der beide onderwijzers, die samen 50 leerlingen moeten
onderwazen. Men moet ons wel verstaan, wjj zjjn niet
tegen deze talrjjke hulp op de lete 6chool voor uitge
breid lager onderwas, maar wjj willen er slechts op
wijzen, dat men geen onderscheid mag dulden in zoo
hooge mate als te Zierikzee bestaat. Van de school
van den heer Rensen spreken wij nietdaar is een
toestand zooals de radicale mannen van Volksonderwijs
hem overal zouden wenschen1 onderwijzer voor 37
leerlingen. Maar bjj den heer Karreman zouden moeten
zjjn, en dan stellen wjj 50 leerlingen voor één onder
wijzer minstens 5 hulponderwijzers, zoodat er één
hulponderwijzer te weinig is. De heer Oosterman heeft
zes hulponderwijzers en zou er naar die verhouding
minstens negen moeten hebben. Wjj zeggen minstens,
omdat wjj van oordeel zjjn, dat een hoofdonderwijzer,
die 300 it 500 kinderen op zjjne school heeft, onmogeljjk
een goed toezicht op 't geheel kan uitoefenen, indien
hjj zelf den ganschen dag voor eene klasse staan moet.
In de meeste steden van ons land, waar zulke talrjjk
bevolkte scholen zjjn, als die van den heer Oosterman
is, gaat men dan ook uit van het b.-ginsel, dat de
leiding der hoogste klasse aan den lston hulponderwijzer
moet toevertrouwd zjjn. Dit doen wy hier misschien
ook wel, maar wjj vergeten geheel en al én dat die
hoogste klasse v9el te talrjjk is voor één onderwjjzor
èn dat hot tekort aan personeel daardoor in de lagere
klassen nog grooter wordt. Zooals de toestand nu is,
moet de hoofdonderwijzer nchooltjjd aan schooltijd eene
klasse voor zjjno rekening nemen en kan hjj onmogelijk
voldoende op de hoogte zjjn omtrent den toestand der
geheole school.
Hiermee hebben wjj dezen reeds lang genoeg gemaakt.
Zjjn er onder onze lezers, die invloed hebben op de zaak,
dat zjj toch de koe bjj de horens grjjpen, want iuderdaad
ons openbaar lager ooderwjja bloeit niet, het is in zeer
onvoldoenden toestand.
H.
3Ii<l«1elburg, 27 Novembor 1875.
Mijnheer de Redacteur!
Door opname van deze regelen zult U zeer vele uwer
abonné's alhier verpligten.
Het streven der sinds ruim tien jaren hier bestaande
vereeniging »Cit hot volk voor het volk" is genoeg
bekend: het geldt de veredeling ea de beschaving van
die groote menschen-massamet den algemecncn (zoo
vaak oneigenlijk opgovatten) naam van »het volk"
aangeduid. Dat streven is prijzenswaardigde gebe
zigde middelen zjjn loffelijk, de zorg en moeite die
de bestuurders zich getroosten zjjn vele en groot, maar
helaasde vruchten van het tienjarig pogen blijken
nog bitter klein te zjjn. Er bestaat voorwaar moed
toe om do leuze te blijven handhaven»Men reken,
d'nitslag niet, maar teil' het doel alleen."
Jl. Zondag avond bad de eorste winter-bijeenkomst
plaats in de groote zaal van het Schuttershof. Daar
zouden weder volksvoordrachten" gehouden worden
geen flauwe, droomerigevervelende, neen degelijke,
flinkeleerzame voordrachten voor ieder die althans
met zjjn ooren een hoofd en een hart ontvangen heeft
om te luisteren, in zich op te nemen en te overdenken.
De toegangsprijs wasevenals het programmauit
lokkend hy bedroeg slechts een dubbeltje per persoon.
Niet minder dan ruim 650 betaalde plaatsbaarten wa
ren afgegeven en toch moesten nog velen afgewezen
worden omdat er geen plaats meer was. Wat eene
belangstellingwat eene voorliefde voor voordrachten
in proza en poeziewelk eene ingenomenheid met de
muzikale scheppingen van meesters als Donizette, Mcjjer-
heer, Bellins enz.! Geloof het niot. Neen, wat een
najagen van elke gelegenheid waar men zeker is te
zullen zien en gezien te wordenwaar men weet te
zullen vinden hem of haar die men zoektwaar men
voor zjjn betaalde plaats hetzelfde rechtheeft
als ieder anderzooala sommigen brutaalweg boweren
't Is ongeloofelijkmaar toch waar, dat de avond van
jl. Zondag momonten heeft opgeleverddie denken
deden aan de «engelenbak" van theaters van den laag-
aten rang. En wat het fraaiste is onder die horde
uitzinnigen of onzinnigen, bemerkte men zoogenaamde
«fatsoenlijke lui", mannen van rang en positie in de
maatschappijdie zich niet ontzagen zelfs het geluid
ecner kat na te bootsenen dan met het onschuldigste
gezicht ter wereld in het rond te zien welk effect zjj
wol hadden teweeggebracht 1Praten en lachen tjjdens
de uitvoeringentrappen en stampenja stampen zelfs
met ötoelen (vermoedelijk omdat men met de voeten
geen leven genoeg kon makenl, het waren de middelen
die men bezigde als men wilde te kennen geven dat
men geen pret had
En toch was het programma met zorg samengesteld
en werd het verdienstelijk uitgevoerd. Een vriendelijk,
welwillend, harteljjk woord van den voorzitter, mr.
