ZIERIKZEESCHE NIEEWSRODE.
No. 5728.
52sleJaarg.
Dingsdag 1 Augustus 1876.
Verschjjnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATUKDAG. Do prjje per 3 maanden is 1,30, franco por post 1,60.
ADVERTENT1ÊN 10 Cta. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Nieuwstijdingen.
Êlmerifta.
Op den 4den Juli), den dag van het eeuwfeest, heeft
te Dubuqueaan* den Misaisippiin [owaen in den
omtrek een geweldig onweder gewoed met zoo sterken
regen, dat in korton tjjd alle rivieren en ravjjnen over
stroomden en de lagere verdiepingen van een aantal
huizen volliepen. Een gehucht, ten zuidwesten der stad
gelegenspoelde geheel wegwaarbjj een-en-veertig
menschen om het leven kwamen. Twee geheele huis
gezinnen een van vjjf en een van zeven personen
verdrouken. Acht van de negen spoorwegbruggen in
een omtrek van tien mjjlen werden vernield. Op ver
schillende andere plaatsen kwamen meer dan vjjftig
menschen omte Norwalk verloor zekere heer Gideon
zijne vrouw en clrie zoons. Vier personen werden door den
bliksem doodeljjk getroffen. In het geheel moeten om
streeks honderd vjjftig huizen geheel en al verwoest zjjn.
Niet lang geleden verzekerde in New-York een
geneesheer, Uhlhr. -^t leven van een meisje Louise
Guns genaamd—De verzekerde söm bedroeg 10,000 doll.
Eenige dagen na het teekencn van de overeenkomst
stierf Louise Guus. Toen de dokter de verzekerde som
bjj de assurantie-maatschappij wilde ontvangen, gaf hjj
znlke verwarde antwoorden dat men meende de uit-
keering te moeten weigeren. Sedert was de dokter ver
dwenen. In zjjne woning was slechts een oude vrouw,
die voor zijn zuster doorging.
De directeur der verzeketirg-maatschappjj vroeg daar
op opgraving van hot ljjk van Louise, de regter gaf
de noodige bevelen en de kist werd naar het ljjkenhuis
overgebragt om daar geopend te worden in tegenwoor
digheid van geneesheeren agenten der Maatschappij
en vertegenwoordigers der per».
De kist was voorzien van een zilveren plaats, waarop
gegraveerd stondLouise Guus, overleden 30 April in
den ouderdom van 23 jaren en 10 maanden. Bjj de
opening vond men geen ljjk maar een aantal steonen.
De bediende van den aannemer van begrafenissen
beweerdedat hjj den geneesheer bjj hot kisten van
het ljjk de behulpzame hand geboden, Eon geneesheer
verklaarde, dat hjj Louise Guus gedurende hare ziekte
eenige malen had bezocht, doch verder geen notitio
van haar genomen had.
De zoogenaamde zuster werd nu door bedreiging van
gevangenneming er toe gebragt hot adres van dr. Uhlig
op te geven. Op de aangegeven plaats vond men den
dokter in gezelschap van de begravene. Bjj nader on
derzoek kwam uit, dat deze laatste in een rjjtuig
gezeten haar eigen begrafenis had bjjgewoond. De zoo-
?enaamde dr. Uhlig is zékere ridder van Bognicky
mis van geboortedo vrouw, die voor zjjn znster
doorging, bleek zjjne wettige echtgenoote te zjjn.
JFrstwkrijjft.
ÏPttitathlatiïr,
In Frankrjjk zal de oogst over het geheel meer dan
middelmatig, in het Zuiden zelfs zeer goed zjjn.
£st*»Us«rl»nfe.
