ZlËRlkZEËSCHË NIEUWSBODE.
No. 3756. Zaturdag 19 Augustus 1876 55sleJaarg.
Verèchgnt DINGSDAQ, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjje per 3 maanden ia 1,30, tranco por post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Ken nisge ving.
Opening «Ier Jngt op lcloiu wild.
De COMMISSARIS des KONINGS in de provincie
Zeeland
gezien het besluit van do Gedeputeerde Staten van
11 dezerno. 113
gelet op art, 11 der wet van 13 Juojj 1857 (Staats
blad no. 87J
waakt bekend, dat do opening derjagt op klein wild
in deze provibcio is bepaald op Zaturdag 2 September
aanstaande
voorts dat de korte jagt zal geoorloofd zjjn dagelijks
met uitzondering van den Zondag en de langt jagt
cp Maandag, Woensdag en Zaturdag van iedere week
alsmede op do vier dagenvoorafgaande aan de sluiting
der jagt.
Deze kennisgeving zal in het Provinciaalblad geplaatst
en afdrukken in plano zallen aan de gemeentebesturen
ter aanplakking gezonden worden.
Middelburg, 14 Augustus 1876.
Do Commissaris des Konings voornoemd
W. SIX.
Nieuwstijdingen.
Aan de gruwelen van de zjjde der Turken in Bul
garije kan thans niot meor worden getwijfeld. Vele
correspondenten van dagbladen zjjn thans op de plaat
sen zelve geweest en verhalen wat ze mot eigen oogen
hebben gezien. In N°. 218, 219, 225 en 226 kan men
o. a. het verhaal vinden van den correspondent der
Kölnische Zeitung, een blad, naar men weet, zeer ge
neigd om de schuld der Turken eer te verkleinen, dan
te vergrooton, maar eerlijk genoog om niet de brieven
van zpn correspondent achterwege to houden. Ziehier
slechts een enkel staaltje. Zoodra wij Batak in het
gezigt kregen begon de ellende en eindigde niet weder.
Hier en daar zat eene vrouw neergehurkt en zong een
ljjklied. Voor baar lag dan een kindprbekkeneelof
stak een armpje uit den grond. Ze zongGoede God
ik heb vjjf kinderen vjjf moojje kinderen nu zjjn ze
allen dood en omgebragtwat zal ik doen wat zal
ik doen." Op de puinhoopen dwaalden ze rond en
zochtec naar begraven kostbaarheden of verbrandde
aanverwanten en overal hoorde men haar klaaggezang.
Vroeg men wat baar Wf der varen wasdan begonnen
ze haar verhaal op de gewone wjjze, maar vielen van
lieverlede weder in den toon van het kloagliod en wis
selden zoo voortdurend tusschen sproken en zingen. De
mannen voerden ons verder, langs een weg bezaaid met
kinderschedels en beenderen, naar een heuvel, waar 150
geraamten bijeen logen, nog half met kleederen bedekt.
Het gezigt was vreeseljjk, maar nog vreeseljjker het ver
haal. Toen het dorp geplunderd werd, bragt men hier
vrouwen en meisjes en ontnam haar geld en kostbaar-
baarheden waarbij sommigen alle kleederen van het
Igf werden gerukt. De ellendelingen snodon haar nous
en ooren af on staken zo de oogen uit en slogtten ze
toen als vee. De honden kwamen cn knaagden do ljjkon
af tot op het gebeente. Digt daarbij stond in een
valloitje de molen. Op een balk, nog rood van blond,
had men de slagtoffere gekeeld, ten einde de hoofden
gemakkelijker zonden vallen. Door hot dorp naar het
kerkhof ging men als door eon eindeloos knekelhuis
Links en regts geraamten in bloedige klee leren Blonde
en bruino haarvlechten op half vergane meisjeshoofden,
zonder neus en ooren. Het kerkhof is omringd door
een muur van 6 voet hoogte. Tnsachcn doze en de kerk
logen do ljjken op elkaar drie voet hoog De kerk
zelve was vol ljjken, half verkoolde beenderen, bloedige
kleedingstukkon. Half onmagtig ontvloden de bezoekers
deze plek. In do school tegenover de kerk waren 3Q0
vrouwen on kinderen gevlugt. Ze worden levend ver
brand. In de molenbeek dreven nog de ljjken der
vermoorden. Digt bjj den molen is een poel. Hg was
nog vol ljjken. Voor het hoofd van een klein kind
lag een troostelooze vronw. Ze had bloemen gestoken
in de oogholten en in den mond en zong voortdurend
haar klaaglied. Voor hare oogen had men het wicht
de oogen uitgestoken on het tegen don muur verpletterd.
