ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5476
51sleJaarg.
Zaturdag 12 December 1874.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjjs per 3 maanden is ƒ1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Nieuwstijdingen.
In de New- York Tribune''' van 19 November 11.
leest men: »L. C. Dudok de Wit, een wandelaar, be-
hoorende tot een aanzienlijke Nederlandsche familie
is hier ter stede aangekomen en is van plan om te
voet verscheidene belangrijke punten in het noordwes
ten te bezoeken. Hij is geen wandelaar van beroep
maar, vermogen en vrijen tijd bezittende, wil hij de
wereld op zijn eigene manier zien. Hij reist met een
klein valles en koopt nieuwe kleederen als een veran
dering noodig is. Aanstaanden Zondag vertrekt hij per
spoortrein van hier om een oom te bezoeken te Grand-
Rapidsin Michiganmaar van daar uit denkt hij een
lange voetreis te ondernemen. Na zijn terugkeer in
Europa zal hij, geheel voor zijn genoegen, met den
wandelaar Orteign van Parijs naar "Weenen wandelen.
Hij heeft onlangs in tien dagen min twee uren van
Amsterdam naar Parijs gewandeld.
Petersburg, 8 Dec. Er heeft een hevige storm
uit het Noordwesten gewoed, waardoor het water in
den afgeloopen nacht tot 9 voet boven het normaal
cijfer is gestegen. De lagere gedeelten der stad, aan
de uitmonding van de Newa, zijn gedeeltelijk onder
water gezet. Geen verlies van menschenlevens is te
betreuren. Meer dan 1000 personen, die genoodzaakt
waren hunne woning te verlaten, zijn met hulp der
politie verzorgd en door het gemeentebestuur zijn hulp
keukens ingerigt, om hen van voeding te voorzien.
Het water is later spoedig gedaald, zoodat elk gevaar
reeds bij het aanbreken van den dag was geweken.
Uit het jaarverslag over 1S73 van de mijn-inspecteurs
in Engeland blijkt, dat 512,000 personen in de kolen-
en ijzermijnen werkzaam waren, die niet minder dan
128 millioen hectol. hebben geproduceerd. In dat jaar
hebben 1069 personen in die mijnen het leven verloren.
Het volgens het plan van kapitein Dyee gebouwde
dubbele schip »Castalia", in welks constructie men het
geheim meende te hebben gevonden om zeeziekte te
voorkomenheeft bij zijn proeftogt slecht voldaan. Uit
het berigt der directeurs aan de actionarissen blijkt,
dat het in zijn tegenwoordigen toestand onbruikbaar
is, dat de ketels niet deugende machine niet goed
werkt en dat men, om een snelheid van twaalf tot
dertien knoopen te bekomennieuwe ketels zal moeten
aanschaffen en belangrijke veranderingen aan de machine
maken. Daarmee zal heel wat tjjd verloren gaanmaar
inmiddels zal men beproeven, of het salon-stoomschip
»Bessemer" beter voldoet. De eerste proeftogt daarmee
zal vóór het einde dezes jaars plaats hebben.
In het graafschap Cornwallis heeft een verschrik
kelijk ongeluk plaats gehad, waarvan men nog niet
weet, of er nalatigheid dan wel boosaardigheid in het
spel geweest is. Vijftig zestig mijnwerkers, die bij
hun ontbijt water uit een groot, voor die arbeiders
bestemd reservoir hadden gedronken, vertoonden onmid-
delijk daarna teekenen, die op vergiftiging wezen. Er
werd een onderzoek ingesteld, en dit bragt aan het
licht, dat een geheele kar vol arsenik, nog kort geleden
in dit reservoir was uitgestort. Geneeskundige hulp
werd terstond ontboden en men hoopt het meerendeel
der vergiftigden in het leven te behouden. Gelukkig
was het wit rattenkruid, dat in koud water niet ge
makkelijk oplost. Er heerschte in den omtrek groote
verslagenheid, Het is tot nog toe niet bekend, wie de
schuld van deze noodlottige gebeurtenis draagt.
