/lllllk/IISIIII NIEUWSBODE.
No. 3725.
52steJaarg.
Donderdag 20 Julij 1876.
Vercchgnt DINGSDAG, DONDERDAG eu ZATUKDAG. De prjjs per 3 maanden is 1,30, iranco por post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterljjk tot des Maandags, Woensdags en Vrgdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Door bet. POSTKANTOOR te %1 ERIKZEK zijn
gedurende Ju maaudeu April, Mei 011 Juny 1876, de
navolgendebrieven verzonden, geadresseerd aan per
sonen, wier namen op bet adres vermeld, ter plaatse
van bestemming onbekend zijn, als:
li E L G 1 E.
L. de SMITAntwerpen. (Briefkaart).
A UÜ/l D-AM E lil KA.
J de HAAS. New-York.
G. MULDER, Douglas.
F It A N K H IJ K.
C B STRÜCKAERT, Paris.
Algemeen Overzicht.
Oorlogwie zal het ontkennenis en bljjft altjjd
eene hoogst treurige zaak. Om welke reden die wordt
gevoerd hoe natuurlijk en billyk de aanleiding daartoe
moge schjjnenhet ia een werk der verwoestingdat
in alle opzichten schadelijk is en daarom niet anders
dan treurige gewaarwordingen kan opwekken. Eo toch
heeft ook dit kwaad soms eene min ernstige zgde
althans het kan zyn dat de treurigste tafereelen die
daarvan opgehangen wordenons bijna bespottelijk
voorkomen. Zoo is het ook met den oorlog tusschen
TurliiJo en öorviö, die, naar men zegt, nog
steeds in vollen gang is. Twee volkenwier macht
zeer beperkt isdie in de kunst niet bjjzonder ervaren
zjjn die beiden ljjden aan geldgebrek en ieder voor
zich genoeg te doen hebben om eigen zaken in gang i
wjj zeggen niet eens in geregelden gang te houdenj
twee volkendie voor een deel op de genade der overige
mogendheden dryven beoorlogen elkander. Reeds dat
mag dwaas heeten. Maar er is meer. De berichten
die van het oorlogstooneel komen zijn van dien aard
dat zjj wel golooven doen aan moorddadige vechtpar
tijen maar geenorlei gegronder kennis geven van den
stand en loop der zaken, 't Is er even als voormaals
in Spanje. Aan beide zjj den kent men zich de over
winning toe on wie zal ons zoggen wie er waarheid
spreekt. Reeds is men zoover gegaan van eenen slag
te vermeldendie plaats zou gehad hebben bjj eene
stad ot dorpdie nergens te vinden zjjn op de kaart
zoodat er veel grond is te geloovendat er eigenljjk
geen slag is geleverd. Al betreuren wjj dan ookdat
die beide volken zich noodeloos uitputteu en verderven,
wjj mogen geloovendat de strjjd wel geen resultaat
opleveren zal en dat deze oorlog wellicht spoedig
eindigen zalniet door beslissend overwicht van de
eeno of van do andore zjjdemaar veel meer door hot
gebrek aan gewicht, dat aan beide zjjden onloochen
baar is. Wel hebben de Turksche sultan en zjjne
moedor uit eigen middelen 20,000 Turksche ponden
voor den oorlog beschikbaar gesteld, ïuaar ieder begrjjpt,
dat dit meer een politieke maatregel isdan een veel
boteokenend offer. Beter ia het dat aan do Turksche
soldaten do last gegeven isoui de plichten der men-
scheljjkheid niet uit hot oog te verliezen. Volgens
vroegere berichten was deze aanbeveling niet overbodig
en het is te hopen dat zjj zal ter harte genomen
worden. Alles samen genomen bemerkt mendat er
nog niet veel is uitgericht en wij achten het beter dit
in het algemeen to constatoerendan de verweerde
en onzekere tjjdingen mede te doelendie even ras
weersproken als uitgestrooid worden.
