ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 2985.
28steJaari>*.
Donderdag 28 September 1871.
Men abonneert zicli:
In Nederland bij de Uitgevers
ÜE LOOZE WAALE,
Hoek vau de Schuithaven, B, No. 94,
en bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
In Noord-Amerika bij J. QUINTUS, te Grand Rapids, Staat Miehigat
Aboun ements-Prijs:
Voor 3 maanden1,30.
Franco per post, in Nederland- 1,60.
Voor Noord-Amerika, fraueo New-York - 2,50.
V ersch yut:
Dingsdag, Donderdag en Zaturdag.
Adverteutiën:
10 ceut per gewone regel.
GROOTE LETTERS worden naar plaatsruimte berekend
Dienstaauvragen 80 cent i contant en franco aan het Bureau.
De inzending der Ad verten tién kan geschieden
Maandag, Woensdag en Vrijdag, uiterlijk tot des voonniddags 10 ure.
Ou golrankeerde brieven w rde
niet a any eno ju e u.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rikzeebrengen ter kennia van belanghebbendendat
heeren Commissarissen over de Armenschool in deze
gemeenteeene zitting zullen houden in de Regenten
kamer van het Hervormd Diaconie armengesticht, op
Zaturdag den 30sten September e. b. des avonds te 7
uur, tot het ontvangen en beoordeelen der aanzoeken
om plaatsing van kinderen op die school, en worden
ouders of voogden die hunne kinderen daar wenscben
geplaatst te zien, opgeroepen om zich daartoe aan te
meldenaangezien tusschentjjds geene kinderen op de
school kunnen worden toegelaten.
Zierikzee, den 21 September 1871.
De Burgemeester en Wethouders.
C. J. FOKKER, Weth. I. B.
De Secretaris
J. G. BETHE. I. S.
Nieuwstijdingen.
Oaat-2nbirn.
Batavia, 14 Aug. Het Bataviaasch Handelsblad
wjjst er op hoe groot de voorraad is, die in 'a lands
pakhuizen ligt opgestapeldten einde daardoor te staven,
hoe roekeloos er in Indie met 's lands geld wordt geleefd.
Daar liggen tonnen schats renteloos. Er is voor 2'/i
jaar voorraad aan boter, spek en zoutvleesch ten be
hoeve der marine. Welk een délice zal dat wezen na
zulk een lang verbljjf in de tropische gewesten! Als
w|j wel onderrigt zjjn, bedraagt het kapitaal, in de drie
genoemde artikelen gestoken .ongeveer drie ton. Verder
vindt men er goud galon van anno 1848, vensterruiten
voor 150 jaren, brandspuitslangen voor 90 jaren in voor
raad, berekend naar de gewone jaarljjksche behoefte.
Als de Minister van Koloniën hiervan kennis draagt
on de levering van genoemde en alle dergeljjke arti
kelen bier te lande uitbesteedde, zou hg aanzienljjke
sommen besparen.
De Indische dagbladen deelen de volgende droevige
feiten mede, gepleegd door een olifant.
Op 17 January, zegt do Pioneer, kwam een dolle
olifant van het grondgebied Rewad naar het district
Mandia overloopen.
De bewoners van het dorp Tarrajj vluchten aanstonds
op de daken; maar eene vrouw en eon kind, die zich
niet spoedig genoeg weg maakten, wokton do aandacht
van het dier, dat hun vervolgde en doodde. Den daarop-
volgenden nacht doodde hjj een kind te Meungha.
Twee dagen daarna word te Baspaspar eeno vrouw
en den volgenden nacht te Kampria eene vrouw en een
man zjjne slagtoffere.
Vervolgens begaf hy zich naar Dougria; allo inwoners
vluchten weg, doch twee oude vrouwen worden door
het dier ingehaald en doodeljjk gekwetst. Vun daar
rigtte hy zich naar Minori, waar hij eone vrouw en twee
kinderen beet.
Te Karbeli rukte by een kind uit de armen der moeder
en vertrapte het onder zyne pooten. Eon man, die in
de nabyheid was, werd ook mishandeld.
Op 7 February kwam deze olifant door Kamgarh-
Thasil en werd door jagers opgespoordhy ontving
verscheidene geweerschoten, die hem nog doller maakten.
Hy vluchtte naar Byori, waar hy zich wreekte op een
man en op een kin I. Een tweede kind werd 's nachts
insgelyks door hem verpletterd.
