Z1EKIKZEESEHE NIEUWSBODE.
No.5759. Zaturdag 26 Augustus 1876, 55steJaarg*
1
Verachjjnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjjs per 3 maanden is 1,80, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kannen ai ter lp k tot des Maandags, Woensdags en Vrfjdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Nieuwstijdingen.
€£ngelanï>
Een telegram uit Madeira aan den Standard meldt
datluidens berigten door 't atoomschip Wulmer Castte
aangebragt, de Hollandsche kolonieten in de Trans-
vaaUcho Republiek weder op de Kaffers eene overwin
ning hebben behaald. Don 4den Augustus versloegen
150 hunner een troep van 2000 Kaffers. Verscheiden
inlandsche hoofden zouden zich onderworpen hebben.
Helgrnilo23 Aug. (Officieel) Gisterenden
vierden dag van den veldslag tusschen Nisch en Alexi-
natzwas het gevecht bloediger dan op de drie vorige
dagen. De strijd duurde tot laat in den nacht. Beide
atrjjdende partjjen behielden hare positiën. De Turksche
troepen waren tjjdens het gevecht versterkt tot op
50,000 man. In alle berigten wordende Serviërs wegens
hunne heldhaftige houding geroemd Het gevecht werd
heden op ruimer schaal voortgezet De Servische armee
is opgerukt tot voor Zaidschar, de eenige etad die nog
door de Turken bezet is
In strijd met den wensch van prins Milan heeft
de partjj van oorlog tot nu toe do overhand behouden.
Tschernajeff had een gedelegeerde naar Belgrado gezon-
denom zjjn succes te constateren en de verklaring
over te brengen dat hp zich verbond de Turken binnen
korten tjjd van het Servische grondgebied te verdrijven j
en den oorlog op hot Turksche grondgebied over te
brengen. De ministers ondersteunden het gevoelen van i
Tschernajeff, tot prins Milan ten laatste bevel gaf om
de vpandelpkheden voort te zetten.
Reeds hebben wjj met een woord melding gemaakt
van de geneeskracht voor teringlpdcrsgelegen in de
uitdampingen van den krater van do Sofatara tusschen
Napels en Pozzuoli.
De geneesheeren van het hospitaal voor ongeneeslijke
zieken te Napels hebben nu besloten een ziekenhuis
voor do behandeling van teringlijders bp den krater
in te rigten. De eerste proeven zullon genomen worden j
met lpderad>o zich in het eersto en tweede stadium
bevinden. De damp die uit den krater opstijgt is niet
alleen met zwavel maar ook met arzenik bezwangerd.
De krater is eigendom van den Staat. Voor het tegen
woordige is hp in 't bezit van Professor do Lucu, die
er chemische preparaten vervaardigt.
't Behoeft ternauwernood gezegd, dat de ondervin- i
ding uitspraak zal moeten doen wat er van iswant
de wondoren dio er van verhaald wordenverdienen
weinig geloof, 't Geheel kan een speculatie zpn bp
verschillende tot dusver ongeneeselpko ziekten zoo dik
werf in praktjjk gebragt.
JFranftrijjft.
Eene beweegbare bakkerjj. Voor een paar dagen
zag men te Compiègno een viorwielig ijzeren rjjtuig
boven hetwelk twee schooratcenen uitstaken en dat
van binnen voorzien was van tweo ovens. Dit rjjtuig
dient tot bakkerjj voor de militairen in 't veld. Tevjjf
uren 's ochtends gingen de bakkersknechts aan 't kneden
van bot deeg in troggen, die in do kampementstenton
geplaatst waren, en to zes uren werden de ovens aan
gestoken, die elk 40 broodon kunnen bevatten, dat is
80 brooden per rjjtuig. De proef te Compiègno genomen,
is uitmuntend geslaagd. Men heeft berekend, dat men
met dergeljjke beweegbare bakkerjj 2160 rations brood
per dag kan bakken.