Eon gelukkig vorschgnsel is hotdat de mogendhe
den tot hiertoe althansaan hot beginsel van non-
interveutio vasthouden. Dit wordt toch allereerst be
vestigd uit Ulnt;el;vii<lwaar de minister Derby
eene deputatie ontvangen beeftdie ophelderingen kwam
vragen omtrent de houding der regeering tegenovor
de Oosterscho gebeurtenissen. De minister heeft rond
weg verklaard dat naar zgne mcening do oorlog wel
tot do twee strjjdende rjjken zich bepulon zou en dat
Engeland ten minste er voor het oogenblik niet nan
dacht tusschcnbeiden to komen. Door hem werd ook
eenigszins do vrees weggenomen dat Rusland er anders
over denken zou. Ofschoon men niet vreemd is aan
het denkbeeld dat de Russische regeering wel in.troobcl
water zou willen visscheu meent men toch dat ook
daar te lande finantieele redenen zullen terug houden
van plnnDen waarvan de verwezenlijking slechts door
Srooto opofferingen zou kunnen verkregen worden.
'fschoon bjj het Parlement nog al gewichtige onder
werpen in behandeling zjjnals eene onderwyswet bjj
hot Lagerhuis, hebben toch de ledeu der beide huizon,
naar oud gebruik, dezer dagen weder een schiotwed-
strjjd in do vlakte van Priinbledon gehouden. Die van
het Lagerhuis behaalden de ovorwinning. Misschien
schuilt hierin iets profetischdat vooral voor het
Kabinet niet ongunstig is. Aan den andoren kant bljjft
de atryd tegén het ministerie voortduren en wordt de
personoustrgd dnarbjj niet vergeten. Zoo beweerde
dezer dagen de bekende afgevaardigde Freeman dat do
eerste minister eigenljjk geen Engelschman is op grond
dat bij van afkomst een Israëliet is. Wat de boven
genoemde onderwijswet betreftverdient vermeld to
wordendat daarin onder anderen bepaald isdat
kinderen beneden de 10 jaren niet mogen arbeiden
waar en hoe dan ook en dat die tusschen de 10 en 14
jaren slechts dan tot den arbeid zullen mogen toegelaten
wordenwanneer de ouders bewijzen kunnen dat de
kinderen gedurende vjjf achtereenvolgende jaren de
school hebben bezocht.
Ook in Frankrijk schijnt men overtuigd, dat
liet beste is zich van alle inmenging in den Oosterscben
oorlog te onthouden. Dö bekende Louis Blanc heeft
den minister Decazes daarover geïnterpelleerd en ge-
cischt dat de diplomatieke bescheiden desbetreffende
aan do Kamer zouden overgelegd worden. Dit laatste
heeft de minister echter geweigerd en zeer terecht hoeft
Blanc daarop aangemerkt, dat dergeljjke weigering
vooral in eene republiek niet te pas kwam, met bij
voeging datzoo de regeeriug van den voormaligen
keizer iDdertjjd aan de Kamer mededeeling had gedaan
van hetgeen toen door de diplomatie werd beraamd
hoogstwaaracbjjoljjk de oorlog met Duitschland niet
zou uitgebroken zijn. De verkiezing van den afgevaar
digde de Peyruase is nu voor goed vernietigd, ofschoon
door hem zeiven zijne zaak werd bepleit. Bjj deze
gelegenheid maakte hjj de opmerkingdat er geen
kwaad in stakwanneer de geestelijkheid voor eonon
of anderen caodidaat bjjzondere sympathie aan den dag
legde. De minister van binnenlandsche zaken heeft
weder een geheelo omkeer gemaakt in hot personeel
der prefecten. Een deel is verplaatst, een ander deel
van de functie ontheven. Naar men zegtgaat do
minister daarbjj vooral uit van de stellingdat dit
deel der magistratuur meer in overeenstemming moet
worden gebracht met do tegenwoordige republikeinsche
instellingen.
Terwijl in de politieke mannen
rust n»-men en de vorsten reizen zitten echter de par
tijen niet stil. Zoo schrijft men dat er aan gedacht
wordt eene nieuwe conservatieve party te organiseeren,
die zich de Bismarck-partjj noemen zou en de nationaal-
liberale vervangen moetomdat deze afkeerig wordt
van een Blaafsch volgen der wenschen en inzichten van
don kanselier.