Omtrent den brand te Albonve deelt het Journal tie
Gen'we mede, dat Donderdag morgen de brand begon
nen is in den schoorsteen eenei bakkorg. Do wind was
wel niet buitengewoon hevig, maar sterk genoeg om
binnen korten tjjd de vlammen aan andere gebouwen
mode to deelen. Spoedig stond de kerk in brand. De
brandspuit, die digt bij de kerk geborgen Btond, werd
eer men haar te voorschijn halen kon, een© prooi der
vlammen. Aangezien bjjna alle huizen van hu ut en de
ongelukkige eigenaars meestal in het veld of op de
bergen aan het werk warenstond binnen weinige
oogenblikken bet gansche dorp in vlammen. Wel scho
ten onraiddelljjk de bewoners van naburige dorpen met
hunne bluschmiddelen te hulp toe, maar zjj kwamen
zoo goed als te laat. Albenve was verwoest. Slechts
enkele stukken huisraad waron gerod. Dc ongclukkigo
bewoners hadden in BulleNérivueLcssoc en Mont-
bovon een schuilplaats gevonden. Een mjjl in de rondte
is de brandlucht duidoljjk te bespeuren.
Slechts tweo personen zjjn in het vuur omgekomen.
Drie en zeventig huisgezinnen uit 450 personon be
staande, staan geheel geruïneerd op straat. De schado,
aan de huizen alleen geleden wordt op 300,000 fr.
begroot. /Hier komt dan bjj wat men aan huisraad
kleederon en andere bezittingoo verloren heeft.
Te Praag is dezor dagen overleden mevrouw Therese
Fiedler von Hülfenstein, in den ouderdom van 110 jaren.
Zjj was eene Hamburgsche van geboorte en gedurende
geruimen tjjd hofdame van keizerin Maria Thcresia van
Oostenrjjkzjj was nog nooit ziek geweest.
De zoon van een rjjk fabrikant te Berljjn ver
loofd met een jonge en aanziecljjke dame, werd onlangs
zoo verliefd op een weduwe, waarmede hjj kennisge
maakt had dat hjj het plan ontwierp met haar naar
Engeland te vlugten en daar oen huwelijk aan te gaan.
Tot dat einde voorzag hjj zich van een paar duizend
thalor en stelde zjjne aanstaande vrouw eeD groot
gedeelte daarvan ter hand. Zjj zou naar Verviers voor
uitreizen en hem daar afwachten om dan gezameljjk
naar Londen te gaan. Toen bjj echter te Verviers
aankwam was zjjn geliefde nergens te vinden en eerst
den volgenden dag ontving hjj een brief uit Dover
waarin zjj hem melddedat zjj geen weduwe was
maar haar man zich in Amerika bevond, waarheen zjj
zich had begeven. Het haar toevertrouwde geld zou
zjj zoo vrjj zjjn als aandenken en ter bestrijding harer
reiskosten behouden.
Te Gladowa aan den Donau is een Turk, als een
Bulgaar vermomd gearresteerd. Hjj droeg verscheiden
pakken met cyanzuur potasch bjj zich -, men veronder
stelt dat hjj daarmede het bronwater in Servië wilde
vergiftigen.
üleirctlatttr,
Amstorrlrit»» 28 Julij. In de Haarlemmerstraat
alhier heeft de politie Dingsdag avond op een zolder
in een hok onder de dakpannen, waarviiD de deur ge
sloten was en waarin licht noch lucht toegang had, een
14jarig meisje ontdekt, hetwelk, slechts met nfsigteljjke
lompen bedekt en liggende op eene legerstede zelfs
voor een bond ongeschikt, als het slachtoffer van do
meest onmenscheljjke verwaarloozing, maanden achter
een aan gebrek en ellende ter prooi was geweest en
naauweljjks de kracht meer had zich verstaanbaar uit
te drukken. Het arme schepsel is, na gehouden overleg
met een geneeskundige, op last van den Commissaris
van Politie per rjjtuig naar het Gasthuis vervoerd, en
tegen de ouder», met name hare stiefmoeder, zal, naar
wij vernemeneene strafregteljjke vervolging worden
ingesteld.
De vader van het mishandelde meisje is in hechtenis
genomen.
Betreffende de opvoeding van hot ongelukkige meisje
verneemt de Ami. Cl. nog de volgende bijzonderheden.
Toen het wicht, naauweljjks twee jaren oud en frisch
gezond en sterk was had zjj hot ongeluk haar moeder
te verliezen. Haar vader, die kort daarna weder in
het huwelijk tradvertrok met vrouw en dochter van
Roermond, waar bjj dostjjds woonde, naar Velp.
