ZIER1KZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5455.
5lste Jaarg.
Zaturdag 24 October 1874,
BRANDSCHOUWING.
Openbare Verkooping.
GEMEENTEGROND,
Nieuwstijdingen.
VERSLAG
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is ƒ1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rikzee brengen ter kennis van de Ingezetenen, dat op
Maandag den 26 October eerstkomende en volgende dagen
eene ALGEMEENE BRAND-
S C M O U W ING door de Directie der Brand
weer in de woningen der Iugezetenen zal worden ge
houden, overeenkomstig de bepalingen der Verordening
tot voorkoming en blussching van brand, afgekondigd
den 6 December 1855.
Zierikzee, den 20 October 1874.
De Burgemeester en Wethouders
v. CITTERS.
De Secretaris
J. Ö.BETHE. S.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie
rikzee zijn voornemens op V r <1 a g den
13 November :i. s.9 des middags 12 uur,
ten Raadhuize aan den meestbiedende in het openbaar
te verkoopen
DE OPPERVLAKTE
kadastraal bekendgemeente ZierikzeeSectie Ein
no. 316, vroeger voor SCHEEPSTIM-
M E JK W E It F gebruikt door wijlen den heer
J. STRICKAERT, zoodanig als dat terrein thans is
De voorwaarden liggen voor gegadigden ter lezing
op de Gemeente-Secretarie.
Zierikzee, den 20 October 1874.
De Burgemeester en Weihouders
v. CITTERS.
De Secretaris
J. G. BETHE, l.S.
De laatste uit New-York ontvangen dagbladen
maken melding van de aardbeving, die in Guatemala
heeft plaats gehad en de stad Antigua bijna geheel
heeft verwoest; 32 personen zijn er bij omgekomen.
Zonder dat eenig verschijnsel er aan was voorafgegaan,
begon de grond plotseling heftig van het oosten naar
het westen te golven. De beweging bestond uit eene
opvolgende reeks van horizontale en vertikale stooten,
die den bodem een voet deden rijzen en dalen. Allen,
die op straat warenwerden neergeworpen.
Het schouwspeldat op de eerste schudding volgde
was boven alle beschrijving ontzettend. Het gillen en
te hulp roepen en het kraken der ineenstortende muren
ging gepaard met een donderend onderaardsch gedreun
en de schrik en angst werden nog verhoogd door de
ondoordringbare nachtelijke duisternis. De eerste schud
ding duurde ongeveer een halve minuut'; daarop
volgden er nog eenigeminder hevig. De ingezetenen
bragten den nacht onder den blooten hemel door
onder het zingen van psalmen. Tijdens de ramp kwa
men er rooverszoogenaamde desperadosmet lange
messenom te rooven en te moorden.
In de hoofdstad Guatemala werd de schok ter naau-
wernood gevoeld en de Indianenwelke van het land
kwamen deelden de eerste berigten mededat in dien
nacht drie gehuchten aan den voet van den Yuur-
spuwenden berg verwoest waren.
De Anglo American Times meldt dat in New-York
per jaar 1,625,000 p. St. aan advertentiekosten worden
besteed. De Ilerald int daarvan een vierde ongeveer,
dat is ruim 1000 p. St per dageen som evenwel ver
beneden het bedrag, dat de Londensche 7'imes ge
middeld per 24 uren ontvangt, 't Is verbazend te zien
wat sommige huizen aan advertentiekosten besteden.
In Amerika geldt trouwens de regel: wie wat goeds
heeft en het kwijt wil worden, adverteere het. Wie
dit voorschrift volgt, wordt rijk.
Liouden21 Oct. Een hevige storm heerscht
heden te Londenen verder in Engelandzoomede
in Schotland. Tal van huizen en telegraafdraden zijn
beschadigd. De stoomboot Chusanvan Glasgow naar
Shanghai, heeft op de kust van westelijk Schotland
schipbreuk geleden. De equipage, 11 man in getal,
is omgekomen.