Overal, overal schrikkeljjken moord.
«Hartbrekemler nog dan de verhalen zelvewas de
wjjze waarop ze werden gedaan. Een oude Bulgaar
begon te vertellen, hoe men een der ondsten had ge
spiest en levend gebraden. Geen minuut had hjj gespro
ken, of tranen verstikten zjjne stem. Eene vrouw wilde
voortgaan maar zjj kon nieteen derde zette het voort
tot het ergste kwam en allen in snikken uitbraken.
Eene vrouw drong zich tot onszo wilde, maar kon
niet spreken. Haar man, vjjf zoons en negen kleinkin
deren een gezin van 21 personenwas gclieol nitgo-
moord en zjj stond thans alleen in do wereld.
*Naar zeer matige berekening lngen in dit dorp nog
4000 onbegraven ljjken. Het telde 9000 huizen derhalve
minstens 13,000 inwoners, Er zjjn thans nog 1200.
Rekent men men dat er 1000 hier en daar rondzwerven,
dan staan er toch nog meer dan 8000 op do bloedige
rekening van Tnrkjje en voor dezo heeft het nog in
geen enkel opzigt geboet.
•Wel kwam voor eenige weken de ontvanger der
belastingen te Batak met de boodschap, dat het dorp
115,000 piasters belasting zou hebben te betalen."
Dit laatste scbjjnt te geschiedenopdat de overga
blovenen niet het vee cn huisraad terug vorderen, wat
zjj in banden hunner Tnrksche huren zien en als hun
eigendom herkennen
2tal.be.
Een merkwaardig berigt. Volgens een Napelscheu
correspondent van de Perserveranza heeft men een
zeker middel tegen de tering ontdekt De geneeskundige
laad van het groot hospitaal voor ongeneesljjken te
Napels, heeft besloten om in den krater van de Solfatare,
tusschen Napels en Puzzuoko, een herstellingsplaats te
vestigen voor teringlijders uit het hospitaalvan den
2den en 3den graad, in kamers tot dat doel gebonwd.
De damp van den krater bevat, zegt men, niet alleen
zwavel, maar ook arsenicum. Dit besluit moet genomen
zjjn tengevolge van vele gevallen van reeds ver gevor
derd o tering, die radicaal genezen werden na eenige
weken verbïjjf in dien krater, welke staatsdomein is,
Wjj wenschen, vraagt de Persevoranza hierbjj, dat deze
proef, aangeraden door geneesheéren van zeer veel gezag,
met goeden uitslag bekroond wordeten profijte van
de duizenden ongelukkige slagtoffere dezer tot nog
toe voor ongeneosljjk gehouden ziekte.
JFVaitft vijlt.
In do Débat* komt een artikel voor van den heer
Leroy-Beaulieu over de crisis in den handel. DatFrank-
rjjk door die crisis minder heeft geleden dan andere
landen, wordt door dezen publicist hieraan toegeschreven:
de oogst was in de laatste jaren buitengewoon goed
in Frankrjjk wordt niet een enkele tak van nijverheid
of handel uitsluitend beoefendtusschen landbouw cn
industrio is de werkzaamheid dor Franschen nagenoeg
gelijkelijk verdeeld; juist in Frankryk levert de land
bouw zjjn meest verfijnde voortbrengselende takken
van njjverheid, die ia den laatsten het meeat hebben
geleden, bjjv. de fabricage van ijzerwerken, zjjn juist
diewaarin Fraukrjjk nooit zeer heeft uitgemunt en
welke zich aldaar het miast hebben ontwikkeld; voor j
een aantal artikelen heeft Frankrijk een soort van
monopoliedeels natuurlijk deels kunstmatig, en wel
door den goeden smaak, dien zjjn werklieden bezitten.
