ZIERIKZEESCHE 1VIEÜWSB0DE.
No. 5012.
28steJaarg.
Donderdag 15 Februarij 1872.
Bekendmaking.
Oproeping van sollicitanten voor de betrekking
van Leeraar in de Staatswetenschappen
aan de Hoogere Burgerschool.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rikzee maken bekend, dat aan de Hoogere Burgerschool
in deze gemeente thans open is de plaats van Leeraar
in de Staatswetensehappenwaaraan
eene jaarwedde van vyf lioiiclei**! gulden is
verbonden.
Zij roepen allen die voor die betrekking in aanmer
king wenschcn te komen, op, zich met overlegging hunner
stukken ten spoedigste aan te melden bij den Burge
meester dezer gemeente.
Zierikzee, den 12 Februarij 1872.
De Burgemeester en Wethouders
B. C. CAU.
De Secretaris,
J. P. N. ERMERINS.
Algemeen Overzicht.
Meer en meer begint bet geschil tusschen Engeland
en Amerika over de opvatting van het tractaat van
Washington gansch Europa bozig te houden. De Engel-
sche diplomatie, anders sluw genoeg, schijnt zich bij
het sluiten van dit tractaat bij den neus te hebben
laten nemen en Amerika blijft bij zijne aanspraken,
rechten en eischen op den letter van het tractaat ge
grond. Maar hoe groot de spanning tusschen de beide
Mogendheden moge zjjn een spanning nog vermeerderd
door allerlei ouden naijver en wroktoch laat het zich
aanzien dat van beide zijden pogingen zullen aange
wend worden om het uiterste te vermjjden. Amerika
eischt 250 millioen pd. st. als vergoeding voor al de
schade direct en indirect geleden door de in Engeland
uitgeruste kapers een som vrij wel gelijk staande met
die welke Frankrijk aan Duitschland moet opbrengen.
Engeland, welks vloot en leger in miserabelen toestand
verkeeren en dat in eigen boezem verdeeld is door repu-
blikeinsche bewegingen die hier en daar een vrjj on
rustbarend aanzien verkrjjgen zal wellicht liever een
aanzienlijke som betalen een billijke straf trouwens
dan zich in eeu oorlog wikkelen.
Het Engelsche Parlement werd met de gebruikelijke
plechtigheden geopend, behalve dat Koningin Victoria
zelve er niet bij tegenwoordig was. De troonrede bij
die gelegenheid uitgesproken beteekende bitter weinig,
het voornaamste was de toezegging van eenige wets
ontwerpen rakende het binnenlandsch bestuur. Het
Hooger- en Lagerhuis namen nadat de oppositie de
Regeering op niet malsche wjjze gehekeld had het
adres van antwoord met algemeene stemmen aan.
Te Londen is de Kanaal-Tunnelmaatschappp tot stand
gekomen. Met het saamgebrachte kapitaal zal men een
aanvang maken met de voorbereidende werkzaamheden
die men hoopt dat binnen drie jaren zullen afloopen.
De ministeriëele crisis in Frankrijk is weder geëindigd.
In plaats van Casimir Périer is de heer Lefranc minis
ter van binnenlandsche zaken geworden, wiens porte
feuille die van koophandelwerd opgedragen aan
Goulard.
Ten gevolge van het besluit der Nationale Verga
dering om haar zetel niet naar Parijs over te brengen
heeft ook de prefect der Seine Léon Say zijn ontslag
genomen. Het reeds meermalen geopperde denkbeeld
om de Nationale Vergadering gedeeltelijk te vernieuwen
begint ook veld te winnen onder de afgevaardigden
zeiven. De vergadering hield zich bezig met te beraad
slagen over de taak van de Algemeene Raden ingeval
de Nationale Vergadering mocht worden verhinderd
haar functiën uit te oefenen.
Op Corsica zijn ongeregeldheden ontstaan in verband
met de verkiezing van een lid voor de Vergadering.
Het is zeker dat de heer Rouber zal afgevaardigd
worden.