Volgens ingewonnen berigtcn moet daar reeds gebleken
zjjn dat aan de opvoeding zooveel ontbrak, dat het
aan verwaarloozing grensde. De familio begaf zich
vervolgens van Velp naar Amsterdam en koos domicilie
op het Tuinpad waar de opvoeding van nabij werd
gadegeslagen Meermalen werd het kind in een lage
donkcro bedstede gehuisvest, en toen men van het
Tuinpad verhuisde naar de Haarlemmerstraatvond de
ontaarde vrouwclie inmiddels lust scheen gekregen
te hebben in het martelen aldaar een berghok onder
de dakpannen dat sedert der kleine tot verbljjfplaats
diendetotdat zjj eergisteren door den commissaris van
politieden heer C. J. Stork daaruit werd verlost.
In den afgeloopen nacht is een jongelingdie een
rat in den val gevangen had en ze in het water wilde
verdrinkenzelf te water geraakt en in den modder
gestikt.
Gisteren avond omstreeks half acht is hier ter
Btede een droevig ODgeluk voorgevallen. Een geacht
cominissionnair en makelaar in tabak was eergisteren
van een buitenlundsche reis teruggekeerd met zjjn vader,
dien hjj gisteren namiddag te 5 uur naar het station
van den Rijnspoorweg had gebragt. Des avonds te 7
uur was hg, na mot een vriend gedineerd te hebben,
op zjjn kamer teruggekomen om zjjn koffers te ont
pakken, bjj welke bozigheid hij zjjn vriend een in het
buitenland gekocht pistool toonde van geheel nieuw
maaksel. Op de vraag of het ook geladen was, luidde
het antwoord»wol neen", maar naauweljjks waren
deze tweo woorden gesproken of hg vieldoor een
kogel uit het pistool doodeljjk getroffen, néér. Hjj had
al. bjj het overreiken den tromp in de hand gehouden,
waarop wel degeljjk de geladen pistool, toen zjjn vriend
het ter bezigtiging in haaden wilde nemen, is afgegaan
en het noodlottig schot volgde. Op een hartverscheu
rend angstgeschreeuw vond men zgn vriend dor wan
hoop ten prooi. Geneeskundige hulp, die dadeljjk werd
ingeroepen vermogt niets dun het overljjden des ge
troffenen te constateren. Het ljjk is gigteren avond naar
de cellulaire gevangenis overgebragt, waar het heden
wordt geschouwd.
Het vaartuig met de mal van bet ramtorenschip
Koning der Nederlandendat eergisteren tot aan de
Noordteealuizcn ia genaderd, is geschat, doch de wind
en de zee laten niet toe om de proef tot buiten de
hoofden voort te zetten. De togt door hot kanaal is
goed geslaagdalleen op een honderd meter afstand
van de brug was eene weinig betoekenonde ondiepte
welke terstond ie weggeruimd.
L<'i«li'n 30 Jnljj. De vjjf luchtballons van Lan-
dread zoudon gistoron alhier opBtjjgen. Den gehoelen
namiddag van 3 tot 7 ure was men bezig de ballons
gereed te maken voor do opstjjging. Eindeljjk was men
gereed de heer Rossi en zjjne vrouw zaten reeds in
het schuitje en men sleepte nog een paar zakken zand
aan, toen oensklaps een al te torscho windvlaag in het
onderdeel van den boofdballon sloeg en het gevaarte
in flarden scheurde. Do teleurstelling te bcicbrjjvon
van den ongolukkigen luchtschipper, wicn do tranen
in de oogen stondi non van het verbazend groote
publiek, is onmogeljjk.
'sGrnvonhutro, 29 Juljj. Gistoron avond is
de Memorie van Beantwoording van den heer Moens
verschenen op bot Verslag dor Tweede Kamer over het
wetsvoorstel tot wjjziging van de wet op het lager
onderwjjs.
Om in do onzekerheid van do kosten aan de uit
voering van zjjn voorstel verbonden, geen onverkomeljjk
bezwaar te lateD overbljjveo. heeft do beer Moens nader
voorgesteld de helft van de minima der jaarwedden
van dc ondorwjjzers door 's Rjjks kas te doen dragen.