Hier komt bjj dat de Fransche kooplieden over het
gebeei tot in bet overdrevene voorzigtig zijn. Ze wagon
niet veel, en juist dit gebrek ia in de tegenwoordige
omstandigheden een voordeel geweest. Er is geen land, j
zegt Beauliendat minder op heeft mot speculeeren
dan het onze er ia goon volk dat met een zoo kalm j
hoofd op zjjn zak^n acht geeft als het Fransche volk.
Een katholiek comité te Parjjs heeft een circu
laire uitgevaardigd om de geloorigen tot viering van
den 9den Mei '77 den 50sten verjaardag van de ver-
heffing van Pius IX tot de bisschoppelijke waardigheid,
op te wekkendoor den Paus giften van allerlei I
aard toe te zendon. Het genootschap voor den St.
Pioters-penning is gemagtigd die geschenken te ont
vangen en op te zenden.
Een misdaad gepleegd aan boord vau een Neder-
landsch vaartuig to Rijsel. Dezer dagon begaf zekere
Jacob van de Buyzer, behoorende tot een Nederlandech
schip Femme de Jean noemt het de Echo du Word),
dat eenige dagen te voren te Rjjsel was gekomenia
den vroegen ochtend zich naar een aldaar wonenden
Belg, zjjn vriend, en verzocht dezen met hem te wil
len gftao naar den commissaris van politiedaar hjj
den dood van den gezagvoerder van het schip wilde
aangeven. De commissaris van politie, vergezeld van
een geneesheer, ging naar het schip en vond er het ljjk
van den gezagvoerder, Frederik Mollegrave. uit Rot
terdam, in de kapiteinskamer uitgestrekt op den bodem.
Neus en mond waren gevuld met bloed. Het ljjk werd
terstond naar de ljjkschouwingsploats gebragt en d&ir
ontdekte men eene diepe woud onder de linkerborst
en sporen van worging aan den bals.
Toen van de Buyer gevraagd werd hoe den gezag-
'voerder de wond was tocgebrsigt. gaf hjj stamelend
een onzamenhangend antwoord. De politioverder
onderzoek doende, vernam woldra, dat tweejongelingen
uit Rjjsel twee dagen te voren, 'a avonds, gezien had
den dat er in de kapiteinskamer een hevig gevecht
tusschen Mollegrave en van de Buyzer plaats had. Do
jongelingen die van do Buyzer dadelijk herkonden j
hadden hom den kapitein naar do keel zien grjjpen
hem vuistslagen in 't gezicht zien geven en een stoot
in de borst toebrengen. Mollegrave viel toen op den I
Cid en de jongelingen, die toen niets meor gehoord
don verwjjderdo zich daarop.
Van do Buyzer loochende alles, njj gaf voordat
hjj 'a avonds van dieoselfden dag bjj eenige peraonen
kazen bad gob ragtwaarmede hot «chip geladen was. j
Doch gevraagd zjjnde bp wie hij deze bad bezorgd
verklaarde hjj hunne namen zich niot meer te herin-
neren. Ook kon lip niomand andera aanduiden, bjj wion
hjj op dien tjjd geweest was. De vermoedens tegen 1
van de Buyzer worden nog verzwaard door do Omstandig
heid dat men in de kapiteinskamor slecht 20 francs
had govonden terwjjl v. d Buyzer in 't bezit was
van meer dan 400 francswaarvan bjj de herkomst
niet kon opgeven. Van de Buyzer, een Hollander van
omstreeks 38 jarenis in hechtenis gehouden.
jJIcftcrlunlr,
T>«»v«nt<»r, 15 Aug; Men verhaalt hior, dat te
Roalto een infanterist, die een marsch met geweer en
ransel had gemaakt en bn een ingezeten aldaar inge
kwartierd werdongesteld is geworden en aan do
Sevolgen overleden. Men schrjjft dit toe aan de felle
itto, welke sedort eenige dagen heerscht.
