ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5515, Donderdag 20 November 1875.
50ste Jaarg.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATÜRDAG. De prjjs per 3 maanden is /1,30, franco per post 1,60.
ADVERTENTIËN lOCts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Nieuwstijdingen.
SimcriÈn.
Het nèmeu van den blokkadebreker Virginius door
een Spaunacben kiuiaer in de golf van Mexico, zul
wuaiucbjjislyk ernstige gevolgen nu zich slepen.
De bemnnniug van de Virginius, die met den grootsten
spoed ter dood gebragt is, bestond volgens opgave
grootendoels uit Amerikanen en Engelschen, zoodat
ten minste Amerika zich vorpligt acht vun Spanje vol
doening to e'htcheii oo bet departement Van marine te
Washington reeds bevel gegeven heelt verschilleude
puatserschepen gereed te maken om zee te kiezen, terwjjl
de Loudoosche Times zegt dat Engeland welligt bet
bestuit van Amerika zal moeten deeleu.
Of dit voorval niet als voorwendsel inuet dienen om
Amerika iu het bezit te stellen van het eiland Cuba
zal de tjjd leeren. Bekend is bet dat Amerika sedert
eenige jaren begeerige blikkeu wendt naar dit scboone
en rjjke eiland.
©ngelunfc.
Loiuleii 18 Nov. De Times berigtdatde Engetscbe
admirual iu de Bermudas bevel ontvangen heeft, met
zjjn eskader naar de wateren van Cuba te stevenen.
X_«on<loii, 17 Nov. In een exlra-nommer vau de Stan
dard wordt gemeld, dat de see- en lanÜmagl te Elmina, de
Aahaotijuen nn een levendig gevechtheelt geslagen en vyf
hunner dorpen heeft verbrend. De Aahantijneo hebben oomid-
«lelijk hun hoofdlegerkanSp opgeheven en zijn in de rigting
van Prah teruggetrokken.
Er is oen besluit genoiu» n om te Londen reno R. Katb.
Universiteit te vestigen, eu wel opberbaalde dringende
«ituoodiging van Rome. Men hoopt op studenten uit
Frankrijk, Ierland, Amerika, Dnitschland, Italië, enz.
De Rector, Monsignor Cap el zal regtstreeks van den
Puus iifhaukelyk zjjti, terwjjf de Aartsbisschop Manning
eu 12 Engelsche Bisschoppen dogooderon zullen besturen.
Het anntnl leveos dat op de EngeWchc kust op zee verlo
ren gunt, wordt naar een atnlhtiek der laatste vijf jaren, ge-
rokend op 791 per j*Hr, terwijl in het jaar 1872 niet minder
dan 1145 personen door spoorwegongelukken het leven ver
loren, en 3068 anderen verwond werden. 632 der gedooden
en 1385 der gekwetsten waren spoorwegbeambten.
üttsinntr.
Volgens bcriglen ui'. Archangel wordi Groenland tegenwoordig
door een verschrikkclgken hongersnood geteisterd. De robben
vangst ia dit jaar zoo goed al* geheel mislukt, zoodat het volk
geen winterprovisie heeft. Te Paparoe moeten reeds 150 personen
tengevolge van gebrek, zijo bezweken.
JFrnnftrijft.
In de Champs-Elysée* te Parijs is thans een natuurwonder
tentoongesteld, hetwelk al het tot dasver geziene ver overtreft.
liet zijn tweo in Amerika geboren Negerinnen, oud 22 ja-
reu, welke aan de heupen aan elkander gegroeid zijo beter
en vollediger dan de Siamesche tweelingen.
Hunne moeder, ceno sterk gebouwde vrouw was 32 jaar
oud. toeu lij aan hno het leven schonk.
De kinderen kwamen welvarend ter wereld en zijn tot dus
verre nimmer ziek geweest.
Oppervlakkig beoordeeld is het als het ware één ligchnnm
met twee hoofden, vier armen en vier beenen. De bovenlig-
chnmen, de armen en beenen zijn duidelijk van elkander ge
scheiden, doch onder dc borsten maken ze als hel ware een
en hetzelfde ligebaam nil.
Do gewaarwordingen in hot bovenste gedeelte des ligchaams
zijn geheel versohillend; de een kan hoofdpijn hebben zonder
dat de andere het gevoelt, doch knijpt men eene in bet been,
dan gevoelen zij beiden dezelfde pijn.