Verder stelt de beer fl/oen* thans voor, voor de
onderwgzers-tractemcntcn drieërlei minimum in de wet
op te nemen, mot dien verstande, dat, op advies vnn
Gedep. Staten bjj Kon. besluit zal worden bepaald
welk minimum voor clko gemeente gelden zal.
Die claasificatio zal om do vjjf jaren worden herzien,
onder boding, dat alleen bjj vacature een lager minimum
dan het eerst bepaalde mag worden toegepast.
Dezelfde regeling wordt nu ook toegepast op de be
trokking van die hulponderwijzers met hoofdonderwjj-
zersactodie naar do voorschrifton der wet in elke
school worden aangesteld.
Do minima zouden bedragen
hoofdonderwijzers ƒ800, ƒ1000, ƒ1200;
hoofdonderwijzers mot hnlpouderwjjzersactc J 700
ƒ800, ƒ000;
andere hulponderwjjzers 500.
Nog eenige andere wjjzigingen van meer onderge
schikt belang zjjn in het wetsvoorstel gebragt.
Voor Izaiik de Jong en zjjn vroegeron medeverdachte
Verlind is door eenige menschonvriendenbewogen mot
liet lot van hen die ten onregte van den moord op
mevr. van dor Kouwen en haar dienstmaagd waron
beticht, blijvend gezorgd. De Jong is in de gelegenheid
gesteld zien met een koopman in aardappelen en grint
te associëeren en op die wjjze zich een bestaan te
verschaffen. Verltnd ia bij de Juin waterleiding geplaatst,
en men heeft hem de noodige gelden ter hand gesteld
om zich meubelen en andere levensbenoodig ibeden
aan te schaffen zoodat hij nu slechts met arbeid in
zjjn toekomstig onderhoud heeft te voorzien.
Men kon voor Bohagel niets doenomdat dien9 ver
bljjfplaats onbekend is.
Rotterdnm28 Juljj. Eergisteren hebben alhier,
na de weder mislukte ballonopstijging, ernstige onge
regeldheden plaats gehad. Het gepoupel wierp de voor-
bggaDgers met steen ensdoeg eenige glasruiten in en
verzette zich tegen de politie, die genoodzaakt was do
9abel to trekken en gelukkig door een dertigtal werk
lieden met hun patroous geholpen werd. Kort daarna
vielen de baldadigen weder zes agenten aan on bjj
het afweren kreeg een beschonken 1(5jarige jongen een
slag, die hem deed neertuimelen. Hot duurde lang eer
de menigte uiteen was gegaan.
Het plan, dat bjjna 20 jaren in de pen is geweest,
om eene directe communicatie-straat to verkrjjgen tns-
schen Delfahnvcn en Rotterdamkomt eindelijk tot
stand. Deze nieuwe straatweg zal gelegd worden langs
den zoogenaamden Binnenweg, in de regte rigting naar
Rotterdam. Bij den aanleg zal zooveel mogoljjk worden
gelet op ruimte voor bouwterrein. Wanneer deze
plannen verwezenlijkt worden, is Rotterdam met Delt's-
haven verbonden. Reeds wonen p. m. 3500 Rotter
dammers op Delfshavens grondgebied en zjjn aan de
lasten dezer stad onderworpen. De provincie beeft 1/3
in de kosten toegezegd. Met de onteigening van per-
ceelen is reeds een begin gemaakt.
'MHortotreiihoiüch, 20 Juljj. Het geregtshof
alhier heeft gistoron uitspraak gedaan in de zaak van S.
A. te Groningendoor wien in April jl. een moordaanslag
werd gepleegd op de vrouw van E. d. J., onderwjjzer
in do gymnastiek alhier. Het geregtshof heeft ge
noemden A. schuldig verklaard aan een door uiterlgk
bedrjjf gebleken en tot begin van uitvoering overge
slagen poging tot mocdwilligon manslag die niet dan
door een toevallige, van des daders wil onafhankelijke
omstandigheid gemist heeften hem veroordeeld tot
een tuchthuisstraf voor den tjjd van zes jaren.