16 Ang. Van de troepen, die gister van hier zpn
uitgerukt, zjjn twee personon tengevolge van do felle
hitte onderwog overleden. Een infanterist, die ziok was
geworden, werd met een wagen van nit Holten naar
de infirmerie alhier overgebrogt.
Slttnnl 16 Aug. Algemeenklaagt men hier
over do buitengewone droogteiedereen verlangt naar
regen Eenige dames uit deze stad hebben daarom
besloten geldon in te zamelen ten einde door het laten
opdragen van een plegtig mis-offer don zoo vurig ver
langden regen af te snieeken. Zp hebben reeds totdat
doel circa 15 langs de huizen gecollecteerd eu reeds
eene speciale Hoogmis laten zingen. Ook de boeren van
do omliggende gehuchten houden eene collecte langs
de huizen om giften in te zamelen voor eene Hoogmis.
Kottordsun, 17 Aug. Door do politie in de
3de afdeeling alhierzjjn gearresteerd en aan de
justitie overgeleverd twee personen schoenmakers van
beroepdie zich in den laatsten tjjd hadden schuldig
gemankt aan bet namaken en in omloop brongen van
valsche rijksdaalders. Een hunner, die ten tweeden
male een dergelijk muntstuk op dezelfde plaats uitgaf
werd op heeterdaad betrapt en onmiddellijk door de
politie gearresteerd.
Mueerljjk14 Aug. Heden heeft de heer S. E.
Sonnovaldt, deurwaarder bjj do Arrondissements Regt-
bank te Breda en het Kantongeregt te Zevenbergen
bjj den predikant alhier, Ds, Kockeo, aanzegging ge
daan ocner tweede regterljjke verkooping. De in tc
vorderen som bedraagt buiten de kosten der ver
kooping ƒ1214,39.
Grocde, 15 Aug. Dit seizoen is voor do jagfc-
liefhobbcre een ware Tantaluspjjniging. In de meeste
gemeenten van dit gewest is op de honden het dragen
van muilkorven toepasselpk vorklaard, en intnsschen is
de jagt op het waterwild geopend Daarbjj komt nog
dat in geen jaren zóóveel eenden zich hier vertoond
hebben ganscho zwermen ziet men zich ongestoord in
de nabjjheid der kroken bewegen. Men kan ze wel
schieten, niaar geen hond, die ze, met den noodlottigen
muilkorf aan kan apporteren. En dit duurt nog tot
1 November 1
BiervlietBij do Ned. Herr. kerk alhior is
beroepen Ds. H. J. Jansen te Groede, die als zoodanig
ook van Breakens een beroep ontving.
Het tractement van den predikant te Biervliet is
thans gesteld op ƒ1200. Vroeger bedroeg h>-t slechts
ƒ1070.
Ook aan deze zjjde der Schelde worden op de post
kantoren geen Belgische centimes-stukken meer aan
genomen. 't Zal echter weinig invloed in deze streek
uitoefenen want Hollandscho centen kent men hier
toch niet.
St- j»wluu«l. 17 Aug. Heden middag brak
binnen deze gcraeetito brand uit in cenc arbeiderswo
ning, welke door den feilen wind zeer werd aangewak
kerd en een dreigend aanzien verkreeg. Door vereenigde
pogingen en de flinke hulp der brandweer mogt men
er in slagen den voortgang van den brand te stuiten
en een gedeelte van de woning te behouden.
Zi«*vilizee 18 Aug. Do miliciens der ligting
dezes jaar»die in Mei 11. bij do bereden korpsen zjjn
ingeljjfd en daarna met onbepaald verlof huiswaarts
zpn vertrokken zjjn tegen den 3 October a. s. bij de
korpsen in activiteit opgeroepen ten einde duafbjj
gekleed en geoefend te worden.
Men scbrpft uit Middelburg aaa de A nth. Ct.
»Nuar verzekerd wordt voor do waarheid kan
ik echter niet instaan zouden de heer Korteweg en
mejufvrouw Baart voornemens zjjn niet burgerljjk to
trouwen maar een zoogenaamd vrjj buwelpk te sluiten.