Het Spaansche gouvernement gaatde coupons
betalen neenop nieuw geld leenen. "Men had
gezegddat met bankiers te Berlijn over eene nieuwe
leening onderhandeld werdmaar dit wordt tegenge
sproken. Waarschijnlijk zal deze negotiatie te Londen
worden aangegaan.
Aan den 7'imes wordt intusschen berigt, dat de
pogingen om te Berlyn de leening te plaatsen misluktzijn.
Van het oorlogstooneel altjjd nog geen belangrijk
nieuws. Volgens berigten uit Madrid zoude er nog
steeds in het leger van don Carlos oneenigheid heerscben.
Een bediende by een Parijschen bankier had een
inkomen van 1500 fr. 's jaars en moest maandelijks
eenige millioenen incasseren. Hij kon van zijn inkomen
niet rondkomenveel minder overleggenen zijn hoogste
ideaal om een eigen stukje grond te bezitten en met
zyn vrouw buiten te gaan wonen, was onbereikbaar.
Op een namiddag toen hij weder eene aanzienlijke
som had geïncasseerd, stortte hij het bedrag van den
kleinsten wissel, die 72,000 fr. beliep, niet en zeide
tot den kassier, dat hp hierover met den patroon
zeiven spreken moest. Hij werd bij dezen toegelaten
en zeide: «Zeventien jaren lang, mijnheer, ben ik in
uwe dienst en ik heb nog geen stuiver kunnen over
leggen om een stukje grond te koopen en mijn wensch
om buiten te gaan wonen te bevredigen. Ik heb u
altijd hooren zeggendat gij in een failliet de handen
wreeftwanneer gij 50 pCt. ontvingt. Welnu, ik kom
mij failliet verklaren.
Gij zpt niet wel bij 't hoofdzeide de bankier.
Toch wel, antwoorde de bediende. Ik heb 72,000 fr.
teruggehouden en deze in twee gelijke deelen verdeeld
en, elk afzonderlijk begraven. Wilt gij nu de zaak in
der minne schikken 50 pCt. aannemen en mij quitantie
vb or het volle bedrag geven dan noem ik u de plaats
waar de heft begraven is. Zoo niet welnu, dan
laat ik mij voroordeelen en over vijf jaar ben ik toch
grondeigenaar. De bankier was tegoed financier om te
weigerenhij nam de schikking aan en thans is de
voormalige looper een welgesteld plattelandsbewoner
en wethouder in zijne gemeente.
u,
Eenige dagen geleden brak te Maaseyck brand uit
in de woning van eene arme vrouw, terwijl zij haar
oudste kind naar school bragt. Zij keert huiswaarts,
ziet de vlammen woeden en snelt naar de eerste ver
dieping waar haar jongste kind in de wieg lag te slapen.
Toen zijdoor rook en vuur verzengd, weder buiten
het brandende huis kwam, hield zij haar kind in de
armen. Maar zij had slechts het lijkje gered; de kleine
was dood.
Meu schrijft uit Luik: Donderdag 15 dezer, was
een arm 16jarig ouderloos meisjenabij het station
der Guillemins bezig met stukjes steenkolen te rapen,
toen zij plotseling door eenen trein verrast word, die
haar omver wierp en op de afgrijselijkste wijze ver
morzelde. Het slachtoffer werd niet op den slag gedood,
maar men zag gedurende ongeveer tien minuten, dien
vormloozen vleeschklomp zich in de pijnlijkste stuip
trekkingen verwringen. Dienzelfden dag zijn op den
spoorweg tusschen Metz en Diedenhoven twee treinen
op elkander geloopenwaarbij een aantal reizigers
gedood of ernstig gewond werden, o. a. de zeer achtens
waardige familie Benthune van Ydewalle uit Gent,
waarvan de zoonPaulonder een rijtuig verpletterd
werd, terwijl de beide echtelieden in beklagenswaar-
digen toestand naar hun woning zijn vervoerd.