OudenhoHcli, 29 Juljj. Do Raad dezer gemcento
heeft in zijn jongste vergadering een plaatseljjke ver
ordening vastgesteldwaarbjj het op markten, straten
of andere openbare plaatsen vergchjjnen in kennelgken
staat van dronkenschap wordt verboden op een boete
van 3 ƒ10.
Niisiso, 28 Juljj Woensdag-avond vermistte oen
ingezeten dezer gemeente, J. K. genaamdzjjn acht
jarig zoontje. Den geheelen nacht zochten de radelooze
ouders te vergeefs naar hun kindtot dat zij het gis
teren morgen levenloos vonden in den zoogenaamden
Parochieputdie midden in het dorp ligtzeer groot
van omvang en diepdoch niet omrasterd is. Zeer te
verwonderen is het dat die omrastering tot dusver nog
geen plaats had, te tneer als men zich herinnert, dat
anderhalf jaar geleden eene vrouw des avonds tenge
volge vaudoduisternie indienzelfden put liep en verdronk.
Zierikzee29 Juljj. Gistereu werd te Kapelle
door het polderbestuur der Vier Bannen van Duiveland
aanbesteed het leveren en storten van 2000 scheepston
gewone- en 1500 ton afval van Doornibschen steen
aan den oever bjj den Zuidbout en het opmaken en
verdedigen van het Zeeëind van den Zuidboutaau de
zuidzjjde van den polier de Vier Bannen in Duiveland.
Inechrjjvers wa.-en de beerenJ. de Rijke te Stavenisse,
20,000J. vnn der Linde te Zierikzee, 19,900 Al.
Breax, te Coljjnsplaat, 18,900 II. C van den Rude
te Zierikzee, 18,800; P. van de Wendt te Goedereede,
18,730; J. van Papering te Bruinis-e18,675; L.
Vijverberg te Sirjunsland18.257; G. Holier Dz. te
Soherpenisse 18,200J. van Kek te Hardinxveld
17,880; het werk is daarop ingezet op 15,000,
telkens verhoogd met 50 en is daarop gemjjnd door
G. Bolter Dz. voor 17,800.
Bjj beschikking van den Min. van Binnenl. Zaken
is eervol ontslagen als opzigter van den waterstaat
3de kl. do heer P. K. de Graaff te Zierikzee.
Uit de Gron. Cl. zien wjjdat de dansonderwgzers-
vereeniging nog op andere wjjze zich verdiensteljjk tracht
te maken dan door het invoeren van nieuwe dansen. Op
de jongste vergadering is ook het denkbeeld besproken,
om het groeten op straat door middel van het afnemen
van den hoed af te schaffen'. Een der leden verklaarde
»uit goede bron vernomen te hebben dat door h ogge-
plaatste personen reeds den wensch was geuit, dat er
een bond opgerigt werd tot afschaffing van die lastige
gewoonte." De verdero behandeling is helaas 1 uitge
steld tot de volgonde vergaderingte Rotterdam te
houden, dat dun welligt den onvergankelgken roem
zal genieten, de bakermatte zyn van een »anti-hoed-
nfnemingsbond."
In do provincie Groningen heeft de hitte van de
jongste dagen eenige slachtoffers gemaakt onder do
personenaio op het veld met den arbeid zich bezig
bieldon. Van minstens drie personen in de gemeenten
Mecdon, Vcendam en Wildorvank is de plotselinge dood
door zonnesteek bekend geworden.
In een deftigen inboedel te Blokzgl is een zil
veren muntstuk gevondendatofschoon slechts ter
grootte van een guldenmisschien van groote waarde
voor den oudheidkundige b. 't Is namelijk een nikkel,
waarvan hier en dour in 't O. T. wordt melding ge
maakt. Aan de eene zjjde ziet men een rookend wie
rookvat mot llebreeuwscb omschrift: Sikkel van Israel,"
op de keerzjjde een oljjftak met de Hebrecuwsche woor
den: Jeruzalem de heilige stad." Vjjf-en-twintig gulden
is cr reedsdoch te vergeefsvoor geboden.
