
die der gewone voorjaarsvergaderinggeheim moeten
houden. Alles was geheim. Tot zelfs de ergernis van
sommigen onder hen
Opmerkeljjk ook, dat het geheele Ministerie van
Binnenlandsche Zaken 't slot op den mond heeft gehou
den. "t Zwjjgen der heeren ambtenaren is loffelpk ge
weest, inderdaad! Toch meent «men11 er iets van te
mogen zeggen van 't wetsontwerp dat met zoo grooto
geheimzinnigheid zjjn geboorteuur tegemoet gaat.
«Meo" zegt namelijk, dat de nieuwe wet op 't lager
onderwps in zeer liberalen zin de Tweede Kamer zal
bereiken. Zelfs wordt verhaald, dat de begeleidende
Memorie van Toelichting gesteld zpn zal in dien liberalen
geeütwelke bestemd is om de meerderheid der volks
vertegenwoordigers in huu goed humeur te brengen.
Maarwant er moet een maar wezen aan alles wat
deze Minister der Wetgevende Macht aanbiedt
maar er zullen op meer dan eene plaats in 't wets
ontwerp adders in 't gras liggen. Dit zegt «men"
Maar «men11 moet het zeker mis hebben. Want het
is immers niet wel aan te nemendat de Minister de
liberale partp zou verdenken van zooveel onnoozelbeid
als noodig is om de adders in 't gras van eene lager
onderwÜBwet niet te zien En de Minister weet verder
maar al te goed dat de liberale kamerleden zulke
adders zouden dood trappen
Wat moet er dan komen van al deze geheimzinnig
heden Laat ons geduld bljjven oefenenen van ae
wjjsheid des Ministers goede dingen verwachten 1
't Is er anders deze week al heel rustig naar toege
gaan. 't Schjjnt een wapenstilstand tusschen de agitators
der onderwpsquaestie. De discussies waren kalm als
in geen jaren. Die kalmte geeft ons een voorsmaak
van den vrede in den welaangenamen tjjddie aan
breken zalals de nienwe wet op 't onderwjjsna
eenige weken van stormwelke haar nog wachten
hare intrede in de wereld zal doen. Haast vraagt men
zich zeiven met eenige bezorgdheid af, wat er dan te
doen overig bljjft voor de partpenwier populariteit
alleen in do agitatie zetelt. Doch dit is een vraagstuk
van latere zorg.
Voorshands bemoeien we ons met wat van heden
isde nieuwe kweekscholen voor onderwjjzers te Do-
venter en te Middelburg. Zeeland mag dankbaar zpn
en voldaan. Naar wjj uit de beste bronnen vernomen
is de heer Wendel, de Directeur voor Middelburg, een
uitstekend man. De keuze kon niet beter zjjn. Hjj is
tien jaar aan de Bossche kweekschool werkzaam ge-
woest en heeft zich in dien tjjd de liefde der leerlingen,
de hoogachting dor leeraren en schoolautoriteiten ver
worven. Ook als burger van 1s Hertogenbosch heeft
de naam van den heer Wendel een zeer goeden klank.
Nu we toch van de nieuwe kweekscholen spreken
willen we opmerken dat de Minister heeft kunnen
goedvinden aan de nieuwe directeuren ƒ400 minder
tractement te geven dan de collega's van Groningen
Haarlem en den Bosch hebben.
Wp doen toch altjjd in kruidenierswaren l
En hiermee zouden we dezen brief hebben gesloten,
ware het niet, dat we nog eeno kleine herinnering
hadden bewaard aan 't geen de Goessche afgevaar
digde in-neen tegen het belang van 't middelbaar
onderwjjs voor meisjes meende te moeten oreoren.
Over de welsprekendheid van den heer Vader geen
woorddie is beneden de belangstelling, lauwe melk-
on-wator-welsprekendheid l
Maar het middelbaar onderwjjs voor meisjes tnoest
zpne verontwaardiging dulden en dat is erger. Hjj de
heer Vader, is tegen de subsidiën aan hoogero burger
scholen voor meisjeshp de Gocsche afgevaardigde
vindt die scholen verkeerd en 't uitgebreid lager on
derwjjs voldoende. Hjj vindt ditlet welomdat de
heer van Otterloo 't vindten als de heer van Otterloo
zegt, dat bet middelbaar onderwjjs voor meisjes niets
is als gewoon lager onderwjjs» met toevoeging van
eenige leervakken dan vindt de heer Vader 't noodig
den heer van Otterloo in de Kamer te citeeren en
bcljjdenis af te leggen van zpndes heeren Vaders
geloof, in dezen anti-school wetman
Hoe jammer, dat do Tweede Kamer der Staten-
Goneraal goen enkel lid scheen te tellenmeegaande
genoeg om bljjk te geven, dat hjj naar zijn Goeschen
collega had geluisterddie toch tweemaal zjjn woord
heeft gedaan en hoe jammer ookdat de beer
Vader voor den derden keer niet weer aan 't praten
kon komen. De hemel weet, wat we dan zonden ge
hoord hebben
Een flink woord was dat van den heer Fabiusdie
1t middelbaar onderwjjs een goed hart toedraagtomdat
het aan de dochters van onbemiddelde ambtenaren
do gelegenheid biedt zich nuttige kundigheden te ver
werven die baar van dienst kunnen zpn als zp baar
eigen brood moeten verdienen.
Alles samen genomen heeft het onderwjjs zich niet te
beklagen gehad over de discussies van dit jaar; er was
belangstelling vaü de zjjde der Regeering en dor Ver
tegenwoordiging en de kalmte deed echter niets ver
moeden van dat drukkende gevoelhetwelk andere,
een storm pleegt vooraf te gnan l