Me dunkt beiden zjjn te verstandig om op zoo<lanige
wijze hun beginselen te propageren."
Op de Ijjn Vlissingen -Queensboro kwamen to
Vlissingen aan van 7—12 Augustus jl. 431 reizigers
en 18s/« ton goederen. Van Vlissingen vertrokken 267
reizigers en 20'/, ton goederen.
In deze warme dagen zullen onze lezers misschien
met belangstelling kennis nemen van bet onderetaaud
Igstjewaarvan do eerste kolom aan wjjat de datum der
maand Augustus, en de volgende kolommen de hoogste
temperatuur op die dagen in de jaren boven iedere
kolom aangegoven volgens de schaal van Fahrenheit.
1872.
1873.
1874.
1875.
1876.
11 Augustus
64.5
63 0
64.0
73.0
69 5
12
64.0
68.0
61.0
75.0
77.0
13
64.0
67.0
66.5
71.0
81 5
14
64.0
64.0
68.0
71.0
84.0
15
65.0
71.0
64.0
72.5
87.5
Do minister van financiën heeft bekend gemaakt,
dat bjj de directeurs der registratie en domeinen
evenals dit tot nu toe voor de houders van groote
jagtakten het geval was, voortaan ook voor de houders
van kleine jagtakten jaarljjks worden verkrijgbaar
gesteld vergunningen tot het naar die akten geoorloofde
jagtbedrjjf op de stranden dor zee eu de aan den Staat
benoorende wateren met hunne oevers voor zoo ver
de jagt daarop niet verpacht istegen betaling van
twee gulden vjjftig cent, ten kantore van den ontvanger
der registratie en domeinen, in welks kring de belang
hebbenden woning of tjjdeijjk verbïjjf houden. Deze
vergunningen worden gevraagd onder overleggiug der
jagtakten en met opgaaf der woonplaats of tpdeljjke
verblijfplaats van de verzoekers aan den directeur der
registratie en domeinen, ia den kring van wi ns directie
zjj de jagt op waterwild wenschen uit te oefenen.
Door de Rijksambtenaren ia onder de gemeente
Luyksgestel proces-verbaal opgemaakt tegen zekeren
P. D. wegens invoer van een groote party Belgische
centen. Bedoelde persoon zal tevens wegens feiteljjk
verzet tegen genoemde ambtenaren teregt staan.
Dezer dagen had te Lopik een treffend ongeluk
plaatseen knaap van 16 jaren zou in het land een
paard ophalen. Om het opstygeu gemakkoljjkov te
maken, was aan den hals van het dier eon lis bevestigd,
die al* stijgbeugel moest dienen. De knaap stapte
door do lisin plaats van cr open bleef met het
been daarin hangenhot paard geraakte in dezen toe
stand op het land aan hot hollen en do jongeling
werd eindelijk, lettorljjk doodgemarteld, gevonden.
Kerhnleiiws.
Beroepen bjj do Herv. gom. to Goe9, Ds. U. A.
Iceman*, pred. te Slochterente Vlissingen Ds. A.
Meerdinic, pred. to Hardorwpk.
Geinoni;<l<> tierigten.