Daags daarna doodde hy wederom twee mannen en
ging alstoen naar Salagn, waar by verscheidene huizen
verwoestte en een kind deerlyk mishandelde.
Een troep gewapende mannen vervolgden het monster,
doch het gelukte er in do gebergten te bereiken, waar
het tegen de kogels beschut is.
Het getal slagtoffers van 17 January tot 10 February
bedraagt 20 dooden en een aanzienlyk aantal gekwetsten.
Zooals men weet, wordt de stcdelijko regering van New-York
beschuldigd van knoejjery. Tea bewijze daarvan deelt een der
bladen bet volgende mede:
De stedelijke regering bonwt een Court-Houseeen soort
van stadhuis. De kosten worden geraamd op 600,000 gulden.
Sinds drie jaren is men aan dat leeljjke gebouw bezig, dat
veel geljjkt op eene kazerne.
De regering heeft, volgens hare ingeleverde rekening, de
geraamde kosten echter eenigzins overschreden. Deze waren
geraamd op 600,000 guldensen ann de maren alleen heeft zij
negen mi/lioen uitgegeven. Dit is echter slechts een kleinig
heidwant maren die zoo ontzettend kostbaar zijn, hebben
natuurlijk, eer het gebouw gereed is, reeds reparaties noodig,
en zoo vonden wij dat één firma voor het onderhonden cn
repnrecron van do muren en dak gedurende de twee jaren
van den aanbouw zes millioen gnlden ontvangen heeft, en
gedurende dat tijdstip ontving één firma vnn loodgieters de
niet onaanzieulijke som van drie millioen galden. Hel zon voor
de regering van New-York der moeite waard zijn, om cr alleen
voor het stadhuis een loodmijn op nn to honden. Natuurlijk
moest eeo gebouw, welks moren cn dak zooveel kosten, ook
met zooveel weelde, als de republikleinsche eenvoud toeslaat
gemeubileerd worden, cn het verwondert das ook zeker nie
mand, dat gedurende twee jaren eenigc vrij kostbare meube
len geleverd werden voor dit gebouw, ofschoon het nog niet
geheel gereed was.
Het bedrag der rekening is echter wel wat hoog. Een firma
leverde alleeo voor dertien milioen achtmaal honderd duizend
gnlden aan menbelen. Ann tafels en stoelen werd 12 millioen
gnlden besteed.
Aan brandkistcn, voor één der departementen van beheer,
werd voor een waarde van 1,200,000 galden genomen, zoo
dat do regering een prijzenswaardigen angst voor dieven en
roovers aan den dag Jegde. Aan tapijten werd slechts negen
honderd duizend gulden besteed; en niettemin werd toch door
deskondigen aangetoond, dat de tapijten slechts hoogstens eeo
waarde vrd 30 duizend gulden hadden.
Men verwacht, dat do stedelijke regering ten gevolge dezer
vergissingen genoodzaakt zol worden af te treden; doch men
is er niet zeker ren, Haar men het betwijfelt of de volksver-
ontwnardiging wel van langen dnur zal zijn.
Donderdag stond in Pall-Mall, een der drukste stra
ten van Londen, een stoom-roacbiDe, waarmede men
de nieuw geplaveide straat had »gerold" onbewaakt
voor de bekende Pall-Mall restauratie, terwjjl de machi
nist was gaan eten. Een paar jougens klommen cr op
en wisten de machine op de een of andere wjjze in
beweging te brengen. Zij sprongen er toen af en ver
dwenen tusschen de menigte. Men kan zich aller ont
steltenis voorstellen toen de zware machine onbestuurd
door de drukke straat slingerde en eindelijk recht op
een winkel aankwam en door de glazen ruiten naar
binnen laveerde en natuurlyk daar alles vernielde en
zich eindelyk in de muur vastwerkte. Verscheiden per
sonen zijn er bjj gewond en de schade is zeer aanzienlyk.
In Engeland wordt nog de meest onnatuurlijke
sympathie voor Napoleon aan den dag gelegd. Toen de
ex-Keizerin Cbiselburst verliet om zich naar Lissabon
in te schepen, hebben keizer Napoleon en de keizerlijke
prins die plaats insgelyks verlaten en zich naar Torquay,
in Devonshire, begeven, ten einde aldaar de zeebaden te
gebruiken, waarvan de keizer anders meestal jaarljjks
te Biaritz gebruik maakte. De Avenir Liberal, het blad
van den heer Davernois, zegt van die reis; »Zy was
een onafgebroken ovatie. Te Exeter vooral verdrong
de volksmenigte zich aan het stationsgebouw en wer
den er vivats aangehevenzoo oorverdoovend als alleen
Britscbe longen die kannen voortbrengen.