Te Londen is Donderdag 11. do ulgcmeene ver
gadering gehouden der Maatschappij tot droogmaking
van op- en aanwassen op de Schelde, onder leiding van
den heer Bidder. Uit het verslag bleekdat de hooge
zeeën en stormen weinig schade hebben tocgebragt aan
djjkcn, die alzoo zeer voldedende veestapel is uitge
breid en de oogst laat zich gunstig aanzien. De Voor
zitter deelde mede, dat do Maatschappij zelf geen verdere
indjjking zal ondernemen, maar dat, welligt een groote
uitgestrektheid aangrenzeuden grond zal worden droog
gemaakt waartoe zjj zal worden nitgenoodigd bjj te
dragon. De balans werd goedgekeurd en de aftredende
directeur herbenoemd. Van ruim 10,000 p. st. aan op
brengst der oogsten kon bjjna do helft als winst worden
geboektgrootondeels tot betaling van renten der
obligatiolcening.
T E L E G R A M M E N^
St. PoterslMiraf30 Juljj.
Generaal Ignatieff, gezant te Kon*tantinopel, is heden
alhier aangekomende geruchten omtrent zjjne terug
roeping of overplaatsing zgn geheel ongegrond.
Dc Tnrkschc volksstammen, grenzend© aan de Rus-
sisehe bezittingen in KaukasHietrachten oproor te
verwekken.
Weeiien, 31 Juljj.
Een hernieuwde aanyal der Turken op do Montene
grin oen, bjj KutBchi, is afgeslagen. De Turken verloren
veel troepen en twee stokken geschut.
I£c r l< n I e u ws
Beroepen te Dolfshaven, Ds. J. A. de Vliegtr, pred.
te Katwjjk aan Zee, vroeger te Oosterland.
Bedankt voor het beroep naar de Cbr. Geref. gem.
te Wissen kerke door Ds. A. G. de Waal te Naaldwjjk.
Gemengde berigten.
Een boeren-zoon te Rilland moest zooveel kwaad
niet spreken van een meisje in het zuiden waar niets
van te zeggen valtdaar er op zal gelet worden als
hg dat niet nalaat.
Dus beertjebeter opgepast
Anders krijgt gjj op uw bast,
En om toch zoo maar te doen
Gaat verloren uw fatsoen.
»Well well" zegt dc dochter van een schoenma
ker te Biervliet, »wat heb ik een spjjt dat ik Jan niet
genomen heb, want nu moet ik mg weer maar met
Jakob behelpen." Dezer dagen is te Londen een
bedelaar veroordeeld tot een m-iaud gevangenisstraf.
Die man kon niet loopendoch kroop op handen en
voeten over de straat, en verdiende minstens tien gulden
per dag. Des Zondags had hg do gewoonte met zjjn
gezinbestaande uit zjjne vrouw en zes kindoren
een rjjtuig te huren en daarmede pleiziortogtjes in de
omstreken van Londen tc maken. Een dametje te
Sint-Annaland wordt aangeradenzich zoo gek niet
aan te stellen en alle avonden zoo op straat niet te
loopen slenterenwant zoo zal zjj Bram toch niet
in de fuik krjjgcn. Ook zou men dat niet verwachten
van een meisje dat zolf zegtdat zjj nog al zoo fat
soenlek is. Te Beesd hebben in de verleden week
ton huize van een dor notabolsto ingezetenen wan
ordelijkheden plaat9 gehaddie veel opspraak hebben
verwekt. Een jong, schoon en rjjk meisje, ouderloos,
was verloofd aan een burgemeesterdoch zeer tegen
den zin van hare voogden en haar brooderdie alle
moeite deden om het huweljjk te keeren. Zjj bield r.og-
thans vol, en werd eindelijk in ondertrouw opgenomen.