Deze week is de gewone tentoonstelling van
runderen en vee te Londen geopend, die alle jaren
in de tweede week van December gehouden wordt. Het
fetal beesten is veel kleiner dan gewoonlijk tengevolge
er bepaling dat geen beest toegelaten zal worden, dat
gedurende de laatste maand aan eene tentoonstelling
deelnam, en ook tengevolge der herinnering aan den
invloed die de mist het vorige jaar op het vee uit
oefende. Doch de mindere hoeveelheid, die geenszins
onwelkom is, zal door de hoedanigheid van het vee
opgewogen worden. Er zijn 36 klassen voor runderen,
25 voor schapen en 9 voor varkens. De prijzen in
geld beloopen 2290 p. St. 27,480), behalve eere
penningen en bekers, die de gezamenlijke waarde op
36,000 brengen. De eerste prijs is 100 p. St. en voor
het beste beest van allen. Er zijn 2 prijzen van 50
p. St. ieder voor den besten stier en de beste koe.
Jfcipanjs.
Madrid, 7 Dec. Maarschalk Serrano zal zich
aanstaanden Vrijdag of Zaterdag naar het Noorden
begeven om het opperbevel over het leger op zich te
nemen. Het gerucht, dat de Regeering met eenige
Carlisten-hoofden in onderhandeling is over het eindigen
van den oorlog, is van grond ontbloot.
Süwtlaieïiaw^.
Evenals pas op den St. Bernard is ook op den
St. Gothard een ontzettend ongeluk gebeurd. Den 21
Nov. waren een twintigtal Italiaansche werklieden
ondanks de groote massa sneeuw, in de laatste dagen
gevallen, op weg getogen, ofschoon het hun niet aan
waarschuwingen ontbroken had. Bij Fangga gekomen,
een zeer gevaarlijke passage in den winter op de
noordeljjke helling van denberg, werd de troep plotseling
overvallen door een enorme sneeuwlawine. Vijftien
werklieden slaagden er in zich te redden, maar vijf
ongelukkigen werden medegesleurd. Men heeft hunne
ljjken nog niet kunnen vinden.
Te Weenen lag Vrijdag-morgen ongeveer een halve
voet sneeuw, en 2500 arbeiders zijn den geheelen dag
bezig geweest om de straten weder in begaanbaren
toestand te brengen. De Neue freie Presse schrijft
betreffende deze sneeuwbui het volgende»Weenen
heeft een feestkleed aangetogen, een prachtig gewaad
van de witste kleuren der onschuld. Geen schouwburg
decoratie kan vergeleken worden met den aanblik die
de straten en stegen opleverde waar de sneeuw digt
genoeg gevallen was om niet door de voetgangers in
pap en modder veranderd te werden. Het stadspark
everde een tooverachtigen aanblik op. De hoogste
takken en de dunste twijgtjes waren met zilver om
spannen. De dennenboomen geleken in het schijnsel
der gasvlammen even zooveel kerstboomen, enz."
Y
Ie
©IHtsriilstufo
Berlij*i, 10 Dec. Het proces tegen den graaf
Arnim is aangevangen. De geregtszaal is letterlijk
opgepropt met belangstellenden; aan vier lange lesse
naars zijn geplaatst 51 verslaggevers en stenografen
waaronder van Fransche Engelsche en Amerikaansche
bladen.
Volgens den aanklager voor het hof had de graaf
stukken die hem in zijne betrekking als gezant te
Parijs waren toegezonden, achterwege gehouden en ver
duisterd. Van een zeker aantal had hij verklaard ze
te hebben medegenomen en van de overige niet te
weten waar zij gebleven waren. Van de eerstgenoemde
had hij er eenige op aanvraag teruggegevenouder
verklaring dat hij niet voornemens geweest was ze te
behouden; van de overige had hij de teruggaaf gewei
gerd op grond dat hij ze als zijn particulier eigendom
beschouwde.