Te Torquay werd Napoleon III door eone deputatie
ait den plaatselijken adel ontvangen, aan welker hoofd
zich verscheiden Parlements-leden bevonden. Ook bier
was de geestdrift onbeschrijfelijk en onder de Engol-
scho »hnrahs" vermeogde zich gestadig do kreet: »Leve
do Keizer!" De Parjjscho radicale bladen, die dit
berigt overnemen, zeggeu dat deze demonstratiGn niet
anders dan bet weck van orakooping kunnen zjjn geweest.
iFranfirtjft,
Parij», 25 Sept. In ecu brief uit Versailles wordt
op stellige wjjze het gerucht gelogenstraft, dat do per
manente Commissie der Kamer tegen heden bijeen
geroepen is. In denzelfden brief wordt bevestigd, dat
de Regering maatregelen neemt, om het vierde halve
milliard oorlogsvergoeding vóór den tjjd aan Proissen
te betalen. Het Gouvernement zal zich Damolyk die
som verschaffen door middol van schatkistbons, wolko
door eerste bankiershuizen in Europa geëndosseerd zullen
worden en botaalbaar zullen zijn te Londen in de maan
den April en Mei van het volgende jaar.
De ontwapening der national*) gardes is gisteren te
Lyon, Saint Etienne en Nimes afgeloopen. Te Toulouse
gaat men op dit oogenblik hiermedo nog voort.
Op de landsdrnkkery wordt thaua een offirieol
document gedrukt betreffende do verliezen, die Frankrjjk,
in den laatsten oorlog gelodon heeft. In 't geheel zjjn
^9000 officieren en soldaten gesneuveld of aan hunne
wondon overleden. Bjj Forbach, Reichsoffen, Bomy,
Gravelotto, St. Privat on in do gevechten, die rondom
Metz plaats hadden in do maandon September en October,
zjjn 2(1000 man gedood. Bjj Sedan zjjn 10000 man go-
vallen. Het Loire-leger heeft 22000 manhet corps van
generaal Bourbaki 7000, dat van genernal Faidhcrbe
3500, dat van Garibaldi 1600 man verloren. Doorkot
beleg van Straatsburg, Belfort, Pbalabourg, enz. hebben
2000 man den dood gevonden het beleg van Purjjs heeft
aan 17000 soldaten hot leven gekost.
Voor den vierden krijgsraad ia den 21 deter het procca
behandeld van twee vrouwen: ccnc canliniére, genaamd Jeanne
Durivnult, oud twintig jaren, en eene pétroleaie, Jeanne Marie
Moussu, feitelijk gescheiden vrouw van zekeren Gouvrier. De
ceritc beschuldigde wekte veel medelijden op. Na den 18dcn
Maart, den eersten dag van den opstand, word zij door ccnc
oorlogsznohlige vlaag bevangen. .De oorlog", zeide zij, >had toen
voor mij een groote aantrekkelijkheid. Ik wilde ccn veldslag
bijwonen cn daarom schaarde ik mij aan de zijde vnn do Na-
tionnlc garden." Zij hccfl met den koramnndnnt Raonl cn een
kapitein 's nachts rondes meegemaakt. Ook heeft zij op zekeren
dag een geweer ter hand genomen cn op hot leger gevuurd.
Alle getuigen, zonder onderscheid, hebben de gunstigste ver
klaringen omtrent haar vorig leven afgelegd. Het Openbaar
Ministerie, ofschoon de beschuldiging volhoudende, heeft voor
hnnr verzuchtende omstandigheden toegelaten. De beschuldigde
schreide bittere tranen. Haar zedig voorkomen vormde een
zonderling contrnst met de zware beschuldiging, waarvoor ijj
te regt itond. Hnnr berouw cn waardige houding hebben bljjk-
banr een diepen indruk op de regtera gemanktwant zij werd
vrijgesproken.