Gr. N. de Stoppelaar ging vooraf. Do heer Doorenbos,
secretarisgaf eene zeer leerzame on onderhoudende
bijdrage over verschillende toestanden in do familie
van den werkman en daarna een fragment uit het
treurspel «Montigny" van H. H. Klyn in twee afdee-
lingen opgevoerd con amore en geheel belangeloos
door de daartoe opzettelijk nit Goes overgekomen
heeren Z. D. van der Bilt la MottheW. F. Busing
M. G. J. Pilaar, J. G. Dohbelaere en H. K. D. van
den Bussche.
Gelukkig dat althans tjjdens deze opvoering tegen
over de «vreemde" heeren betrekke/ijke stilte heerschte
De heer J. F. Klein, bespeelde op verdienstelijke
wjjze een antiphonel-liarmoniumdoch was verplicht
minder te geven dan bjj beloofd bad uithoofde van
het rumoer I De ontevredenen klaagden dat het instru
ment te zwak was voor de zaalmaar hun geschreeuw
en gejoel was toch zeker wel hot allerODgeschiktste
middel om aan die zwakheid te hulp te komen.
Wjj betreuren de moeite van het bestuur en de
medewerkersmaar ook het gemis van het genot van
zoovele goedgezinde hoorders, tengevolgo van de kwa-
ljjb-gezinden en brooddronkenen
Y.
Een nuttige zaak.
Bljjkens de in deze courant voorkomende advertentie
doet het bestuur der volks-hihliotheek een beroep op
de mildadigheid der ingezetenen om hoeken of wel
geld, waarvoor het zelf geschikte werken kunne aan
schaffen; dat deze vraag op goede gronden rust, en
hy, die voor welk gering gedeelte dan ook, toestemmend
antwoordt, een goed, hoogst nuttig werk doet, bljjkt
uit een en ander dat nu volgt.
De volks-bibliotheek, een der filiale inrichtingen van
de afdeeling Zierikzee der Maatschnppjj tot Nut van
't Algemeen, bevat 102 boekdeelon, deels zeer bruikbaar,
deels minder geschikt. Door elkander werden gedurende
de laatste jaren in de wintermaanden wekcljjks ruim
100 nommers ter lezing gegeven. Rekent men hierby
dat bij de minder bruilthare nog gevoegd moeten worden
een dertigtal, dat gemiddeld in reparatie is, henevens
de ouden van dagen, dan is het duidelijk dat het
bovengenoemde getal 192 zeer gering ie. Vele van de
getrouwe lezers hebben dan ook, om hun eigeu woorden
te gebruiken, de bibliotheek uit, en van tweemaal het
zelfde werk lezen, wil maar een enkele weten.
Misschien komen ze later tot andere gedachten en
stellen ze zich met eenmaal lezen niet meer te vreden.
Dut hun leus worde «niet veel maar goed". Bjj dit
alles mag niet uit het oog verloren worden de voor
liefde, die sommigen koeiteren voor bepaalde lectuur;
de een vraagt weken vooruit om een «Huisvriend",
de ander dweept met een «Illustratie". Zeker zou het
aantal lezers en daarmee de lust nog toenemen, zoo
er grooten voorraad boeken wasmaar helaasmoet
er nu soms, ja dikwjjls geweigerd word&a. Dit laatste
is zeer te betreuren, en dooi aller samenwerking zoo
gemakkeljjk te verhelpen. Ieder meer gegoed lezer
heeft wel een of ander dat hjj voor de bibliotheek wil
afstaan en moge hij zich het «doe wel en zie niet om"
goed bewust zyn, ae goede gevolgen zullen niet achter
blijven. Verveling, die vreeseljjke verveling, zal er door
geweerd worden. Och 1 Het is zoo'n verblijdend ver
schijnsel dat men in dien stand leest, en daarbjj zich
aangenaam en tevens nuttig tracht bezig te houden,
al is het dan ook niet direct om veel wetenschappelijke
konnis to doen. Dat lezen verhoogt do huiselijkheid en
wie zal dat niet op prjjs stellen? Door goede boeken
te lezen is men in zjjn geheele omgeving nuttig, leert
men veel goeds kennen en veel als kwaad, waardoor
de kans verhoogt wordt dat er van het laatste afschrik,
voor het eerste, liefde wordt gewekt. Vooral voor het
jonge geslacht is bot een nuttige les als de ouderen
er geen genoegen in hebben den tjjd mot niets doen
door te brengen. De gewoonte van doelloos den tjjd
zoek te maken is hjj gezonden toestand des ligchaams
epidemisch, by ziekelyken, sporadisch.
