ZIERIKZEESGHE NIEUWSBODE.
No. 5416.
Zaturdag 25 Julij 1874.
50steJaarg.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prijs per 3 maanden is ƒ1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
N ieu wstijdingen.
üwueri&a.
De thaos ontvangen Amerikaansche dagbladendd.
New-York 8 July, gaven eenige nadere bijzonderheden
betreffende de ramp, die een gedeelte van Minnesota
heeft getroffen en de graanoogst met vernieliugbedreigde.
Gouverneur Davie van Minnesota heeft een circulaire
uitgevaardigd aan alle landbouwers van dezen Staat,
waarin hjj zegt: Ik zio mij verplicht de medewerking
in te roepen van alle landbouwers in Minnesota tot
leniging der ramp, die uwe medeburgers in de zuid
westelijke counties van dezen Staat heeft getroffen.
Geloofwaardige mannen hebben die streken bezocht en
eétaparig verklaard, dat daar een verwoesting is aan-
gerigt, waarvan in onze geschiedenis als Staat geen
voorbeeld kan worden aangewezen, üq tijd vau ljjdelijk
toezien is voor bij en die van krachtig handeleu aan
gebroken voor ben, die onder dergelijke omstandigheden
ook zouden wenschen geholpen te worden. Do coun
ties Martin. Marry, Jackson en Cottonwood zijo geheel,
Noble en Watonwan gedeeltelijk kaal gevreten door de
sprinkhanen en alle te velde staande gewassen daar zoo
schoon weggeveegd, alsof zulks door de woede van
het vuur ware geschied. Vrouwen en kinderen Ijjden
gebrek. De werktuigen en bet vee dier landverhuizers
zyn reeds verpand ora de verliezen van verleden jaar
te boven te komen. Ik heb hen doen weten, dat hun
meer gezegende medeburgers ongetwijfeld hen in deze
bittere beproeving zullen bijstaan. Bijdragen in geld,
levensmiddelen of kleederen zijn welkom en zullen wor
den in ontvangst genomen door Gen. H. H. Sibley to
St. Paul, Minnesota.
Te New-York moet bet vreesselijk heet zyn ge
weest, vooral in de week eindigende den 4den July.
De temperatuur steeg lot 120° Fahrenheit, (ongeveer
32° Réaumur) in de schaduw. Des namiddags ten 4
ure was de lucht bijna gloojjend. Vele personen werden
dien dag door zonnesteek getroffen en van de paarden
van de straatspoorwegen vielen er velen dood op den
weg neêr. Gelukkig bield deze temperatuur niet lang
aan en aan het einde der week kwam er door een zwaar
onweêr eenige zuivering ev verkoeling.
Madrid22 Julij. De Gaceta meldtdat gene
raal Lopez een overwinning heeft behaald op de Carlisten.
Hjj heeft de 700 krijgsgevangenen van Cuenca verlost en
7 Carli8tische officierenwaaronder hun kommandaut
gevangen genomeo. Voorts zijn een aantal wapens, mu
nitie, paarden enz., in zijn raagt gevallen.
JFranferijfi.
Voor het hof van assisses der Sorame stond dezer dagen
teregt Nicolas Debry, beschuldigd van kindermoord.
Deze zeventigjarige grjjsaard bad een tweede huwelijk
gesloten met zekere jufvrouw Martel/uit welk huweljjk
een dochtertje, Blance, was geboren. De echtgenooten
konden elkander niet verdragen; zij scheidden en de
moeder met haar kind nam haar intrek weder bij haar
ouders. Hier heeft Debry haar opgezocht en, nadat het
hem gelukt was met zjjo driejarig dochtertje een oogen-
blik alleen te wezen, heeft__hy het met een pistoolschot
gedood. Daarop trachtte hjj zich zeiven het leven te
benemen, maar zjjn pistool weigerde. Het hof heeft hem,
wegens zijn leeftijd en verzachtende omstandigheden,
tot levenslange opsluiting veroordeeld. Als oorzaak van
zjjne daad g.if hjj op het kind aan deD invloed harer
moeder te willen outtrekken.