De prinsen van Orleans schijnen geeu plan te hebben
het onlangs door den graaf van Charabord uitgevaardigde
manifest te beantwoorden.
Volgens den staat op het Franscho ministerie van
oorlog aanwezig heeft het Fransche leger in den laatsten
oorlog met Duitschland bijna honderdduizend man
verloren.
Het Pruisische Heerenkuis wordt overstelpt met petities
om het wetsontwerp betreffende het staatsschool toezicht
af te stemmen. Aan de aanneming van dit ontwerp
door den Landdag twijfelt niemand. Toch is er niet
veel heil van te wachten eersteen nieuwe onderwijswet
kan de zaak definitief regelen en deze wacht op de
Kreisordnung.
De bisschop van Straatsburg kan het niet vinden met
de Duitsche Regeeriog waarom deze besloten heeft de
betrekking tusschen Staat en Kerk in den Elzas en
Lotharingen zelve te regelen.
Te Keulen hebben de oud-Katholieken hunne eerste
geregelde godsdienstoefening gehouden in de garni
zoenskerk.
Het Oo8tenrijksche ministerie leeft bij den dag en
wordt geslingerd tusschen hoop en vrees. Van daag
meent het bepaald dat het 't Galicische Vergelijk zal
tot stand brengen en morgen is al zijn hoop vervlogen.
Nu heeft het bij den Rijksraad een wetsontwerp inge
diend betreffende de nood-verkiezingen waarbij het ge
machtigd wordt voor de afgevaardigden van den Rijks
raad die hun mandaat neerleggen onmiddellijk nieuwe
verkiezingen te doen uitschrijven door de Landdags-
kiesgerechtigden.
De financiëele commissie die zich belast heeft met
het onderzoek van de voorstellen van den Italiaanschen
minister Sella heeft omtrent de meesten een gunstig
rapport uitgebracht. De Kamer van Afgevaardigden
zal nog in deu loop dezer maand in de gelegenheid
gesteld worden haar oordeel daarover uit te spreken.
Naar het zich laat aanzien zal de wet betreffende de op
heffing der geestelijke corporatiën en de kerkelijke goede
ren vooreerst in Rome nog wel niet worden uitgevoerd.
Er zijn er zelfs die beweren dat de beginselen dier wet
voor zooveel Rome betreft nog niet eens vastgesteld zijn.
Men moet in Spanje wonen of Spaansch bloed dooi
de aderen hebbeu vloeien om te kunnen gelooveu dat
er uit de daar heerschende bittere verwarring ooit weer
orde kan geboren worden. Dat de Koning den minis
ter Sagasta zijn vertrouwen geschouken en de Cortes
naar huis gezonden heeft wordt hem door alle partijen
ten kwade geduid. Daarenboven is er in het ministerie
zelf verdeeldheid. Op de vergadering van de hoofden
der radicale partij te Madrid moest de dynastie het
schrikkeljjk misgelden en met welgevallen werd de speech
van een der raddraaiers aangehoord waarin maar al te
duideljjk op het aanstaand vertrek van de Koninklijke
familie werd gezinspeeld.
Het Spaansche kabinet heeft te Rome de zending
aangevraagd van een Pauselijke legatie te Madrid. Dat
dit een goeden indruk zou maken vooral in de lagere
standen lijdt geen twijfel. De aanvraag wordt dan ook
beschouwd in het belang der dynastie gedaan te zijn.
ZH. de Paus heeft echter in deze nog geen besluit
willen nemen, omdat hjj vertoornd is over de instelling
van het burgerljjk huwelijk in Spanje.
Ten onzent is men steeds dapper aan het haspelen
over het Brielsche monumentkleingeestigheid en hui
chelarij spelen daarbjj als naar gewoonte heur rol.
De Tweede Kamer der Staten-Generaal zal weldra
hare zittingen hervatten en kennis maken met den
nieuweu Minister van Oorlog Delprat en zjjne plannen.
Nieuwstijdingen.