De eerste zitting leverde niets bijzonders op.
Nïeuwedïep, 9 Dec. Het nog steeds alhier op
strand zittende stoomschip »König Wilhelm" heeft dooi
den laatsten storm veel geleden. Door het aanhoudend
beuken van zware golfslag en harde wind is een uit-
staaude ketting of liever de daaropstaande borg ge
sprongen zoodat de ketting behouden is gebleven, het
schip is daardoor weder 11 Meter verplaatst in de rig-
ting langs strand en is twee voet hooger opgewerkt.
De boot ligt overzijde en vooral het achterschip is zeer
verzwakt.
Haarlem, 8 Dec. De voorloopige uitslag van
het geregtelijk onderzoek in zake de vergiftiging kan
thans worden gepubliceerd als volgt
Vrijdag 6 Nov. kwam het eerste ziektegeval in de
familie H. voor, namelijk van den heer H. zei ven,
terwijl Zondag daaraan volgende zijne vrouw onder
dezelfde verschijnselen (hevige benauwdheid, pijn in de
maag, brakingen enz.) ongesteld werd. Van dien tijd
af zijn deze beide steeds lijdend gebleven, terwijl zij
ook nu nog in hoogst zorgelijken toestand verkeeren.
Een paar dagen later zijn een bij de familie inwonende
tante en het elfjarig dochterje insgelijks aangetast.
Toen dit meisje in dén morgen van 17 November
overleden was, verzocht de geneesheer dr. F., het
lijkje te mogen openen, ten einde de kwaal te kunnen
opsporen, waaraan bijna de geheele familie (ook de
beide broeders hadden enkele verschijnselen gehad,
terwijl ook de dienstbode ziek naar huis is gegaan),
lijdende was. Na aanvankelijke weigering, werd hem
toegestaan de maag uit het lijkje te nemen. Bij een
door prof. Gunning hierop ingesteld onderzoek werd nu
de aanwezigheid van een groote hoeveelheid 'arsenicum
album geconstateerd. Toen het berigt hiervan in Haar
lem kwam, was ook de tante tamelijk plotseling over
leden. Het ondeizoek van haar lijk heeft doen zien,
dat ook haar dood aan het gebruik van arsenicum
moet worden toegeschreven. Bij zulk een serie van
vergiftigingen viel natuurlijk aan geen ongeluk te
denken. De vermoedens zoowel van de familieals van
de inmiddels gewaarschuwde justitie, vielen terstond op
de 20jarige dochter, Sophia, daar zij de eenige is, die
den geheelen tijd van 622 Nov. gezond is gebleven,
en ook alleen tot het plegen der feiten in de gelegenheid
kon geweest zijn. Nadat het voorloopig onderzoek een
week geduurd had, werd zij dan ook op requisitoir van
den Officier van Justitie in hechtenis genomen. Bij de
daarop gevolgde verhooren was haar houding echter
zoodanig, dat men terstond aan krankzinnigheid, hetzjj
werkelijke of gefingeerde, moest denken. Op de ver
klaring van den geneesheer der gevangenis, dat zij
lijdende is aan temporaire manie (voortspruitende uit
hare hysterie) is zij nu gisteren (Maandag) naar het
gesticht Meerenberg overgebragt. Aan de doctoren
van dat gesticht zal nu worden opgedragen," een onder
zoek in te stellen zoowel naar haar tegenwoordigen
toestand als naar haar toerekenbaarheid gedurende het
tijdvak van November jl.
Arnliem7 Dec. Door den Gemeenteraad is, op
voorstel der commissie voor de gemeentelijke gasfabriek,
besloten den prjjs van het gas voor particulieren en
de gemeente, thans 10 cent per stère bedragende, van
1 Jan. e. k., met één cent per stère te verlagen.
's Gravenhage10 Dec. In de zitting der
Tweede Kamer van heden heeft vóór de gewone pauze
herstemming plaats gehad over het eerste amendement
van den heer Moens (waarover gisteren de stemmen
hebben gestaakt), om art. 174, (jaarwedden enz. dei-
onderwijzers aan de Rijkskweekscholen ad 54,000) te
verhoogen met 7000. Het werd thans verworpen met
37 tegen 34 stemmen.