De twee geziglen gelijken wel «enigszins op elkander, Ier-
wijl de monden, die zich te gelijker tijd openen, terne billende
geluiden voortbrengen. De eene heeft eene sopraanstemdo
andere eene altstem.
Vooral hunne danten wekken de algemeens bewondering,
daar het een zonderling gezigt is om deze vier beenen als het
wsre van écn ligchnnm met eene bewonderingswaardige juiaihoid
io treffende bevalligheid door elkander te zien zweven.
Pnr^js17 Nov. De zitting der Nationale Ver
gadering ia geopond met de voorlezing van eene bood
schap vun Mac Muhonwaarin bjj zich verklanrt voor
eene verlenging van zjjn mandaat van zeven jaren.
De heer Laboulnye heeft voorgesteld de kwestie naar
oeue commissie te verzenden om baar te onderzoeken.
Versailles, 18 Nov. Naar men verzekertzon
de meerdorbfid der Commissie van Vjjfiienen bet
nieuwe voorstel (de prorogatie van zeven jaren) aan
nemen met behoud van het artikelvolgens hetwelk
de prorogatie-wet en de constitutioneels wetten céa
geheel moeten uitmaken. Het gerucht wildat do
uiterste regterzijde een verklaring zal voorlezen, vol
gens welke de Monarchie alleen aan Frankrjjk rust en
welvaart kun geven en waarbjj de regten van deze
gereserveerd wordeo.
Suitnthlanb.
Door de vrouwen oit Kassei is eene oproeping gedaan nan
hare zusters in andere steden, om even als ten hunnent eene
vereeniging op te rigtenwaarvan de leden zich verbinden de
noodzakelijkste Jevensbeboeflcd, b, vleesob, eyeren, melk,
boter enz. niet to koopen dan tegen een matigen naar de
omstandigheden behoorlijk vnslgestelden prys en geen penning
meer daa dien prijs te beluien. Zij meeneu door standvastig
en eendrachtig zóó te handelen paal en perk (e zullen atellen aan
de buitensporige eischen der verkoopers, waarvan velen raedege-
sleept door den zwendelgeest ran den tegeowoordigen tijd, alles
dunr laten betalenom ten koste van anderen ryk te worden.
Wanneer de verkoopers hnnne hooge eischen volhouden, dan
moet er gebruik gemaakt worden van goedkoopere aanbiedingen
oit den vreemde.
Meketlank,
Leirloii11 Nov. Bij het gehouden geneosknndig on
derzoek en de later gebonden lijkschouwing ran het IGjarig
meisje, dat dezer dagen in het Academisch Ziekenhnis is over
leden heeft men geen zekerheid kannen verkrijgen dat het kind
tengevolge ran mishandeling door de ouders gebrekkig en
misvormd zou zijn geworden. Evenmin heeft het getnigenver-
hoor voor deo commissaris van politie cenige nitkomst gehad
ten bexwere van de oaders. De geaeesbeerdie het kind be
handelde verklaarde dat het reeds vroegtijdig aanleg heeft
gehad tot vergrocijiogen er geen grond bestaat lot het
vermoeden dat het kind door de ouders zon zyn mishandeld.
In het ergste geval kon hier aan verwaarlooziog of nalatigheid
in de behoorlijke verzorging worden gedaoht. De onders zullen
zich elders gaan vestigen.
Voort» is hier ccn nieuwe regterlijke vervolging aanhangig.
De zaak betreft een hospes, die aan een bij hem inwonenden
stndent een rekeuing van voorgeschoten gelden moot hebben
ingeleverd, waarop byna het dnbbele bedrag stond uitgetrokken
van hetgeen werkelijk waa voorgeschoten. Het bedrog zal den
man duur te alaan komende zaak is van criminelen aard.
's Grrn-venlmjK'e, 17 Nov. De Min. van Binnenl.
Zaken breD^t ter algemeeoe kennis rJatin de week
van 9 tot 15 Novemoer jl. aan aziatische cholera zyn
overleden: io Noord-Brabant: te Breda 1, te Zeven
bergen 2 personen; iu Gelderland: te BuurmaUen 1
persoon; iu Zuid-Hollandto Alfeu 1, te Capelle u/tl
IJssel 1, te Delfahaveu 1, te Gouda 19, te Gouterak 1,
te 's Gruveubagö 1te Kralingen 1te Oudshooru 2
te Rotterdam 5 personen; in Zeelaud: te Tholeu 2, te
Zierikzee 1te zameu 3 personen totaal ïd het Ryk
39 persouen.