Zwolle, 14 Oct. Gisteren-avond bij het aankomen
van den trein uit Meppel ten 9.53, vermistte men een
conducteur. Te Dedemsvaart was hij present. De
dienstdoende chef alhier, met twee dokters en eenige
beambten van het station alhier begaven zich onmid-
delijk naar die rigting. Bij Dalfsen, op de, lijn, kwam
hij sommigen hunner tegen, ongedeerd, maar met verlies
zijner laarzen en een kous. Te Dedemsvaart willende
opstappen bij het vertrek, stapte hij mis, liep den
trein na en greep zich vast aan een touw van een
met stroo geladen wagen. Het beklimmen was hem
onmogelijk; het touw rekte zich zoodanig, dat zijne
beenen in aanraking kwamen met den gronden daar
door verloor hij schoeisel en kousen, moest zich, uit
krachteloosheid, in de snelle vaart laten vallen. Heden
morgen doet hij zijn gewone dienst.
Deventer, 19 October. Hedenmiddag was onze
stad het tooneel van een poging tot manslag. Twee
der vier gebroeders Biesterboschallen als rumoer-
makers en vechters bekenden meermalen met de politie
in aanraking, die met hun moeder het landbouwbedrijf
uitoefenen, kregen twist, zooals dit meermalen gebeurt
thans over het verkoopen van een paard, dat daartoe
door een der beiden van stal was gehaald. De andere
ontstak na voorafgegane woordenwisselingterwijl beide
in opgewonden toestand verkeerden, zoodanig in drift,
dat hij den eersten met een dolkmes een vrij diepe
wond achter in de zijde boven de heup toebragt. Ver
gezeld van zijn vrouw kon de gewonde, hoewel lang
zaam het politie-bureel bereikenwaar hij door twee
geneesheerentoevallig in de nabijheid, voorloopig is
onderzocht en vanwaar hij per rjjtuig naai- het zieken
huis is overgebragt. De wond isnaar men meent
niet doodelijk. De dader is in den omtrek dezer stad
gearresteerd.
Noordwijk 20 Oct. Een ingezeten onzer ge
meente behanger en zadelmaker van beroep die zich
meermalen aan sterken drank te buiten gingkwam
ook gisteren avond beschonken thuis en schijnt, be
wusteloos geworden met zijn arm in het vuur gevallen
te zijn. Een geruimen tijd is hij in die positie blijven
liggen en eer er hulp kwam opdagenwas zijn arm
nagenoeg geheel verkoolden had hij bovendien nog
zeer ernstige brandwonden aan het ligchaam bekomen.
Men vreest zeer dat hij er het leven niet zal afbrengen.
Rotterdam21 Oct. Indertijd zijn hierbij
wijze van proef, eenige ijzeren scheepsboeijenter
zwaarte ieder van 1500 K.G.in de Maas gelegdten
einde de gelegenheid aan schepen te biedenzich op
stroom liggenddaaraan te meren en het omzwaaijen
der vaartuigen te voorkomen. Deze proefneming heeft
alleszins voldaan. Van regeringswege is een onderzoek
ingesteld van welks uitslag de vergunning zal afhangen
tot het leggen van meerdere boeijenwordt die toe
stemming verleend, dan zal onverwijld de maatregel
op groote schaal worden toegepast.
Oïster wijle, 19 October. Toen dezer dagen een
jonggehuwd paar zich van het raadhuis naar de kerk
begaf om hun huwelijk door den priester te laten in
zegenen, wilde iemand hen begroeten met een vreugde
schot, zooals hier gebruikelijk is. Hij laadde daartoe
zijn versleten geweer met kruit, gras, lijnzaad en haar,
om eens een flink effect te verkrijgen. Bij het losbran
den sprong echter zijn geweer in stukken, waardoor
twee zijner vingers zoodanig werden getroffen, dat.
men beide heeft moeten afzetten.