In Ileieron hebben de ultramontanen zich weder 1
eens doen gelden. De Landdag heeft namelijk besloten
de geldon niet toe to staan die voor eenen opperschool-
raad gevraagd waren op grond dat eene dergelijke
instelling in een katholiek land niet wensclioljjk ia.
Spanje is bezig met bezuinigenzoo bet heet.
Mcu wil daarom de gezantschappon te Bern en to
Muflchen opheffen alsof daardoor zoo afdoende bespa
ring zou verkregen worden. Intus.chen is het al wel
als men maar tot de overtuiging komtdat cr in dezen
zin moet gehandeld worden. Want al zijn do eerste
maatregelen nog niet van zoo grooto beteekenis, er
moet eeu begic zijn en alleen langs dien weg kan
Spanje uit zjjnen moeieljjkcn toestand komen. De
Spaanseho jodendie thans in de VereenigJe Staten
van Amerika gevestigd zijnhebben aan don koniog
verzochtdat hij hun ah afstammelingen van de vroe-
for uit Spanje verdreven Israëlieten de rechten en vrjj-
eden zou terug geven die zy wederrechtelijk verloren.
Andere joden uit Engeland en Frankrjjk willen dat
verzoek ondersteunen, maar hot is zeer waarschyulyk
dat de Spaansche regeering groote bcdenkiDg hebben
zal tegen da inwilliging van dit verzoek.
Uit andere landen zamelden wjj geeno bijzondere
berichten op. 't Is overal stil. En gelukkig dat wjj
dit zeggen kunnenwant moge het ook een telkens
wederkeerend verschijnsel in dit joargetydo zjjn wjj
verbljjden ons voor do volken en voor de monschbeid,
als or eens wat rust on kalmte is. Z io deze maar
benuttigd worden om dat duurzaam goed isvoor te
bereiden.
Nieuwstijdingen.
Gwtrtka.
$urlUjje.
©OBtcimjh,
51tïrcrl»nï>.
Onder de vele uitvindingen, welke op de wereld
tentoonstelling te Philadelphia vertegenwoordigd zjjn,
bevindt zich eene rekenmachine, welke men ontegen
zeggelijk als een roemrjjk voortbrengsel vandenmensche-
iyken geest moet erkennen, daar zy werkzaamheden
verrigt, welke men zou mcenen, dat alleeu de mensche-
ljjke geest zou kannen uitvoeren. Stol u voor eene uit
geelkoper, staal en ijzer vervaardigde machine, welko
in staat is de loguritbmen tot in 10 decimalen naauw-
keurig uitte rekenen. Mon behoeft hier niette vreezon,
dat het vermoeido brein zich aan onnaauwkenrigheid
zal schuldig maken, of dat andere onvoorziene toevallen
den mathematicus eene fout zullen doen begaan. Men
brengt do raderen slechts in hunnen juisten stand, en
zoodra is dit niet gebeurd, of het resultaat der berekening
is orspoediger dan 100 personen berekenen kondon en
1000 maal uuauwkeuriger. Dit is echter niet alles.
De machine levert een afdruk der uitkomst in was, van
wolke men meer afdrukken nemen kan. Deze machine
is voor de universiteit van Pennsylvania vervaardigd
en vereischte 10 jaar.
KniiMtantiiiopal17 July. Do Serviërs zjjn
by Ak-Palnnka totaal geslagen. Tengevolge van deze
nederlaag heeft Tschernajeff zonder slag of stoot
Babina-Glava weder opgegeven en is hjj over do Ser
vische grenzen teruggetrokken.
Stuit*.
Home, 16 Jnljj. Italië doet de volgende oorlog
schepen wapenen: .1 niajia, Iloni't, Affandatore, Terrihile,
Formidabilc en Varesc. Bovendien is or bevel gegeven
tot da algeheolo mobiliscoring van verscheidene divi-
sien en zjjn de landbouwers verwittigd, dat zjj hunno
paarden moeten beschikbaar bonden voor hot gouver
nement. Eindeljjk hebben de munschnppcn des resorvo
borigt ontvangen zich reisvaardig te houden om binnon
do 24 uren bjj hun regement te zjjn wanneer hen daarloo
bevel wordt gegeven.