Dingsdag is te Brussel een vreesetjjko misdaad ge
pleegd. Men vond nl. op een zolderkamer het ljjk
van eene verwurgde jonge vrouw. Al aanstonds viel
de verdenking op een soldaat van het 12de regiment,
zekere A. v. C.die met verlof te Brussel verkeerde,
en weldra bleek ook dat men den rogten persoon be
schuldigde.
De politie stelde dan ook dadeljjk pogingen in hot
werk zjjn spoor te ontdekken en vond hem juist op het j
oogenblik dat hjj het huis zjjner ouders wilde binnen
treden.
Toen hp de openbare magt zag aankomon bragt hjj
plotseling de gesloten hand voor zjjn mond, doch van
een der agenten tegoljjkertpd een Blag op den arm
ontvangende, liet hjj eon 6-loops revolver uit de hand
vallen, waarmede bij zich wilde dooden.
Hjj werd onmiddeljjk in hechtenis genomen on voor
het Ipk gebragt, waar hjj kalm en koelbloedig zjjn
misdaad bekende en vertelde hoe hjj was te werk ge
gaan. We laten hier zjjne eigen bekentenis volgen
•Ik was," zeide hjj »Vrpdag avond met verlof to
Brussel aangekomen. Daar ik vernomen had dat Elisa
diende in een slecht befaamde herberg van den Boule
vard Jamardwong ik haar de belofte af niet meer in
die herberg te komen. Later ontvangen inligtingen
bragten mjj ter kennis, dat zjj hare belofte niet nakwam.
Verleden Maandag bespiedde ik haar, en ik zag haar
's avonds om 11 ure te huis komen. Ik floot, opdat zjj
voor mjj zou open doen doch dit was te vergeefs
toen bemerkte ik dat de huisdeur open was en ik klom
Daar de vjjfde verdieping alwaar ik met eeoe stomp
de deur van hare kamerdie slecht gesloten was
opende. Elise was wakker en vroeg rap wat ik doen
kwamik antwoorde haarȕk heb u beloofd u den
nek om te draaien en daarvoor kom ik 1" Dit zeggende
greep ik haar bij de keel en vroeg haar of zjj mjj wilde
volgen, ja of neen. Daar zjj dreigde om hulp te roepen,
deed ik haar verstaan dat die moeite nutteloos was.
Ik wierp haar in een hoek neër en verworgde haar met
mjjn handen. Toen ik haar boorde reutelen besloot
ik haar maar geheel af te makenen ik sneed het
koord der bel af dat ik tweemaal om hare hals draaide,
en maakte er vervolgens een dubbelen knoop in. Toen
was alles gedaanik ging naar beneden en begaf mjj
naar mjjne ouders van daar ging ik naar de moeder
van Elisa, om haar te zeggen, dat ik hare dochter had
vermoord."
Na al de bijzonderheden zjjner misdaden te hebben
verhaald, verklaarde van Cuyck dat hjj tevreden was,
de ongelukkige medeplichtige zpner losbandigheid te
hebben gedood 1
De moordenaar is door het parket ter beschikking
gesteld van den militairen auditeuren het is voor den
krjjgsraad van Brabant dat hjj zich zal te verantwoorden
hebben over den gepleegden moord. Er liep een gerucht
dat v. C. een medeplichtige had gehad. Ook de als
zoodanig aangewezen persoon werd in verhoor genomen,
doch toen bleek dat deze persoon, zonder iets van C. 's
plannen te weten op verzoek van v C. cenigo van
diens kleederen bewaard hadzooals zjjne laarzen. Hjj
is dan ook weder op vrjje voeten gesteld.
Te Doornik bestond ten gevolge der aanhoudende
droogte zulk een gebrek aan drinkwater dat hot
Gemeentebestuur zich genoodzaakt beeft geziende
burgerjj op rantsoen te stellen. Slechts tweemaal daags
mag men zich aan de openbare pompen van water
voorzien.