Parjjs20 July. Daar de onderhandelingen met
de Turksche Regering tot vernieuwing-van het voor
schot van 40 millioen en compensatie van 20 millioen
in op 15 dezer vervallen mandaten, niet tot de go-
wenschteuitkomst hebbeo geleid, hebben de contractanten
besloten, om de in onderpand gegeven waarden van 1873
heden te verkoopen.
Te Matran in Frankrjjk drong voor eenige dagen
een bedelaar cene landhoeve binnen op het oogenblik
dat de bewoners zich in de kerk bevonden en alleen
een jong dienstmeisje te huis gelaten was. De onge
vraagde bezoeker begaf zich regelregt naar de keuken,
waarvan bjj de deur achter zich digt slootgreep een
by 1 en begon daarmede een buffet open te hakken
waarin een vrij belangrijke som gelds geborgen was.
Het meisje, door het gedruisch gewaarschuwd snelde
langs eene andere deur naar binnen riep zonder aan
het gevaar te denken waaraan zjj zich blootstelde, den
roover toe dat hij zonder lang oponthoud zjju biezen
had te pakk.en en toen hij hieraan niet dadelijk voldeed
greep zjj eene kokende ketel soep die op het vuur
stond en smeed die den dief naar het hoofd. De brand
wonden die hij hierdoor bekwam waren zoo hevig dat
bjj aan geen tegenweer kon denken en jjlings op de
vlucht toog, steeds door de meid met haar kokenden
soepketel achtervolgd.
jPtHfadvlanb.
Na den aanslag op Bismarck telegrapheerden de
Duitsche Keizer en de Bejjersche Koning den Rijks
kanselier: ^Troost u met een blik op het roemrijke
verledendat ulieve prinsboeven tot vjjanden
en manuen tot vrienden beeft gemaakt."
Te Bremen is Zondag eene stoutmoedige lucbt-
reizigster, mevrouw Poittevin, met den ballon Zenith
opgestegen. Ooder leiding vau den heer Sivel waren
alle toebereidselen gemaakt, en de vulliDg van den bal
lon was uitstekend geslaagd. Te 7 uren des namiddags
kwam mevrouw Poittevin in een elegant wandeltoilet
met hoed en mantillo ennam in het vóórhaar bestemde
schuitje plaats. Na met een vlugtigen blik op het
netwerk en de lijnen van de luchtklep te hebben on
derzocht of alles in orde was klonk haar bevel: los en
langzaam en Btatig steeg de ballon op, die weldra met
tameljjke snelheid in Zuid Oostelijke rigting wegdreef
en in de wolken verdween, doch later nog weder flaauw
zigtbaar werd. De reizigster verhaalt, dat zoodra de
ballon in do wolken kwam zjj het zoo koud kreeg dat
zjj een plaid moest omdoen, doch boven de wolken op
een hoogte van 2000 tot 3000 voet gestegen kwam zjj
in een heerlijke temperatuur bjj helderen zonneschjjn.
In de nabjjbeid van Drye gekomen besloot zjj weder
neder te dalen. Juist passeerde een goederentrein de
spoorwegbrug bjj Drye. De machinist seinde haar met
de stoomfluit en een bonten zakdoek, waarop zjj een
zak zand ledigde eD terstond weder opsteeg. Op eene
weide bjj Drye kwam zjj zonder eenig ongeval neder,
nadat het uitgeworpen anker verscheidene malen was
losgerukt, doch eindeljjk aan een hek bleef vastzitton.
Spoedig snelden er eenige boeren toe en weldra kwamen
ook eenige heeren. De ballon en het bootje werden op
een wagen gepakt en naar Bremen gezonden, terwjjl
mevrouw Poittevin in een boot van een der heeren
naar de stad terugkeerde, alwaar zjj tegen half twaalf
weder aankwam.
Berlyn21 July. Op last van de politie zjjn
heden het katholieke Gesellenverein, het Bonifacius-
verein met de daarbjj behoorende Vereenigingen, be
nevens het Pius-verein gesloten geworden; en dit
krachtens de bepalingen betreffende misbruik van het I
regt van vereeDigii g.