Wceiioii, 17 Jnljj. Ten ongeveer halflwoe ure
deden zich alhier sterkegedurende eenige seconden
aanhoudende schokken van aardboviug gevoelen.
Leeuwarden17 Jnnjj. Zaturdng ochtend jl.
geraakte do jeugdige cchtgonooto van den heer W.
alhier, door het omvallen of springen van een petrolcum-
kooktoeatel in braud. Eer de vlammendio haar ge
heelo lichaam in een oogenblik bedekten waren gc-
bluschthad zjj zulke erge brandwonden bekomen
dat er dadoljjk vrees voor haar leven bestond. Gisteren
nacht is do ongelukkige overleden. De deelneming in
dit treurig geval is te grooteromdat de heer W pas
tien maanden geleden gebnwd was.
WiiiHoliotetL, 17 July. Do bewoners der Bosch
straat alhier werden Donderdag namiddag hovig ver
schrikt door hot geroep van moord! En waarljjk, zoo
niet iemand tot ontzet was toegeschotenware er
misschien een moord gepleegd geworden Zekere H. W.
die vrjj algemeen als een drinker bekend staat en ook
nu verre van nuchteren washad twist met zjjnen
stiefvaderwelke twist al spoedig zoo hoog liep dat
beiden bandgemeeo werden. Dooreen dergenen die op
het alarm waren toegesneldvan elkaar verwijderd
ontstak de zoon kort daarop op nieuw in woede, greep
een daar aanwezige handbjj! en wilde daarmede op zjjn
vader inslaantoen hem onder het opheffen de bjjl
ontsliptedio toen door een ander in den tuin werd
geworpen. Nu loopt hij naar binnen haalt een scheer
mes on een kreet van afgrjjzen gaat onder de menigte
op want met het genoemde wapen werden den vader
eenigo sneden over het hoofd toegobragtcn ware liy
toen niet ontzet en had bij zich niet vorwjjderd mis-
schion zon do zoon een vadermoorder zijn geworden.
Onder al die onmenschelijkheden had een voorzigtige
buur do politio laten ontbieden maar zoolang deze
niet was verschenenkon zich ook niemand veilig
achten want de woest,aard liop nudreigende en
zwaajjende met zjjn mes heen en weder.
Gelukkig kwam al spoedig de brigadier der rjjks-
veldwacht J. van Dieren geadsisteerd door den ge
meenteveldwachter J. Bosopdagen omtot groot
genoegen der vreedzame buren en verontwaardigde
toeschouwerseen einde aan dit tooneel te maken door
eenvoudig den onverlaat in veiligheid te brengen. Dat
van het gebeurde proces-verbaal is opgemaakt, behoeft
naauweljjks gezegd te worden.
NieUtVexliep 16 July. Het af brengen van het
te Huisduinen gestrande en zooveel besproken stoom
schip »König Wilhelm" is nu door de Eugelscho
ondernemers ten eenenmale opgegeven na er zooveel
mogelijk te hebben .afgehaald is de ondernemor mot
zjjne ochtgenoote en vrjj talryk personeel naar Huil
teruggekeerdten spijt van vele Heldersche on Huis-
duiner werklieden die er gedurende een paar jaren
fiksche daghuren en uitmuntende schaft,ing genoten.
Amsterdam 9 15 July. Gisterenavond stapto
tegen licht en donker mot eene gehuurde landauer
aan een deftig logement in de Warmoesstraat alhier
een oubokende af die op de moest voorname manier
eene kamer op du 1ste étage met souper en eene fijno
flesch bestelde cn zich vervolgens op de sopha neêr-
vloide. Al spoedig echter werd de reiziger in zjjne
rust gebtoord, daar zich intusschen in het logement,
waar hjj was afgestaptachtereenvolgens de koetsier
met een krujjer minder hoffelyk om betaling hunner
rekening hadden aangemeldechter to vergeefs, want
onze reiziger bezat geen cent, en wijd openden zich
de oogen van don argcloozen logementhouder toen bjj,
j nadat de hulp van bet uabjjgelegen politie-bureel was
j ingeroepentot de outdekking kwam bet slagtoffer
te zyn geweest van een even doorslepen als gevuiirljjken
opligter, die reeds herhaaldelijk door verschillende
regtbaoken wegens misbruik van vertrouwen tot cellu
1 laire gevangenisstraffen veroordeeld was. Thans werden
J voor do 6de maal de kerkerdeuren achter hem gesloten.