22 Aug. Aau de A'ord wordt uit
Woenen van gisteren gemeld: *Er bestaat alle reden
om te hopeu dat welke ook de uitslag der tegenwoor
dige gevechton in het zuiden van Servië moge zjjn
de bemiddelingte Belgrado aangeboden zal aangeno
men worden niettegenstaande bet onlangs genomen en
afgekondigde besluit, om den oorlog tot hot uiterste
voort te zetten.
Slebcrfanh.
Anssit«>r<lura 23 Aug. De hevige brand, waar
van wp in het vorig No. melding maakten, is ontstaan
doordien een hoop krullen vlam vatte, welke nabjj een
vuurtje lag, waarop eenige werklieden bezig waren koffij
te koken. In plaats van onmiddeljjk eenige emmers
water te halen liepen ze weg om hare gereedschappen
te reddenen wat nog erger istoen zjj die in veilig
heid haddon gebragtdeden zjj nog geen pogingen om
het vuur te doovenmaar liepen naar de brandschel
die in dit nieuwe aangelegde gedeelte der stad nog
een heel eind verwjjderd is. Middelerwijl was het geheele
perceel, droog en leeg. in laajje vlam en doelde het vuur
zich aan de overige gebouwen mede. Door een eD ander
kwam do brandweer laat op de plaats des onheiD en
vond toen in de brand- of rioolput geen water terwjjl
een uabjj gelegen sloot slechts modder gaf. Door dit
een en ander heeft de ramp die groote uitbreiding
verkregen waarvan wjj melding hebben gemaakt.
Nadat de zes handspuiten, die in werking waren ge
bragt achtereen volgens hadden opgehouden te werken,
werd de blusscbing door de drie stoomspuiten voltooid.
Omstreeks zes uur gisterenavond hield de brandweer
op water te geven, en kort na dien tjjd werd het ver-
koer door de straat heisteld. Duizenden bezochten
de ruïoes.
In de Anjelierstraat had Zaterdagnamiddag een
groentevrouw haar kind, zeven maanden oud, onderwjjl
zp hare klanten hielpin een stoel geplaatstwelke
vlak voor een tobbe met water stond. De ongelukkige
kleine viel van den stoel in de tobbe met water en was
reeds een ljjk voordat de moeder het ongeluk bespeurde.
Op een hoogen steiger aan den achtergevel van
de bekende restauratie »Do poort van Clove" in de
Spuistraat alhier is heden middag een dronken opperman,
die in zjjnen waanzin een aantal metsoUtconcn naar
omlaag wierp, door een paar agenten van politie
welke kloekmoedig do stelling waren opgoklouterd, in
hechtenis genomen, onder een toevloed van moDschcn
stevig geknevold, mot een hjjscbtoe*tcl afgelaten en ver
volgens naar het naastbjjzjjndo politic-bureau gobragt.
Een bjjna 70jarige schoenmaker to Amsterdam
heeft zjjn mede hoogbejaarde huisvrouwmet welke
hjj reeds 35 jaren gehuwd is geweest, doch woarvno
hjj sedert eenige maanden gescheiden leefdeZondag
avond op een donker gedeelte van de Prinsengracht
opgewacht en haar verraderlijk een zoo belangrjike
verwonding aan den hals toegebrngt, dat zjj naur het
Binnen-Gasthuis moest worden vervoerd, waar zjj niet
buiten levensgovaar verkeert. De dader, door dc politie
gearresteerdheeft zjjn misdaad beleden en is naar
de cellulairo gevangenis overgebrugt.
HIiiIm, 23 Aug. Den lsten dezer diende voor het
kantongeregt alhier eene voor den vlasbouw niet on
belangrijke zaak. Een vlaskoopcr van Eedo was beklaagd
in 't voorjaar vlos geroot te hebben langs oen buurtweg
te Eedo en dit zou bjj 't reglement op do buurtwegen
verboden zjjn.
De zaakwaarnemer G. P. Roos trad voor den beklaagde
op on truebtto te betoogen
1. dat hier gocnu sprake was van rotenmaar dat
reeds geroot vlas in 't water gelegd wa9 om te wecken,
iets geheel anders dan roten
2. indien du kantonregter niet mot deze zienswijze
mogt overeenstemmen dan verzachtendo omstandig
heden.