De tweede beschuldigde daarentegen weklc nlgemcooe wal
ging. Het rapport legt haar ten laste, dat zij door bcbalp
vnn linnengoed, met petroleum bevochtigdbrand heeft willen
stichtenmaar daarin door een meisjedie haar opgemerkt
had, verhinderd was geworden, terwijl zij onmiddclijk daarna
wns gevangen genomen, Eerst hnd zij alles voor den reglcr
van instructie ontkend; doch later beleed zij, dat zij uit wraak
tegen haar minnaar, ccn slngtersjongeodie niets meer vnn
haar weten wilde, het hnis waarin hij woondo in brand heeft
willen steken. De getnigen tegco haar waren hoogst ongunstig.
Het bleek, dat zij reeds een zeer ongebonden leven leidde,
toen ze nog met haar man huishield. De krijgsraad heeft
baar ter dood veroordeeld.
Snitsrhlituir.
Mnnchon, 23 Sept. Het congres van oud-Ka
tholieken heeft in de heden gehouden niet-openbare
zitting met byna eenparige stemmen aangenomen een
voorstel van Zirngiebel betreffende de stichting van
veréenigingen tot bevordering der hervormingsbeweging,
en een voorstel van Schulte tot stichting van gemeenten.
Er werd medegedeeld, dat morgen met toestemming
van het stadsbestuur in de Nicolaï-kerk een godsdienst
oefening zal worden gehouden.
De heden in het Glazen Paleis plaats gehad hebbende
eerste openbare vergadering van Katholieken was zeer
talryk bezocht. Er zjjn 6000 entréekaarten afgegeven.
O. a. traden als redenaars op pater Hyacinthe en de
heer van Til uit Utrecht. (J. J. van Tielpastoor der
oud-Roomsch-Katholieke gemeente te Enkhuizen, afge
vaardigde van het Bisdom van Haarlem.)
Aan het spoorwegstation te Leipzig had jl. Dings
dag het volgende comiache voorval plaats. Toen prins
von Bismarck van Reichenhall komende en per sneltrein
naar Berljjn stoomende, te Leipzig eenige oogenblikken
stil hield en bet hoofd uit het portier stak, trad een
colporteur van dagbladen en boeken naar hem toe en
zeide, hem zyne waar te koop aaubiedende: Reeds
voor acht jaren heb ik hier ter plaats met uwe door
luchtigheid negotie gedaan. Wy waren toen allebêi nog
aanvangers; nwo doorl. had juist begonnen te regeren
en ik had mijne couranten-colportatie op touw gezet,"
Onder hartelyk lagchen kocht c'.e rijkskanselier hein zyn
gan8chen voorraad af. Toevallig bevond zich daaronder
een pas versclieuen bjjtend vlugsóhriftop den Pruiasischeu
minister von Mühler. De colporteur wilde het haastig
terugnemenmaar von Bismarck achtte waarschijnlijk
de lectuur dezer satire op zyn ambtgenoot geene onwel
kome afleiding gedurende den vervelenden rid naar
Berljjn.
De Berliner GericMszeilung deelt het volgende staaltje
van brutale opligterjj medeDezer dagen vervoegde zich bij
den architect, die als hoofdbeambte de nieuwe bouwwerken
aan het PoUdnmmer station bestuurt, een welgekleed heer. Hy
noemde zich de architect Grunenberg eu stelde zich zeiven voor
ala belast met den bonw van het station der Berlyn-StraUunder
baan. Met groote opmerkzaamheid en zaakkennis nam hij hel
werk aan het Potsdammer station in oogeoschouw, informeerde
zich omtrent alle leveranciers eo sloot eindelijk met den aan
nemer van het timmerwerk een goed geregeld cn uiet onvoordeelig
contract, voor soortgelijken arbeid aan het Berliju-Slralsunder
station. Hij begaf zich vervolgens naar een boutzaagmolenaar,
wieo bjj voor 10,000 tbl. werk opdroeg, zoodat deze alle
anderen arbeid moest opzeggen, eu dadelijk voor hem beginnen.
Ecoigen tijd daarna gaf Grnueuberg den hootzaagmolennar te
kennen, dat hem volgent gebruik wel een paar honderd thaler
courtage mogt worden uitgekeerd, waaraan deze bereidwillig
voldeed. Grunenberg sloot gaandeweg met onderscheidene an
deren contracten van fevering en ontviog achfervolgens tot
700 thaler courtage. Wie weet hoe lang bjj dit voordeelig
bedrijf zou hebben voortgezet, indien niet een boer, bezitter
van een steengroef, met wien hij ook een contract gesloten
had toevallig te Berljjn ware gekomen en hem daar een be
zoek wilde brengen op het werk. Er was zoo min een archi
tect Grunenberg aft een station in aanbouw te viudco eu alras
bleek het geheele bedrog.