De Argus van Melbourne, der verleden maand, verhaalt
over de wisselvalligheden der fortuin aan de goudmijnen van
Australië het volgende voorval
Drie Ieren, landbouwers, te Melbourno door een schip der
Red-Balls linie aan wal gezetwaren zij niet zoodra weer
op vasten bodem of zij vertrokken naar het dead horse flat
(plein van het doode paard), befaamde digging (goudmijn) van
Victoria.
Ofschoon onze Ierschc boeren ook geen de minste kennis
van de ontgraving der goudstof bezatengingen zij toch moe
dig aan het werk en dank aan een goede dosis krachtdadig
heid waren zij weldra tot op de pipe clay (oorspronkelijke
aarde) doorgegraven, waarin altijd het goud gevonden wordt.
Hel geluk had hen op hunne reis vergezeld en wa9 hen
ook in de goudmijnen bijgebleven want roradom de plaats
waar de drie nieuwbakken goudzoekers hunne gravingen be
gonnen hadden was door de geoefende goudvinders niet9 aan
getroffen dan korreligen zwavel en zware keisteenen. De drie
boeren hadden na 28 dagen slaafschen arbeid een put gegra
ven 46 voet diep en haalden uit de modderaarde een hoe
veelheid goud tc voorschijn die eëhe waarde van 64,000 pSt,
of ƒ768,000vertegenwoordigde.
Het blind geluk deed hen de voorzigtigheid niet uit het
oog verliezenwant in plaats van nog naar meer Ie zoeken,
keerden zij met hunnen schat naar Melbourne terug. Hier
ook weerstonden zij de verleidelijke vermaken en scheepten
zich op het eerste schip dat naar Engeland den steven wendde
in, en moeten nn reeds weder in hnn geliefd Ierland aan
gekomen zijn.
<Üt»»gclanb.
Lomloi»12 Febr. De Daily Telegraph bevat eene
dépêche uit Berlijn vandenllden, meldende, datgraaf
Bismarck zijne tusschenkomst te Londen heeft aange
boden om het geschil met Noord-Amerika tot eene
vredelievende oplossing te brengen.
De houding van het Yatikaan ten aanzien der onlangs
benoemde Bisschoppen voor Italiëveroorzaakt grootere
moeijelijlcheden dan de Paus en zijne omgeving zich
welligt hebben voorgesteld. De Bis.choppen, overeen
komstig des Pausen verbod, hunne aanstellingsbul niet
aan de Regering vertoonendeontvangen natuurlijk
geen tractement. Maar nu hebben die Bisschoppen pa
stoors benoemd, wien evenzeer, omdat hunne benoeming
van geene bij de wet erkenden Bisschop is uitgegaan,
het traktement onthouden wordt. Do pastoors hebben
wel reeds hunnen nood geklaagd, doch zijn nog niet ge
holpen.
Volgens berigt van een te Rome verschijnend blad,
heeft de Bisschop Strosmayer tot heden toe zijne on
derwerping aan de besluitou van het Concilie geweigerd,
en blijft hjj staan op het standpunt der Oud-Katholieken.
Jl. Zondag zou mevrouw Poitevin te Bordeaux, bij ge
legenheid van een feestwaarvan de opbrengst zou strekken
ten voordcelc van de nagelaten kinderen van de in den oorlog
omgekomen Elzassers en Lothnringerseene voorstelling geven
van een luchtreis te paard. In het schuitje vnn den ballon
bevonden zich haar zoon eo schoonzoon terwijl zjj zelf zat
op een aan den ballon bevestigden poney. Bij het oplaten had
een verzuim plantsdaar een der koorden niet bij tijds werd
losgelatenwaardoor de ballon de noodige kracht om op te
stijgen verloor. Daar de ballon niet hoog genoeg opsteeg werd
hij tegen boomen, schoorsteenenen hooge gebouwen gedreven,
zoodat de reizigers in het grootste gevnnr verkeerden. Einde
lijk rankte het schuitje los en viel op een huis, dat moedig
door een aantal menschen, die hulp wilden brengen, was
beklommen en weldra verscheen mevrouw Poitevin die niet
uit den zadel was geraakt, tot groote blijdschap van het pu
bliek tusschen haar zoon en schoonzoon voor de ramen der
woning van mevrouw Eschavv. Ook de poney werd ongedeerd
van het huis afgelaten.