De begrooting van Binnenlandsche Zaken isnadat
alle onder-afdeelingen waren afgedaan aangenomen met
algemeene stemmen.
Middelburg, 11 Dec. Het provinciaal geregts-
hof in Zeeland heeft heden uitspraak gedaan in de zaak
van S. Bobbe en diens dochter, beschuldigd van het
desbewust uitgeven van valsche bankbiljetten van 1000
francs der Belgische bank. Het hof heeft de beide
beklaagden v i- ij g e s p r o lï o n bij gemis aan
overtuigende bewijzen.
Vlissingen, 9 Dec. De gemeenteraad alhier
heeft heden besloten om de bank van leening te dezer
stede voorloopig in stand te houden.
De Belgische loodskotter, No. 6, gisteren avond
naar binnen komende, werd door een hevige bui over
vallen, waarbij de kluiver wegwoei en de kotter op de
Elleboog aan den grond raakte en lek stootte. De
bemanning slaagde er in met de sloep de Westerhaven
te bereiken. Gedurende den nacht geraakte de kotter
vlot, doch raakte wederom vast tusschen de staketten
aan de glooijing achter den Westdijk. Heden middag
sloeg het schip met hoog water geheel uit elkander;
van den inventaris en het tuig is een gedeelte gered.
In de nabijheid van Westkapelle is aangespoeld
een naambord, waarop staat »Hlovo" benevens een
kajuitskap en andere goederen. De niovo is een
Engelsche bark, te huis behoorende te Aberdeen.
Nabij Noordwijk is gisteren morgen door het
volk in twee booten verlaten de Noordscne bark Syria,
naar Antwerpen bestemd. Een der booten is behouden
aan wal gekomen, de andere is gezonken, waardoor
drie man en daaronder de Ylissingsche zeeloods J.
Kettingverdronken zijn.
Goes9 Dec. Gisteren avond word alhier eene
vergadering gehouden om de kwestie der broodprijzen
te bespreken. Een groot aantal personen was tegen
woordig. De gestelde vraag of het brood te duur was
in verhouding tot de tegenwoordige prijzen der tarwe
werd bevestigend beantwoord op grond 1.° dat het
brood naar de vroegere zetting nog geen 15 Cts. per
kilo zou kosten2.° dat het brood aan de gestichten
wordt geleverd a 16 Cts. op eene maand krediet, ter
wijl de burgerij a contant 18 Cts per kilo moet be
talen en 3.° dat het brood te Ylissingen (den accijns
in aanmerking genomen) 3 Cts. goedkooper is dan hier.
In overweging nemende dat 'het leven thans veel
duurder is dan ten tijde der broodzetting, en alzoo
ook de bakker thans meer moet verdienen dan vroeger,
werd aangenomen dat eene verlaging van 2 Cts. per
kilo in billijkheid kon gevorderd worden.
Nadat op de herhaalde vraag of iemand tegen de
billijkheid van den prijs van 16 Cts. per kilo iets kon
inbrengen, zelfs niet door een der aanwezig zijnde
bakkers werd geantwoordwerd ten slotte een voorstel
van den voorzitter, de wethouder Franssen v. d. Putte,
aangenomen om op Dingsdag a. s. eene tweede verga
dering te houdenteneinde de bakkers in de gelegenheid
te stellen den prijs van het brood te brengen in over
eenstemming met bet vei-langen der burgerij.
Mogt daaraan in dien tijd niet worden voldaan
dan zal in die vergadering een bepaald voorstel worden
gedaan, om te trachten het brood tegen den gestelden
prijs te bekomen.