Daarom deze poging door het bestuur der volks
bibliotheek gedaan toegejuicht. Moge het zich in vele
en milde bydragen verheugen.
Een Boek, dat ons aller be
langstelling verdient.
Wie niet geheel vreemdeling is in hetgeen er buiten
hem omgaat, kan reeds lang hebben opgemerkt, dat
de werken onzer hedendaagsche schrjjvers de ouderen
worden de kennismaking nauwelyks waardig geacht.
slechts een zeer bescheiden plaatsje in do lectuur van
den dag innemen. Freytag en Samarow, Dickens en
Bremer, Sand en Victor Hugo, wie leest ze niet?
in vertalingen al tjjd en wie niet over Ingo of
«Our Mutual Friend" kan meepraten is veel minder
«op de hoogte" dan bydie van Bosboom"^ «Majoor
Frans" of Ten Brink's «Nieuwe Bespiegelingen" nog
geen kennis nam. Vraag uwen boekverkooper maar
of zjjn crediet 't niet aanwijst. Maar al moeten we
bekennendat vreerado lettervruchten tegenwoordig op
de boekenmarkt meer vraag vinden dan onze eigene,
't zou onbillijk zjjn het spreekwoord van den profeet
en zjjn vaderland onbepaald te willen toepassen. Schim
mel en Ten Brink, de Veor, Crcmer en Beets om
ev slechts eenige te noemen ze worden gekeud en
gewaardeerd. Dat mag met betrekking tot den laataten
schrijverschitterend blijken uit de tien drukken zijnor
Camera Obscuia. Ik zou u heleedigen door de vraag
of ge dat boek gelezen had. De naam alleen doet de
personen en tafereelendaarin geschetst, voor uwen
geest herrjjzen. Ge ziet hem daar wêer, den Hinken,
ronden hollandschen jongen met zjjn verstelde broek
zjjn scheeve pet en zjjn bemorste kraag't is u, als
staat hjj daar met zijn beminnelijk uiterlyk en zijn
vryen oogopslag voor uen ge denkt er aanhoe hij
pas uit sohool is gekomenneen gevlogenwaar hjj
in koelen bloedo sommen heeft moeten maken over
jongensdie samon knikkeren terwijl 't daar buiten
zoo vroolyk en prettig was en hjj in de pijnlijke on
zekerheid verkeerde, of hjj wel ooit de hom afgenomen
albasten knikker «zonder één éónig rood aartje" zal
terugkrijgen. Of wel Nurks verschijnt u, die onbarm
hartige Nurksdie Hildebrand's en Boerhavo's dag
vergalde door zjjn «strooien soortje", zijn «turftrappers"
en andere liefelyke vergelijkingen, en die. toen hy
's avonds met de diligence zou vertrekken, zjjne vrien
den nog even een «niet veel zaaks" toeriep. Doch
reeds vergeet ge hem voor Keesje, het diakenhuisman
netje, dat geld had verborgen onder «zen hemmetjo",
omdat hij Diet van «den armen" wilde begraven worden.