Te Parijs is dezer dageu de dikste vrouw van de
Fransche hoofdstad overleden. Dame Géniot was eens
eene slanke jonge vrouw, die in 1848 de godin der vrij
heid heeft voorgesteld sedert huwde zij met een spek
slager in de rue des Ours, en kreeg zulk een omvang, dat
zij zich n;et dan met groote moeite kon bewegen, en sedert
10 jaren alleen van het kantoortje naar de slaapkamer
vice versa werd verplaatst. Zij woog op haar sterfbed
514 pond, en hare doodkist is anderhalve meter breed.
SpMÜstlilsutfc,
De gemeenteraad van Keulen heeft met 25 tegen 2
stemmen besloten, om de kapel van het raadhuis af te
staan voor de godsdienstoefening der oud-katholieken
dit is de vierde tempel, die deze gezindheid thans te Keu
len bezit. De aartsbisschop Melchers heeft hier tegen ge
protesteerd bij den burgemeester Bachem en bedreigd
met de excommunicatie van hen, die tot zoodanig besluit
mede werkten.
Wat sommige menschen toch niet al doen om een
ridderorde te bekomen bljjkt uit hetgeen dezer dagen
aan de Berlijnsche beurs verhaald werd. Tijdens het
verblijf van den Keizer van Brazilië in Pruissen, wendde
een zeer vermogend ingezeten alle mogeljjke moeite
aan om met een Braziliaaansche ridderorde begiftigd te
worden. Na allerlei vergeefsche pogingen bjj den Bra-
ziliaanscben gezant en het consulaat, begreep hij
gemakkelijker in zjjn doel te slagen, door twee Brazili-
aansche studenten te Berlijn in bescherming te nemen.
Hij maakte kennis met de jongelieden en noodigde hen
uit tot een bezoek. Bij die gelegenheid gaven zij hem
in den loop van het gesprek te kennen, dat zij wel
gaarne een uitstapje naar Karlsbad zouden doen, alwaar
hun Keizer zich op dat oogenblilc bevond, maar dat
het hun aan het noodige geld ontbrak om er een poos
te logeeren. Onmiddelijk stelde bij hun een goede som
ter baud, met de verklaring dat hij hun zeer gaarne
dit genoegen wilde doen, mits zij te Karlsbad van de
gelegenheid- gebruik maakten om den Keizer mede te
deelen, dat bij voortaan alle Braziliaansche jongelieden
te Berljjn met raad en daad zou bijstaan. Zij beloofden
hem dit, begaven zich op reis, maar kwamen niet naar
Berlijn terug.
Eenigen tijd later schreven zij hemdat zij voorne
mens waren hun studie niet te Berlijnmaar bij de Uni
versiteit te Weenen voort te zetten. Onder hartelijke
dankbetuiging voor de bewezen dienst voegden zij er
bijdat zjj zijn aanbod aan hun Keizer hadden me
degedeeld waarop Z. M. had beloofdhem binnen
kort zijn tevredenheid daarover te betuigen. Eenige
dagen later ontving hij dan ook per post een paket
prjjkende met het Keizerlijk Braziliaansch zegel.
Het was een brief van den secretaris des Keizers
inhoudende: dat Z. M. met blijdschap h.id vernomen,
welk een vriendschappelijke gezindheid hjj jegens de
twee Braziliaansche studenten aan den dag had gelegd
en voornemens was ook aan andere Braziliaansche jon
gelieden te doen blijken cn dat Z. M. hem daarvoor
zijn erkentelijkheid wenschte te betuigen door hem de
toezegging te geven dat.... voortaan alle Duitsche
jongelieden, die zich voor hun studie naar Brazilië be
geven, wederkeerig op een hoogst vriendschappelijke
behandeling kunnen rekenen.