Bjj oen geachte familie alhier heeft een lfjarige
dochter, die gedurende vjjftieu en een halve maand
geen woord heeft kunnen sprekeu, maar overigens gezond
was, op eenmaal haar spraak teruggekregen. Het be
hoeft geen vermelding dat het geheele huisgezin, voor
namelijk de ouders, hierover duukbuur verhei gd zjjn.
Nopens hut faillissement der firma van Overklift
schrjjft iuüu het volgende aan do Zutphensche Courant:
Gistereu liep het gerucht door de residentie dat zij
reeds te Hamburg gearresteerd zouden zjjn, muur ik
heb reden om te vermoeden dat het uit de lucht ia
gegrepeu. Eu al weiden zjj gepakt, de schuldeischers
/.ouden er niet veel bjj gebaat zjjn, waot het schjjnt
vrjj zoker te zjju dat zjj weinig hebben meegenomen
en dat nagenoeg al de hun toevertrouwde fondsen voor
hun-vertrek reeds iu nadere handen waren overgegaan
om groote verliezen tengevolge van roekelooze specu
lation te dekken. Eerst toen het hun onmogeljjk was
geworden on op nieuw geld magtig te wordeD, zyn
zjj heeugegaan. De verhalen, die hier do rondte doen
omtrent personen, die uog in de laatste dagen dupes
zouden zjjn geworden, zjjn te curieus om er niet een
enkel staaltje van mee te doelen. De heer X, - de uaam
doet niets ter zake had een dertig duizend gulden
liggen, waarmede bjj wenschte te epeculeeren. Hjj had
zelf van efi'octeo niet veel verstand, maar hjj ging naar
het kantoor van de firma O., maakte daar zjjn voor
nemen bekend en zeido dat zjj hem muur eens moesten
wa&nchaweu, als het een of ander effect zeer laag stond.
Het duurde niet iuug of hjj kreeg een boodschap*!» buis
dat het oogenblik gekomen was. De man scheen een
voorgevoel te hebben dat er onweer in de lucht hing;
bjj gaf althans ten untwoord dat hjj nog maar liever
wat wilde wachten; maar toen bleef het niet bjj één
boodschap. Als meneer eene moojje som verdienen wilde,
dan moest bjj geen oogenblik lunger wachten, het wus
nu do tjjd, morgen kon hot te laat zjjn. Enfin, wuuroui
dan ook langer gewacht, de dertig duizend guldon gin
gen uit buis en eouige dagen later waren de vogels
gevlogen.
Rotterdam16 Nov. Gisterenmorgen word
alhier oeno lading ijzer «oiost oit het Eogelscb stoom
schip Malaga van Grimsby, liggende aan liet einde der
Leuvehaven. Door den Oosten wind -.vas het wuter laag
weggcloopcn en Ing de stelling zeer steil, zoodat zjj werd
Onderschraagd. Op het oogenblik dat drie mannen met
een geladeu rolwagen die atolliug paasot-rdon, gleed uo
stelling uit, en allen gingen mot de vrucht te water.
Een dor manschappen is levenloos, langen tjjd daarna,
opgehaald; een ander is door den val zóó gekwetst,
dat bjj aan de gevolgen ia overleden, en do derde ver
keert eveneens in zorgvollen toestand.
Eon echtpaar, dat aan de Zalmhaven in zyn vaartuig
overnachtte, waarvan het do luiken bnd gesloten eu
wnarin zy vuur voor warmte had gebragt, ia gistereu
morgen (lood in zjjn vcrbljjf gevonden.
Erabbonrl jjRo, 17 Nov. Door oen ingezeteno
duzer gemeente zjjn klugteu bjj den Minister van Binncu-
Janndsche Zaken ingediend wegen» hot niet kunnen
vorzenden van de aangovoerde suikerpenon naar Roosen
daal, tengevolge van gebrek aan wagons.
De schade zal aAnmorkeljjk zjjn daar sommige partyen
al 14 dilgen op het terrein liggen bjj vriezund weder.