De Norddeutsche Allgemeine Zeiltuig bespreekt hot
vermoorden van kapiteiu Schmidt, en zegt dat de
Rjjksregeering ter bevrediging van het beleedigde
regtsgevoel van de geheele Europeeacho beschaving
een middel zal weten te vinden om aan de Carlisten
begrjjpeljjk te makendat het ombrengen van een
gevangen genomen Duitscher niet ongestraft zal bljjven.
$lc&crlaitïï.
Nieuwediep 21 Juljj. Naar men verneemt,
moet het werk aan den Konig Wilhelm, hier op strand
zittende, gestaakt worden, omdat hei. verboden is binnen
180 meters van den voet der duinen te gravener moet
nu aan de betrokken autoriteiten gevraagd worden
om de uoodige vergunning daartoe.
Enschedé, 22 Julij. Een geachte familie te
dezer stede werd dezer dageu gevoelig getroffen door
het afsterven van een dochtertje, dat tengevolge het
8cbicljjk gebruik maken van bier, terwijl zij verhit was,
ouder hevige pjjnen na oenige dagen overleed.
Deventer, 21 Juljj, De Regtbank alhier vond
geeue termen om den pastoor te Wjjbe, die het ongeluk
had, toen hjj op een doel schoot, een jongeling, zjjnde
een eenige zoon, en een der beste vrienden van den
pastoor, met een schot doodeljjk te treffen, verder te
vervolgen.
Eergister tegen het vallen van den avond heeft
eeu treurig ongeluk plaat9 gevonden nabij Doesburg.
Een zestal jonge meisjes beproefden met een Bchuitjo
den IJ8sel over to varen, toen het vaartuigje omsloeg
met het ongelukkig gevolg, dat twee meisjes van 18
en 20 jaren verdronken.
Eeu ander meisje werd op hot veld door een zonne
steek getroffen.
TJtreclifc, 22 Juljj. Eergisteren overleed alhier
de stukrjjder lste klasse S. P. Kooy, tot het laatste
oogenblik in dienst en tot voor een paar dagen werkelijk
dienst doende bjj het detachement veld-artillerie, aldaar
in garnizoen. Hjj was, voor zoover bekend, de oudste
soldaat van het Nederlandsche leger; bjj werd geboren
2 April 1802 trad in dienst 1 Mei 1821 en bleef tot
aan zijn sterfdag onafgebroken in dienst. Hij was don
ook versierd met de bronzen, zilveren en gouden medail
les voor trouwen dienst en droeg tevens het Metalen
Kruis, daar hij aan de campagnes tjjdena den Belgischen
opstand deelnam; in 1830 behoorde hij tot de bezetting
van de vesting Grave; in 1831—35 was bjj bjj het
mobile leger en heeft dus ook den tiendaagschen veld-
togt bijgewoond.
Oostt>urgf21 Juljj. Een te Aardenburg ge
stationeerd marechaussée te paard is gisteren een hevig
ongeluk overkomen. Oader het rjjden brak de paljasbaak,
waardoor het paard schrikte en op hol ging op zulk
onstuimige wijze, dat het tegen een telegraafpaal aanliep,
waardoor de ruiter, met het hoofd tegen de steenen
viel. Hjj is erg gewond, zoodut men voor zjjn leven
vreest.
j&ifldoHtmrgf22 Juljj. Ten laste van Alexander
August V., notaris le Sas-van-Gent, thans gedetineerd
te Goes, wordt aangevoerd: Dat hij op 2 dezer,'s nam.
te half 8, bjj P. J. B. Yrieboom, te VVestdorpo als
notaris verleden beeft eene akte, zjjnde een wissel
protest, en daarin opzetteljjk en strjjdig met de waarheid
vermeld heeft: 1°. ?tot welken wisselbrief de aanneming
tot betaling werd afgevraagd, waarop door haai de
wisselbrief is betaald, doch geweigerd werd de kosten;
verzocht haar antwoord te teekenen, heeft (zjj) na gedane
voorlezing alhier geweigerd to teekeneu," als zjjnde
het onwaar, dat de vrouw van Vrieboom, met wien hjj
sprak, door hem gevraagd is om betaling van den
wissel of de kosten, of ook verzocht haar antwoord te
teekenen; 2°. dat daarbij als getuige is tegenwoordig
geweest, Adrianus Geul, terwjjl deze daarbjj niet tegen
woordig was.