Eindhoven9 Febr De directeur van het
expeditie-kantoor van Van Gend Loos alhier is sedert
4 dezer spoorloos verdwenen, medenemende 10,000 francs
ten nadeele van bovengenoemde firma. Heden is aan
de politie in den lande zijn signalement medegedeeld.
Zijn naam is Gerardus Janssen, oud 39 jaren, gestalte
middelmatig en zwaar, haar en baard kort en bruin. Er
is een premie van 10 pet. uitgeloofd voor de op hem
bevonden gelden. De officier van justitie te Eindhoven
verzoekt opsporing, aanhouding en berigt.
Rotterdam 11 Febr. Ten behoeve vao den spoor
weg is thans ook de hand geslagen aan de schoone Beursbrug
die nog geen kwarteeuw oud is. Sinds een paar dagen is
een begin gemaakt met de afbraak en 19 zij reeds gedeeltelijk
voor het publiek verkeer gesloten. Do hulpweg er naa9t en
over de plaats waar weleer het bekende Fransche koffihui9
stond is tc gelijkertijd voor de passage van voertuigen en voet
gangers opengesteld. Velen alhier, dezelfden die nog altijd
spreken van een aluchtspoorweg" en de argeloozen onder het
Nederlnodsch publiek daardoor in den waan honden, als kreeg
Rotterdam een ijzingwekkeude spoorweg zoo maar „over do
huizen heen" kunnen het maar niet zetten dat het stoom-
ros zich hier zoo brutaal, dwar9 door de 9tad,een weg komt
hanen.
Axel10 Febr. De alom ook in deze provincie ge
kende doctor van Waes, van Wachtebeke, is in de vorige
week, bij een lid zijner familie in het naburige ZuidJorpe,
alwaar hij een bezoek aflegde, zeer snbiefc aan een
toeval overleden. Was hij in zijne gemeente, waarvan
hij tevens burgemeester was, ook om zijne milddadig
heid, een algemeen geacht raensch, niet minder was hjj
dit ook daar buiten, daar hij, om zijne kunde in de doc
torale praktijk, een uitgebreiden naam had verworven,
en dientengevolge ook uit deze provincie door vele
aan kwalen of ziekten laborerende personen werd be
zocht, die veelal met gunstig gevolg door hem werden
geholpen en hersteld.
Aarilonburg8 Febr. Heden werd hier boven
den grond een meikever gevangen. Zoo zijn er meer
verschijnselen, die men voor't kenmerk van een vroegen
zomer houdt.
Meer dan ooit worden de grensbewoners gedrukt,
door volslagen gebrek aan Nederlandsche specie, die
men slechts met groote moeite en kosten bekomen kan.
Kloetïnfjo, 10 Febr, Ten gevolge vau de be
kende Synodale aanschrijving, is de gemeente-toelage
aan den Predikant alhier met 112 gld. vermeerderd.
Zïei'ilcsKee, 14 Febr. Deelden wij onlangs niet
ingenomenheid mede, dat de Kamer van koophandel
en fabrieken alhier zich tot de bevoegde autoriteit
had gewend ten einde een tweede postgelegenheid op
de route Haamstede en een dubbele postrid op Bruinisse
te erlangen, thans vernemen wijdat wegens de daaraan
verbonden kosten hierin voorloopig niet kan worden
getreden.
Het Utr. Dagbl. deelt mede dat zich als schrjjver
van het antwoord op de prijsvraag over onze verde
digingwaaraan de uitschrijvers 300 hebben toege
kend, heeft bekend gemaakt de heer W. Hoogenboom,
lste luit. der artillerie aldaar.
In het dorp B-illuin op Ameland zijn geboren en
wonen drie broeders en twee zustersdie te zameu
bijna 422 jaren oud zijn; de oudste telt ruim 89, de
jongste ruim 78 jaren. Allen verrigten nog hunne
dageljjksche werkzaamheden.