WolftuirtHdjjk, 18 Nov. Gisteren ontving men
hier een bozoek van Z. Ex. den heer Commissaris des
Konings ten oiudo omtrent het beheer en do belangen
der gemeente de voreischto inlichtingen to ontvangen
en iederdie Z. ff. EJ. Qeat. over een of andor wenschte
te spreken, daartoe do gelegenheid te geven. Naar het
schjjnt, hreft niemand de vryinoedigheid durven nemen
tot het kenbaar maken van zjjno bezwaren en was dit
bezoek alzoo spoedig afgcloopen.
Den 8 dezer is openbare nfkondiging geschied van
do aangubragle wjjziging in art. 57, litt. c. van het
Algemeen Plaatseljjk Policie-Reglementbjj besluit
van den Gemeenteraad vnn 27 Oct. jl. genomen, zoodat
de molenaar W. v. 8.na vroegere overtreding van
dat urt. met 2 boeten ƒ1 door het kantongeregt te
Goes onlangs gevonoisd nu voortnan alleen moet op
houden met mnlen «wanneer de voerm tn dit door
stilhouden of eenig under teeken vcrlaDgt."
Drniiiissp, 17 Nov. In de Vergndpring van
Ingelanden is heden tot Djjkgrnaf van dezen polder
benooradde hoer C. M. Voorbeijtel, burgemeester dezer
gemeente, ter vervanging van zjjneo vader, den heer
W. Voorbeijtel, als zoodanig op verzoek eervol ontslagen.
Zierikzee18 Nov. Z. M. heeft op verzoek
eervol ontslag verleend aan mr. J. Afoolenburgh als
burgemeester dor gemeeuto Zoonemairc.
Ook te dezer stede 2jjn Commissiën opgerigt om
Z. M. bjj het aanstaande zilveren feest geschenken aan
te bieden.
Voor het geschenk der Zeeuwen vorwjjzen wjj naar
achterstaande advertentie terwjjl voor het geschenk dor
Nedetl. jeugd eeue Commissie is samengesteld uit de
hoofdonderwijzers der openbare en bjjzondere scbole.n
te dezer stede.
Voor da vacante betrekking van knntonregter tc Hil-
Icgersberg is door de regtbank te Rotterdam eene nominatie
opgemaakt, waarop hot eerst voorkomt Mr. J, II, L. van Buren
knntonrpgler IcTholen.
Naar men uit Londen mededeelt, is de directie
der Great Eastern-spoorweg-mnatschappjj sinds eeuigen
tjjd met onze regering in onderhandeling over een
directen dagplijkschen mnil-dienst Daar Nederland, over
Vlissingen. Die dienst zou, wanneer de Nederlandsche
regering in de door de maatschappij gewenschto finan
cieel» schikking mogt willen treden, in verband wor
den gebragt mot een door de maatschappjj in te rigten
dageljjksche vaart van Harwich op Antwerpen, waarvan
de booten tot bot afgeven van de mail-pakketten, pas
sagiers en goederen Vlissingen zonden aandoen.
Het volgende ongeluk had verleden Woensdag te
Hejjthuizen iu Limburg piaa(9.
Terwjjl de brigadecommandant der kon. matéchaussée
aldaar met een vrouw stond te praten, kwam een hond
al blaffende op hen in. De brigadecommandant zeide
al schertsende: »Ik zal hem eens bang maken," en
baalde oen revolver uit don zak, ten einde een schot in
de lucht (e lossen maar reeds onmiddell jjk na het uit
halen viel, toD gevolge van een gebrek aan dat vuur
wapen, een schot, dat de vrouw in den buik trof, mot
het ongelukkige gevolg dat zo op do plaats dood bleef.
Naar men meldt, zonde de brigadecommandant aan de
justitie te Roermond persoonlijk daarvan kenuis gegeven
en ziqh ter barer beschikking gesteld hebben, hetgeen
echter niet uoodig schjjnt geacht te zjjn, daar hjj weder
naar zjjne brigade is teruggekeerd. De justitie is echter
verleden Donderdag ter plaatse geweest.