Aan de getuigentweo maréchausseesuit Goes en
's Bosch overgekomen, werd gevraagd of zjj dat onder
scheid kenden.
Deze vraag werd onkennend beantwoord.
Acht dagen later deed de kantonregter uitspraak en
ontsloeg den beklnngde van alle regtsvervolging, omdat
door het feit geenerlei wet of reglement overtreden
wastcngevolgo van het vervallen van art. 64 van het
reglement op de buurtwegen, door later daarin ge-
bragte wjjzingen zoodat het roten van vlas alsnu,
mits met schrifteljjke vergunning der bevoegde magt,
mag plaats hebben. In dit geval was vergunning ver
leend die werd voorgelezen.
Tegen dit vonnis is hooger beroep aangeteekend.
yilsüluffeti 21 Aug. De eisch dor werklieden
van de firma Krupp alhierom hooger loon bp bet
laden der schepenis in de laatste dagen in verschil
lende bladen besproken en niet altjjd juist voorgesteld,
waarom wjj er Dog met een onkel woord op wenochen
terug te komen.
Aan het expeditie-kantoor van genoemde firma zjjn
een aantal vaste werklieden verbondenterwjjl een
groot aantal sjouwerlieden daar van tjjd tot tpd ge
bruikt worden op het laden en lossen der groote stoom
schepen. Deze laatste arbeiders hebben dan uit den aard
der zaak een hoog daggelddoch maakten bjj hot
laden van een dier schepen van den daar bjj vereischton
spoed gebruik om nog hooger loon te eischen. De af
keuring hierover uitgesproken zoowel om het onedele
als onverstandige dezer handelwjjzeis dan ook alleen
toepasselijk op die tijdelijke werklieden en niet op het
vaste werkvolk dier firma, dio alle reden geven tot
tevredenheid
Men heeft nu eenvoudig besloten de sjouwerlieden
die alstoen van den nood der werkgevers gebruik
maakten om hooger loon te bedingen niet meer in
dienst te nemeu. Bovendien zal het meerendeel der
schepen van Kruppmet jjzer-erts geladen naar Rot
terdam gezonden worden. Te gemakkelijker heeft men
hiertoe kunnen besluitendaar de stoomschepen van
dien fabrikant slechts met s/s lading de haven van
Bilbao kannen verlaten en dus gemakkelijk den nieuwen
waterweg kunnen binnenkomenterwpl de vrachten
naar den Rjjn voor de ligters van Rotterdam lager
zjjn dan van Vlissingen.
Ook hier is dus geblekendat onredelijke eischen
om hooger loon den arbeiders slechts nadeel kunnen
aanbrengen.
Alhier werd Zaturdag avond het ljjk aangebragt
van een jong manopgevischt op de roede. Het lijk
dat bljjkbaar reeds geruimen tpd in het water had
gelegen werd aan een touw om de beenen geslagen
tegen den wal opgetrokken en over de stroatsteonen
naar een wagentje gesleept Terwijl de politie hierbij
behnlpzaam wasverdient het afkeuringdat nien
hierbjj op niet meer voegzame wjj ze te werk giog.
Zondag avond is hier een schipper verdronken in de
Marinehaveu, bjj het aan boord gaan over de loopplank
VlI&giiiiKeii 23 Aug. In de boden gehoudeD
vergadering der Kamer van Koophandel alhier werd
o. a. mededeeling gedaan eener missive van Z.Ex de
Minister van Financiè'u eene uitnoodiging bevattende
om mede te werken tot wering der Belgische centen.
De Kamer besloot hieraan vooreerst niets te doen
1° omdat hier voortdurend gebrek bestaat aan Neder-
landsche pasmunt en het weren der Belgische centen
bjj volslagen gemis van Nederlandsche centen een groot
ongerief zou veroorzaken2° omdat de dagoljjksche
relatiön met Antwerpen dit hier moejjcljjker maken
dan elders. Men weDschte daarom af te wachten of
er voldoende Nederlandsche pasmunt verkrijgbaar ge
steld zal worden en daarna te zien, wat er met vrucht
tegen de circulatie van vreemde koperen munt gedaan
kan worden.