Bij de loting voor de nationale militie te 's Bosch
op 8 dezer door de drielingen waarvan wjj in een vorig
no. melding maakten werd het hoogste nommer216
getrokken door Jan van Hees no. 185, waarschijnlijk
óók een vrij nommer, door Antonius van Hees en no. 152
door Bernard van Hees.
TELEGRAM.
'ss Gravenhage 14 February.
Bij besluit vao den nieuw benoemden Minister van
Oorlog zjjn de bepalingen betreffende het verpligt kerk-
gaan der militairen injg-etrolïlcen en is daarvan
afkondiging geschied.
Kerknieuws.
Ds. H. Ernst Jr., pred. bij de Evang. Luth. gem. te
Middelburg, heeft het beroep naar de Rijp aangenomen.
Ds. S. G. Geertsema Beckering, deed jl. Zondag na
middag zijne intrede als predikant bij de Herv. gem.
te Kleverskerkemet eene rede naar aanleiding van
Hand. 28 23&. Des voormiddags was hij bevestigd door
Ds. J. van Leeuivenpred. te Colynsplaat, met de woor
den uit Philip. 2 29.
Gemengde berigten.
Het oude varken en het stille Keeije te W. worden verzocht
wat minder 9naps te hebben van de jonge lui, daar dit geen
voordeel voor hen zal zijn. Aan drie juffertjes te W. wordt
dnok gebragt voor de welmecnende raadgeving aan een meisje
dat te klein is. Maar wie weet of zij nog niet gekker zijn
Een boer en zijne vrouw te 's Heer. moesten zich zoo niet
bcmoeijen met de jongheidmaar bedenken dat zy ook jong
zijn geweest. Beter ware het dat zij de dienstboden wat beter
behandeldenwant die moesten wel vier armen hebben en
geen mond. Twee kwasten te Wemeldinge worden aangeraden,
als zij nog meer onder Schore komen zoo den baas niet te
spelen want zij zouden wel eens rngsraeersel kunnen krijgen.
Te Sint-Maartensdijk moest een dametje zooveel kwaad
niet spreken van iemand, die aan het gebeurde geen schuld heeft.
Dus meisje lief houdt u maar stil,
Daar niemand n toch hebben wil,
Daar toch dat niemand helpen kan
Dat gij niet krijgen kunt een man.
De dochter van een vrachtrijder te B. wordt aangeraden,
zulke brieven niet meer te schrijven, want zij zal in moeijc-
lijkheden komen;
En aU zij dat niet laat staaD,
Kan zij naar de kast wel gaan.
„Mijn zoon draagt een boerenbedrijf op zijn rug," zegt
de vader van een koopmau te Kattcndijke; maar hij kan met
zijn pak toch zoo ver niet loopen, cn zoo mooi niet praten,
dat hij eene boerendochter vast kan krijgen. Te Herking
heeft een gek zijne makkers zoodanig belcedigd, dat hij nooit
meer in een gezelschap zal toegelaten worden. Ook zal hij
door de mand vallen bij zijn meisje al loopt hij er soms zes
maal op een dag naar toe. Een kastelein te Arnemuideo
wordt verzocht, arabachts-jongens zoowel te tappen als boeren
jongens, want die betRlen even goed als de boeren en driuken
zeker wel een glaasje meer. Het dochlerlje van een diaken
te T. moest haar spraakdeel wat in toom houdenwaut het
staat niet mooi voor zulk een zedig meisje om zoo rap met
hare tong te zijn, en zoo langzaam met hare handen. Een
arbeider te T. wordt verzocht zijn schuld te komen betalen
in eene herberganders zal hij do deur citgezct worden als
hij nog meer komt zonder geld. De dochter van een rentenier
te T. moest zich zoo niet uitlaten over haren onden vrijer,
want hij wil haar toch niet meer hebben, en zegt: „Het is
beter geeu een, dnu zoo een." Is men te Utrecht begonnen
de bakkers wat in de kaart te gaan zienen als nu het brood
aldaar geregeld wordt gewogen cn de kwaliteit onderzocht, ook
te N. ware dezen maatregel wel noodzakelijk, daar, bij duur
broodhet gewigt en de kwaliteit bij sommige bakkers soms
veel te weusehen overlaat; doch hier over nader.