Uit 'a Bosch wordt gemeld dat onk daar de vleeich-
prijion roet 20 dent per Ned. pd. zjjn verlaagt. Men verwacht
dnnr nog grootcr daling, daar liet vee steeds minder io prijs
wordt. Op de laatste aldaar gehouden marktleed een voor
naam veehandelaar op 100 stuks ƒ5000 nadeel. Door bel
volstrekt ophouden vnn den uitvoer nnar Engeland tal dc
daling nog nontienlyk vermeerderen.
Zterikxo», 19 Nov. Heden werd alhier op pleg-
tige wjjte ter aarde beateld bet stoffeljjk overschot vau
den heer L C. Nardten, lid der firma Nardten, Luckerhof
en C". alhier. Bjj de geopende groeve hield de heer
S. G. N. van der Grijp eene toespraak, waarin hjj de
vragen waarom en waarheen op treffende wjjze behandelde,
daarujj schetsende de verdiensten vau den overledene
als iudustriëelals vriendals echtgenoot en vader
eu alle aanwezigen tot uavolgiug aansporende, welke
toespraak door eeo der familie-ledeu op harteljjke wjjze
werd beantwoord.
TELEGRAM.
's Gruveuhagre 19 November.
Tweede Kamer. Na debat over den werkkring en de
bevoegdheid vau deu Raad van State, is Hoofdstuk II
(hooge collegiëu) aaugeuouieu met 47 tegen 1
stern (v. Zuijlcn).
Daarna is do discussie over Buiteulaudsche Zaken
aangevangen.
Kerkuieuw^.
Beroepen bjj de Evang. Luth. gem. te Zierikzee,
Ds. K. A. Gonlach, prod, te Harlingen.
Alblmsaerrlum 15 Nov. In een vergadering
van stemgeregtigde lidmaten der Herv. Gem. zjjn tot
Notabelen gekozen de HeerenMr. J. van Lakerveïd Bis
dom, F. G. van Zinderen en J. Pijl, De gemeente heeft
met hljjdschap bespeurd, dat er oenige toenadering bljjkt
gekcineu te zjjn tusschen kerkvoogden en kerkeraad.
Althans de eersten hebben den kerkeraad thans iu de ge
legenheid gesteld, door 't bepalen eeuer toelage, om 't
beroeping» werk met kracht aau te vangen.
Gemeurde berlgften.
Berisplust heeft ooch eind uoch maat.
Maar beter doen ia beter daad.
Men soq vau ickereo landbouwer le Oud-Sverwacht
hebbendat bij althans een betraebtrr van deze Jes zou ge
weest zijn; maar, die eiken splinter in ieders oog opmerkte, pronkt
nu met een afzigtelijkcn balk io eigco oog. Wie zou het toch heb-
ben konnen vermorden v»n een godsdienstig msu, die voor hei be
vorderen der zedelijkheid zoo zeer ijverde, dal hij meer belaog zou
atelleo in de vrouw van e<o zjjner arbeiders, dan in zijn wettige
huisvrouw, bij wier bevalling hij onlangs zich verscholen hield, en
die in haar kraambed nn sinds 14 dsgen nog met geen enkel woord
van hem verwaardigd is? Geen wonder waarlyk, dat de familie
er onder gedrukt gaaf, en dal oud ea jong den mond vol heeft van
den man van actie, ain wien hel schijnheilig masker thans ont-
valleo is. Ben dsmetje te Wolphaartadyk moest zich zoo boos
niet makea, ea eeo ander ook eeo vermaak gunnen.
Dus wil het rijden niet misgunnen
Asn andoren die rijdeu konnen,
Want al dat schimpen co getier
Dat baat u waarlijk toch geen zier.
In de plattelands-gemeente in Z. was eeu knaap, door tegen
dc wip van do brug op te loopeoterwijl deze nog was op-
gebaald, verdronken. De gemceuleraad besloot nu, eene waar
schuwing bij d» brog aan Ie plakken, en verzocht den zee re
tail* daarvoor te zorgen die aldus aao zijnen last voldeed
.Eeo ieder wordt gewaarschuwd niet over de brug te gaan
zoolang zij opgehaald is." In het Parijschc blad Fiomio
vraagt irmtnd, die zichzelven een joog meosch met schitterende
vooruitzigtcn noemt, een trouwlustig meisje tosschen de 18 cn
54 jaren ten huwelijk, Hoe beleefd, hoe galant voor het scboone
geslagtl Dc berstcmmiug te Zuidland heelt zoo bjj cn bjj
maar toch niet geheel eu tl, weer ccoe goede uitkomst ge
geven wegens dc vereenigingzooals er sedert eouige jaren
bestaat; maar:
Zij krijgen het zoo zachtjes naar hun zin,
De oude predikant wordt hen te mto
Doch werd hij maar gepensioneerd
Dan kon 't hoofd doen w»t hem begeerd.