Goes, 23 Aug. De gemeenteraad benoemde gisteren
tot hoofdonderwijzer aan de openbare school der 2de
klasse, de heer A. van Schelven, hoofdonderwjjzer te
's Gravenpolder
tot hulponderwijzer de heer A. C. Doluijt, thans als
zoodanig te Kloetingen
tot hulponderwjjzeres Mej. J. G. Ritseeuw, thans
kweekeliDge alhier
tot leeraar bp de H. B. 8. alhier de heer J. G. Rin
geling thans tjjdeljjk leeraar.
Zieriltzee25 Aug. Gistereu werd door het
Dagel. Bestuur van het Waterschap Schouwen aanbe
steed Het voltoopen der Waterleiding en van de
boezemkade met de daarbjj behoorende Aardewerken
ten dienste van het Stoomgemaal in Schouwen in
twee perceelen. Het lsteperceel letter h werd afgempnd
door den heer J. v. d. Linden alhier voor 1425 terwpl
van het 2de perceel de minste inschrjjver was de heer
Joh. Monster te Strjjen voor ƒ6289.
De toewjjzing heeft nog geen plaats gehad.
Gisteren is alhier in provoost-arrest genomen een
schutter uit den gegoeden standdie weigerde eene
boete te betalen.
Naar aanleiding van de circulaire van den minister
van financiën betrekljjk de wering van de Belgische
koperen munt, heeft zjjn ambtgenoot van binnenland-
Bche zaken 's Konings commissarissen in de provinciën
uitgenoodigd om in overleg met Gedep. Staten een
aanschrjjving te rigten tot de gemeente- en polderbe
sturen woarbp ook aan de rek-npligtige ambtenaren
dier besturen en var. de provinciën de weigering van
genoemde munt wordt aanbevolen.
Voorts wenscht de Minister datbjj de aanbesteding
van rjjkswerkende aandacht van gegadigden worde
gevestigd op het in de bestekken voorkomend verbod
om werkvolk met vreemde muot te betalen.
De minister van oorlog heeft ter algemeenc ken
nis gobragt dat tjjdeljjk met eene verbintenis voor
den tjjd van zes jaren en tegen een handgeld van hoog
stens ƒ300, als Roldoatschrjjver voor het leger in
Nederl-Indië ODgehuwde personen vaD 16 tot 40 jaar
kunnen aangenomen worden. Zp die tot zoodanige ver
bintenis wenschen toegelaten te wordenkunnen zich
daartoe schrifteljjk aanmelden bjj hot departement van
oorlog. Bjj goed gedrag kunnen de schrjjvers in Indie
voor bevordering in aanmerking komen. Verdere bijzon
derheden worden 1n de Staals-Courant vermeld.
Naar het Utr. Dagblad verneemtbestaat het
voornemen aan 's rjjks muntna het slaan van de
benoodigde koperen pasmuntoen millioen 10- en
5centstukken te slaan.
In een zoogenaamd >notgezelschap", dat Zondag
een rjjtoer maakte van 's Hoge naar Rotterdam om do
kermis te bezoekenis een vrouw gedurende den rid
in het rjjtuig van een dood kind bevallen.
Op Vrjjdag 15 en Zaturdag 16 Sept. a. s. zal to
Rotterdam, onder prncsidium van Jhr. L. de Jonge,
van Zierikzee, de 39e jaarsvergadering gehouden worden
der Nederl. verecniging tot afschaffing van sterken
drank. Behalve aan dc gewone periodieke werkzaam
heden zal deze vergadering hoofdzakelijk gewjjd zjjn
aan do voortgezette behandeling van het ontwerp-
algemeen-reglement.