In^zonden stukken.
De Steenen-brug.
ii.
Over de Oude haven lagen vroeger, behalve de Gast
hui 8-b rug, nog twee andere steenen bruggen de
eenede Nieuw e-b rug, op de plaats van de tegen
woordige tweede houten brug, de andere, daar waar
nu de eerste houten brug ligt.
Deze twee bruggen waren in het begin van do 16de
eeuw zeer bouwvallig.
Dit bljjkt uit verschillende octrooijen van Karei V,
waarbij vergunning werd verleend tot verkoop van
lijfrentenom zoo geld te krijgen tot herstelling dier
bruggen waartoe de gewone inkomsten der stad niet
voldoende waren.
Zoo wordt in een brief van den 17 October 1527 ge
zegd: ffdat de groote brug, die in het eerste in
komen van de stad, tusschen de twee poorten, met een
groot stuk muurs strekt van de eene poort naar de andere,
geheel vervallen ligt, zulks dat men daar kwalijk over
kan gaandan piet zwaren periculeen dat het ook
noodig is te repareeren de middelste brug van
de haven."
In een latei'en brief van den 19 Augustus 1532 schrijft
de Keizer: frhoe zijne welbeminden, de Burgemeesters,
Schepenen en Raden van Zierikzee hem zeiden, dat de
principale neringen van de stad waren vermiuderd en
vergaan en de ingezetenen zeer verarmd.
Zjj waren toch in den laatsten oorlog inet Frankrijk,
in strijd met het gesloten tractaat, op zee beroof.! van
hunne schepen en goederen en eene groote menigte
van hen was gevangen genomen. En ook na dien oorlog
hadden zij groot verlies en schade geledendoor de
overstrooming van Schouwen, Duiveland, Philipsland
Noordbeveland en andere omgelegen eilandenwaar
velen hunner landerijen bezaten.
Bjj die verliezen was nog gekomen de groote decli
nering van den pry9 van de mee, waarmede de inge
zetenen, zoowel de rijke kooplieden als de arme arbeiders,
zich plagten te geneeren, als eene van de principaalste
neringen waarmede de stad werd onderhouden.
Door dat alles waren zy zoo verarmd, dat zjj die te
voren wijn plagten te drinken nu naauweljjks bier hadden,
en zij die te voren bier dronken, zich moesten behelpen
met melk of water, waardoor de belasting op de wijn
en het bier en daardoor ook het inkomen van de stad
zeer was verminderd.
Bij die vermindering van inkomen hadden zy eene
groote vermeerdering van uitgaven.
Zoo moesten zy, onder anderen, in de kosten voorzien
van de herstelling der middelste brug, gelegen
over de haven, die zoo was vervallen en vergaan, dat
men die niet kon gebruiken, dan met dangiere van hen,
die er over wilden gaan, gelyk nog kortelings geleden,
iemaud er af was gevallen en verdronken."
Hoe noodzakelijk de herstelling der bruggen ook was,
zij kwam niet spoedig tot uitvoering.
Den 18 Mei 1529 had de Raad besloten de Nieuwe-
b r u g te doen herstellen naar een model van Rombold
Kelderman.
Doch den 27 November 1533 werd op nieuw besloten,
de brug van het Groeodal te repareeren en bij een
bekwaam man een bestek te laten maken.
In 1538 wordt weder gezegd, dat die brug tot zulk
eene »vuïne en bederfenis" was gekomen, dat men in
vele jaren daarover niet had durven gaan, tot groot
ongerief van de ingezetenen.
Eerst den 22 Maart 1541 is aan de Burgemeesters
en Thesaurieren opgedragen de herstelling van de
middelste brug aan te besteden, en den 19 Augus
tus 1544 had dit plaats met de uiterste brug.