Groede21 Oct. Hot bestuur van het departe
ment Groede der Maatschappij Tot Nul van V Algemeen,
heeft den heer 5. J. de Beuckerleeraar in de plant-,
tuin- en landbouwkunde te Antwerpenwederom ge-
engageerd tot het houden eener lezing in eene buiten
gewone vergadering van dat departement op Dingsdag
3 November a. s.des avonds ten 6 ure.
Yerseke22 Oct. De oesterput van de heeren
Verschoor van Nisse c. s.is heden nacht opnieuw op
twee plaatsen doorgebroken. De schade wordt op min
stens ƒ4000 geschat. Het slib staat er minstens tien
Ned. duimen invele materialen zijn onbruikbaar
geworden de loods voor materialen is totaal vernield
kostbare eikenplanken zijn weggespoeld en wanneer
ty en wind blijven als heden nachtdan is de ramp
niet te overziendaar men dan beducht isdat de
geheele dijk bezwijken zal.
Zierikzee, 23 Oct. Heden morgen omstreeks
7 ure brak een hevige brand uit in de korenmolen
«de Hoop" in de Nobelstraat alhier. Aan blussching
van den brand viel niet te denken en moest de brand
weer zich bepalen tot beveiliging der nabijgelegene
woningen, die door den hevigen vuurregen in groot
gevaar verkeerden. Gelukkig mogt men hierin slagen
en bepaalde de brand zich tot den molen, welke dan
ook met het zich daarop bevindende graan enz., een
prooi der vlammen is geworden.
De oorzaak van den brand isonbekend.
Het j>and was verzekerd in de alhier gevestigde
Zeeuwsche Brandwaarborgmaatschappij.
Z. M. heeft op het daartoe gedaan verzoek o. a.
eervol ontslag verleend aan M. van Slrienals ge
zworen van den Willempolder (N.-Beveland). Voorts
zijn benoemd: tot lid van het bestuurder waterkeering
van het ealamiteuse waterschap Nieuw-Bommenede
F. C. Kohiertot gezworen van den polder Zon-
nemaireJ. M. van den Bouttot lid van het
dagelyksch bestuur van het waterschap Schouwen,
C. L. Gast; tot lid van het bestuur der water
keering van het ealamiteuse waterschap Bruinisse
Elcnlaas en tot lid van het bestuur der water
keering van den calamiteusen polder HoofdplaatB. J.
Thomacs.
Sedert eenigen tijd verschijnt bij den boekhan
delaar J. G. Robbers te Rotterdam een werk in afle
veringen, getiteld: De onbeschaajde volken" door J.
G. Wood. In dat werk worden op' echt populaire wijze
de zeden, gewoonten, gebruiken en eigenaardigheden
van die zoogenaamde onbeschaafde stammen geschetst,
welke onze maatschappelijke orde nog niet hebben
aangenomen, maar desniettemin door.hunne eenvou
dige opvatting van het loven, hun helder begrip en
hun onbevangen vrijheidsgevoel aan de menschheid
menige practische les kunnen geven.
Dat boek verdient eene plaats in iedere bibliotheek
niet alleen, maar ook in de huiskamer van elk gezin,
dat prijs stelt op wereldkennis.
Om de inteekening aan te moedigen is de uitgever
op het denkbeeld gekomen, lederen inteekenaar als
premie aan te bieden een jaargang van de Kunstkronijk
met een lot in de verloting, bestaande in prachtige
voorwerpen, waaronder een compleet ameublement (12
stoelen, 2 voltaires, 1 canapé, 2 tafels enz.) een pia
nino, een zilveren servies, een toilettafel, een gouden
armband enz. enz.
Die voorwerpen zijn thans geëxposeerd bij den boek
handelaar S. Öchtman Jz. en wie ze bezigtigd heeft,
zal_ ze met ons prachtig en smaakvol hebben gevonden.