Yerselte, 9 Dec. Heden namiddag ten 3 ure,
bij het hooge watergetij en den heerschenden storm,
braken voor de derde maal de dijken door van den
hier in aanleg zijnden oesterput. De doorbraak ontstond
door de vingerlingvóór de sluisaangezien het water
daar over stroomde en de dijkenhoewel bijna afge
werkt, tegen zulke zware zeeën niet bestand waren.
Op dit oogenblik is den omvang van de schade nog
niet te bepalen.
Zierikzee10 Dec. Met genoegen maken wij
melding, dat onze stadgenoot, de heer J. Th. Oosterman,
hoofdonderwijzer op de school voor onvermogenden
als schrijver genoemd wordt van het in de Gidsde
Spectator en andere tijdschriften zoo hoogst gunstig
beoordeelde werk »Emancipatoria", een fantasie door
Werther.
Benoemd tot Raadsheer in het Provinciaal Ge-
regtshof in Zeeland Jhr. Mr. G. L. Schorerregter in
de arrond. regtbank te Zierikzee. Reeds in een gedeelte
der oplage van ons vorig No. vermeld.)
Bij de Kamer van Koophandel is eene missive
ontvangen van den Minister van Financienhoudende
berigtdat overeenkomstig haar verzoekte rekenen
van 1 Januarij 1875 het vervoer der brievenmalen
tusschen Zierikzee en Bergen-op-Zoom zal geschieden
onder geleide van postbeambten, doch dat de Minister-
geen vrijheid vindt om de Zierikzeesche en Middel-
burgsche stoombooten te benuttigen voor hot brieven
vervoer, wegens de daaraan verbondene aanzienlijke
onkosten.
In aanmerking nemende dat verreweg de meeste
correspondentie van Schouwen en Duiveland via
Bergen-op-Zoom wordt verzonden en dat voordeaan-
geteekende brieven uitsluitend van dien weg gebruik
moet worden gemaakt, achten wij de aanstelling van
conducteurs eene belangrijke verbetering.
De minister van binnenlandsche zaken heeft be
paald, dat het goedkeuringsmerkgedurende het jaar
1875 te bezigenzal zijn bij den ijk en herijk der
maten en gewigteude letter Hin den gewonen
drukvorm, schuin gesteld, en bij den ijk der weegwerk
tuigen voor gewoon gebruik dekoninklijke kroon
voor fijnere wegingeneen vijfstralige ster.
Voorts brengt de minister ter algemeene kennis, dat
het merk van het kantoor, waar de eerste stempeling
heeft plaats gevondenvolgens ministerieele beschik
king van 21 December 1869voor de volgende ijkkan-
toren uit het daarbij vermeld cijfer bestaat: Middel
burg 12, en Zierikzee 13.
Het hoofdbestuur der Nederl. Vereeniging tot
beperking van openbare dronkenschap, heeft op het
aan den Koning ingezonden verzoekschrift, waarvan
den inhouden strekking in der tijd in dit blad werd
gemeld, ten antwoord bekomen, dat de Regeering,
ofschoon overtuigd van de noodzakelijkheid van straf
bepalingen tegen de openbare dronkensohap, de daartoe
betrekkelijke voorstellen van de Staats-commissie voor
het strafwetboek meende te moeten afwachten, teneinde
na deze te hebben overwogen, de vereischte voordragten
dienaangaande aan de vertegenwoordiging te voldoen,
hetzij bij de aanbieding van het nieuwe wetboek van
strafregt, hetzij reeds vroeger bij een afzonderlijke
wet, en dat bij een eventueele herziening der wet op
het regt van patent in overweging zal worden genomen
of, en in hoeverre, door de belasting-wetgever aan den
wensch der adressanten ter regeling van verkoop van
sterke dranken kan worden tegemoet gekomen.