23clgie.
Bt-n.sscl, 26 Sept. De Etoile Beige zegt dat op
de Tuilerien eene uitgebreide correspondentie gevonden
is, gevoerd tusschen Napoleon en een Belgisch journalist,
waarin het plan ontwikkeld werd, om Napoleon te be
noemen tot koning van Belgie. De Etoile wil dat die
stukken, die thans te Brussel zjjn, openbaar gemaakt
worden.
Sleberlnub.
Mnnsstrielit, 23 Sept. Heden heeft de sergeant
K. G. M., van het 2do bat. 2do reg. inf. alhier in garni
zoen zich bjj het schjjfachieten op geheimzinnige wyze
van do troop weten to verwjjderen, en zich daarna in
een der kazematten bjj de schietbaan.door een geweer
schot van hot loven beroofd, Naar rucn vernoemt, leed
de ongelukkige sedert gcruimen tjjd aan zwaarmoedig
heid wegons tegenzin in den dienst.
'sGrftvoiilina;»», 25 Sept. In de zitting der
tweede kamer van heden is het amendement van den
heer van Loon om in bet antwoord op de troonrede
de noodzakelijkheid op te nemen tot eone herziening
van het lager onderwjja met 63 tegen 5 stommen, ver
worpen. Het geheele adres is ten slotte met 65 tegen
4 stemmen aangenomen.
De behandeling van het wetsontwerp betreffende de
stoomvaart van Vlissingen op Amerika in de openbare
zitting zal plant* hebben na het onderzoek der begro
tingswetten in de afdeelingen.
Kotterdnm 25 Sept. Zaturdag avond had in
het Ca/cde Hollande in de Uagjjnenstraat alhioreene
vergadering plaats van het Werkliedenverbond eene
voreeniging van handwerksliedendie zich ten doel
stelt dc zedcljjke en stoffeljjke belangen van lien ar
beider te bevorderen.
Ala spreker trad de heer J. Th. Pothast opdie
gedurende meer dan een uur allerlei onderwerpen ter
sproke bragt,
Hjj ving aan mot eeno krachtige opwekking tot een
dracht en zamenwerking, waardoor de handswerklieden
het best hunne positie zouden kunnen verbeteren. Op
het werkliedencongresdat eerstdaags te Utrecht zal
worden gehouden moesten de Rotterdamscbc werklie
den doer geschikte en bezadigde lieden vertegenwoor
digd zjjn. Daar kon dan een Bond worden gevormd ter
oplossing van de arbeidersquaestie. Zjj die arbeiden
willen moeten de handen ineenslaan want zjj kunnen
thans niet in hunne behoeften voorzien en daarin
behoort langs wettigen weg verandering te komen.
Daarna trad hjjnaar aanleiding van eene groote ad
vertentie die eerst in het Dagblad en daarna in de
Leeuwarder Courant gestaan heeftin eene zeer scherpe
voroordeeling van de conservatieve politiek 1n Indio
die do Javanen tot slaven wil honden en daardoor
even als voor dozen schatten willen verdienen. De
Javanen behooren vrjj te zjjn.
Vervolgons verdedigde hjj de vereenigingen van werk
lieden tegen de beschuldiging in genoemde advertentie
voorkomende alsof zjj de meest Bchandelyke en godde-
looze bedoelingen hebben.
Toen vertelde bjj een droombjj bad,in den slaap een
kapitaal gezien ter rechterzjjdo en de arbeiders ter
linkerzjjdezij werden door een muur gescheiden die
muur bezweek onder do vereende krachten van de
arbeiders die zich nn op bet kapitaal wilden worpen,
maar de Tjjdgeest riep de Geregtigheid ter hulpzjj
verscheen en leide bet kapitaal in de eene, den arbeid in de
andere schaal; liet kapitaal bleek te zwaar te zijn. De Tjjd
geest nam het woord en bragt orde in de zaak. De
meest ontwikkelde moest Koning zjjn. De geesteljjk-
heid moest zich alleen bemoeien met de verbreiding
van vroomheid en deugd onder het volk. Het Roode
Kruis had voor den vrede de Maatschappjj van Njjver-
heid voor het belang van den handwerksman te zorgen.