Wij twijfelen dan ook niet of deze tentoonstelling zal
druk worden bezocht, en ieder, ook vooral de dames,
ten hoogste voldoen.
De heer M. H. Salomonson heeft onlangs een
schrijven gerigt tot Directeuren der Nederl. Maatsch.
ter bevordering van Nijverheid. Daarbij geeft genoemde
heer als zijn gevoelen te kennen dat de meekrap
cultuur hier te lande nog niet als hopeloos te be
schouwen is, indien de boeren zich slechts toeleggen
op goede soortendie rijker aan kleurstof zijn. Thans
vooral nu men meer let op de wezenlijke gehalte dan
op, den uiterlijken schijn, is dit van het hoogste gewigt.
De heer Salomonson doet voorts mededeeling van
zijne correspondentie met den heer van der Have te
Ouwerkerk by Zierikzee, waaruit blijkt dat de Texelsche
meekrap, hoewel slecht bereid, eene veel hoogere waarde
bezit dan de Zeeuwsche. Wanneer men de racine op
Texel zuiver en droog in den handel bragt, zooals vele
Zeeuwschezou de heer S. die gaarne tegen 2 hooger
dan de Zeeuwsche betalen. En als nu zegt hij
eens alle meekrap in ons land eene hoogere waarde
kon verkrijgen van 2 de 50 kilozou er dan niet
reeds veel gewonnen zijn?
De heer S. raadt daarom aan in Zeeland op goeden
bodem proeven met kiemen van Texelsche meekrap te
nemenen heeft zelfs een geldelijk subsidie daarvoor
beschikbaar gesteld. ;Ook zijn door hem zaden van
Napelsche meekrap ingevoerd en pogingen aangewend
om kiemen van eene soort uit den Elzas te bekomen,
die de Napelsche in kwaliteit moet evenaren.
Belangrijk is de verklaring van den heer Salomonson,
dat men met goeden wil in Nederland in de meekrap
cultuur meer kan doen dan in Frankrijk en evenveel
als in Italië. Napelsche meekrap wordt nog betaald
met ƒ17, Zeeuwsche is niet meer dan ƒ131/, waard.
Nu zal men in Italië de teelt kunnen volhoudenhier
zal ze verloren gaan om de eenvoudige reden dat wij
hier slecht verwende kiemen hebben. De conclusie is:
neem goede kiemen goed land voldoende bemesting,
en de meekrapcultuur kan blijven bestaan.
__Het verbod, om kinderen beneden den tienjarigen
leeftijd in dienst te houden, is Donderdag jl. in werking
getreden. Een zeker getal kinderen, die tot dusver in
fabrieken of elders als werkkrachten werden gebezigd,
zyn dientengevolge ontslagen. Wat wordt er nu van
die kinderen? De bedoeling van den wetgever is na
tuurlijk dat zij daarheen worden gezondenwaar
kinderen behooren, namelijk op de school, niet dat zij
door de ouders op andere wijze worden geëxploiteerd.
Dat hieraan niet in alle opzigten wordt voldaan,
blijkt uit het volgende, hetwelk in het Handelsblad
wordt medegedeeld:
«Donderdag-avond het Frederiksplein passerende
werd ik aangesproken door een viertal kleine meisjes,
die mij om een centje vroegen. Aleer ik hieraan ge
volg gaf, vroeg ik aan een harer, waarom ze alle
vier het beroep van «centjes vragen" opgevat hadden.