Terzelfder ptaafs werd onlangs dc loeraar vau Simonifatvco
geweigerd tc prediken, door eenige dwarsdrijvers. Een «chip
pers-zoon tc T. wordt verzocht geen smid meer te onder-
krnipen met eene dienstmeid. Hy mag wet wat voorzigtig zyn
met het zoeneo, want bet zon wel kannen gebeuren dat het
blanketsel aao zijoe lippen bleef hangen. Te Abbenbrock
zal ten tooneele wordeo gevoerd: floo een rentenier gek kan wor
den, zonder dat iemand het weet. Een ketellapper te Abben
brock moest zooveel snapt oiel hebben van eeo audcr, cn zich
niet ophouden met zekere dame. Een boeren-kuecht te
Dirksland die by een vrageoinaker veel oil het stoppen gaat
om de dochter in de foik te krijgen, heeft eene verkeerde
rekening gemaakt. Hij is tc oud om zich tc begeven op zulken
gladden ijs. Te Oud-Votacmcer heeft ceno zoodcrlinge bevel-
liog plaats gehad, vao een kind met ccn zwarten baard. Een
onderman io do mccstooi le P. wordt aangeraden zulke on
waarheden niet to vertellen van ccn fsltoenlijk meisje.
Iiifiezonclcii HtuUken.
De Heer John(die ik, tot mjjn genoegenthans by
zyn naam kan toespreken) zal goelvinden, datikZ.Ed.
niet volg iu de beschouwingen heden in zyn ingezonden
stuk in den Nieuwsbode ontwikkelddaartoe zou meer
dan één couranten-artikel noodig zjjn en bovendien
niets beslissen in hot verschil dat zich tnsschen ons
openbaart. Inmiddels constateer ik dat de Heer J. zeer
behendig, de kwestie op een ander terreio brengt. Ik
beb beweerddat Z.EJ. niet op cliristeljjken bodera
stondtoen hjj het kwakzalvery eD beginselloosheid
noemde, indien zjjne Conf. vrionden de Diaconie steunden.
Het is hierop dat Z.Ed, zich had bebooren te verant
woorden. Nu de Heer John zich van die beschuldiging
met algemeenheden afmaakt cn hierdoor het bowjjs
levert, dat Z,Ed. geen antwoord Itnn vioden, 2al ik,
nu mjjne deukbeelden duideljjkzoo ik meeu zjjn
ontwikkeld het hierbjj verder laten.
ZfERiKZEE17 Nor. 1873. A. B17ÏJZE Mz.
Wondeplekken in de Maatschappij.
Het zal U misschien verwonderd hebben dat ik
8cbrjjvemle over Wondeplekken in do Maatschappjj
niet in de allereerste plaats een onderwerp behandeld
heb, waaraan bjj het noemen van die woorden zeker
de meesten denken.
Ik bedoel het misbruik van sterken drank.
Volkomen ben ik het met U eens dat dit een erge
wondeplek isonze bizondore aandacht waardigmaar
herinner U tevens dat ik de vorige maal gebonden was
door het lot dat mjj eeu andor onderworp m deu schoot
wierp.
Nu ik echter vrjj ben in de keuze mjjn er stof neem
ik genoemd onderwerp opbiet omdat ik vermetel ge
noeg ben te wanen dat ik deez' wondeplek zon kunnen
genezen maar in de overtuiging dat iedere poging om
het kwaad tegen te gaan waardeering verdient. Ook
hier geldt: in magnis voluinse sat estdat wil zeggen,
reeds do goede bedoeling is lofwaardig.