Yan den volkstrein die heden naar Utrecht ver
trokken is hebben aan het station Ylissingen 150te
Middelburg 260 en over de geheele Zeeuwsche Ijjn
ongeveer duizeud personen gebruik gemaakt.
Batli22 Juljj. Tot leden van den gemeenteraad
zijn gekozen de heeren D. de Jong en C. Griep.
Te Ril laud werden verkozen de heeren J. J. van
Gorsel Hz. en C. van der Werff.
Stavcuissc, 23 Juljj. Gisteren avond ontstond
in do schuur van den landbouwer Gilj'am iu deze ge
meente twist tus8chen eeuige arbeiders, welke zoo hoog
liep dat eeu oud man door twee jeugdige arbeiders
zoodanig werd mishandeld dat hij op eene kar naar
zjjne woning moest worden vervoerd en onmiddeljjk
geneeskundige hulp ingeroepen werd.
De heer Burgemeester heeft zich de zaak onmiddeljjk
aangetrokken en onderzocht, om vervolgens de Justitie
daarmede iu kennis te stellen.
Ziorilcasee, 23 Juljj. De eindexamens der Hoogere
Burgerscholen in Zeeland zjjn afgeloopen en wjj kunnen
met voldoening vermelden, dat o. a. op bijzonder vol
doende wjjs zyn geslaagd de twee Zierikzeesehe jonge
lieden, die er aan hebben deelgenomen, zjjnde de HH.
P. Chivat en J. A. Mulock Houwer. Evenzoo zjjn geljjk
men weet ook vroeger de drie van hier afkomstige
candidaten toegelaten zoodat wjj inderdaad over de
eindresultaten van het middelbaar onderwjjs alhier volle
reden tot tevredeuheid hebben. In dit opzigt verdient
het nog heriunering, dat ook van de laatstbedoelde drie
jongelieden reeds twee sedert geruimen tjjd zeer goed
zijn geplaatst, na nog ongeveer een jaar alhier of te
Delft hunne studiën in de natuur-en werktuigkundige
richting te hebben voortgezet. Een van hen is nameljjk
geplaatst geworden als opzigter bjj de werken aan den
hoek van Holland, en de ander als adjunct-jjker te
's Hertogenbosch.
De miliciens der ligting van 1870 en 1871 die
bjj het bataljon mineurs en sappeurs den 15n Junjj
onder de wapenen zijn gekomen om aan de oefeningen
in het kamp te Zeist deel te nemen, zullen den 25n
dezer weder in het genot van groot verlof worden
hersteld.
De miliciens der ligting 1870, 1871 en 1872,
behoorende tot het 4de en 7de regement infanterie,
die bestemd zijn ora deel te nemen aan de oefeningen
in bet kamp te Milligen, moeten den 12den Augustus
a. s. bjj bun korpsen in activiteit opkomen en zullen
den 17den September d. a. v. weder in het genot van
onbepaald verlof worden hersteld.
Door den Gouv.-Gen. van Neerl.-Indie is o. a. ver
leend eeD tweejarig verlof naar Ned., wegens ziekte,
aan den Off. van gezondh. lste kl. J. J. de Wilde
benoemd tot hoofdonderwijzer aan de openb. lagere
school te Pamakasan (Madura) de derde hulponderw.
aan de openb. lagere school te Samarang, B. Sloutjesdijk.
Z. M; heeft bepaald dat burgemeesters of die hen
als zoodanig vervangen, bevoegd zijn'tot het houden
van openbare verkoopingen van in beslag genomen
vee of goederen.
Als een be wjjs hoe onze vlasbouwers zich bejj veren
dezen tak van njjverheid te bevorderen, kan gemeld
worden, dat Maandag jl. door B. de Wit van Eikerzee,
op de markt te Rotterdam reedB een paar monsters
nieuw wit vlas vertoond zjjn, waarvan de kwaliteit en
kleur zeer schoon waren.