«Ja, ziet u," was het antwoord, «wij doen dat omdat
wij geen werk hebben. Want, Zaturdag-avond hebben
al de kinderen op de fabriek waar wij werkten hun
centen gekregen, en de meesterknecht zeide, dat wij
niet meer weerom hoefden te komen." «En weten
vader en moeder nu, dat ge met uwe vriendinnetjes
loopt te bedelen?" «Ja, of ze het weten," snikte
het arme kind, «wij moeten alle vier iederen avond
vijftig cents meebrengen, en als wij dat niet hebben,
worden wij door moeder met de tang geslagen en
moeten weer de straat op. Niet waar?" vroeg ze aan
het rondom mij staande drietal. Ja," herhaalden deze
uit_ één mond. Innig bewogen, gaf ik aan elk tien
stuivers, hen vermanende om nu maar spoedig (het
was over elf ure) naar huis te gaan.
Men schijft 't volgende in 't U. D. hetgeen dit blad
slechts onder voorbehoud plaatst:
«Naauwelijks heeft prof. ter* Haar zijn emeritaat
aangevraagdof er wordt reeds vrij stellig verluid
dat bij "de regering het voorhemen zou bestaanom
in zijne plaats te benoemen tot hoogleeraar in de God
geleerdheid te Utrecht dr. Acquoy, predikant te Zalt-
Bommel, een der woordvoerders van de moderne rigting.
Deze benoeming zou in verband staan met het plan
om bij eventuele vacature te Leiden een orthodoxen
professor in de theologie aan te stellen."
Blijkens het wekelijksch overzigt in de Nederl..
Financier, heeft de overvloedige oogst van dit jaar
overal faillissementen in zijn nasleep. Te Ausburg
failleerde de firma Ernst Mayer in granen met een
passief van 700,000 800,000 fl. In haar val sleepte
zfl den bankier J. C. Baur te Augsburg mede. Te
Rijssel failleerde de firma Adolf Schotsmanmede in
granen, een der belangrijkste firma's van Noord-Europa.
Op 1 July zou deze firma nog een vermogen van
17,500,000 bezeten hebben, thans heeft zij een tekort
van ƒ10,000,000. Ook te Weenen hebben eenige firma's
hun betalingen moeten staken.
van de zaak betreffende den Boekhouder
der Bank van Leening te Zierikzee.
In den morgen van 30 Juni '73, ten zes ure, kwam
Jacoba Simmers, dienstbode bij den heer Binkier, om
op gewonen tijd de werkzaamheden te hervatten.
1 tinklerdie blijkens zijn kleeding pas uit bed kwam,
opende de deur. De jufvrouw en de kinderen lagen
nog als gewoonlijk te slapen. Ongeveer 1 uur later
ontdekte eene buurvrouw, vrouw Bij,de Vate, dat er
zooveel rook opsteeg uit het gebouw van de Bank.
Zij waarschuwde do meid, die op haar beurt de doch
ter van Binkier er mede in kennis stelde en te zamen
gingen zij dezen waarschuwen om toch ook eens in
den tuin te komen zien, wat er gaande was. Men
zag dat de rook uit het magazijn opsteeg, waar de
panden geborgen waren en toen men claar binnenkwam
bleek het dat 't middenste houten rek, waarin panden
geborgen waren en dat in verschillende vakken is
verdeeld, over een groote uitgestrektheid in brand
stond. Het duurde niet lang of de banketbakker de
Haan en de meester metselaar Timmermanswaren
toegesneld om hulp te biedendoch reeds voor hunne
komst was B. met zijne huisgenooten aan 't blusschen.
Timmermans verklaarde voor het Hof dat Binkier zich
flink had gedragen en flink zijn best had gedaan om
den brand te blusóchen. Over een oppervlaktedie de
getuigen niet juist weten te bepalen, waren de panden
één klomp vuur gelijk. Eenige getuigen schatten die
oppervlakte op 1 el, anderen op van de lengte
van 't geheele rek en op al de lagenweder anderen
op 4 M2. Het verschil is zeker in het oog loopend en
gaf dan ook aanleiding tot verschillende opvattingen,
omtrent het getal panden, hetwelk door den brand
zou zijn vernield. Zooveel is toch zeker de meid
had emmers met tondel naar de mesthoop gebracht.