Men meldt uit Gaasterland:
Er bestaat hier sedert eenigen tijd eene secte van
Darbisten. De geloovigen dezer secte komen Zondags
avonds bijeen en blijven tot laat in den nacht te zamen.
In elke bijeenkomst wordt het avondmaal bediend. De
doop geschiedt bij wijze van indompeling en mag alleen
door zekere soort van heiligen verrigt worden.
Van hetgeen er verder in de godsdienstige bijeen
komsten geschiedt, maakt men een geheim.
De i cho du Luxembourg verhaalt van een Belgisch
jonkmandie na aan den Fransch-Duitschen oorlog te
hebben deelgenomenin den oorlog tegen Atchin ge
wond werdals ongeschikt voor den dienst door de
Nederlandsche Regering gepensioneerd is en thans
naar zijn geboorteplaats Habay-la-Neuve in Belgisch-
Luxemburg terugkeerde. Hij behoorde in 1870 tot
het korps Failly en wel tot de voorhoededie nog aan
den slag van Sedan deelnam, werd krijgsgevangen
gemaaktmaar ontsnapte en maakte den ganschen
veldtogt van het Loire-leger mede. Met den vrede was
zijn strijdlust nog niet gewekenen daarom besloot
hij zich voor het Nederlandsch-Indische leger te laten
aanwerven. Hij nam deel aan de tweede expeditie tegen
Atchin en werd bij een der gevechten door een schot
in het been gewond. Hij genietvolgens genoemd blad
thans een pensioen van 250.
Niet onbelangrijk is hetgeen deze vreemdeling, die
de zaken vau nabij heeft gezienomtrent de tweede
expeditie en de Atchinezen mededeelt. De Atchinezen
zijnvolgens de verklaring van den Belg, zeer talrijk
en geven blijken van grooten moed en onverschrokken
heid. Bij het gevecht met het blanke wapen wijken
zij nooit; zij zijn zeer vlugbehendig en als tegenstan
ders niet te minachten. Hunne vuurwapenen daaren
tegen zijn zeer slecht en zij weten er zich bovendien
niet van te bedienen. Zij hebben een geweer van zwaar
kaliber, dat veel gelijkt op de oude donderbusen dat
zij laden met steen en spy kersoud ijzer alles met
buskruit vermengd. Zij schieten bijna altijd te hoog en
op kleinen afstand is hun schot van weinig uitwerking.
De Nederlanders zijn gewapend met het Beaumont-
geweer, hetwelk de jeugdige Belg, die beide geweren
bij ondervinding kentver boven het Chassepot ver
kiest. De gewonden worden uitstekend behandeld, twee
a drie soorten van vleesch bij eiken maaltijd, wijn en
sigaren a discrótion. De behandeling laat dan ook niets
te wenschen over. De gewondevan wien de Echo du
Luxembourg- verhaalt, werd door een officier van gezond
heid behandelddie van afkomst een landgenoot van
hem was en dien hij in elk opzigt slechts prijzen kan.
Sedert de verovering van den Kraton is hij van mee
ning dat de heerschappij der Nederlanders in dat
gedeelte van het Rijk van Atchin duurzaam gevestigd
is; niettemin zal de strijd zonder twijfel nog lang duren,
alvorens de oorlogzuchtige bevolking geheel onderwor
pen is.
Kerknieuws.
Beroepen bij de Chr. Geref. gem. te Heinkenszand
Ds. F. A. Bergsma, pred. te Zaamslag.
Beroepen bij de Herv. gem. te Vlissingen, Ds. H. C.
van Lindonk, pred. te Oosterbeek.
Gemengde berigten.