Op de 97ste algemeene vergadering en het Con
gres der Nederl. Maats, tot bevordering van Njjverheid,
de vorige week te Alkmaar gehouden, is o. a, behan
deld een voorstel van het departement Zierikzeeom
eene subsidie te verleenen van ƒ200 aan de door het
zelve benoemde commissie ter beraming van maatregelen
om tegenover de magtige concurrentie der kunstmatige
alizarine, de wetenschap, den landbouw en de njjver
heid dienstbaar te maken tot verbetering en vermeer
dering van de meekrapteelt.
Het hoofdbestuur preadviseerde tot afwjjzing van
dit verzoek, op de volgende gronden:
1.° Hoewel de fabribatio der kunstmatige alizarine
zonder twijfel eeue bedenkeljjke zaak is voor de
meekrap-cultuur, is oveowel ook die fabriekatie een
n jjverheidstak, die welligt groot voordeel kan opleveren
en mag men alzoo niet den eenec tak van njjverheid
boven den anderen beschermen. Bovendien, al ging de
meekrap-cultuur te gronde, hetwelk nog niet bewezen
isde waarde der gronden is niet verloren daar die
voor andere gewassen kunnen worden bestemd.
2.° Daar de meekrap-cultuur een nyverheids- en
landbouw-tak iswaarbjj slechts een gedeelte onzer
bevolking belang heeft, zjjn diegenen, die meer on
middeljjk met haar te doea hebben, in de eerste plaats
geroepen haar te beschermen en te trachten haren
ondergang te voorkomen.
Het bovenbedoelde voorstel van het departement
Zierikzee werd uitmuntend toegelicht door den afge
vaardigde den heer Olivierwelke echter verklaarde
tegenstanders vond in de afgevaardigden van Haarlem
Amsterdam, die rekening hielden met het feit, dat de
alizarine de meekrap verdringt en dit nog meer zal
doen door het voortdurend wetenschappeljjk onderzoek
ora aan die stof nog voortreffelijker eigenschappen te
geven.
De afgevaardigde van het departement Goes onder
steunde het voorstel van Zierikzee, verklarende dat de
toekomst voor de garancine nog niet hopeloos was
dat zjj wel te strijden had tegen een magtige concur
rentie, doch dat de kolossale omzet der garancine nog
steeds toeneemt. Ook haddeu de verwers, de eigenljjke
verbruikers, nog geen oordeel geveld.
Na eeDige discussie werd bet afwijzend preadvies van
directeuren met 217 tegen 53 stemmen aangenomen.
Als een bijdrage tot de warenvervalsching in
Nederland deelt Dr. J. Ariens Koppers mede, dat bij
dezer dagen een product, dat door een Amsterdamach
handelshuis als een uitstekend surrogaat van meel is
geïmporteerd, scheikundig heeft onderzocht eu tot het
resultaat is gekomen, dat het niets anders is dan fijn
gemalen gips.
In deze dagen, nu de ongelukken bjj het baden
en zwemmen zoo veelvuldig voorkomen, kau het zjju
nut hebben de volgende waarschuwing van de Indépen-
dance bekend te maken.
Van de tien drenkelingen worden er negen levend
begraven. Men denkt dat de menschen dood zjjn, maar
ze zjjn het niet. Men beproeft gedurende eeD half of
een geheel uur den drenkeling in het leven terug te
roepen en dan geeft men het op, terwjjl het dikwjjls
eerst na vijf of zes uren op verstandige wjjze te heb
ben doorgewerkt, mogelijk is de sluimerende levens
geesten weder op te wekken. Onder do uoodzakeljjke
middelen worden genoemd: krachtig wrjjven, het leg
gen van zakken met verwarmd koren op den buik,
aan de voeteu, tegen de ribbenhet gebruik van
warme dekens en doeken; het inblazen van lucht in
de longen door den neus, waarbij men een blaasbalgje
gebruiken en het andere neusgat digt houden moet;
het wrjjven met alcoholische vochteu op de slapeD, de
borst en h6t inbrengen daarvan, bjj kleine hoeveel
heden, in den mond.