Een menigte beschadigde panden (een der getuigen
zegt dat de geheele plaats vol lag) waren op de plaats
achter 't gebouw uitgespreidde jassendie aan den
wand gehangen hadden waren beschadigdin één
woord er viel ook moeielyk een zuivere berekening
te maken. Toen dan ook de getuige de Kater, als
agent van de Tielsche brandassurantieging infor-
meeren hoe groot de schade van den brand waskon
Rinkier het hem niet opgeven; toch schijnt het dat
het cijfer van 4 a 5000 is genoemd. Het duurde
echter geruimen tijd voordat de brandschade met
juistheid was op te gevende directeur te Tiel werd
ongeduldig en begon te verlangen om dan toch te
weten wat er zoo al van de zaak werd gesproken.
Toen men daaromtrent eenige berichten had ontvangen,
werd de inspecteur Krieger afgevaardigd om "eens in
loco te gaan onderzoeken en deze vernam nu allerlei
ongunstige geruchten. Hij hoorde van een te kort in
1854 van ƒ7000de vroegere inbrenger de Graaf ver
telde hem Rinkierdikwijls geld te hebben geleend;
men klaagde over hooge renten en lage voorschotten
en aan de mogelijkheid dat de brand door broeying
was ontstaan geloofde niemand dan alleen de beschul
digde. Onder die omstandigheden wilde de maat
schappij te Tiel er meer van wetener kwam een
tweede gezantde heer Francodie zoodra hij in de
bank kwamhet denkbeeld erlangde dat er een fout
in de rekening was. Terwijl toch de geheele inhoud
van 't magazijn voor ƒ20,000 was geassureerd eu de
schade op 5000 werd geschatmoest de nog aan
wezige voorraad goederen 15,000 vertegenwoordigen
en dat kon zijns inziens het geval niet zyn. Fluks
werd dus een staat opgemaakt van de voorradige panden
en toen werd het magazijn verzegeld. Inmiddels was
nu gebleken dat de schade geen vijf, maar pl. m.
24,000 bedroeg en lette men nu op de ruimte
waarin het vernielend element had gewoeddan scheen
het volgens den advocaat-generaal christelijk onmogelijk
dat daar de 3171 panden, die de bovengenoemde waarde
vertegenwoordigdenzouden hebben gelegen. Het ver
brande en reeds naar den mesthoop verwezen belee-
ningsboek werd weder voor den dag gehaaldde
maandstatendagstatenregisters het kasboekde
pandbriefjes van afgeloste voorwerpen, in één woord
de geheele administratie werd nagegaan en nu bleek -
dat ja de boeken volkomen met elkander overeen
stemden dat de kas niet alleen geen te kortmaar
zelfs een saldo opleverdemaar het bleek toch ook
dat er enkele ongeregeldheden hadden plaats gehad
en dat er, wilde het resultaat van de boeken over
eenstemmen met den toestand van 't magazijnmeer
dan 3000 panden moesten zyn verbrand. Dit alles te
zamen genomen bracht de justitie op het denkbeeld
dat er fraude had plaats gehad en het duurde dan
ook niet lang of Rinkler werd gearresteerd, zijn
boeken in beslag genomen en een instructie ingesteld
die ruim een jaar duurde en waarvan de terechtstel
ling voor 't provinciaal gerechtshof in Zeeland, den
21 dezer het eind is geworden. Onze lezers zullen ons
ten goede houden wanneer wij omtrent deze instructie
de meest mogelijke kortheid betrachtenwilden wij
een eenigzins volledig verslag geven van den inhoud
van het meer dan 1000 pagina's groot dossieren van
de verklaringen der 43 of 44 gehoorde getuigenwij
zouden een boekdeel moeten schrijven. Genoeg zij het
hier te constateeren dat de getuige Posthumusals
gemachtigde van de Tielsche maatschappij en tevens
als deskundige, eenige" zittingen hield om den beleeners
van panden in de gelegenheid te stellen hun briefjes
te vertoonen en om zoodoende tot de overtuiging te
komen, hoeveel panden er werkelijk zouden zijn ver
brand.