De buitenlandscke boeren mogen wél wat voorzigbig
wezen als zij een getrouwde knecht huren uit Zuid-
Beveland want zij zullen in het vervolg zijne vrouw
en kind ook wel eens kunnen verwachten. Een zoon
van eene weduwe te- 's Heer-Abtskerke wordt aange
raden zoo niet achter de dochter van een kastelein te
loopen, daar het toch niet zal gelukken om haar te
krijgen. Een arbeiders-zoon aan den grindweg te N.
mag nu wel wat voorzigtig zijn met zijne nieuwe betrek
king als onbezoldigd opziener der jagt, en goed op de
stroopers passen, want vroeger was hij bekend als een
eerste strooper, dus hij weet van het vak af. Te
Kappelle moest een schilders-zoon zooveel verbeelding
niet van zich hebben, nu hij een orgeltje heeft, waarop
hij al spelende zingt
Ik ben nu president,
En 'k ben er meê content
En zal nu zoeken gaauw,
Naar een brave lieve vrouw.
Een herbergier te N. wordt aangeraden, zooveel
snaps niet te hebben van zijn kalantendaar hij er veel
schade van zal hebben. Ook moest hij geen bezoeken
brengen bij eene herderin, daar dit verkeerd zal uit-
loopen. Te N. moest een oud jongmensch zulke ver
beelding niet van zich heben en zooveel kwaad niet
spreken van een ieder, die hem niets in den weg leggen.
Hij zal dan ook te D. wel spoedig zijn ontslag krijgen
met zyne diepe zakken zonder geld. De onder-burge
meester te B. mag wel wat voorzigtig zijn, als hij des
avonds op de jagt gaatanders zal hij met zijn wild
gesnapt worden. Een zoon van een vlasboer te Sint.
moest zooveel snaps niet hebben van een meisje te
St.-Annalandomdat hij haar niet kan krijgen, al
meent hij dat hij nog wat voor heeft, omdat zijn vader
lid is geweest van den kerkeraad. Het armbestuur
te Ellewoutsdijk zegt: »Nu hebben wij ons nog meer
bedrogennu zullen wij nog eene vrouw met drie kin
deren moeten gaan houden
Ingezonden stukken.
Tholeiij December 1874.
Indien grootere en kleinere gemeenten in andere
provinciën door belangrijke uitbreiding hunner zooge
naamde bebouwde kom blijken van welvaart geven,
ook van kleinere gemeenten in Zeeland kan dit gezegd
worden, en onder deze bekleeden zeker eene plaats
de gemeenten Poortvliet en Oud-Vossemeer op het
eiland Tholen.
Bij de kleinere gemeenten mag welligt dit verschijnsel
te belangrijker worden genoemd, wanneer men bedenkt,
dat het hier de meerdere welvaart der arbeidende
klasse is, die daartoe veelal aanleiding geeft.
Bij dien aanbouw van nieuwe woningen, een gevolg
van het zoo gelukkige maatschappelijk verschijnsel,
dat de muur, die het groote grondbezit als ware het
omsloot, is geopend, en nu ook voor den n ij veren uit
de arbeidende klasse de gelegenheid openstaat eigenaar
te worden van een klein stuk grond, dat hij bij noesten
arbeid kan zien vergrootenis het voorzeker eene
aangename roeping voor de plaatselijke Besturen, om
zooveel mogelijk eene leiding te geven aan die uit
breiding, en daarbjj vooral de wetten der hygiène zoo
op physiek als moreel gebied voor oogen te hebben.
Wanneer nu daarbij de gelegenheid bestaat om
regtstreeks handelend op te treden, dan moet het voor
zeker eenige verwondering barenvoor zooveel de
gemeente Oud-Vossemeer betreft, dat, wanneer aldaar
vergrooting der begraafplaats gebiedend is, niet het
denkbeeld geuit en tot werkelijkheid gebragt wordt,
om de begraafplaats, thans gelegen juist bij het punt
waar de drukke aanbouw plaats heeft, op eenen afstand
van ongeveer 18 Meters van de tegenover gelegen
woningen, van daar te verwijderen en op grooter afstand
te brengen van de bebouwde kom, die hare oude grenzen
heeft overschreden.