Een lljaiig dochtertje van een Franschman die
mot 3 kinderen te Rotterdam woont, heeft to vergeefs
getracht zich aldaar te verdrinken. Do vader is ter
verantwoording geroepen omdatnaar men wil hjj
zjjne kinderen honger laat ljjden teneinde aan zjjn
hoogmoed en zucht tot verspilling bot te kunnen vieren.
T ELEGRA M.
IiruMHol 24 Augustus.
De IndSpcndance heeft ontvangen een particulier be-
rigtdat de Serviërs aan de Morava eeno ernstige
nederlaag hebben geledende Turksche legers van
Nisch en Kujasewatz vereenigden zich en hot bombar
dement van Alexinatz is begonnen.
Kcx*lciifou WH.
D8. A. Macphersonpred. te Ooltgensplaathoeft
bedankt voor het beroep naar Idsegabuizen.
Ds. P. K. Dommissepred. te Oostburg, heeft het
beroep naar Biezclinge aangenomen.
Gemengde berigten.
De paus heeft aan oen joodsch meisje, dat zich had
laten doopen, en aan een christen gehuwd, een bruid*
geschenk gegeven van 50,000 francs. De arme Heilige
vader zit dus nog al in franken. »Wel! wel 1" zegt
men te Brouwershaven, »wat was dat eeno rust,toen
onlangs Hendrik de prater was vertrokken maar hjj
is weer met een stillen trom teruggekomen." Do
zoon van een timmerman te C. wordt aangeraden
zulk een misbaar niet te maken, als hjj ziet dat Lena
met een anderen jongen uitgaat, want hij behoeft er
toch niet op te rekenen dat hjj baar kan Krjjgen.
Neen manbet is zoo 't spreekwoord zeit
Zoo'n ferme flinke boeron-moid
Die is niet op te rapen
Vooral niet voor zoo'n losse klant
Die geeft zjj zeker nooit baar hand
Hoe hjj ook staat te gapen
Wil liever naar den schaafbank gaan
En laten al die gekheid staan
Dat zal u ruste geven
Maar loopt niet langer met dc flesch
Soms dikwjjls wel een keer of zes,
Per dag, dat u doet beven.
Zoodra de bisschoppen in Belgie verleden week
zagen dat do barometer aan het dalen was en op
verandering weeshadden zjj terstond gebeden be
volen hopende dat het op die wjjze zoude gaan re
geren maar het wa9 mis, hunne gebeden hielpen niet,
en het wilde maar niet regenen Een molenaars
knecht to Tholen zal nog gek worden als Hij zekere
boeren-dochter niet vast kan krjjgenon het meisje
wil niets van hem weten. Te Krabbendjjke zal te
voorschjjn komen Eeno donkere wolk voor sommigen,
maar voor sommige arme lieden een vreugde-dag, wegens
den val van zeker iemand. Maar voor dezen val iB
geen reddingomdat die lieden hunne neuzen te groot
en to krom zjjn. Nu zal het geen pap zjjn, maar armoede
troef. Hulde en zegen voor do gemeente en de armen
van Krabbendjjke 1 lomand te Thclen moest zooveel
borreltjes niet drinkenomdat hjj zeker dienstmeisje
niet kan krjjgen Hjj is veel te ferme jongen om zoo
dwaas te zjjn j hjj zal er wel beter krjjgen, als hornaar
geduld heeft. Een achtbaar persoon te Ooltgens
plaat moest zjjn lastertong wat in toom houden over
zjjn voormaligen ambtgenoot, daar deze zedeljjk verre
boven hem verheven is. De zoon van den veoaarts
I te Wolphaarlsdpk wordt aangeraden niet te loopen
vertellen dat bjj al een meieje heeft om Goesche kermis
mede te houden want dat is geen waar. Hjj heeft
wol het oog gehad op zjjn buurmeisje Pietje maar
die wil niets van hem weten, zoodat het hem schrik-
keljjk zal tegenvallen. Een ongetrouwde boer te N.
zeide onlaDgs tegen een boer»Als gjj mjj uwe dochter
geeftdan krjjgt gjj een paard van mijden bles."