Gelokt dit alles niet,-dan kan men nog beproeven
het naakte ligchaam met krachtige zweepslagen te geose-
len. Door het verstaudig gebruik van al deze midde
len, zegt het Belgische blad, heeft men drenkelingen
die uren lang onder water vertoefd hadden, in het
leven teruggeroepen. Eerst na een even langen tjjd aan
proefnemingen besteed te hebben, heeft men het regt
den moed op te geven.
A T C H I N.
Uit Penang wordt aan de Java-bode geschreven, dat
belanghebbenden hjj den peperhandel met Atchin, in
Noord-Amerika drie oorlogschepen zouden uitrusten om
de zoogenaamde blokkade" te forceren. Genoemd blad
dringt er bij de Regering op aan, dat deze de blokkade
doe beantwoorden aan de eischen van het oorlogsregt.
Kerknieuws.
Bedankt voor het beroep naar Niasedoor Da. G.
C. Boomerpred. te Ritthera.
Aangenomen het beroep naar de Doopsgezinde ge
meente te VJissingen door Ds. A. Snellen, te Winterswjjk.
Beroepen bjj de Herv. gem. te Noordwjjk Buiten,
Ds. P. K. Dommisse, pred. to Oostburg.
Iugezoiuien stukken.
Gemengde berigten,
Een oude zot te Bruinisse wordt aangeraden, des Zondag9
niet meer te gaan waudelen met eene zekere vronw, daar dat
niet past voor zulk een fijn man. Ooder Ouwerkerk moest
zekere vronw zooveel snaps niet hebben vau anderen daar
hare gebreken ontelbaar zijn.
Dus vrouwtje, praat niet over zaken,
Waarmede gij hebt niets te maken
I-Ioud uw mond voortaan muar dicht
En doet zwijgend uwe pligt.
De vrouw van een naaldridder in de West9traat te Haam
stede moest haar babbeltong wat stil honden, daar dat geen
voordeel kan aanbrengen voor het vak. De wilde Oerrit
beeft op de verpachting van hooigras te Ovezande zoo dol
geweest dat de verpachters er mede gemoeid werden. Een
molenaar en een. schilder te Znamslag hebben met de kermis
het zoo mooi gemaakt, dat zij hun fatsoen voor altijd ver
loren hebben, eD nu wel wat kunueu uitrusten. - Iemand
te Oad S. wordt verzocht, als hij nog meer zooveel zaad uit
de penlcn schoonmaakt, wat oude schuld to komea betalen,
want er wordt nog al geduld met hem gebruikt. Een dienst
meisje te Wis3enkerke wordt aangeraden zoo hoogmoedig niet
te zijn, want zij zal toch geen heertje krijgen, veel minder
een boeren-zoon met geld, maar een arbeider zal haar deel
worden. Iemand te C. heeft het met de kermis zoo mooi
opgereed dat de buren zijn toegeschoten op het geschreeuw
zijner vrouw, omdat hij te gemeenzaam was met andere dames.
Maar de rst zal nog wel eens io de val loopen. Een
uitvinder heeft uitgevonden om een trekbuis te leggen die
zijn begin heeft van den Hollaire-Polder tot in den Sloete-
Polder, om alle rijksdaalders die een ander gewonnen heeft
af te doen zakken in den Sloete-Polder. Het achjjnt dan ook
dat het bijzonder goed werkt. Eene boeren-dochter te Z,
wordt aangeraden zich zoo gek niet aan te stellen als zij. le
visite is. Tc philipsland zegt eene arbeiders-dochter, dat
zij dien boeren-knecht niet meer hebben wil. Als zij geen
boeren-zoon kan krijgeo, dan wil zij Diet tronweuwant met
een arbeider i9 het armoede van de bruiloft tot de begrafenis.
Piet van den bakker kan zijn zin maar niet krijgen. Iljj
loopt altijd een blaauwe scheen; Dus
Beste jougen laat die kuren,
Want je valt maar door de mand
Als je 't vrijen niet kunt leeren
Stuurt dan maar een remp^ant.
Congres-indrukken.
V.