Tot recht verstand moet ik echter twee zaken op
den voorgrond stellen. Bjj sterken drank denk ik hier
voornameljjk of liever alleen aan jenever, waarvan do
werkende stand zich bedient. Ik weet wel dat velen
aan fijne likeuren en wjjnen zich te bniten gnan en
dat is te acbandcljjker omdat zy die dit bunnen doen,
die zich daartoe door hun meerder vermogen in stoat-
gesteld zien, tot een hoogere, meu zou dus ook ver
wachten beschaafdere klasse iu de mautschappjj be-
hooreu maar outegenzeggeljjk spaut het misbruik
van jenever de kroon. En ten audere het misbruik
verfoeiende en bestrijdende wil ik niet geacht worden
het gebruik volst rekte) jjk af te keuren dat iu sommige
gevallen zjjn nut kan hebbeD. Gevaarijjk is deze laatste
stelling niet. Moest om het misbruik ook het gebruik
geweerd worden wat zou er dan overblyveu om te
gebruiken. Noem mjj iets waarvan geen misbruik ge
maakt kan wordeo eu ook inderdaad gemankt wordt.
Boveudien de greusljju tnsschen gebruik en misbruik
is niet moeiljjk te trekken. Onze rijke eu in ouder
scheidingen zoo fijne taal maakt haar zelve door het
voorvoegsel of aanhangsel mis dat iets verkeerds eo
gebrekkigs aanduidt. Misbruik van sterken drank is
dus daar waar het gebruik een verkeerde of slechte
uitwerking heeft of invloed oefentby voorbeeld ont
zenuwt in plaats vun versterkt, benevelt io plaats vin
verkwikt, in één woord waar het den meusch brengt
in eeu abnormalen toestand.
Het is boven allen t wjj fel verheven dat het jenever-
verbruik in de la&tate jaren outzettc-ud iuogenomeu is
en ieder jaar weer wjjzen de officieële cjjfers vermeer
dering aan. Met recht mag men hier van misbruik
sprekenin spjjt van sommige rekenmeestersdie 0n6
voorhouden dat een gegeven getal liters over de gansche
bevolking verdeeld slechts een betrekkeijjk kleiu aan
tal per hoofd uitmaakt. Immers nis men in aanmerking
neemt dut die ontzettende massa slechts door hoogstens
een achtste van de bevolking verslonden wordt, dan
8tügt het gebruik per hoofd tot een bidenkeljjke hoogte.
Niet ten onrechte noemt men de jenever dan ook
den vloek van het volk. Inderdaad zjj, zjj in de eerste
plaats is het, die in de meest vertegenwoordigde klasse
der maatschappjjden werkeuden stand de grootste
ellenden aanricht. Hoe groot is het aantal huisvaders
die als zjj aan het einde der week bun zuur verdiende
penningen ontvangen daarvan ee» merkel jjk ge
deelte voor zich alleen behouden om bet bjj de jenever-
fleschdikwjjle iu verdacht gezelschapte verteren
terwjjl de vrouw mattr zien moet dat zjj met hare
kinderen van het restant rondkomt. Wat al gezinnen
waar twistenvechtpartijenverwondingen zelfs aan
de orde van den dag zyn als de man met beneveld
hoofd en waggelenden voet huiswaarts keort - soroR
gedragen wordt om zyn roes nit te slapen. Wat
een aantal ongelukkeu door dronkenschap ontstaan
vermelden ons dageljjks de dagbladen, en boe buwjjzen
de statistieken der gevangenissen dat jnist het misbruik
van sterken drank jaarljjks het grootste contingent
levert aan die plaatsen van afzondering en opsluiting
tengevolge van voor de wet strafbare handelingen. En
boe demoraliseerend is het misbruik van sterken drank;
hoe doet het hemdie er zich aan overgeeftde
achting voor zich zeiven verliezenhoe maakt het
hom op den duur ongeschikt voor zyn werkhoe ver
lamt het zjjn zenuwgestel en veroorzaakt een zekere
wezenloosheid.
Inderdaaddit alle» in aanmerking genomen ver
dient de verhooging der werklooucn een kwestie die
tegenwoordig de geheele wereld bezig houdt, nis
Qlgemccnc maatregel afkeuring. Immers reeds meer
malen ia gebleken dat naarmate de loonen verhoogd
worden ook het gebruik van sterken drank toeneemt;
kroegen spoelhuizen en bordeelen proBteeren er van
maar het doel van de verbooging, uamoljjk dat bjj
do bestaande duurte van alle dingen ook do werkman
in de behoeften van zjjn gezin kan voorzienwordt
in goenen deelo bereikt. Die verbooging ai» a'.gemtene
maatregel heeft nog een ander nadeel. Menigeen ver
dient daardoor nu iu vier of vjjf dagen zooveel ale
vroeger in zes en zich verder om niets bekommerende
brengt bjj eenen of zelfs twee dngen in luiheid on
dronkenschap door.