In den laten avond van dien dag verspreidde zich in
het dorp hot gerucht, dat zij in bare woning ruw
bejegend en mishandeld word. Eene bonte menigte
verzamelde zich op de straat voor de woning; dc ver
toornde bruidegom riep voor zijne versmade bruid de
tus8chenkom8t van de bevoegde autoriteit in zjj ie
uit hare woning vertrokken naar eon welwillend bloed
verwant. en 11. Zondag heeft de eerste huwelijks
afkondiging plaats gehad Aardig was het om te zien
hoe het volk geneigd was voor de onderdrukte partjj
te trekken. Uitgestoken vlaggen en vreugdeschoten
toT eere van do bruid gaven dat genoeg te kennen-
In den Haag zjjn eenige personen ongesteld geworden,
door dat de dienstboden op zolderkamers slapende
in de dakgoten hunne kamerpotten ledigden, en aldus
het regenwater verontreinigden en voor de gezondbeid-
sch&deljjk deden worden. Een dametje ie Zierikzee
wordt aangeraden zich zoo mooi Diet te kleeden
want om die reden kan zjj dien heer van overwater
niet krjjgen want die begrijpt dat moojje kleercn veel
geld kosten en zjj geen geld heeft om die te koopen.
Iugezondou stukken.
Haagsche Brieven.
X>e» Haag27 Juli
Ie het met de ministeriëele crisis du uit of niet?
Geloofwaardige personen, die ik dezer dagen sprak,
verzekerden mjjdat aan de mioisteriè'cle crisiB niet
meer wordt gedacht. Wat zeggen zjj brengen
de constitutionele -eischen mede Ditdat öf het Mi
nisterie dat de nederlaag ljjdtontslagen èf de Kamer,
die de nederlaag toehragt, oDtbondeD wordt. Welnu 1
het Ministerie heeft zjjn ontslag gevraagdwat wilt
gjj meer? De Koning heeft geweigerd; hjj had regt
vun weigeren Als de heer van LjjnJen den KonÏDg
over de aanvrage tot ontslag onderhield>dan praatte
de Koning er over heen": welnude Koning heeft
regt er over heen te praten. Wij bljjven" klinkt het
devies op dit oogcnblik.
Ook de Minister van Oorlog? Ook de Minister van
Oorlogwerd mjj medegedeelddie thans ter elfder
ure door het Handelsblad wordt in bescherming genomen.
Het opstelletje in het Haagsche Dagblad: »Laat, maar
belangrjjk" (het Dagblad schryft tegenwoordigbjj de
drukkende warmteopstelletjes) zou doen denken dat
de heer Klerck marsen vaardig was om op te trekken.
Maar een Minister, die in 1t diepst van zgn hart bljjven
willaat zich zeer gemakkei jjk overreden.
Heeft dan de hoer Klerck niet de verhoogiog van
het miUtie-contiDgent >den hoeksteon van zjjn stelsel"
genoemd en is die hoeksteen niet afgebrokkeld O dat
is maar een metaphoor Men moet een pas opgetreden
Minister niet zoo naauw op de woorden vangen. In
het gebouw van het Departement van Oorlog liggen
nog andere hoeksteenen. Voor de tallooze millioenen,
die het Nederlandsche volk j&arljjks gewillig voor de
defensie over heeft en die met ieder jaar vermeerderen,
kan een Minister van Oorlogdie werkzaam wil zgn
zich nog wel meerdere hoeksteenen aanschaffen.
Ik zal er een voor den Minister opzoeken en hem
zjjne taak gemakkeljjk maken. Mon weet, dat aau-
vankeljjk een jaarlgkech contingent van 13,500 man
was aangevraagd fieo paar dagen echter vóór het
ontwerp bjj de Kamer in discussie kwamword nog
500 man daarbjj gevraagd. Met minder dan 14,000
kon men het onmogeljjk doen13,500 man was nog to
weinig. En bjj de discussie?... Plotseling was hot
cjjfer eene onverschillige zaak geworden alleen op bet
beginsel van contingents-verbooging kwam bet aan. Of
men in rijf jaren 63,500 of 65,000 of 70,000 man zoude
hebbenwat was daaraan gelegen Aan een cijfer
hing men niet.
Het was juist het tegenovergestelde van hetgeen
eenige weken te voren verkondigd was. Nu komt bet
nriu voordat een Minister van Oorlog, die zoo gemak
kelijk éénmaal van standpunt weet te veranderen dit
evengoed eene tweede maal kan doen. Indien kg nu
slechts op nieuw i-en ander cjjfer kiczedan heeft hjj
ook een anderen hoeksteen gevonden. Zulke hoekstee
nen zgn dan tevens uitnemende hoeksteenen voor
beginselvastheid Maar die laatste lading heeft dit
Ministerie nooit van boord behoeven te werpenom
de eenvoudige reden dat het die nooit heeft ingeladen.