Onder de zeer belaugrjjke quaesties, welke op 'tZio-
rikzeesche landhuishoudkundig congres zyn behandeld,
is die vermeld onder numero negentien van 't programma,
2de afdeeling, eene der merkwaardigste. Wat is de
zaak? Professor W. Roscher, de beroemde Duitsche
staathuishoudkundige, heeft iudertyd de Ryksgestichten
te Veenhuizen bezocht. Gelijk de lezer misschien weet
kwam dertig, veertig jaar geleden, hier te lande de
quaestie zeer ernstig ter spraak om de armen die
door bedelary in hun onderhoud moesten voorzien, te
vereenigen iu landbouwkoloniën teneiude hun daar de
gelegenheid te openen hun brood te verdienen. Ge
neraal van den Bosch, de stichter van 't cultuurstelsel
in Indiewas de ziel van die zaak. De groote heide-
veldeu van Overysel en Drente waren zijns bedunkeus
bij uitstek geschikt om den bedelaar door gedwongen
arbeid zyn brood te leeren verdienen. Er kwam eene
maatschappij van weldadigheid tot stand en de woeste
streken bij Ommen en Assen werden productief gemaakt.
Het aantal der verpleegden beliep eenige duizenden.
En wie tegenwoordig gezegde streken bezoekt, bjj staat
verbaasd over de inderdaad bewonderenswaardige re
sultaten door de onderneming verkregenaltjjd voor
zoover de herschepping betreft van woestenij in pro
ductieven bodem. Ibtusschen gingen de zaken der
maatschappij schrikbarend achteruit en nu 12 èb 14
jaar geleden,werden de hedelaarsgestichten Omraerscbaos
en Yeenhuizen door 't Rijk overgenomen. Frederiksoord
bleef met zijne vrjje kolonisten aan do maatschappij
van weldadigheid die tot op dit oogenblik voortgaat
hare verpleegden op te leiden tot zelfstandige land
bouwers zoogenaamde „vrjjboeron."
Nu heeft Prof. Roscher, geljjk we hoorden een
persoonijjk bezoek gebracht aan de Ryksgestichten te
Veenhuizen, want de woorden van dien inzender, als
hjj spreekt //in der Nahe vou Assen" zullen wel 't re-
deljjkst aldus verstaan moeten worden. "Welnude
heer Roscher zegt, dat hij bjj zjjn bezoek een zeer
gun8ligen indruk verkreeg van gemelde Nederlandsche
armen-landbouwkolonievoor zooverre nameljjk den
persoonlijken welstand der verpleegden betrof. De be
roemde staathuishoudkundige was echter met de kennis
van dezen uiterljjken toestand niet te vredenbij
wenschte ook do kosten te becyteren van dusdanige
inrichting, 't Mocht hem evenwel niet gelukken hier
omtrent genoegzame gegevens machtig te worden. En
nu spreekt hij zjjne bevreemding uit, dat in een zoo
ontwikkeld laud als Nederland eene landbouwkolonie
kon worden gesticht op eeu onvruchtbaar heideveld en
dat die kolonie wezenljjk productief zou zijn, terwjjl
men weet hoe de armen die als kolonisten naar de
heide werden overgebracht, niet eens iu staat waren in
hunne eigene gemeente door hun zelfgekozen beroep
in hun onderhoud te voorzien. Dit leidde hem tot de
vraag of 't niet goed zyn zou alle kosten en allo baten
der bedelaarsgestichten met elkaar te vergeljjken, om
daardoor tot de weteDsehnp te komen hoeveel elk
verpleegde aan 'tRjjk (of aan bjjzoudere vereenigingeu)
kost, en of 't niet mogeljjk zjjn zou de armen in bunne
eigene gemeente èa even goed èn met geringer kosten
te verplegen
leder zal bekennen dat Prof. Roscher een voor ons
land hoogst gewichtig vraagstuk aan de orde bracht.
Het Bestuur van 't Congres heeft dan ook alle mogeljjke
moeite gedaan om tot een voldoend antwoord op des
hoogleeraars vragen 'tgeweuschte antwoord te ver
krijgen. Maar niet iedereen kan op eene uitnoodiging
oni zekere quaesties te komen bespreken de reis naar
•Zierikzee doen. Daaraan is 't zeker te wjjten dat de
zaak niet tot een eind kon worden gebracht.