Woeker zou strafwaardigluiheid misdaad zjjn. Alge-
meene zamenwerking tot handhaving der maatschappe-
ljjke orde. En de aldu9 gelouterde raenschheid hief
een hymne aan ter eere van de vrjjkeid.
Hjj trad alsnu in eene nadere ontwikkeling van dieD
droom.
Naar zjjne zienswjjze moest het geboorteregt op den
troon vervallen daar de geboorte niet altjjd geschikt
heid en bekwaamheid geeft. Ook veroordeelde hij het
dat fabriekanten en bazen hunne zoons tot fabriekanten
of bazen opleiden, zonder te weten of zjj daartoe den
noodigen aanleg bezitten. Daardoor zjjn er vele onbe-
kwamo bazen en fabriekanten lieden die hun vak niet
meester zjjn en dan gaan de zaken slechtwaaronder
de arbeider leidt. De meest ontwikkelde behoort Ko
ning baas of fabriekant te zjjn.
De priesters dd godgeleerde mannen van alle relegio
behoorden zich uitsluitend te bemoeien met de ver
kondiging van Gods grootheid. Dan zou er zoo veel
verdeeldheid niet zyn dan zou men zich in één begrip
kunnen vereenigen. Thans profiteert de geesteljjke stand
van de heerschende verdeeldheid en houdt daarom die
verdeeldheid gaande. Daartegen moet men in verzet
komen. Laten de menschen elkander als zoodanig do
hand reiken om in eensgezindheid, zonder godsdiensthaat,
niet elkander te verkeeren. Van die eensgezindheid
zou ook de handwerksman voordeel trekken. Hij be
ginne derhalve te denken. Het is niet genoeg alles
aan te nemen wat de leeraar, pastoor of rabbijn zegt;
men moet er over nadenken en het valsche van het
ware leeren onderscheiden.
Het Roode Kruis heeft zich verdienstelijk gemaakt
maar het is verkeerd dat het thans de handen werke
loos in de schoot legt. Het is verkeerd zich te bepalen
bjj het verzorgen van de gewonden op het slagveld
veel beter is het te voorkomen dat die wonden worden
geslagen. De oorlog moet worden afgeschaft.
De Maatschappjj van Nijverheid heeft overal afdee
lingen opgerigt, maar sticht weinig nut. Bjj haar zal
wel geen steun worden gevonden om den oorlog af te
schaffen hij is een te goed middel om de overbevolking
op te ruimen waaraan geen arbeid te verschaffen is
De Maatschappjj heeft tentoonstellingen georganiseerd,
die echter voor den werkman meer tot schade dan tot
voordeel zjjn geweest. Men heeft niet gelet op het beste,
maar op het goedkoopste werk, waardoor de prijs van den
arbeid naar de laagte werd gedrongen. Tenzeifden tjjde
werden de vruchten van den grond duurder,waardoor een
onhoudbare toestand in het leven is geroepen. De laatste
tentoonstellingen waren letterlijk verkoop-en pakhuizen.
Nog drie punten werden alsnu door den spreker aan
het oordeel der Vergadering onderworpen:
1°. De afschaffing van sterken drauk. Hij zou
liever zien dat men vrjj bleef, maar dat niemand meer
gebruikte dan hij verdragen kon. Dronkenschap was
hem een walg. Hy wjjt haar voor een groot gedeelte
aan den militairen standdie een leerschool is voor
vloekers en zuipers.
2°. Premioleeningen. Premieleeningen zyn voor
de meest uiteenloopende zaken aan de orde van den
dag. Waarom wordt geen premieleening gesloten ton
voordeelo van den arbeid Haar opbrengst zou kunnen
strekkon om werklieden, die hier geen arbeid kunnen
vinden, naar andere landen te vervoeren waar gebrek
aan handen is.
3°. De Internationale. Dat woord kan niet gebezigd
worden of ieder loopt een schrik over 't ljjf. Hij ie geen
lid van de vereeniging van dien naam maar vindt het
denkbeeld niet verwerpeljjk om één ligchaam uit den
handwerkstand te vormenmet het doel om door ver
eeniging tot de bevrediging van billjjke behoeften te
geraken.
Hjj besloot met do hoop te uiten dat in hot door
hem gesprokene enkele goede wenken zouden gevonden
worden. »Doe, zoo sprak hij, als de bjj met de bloein;
nep de honig en laat het gif rusten. Maar vóór alles
leer denken, want denken is werken en werken is
leven. Nep ook uit 'tgeen gij leest slechts den bo
nigen laat het gif rusten, maar leest alles. Werk op
die wjjze aan uw eigen ontwikkeling en betameljjke
onaf hankeljjkheid."