Als reden van dat herhaalde uitstel werd door de
Regeering opgegeven, dat zij welgezind was geweest de
noodige reparatiën te doen, en daarmede ook gedeelteljjk
reeds begonnen wasdoch dat zij belet werd het te
volbrengen, door de groote schade die zij geleden
had, zoo door overstrooming, als door sterfte en verlies
te water en te land.
Herhaalde malen kwamen erin Schouwen en Duiveland
vallen en overstroomiogenherhaalde malen kwam daar
ook de pest.
Schouwen datzooals gezegd werd vroeger rond
en effen plagt te zjjnwas door de sgroote gronde-
looze vallen en af breekselen, genoegzaam gekomen tot
het figuur van eene halve wassende maan en had zjjue
beste landen buitengedjjkt gezien."
Door de pest s' ierven in 1518 te Zierikzee 3200 men
schen en in 1532, 3000.
Hoe bet in Duiveland toen was, kunnen wij ver
nemen uit een brief van den Rentmeester van Duive
land, Jan Corneliszoon, aan Anne van Borssele, Vrouwe
van Duiveland.
Hjj schrjjft dat daar zoo groote armoede heerschte dat
de pachters niet konden betalen. Hjj kon geen volk
krjjgen om te zaayen, te ploegen of te dorschenen
de sterfte hield nergens op.
In Ouwerkerk stierven dagelijks 4 personen, in Nieu-
werkerk 6, in Oosterland 3 of 4, in Oostduiveland 5
of 6, en in 's Heer-Jansland »is te vreezen, dat het al
op sterven zal."
Hjj eindigt met de woorden »EilacyMjjne Vrouwe
plagt dikwijls goede tjjdingen te booren uit Duiveland,
en nu is het alles zwarigheid en droefheid."
Wordt vervolgdJ. P. N. ERMERINS.
Losse praatjes over de aanstaande feestviering vooral
met 'f oog op Zierikzee.
II.
Bjj het beramen van plannen voor eene feesteljjke
herdenking van de grondvesting onzer staatkundige
onafhankelijkheid en gewetensvrijheid, moet de eerste
dag van April de aandacht van eiken Nederlander
trekken.
Op dien dag veroverden de Watergeuzen den Briel
en dit stadje in Hollands zuid-westeljjken uithoek ver
toonde het eerste bljjvende lichtpunt in den duisteren
nacht der onderdrukking door 't Spaansch geweld.
De eer van dien dag komt aan de Watergeuzen toe.
De edelsten des lands waren op 't schavot gedood of
uit het land gevluchten zoo als een Geuzenliedeken
uit dien tjjd zegtniemand verhinderde Alba, den bloed-
gierom de schaapkens die hij vroeger geschoren had
thans te gaan villen.
De legers die de prins van Oranje herhaald el jjk
over de grenzen gevoerd had, waren geslagende vrjj-
geboren Nederlander moest voor hem in het stof krui
pen als een slaaf, zich naar lichaam en ziel aan het
ruwst geweld onderwerpen, of hjj werd door den jjzeren
voet van des Spaanschen konirgs opperbeul vertrapt.
't Was in die dagen dat Filips van Marnix van
St.-Aldegonde het onsterfeljjk »Wilhelmuslied" dichtte
hetwelk Oranje als eene proclamatie naar deze landen
zond dat eerst voor troostlied als een psalm werd ge
zongen in de stille binnenkamer, maar waarvan de
Geuzen een krijgszang maakten.
Lijdt nu mjjn onderzaten
Die oprecht zjjn van aert,
God zal U niet verlaten,
Al zjjt ghjj nu bezwaert;
zoo luidde het o. a.eu de van nature zoo ljjdzame
Nederlanders volgden 's prinsen bede op.
Wat zouden zjj vermogenwaar de geboren ïijks-
vorst, de vroede en vrome Oranje, vogelvrjj verklaard
was en zooals het luidde /,Als David moeste vluchten
voor Saul deu tyran."