Intusschen is de heer Jongkindt Coninck directeur
der kolonie van de ^Maatschappij van Weldadigheid,"
naar 't Congres gekomen, en heeft die heer door feiteu
en oyfers een welsprekend pleidooi geleverd vaD 't nut
tige en heilzame der maatschappij vau weldadigheid,
zooals die werkt en streeft sedert bare afscheiding van
de hedelaarsgestichten te Ommerscbans en te Veen
huizen. Trouwens, ieder die van tjjd tot tjjd inzage
heeft genomen van de jaarboekjes der maatschappjj
weetdat er inderdaad een merkwaardige vooruitgang
is waar te nemen onder de verpleegden in de kolonie
Frederiksoord, euz. Ook ten opzichte van de kosten,
die gemiddeld voor iederen verpleegde telken jare ver
minderen. Zelfs kau de tjjd eeuraaal te gemoet worden
gezien zeide de heer Jongkindt Coninckwaarin de
baten groot genoeg zullen zijn om de totale onkosten
to dekken. Maar, al is die tjjd in 't verschiet zichtbaar,
op dit oogenblik moet nog gerekend worden op de
milde hand der Nederlandsche weldadigheid.
En al was 't nu alleen maar, dat de maatschappjj
van weldadigheid door de welsprekende woorden vau
den directeur harer stichting te Frederiksoord eenige
meerdere bekendheid onder de Congresbezoekera mocht
hebben verkregen, en die meerdere bekendheid tot
eenige deelneming kon leideu dan reeds zou de heer
Jongkindt Coninck niet te vergeefs gesproken hebben.
In allen gevalle moeten wij een groot onderscheid
maken tusschen de koloniën der maatschappjj van
weldadigheid en de Rij ka-bedelaarsgestichten te Om-
raerschans en te Veenhuizen. Wat de laatste betreft
die zjjn meer als eene soort strafkoloniëu te beschouwen
dan wel als de bljjvende plaats voor beboeftigendie
er een klein bestaan kunnen vinden. Inderdaad zjjn
dan ook de verpleegdendoor recbterljjk vonnis naar
de hedelaarsgestichten verwezenslechts tjjdelyk ver-
bljjveuden. Als hun etraftjjd om is, keeren zjj in de.
maatschappjj terug. Of zjj door hun verbljjf te Om-
merschan8 en Veenhuizen inderdaad veel verbeteren
ik zou 't niet kunnen zeggen. Wel weet ieder, dat de
rechterljjke macht te Assen eene reeks van vonnissen
heeft te wjjzen, die voor rekening der verpleegden
komen en 't aantal brandbriefschrjjvers zal wel nergens
zoo groot zyn als in de RjjksgeBtichten.
Ook weet ikdat de onderwijzers er zeer slecht be
zoldigd worden. Hoe dit alles ook moge wezen, de
hoofdvraag van Wilhelm Roscher: wat ieder individu
per jaar aan 'tRjjk kost en of hjj niet goedkooper in
eigen gemeente kon worden verpleegd die vraag is
niet beantwoord. Wellicht zou men door de begroo-
tingon na te gaan over do laatste 10 jaren voor meer
gemelde gestichten tot eenig resultaat kunnen komen,
ofschoon de vlottende bevolking te Ommerscbans en
Yeenhuizen de becijfering tamelijk bemoeilijkt. Indien
echter de aandacht maar op gezegd punt is gevestigd,
dan zal zeer waarscbijnljjk bjj eene volgende gelegen
heid 't resultaat kunnen opgemaakt worden. Mjj zou
't niet verwonderen, indien 't nu of later mocht komen
tot geheele opheffing der bedelaarsgestichten.
En hiermee sluiten wjj onze congres-indrukken. De
welwillende lezer, die ze ten einde toe heeft nagegaan
verschoone de gebreken en neme de deugden onder
Prjjzen der Boter en Ejjcren.
Zierikzee, 23 July 1874.
Boter laagste koers 0,75 en* hoogste koers 0,80
por 5 hectogrammen. Kip-Eijeren laagste koers ƒ0,75
en hoogste koers ƒ0,85 per 25 stuks.