Er bad alsnu eene vrjj uitvoerige discussie plaats.
Eon werkman beklaagde zich er over dat de redenaar
bjj dat al het groote raadsel niet had opgelost van de
ware verhouding tusschen loon en behoefte. Hoe daarin
verbetering te brengen. Vroeger verdiende een tim
merman zes of zes en een halve gulden in de weelt en
dan kon bjj een varken slagten en aardappelen opdoen
voor den winter; hjj ging gekleed in bombazijn inaar
liad een horlogo met ketting. Thans gaan ze in zwart
laken en hebben niet te eten. De huur is een derde
de mondbehoefte is twee derde in prjjs gestegen. In
zjjn jeugd kocht hjj goedvoedzaam zuiver brood
er waren nog geen meelfabrieken voor 17 centen. Sints
zijn er 5 centen belasting afgegaan en het brood is veel
duurder dan voor dezen daarentegen is de qualiteit
door den aanvoer van buitenlandsch meel veel slechter.
Vleesch kostte vroeger 4 41/, stuiver de 5 onsthans
is het voov geen 8 stuivers te bekomen. De loonen zijn
in die verhouding niet verhoogd. De werkgever moest
beter zorgen voor zyn werkvolk dat than6 niet aan zyne
allereerste behoeften weet te voldoen.
Een ander werkman kwam in verzet tegen twee stel
lingen van den redenaar. 1°. De Koning is noodzakeljjk
als hoofd van den Staat; zoo ook is de baas noodig
als hoofd van den winkel. Aan beiden is men onder
danigheid verschuldigd. Waren er geen patroons dan
zouden do werklieden tegen elkander moeten concur-
reeren. Als de een het voor 25 wilde doen zou de
ander bet voor 20 aanbieden. Zouden zij op die
manier verder komen? Hij gelooft het niet. Als er geen
patroons waren zoude iedereen patroon en niemand on
derdaan willen zjjn. 2°. Het is onwaar dat allo mili
tairen dronkaards zjjn. Militairen zjjn bovendien noodig
ter verdediging van het land. De oorlog tusschen
Duitschland en Frankrjjk heeft dat nog geleerd. Men
had do weerbaarheid maar toen het op vechten aan
kwam bragt de een zjjn pakje al harder terug als de
ander. Neen we hebben eene geregelde militaire magt
noodig en men moet niet leeren ze hier te verachten.
De heer Pothast persisteert bjj zjjne meeningdat
bet erfeljjk koningschap een onding is. Bij erfregt kau
men den domste aan het hoofd van den Staat zien
verschjjnenwat heeft men er dan aan zulk een vooi--
werp te onderhouden Zoo ookwat heeft men aan
een patroon, die te dom is om zijne zaken te beheeren?
Neen, aan de meest geschikten den voorrang; ann hen
zal bet werkvolk gaarne gehoorzamen. Ieder behoort
de plaats waardig te zjjn die bjj inneemt. Hjj bljjft
tevens van gevoelen dat de militairen moeten worden
afgeschaft; dan zal men zoo spoedig niet een schandaal
beleven als dat van den jongsten oorlog. Wie hoeft
den eerlijken man toen tot een moordenaar, dief en
brandstichter gemaakt? Zijn wjj daarvoor in de wieg
gelegd? Is dat het beschaafde Europa?
Een ander werkmanverwer van beroep en Zeeuw
van geboortehield een hartstogtolyke redevoering.
Volgens hem zjjn de bazen onbekwaam en mesten zij
zich vet met het zweet van den handwerksman. Zij
hebben ƒ5,50 aan een werkman betaald en daarvoor
ƒ15 aan den verbruiker in rekening gebragt; hjj neemt
aan daarvan het bewjjs te leveren. Gelooft men hen
dan verdienen zij geen cent en verliezen aan iedere
karrewjjmaar hy kent er eeu die zeven jaren geledeu
met geen cent is begonnen en nn onlangs een pand
heeft gekocht van ƒ70,000. Hjj wil het alweder be-
wjjzen. Daar zjjn zeker werklieden met gebreken; het
valt ook niet te ontkennen dat zij onder beheer moeten
staanmaar zjj moeten uict wordeu uitgezogen en dat