Hoe treurig ookhet is niet andere. De werkende
klasse in ons vaderland staat op een zeer, zeer laag
standpunt. Zonder gevoel voor kunst en muziek,
zonder smaak voor hot schoone vervalt zjj maar al
te dikwjjls in het gemeene.
Niemand zal zeggen dat ik hier overdrjjf althans
niemand die zyn oogen en ooren gebruikt on verder
herinner ik dat ik hier spreek in het algemeen en
zeer goed weet en er my over verheug dat er ook in
dit opzicht als op iederen regel uitzonderingen zjjn.
Maar wat zou nu wel de recfen zjju van dat misbruik
maken van steikon drank? 'k Heb er kortelings geleden
een verklaring van gelezen die mjj niet bevredigde.
„De werkman zoo ongeveer las ik „gaat zich le
buiton aan sterken drank om zjjn tjjd te verdryven,
te dooden. Dronk bjj nietdan zou hy andere even
onbehoorljjke dingen doen." Zou dit de juiste verkla
ring van bet treurige verschijnsel zjjn zou daarmede
do kwestie van deez' wondpplok zjju opgelost 'k Ge
loof bet niet. Ik zal niet zeggen dat er zoo niet zyn,
maar ik geloof dat verreweg de moeste drinkers aan
getrokken worden door het eigenaardig prikkelende,
verhittendevoor een wjjle het bloed in snellere be
weging brengende van dit vocht. Eu dit juist is
het gif er van. Die eigenaardige prikkeling wordt
allengs een behoefte endaar een mensch aan alle
dingen gewoon wordtkan die prikkeling slechts op
gewekt en onderhonden worden door steeds grootere
hoeveelheden.
't Is dan ook wel ongelukkighoort men dikwyl»
zeggen dat er in ons land geoti geschikte drank voor
den werkman i». Wel ongelukkig dat er geen goed en
goedkoop bier te verkrijgen is. Ware dat maar het
gevaldan zoudt ge eens zien hoe veel minder gehruik
er gemaakt werd van sterken drank. Maar nuwat
anders zal de werkman al gebruiken als jenever
Ik moet U zeggen dat ik vroeger van hetzelfde
denkbeeld ben geweest. Als ik werklui noodig heb,
presenteer ik hun zelfs bier. En zeker, voor de afwisse
ling maken zjj er gaarne gebruik van en vinden het
zeer lekker. Maar als bet een paar dagen duurt ver
kiezen zjj toch weer den ouden gewonen drank.
'k Heb met zoo velen op hetzelfde aanbeeld gehamerd
om toch bierbrouwerijen op te richten op grooteo voet,
zoodat het bier goed eo tegeu geringen prjje kon ge
leverd worden, 'k Heb met zoo velen den jenevervloek
van ons volk geweten om hen dio kapitalen steken in
allerlei verdachte en dnbieuse ondernemingen in plaats
van mede te werken tot de opheffing en verbetering
van een gehoolen stand in de maatschappij maar
ten onrechte. Dat alles zou niets baten om deez' won
deplek te genezen. En dit beweer ik niet op lossen
grond maar geleerd door de ondervinding.
In dat gedeelte van ons land waar ik woon krioelt
bet van bierbrouwerjjen goed uitnemend bier zelfs
is er te krjjg voor een bagatel. En geen streek mis
schien in ons land is er waar de sterke drank, met
name de jenever, zulk een hoofdrol speelt, geen streek
waar zooveel dronkenschap heerscht.
Of er dan geen gebruik gemaakt wordt van zulk
bier? O zeker, in schrikverwekkende hoeveelheden,
maar daarbjj toch do walgelyke dosis jenever. Hut
beste bewjjs dus dat bier, al is het goed en goedkoop,
geen equivalent is voor jenever, hot beste bewjjs ook
voor de zoo even geopperde meening dat de jenever als
zoodanig en om hare straks genoemde eigenschappen
boven iets anders verkozen wordt.
V.