Een arbeiders-zoon te Heer-Hcndrikpkindercn wordt
aangeraden, zich zoo gek niet aan te stellen om kwaad
to zjjn op do dochter van een scbaapbouder, omdat hjj
haar niet kan krjjgen. Te 'sHoer-H., aan den djjk
naar GoeB, moest con meisje niot loopen vertellen dat
zjj zooveel vrpera kan krjjgen als zjj maar hebben wil
want daar is niets van aan niemand ziet naar haar
om. Tegen een nachtwacht te Amsterdam is proces
verbaal opgemaakt wegens diefstal van hont. In
Pruisen zjjn er nog 1100 ondorwjjzers bp de lagere
scholen wier jaarljjkscbo bezoldiging i.ict hoogcr is
dan 750 mark, of 450 gulden Te Womeldingo zal do
oudo Geert voor zpne meid, van buurman Marrien voor
zijne vrouw, nog een patent moeten nemen, voor hot
onwaarheid spreken van huren en vrienden, of de politio
zal or nog aan te pas komen. Eon vrouw tc Sint-
Annaland was zoo in haar schik dat zp bjj baar man
was op het feest, dat zjj op bare hielen draaide om
gezien to worden en zou wel gewenscht hebben dat
net wel acht dagen geduurd had. Te Tholen
zal een schippers zoon nog gok worden als hjj zpn zin
niet kan krygen maar bet meisje is te knap en te
verstandig om zich met bom in te laten. Eene
gierige boerin te E. wordt aangeradenhare dochter
niet voor te gaan in het vrjjen, en haar oen beter voor
beeld gaf Het ware beter dat zjj haren knecht en arbei
ders wat beter behandelde
Maar wjjfjemet uw schoon gelaat,
Gp wordt van iedereen gehaat,
Want het is zeker en gewis
Dat het niets dan hebzucht is.
Neeltje tc Oud-Vo3setneer moest haren vrjjer des
Zondags-avond zoo ver niet weg brengenwant dan
moet zjj zoover alleen terugkomen; en zjj is nog maar
pas aan het verkeeren, dus het gaat zoo mooi.
Dus meisje, stel het eens voor oogen
noo dat Saartjo werd bedrogen
En nu zit zjj in 't verdriet,
Dat men toch zoo dikwjjls ziet.
Te Poortvliet wordt eene meid aangeraden zich
met geen getrouwde mannen op te houdenals de
baas en vronw afwezig zjjn, want dat past niet voor
een fatsoenlijk meisje Eene schoenmakers-vrouw te
E. moest haar tong wat in toom houden, en zoo mal
niot zijn met een ander, want dat zou wol eens verkeerd
kunnen uitkomen.
Intro/.ondoii stiiUkon.
Haagsche Brieven.
don Ifiinir, 14 Augustus.
Do ministorieele crisis is eene nieuwe phase inge
treden de heer Kappejjne van de Coppellosedert
eene maand of een paar maandennaar men wilde
leider der liberale party en die als zoodanig aan de
jongste militie-wet den laatsten stoot heeft toegebragt,
is uit Zwitserland teruggekeerd om een onderhoud te
hebben met den directeur van het kabinet des Konings
en is later bp Z. M don koning op bet Loo ontboden.
Uit deze gewigtigo gebeurtenisdie sommige dag
bladen eorst hebben geloochend leiden sommigen af
dat de kansen van bet Ministerie Heemskerk op aan-
bljjven zeer verminderenanderen spreken van eene
manoeuvre van den heer Heemskerk die weinige weken
vóór don aanvang van een nieuw zitting-jaar der libe
rale party een echec wil bezorgen door haar met do
zamenstelling van een nieuw Ministerie te belasten
waarin bjj meent, dat zjj toch niet slagen kan. Op
die wjjze zou bet Ministerie der beginselloosheid van
zelf het Ministerie der noodzakelijkheid worden.
De beer Heemskerk zou zeker oneindig vaster zitten
dan tbansindien de heer Kappeijno niet gereed mogt
komen met de zamenstelling van zpn Ministerie Vol
gens don beer Heemskerk kan de heer Kappeijno daarin
nooit slagen. Vooreerst zpn de meeston zijner vrienden
uitlandigde liberale partjj zwerft rond in alle land
streken van Europa; ja do heer Jonckbloet verbljjft
nog steeds te Philadelphia, waar hjj als regeerings-
COmmissaria met grooten luister en eon borst vol
ridderorden keizers on keizerinnen in de Nederlandsc.be
zalen rondleidt, om Hunne Keizerljjke Hoogheden met
de tallooze geuren van de Arnhemscbe eau de culogne-
fabriek te verkwikken. De heer Kappepne zal toch nooit
de taak aanvaarden om' een Ministerie zataen te stellen,
alvorens bjj zpne beste vrienden zal hebben ge
raadpleegd. De overige coryfeeën der liberale party
zpn mede uitlandig zoodat de heer Kappejjneals hij
appel nominaal gaat houden slechts weinigen zal zien
opdagen. En toch zullen al die vlag-officieren der
liberale party naar den Haag moeten terugkeeren om
met den beer Kappepne te besogneren over een tal
van vraagpuntenwelke zich alle oplossen in twee
hoofdvragen: zullen wijf En zoo ja, wie zullen Zoo
de heer Kappepne slechts mot enkelen zjjner vrienden
gaat confereren dan zou het Ministerie Kappepne reeds
bjj zjjne optreding do kiemen der ontbinding in zich
dragen. Maar vóór de gansche liberale partij dat
wil zeggen hare aanvoerders in den Haag bijeen is
in het Noordeinde (overzijde van het Paleis) kan er
nog menige warme dag voorbpgaanen intusschen
verloopt de zomer.