Dan zal er zeker wel wat aan den bles haperen
antwoordde de vaderen de ruiling ging niet door.
Ingezonden t«tiil(Ueii.
Haagsche Brieven.
clcii Haag-, 20 Augustus.
•Zouden wjj nu toch w&arljjk, oindelpk, eindeljjk
I tot de crisis der crisis gekomen zpn", vraagt de Arnh,
j cour heden. «Zouden al deze interessante berigten in
de couranten aangaande tusschen het Loo en 's Gravon-
hage heen en weder reizende kabinetmakere of kabinet
herstellers inderdaad aantoonen dat deze krisisaan
j welke iedereen geloofthoewel officieel nooit van eene
krisis gebleken ishare oplossing nabjj iaen dat
wanneer de vergadering van de Staten-Generaal op den
I derden Maandag in September, d. i. op 18 8ept, a. s.
geopend wordtde Kamera weder tegenover een defioi-
tief ministerie zullen staan
De Arnh Lt. weet op al die vragen geen antwoord
te geven ik ook nietmaar ik schrjjf u niet om u te
vertellendat ik niets weetwant dan zou ik het
I stilzwjjgen bewaren. Ik heb in de laatste dagen in
1 onderscheidene kringen verkeerddie kunnen geacht
worden op de hoogte te zjjn van hetgeen er in de
hoogere politieke sferen omgaaten daD kom ik tot
I de slotsom dat de politieke temperatuurdie niet zóó
heet is als de gewone temperatuur wjjet opbesten-
diging van het Ministerie Heemskerk. Ik sta er niet
i voor in dat de politieke barometer niet in de volgende
week weêr veranderen zalmaar thans wjjst hjj op
mooi weerniet v. randerlpkHeemskerkmr. Jan
Heemskerk Az. bljjft aan het roer.
Wat tusschen Z. M en mr, Kappejjne veihandelt is,
weet ik natuurljjk niet. Mr. Kappejjue kwam uit
Zwitserland. Z. M. is met Zwitserland zeer ingenomen,
is er zeer bekend en bezit daar zelfs eene villa. Het
is ligt mogeljjkdat Z. M. en mr. Kappejjne over
Zwitserland over het meer van Génèvo hebben gespro-
ken. En mogeljjk is bjj die gelegenheid ook het een
en ander over Nederland gezegden heeft Z. M. mr.
Kappejjne gevraagd >wat Z.Ed. Gestr. dacht over den
tegenwoordigen politieken toestand En mr. Kappejjne
zal toen zjjne gedachten hebben medegedeeld. Is het
echter waardat aan mr. Kappejjne de samenstelling
van een nieuw Ministerie binnen den termjjn van acht
dagen is opgedragen
Dkt bljjlt het geheim, dat thans niet ontsluperd
worden kannu de Kamers niet bjjeen zpn en de
Staats-Couranl een blad is, dat groote geljjkenis toont
met la Muette de Porticimaar wel ingelichte staats
lieden die nooit van do waarheid afwpken (zulke
staatslieden maken natuurljjk de massa uit)hebben
mjj verzekerddat mr Kappejjne er niet aan denkt
als Minister van Binnenlandsche Zaken op te treden
en dat bjj nog liever de periode van »controleren" wil
voortzetten. Als mr. Kappejjne èn aan den Koning èn
j aan zich zclven dit advies gegeven heeftdan meen
ikdat hjj verstandig heeft gehandeld. De liberale
partjj moet niet alleen numeriek maar ook qualitati f
j sterker zjjn dan zjj nu is zal een Ministerie Kappejjne
op duurzaamheid kunnen rekenen.