Een sprekend bewjjs van 's Ministers seteï-vastheid
(niet met beginBel-vastheid te verwarren) is wel dit,
dat Z Exc. thans aan de Tweede Kamer eene nota
van wjjzigingen heeft ingezonden betreffende wjjziging
der wet van 28 Augustus 1851 Stblno. 128), regelende
de bevorderinghet ontslag en het op pensioen stellen
der militaire officieren bjj do landmagt. Uit die inzen
ding mag men gerust afleidendat ook de hoor Klerck
is teruggekomen op zjjn besluit om ontslag te nemen
immers een demissionair minister doet geene andero
voorstellen aan de Vertegenwoordiging dan die loo-
pende zaken betreffen.
Van de wijzigingendie de Minister in de wet van
28 Augustus 1851 brengen wilzgn enkele vooretellen
zeker verbeteringen. Zoo wil de Minister militaire
officieren bjj de landmagt ook ontslaan
a. wegens het herhaaldeljjk onbehoorljjk lang nalatig
bljjven in hot betalen van schulden het meermalen op
ergerljjke wjjze maken van schulden of ander aanhou
dend wangedrag; b. wegens opzetteljjk en herhaalde
ongehoorzaamheid of verregaande nalatigheid in het
vervullen van opgelegde pligtenc. wegens mishande
ling van een mindere of misbruik van gezag.
Alles heel fraaimaar wat ie herhaaldelijk nalatig
bljjven in het betalen van schulden Hoe dikwjjls moet
een officier schulden onbetaald hebben gelaten om ont
slagen te kunnen worden Wat is onbehoorlijk lang
nalatig bljjven Is misleiding van schuldeischers ge
durende drie jaren misschien niet onbehoorljjk lang
Het ^aanhoudend wangedrag" is niets nieuwsdie
zelfde uitdrukking vindt men thans reeds in art. 27
sub 4°. der wet van 28 Augustus 1851maar de mocije-
ljjkheid lag altijd hierin, dat men nooit wist, wat
onder die onbestemde uitdrukking is te verstaan? Wat
is wangedrag Wat is aanhoudend wangedrag Dusver
werden die woorden zeer subjectief opgevat en het is
alfjjd eene eigenschap van militaire wetten geweest
dat zjj ruim konden worden geïnterpreteerd. Waarom
niet duideljjk gezegddat officieren kunnen worden
ontslagen wegens onzedoljjke handelingen, misbruik
van sterken drank en ander wangedrag." Hot is toch
maar al te waardat zeer dikwjjls de onzedeljjkbcid
on dronkcnscbap in het legerwaarover men telkens
teregt klaagtbaren hoofdgrond vinden in het lijdelgk
toezien ja in het handelend voorbeeld der boofd-offi-
cieren. Men zegt dikwglsdat de sterke drank van de
burgermaatschappij naar het leger wordt overgebragt-
Het omgekeerde bevat meer waarheid. Het leger steekt
de burgermaatschappij aan en het kwaad komt van
boven. De Minister van Oorlogdie hier het middel
in handen had om bet kwaad zooveel mogelijk to be
teugelen door al te dorstige officieren met ontslag te
dreigen laat dit. middel wederom onaangewend. Mogen
die afgevaardigden wien de humaniteit on de uitroci-
jing van volkszonden ter harte gaan, ten minste hier
iets doen wat do wetgever kan do°n om den grootsten
kanker der Nederlandsche maatschappij to bestrijden.
Het is een jammerljjk feit, dat in Nederland voort
durend de staatsfinantien bloojjen ten koste van de
zedelijkheid van het volk.
De Minister van Oorlog stelt uog eene andere wjjzi
ging voor. Hjj wil eene definitie geven van »do Raden
van Onderzoek", welke definitie in de bestaande wet
wordt gemist. Aan »de raden van onderzoek" wil do