16 July. Er ligt hier een adres
aan den gemeeuteraad ter teckeniog, waarin wordt
aangedrongendat de gemeente zich bereid toonc tot
de bespoedigde wegneming der verondieping van don
nieuwen waterweg, geldeljjke hulp aan te bieden in
deu geest waarin de Kamer van Koophandel vier weken
geleden aan Burgemeester eu Wethouders geschreven
heeft. Het adres wijst er opdat in hot eerste half
jaar van 1876 de echeepvaartbeweging in deze haven
325,000 kub. M. meer bedroeg dan over dat tjjdperk
in 1875, toen over 1,362,405 k. m. havengeld werd
betaaldeen lie wjj a dat de vroeger gunstige toestand
van den nieuwen waterweg in het buitenland zeer werd
gewaardeerd. Eeu zeer groot aantal schepen was van
groot charter en de bevrachtingen waren meestal ge
sloten met het oog op dien gunstigen toestand. Het
is dus eene ontzettende teleurstelling geweestdat de
plotselinge verondiepmg tot onvoorziene en hoogelig-
terkosten enz. noodzaakthetgeen in het buitenland
een hoogst ongunstigen indruk heeft gemaakt. Vóór
het gunstige saizoen voorbjj is moet krachtiger go-
baggerd wordeD. Hoe groote uitga ven de gemeente ook
thans reeds hebbe te doen het adres meent dat geeD
gelden vruchtbaarder kunnen worden aangewend dan
die welke voor de toekomst en den bloei van Rot
terdam de vrjje gemeenschap met do zee bespoedigen.
Oud'Huutalen 15 July. Een zwaar veiliee
trof heden in den vroegen morgen onze gemeente.
Onze allezins geachte burg meester de heer Malingré,
was met eenige anderen op de patryzenjagtonder
Hedikbuizenvarende in een schuitje. Nadat bjj op
een eend hud misgeschoten zoido hjj tot eeu zjjn er
makkers, den heer Verhooven, wonende teHousden:
>schiet gjj nu waarop de heer Verhoeven antwoordde:
»buk uwaaraan de heer Malingré onmiddellijk vol
deed on eenige oogenblikken gebukt in het vaartuig
bleef liggen, en nu, denkende dat het schot, daar
hot wat lang uitbleefniet meer zou komenzich
weder oprigtte terwjjl het Bchot vielwaardoor bjj het
volle schot in het achterhoofd ontving en onmiddellijk
over boord sloegdocb door den heer Verhoevon nog
bjj tjjd® gevat werd Spoedig aangewende geneeskundige
hulp heeft echter niet kunnen baten daar hjj eenige
uren daarna rced9 een ljjk was. Men kan do ontstel
tenis van de heeren jagersvooral die van den heer
Verhoevennagaan.
Middolburg17 July. Het ongeluk aan hot
droogdok alhier, bljjkt niet van overwegenden aard te
zjjn. De bateau porto voldoet volkomen aan de
eÏHchen en sluit uitmuntendzoodat aan dc afsluiting
niets behoeft te worden veranderd. Het water, dat de
verzakking heeft veroorzaaktbaande zich een weg
onder door het machinegebouw, dat nu bjjna uitsluitend
op zijn palen runt cn daar het niet het minste verzakt
is, blykt het wol solide te zyn gebouwd. De uitwatering
uit het aebterdok door afvoerriolon werkt uitstekend
zoodat zonder pompen dat dok zoo goed als droog is,
tcrwjjl in bet voordok evenveel water staat als buiten
de batoau-porte. De verzakking wordt reeds her
steld. Er wordt een afsluiting van kantpalen ingebragt
en vervolgens het geheelo gat aangeplemd met schor-
klei, die zeer waterdigt is Men begroot de schade op
ƒ7000. Binnen eenige weken hoopt men alles te hebben
hersteld; dc werkzaamheden aan het gedokte schip
kunnen geregeld voortgaanzoodat de verder inge
schreven schepenwaavscbjjnljjk zonder vertraging
zullen kunnen worden gedokt.