En duisterder worden u ook deze omtrekkenge zijt
in de achterkamer van Oom en Tante Stastok a op een
kopje thee" en ge hoort Juffrouw van Naslaan'e wjjze
opmerkingenter wjj 1 Pieter verliefd maar bedeesd en
links achter Koosje's stoel staaten de olifant onver
wachts de eigeu liefde van Mevrouw Dorheen op ge
voelige wjjze kwetst. Of ge verplaatst u in de salon
bjj den heer Kegge en ge ontmoet er den heer Van
der Hoogen«wiens blos .ja, wie weet waar
was." Doch waar zou ik eindigen wilde ik u al de
indrukken verlevendigendie Hildebrand's meesterstuk
op u heeft gemaakt. Juist de groote aantrekkelijkheid
nu die dit boek bezit, ontstaan uit de schetsing van
steeds frissche en jeugdige6teeds ware en bljjvende
typen in een onherispelyken vormjuist die groote
;uint>ekkelykheid deed ons vaak meer verlangen en
weDschen dat de kunstenaar der ljjnen en vormen ons
mocht te aanschouwen geven wat de kunstenaar van
*t woord alleen onze verbeelding had doen zien. Wat
zou 't een genot zjjnde tafereeleu uit ons lievelings
boek door een kunstenaar, den auteur waardig, ge-
teekend to zienen de personen als in de oogen te
lezen. Deze weucelidoor velen met ons geuit, heeft
weerklank gevonden bjj de uitgevers de heeren Erven
Bohn te Haarlemen zou reeds eerder vervuld zjjn
ware 't hun spoediger gelukt een Nederlandscb artist
te vinden die zich in staat rekende en lust gevoelde
het werk te illustrecren.
Gelukkig heeft onze gunstig bekende schilder Sierig
die moeiljjke maar eervolle taak op zich genomenen
de pas verschonen eerste aflevering van de geïllustreerde
Camera Obscura getuigt hoe bjj bier «the right man
on the right place" is, terwyl de uitgevers gerust
mogen beweren, «dat onze landgenoot, de graveur
Middcrigli en de Gebr. Aeperen v. d. Veldewicn de
typographincbe uitvoering is opgedragenwedjjveren
de illustraties we oordeelen naar die in de eerste
aflevering en op 't prospectus «getrouw en op
fruajje wjjze weer te geven." We worschen het Neder-
landsche volk met de verschijning dezer prachtuitgave
van het meent populaire boek onzer letterkunde geluk.
Moge het door eene krachtige ondersteuning van deze
kostbare onderneming op nieuw toonen dat het zjjne
groote mannen weet te waardeeren 1
Venicliefdeiilieden.
ZONDERLINGE DRUKFOUTEN.
In eene der grootste steden van Holland werd in
do 18de eeuw eene nieuwe uitgave bezorgd van zeker
groot werk, tot de plaatselijke wetten, handvesten en
privilegiën betrekking bobbende. Het werd door de
uitgevers opgedragen aan de heeren Burgemecsteren
en Regeerders dier stad, welke aan het hoofd der
opdragt genoemd worden zuilen van den staat. Dan,
ongelukkiglijk was, onder het afdrukken, de voorste
letter van hot eerste dezer woorden uitgevallen, en
dus zag men hen in dat werk betiteld alH uilen van
den staat.
Er beeft ook eene uitgave bestaan van het «Formu
lierboek vooi de Nederl. Gereform. kerken", waarin,
hjj de aanhaling van Psalm 128, vs. 3, aan het slot
van het huwelijksformulier, afgedrukt stond«Uwe
huysvrouwe sal wesen als een vruchtbare wynstok aan
do syden uwes huyses'; uwe kinderen als oliphanten
(olyfplanten) rondom uwe tafel." B.
8TOOMBOOTDIENST
van Hliddelburg op Rotterdam.
December 1S75.
Van MIDDELBURG:
Vrijdag 3 's morg. 7,i
Zatnrd. 4
Maand. 6
Woensd. 8
Vrjjdag 10
Zaturd. 11
Maand. 13
Van ROTTERDAM:
Vrjjdag 3 's morg. 9,30 u.
7,Zaturd. 4 9,30
7.-» MaaDd. 6 10,—
7,Woensd. 8 10,
9,Vrijdag 10 8,—
9,Zaturd. 11 8,—
9,— Dingsd. 14 8,
DIRECT CORRESPONDERENDE WAGENDIENST:
Van ZierikzeeHotel vak OPPEN, afrid 1 uur na af
vaart van Middelburg en 2 uur na afvaart van Rotterdam.
Afvaart van Zijpe naar Rotterdam nimmer vroeger
dan 3 uur na afvaart van Middelburg.
riTOOMHOOTDlENST
tu3schen
Zierikzee en Rotterdam
en tusschen gelegen plaatsen.
Afvaartiirpn in December 1875.
Van ZIERIKZEE:
Van ROTTERDAM:
Dond. 2
s morg
6,30 u.
Vrijdag 3
8 morg. 7,30 u.
Zondag 5
6,30
Dingsd. 7
8,30
Dond. 9
8,-
Vrijdag 10
6,—
Zondag 12
10-
Dingsd. 14
6,30
Dond. 16
6,30
Vrijdag 17
7,30
Zondag 19
6,30
Dingsd. 21
8,30
Uïtjsovorsiï DE LOOZE W AALE.
Snelpersdrukkery van OCHTMAN, PIETERSE
VAN DISHOECK. Meelstraat B, 65.