Daarbij werden slechts pandbriefjes tot een bedrag
van ƒ168,50 ingeleverd, hetgeen natuurlijk ver beueden
de waarde van 3000 panden moest zijn. Men begon
dan ook meer en meer geloof er aa,n te hechten dat
er nimmer 3000 panden waren' geweest, hoewel de
boeken dit getal aanwezen. Hoe kon de beschuldigde
zich dan verantwoorden, wanneer jaarlijks de panden
werden geteld? De getuige Posthumus gaf het denkbeeld
aan de hand dat beschuldigde groote panden, uit
meerdere voorwerpen bestaande, splitste, en de gedeelten
van die panden als fictie-beleeningen boekte. Zich op
dat standpunt plaatsende, zocht de rechter-commissaris
de boeken door en vond verschillende nummers, die
schijnbaar althans dit vermoeden bevestigden. Bijna
200 getuigen werden nu gedagvaard, .waarvan de ter
terechtzitting gehoorden slechts de voornaamste» zijn
en nu stroomde het klachten van allerlei aard en op
eenmaal werd Binkier als de misdadiger aangezien
hoewel de Commissie van het Bestuur der Bank van
Leening ter terechtzitting verklaarde, bij monde van
verschillende getuigen (de hh. FokkerCauTachi
dat er nooit eenige klacht omtrent den beschuldigde
was ingekomen en dat men nimmer iets ten zijnen
nadeele had vernomen, gedurende de 30jaren dat hij
in de bank werkzaam was.
Geheele reeksen van getuigen, meest allen dockteren
Eva'skwamen zich beklagen dat beschuldigde te
hooge rente (1 cent per gulden) geheven had; dat ze
voor de tefugbekoming van briefjestot aflossing van
panden ingeleverdbij niet-lossing één cent moesten
betalen; dat Rinkler te weinig geld gaf; dat hij hun
panden eigenmachtig tot één pak vereenigden en nog
honderd Machten meer. De Commissarissen voerden
echter aan, dat ofschoon het reglement van 14%intr.
spreekt, het minium in elk geval op 1 cent was be
paald en dat ook steeds het heffen vau 1 cent voor
de terugbekoming van boven bedoelde briefjes met
hunne goedkeuring was geschied. Doch hier bleef het
niet bijook in 't register van de gehouden verkoopingen
in de bank schenen onregelmatigheden te bestaan.
Verschillende personendie niets gekocht hadden,
stonden als koopers vermeld; "de, ingeschreven koop
sommen kwamen niet altijd overeen met de werkelijk
betaalde bedragen; enkele koopers waren niet vermeld,
dat alles scheen onverklaarbaar; toch verklaarden de
leden van 't bestuur, dat er dikwerf panden op een
vorige verkooping opgehouden en by een volgende,
verkocht, oorzaak waren van het verschil. Dit een en
ander, nog gevoegd bij de zeer ongeregelde achter
houding van lang verstane panden van zekex-e heer
L. S. (trouwens met toestemming van 't bestuur) en
bij het niet behoorlijk invullen in de registers van alle
namen, deed zulke zware vermoedens tegen Rinkler
rijzen, dat niet slechts zijne gevangenhouding, maar
ook zijne terechtstelling bevolen werd, ter zake van de
misdrijven, onzen lezers in het vorig nommer' mede-
Aangaande het getuigenverhoor deelen wij het
volgende belangrijkste medeTen eerste ontmoeten
wij onder deze de Rechter-Commissarisde Commis
sarissen over de leenbankde Agenten en Gecommi-
teerden van de brandassurantie van Tiel, een deskundige
terwijl het overige aantal getuigen meestal diegenen
zijn die van tijd tot tijd pauden in de bank brachten