Mfddelburc;, 17 July. De heer P. M. Ch. Simon
alhier, die met het einde van deze maand op verzoek
ontslagen is als stationschef bij de staatsspoorwegen
heeft van do onder hem werkzame ambtenaren als
hewjjs van hoogachting en waardeering, een fraai be
werkt album tot aandenken ontvangen.
17 Julij. Wij leven bier voortdurend in
dagen van teleurstelling. De Staten werken ons tegen
om eeno normaalschool hier gevestigd te krjjgen en
niemand der Zuid-Bevelandsche of Gocsschc leden bragt
een enkel woord in het midden ter gunste van de
sollicitatiedie eenmaal van hier ie uitgegaan. En nu
hadden wjj indertijd nog wel eeno meeting, waarin
men zich vereenigdeten einde door allo geoorloofde
middelen dit doel te bereikenAl ware het alleen
daarom geweestdat de burgerjj toonde zoo groot
belang in de zaak te stellendan zouden wjj reeds
daarom verwacht hebbe» dat een onzer afgevaardigden
ter Statenvergadering hot Goesschc belang besproken
had. Zjj gingen nu als een cenig man in het belang
van Middelburg mede.
Het twaalfde beroep by de Hervormde gemeente is
ook weder afgewezen De kerkeraad kan nu aan het
tweede dozjjn beginnenwant het is te vrcezen dat
het beroepingswerk nog nil t aan bet einde in. Wat
er de reden van zy Wjj willen het liefst niet iieslissen.
Allerlei redenen werken naar onze meeningsamen
niet het minst dat te weinig op den voorgrond wordt
gesteld wat het belang der gemeente is en veel meer
f;olot wordt op den wensch van sommigendie een
eeraar van hunne keus eu naar liun model verlangen.
Er kan hier toch niet gesproken worden van den pre
dikanten-nood daar het bekend ie dat er een genoeg
zaam getal is van hen, die, om welko reden ookwel
eens verplaatst willen worden Meent men nu der ge
meente gocne schade toe te brengen zoolang do recht
zinnigste der rechtzinnigen niet gevonden is, dan behoeft
men ook over eene langdurende vacature niet te klagen.
Is het daarentegen in het belang der gemeente dat de
plaats spoedig vervuld wordedan moest men wat
minder op byzoadere menschen en eischon letten.
55te»*tl*5Eoe, 19 July. In den afgeloopen nacht,
omstreeks 12 uur, toen dc brug buiten de havenpoort
open stond om den Rcddingbottor door te laten, kwa
men 2 Eugelscho matrozen van het schip Waterford
tot voor de opgehaalde klep. Een hunner had het
ongeluk door het ophaalgat. met het hoofd op liet
ijzerwerk der brug en vervolgens bewusteloos in het
water te vallen. De kamoiaad hief daarop een bevig
geschreeuw aandoch wegens de duisternis had men
niets van het ongeval gezien en kon men niet weten
wat dit geschreeuw beduidde. Door ecu gelukkig
toov&l raakte een der bootroeyora inet zjjn riem onder
water een voorwerp, dat hjj eerst voor een hond hield,
doch dat bij hot ophalen bleek do bewustelooze dren
keling te zijn. Nadat kapt. Bowhges ongeveer l'L uur
met hom bezig geweest waskwatn do drenkeling
weder tot zich zelve. Heden morgen is hjj naar het
Herv. Diac. Armengcsticht overgebragt.