Zoo de afwezigheid der meeste liberale staatslieden
roor den heer Kappepne eene belemmering is om een
Ministerie zamen te stellende ongeneigdheid van de
l mo-sto ministers om aan te blijven maakt zpne taak
wederom iets gemakkelijker.
Do Minister van Justitiede heer van Lpnden van
I Sandenburg, wiens bekwaamheid en jjver door alle
partpen om het zeeret werden gewaardeerd Ijjdt voort
durend aan eene oogziekte die hem in de behoorlijke
waarneming van zjjn ambt belemmert. De Minister
van Buitenlandscbe Zaken de heer van der Does de
Willebois, haakt naar het oogenblikJat hjj de por
tefeuille te zware last voor zjjne zwakke schouders
iu andere banden zal kunDeu overdragen. Met de
leiding der buitenlandscbe zaken heeft deze Minister
geene lauweren ingeoogst. Zpn diplomatiek beleid in
do suikcr-questie kenmerkte zich door groote wisseling
en onvastheid terwjjl by het was die de waardigheid
van ons land in het buitenland niet weinig in gevaar
heeft gebragt d'jor aan de Regeering van Venezuela
den eisch te stellendat twee harer havens voor den
handel van Curasao zouden worden geopend. Dit was
eono inbreuk op de souvereiniteit van een vreemd
landen de Minister zelf heeft den vrede met Vene
zuela niet kunnen koopen dan door vóór alles dien
onregtmatigen met het volkenregt strpdigen eisch in
te trekken. De Minister van Finantiën de heer van
dor Heimwordt als finantieele specialiteit zoo weinig
getelddat al zpne voorstellen achtereenvolgens door
de Tweede Kamer zpn verworpen. De tabaksbelasting
heeft hjj moeten terugnemenen het eenigedat hjj
heeft kannen handhavende wjjziging van het
tarief van in- en uitvoer, heeft hjj geheel naar den
geest der Kamer moeten omwerken om do aanneming
daarvan mogclpk te maken. Zijn kracht als minister
is geheel gebroken terwjjl zjjno laatste zendbrief om
trent do Belgische centen niet bestemd schjjnt hem
veel roem te doen verwerven. De Minister van Koloniën,
de heer van Golteteiu moet reeds lang tot do over
tuiging zpn gekomendit hjj eene taak heeft op zich
genomendie voor zpne krachten te zwaar is en dat
do oorlog met Atchin hem eene te groote verantwoor
delijkheid oplegt. Ook is noch het inlandsch onderwjja
noch de zaak der Indische spoorwegen (welke beide
zaken den Minister het meest ter harte gingen) sedert
zpne optreding veel verder gebragt. Voor een nieuwen
strijd bjj de Indische begrooting deinst de heer van
Goitstein (zooals onze voorouders pleegden te zoggen)
klaarblijkelyk terug. De heer Kip is gezind zpne wets
ontwerpen onder ieder Ministerie te bljjven uitbroeden
deze Minister van Marino is een kieurloozo kip. De
Ministers van Marine zjjn bestemd ministeriëelo crisissen
te overleven De heer Kip zat naast do Ministers do
Vries en van de Puttehjj zit naast de heeren Heems
kerk eu van Goitsteinhjj zal ook naast den heer
Kappepne kunnen gaan zitten. Eindeljjk ziet de beer
Klerk zeer wel in dat hjj toch de ware oorloge-speciali-
teit niet is en dat zjjn redenaars-talent do kracht van
den heer do Roo niet kan verbrjjzelen maar des noods
zou do heer Klerk zich nog wel de portefeuille voor
openbare werken laten welgevallen. Eindelpk Bchpnt
men bjj ons tot het besef te komendat Nederland
een Ministerie voor openbare werken niet kan ontberen.