Do liborale partjj heeft nu een leider: dit is al
iets. Jammer maar, dat al de leden dier partjj niet
tegenwoordig waren bjj de keuze van dien leider, die
met algemeono stemmen werd benoemd. Ook de heer
van de Putte zou vóór het leiderschap van den heer
Kappejjne zjjne stem hebben gegeven. Maar, ik herhaal
wat ik eene maand geleden heb gezegdeen leider is
voor eene partjj niet voldoende, wanneer hp niet den
steun geniet der natie. De natie zal mr. Kappejjne eerst
dan steunen indien hjj door daden toont het stoffeljjk
en zedeljjk welzjjn de9 lands te beoogen indien hp
wars van woordenpraal en van al wat zweemt naar
excentriciteitvoorstellen doet of helpt aannemen die
de welvaart des lands en den vooruitgang der bescha
ving beoogen indien hjj bovenal toont een ernstig man
te zjjn die met eene innige overtuiging voor het goede
en zedeljjke in de maatschappij bezield is en zich, bjj
de verdediging dier overtuiging weet te onthouden
van de al te vrjje spelingen van zjjn weelderig vernuft.
Volgens mjjne berigten wenscht mr. Kappeijne op dit
oogenblik nog geen ministerie zamen te stellen maar
wil hjjdat het Ministerie Heemskerk niet vallc dan
in een eerljjken strjjd over beginselen. Juist in dien
geest heb ik mjj vroeger hier uitgesproken. Als mr.
Heemskerk thans mogt vallendan kan hjj in de
openbare meening door dien val slechts rjjzen want
als, volgens Göthe, liberaliteit ist Anerkennungdan zal
zelfs de liberale partjj niet kunnen ontkennendat
mr. Heemskerk gedurende de laatste twee jaren zjjner
regeling door zjjne bekwaamheid en werkzaamheid in
de algemcene schatting zeer is gerezenterwjjlwan
neer mr. Heemskerk aan het bewind bljjft, en zjjne
magteloosheid om het land met eene nieuwe schoolwet
te begiftigen mogt bljjken de optreding der liberale
partjj veel meer reden van bestaan heeft. Vermoedeljjk
zal zjj dandoor de natie gesteund, langer aan het
bewind kunnen bljjven Bljjft dit Ministerie bestaan,
dan zal ook de eenheid der liberale partjj in de Kamer,
thans nog broos en teer, op de proef kunnen worden
gesteld en dan zal het ook kunnen bljjken, of de leden
der liberale partjj niet alleen door den lossen band
van vriendschap of welwillendheid aan elkander ver
bonden zpn maar ook door den stevigen band van
beginselen aan elkander zpn verknocht Wat baat het,
of alle verkoeling tusschen personen heeft opgehouden,
als bjj de beraadslagingen over de begrooting ieder
feestverwant met eene bjjzondere meening voor den
ag treedt?
Onveranderd zou volgens mjjne berichten het tegen
woordig Ministerie niet aanblpven. Moge al do heer
van Goltstein op zjjn besluit om heen te gaan zpn
teruggekomen de heeren van Ljjnden en Klerck
hebben afdoende redenen om bjj hun besluit te vol
harden. De oog-ongesteldheid van den heer van Ljjnden
(gevolg van aanhoudende inspanning) is in den laatsten
tpd eerder verergerd dan verbeterd en het schjjnt dat
zjjn verblpf in Mariënbad daarin weinig verandering
heeft» gebragt. De heer van Ljjnden moet zich des
avonds van iederen arbeid onthouden en behoeft lang
durige rust. Hoe het politieke leven do menscheljjke
krachten snel sloopt! Men moot wèl met een jjzeren
gestel zpn bedeeld, om al de inspanningal de ver
moeienissen al het ljjden te trotserendie uit de
bevrediging eener edele eerzucht voortvloepenTen
minsteals men het ministerschap zóó naauwgezet
opvatals de heer van Lijnden dit deedwiens heen
gaan voor dit Ministerie een groot verlies mag ge
noemd worden.
Do heer Klerk is werkoljjk tot de overtuiging ge
komen dat hjj, na zjjn jongst treffen met de Kamer,
onraogelpk kan aanbljjven en voor een bekwameren
deskundige het veld moet ruimen. De proef om een
niot-de8kundige met de oorlogszaken te belasten, heeft
gefaald en ook zjjne welsprekendheid was niet in staat
het talent van den heer de Roo van Alderwerelt te