Al mag de wet van 10 April 1869 StaatsblNo. 65)
hier niet gebiedend spreken, naar haren geest schijnt
de ligging der begraafplaats te Oud-Vossemeer minder
wenschelijk. Achter de uitdrukking bebouwde kom"
in artikel 45 der wet, is men onwillekeurig genegen
een vraagteeken te plaatsen. X
Iets over oudheden.
Er is in de laatste jaren een zekere lust ontwaakt
voor het oudedie bijna eene manie zou kunnen ge
noemd worden. Voorwerpen van allerlei aard, soms
door anderen als onnut en zonder waarde verworpen,
worden gretig en tot hoogen prijs gekocht en als
sieraad in de pronkkamers geplaatst. Het behoort tot
den goeden toon van onzen tijddat men ten minste
eenige antiquiteiten in zijne woning vertoouen kan en
hier en daar worden zelfs geheele vertrekken in den
stijl van vroegere eeuwen gemeubeld.
Tot op zekere hoogte en bij sommigen is in dien
smaak voor het werk der vervlogen eeuwen een bewijs
van kunst gelegendat niet te versmaden is. Er
ligt een billijke hulde in aan de talenten van het
voorgeslacht en het is niet te ontkennen dat de
kunstenaar van onzen tijd uit de kunstproducten der
oudheid veel kan leeren.
Maar bij velen is het aankoopen en bezitten en ver-
toonen van oudheden niet veel anders dan eene mode-
dienst een vertooning van rijkdom, een navolgen van
anderen en wordt er niet veel meer waarde aan ge
hecht dan voor zoover men daardoor de bewondering
ofden afgunst van anderen wekken kan. De
ware liefde voor het oude, de waardeering van het
schoone en belangrjjke uit den voortijd wordt slechts
bij enkelen gevonden. Het gevolg daarvan is, dat er
soms wordt bewaard wat gerust zou kunnen opge
ruimd worden en dat daarentegen veel verloren gaat
wat in eere diende gehouden te wordenmaar door
de onverschilligen niet wordt aangezien.
In menige plaatsdikwijls ook in kleine plaatsen
vindt men gebouwen kerkentorens ruïnes oud
heden van allerlei aardwaarvan men de beteekenis
weinig vermoedt en die dan ook somsmet echt
vandalisme, worden verminkt of opgeruimd.
Ten aanzien van archiven, oude documenten pleegt
men nog onverschilliger te wezen en menig geschied-
vorscher of plaatsbeschrijver is tot de trenrige ervaring
gekomendat kostbare Btukkendie een hoogst ge-
wenscht licht zouden hebben kunnen verspreiden, een
voudig wai'en opgeruimd en spoorloos verdwenen.
Het is daarom een gelukkig verschijnsel van den
laatsten tijddat men de lust voor oudheden meer
ernstig heeft opgevat en dat bij den ontwaakten
beteren geest, ook van hoogerhand alles wordt aan
gewend om daarvan voor kunst en geschiedenis voordeel
te trekken. De instelling van rijks-commissarissen voor
de bewaring van oudheden is daarvan een aangenaam
bewijs. Hier en daar moge men dit overtollige weelde
achten en zich niet kunnen voorstellendat aan dat
vergeten en versmade oude zooveel beteekenis gegeven
wordt, maar van tijd tot tijd blijkt al meer dat het
een gelukkig denkbeeld was, waarvan bij voortduring,
en toeneming de vruchten geplukt zullen worden.
Maar geldt het hier eene zaak van algemeen belang
dan is het niet voldoendedat enkelen zich de zaak
aantrekken en dan moet het pogen van dezen worden
gesteund door eene medewerkingdie door allen kan
worden verleend.
In de eerste plaats rust de plicht daartoe op de
gemeentebesturen die vóór alles zorg te dragen hebben
voor hunne archiven. 't Is wel wat beter dan iu vroegere
jaren, maar toch op hoe vele plaatsen, zijn die archi
ven in verholen hoeken te vinden of althans in geheele
wanordezoodat niemand weet wa.t zij bevatten en iu