Volgens een nader bjj de regering ontvangen
tologrnm betreffende het vergaan van het stoomschip
•Luitonant-generaal Kroesenzon de helft dor opva
renden gered zjjn en onder de geredden ook behooren
de majoor Boom
Mon scbyft aan het U. D. het volgende
»Zeer vaak wordt beweerd, dat onze beminde Vorst
voor de vele minimumljjders ouder de onderwijzers doof
is. Dat dit tegengesproken kan worden, bljjkt uit bet
volgende feit, dat op waarheid gegrond is. 't Is eenige
jaren geleden, dat Z. M. "Willem III op een afgelegen
plaats in Gelderland incognito reisde en bjj een arm
onderwijzer binnen trad. Na dezen een en ander go-
vraagd te hebben, vroeg dc Vorst hem ook eenig eten,
daar de herberg io dat gehucht Z. M. niets aanlokke
lijks aanbood. De onderwijzer, dio den Koning niet
kende, maakte vele verontschuldigingen, wijzende op
zjjne armoede. Wat kunt ge me dan geven, vroeg de
Vorst: Wat eieren, salade en aardappelen met azjjn.
Zeer goed, zeidc de Koning, en spoedig was dit door
do meestersvrouw op de met meesters Zondagscben
witten zakdoek gedekte tafel gebragt. Z. M. at niet
smaak liet zich door den schoolman den weg wijzen
naar en vertrok. Even buiten het gehucht gaf
Z- M. hem een boekje ten geschenke en zeidedaar
gjj schoolmeester zjjt en tevens arm, kan ik u niets
beter aanraden, dan goed in dit deeltje te lezen. - Z. M.
giif hem de hand en bedankte hem voor zyn middag
maal recht hartelijk. Te huis gekomen, wilde hg dat
boekje even inzien en zie, 't was zgn eigen school
boekjeDe geschiedenis van Jozef. maar verrijkt
met een bankbiljet van 1000 Een paar dagen daarna
vernam hjj, dat deze edele gever de Koning was.
Spoedig werd een flinke brief opgesteld, om Z. M.
harteljjk dank te zeggen doch nimmer kwam hier
antwoord op. Jaren zjjn verloopen de onderwjjzcr
is ïninimumlijder gebleven, en in die jaren is ook de
1000 den weg van alle guldens gepasseerd, zooals bij
hen die jaarlijks te weinig hebben. Zjjn gezin is
toegenomen en de armoede is vermeerderd. Ten
einde raad neemt hg het besluit aan Z. M te schrjjven,
dat het eerste deeltje gelezen was, zoo goed als ver
sletenja op was en zie, weinige dagen geleden,
komt hierop van wege Z. M. dit antwoord Hiernevens
het tweedemaar laatste deeltje. Ook dit bevatte
weder een bankbiljet van ƒ1000."
IiigozoiHleii Stukken.
Haagsclie Brieven.
X>ozi Haag, 16 Juli.
Wij hebben in den laatsten tjjd in de hofstad veel
verloren
Vooreerst een Ministerie maar dat hebben wjj
weêr teruggevonden. Er zullen in ieder geval weer zeven
kundige mannen rond de groone tafel plaats nemen.
Er is nog nooit in Nederland een Ministerie afgetreden,
dat niet spoedig door een ander en soms door zich
zelf wéér werd vervangen. Zóó is 't beloop van 't con-
6titutioneele leven in Nederland. Een Miui6terie treedt
op Eerste jaarhet Ministerie bereidt zich voor
werkt zich er in. Twee.de jaar: het Ministerie dient
ontwerpen in van wet, die bjj do kamer geen gunstig
onthaal vindenhet werkt wéér door. Derde jaar
het Ministerie heeft zy» ontslag gevraagd, omdat het
door een ongunstig votum is getroffen, hot werkt zich
er weêr af, om, straks als oppositie, zich er weêr op
te werken. Jammer maar, dat al dat in-, door- en op
werken zoo weinig voor het land uitwerkt
Wjj hebben meer verloren-, missen wjj nog nltjjd een
krachtig Ministeriedat den Augias-stal van ons be
lastingstelsel, onzer leger-organisatie, onze verouderde
Franscho wetten en onze Nederlandschedie ook ver
ouderd zyn, vermag te reinigen; wjj missen thans ook
twee manDen, die in de laatste jaren eeno zekere cele-
briteit in den Haag hadden verkregen. Een reiniger van
ligchamen cn een reiniger van zielen hebben wjj verloron.