En waarlpk geen land, dat naar verhouding zooveel
voor openbare werken ten koste legt als Nederland.
Nu er sprake is van de droogmaking der Zuiderzee
meen ik dat dit oogeDblik allergunstigst is om einde-
ljjk eens tot de oprigting van een ministerie voor open
bare werken over te gaan. Dit zou ook weoscheljjk zpn
voor de zaken van onderwjjs. Do Minister van Bin-
nenlandsche Zakenvoortaan ontheven van de zorg
voor de openbare werken zal zich dan zooveel te meor
aan het onderwjjs kunnen wjjden. Slechts een man als
Hercules kan op don duur èn de zorg voor de opeobare
werken èn die voor alle andere zaken van binnenlandsch
bestuur op zich nemen.
Terwjjl wjj dus allen in afwachting zjjn wat de
invloed van den beer Kappejjne op zjjn medeleden en
He invloed van den Koning op den heer Kappepne
zal uitrigten, hebben wjj allen tpd om ons te ergeren
aan den zendbrief van don Minister van Finantiën
dezer dagen in de Stuals-Lourant verschenen ('t wercl
ty'd, dat dit blad ons éónige verrassing kwam geven),
en waarin do Minister eensklaps aan de Belgische
centen den oorlog verklaart.
Van waar die plotselinge oorlogsverklaring tegen die
onschuldige Belgische centen? Wat anders hebben
deze onschuldige Belgische centen in dit jaar uitgerigt,
dat zjj niet reeds dertig jaren lang hebben uitgerigt
De Minister maakt gobruik van de geneigdheid van
het publiek om eindelpk mede tc werken tot wering
dier vreemde muntstukken." Maar kan men hier wel
van «geneigdheid van bet publiek" Bpreken, omdat in
een paar steden winkeliers hebben verklaard geene
Belgische centen meer te zullen aannemen Neen
de geneigdheid of liever de ongeneigdheid komt van
de postkantoren en do ontvangkantoren, van 's Ministers
ambtenaren het eerst.
Doch de vraagvan waar de geneigdheid of onge
neigdheid komt i9 eigenlijk de vraag niet. Hoe dit
onwettig betaalmiddel zoo lang op alle kantoren vrjjelpk
werd toegelatenis al wederom niet de vraag. Maar
do vraag isdoor welke middelen wil do Minister
dit kwaad keeren De Mi> ister komt met drie bedrei
gingen voor den dag1°. onverbiddelijke weigeriug
van aanneming in betaling door rijksambtenaren
2°. strafbaarstelling van het »in betaling geven en
aannemen van vreemde koperen en bronzen munt" en
3°. niet-inwisseling bp de invoering der bronzen
pasmunt. Op die wjjze zal het Nederlandsche publiek
voor het ia ontvang nemen van Belgische centen
werkelijk zeer zwaar worden gestraft.
Maar deze maatregelen komen mjj voor wei wat al
te draconisch to zjjn en deze overyld handelende Mi
nister van Finantiën zou al spoedig bljjken een to
gestreng Minister van Justitie te zpn. Het gaat, dunkt
mij, niet aan op eenmaal alle Nederlanders zóó geweld
dadig te straffen wegens een m sdvpf, waaraan do Neder
landsche Regering in do hoogste mate medepligtig was.
Zeker zullen deze forsoho maatregelen wel eenigzins
hun doel bereiken. Ik begrjjp zeer goeddat de Rege
ring zegtik beb gedwaald en ik neem geen vreemde
munt meer aanmaar dat zjj hot in betaling geven en
aannemen van vreemde munt strafbaar stelt en do