Buttinger is niet meer do onze! Schrikt niet waarde
lozere, Buttinger behoort tot de levenden, maar behoort
niet meer tot de Hagenaars. Hjj was Groninger van
geboorte en afkomst. Hjj bad in Groningen de straten
gereinigd van afval en vuil. en men was in Groningen
indertijd met dien reiniger verbazend ingenomen. Daar
nu juist het rioolstelsel hot zwakke punt is van de
Hagenaars, werd hjj eenige jaren geleden door den
Haagschen burgemeester uitgenoodigd zjjne kunde in
de hofstad ten toon te spreiden. Alle Haageche onrein
heden zou hij wel niet kunnen verdry ven maar de
doorspoeling zou hjj verbetoren en uit den afval der
menschen (wjj, menschen, zyn allen mest- fabriekanten)
zou hij goud maken. Dat was de ware alchimie der
negentiende eeuw! Zelfs de afval der menschen zou
vruchtdragend worden gemaakt voor de gomeenteljjke
finantiën. De heer Buttinger beloofde gouden bergeu
en de meest welriekende behandeling.
Inderdaad wyhadden in den eersten tjjd reden tot
tevredenheid. Heele mooie wagentjes doorreden de
vorstelijke stad, zonder dat de reuk-organen der voorbij
gangers in het minst werden gekwetst. Ter Westerzjjde
dor stad verrees eone schoone inrigtingwaar door
chemische bewerking de meststoffen werden gezuiverd
en -gefiltreerdopgehoopt en bewaardgesorteerd en
gespecialiseerdgelaxeerd naar dc qualiteiton want
tot zelfs in den afval der menschen heerscht de ruimste
verscheidenheid.
Nu kwam het or slechts op aan dien afval vrucht
dragend te maken De mest hoopte zich tot bergen
op maar waar bleven do gouden bergen In weerwil
van onnoemelijke inspanning, die de heer Buttinger zich
gaf, bedankten de boeren van het Westland voor don
gezuivorden meBtvooral omdat de pryzen die der
gewone mostspeciën aanzienlijk overtroffen. Die ten
toonstelling van most begon in de laatste maanden
een dreigend aanzien te verkrygen. Er kwam altjjd
bijen er ging niets af. De lieer Buttinger zag in
dat zgn roem als damp begon to vervliegen en solli
citeerde om een burgemeoeterspostje in eone kleine
gemeente in Groningen. Voor hem is dit zeker een
groot geldelijk verliesmaar de nieuwe werkkring
biedt dit voordeel aan, dat. bet don nieuwen burgemeester
de gelegenhoid opent den blik ruimer om zich heen
te slaan en den tueusch in zjjn vollen omvang, tot
middenpunt zyner overwegingen te kiezen. Ook is het
in een burgemeester eene groote aanbeveling, wanneer
hem de reinheid ter harte gaat. Spotvogels in de
hofstad hebben gezegd: »de hoer Buttinger heeft veel
beer (mest) en aan ae stad veel heeren (schuldeischers)
achtergelaten."
Een zielen-reiniger toog heen. Of neen hjj zal
eerst half Augustus naar Paramaribo vertrekken om
ds. van Dissel te vervangen. Eeno grooto zeldzaamheid
voorzeker dat een Ncderlandsch prediker een beroep
erlangt naar Paramaribo. Ds. Zaalberg is de naam van
den mandiemeer dan eenig ander Multapatior
Multatuli en Multa-paxsos-surn of hoe ook zou kunnen
heeten.
Welk eone woelige, rjjk begaafde natuurAan wei
nige stervelingen werden zoovele gaven toebedeeld, als
aan dezen Haagschen prodikoreone ongeëvenaarde
vlugheid van verstandeen poëtische geest, oen wys-
geerig inzigt, een onovertroffen geheugen, de kunst der
improvisatie, eeno schitterende gave van welsprekend
heid. Als tooneelkunstenaarals staatsman had ds. Zaal
berg zeker onder de eerste sterren geschitterd Hjj zou
Aodries Snook en Anton Peters achter zich hebben
gelaten en menig kabinets-formateur ook. Wat vuur!
Welke kracht! Welke bezieling!
Maar de heer Zaalberg werd leeraar in de Hervormde
kerk en is thans reod9 bjjna het vietde eener eeuw
